BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP NGUYỄN ĐỨC THẮNG NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC DỒN ĐIỀN ĐỔI THỬA ĐẾN HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH NÔNG NGHIỆP Ở HUYỆN THANH OAI – THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Hà Nội, 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP NGUYỄN ĐỨC THẮNG NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC DỒN ĐIỀN ĐỔI THỬA ĐẾN HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH NÔNG NGHIỆP Ở HUYỆN THANH OAI – THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã Số: 60620115 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS TRẦN THỊ THU THỦY Hà Nội, 2014 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu kết nghiên cứu khóa luận trung thực chưa sử dụng để bảo vệ học hàm, học vị Tôi cam đoan rằng: Mọi giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn thơng tin trích dẫn luận văn ghi rõ nguồn gốc Tác giả Nguyễn Đức Thắng ii LỜI CẢM ƠN Trong trình nghiên cứu hồn thành luận văn tơi nhận sư quan tâm, giúp đỡ nhiều tập thể, cá nhân Nhân dịp xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến: - Tập thể thầy, cô giáo Khoa sau Đại học – Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam - Giảng viên TS Trần Thị Thu Thủy tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn - Lãnh đạo UBND huyện Thanh Oai bà nông dân địa bàn xã nghiên cứu tạo điều kiện giúp thu thập thông tin, tài liệu hoàn thành luận văn Xin cảm ơn bạn bè, người thân động viên, khích lệ tơi học tập, nghiên cứu Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày ….tháng… năm 2014 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Thắng iii MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục bảng .v Danh mục hình vii ĐẶT VẤN ĐỀ Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .5 1.1 Cơ sở lý luận dồn điền đổi hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp 1.1.1 Cơ sở lý luận dồn điền đổi 1.1.2 Cơ sở lý luận hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp 18 1.2 Cơ sở thực tiễn dồn điền đổi 21 1.2.1 Thực trạng dồn điền đổi số nước giới .21 1.2.2 Thực trạng dồn điền đổi Việt Nam 25 1.3 Tổng quan cơng trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu 29 1.3.1 Một số nghiên cứu dồn điền đổi giới 29 1.3.2 Một số nghiên cứu dồn điền đổi Việt Nam 31 Chương ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .35 2.1 Đặc điểm huyện Thanh Oai .35 2.1.1 Điều kiện tự nhiên 35 2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội 37 2.2 Phương pháp nghiên cứu 40 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu .40 2.2.2 Phương pháp xử lý phân tích số liệu 41 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 42 3.1 Kết công tác dồn điền đổi huyện Thanh Oai - thành phố Hà Nội 42 3.1.1 Quy trình dồn điền đổi địa bàn huyện Thanh Oai 42 3.1.2 Thực trạng ruộng đất huyện trước tiến hành dồn điền đổi 45 iv 3.1.3 Kết dồn điền đổi huyện Thanh Oai 45 3.1.4 Tồn tại, hạn chế việc dồn điền đổi huyện Thanh Oai – thành phố Hà Nội 49 3.2 Những ảnh hưởng việc đồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp huyện Thanh Oai – thành phố Hà Nội 51 3.2.1 Kết dồn điền đổi nhóm hộ điều tra 51 3.2.2 Ảnh hưởng dồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh số trồng 56 3.2.3 Ảnh hưởng đồn điền đổi đến hiệu kinh tế mơ hình sản xuất nông nghiệp .60 3.2.4 Ảnh hưởng đồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp 66 3.