BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP TÒNG THỊ KIÊN PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SỐP CỘP, TỈNH SƠN LA CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ NGÀNH: 8310110 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS HOÀNG THỊ HẢO Hà Nội, 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Những kết nghiên cứu trình bày luận văn hồn tồn trung thực, tơi, khơng vi phạm điều luật sở hữu trí tuệ pháp luật Việt Nam Nếu sai, tơi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật Hà Nội , ngày tháng năm 2020 Tác giả Tòng Thị Kiên ii LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập, nghiên cứu Để hồn thành luận văn tơi xin bày tỏ kính trọng lịng biết ơn sâu sắc tới: Cơ giáo hướng dẫn: TS Hồng Thị Hảo Các thầy, cô giáo Trường Đại học Lâm nghiệp bảo, hướng dẫn giúp đỡ tận tình q trình tơi thực luận văn Sự giúp đỡ Lãnh đạo, đồng nghiệp quan gia đình, bạn bè ln quan tâm, động viên tạo điều kiện cho tơi q trình thực Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Tòng Thị Kiên iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT v DANH MỤC BẢNG .vi MỞ ĐẦU Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG .5 1.1 Cơ sở lý luận phát triển du lịch cộng đồng 1.1.1 Du lịch cộng đồng 1.1.2 Phát triển du lịch cộng đồng 14 1.1.3 Nội dung phát triển du lịch cộng đồng 20 1.1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cộng đồng 23 1.2 Cơ sở thực tiễn phát triển du lịch cộng đồng 28 1.2.1 Kinh nghiệm số địa phương phát triển du lịch cộng đồng28 1.2.2 Tổng quan vấn đề nghiên cứu 32 Chương ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 36 2.1 Đặc điểm huyện Sốp Cộp 36 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên 36 2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội .41 2.1.3 Đánh giá chung điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội 46 2.2 Phương pháp nghiên cứu 48 2.2.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu mẫu khảo sát 48 2.2.2 Phương pháp thu thập tài liệu .49 2.2.3 Phương pháp xử lý phân tích số liệu .49 2.2.4 Các tiêu đánh giá sử dụng luận văn 50 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .51 iv 3.1 Thực trạng du lịch huyện Sốp Cộp 51 3.1.1 Thực trạng tài nguyên du lịch .51 3.1.2 Thực trạng sở hạ tầng .53 3.2 Thực trạng phát triển du lịch cộng đồng Sốp Cộp 54 3.2.1 Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng .54 3.2.2 Phát triển sở hạ tầng kỹ thuật cho du lịch cộng đồng 57 3.2.3 Phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng 59 3.2.4 Phát triển nguồn nhân lực cho du lịch cộng đồng .61 3.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp 62 3.3.1 Chính sách Nhà nước 62 3.3.2 Hệ thống cung ứng dịch vụ 63 3.3.3 Nhân tố tổ chức, quản lý hoạt động 65 3.3.4 Nhận thức phận cán nhân dân .66 3.3.5 Sự liên kết thành phần có liên quan 67 3.4 Đánh giá chung phát triển du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp 68 3.4.1 Kết đạt 68 3.4.2 Hạn chế, nguyên nhân 69 3.5 Một số giải pháp phát triển du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp 70 3.5.1 Về chế sách 70 3.5.2 Quy hoạch đầu tư sở hạ tầng du lịch cộng đồng 71 3.5.3 Thu hút vốn đầu tư phát triển du lịch cộng đồng 72 3.5.4 Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực quảng bá thu hút thị trường 74 3.5.5 Tăng cường huy động nguồn lực, lực lượng xã hội tham gia vào phát triển du lịch cộng đồng .76 3.5.6 Nâng cao chất lượng dịch vụ, sản phẩm du lịch thương hiệu du lịch cộng đồng .77 KẾT LUẬN .80 TÀI LIỆU THAM KHẢO 82 PHỤ LỤC v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Viết