1 TRƯờNG ĐạI HọC VĂN HOá Hà NộI Khoa văn hãa häc Phạm thị tươi Vai trò gia đình việc giáo dục trẻ vị thành niên xà nam thắng, huyện nam trực, tỉnh nam định NGƯờI hướng dẫn khoa học: TH.S lê thị cúc Hà Nội - 2014 LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực khóa luận này, tơi nhận quan tâm, giúp đỡ quý báu nhiều tập thể, cá nhân trường Xin chân thành cảm ơn thầy, giáo khoa Văn hóa học, đặc biệt giảng viên – Thạc sĩ Lê Thị Cúc tận tình giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ tơi suốt q trình học tập hồn thành tốt khóa luận Tơi xin chân thành cảm ơn đồng chí lãnh đạo UBND xã Nam Thắng - huyện Nam Trực - tỉnh Nam Định Cũng xin gửi lời cảm ơn gia đình thơn bạn bè, giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi cho tơi suốt q trình thu thập thơng tin để thực khóa luận Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 25 tháng năm 2014 Sinh viên thực Phạm Thị Tươi MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA GIA ĐÌNH VÀ TỔNG QUAN VỀ Xà NAM THẮNG - HUYỆN NAM TRỰC – TỈNH NAM ĐỊNH 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA GIA ĐÌNH 1.2 TỔNG QUAN VỀ Xà NAM THẮNG – HUYỆN NAM TRỰC – TỈNH NAM ĐỊNH 21 Chương 2: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRONG GIA ĐÌNH Ở Xà NAM THẮNG – HUYỆN NAM TRỰC TỈNH NAM ĐỊNH 29 2.1 GIÁO DỤC KIẾN THỨC CHO TRẺ VỊ THÀNH NIÊN 31 2.2 GIÁO DỤC NHÂN CÁCH CHO TRẺ VỊ THÀNH NIÊN 39 2.3 GIÁO DỤC SỨC KHỎE CHO TRẺ VỊ THÀNH NIÊN 43 2.4 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA VIỆC GIÁO DỤC TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TẠI GIA ĐÌNH 51 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRỊ CỦA GIA ĐÌNH TRONG VIỆC GIÁO DỤC TRẺ VỊ THÀNH NIÊN Ở Xà NAM THẮNG – HUYỆN NAM TRỰC – TỈNH NAM ĐỊNH 55 3.1 MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG 55 3.2 GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CÁC BẬC PHỤ HUYNH 58 3.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI TRẺ VỊ THÀNH NIÊN 62 KẾT LUẬN 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO 66 PHỤ LỤC 67 MỞ ĐẦU LÝ DO LỰA CHỌN ĐỀ TÀI Gia đình phạm trù xuất sớm lịch sử Nó tế bào xã hội, nơi người chăm lo thể chất, trí tuệ, nhân cách, đạo đức để hòa nhập vào sống, trẻ vị thành niên Tuy thiết chế có vai trị giáo dục, gia đình môi trường đầu tiên, ảnh hưởng sâu sắc đến suy nghĩ người Giáo dục nhà trường, xã hội có hiệu có giáo dục từ gia đình làm sở Trẻ em độ tuổi vị thành niên có thay đổi thể chất tinh thần, trí tuệ thể lực Ở giai đoạn này, trẻ không định hướng gây hậu nghiêm trọng có suy nghĩ lệch lạc Trẻ độ tuổi muốn bứt phá khỏi quản lý gia đình dễ bị tác động từ yếu tố bên Trong giai đoạn nay, vị thành niên đứng trước nguy đáng lo ngại Những số liệu tỷ lệ trẻ em nghiện hút , trẻ em bị lạm dụng tình dục mại dâm, hiếp dâm trẻ em , trẻ phạm tội, trẻ bị nhiễm HIV/AIDS, trẻ em