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến kết hiệu việc dồn điền đổi 73 3.3.1 Điều kiện tự nhiên 73 3.3.2.Yếu tố người 75 3.3.3.Yếu tố kinh tế 77 3.3.4 Chính sách nhà nước 78 3.4 Đánh giá chung ảnh hưởng việc đồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp huyện Thanh Oai – thành phố Hà Nội 81 3.4.1 Đánh giá chung .81 3.4.2 Phân tích SWOT cho việc nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp sau thực dồn điền đổi huyện Thanh Oai – thành phố Hà Nội 82 3.4.3 Ma trận SWOT hộ dân nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp sau DĐĐT 84 3.5 Một số giải pháp nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp Thanh Oai – thành phố Hà Nội .87 3.5.1 Giải pháp hỗ trợ thúc đẩy trình DĐĐT 87 3.5.2 Giải pháp nâng cao hiệu sản xuất nông nghiệp sau dồn điền đổi 88 KẾT LUẬN – KHUYẾN NGHỊ .91 TÀI LIỆU THAM KHẢO v DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng STT 1.1 2.1 3.1 Tích tụ ruộng đất trang trại số nước châu Á Quy mô cấu GTSX huyện Thanh Oai giai đoạn 20112013 Quy mô cấu ruộng đất huyện Thanh Oai trước tiến hành DĐĐT Trang 25 38 45 3.2 Tình hình dồn điền đổi xã điều tra 46 3.3 Kết dồn điền đổi xã điều tra 47 3.4 Kết dồn điền đổi toàn huyện Thanh Oai 48 3.5 Tình hình dồn điền đổi xã huyện Thanh Oai 50 3.6 Thông tin chung nhóm hộ điều tra 52 3.7 Sự thay đổi quỹ đất nhóm hộ điều tra thực DĐĐT 55 3.8 Diện tích lúa bình qn nhân xã điều tra 56 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 Chi phí cho trồng lúa tính bình qn sào trước sau DĐĐT Một số tiêu đánh giá hiệu mô hình trồng lúa trước sau tiến hành DĐĐT (Tính bình qn sào) Chi phí trồng cải tính bình qn sào trước sau DĐĐT Một số tiêu đánh giá hiệu mô hình trồng cải trước sau DĐĐT (Tính bình quân sào) Một số tiêu đánh giá hiệu kinh tế mơ hình sản xuất nông nghiệp trước sau DĐĐT xã nghiên cứu Một số tiêu đánh giá hiệu kinh tế mơ hình lúa - cá - thuỷ cầm xã nghiên cứu (tính sào/ năm) 57 58 59 60 61 62 vi 3.15 Hiệu kinh tế mơ hình chun thả cá64 3.16 So sánh hiệu kinh tế mơ hình trước sau DĐĐT 3.17 3.18 3.19 Hệ số sử dụng ruộng đất trước sau DĐĐT địa bàn nghiên cứu Kết thay đổi cấu lao động nhóm hộ điều tra sau DĐĐT Tỷ lệ diện tích đất sản xuất hộ áp dụng giới hóa sản xuất nơng nghiệp trước sau DĐĐT 65 67 68 70 3.20 Số lượng trang trại địa bàn nghiên cứu năm 2013 71 3.21 Chi phí sản xuất nấm rơm 73 3.22 3.23 Tỷ lệ ý kiến đánh giá người dân điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến DĐĐT địa bàn nghiên cứu Kết đánh giá nhận thức người dân DĐĐT địa bàn nghiên cứu 75 76 vii DANH MỤC CÁC HÌNH STT Tên hình Trang 2.1 Biểu đồ cấu GTSX huyện Thanh Oai giai đoạn 2011-2013 38 3.1 So sánh lợi nhuận mơ hình trước sau DĐĐT 66 3.2 So sánh