đầy đủ Viết tắt CSHT Cơ sở hạ tầng DLCĐ Du lịch cộng đồng HĐND Hội đồng nhân dân IUCN Tổ chức bảo tồn thiên nhiên Thế giới UBND Uỷ ban dân dân UNWTO Tổ chức Du lịch giới vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Một số tiêu phát triển kinh tế qua số năm huyện Sốp Cộp giai đoạn 2017 - 2019 41 Bảng 3.1 Số lượt khách đến du lịch Sốp Cộp 53 Bảng 3.2 Kết thu doanh thu du lịch huyện 53 Bảng 3.3 Đánh giá người dân cán quy hoạch phát triển du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp 57 Bảng 3.4 Đánh giá hộ dân hệ thống giao thông địa bàn 58 Bảng 3.5 Đánh giá khách du lịch hệ thống điện 58 Bảng 3.6 Đánh giá khách du lịch số lượng cảnh quan, sản phẩm du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp 59 Bảng 3.7 Đánh giá khách du lịch chất lượng dịch vụ du lịch cộng đồng địa phương 60 Bảng 3.8 Đánh giá hộ mức ảnh hưởng sách đến phát triển du lịch cộng đồng 63 Bảng 3.9 Hệ thống khách sạn, nhà nghỉ huyện 64 Bảng 3.10 Đánh giá khách du lịch công tác quản lý du lịch huyện Sốp Cộp 65 Bảng 3.11 Trình độ văn hóa hộ 66 Bảng 3.12 Kết đánh giá nhận thức phận cán nhân dân 67 Bảng 3.13 Thực trạng liên kết hộ với doanh nghiệp lữ hành 67 MỞ ĐẦU Sự cần thiết vấn đề nghiên cứu Ngày nay, giới, du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, ví “con gà đẻ trứng vàng” nhiều quốc gia Theo Tổ chức Du lịch giới (UNWTO), vòng 30 năm qua từ năm 1990 đến 2020, lượng khách du lịch quốc tế tăng xấp xỉ bốn lần Du lịch nội địa tăng trưởng hầu hoạt động du lịch trải rộng địa lý, vươn tới tất quốc gia toàn cầu Ở Việt Nam, du lịch ngành công nghiệp non trẻ đầy tiềm năng, hứa hẹn nhiều hội phát triển tương lai Tuy nhiên, tiềm ẩn hậu tiêu cực nhiều phương diện mà cần phải có biện pháp khắc phục kịp thời Huyện Sốp cộp huyện miền núi phía Tây Nam tỉnh Sơn La, điều kiện kinh tế xã hội đà phát triển Xu kinh tế thị trường đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng khách du lịch nước quốc tế đặc biệt khách du lịch thành thị có nhu cầu cao Du lịch cộng đồng phương thức giúp người dân xoá đói, giảm nghèo biện pháp để thu hẹp khoảng cách chênh lệch thu nhập khu vực Thành thị khu vực nông thôn Khi lợi ích từ hoạt động du lịch phân bổ hài hồ hợp lý khuyến khích cộng đồng nâng cao nhận thức, nâng cao trách nhiệm việc giữ gìn, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên bảo tồn phát huy giá trị văn hoá truyền thống tiền đề cho du lịch Sốp Cộp phát triển theo hướng bền vững Đồng thời thu hút tham gia đơn vị kinh doanh, nhà đầu tư nước vào lĩnh vực phát triển du lịch vùng nông thôn, miền núi Phát triển du lịch cộng đồng hướng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, sở hạ tầng kỹ thuật thực tế huyện Sốp Cộp, để có sản phẩm, dịch vụ du lịch cộng đồng khơng địi hỏi vốn đầu tư lớn mà kết thu lại lớn hiệu đạt nhiều lĩnh vực từ kinh tế đến xã hội môi trường Khi cộng đồng làm du lịch huy động nguồn nội lực nhân dân, khai thác có hiệu sở hạ tầng, sở vật chất có cộng đồng dân cư, góp phần nâng cao mức sống, chuyển dịch cấu lao động, nâng cao thu nhập cho nhân dân địa bàn, đồng thời góp phần giới thiệu hình ảnh đất nước, người Sốp Cộp thân thiện mến khách Thúc đẩy chương trình, dự án khác đầu tư địa bàn mang lại hiệu kinh tế - xã hội môi trường cao Nhằm bảo tồn tài nguyên du lịch điểm du lịch phát triển bền vững dài hạn, đồng thời khuyến khích tạo hội tham gia người dân địa phương, năm qua, huyện Sốp Cộp đưa nhiều giải pháp, huy động tối đa nguồn lực để xây dựng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn, mặt du lịch cộng đồng huyện có đổi thay rõ rệt Tuy