nạo phá thai cưới sớm, …đang phương tiện thông tin đại chúng báo động Ở Việt Nam, tỷ lệ gia đình có nhóm vị thành niên (10 – 19 tuổi) 46/1000 Tỷ lệ gia đình sinh tuổi vị thành niên Việt Nam cao so với nhiều quốc gia Châu Á Kết điều tra quốc gia vị thành niên niên lần thứ (SAVY 2) thực năm 2009 cho thấy: Khoảng 44% niên vị thành niên độ tuổi từ 14 – 25 chấp nhận quan hệ tình dục trước nhân, ước tính tỷ lệ phá thai tuổi vị thành niên chiếm 20% tổng số ca phá thai Việt Nam Những năm gần đây, tỷ lệ trẻ phạm tội độ tuổi vị thành niên tăng cao Liên tục vụ án trộm cắp, giết người, đánh nhau… xảy khiến dư luận bất bình Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc giáo dục kiến thức cho trẻ vị thành niên cịn hạn chế Các gia đình thường phó mặc công tác giáo dục cho nhà trường Thực trạng thấy rõ làng quê Tại vùng quê xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định, trẻ em không quan tâm chăm sóc thành phố lớn, dẫn đến nhiều hậu nghiêm trọng bỏ học chừng, nghiện hút, mại dâm, phạm tội… Từ lý trên, chúng tơi chọn đề tài Vai trị gia đình giáo dục trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định” nghiên cứu để thấy tầm quan trọng việc giáo dục trẻ vị thành niên gia đình đề xuất số giải pháp nâng cao vai trị gia đình việc giáo dục cho trẻ vị thành niên nơi LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ Ở Việt Nam, năm qua có nhiều cơng trình, viết nhiều nhà giáo dục học, tâm lý học công bố, đề cập sâu sắc đến công tác giáo dục gia đình hệ trẻ với nhiều góc độ khác Tác phẩm Nghiêm Sĩ Liêm, “Vai trò người phụ nữ giáo dục gia đình nước ta nay”, Báo chí Tuyên truyền, số năm 2000, trang 34 – 36, tác phẩm“Gia đình Việt Nam người phụ nữ gia đình thời kỳ cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước” Đỗ Thị Bình chủ biên, Nhà xuất Khoa học xã hội, 2002 Các tác giả chủ yếu tập trung nghiên cứu vai trò thành viên, ưu điểm trội họ việc giáo dục hệ trẻ, chưa sâu nghiên cứu vai trò gia đình việc giáo dục sức khỏe sinh sản trẻ vị thành niên Cuốn sách “Khoa học giáo dục em gia đình” Đức Minh chủ biên Ủy ban Thiếu niên nhi đồng Trung ương, xuất năm 1979 Cuốn sách giới thiệu số quan điểm giáo dục xã hội chủ nghĩa, nhấn mạnh vai trò, đặc điểm giáo dục gia đình, cung cấp sở lý luận, nội dung yêu cầu giáo dục gia đình hệ trẻ Đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước KX-07-09: "Vai trò gia đình hình thành phát triển nhân cách người Việt Nam", Trung tâm Nghiên cứu gia đình phụ nữ, giáo sư Lê Thi làm chủ biên, Nhà xuất Phụ nữ phát hành năm 1997 Các tác giả cho rằng, thành tựu to lớn cách mạng khoa học công nghệ năm cuối kỷ XX đưa lại khả sáng tạo, trí thơng minh tuyệt vời cho người Bên cạnh tiến vượt bậc người tạo ra, hàng loạt tệ nạn xấu xa, nguy hiểm tồn khắp giới người gây Hậu làm cho hàng triệu gia đình tan tác, chia ly, khổ Tác giả