LN/CP mơ hình trước sau DĐĐT 66 3.3 Ý kiến đánh giá người dân thực sách DĐĐT địa bàn nghiên cứu 81 ĐẶT VẤN ĐỀ Tính cấp thiết đề tài Trong nơng thơn ngành nơng nghiệp nói riêng, đất đai có vị trí vơ quan trọng, đối tượng sản xuất đồng thời động lực sản xuất cải vật chất xã hội Với khu vực nơng thơn có khoảng 60,92 triệu người chiếm 70% tổng dân số quốc gia, lực lượng lao động nông nghiệp chiếm 35% tổng lao động kinh tế (Tổng cục thống kê 2012), khu vực nơng thơn Việt Nam đóng vai trị quan trọng Chính lẽ đó, đất đai sản xuất nông nghiệp có ý nghĩa quan trọng Nhận thức rõ tầm quan trọng vấn đề này, Đảng Chính phủ ta đặt vấn đề đất đai lên hàng đầu để tạo động lực cho phát triển bền vững đất nước Từ ngày đầu cách mạng, hiệu "người cầy có ruộng" tập hợp đơng đảo nơng dân để giành quyền Sau đó, Cải cách ruộng đất (1953); Hợp tác hóa nơng nghiệp (1959); đất đai thuộc sở hữu toàn dân (1980); Nhà nước giao đất sử dụng ổn định, lâu dài vào mục đích nơng nghiệp, lâm nghiệp đất bước ngoặt cách mạng quan trọng mà mục tiêu tạo động lực cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn.[1] Bước vào thời kỳ đổi mới, với sách giao đất sản xuất nơng nghiệp hợp tác xã cho hộ gia đình tạo nên bước đột phá sản xuất, đưa nước ta từ nước thiếu đói trở thành nước xuất nơng sản hàng đầu giới Năm 2012, nước ta vượt qua Thái Lan trở thành nước có sản lượng gạo xuất lớn giới Đồng thời nước xuất café đứng hàng thứ 2, thứ giới xuất chè nhiều mặt hàng nơng sản có giá trị cao khác thủy sản, trái cây… Đồng thời, sách giao đất cho hộ khiến GDP lĩnh vực nơng nghiệp bình qn hàng năm tăng 3,3%; thu nhập đời sống nhân dân ngày cải thiện hơn, tỉ lệ hộ nghèo nông thôn giảm bình quân 1,5% năm.[2] Mặc dù đạt kết cao bên cạnh sản xuất nơng nghiệp nước ta giai đoạn nhìn chung cịn nhiều hạn chế, 86 ĐIỂM YẾU - Sau DĐĐT hiệu SXKD có tăng kết thấp - Nhiều nơi người dân cán chưa nhận thức rõ - DĐĐT có tác động tốt đến khâu sản xuất lại chưa tác động đến thị trường sản phẩm, việc “được mùa giá” diễn - Diện tích DĐĐT thực nửa - DĐĐT dừng lại việc đổi đất cho nhiều hộ sản xuất không hiệu giữ lại đất mà khơng chuyển cho nhóm hộ khác sử dụng hiệu - Thiếu sách thị trường, hỗ trợ tiêu thụ bảo quản sản phẩm - Có giải pháp tiếp tục nâng cao hiệu mơ hình sẵn có, tìm kiếm mơ hình có hiệu ứng dụng vào thực tiễn - Tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức cho người dân cán phụ trách - Khuyến khích tạo điều kiện cho thị trường đất đai phát triển - Có sách hỗ trợ thị trường cho sản phẩm - Hỗ trợ xây dựng mơ hình sản xuất an tồn, sản xuất sạch… - Chính quyền người dân cần thống với giải pháp công tác DĐĐT - Bố trí nguồn vốn, đề xuất trung ương hỗ trợ nguồn vốn phát triển - Kiện toàn máy cán - Tăng cường tuyên truyền công tác DĐĐT - Xây dưng quy hoạch sử dụng đất cụ thể lâu dài để người dân chủ động sản xuất 87 3.5 Một số giải pháp nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp Thanh Oai – thành phố Hà Nội Qua phân tích ma trận SWOT, có nhiều giải pháp, nhiên phân giải pháp thành nhóm sau 3.5.1 Giải pháp hỗ trợ thúc đẩy trình DĐĐT:  Do xác