nhiên, thực tế cho thấy q trình triển khai thực gặp khơng khó khăn, hiệu chưa đạt trơng đợi, hạn hẹp nguồn lực đầu tư ý thức vươn lên chậm thay đổi cộng đồng thực rào cản lớn cho phát triển, du lịch cộng đồng chưa thực bật khẳng định vai trị Vì vậy, Để đánh giá tồn diện q trình thực xây dựng mơ hình du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp, phân tích yếu tố ảnh hưởng đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, hội thách thức, từ đề xuất giải pháp nhằm phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện tác giả lực chọn đề tài “Phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Côp, tỉnh Sơn La” làm luận văn tốt nghiệp với mong muốn cung cấp luận khoa học góp phần vào việc giải nhiệm vụ cấp bách nêu Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Trên sở đánh giá thực trạng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp từ đề xuất giải pháp nhằm phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp thời gian tới 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa sở lý luận thực tiễn phát triển du lịch cộng đồng; - Đánh giá thực trạng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La; - Xác định yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La; - Đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La thời gian tới Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp 3.2 Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Nghiên cứu địa bàn xã Mường Và, Mường Lèo, xã Púng Bánh huyện Sốp Cộp - Về nội dung: phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp tỉnh Sơn La - Về thời gian: Đề tài thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp qua năm (20172019); Số liệu sơ cấp thu thập từ tháng đến tháng 11 năm 2020 Nội dung nghiên cứu - Cơ sở lý luận thực tiễn phát triển du lịch cộng đồng; - Thực trạng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La; 74 tưởng chế biến sản phẩm nông nghiệp thành sản phẩm ẩm thực độc đáo, phục hồi nghề thủ công, đảm bảo nhân lực thực hiện, dự trù kinh phí thực xây dựng mơ hình phục vụ du lịch từ hộ gia đình Các hộ gia đình ký cam kết thực hiện, sau nhận hỗ trợ vốn phát triển DLCĐ 3.5.4 Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực quảng bá thu hút thị trường a Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực Nhằm cung cấp kiến thức DLCĐ, cách làm DLCĐ mang lại hiệu thiết thực cho đối tượng làm DLCĐ địa phương bao gồm; đội ngũ cán lãnh đạo, quản lý quyền địa phương, hộ gia đình xã, làng/thơn tham gia làm DLCĐ Để thực giải pháp cần tiến hành: Giới thiệu chủ trương, định hướng, nghị phát triển du lịch, DLCĐ UBND huyện Sốp Cộp, giới thiệu tiềm năng, lợi phát triển du lịch DLCĐ nói riêng địa bàn Đồng thời giới thiệu, hướng dẫn phát triển DLCĐ với nội dung: Kiến thức, đặc điểm, nguyên tắc phát triển, điều kiện đóng góp DLCĐ, vai trị DLCĐ địa phương; giới thiệu số mơ hình DLCĐ cách làm mơ hình du lịch cộng đồng hiệu huyện Sốp Cộp đến người dân Bên cạnh cần đào tạo, tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ chuyên môn DLCĐ đáp ứng nhu cầu phục vụ cho khách du lịch nước đến tham quan, du lịch bản/làng văn hóa du lịch cộng đồng địa bàn Tổ chức đào tạo, tập huấn kiến thức DLCĐ, cách làm DLCĐ sở, thống xây dựng quy ước bảo vệ di sản văn hóa địa phương, bảo vệ cảnh quan môi trường, lồng ghép hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức vào hoạt động tổ chức: Đoàn niên, hội phụ nữ, hội nông dân, hội người cao tuổi Giới thiệu quảng bá luật tục tiến việc bảo vệ di sản, tài nguyên, môi trường đồng bào Thái, H'Mông, … Chuyển giao công