khẳng định, bàn phát triển ổn định xã hội, tách rời phát triển người vai trị gia đình việc giáo dục người Luận án “Vai trị gia đình nơng thơn việc chăm sóc sức khỏe thời kỳ đổi mới” giả Trịnh Hịa Bình, xuất năm 1996, vai trị gia đình chăm sóc sức khỏe gia đình nơng thơn thời kỳ đổi Đề tài đưa số kiến nghị cụ thể dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chi phí thuốc men chữa bệnh Cuốn sách “Gia đình giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên” tiến sĩ Nguyễn Linh Khiếu chủ biên, xuất tháng 11/2003, sách hình thành sở kết đề tài khoa học cấp Bộ Trung tâm Khoa học xã hội nhân văn quốc gia: Vai trị gia đình giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên Trung tâm nghiên cứu khoa học gia đình phụ nữ thực (2001 - 2002) Với tiếp cận xã hội học sở quan điểm giới, tác giả tập trung khảo sát vai trị gia đình nhà trường xã hội việc giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên giai đoạn Tuy nhiên, nội dung cơng trình trên, nêu vai trò người phụ nữ gia đình, nêu lên vai trị gia đình lĩnh vực cụ thể chưa bao qt tồn vai trị gia đình trẻ vị thành niên MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU - Mục đích nghiên cứu: làm rõ vai trị gia đình việc giáo dục kiến thức, nhân cách, sức khỏe cho trẻ vị thành niên, sở đưa giải pháp nhằm phát huy vai trị gia đình việc giáo dục toàn diện cho trẻ xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định - Nhiệm vụ: Để đạt mục đích trên, đề tài giải nhiệm vụ sau:  Làm rõ khái niệm gia đình chức gia đình  Trình bày bày thực trạng vai trị gia đình việc giáo dục trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định  Đề xuất số giải pháp nhằm nâng cao vai trò gia đình việc giáo dục trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Đối tượng nghiên cứu: gia đình với cơng tác giáo dục trẻ vị thành niên - Phạm vi nghiên cứu:  Không gian: xã Nam Thắng, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định  Thời gian: từ 1986 đến PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Chúng sửa dụng tổng hợp nhiều phương pháp khác văn học phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh, phân tích - Kết hợp phương pháp điền dã quan sát tham dự Điền dã: quan sát ghi chép lại thơng tin mà thu thập thông qua khảo sát thực địa để thấy thực trạng giáo dục cho trẻ vị thành niên gia đình xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định - Phương pháp định tính định lượng Phương pháp định tính: Tiến hành vấn trẻ độ tuổi vị thành niên gia đình họ, từ hiểu rõ thực trạng đưa số giải pháp để nâng cao vai cho trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định Phương pháp nghiên cứu định lượng: Thực khảo sát xã hội học bảng hỏi tiến hành 60 người (30 trẻ vị thành niên 30 ơng bố bà mẹ có độ tuổi này) KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Tài liệu tham khảo, Nội dung Khóa luận gồm chương: Chương Cơ sở lý luận vai trị gia đình tổng quan xã Nam Thắng – huyện Nam Trực - tỉnh Nam Định Chương Thực trạng giáo dục trẻ vị thành niên gia đình xã Nam Thắng – huyện Nam Trực - tỉnh Nam Định Chương Một số giải pháp nâng cao vai trò gia đình việc giáo dục trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực tỉnh Nam Định Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA GIA ĐÌNH VÀ TỔNG QUAN VỀ Xà NAM THẮNG - HUYỆN NAM TRỰC – TỈNH NAM ĐỊNH 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA GIA ĐÌNH 1.1.1 Một số khái niệm - Khái niệm gia đình Gia đình hiểu nhóm người sống chung gắn bó với mối quan hệ tình cảm, quan hệ nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng qua hệ giáo dục, gia đình có lịch sử từ sớm trải qua trình phát triển lâu dài Gia đình theo quan niệm chủ nghĩa Mác thể là: Hàng ngày tái tạo đời sống thân mình, người cịn tạo người khác, sinh sơi nảy nở - quan hệ chồng vợ, cha mẹ cái, gia đình UNESCO đưa định nghĩa gia đình: Gia đình nhóm người có quan hệ họ hàng, sống chung có ngân sách chung Ở Việt Nam, khái niệm “gia đình” có nhiều cách hiểu khác Theo GS Đào Duy Anh, gia đình người thân thuộc nhà, đơn vị nhỏ xã hội, vừa phụ thuộc vào xã hội, vừa gương phản chiếu thành tựu mâu thuẫn xã hội Theo GS – TS Đặng Cảnh Khanh GS – TS Lê Thị Quý: Gia đình thiết chế xã hội, liên kết người với nhằm thực trì nịi giống, chăm sóc Đó liên kết, hai người, dựa 10 sở huyết thống, hôn nhân nhận nuôi Những người phải sống Tóm lại, gia đình cộng đồng người gắn bó với quan hệ nhân, quan hệ huyết thống trường hợp đặc biệt cịn bao gồm quan hệ ni dưỡng, từ nảy sinh mối liên hệ tình cảm quyền lợi nghĩa vụ tương ứng thành viên cộng đồng Cộng đồng không công nhận pháp luật (hôn nhân hợp pháp hôn nhân thực tế), công nhận luật tục (cưới hỏi), theo quy định tôn giáo (làm lễ nhà thờ) theo tập quán tộc người (VD: tục cướp vợ người H’Mơng) Có tiêu chí để nhận diện gia đình: Phải nhóm người (2 người trở lên) Trong phải có qua hệ nhân, huyết thống, ni dưỡng Phải có đặc trưng giới tính quan hệ nhân Cùng chung sống Có ngân sách chung Hiện nay, nhiều tác động nhiều yếu tố, có tiêu chí thay đổi Chẳng hạn tiêu chí chung sống, người gia đình sống nơi khác mà gọi gia đình Thậm chí, gia đình đại thường đóng góp theo thỏa thuận, người trích phần tiền lương để đóng góp vào quỹ chung Như vậy, tiêu chí có ngân sách chung thay đổi Gia đình có mối quan hệ bản: Quan hệ hôn nhân: cam kết sống chung hai người trưởng thành khác giới dựa nhu cầu ham muốn tình dục Hơn nhân khơng 70 C Khuyên nhủ D Ý kiến khác Câu 6: Ở nhà, ơng/bà có lắng nghe ý kiến hay khơng? A Có B Thỉnh thoảng C Khơng Câu 7: Ơng/bà có tâm với không? A Thường xuyên B Thỉnh thoảng C Không Câu 8: Theo quan niệm ông/bà, việc dạy cho trẻ kỹ sống có cần thiết khơng? A Cần thiết B Không cần