nghệ, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, bảo quản, chế biến sản vật địa phương, phát triển nghề thủ công truyền 75 thống, dịch vụ lưu trú, ăn uống cho khách du lịch kết hợp việc bảo tồn đặc trưng văn hóa, mơi trường cộng đồng Từ hướng dẫn người dân cách làm DLCĐ tạo sinh kế tổng hợp mang lại thông qua hoạt động DLCĐ hộ gia đình, địa phương Tổ chức học hỏi, trao đổi đúc rút số kinh nghiệm đối tác; dự án kết thúc giai đoạn chờ kinh phí, lớp đào tạo dự án ngừng hoạt động Các trung tâm đội ngũ cán du lịch chuyên trách tổ chức lớp đào tạo cho nhân dân địa phương địa bàn tỉnh Các lớp đào tạo đơn nhắc lại nhiều lần mà người dân học để giúp họ nhớ điều quan trọng phát triển DLCĐ Từ giúp nâng cao nhận thức dân cư địa phương DLCĐ b Quảng bá thu hút thị trường Nhằm thu hút nhiều du khách nước đến với du lịch cộng đồng Sốp Cộp cần thực tốt công tác quảng bá thu hút thị trường, là: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá phương tiện thông tin đại chúng DLCĐ huyện Giới thiệu quảng bá sản phẩm DLCĐ huyện hội trợ, triển lãm In ấn tờ rơi quảng bá hình ảnh tới du khách ngồi nước DLCĐ; Cập nhật thường xuyên tin sản phẩm DLCĐ huyện; Có sách giá phù hợp để khuyến khích khách du lịch sử dụng sản phẩm du lịch; Tăng cường hoạt động xúc tiến quảng bá tuyên truyền: Đối tượng xúc tiến, quảng bá nên tập trung vào thị trường mục tiêu xác định Nội dung xúc tiến quảng bá cần nhấn mạnh đến thông tin điểm du lịch huyện Sốp Cộp, địa cung cấp dịch vụ du lịch hệ thống sản phẩm du lịch địa phương đặc biệt sản phẩm du lịch cộng đồng Các kênh thông tin sử dụng nên thực qua trung gian thông qua công ty du lịch, hướng dẫn viên hay qua việc xuất tờ rơi, tờ gấp, sách hướng dẫn du lịch huyện Sốp Cộp Đặc biệt cần đẩy mạnh cập nhật thông tin xúc tiến qua Internet 76 Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến chỗ thông qua khách du lịch quốc tế đến huyện Sốp Cộp Xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược với công ty du lịch để phát triển du lịch cộng đồng địa phương: Ban Quản lý du lịch cộng đồng cần xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược với số công ty du lịch, ưu tiên công ty chuyên khai thác tuyến địa bàn Liên kết với đơn vị truyền thông, nhà làm phim để làm phim ngắn, phim tư liệu, phim điện ảnh để quảng bá hình ảnh Sốp Cộp 3.5.5 Tăng cường huy động nguồn lực, lực lượng xã hội tham gia vào phát triển du lịch cộng đồng UBND xã cần xây dựng kế hoạch, kiến nghị với cấp có thẩm quyền có sách đầu tư vốn phục vụ xây dựng sở hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực 03 xã nghiên cứu; Phối hợp với sở đào tạo huyện Sốp Cộp hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho địa phương DLCĐ; Phối hợp với phòng kinh tế huyện Sốp Cộp để xây dựng dự án đầu tư phát triển DLCĐ bản; Huy động tối đa nguồn vốn từ doanh nghiệp nước đầu tư phát triển DLCĐ bản; Thu hút tổ chức phi phủ hỗ trợ, đầu tư phát triển DLCĐ địa phương: bồi ưỡng nguồn nhân lực, hỗ trợ kinh phí nâng cấp sở hạ tầng; Huy động tối đa nguồn lực chỗ địa phương để phát triển loại hình DLCĐ; Tăng cường cơng tác quảng bá hình ảnh DLCĐ hội trợ, triễn lãm, phương tiện thông tin đại chúng… qua kênh thông tin nhiều nhà đầu tư biết đến tiềm du lịch Sốp Cộp định đầu tư vốn để phát triển DL Phát triển du lịch cộng đồng xác định giải pháp chiến lược giúp địa phương, bản/thôn vùng cao, vùng sâu, vùng xa huyện Sốp Cộp phát triển kinh tế -sinh kế, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao thu nhập, đẩy nhanh việc thực mục tiêu xóa đói nghèo bền vững dựa vào tiềm năng, lợi địa phương Phát triển du lịch cộng đồng góp phần bảo 77 tồn phát triển sắc văn hóa, vốn di sản văn hóa vật thể phi vật thể độc đáo cộng đồng dân tộc sinh sống Sốp Cộp, bảo vệ cảnh quan môi trường Sốp Cộp vùng Tây Bắc tiến trình hội nhập Phát triển du lịch cộng đồng hướng bền vững phù hợp cho du lịch Sốp Cộp tương lai 3.5.6 Nâng cao chất lượng dịch vụ, sản phẩm du lịch thương hiệu du lịch cộng đồng Du lịch ngành kinh tế dịch vụ mang lại lợi ích kinh tế cao, để thu hút nhiều du khách đến tham quan DLCĐ cần phải nâng cao nâng cao chất lượng loại hình dịch vụ đáp ứng nhu cầu du khách địa phương a Về dịch vụ lưu trú Trang bị vật dụng cần thiết hộ gia đình để phục vụ tốt nhu cầu khách du lịch, đặc biệt khách nước ngồi Khuyến khích nhiều hộ gia đình sử dụng ngơi nhà truyền thống làm sở lưu trú để đón khách du lịch, phải tôn tạo xây dựng khu vệ sinh riêng đảm bảo Với hộ kinh doanh lưu trú nhỏ vừa, cần trọng đến khâu vệ sinh phịng nghỉ, khơng gian thống mát Nhiều hộ tận dụng ngơi nhà để kinh doanh lưu trú phải cải tạo cho phù hợp với điều kiện sinh hoạt, không làm ảnh hưởng đến du khách Cần tách biệt phòng lưu trú khách với không gian sinh hoạt riêng gia đình Với hộ kinh doanh lưu trú quy mơ lớn, khuyến khích xây dựng cơng trình phụ trợ như: Khu ăn uống tách biệt khu lưu trú; xây dựng bể bơi; khơng gian để giao lưu văn hóa, văn nghệ; tạo cảnh quan xung quanh khu vực lưu trú giống hoa địa phương, trồng giống nơng nghiệp ngắn ngày… 78 Mỗi gia đình sở lưu trú du khách, vấn đề an ninh sở lưu trú phải đảm bảo Tạo khơng gian thống mát để khách du lịch cảm thấy thật thoải mái nghỉ nhà sàn b Về dịch vụ ăn uống Huy động số hộ gia đình chuyên sản xuất cung cấp thực phẩm phục vụ khách du lịch Tại DLCĐ phục vụ ăn uống cho du khách nhà Vì vậy, hộ gia đình chủ yếu phục vụ ăn dân tộc truyền thống dân tộc phải đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm Trong trình phục vụ dịch vụ ăn uống hộ gia đình cần ý thể ăn đặc trưng địa phương phải có tác dụng đến sức khỏe khách du lịch Tạo phong phú hấp dẫn ẩm thực địa phương, ăn khơng trùng lặp thời gian khách lưu lại gia đình Thái độ phục vụ khách du lịch ân cần, niềm nở, hiếu khách Sẵn sàng hướng dẫn khách phương pháp chế biến ăn truyền thống dân tộc khách có nhu cầu…và giới thiệu, bán cho khách sản phẩm để chế biến ăn du khách có nhu cầu c Về dịch vụ hướng dẫn tham quan UBND xã phối hợp với đơn vị huyện tổ chức thường xuyên lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức du lịch hướng dẫn cho người dân số kỹ hoạt động hướng dẫn du lịch như: Phương pháp xây dựng thuyết minh điểm DLCĐ Phương pháp đón tiếp khách Thuyết minh, hướng dẫn tham quan DLCĐ Cách thức tổ chức, giao lưu người dân địa phương với khách du lịch Cách xử lý số tình trình hướng dẫn khách du lịch địa phương: Kỹ giao tiếp người dân địa phương với khách du lịch…Bồi dưỡng ngôn ngữ giao tiếp tiếng Anh cho cộng đồng chào, hỏi, cám ơn, tạm biệt … để thuận tiện việc đón tiếp khách nước ngồi Kết hợp hướng dẫn kiến thức lý thuyết thực hành kỹ 79 để người dân hiểu vận dụng vào thực tế từ đón khách kết thúc chương trình du lịch khách d Về dịch vụ vui chơi giải trí Tại DLCĐ khơng có dịch vụ vui chơi giải trí cao cấp thường có thành phố lớn, khách du lịch đến tham quan họ muốn tham gia hoạt động giải trí mang đặc trưng riêng DLCĐ Vì người dân địa phương du lịch cần: Tổ chức giao lưu với du khách thông qua hoạt động: múa hát, tổ chức lễ hội, tổ chức trò chơi dân gian … tạo ấn tượng đẹp khách đến với DLCĐ Sưu tầm loại hoa từ sản phẩm nơng nghiệp mùa thức để phục vụ du khách thưởng thức sản vật địa phương Hướng dẫn khách du lịch tham gia