thiết Câu 9: Ở nhà, ơng/bà có dạy kỹ sống hay không? A Thường xuyên B Thỉnh thoảng C Không Câu 10: Nếu có dạy cho kỹ sống, ông/bà thường dạy trẻ kỹ làm gì? A.Tự chăm sóc sức khỏe thân B Tự làm việc nhà 71 C Một số kỹ khác (ghi cụ thể): ……………………………… Câu 11: Theo quan niệm ông/bà, việc giáo dục sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên gia đình có cần thiết khơng? A Cần thiết B Không cần thiết Câu 12: Khi trẻ đến tuổi dạy thì, ơng/bà có giải thích hay tư vấn cho trẻ vấn đề giới tính sức khỏe sinh sản hay khơng? A Có B Khơng Câu 13: Trẻ vị thành niên gia đình có hỏi ơng/ bà giới tính hay sức khỏe sinh sản khơng? A Có B Khơng Câu 14: Nếu hỏi vấn đề giới tính sức khỏe sinh sản, ơng/bà có thái độ nào? A Tâm với hiểu biết sức khỏe sinh sản B Nói qua loa cho qua C Cho vớ vẩn lờ D Quát mắng, cho điều bậy bạ 72 PHIẾU ĐIỀU TRA “Vai trị gia đình giáo dục trẻ vị thành niên xã Nam Thắng - huyện Nam Trực - tỉnh Nam Định” (Mẫu Dành cho trẻ vị thành niên) Gia đình tế bào xã hội, nơi người chăm lo thể chất, trí tuệ, nhân cách, đạo đức để hòa nhập vào sống Đối với trẻ vị thành niên, gia đình mơi trường ảnh hưởng sâu sắc đến suy nghĩ người Giáo dục nhà trường xã hội có hiệu trẻ vị thành niên có tảng giáo dục từ gia đình vững Để đánh giá thực trạng giáo dục gia đình trẻ vị thành niên xã Nam Thắnghuyện Nam Trực nhằm mục đích phục vụ cho đề tài khóa luận tốt nghiệp đại học chuyên ngành Văn hóa học, chúng tơi mong nhận ý kiến bạn phiếu khảo sát Chúng xin cam đoan kết khảo sát sử dụng vào mục đích nghiên cứu, ngồi khơng sử dụng vào mục đích khác Rất mong nhận hợp tác bạn Xin trân trọng cảm ơn! I THƠNG TIN CÁ NHÂN - Giới tính: Nam Nữ - Tuổi:………………… - Nghề nghiệp:……………………………………………… - Bố mẹ bạn có bạn thứ gia đình: …….…………………………………………………………………… - Địa chỉ:…………………………………………………………… 73 II NỘI DUNG CÂU HỎI (khoanh tròn vào nhiều phương án lựa chọn) Câu 1: Trong gia đình, người gần gũi với bạn nhất? A Bố B Mẹ C Anh/chị D Ý kiến khác Câu 2: Hiện trước gia đình bạn, người thường hướng dẫn cho bạn học nhà? A Bố B Mẹ C Anh/chị D Tự học Câu 3: Bạn thường chia sẻ thắc mắc học tập vấn đề sống với gia đình? A Bố B Mẹ C Ông/bà D Anh/chị E Bạn bè F Khơng có để chia sẻ Câu 4: Bố/mẹ thành viên gia đình bạn có thường xuyên quan tâm tới bạn hay không? A Rất quan tâm B Thỉnh thoảng quan tâm C Không quan tâm 74 Câu 5: Bạn có tâm chuyện riêng tư với người gia đình hay khơng? A Thường xuyên B Thỉnh thoảng C Không Câu 6: Bố mẹ bạn có đánh bạn không? A Thường xuyên B Thỉnh thoảng C Chưa Câu 7: Nếu bị đánh bạn bị bố mẹ đánh lý gì? A Điểm học trường thấp B Không làm việc nhà C Lý khác (ghi rõ): Câu 8: Bố mẹ hay thành viên gia đình có dạy bạn giữ gìn đạo đức tốt hay khơng? A Có B Khơng Câu 9: Gia đình bạn có dạy bạn kỹ sống hay khơng? A Có B Khơng Câu 10: Nếu dạy kỹ sống, bạn có gia đình dạy cho cách phịng