trải nghiệm lao động, sản xuất địa phương như: trồng rau, dệt vải, thêu khăn, túi… e Về dịch vụ bán hàng lưu niệm Tại DLCĐ có hàng lưu niệm phục vụ nhu cầu mua sắm du khách Vì để phát triển nâng cao loại hình dịch vụ địa phương quyền huyện cần khuyến khích người dân địa phương tham gia sản xuất hàng lưu niệm: đồ dệt thổ cẩm, đồ đan lát… đa dạng mẫu mã, chủng loại phục vụ khách du lịch Tại hộ gia đình cần trang bị giá trưng bày bán hàng lưu niệm thân thiện với mơi trường Nếu hộ gia đình chưa có nhiều sản phẩm hàng trưng bày để bán thực phương pháp ký gửi sản phẩm số hộ gia đình khác để thuận tiện bán cho khách du lịch Đa dạng hóa sản phẩm hàng lưu niệm, hàng thổ cẩm, hàng thủ công mỹ nghệ, thuốc nam … 80 KẾT LUẬN Phát triển du lịch cộng đồng huyện Sốp Cộp thời gian qua, tổ chức chủ yếu mang tính tự phát số xã Sốp Cộp, chưa tổ chức định hướng cách bản, khoa học yếu tố môi trường chưa ý, làm giảm hấp dẫn loại hình du lịch khám phá Nghiên cứu đánh giá thực trạng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp: Hệ thống sở hạ tầng phục vụ cho phát triển du lịch nói chung du lịch cộng đồng nói riêng đầu tư tương đối đồng bộ, tập trung chủ yếu xã phát triển du lịch trọng điểm Đường giao thông cải tạo, nâng cấp đáp ứng nhu cầu lại, thơng thương giao lưu văn hố bản, xã với khu vực lân cận Tuy nhiên xã vùng sâu, vùng xa đặc biệt khó khăn, nơi có đời sống kinh tế, văn hố xã hội cịn thấp, hệ thống đường giao thơng lại khó khăn Đồng việc phát triển kinh tế, nước theo tiêu chuẩn Quốc gia huyện đầu tư cung cấp cho hầu khắc xã huyện Hệ thống thuỷ lợi, kênh mương kiên cố bê tơng hố 80%, thường xun đầu tư nâng cấp phục vụ tưới tiêu cho hộ sản xuất nông nghiệp Sự liên kết thành phần để phát triển du lịch phát huy mang lại tín hiệu tích cực cho phát triển du lịch cộng đồng Từ thực trạng trên, đề tài có phân tích số yếu tố ảnh hưởng tới phát triển du lịch cộng đồng huyện Mộc Châu: Chính sách phát triển du lịch; Khả cung ứng nhu cầu dịch vụ; Yếu tố người; Mức độ liên kết ngành liên quan Qua kết nghiên cứu trên, đề tài đề xuất phương hướng nhóm giải pháp thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng thời gian tới 81 Giải pháp nên hướng vào giải vấn đề chủ yếu sau: Về chế sách; Nâng cao chất lượng dịch vụ sản phẩm du lịch; Tăng cường công tác bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống kết hợp phát triển du lịch cộng đồng; Phát triển nguồn nhân lực quảng bá thu hút thị trường; Đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường cho phát triển du lịch cộng đồng; Tăng cường huy động nguồn lực, lực lượng xã hội tham gia vào phát triển du lịch cộng đồng 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài nguyên Mơi trường (2012) Thơng tư Quy định tiêu chí xác định sở gây ô nhiễm môi trường, gây ô nhiễm mơi trường nghiêm trọng Chính phủ (2011) Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030 Hà Nội Mai Thanh Cúc cộng (2005) Giáo trình Phát triển nông thôn NXB nông nghiệp Hà Nội Đỗ Xuân Đức (2011) Đào tạo Việt Nam học định hướng văn hóa du lịch trường Cao đẳng Sơn La hội thách thức Tạp chí Dạy học ngày Đỗ Xuân Đức (2012) Báo cáo Năng lực đào tạo lĩnh vực du lịch trường Cao đẳng Sơn La Báo cáo gửi dự án EU Sơn La Dương Đình Hiển (2011) Du lịch cộng đồng phát triển bền vững Tạp chí du lịch Hà Nội Nguyễn Thị Lan Hương (2016) Nghiên cứu kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng số địa phương Việt Nam Viện nghiên cứu phát triển du lịch Sở Văn hóa Thể thao Du lịch Sơn La (2019) Báo cáo việc thực luật Di sản văn hóa - năm 2019 Bùi Việt Thành (2015) Du lịch cộng đồng nước asean kinh nghiệm cho Việt Nam Đại học Quốc Gia TP.HCM 10 Nguyễn Ngọc Thơ (2015) Du lịch sành điệu thời đại, Kỷ yếu hội thảo quốc tế “Tồn cầu hóa du lịch địa phương hóa du lịch”, ISBN: 978604-73-3180-2, Nxb.