chống bệnh tật hay khơng? A Có B Khơng Câu 11: Bố mẹ bạn có hướng dẫn cho bạn làm việc nhà không ? A Thường xuyên B Thỉnh thoảng 75 C Không Câu 12: Bạn có hỏi thành viên lớn tuổi gia đình sức khỏe sinh sản, giới tính hay tình dục khơng? A Có B Khơng Câu 13: Khi bạn hỏi thành viên gia đình vấn đề đó, người có thái độ nào? A Tâm với hiểu biết sức khỏe sinh sản B Nói qua loa cho qua C Cho vớ vẩn lờ D Quát mắng, cho điều bậy bạ Câu 14: Bạn suy nghĩ đến vấn đề tình u lứa đối chưa? Nếu có bạn cho biết quan điểm bạn tình yêu nào? 76 PHỤ LỤC 1B KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TỔNG HỢP KẾT QUẢ PHIẾU ĐIỀU TRA DÀNH CHO TRẺ VỊ THÀNH NIÊN STT A B C D C1 7% 50% 17% 26% C2 7% 13% 20% 60% C3 0% 7% 0% 10% C4 24% 73% 3% C5 10% 7% 83% C6 10% 7% 83% C7 73% 17% 10% C8 100% 0% C9 100% 0% C10 100% 0% C11 77% 23% C12 67% 33% C13 50% 20% C14 0% 30% E F 33% 60% 77 TỔNG HỢP KẾT QUẢ PHIẾU ĐIỀU TRA DÀNH CHO PHỤ HUYNH STT A B C C1 100% 0% 0% C2 30% 37% 33% C3 20% 80% 0% C4 100% 0% 13% C5 7% 60% 33% C6 13% 87% 0% C7 0% 23% 77% C8 100% 0% C9 17% 83% 0% C10 10% 60% 30% C11 100% 0% C12 13% 87% C13 13% 87% C14 33% 57% 10% D 0% 78 PHỤ LỤC DANH SÁCH PHỎNG VẤN SÂU (ĐỐI TƯỢNG TRẺ VỊ THÀNH NIÊN) STT HỌ TÊN TUỔI GIỚI TÍNH NƠI Ở HIỆN TẠI Phạm Thị P 18 Nữ Dương A – Nam Thắng Lê Thị Bích N 17 Nữ Đại An – Nam Thắng Nguyễn Văn T 12 Nam Dương A – Nam Thắng Phạm Thị Thùy D 14 Nữ Đại An – Nam Thắng Bùi Văn H 17 Nam Dương A – Nam Thắng Phạm Văn T 14 Nam Dương A – Nam Thắng Nguyễn Thị N 15 Nữ Đại An – Nam Thắng DANH SÁCH PHỎNG VẤN SÂU (ĐỐI TƯỢNG PHỤ HUYNH) STT HỌ TÊN TUỔI GIỚI TÍNH NƠI Ở HIỆN TẠI Phạm Văn L 51 Nam Dương A – Nam Thắng Nguyễn Thị T 45 Nữ Dương A– Nam Thắng Lâm Thị M 35 Nữ Dương A – Nam Thắng Nguyễn Thị D 43 Nữ Đại An – Nam Thắng Bùi Thị T 33 Nữ Đại An – Nam Thắng Phạm Thị H 38 Nữ Đại An – Nam Thắng Lê Thị H 37 Nữ Đại An – Nam Thắng 79 PHỤ LỤC HÌNH ẢNH MINH HỌA (Nguồn: Tác giả) Bản đồ hành xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định Đền thờ trạng nguyên Nguyễn Hiền – Biểu tượng thôn Dương A 80 Một số cảnh quan xã Nam Thắng 81 Một số cảnh quan xã Nam Thắng 82 Một số người dân vấn 83 Một số trẻ vị thành niên vấn 84 ... trạng giáo dục trẻ vị thành niên gia đình xã Nam Thắng – huyện Nam Trực - tỉnh Nam Định Chương Một số giải pháp nâng cao vai trị gia đình việc giáo dục trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực. .. cao vai trị giáo dục gia đình trẻ vị thành niên xã Nam Thắng – huyện Nam Trực – tỉnh Nam Định nói riêng tồn quốc 2.4 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA VIỆC GIÁO DỤC TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TẠI GIA ĐÌNH... đặc điểm gia đình 29 Chương THỰC TRẠNG GIÁO DỤC TRẺ VỊ THÀNH NIÊN TRONG GIA ĐÌNH Ở Xà NAM THẮNG – HUYỆN NAM TRỰC TỈNH NAM ĐỊNH Giáo dục gia đình hình thức giáo dục người Đó giáo dục thường xuyên,