ĐHQG-HCM: 442 11 Tổng cục Du lịch (2012) Phát triển du lịch cộng đồng kết hợp với xóa đói giảm nghèo chuyển dịch cấu kinh tế nơng thơn” Đề án trình Chính phủ năm 2012 83 12 Thủ tướng Chính phủ (2013) Quyết định việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 13 UBND huyện Sốp Cộp, (2019), Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội năm 2017 kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2018 14 UBND huyện Sốp Cộp, (2018), Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội năm 2018 kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2019 15 UBND huyện Sốp Cộp, (2019), Báo cáo tình hình phát triển kinh tế xã hội năm 2019 kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2020 PHỤ LỤC PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA CÁN BỘ QUẢN LÝ Xin Ơng, Bà vui lịng trả lời giúp tơi câu hỏi sau: I Thông tin chung Họ tên:……………………………………………………………… Nơi công tác……………………………………………… Điện thoại: …………………………………………………… II Thơng tin cần thu thập Ơng, bà cho biết đánh giá nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cộng đồng huyện? TT Rất tốt Nội dung Các chủ trương, sách a Chính sách Trung ương b Chính sách Tỉnh c Cơ chế, quy định huyện Nguồn lực cho phát triển a Nguồn nhân lượng cao b Nguồn lực vốn đầu tư c Cơ sở vật chất kỹ thuật Nhân tố tổ chức, quản lý hoạt động a Bộ máy quản lý nhà nước gọn nhẹ, phù hợp lực chất Tốt Khá Trung bình Yếu TT Nội dung b Phương pháp quản lý c Nội dung quản lý Nhận thức phận cán nhân dân a Trách nhiệm cán b Ý thức xây dựng du lịch địa phương nhân dân Xúc tiến quảng bá hình ảnh a Quảng bá phương tiện đại chúng b Quảng bá qua hoạt động giao tiếp trực tiếp với du khách Rất tốt Tốt Khá Trung bình Yếu PHIẾU ĐIỀU TRA DU KHÁCH Xin Ơng, Bà vui lịng trả lời giúp tơi câu hỏi sau: I Thông tin chung Họ tên:……………………………………………………………… Nơi đến……………………………………………………………… Điện thoại: ………………………………………………………… II Thông tin cần thu thập Ông, bà cho biết đánh giá nội dung sau? TT Nội dung chất lượng sở hạ tầng du lịch cộng đồng chất lượng dịch vụ lưu trú chất lượng dịch vụ ăn uống chất lượng hoạt động văn hóa phong cách phục vụ người dân cách phục vụ hướng dẫn viên địa? cảnh quan môi trường Rất tốt Tốt Khá Trung bình Yếu PHIẾU ĐIỀU TRA HỘ DÂN Xin Ơng, Bà vui lịng trả lời giúp tơi câu hỏi sau: I Thông tin chung Họ tên:……………………………………………………………… Nơi ở: ……………………………………………………………… Nghề nghiệp: ……………………………………………… .… Điện thoại: ………………………………………………………… II Thơng tin cần thu thập Ơng, bà cho biết đánh giá nội dung sau? TT Nội dung sở hạ tầng thôn phục vụ cho du lịch cộng đồng tiến độ xây dựng sở hạ tầng du lịch quyền thực vai trò mInh phát triển du lịch cộng đồng Cơ hội có việc làm nguời dân việc xây dựng du lịch cộng đồng thơn có tác động đến đời sống nguời dân Rất tốt Tốt Khá Trung bình Yếu ... tiễn phát triển du lịch cộng đồng; - Thực trạng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La; - Xác định yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, ... tiễn phát triển du lịch cộng đồng; - Đánh giá thực trạng phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La; - Xác định yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cộng đồng địa bàn huyện. .. VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG .5 1.1 Cơ sở lý luận phát triển du lịch cộng đồng 1.1.1 Du lịch cộng đồng 1.1.2 Phát triển du lịch cộng đồng 14 1.1.3 Nội dung