định lấy sở xóm, đội để DĐĐT, nêu cao vai trò trách nhiệm cấp ủy, chi xóm nên ngồi việc tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cấp ủy, xóm trưởng, đội trưởng cách bản, việc triển khai bước cụ thể, đơn giản, dễ làm người trực tiếp thực việc DĐĐT Vừa “cầm tay việc” để họ tự tin, vừa động viên vận dụng sáng tạo (có kiểm tra, có báo cáo trước) điều kiện cụ thể địa phương, đặc biệt biết dựa vào nông dân tích cực, trưởng tộc, trưởng họ, bậc cao niên có uy tín thơng hiểu đường lối sách, tâm huyết với việc DĐĐT… để họ giải thích, vận động, tuyên truyền, thuyết phục Đồng thời phát huy cao độ chức năng, nhiệm vụ tổ chức trị xã hội Hội Nơng dân, Hội Phụ nữ, Hội CCB, phát huy tính xung kích đồn viên niên, trách nhiệm hội viên, đoàn thể để tạo sức mạnh tổng hợp, đồng tâm hiệp lực làm “thơng” cá nhân cịn chần chừ, dự “bẩy” phần tử chậm tiến thực theo dòng chảy dư luận xã hội Đối với chi ủy, cán thơn, đội ngồi gương mẫu, đầu phải không ngại va chạm, kiên trì, kỳ cơng, khách quan trung thực tun truyền, thuyết phục cho đa số hộ xóm biết đặt lợi ích tập thể lên lợi ích cá nhân, biết đặt lợi ích tập thể lớn lên lợi ích tập thể nhỏ  Bài học dân chủ, công khai thực phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” phải thực triệt để Tất quy hoạch, phương án DĐĐT, đồ giải cơng khai đến xóm, đội để nhân dân biết Chính cơng khai này, người dân thấy “Chí công vô tư” cán bộ, đảng viên để người làm theo Trước công khai phải thực dân chủ tổ chức họp nhân dân bàn thực chủ trương DĐĐT, phát triển kinh tế - 88 xã hội, bàn thay đổi rõ trách nhiệm cấp, hộ dân Để xây dựng phương án DĐĐT, Ban thực DĐĐT xóm, tổ dân phố tổ chức họp với nhân dân lần, để nhân dân góp ý, chỉnh sửa đến hợp lý, đồng thời để nhân dân thấy rõ cầu thị, tất quyền lợi ích nhân dân DĐĐT  Từng hộ gia đình người dân cần tích cực tham gia vào trình DĐĐT Và sau DĐĐT cần xem xét, đánh giá lại tình hình sản xuất gia đình, đưa hướng sản xuất phù hợp với điều kiện nhân khẩu, trình độ sản xuất, lợi gia đình để phát huy tối đa hiệu sử dụng đất Từ nâng cao suất lao động gia đình 3.5.2 Giải pháp nâng cao hiệu sản xuất nông nghiệp sau dồn điền đổi a Giải pháp quản lý Sau dồn điền đổi hệ thống hồ sơ địa có thay đổi (hộ nơng dân sử dụng đất khác so với giấy tờ giao đất theo nghị định 64/NĐ-CP), để thực tốt cơng tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp địa bàn huyện Thanh Oai cần tập trung vào vấn đề sau: - Các xã, thị trấn cần đẩy nhanh tiến độ cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất, xây dựng sở liệu đất đai, tạo điều kiện cho bà nông dân yên tâm sản xuất thuận lợi cho công tác quản lý đất đai - Tập trung rà soát, điều chỉnh lại quy hoạch: quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch lại hệ thông giao thông thủy lợi nội đồng, quy hoạch vùng chuyên canh trồng, trang trại chăn nuôi tập trung - Tăng cường công tác quản lý nhà nước đất đai, đặc biệt việc chuyển đổi, chuyển nhượng quyền sử dụng đất; kịp thời chỉnh lý biến động đất đai; quản lý chặt chẽ nguồn tài thu từ đất đai, khuyến khích việc giao đất có thu tiền sử dụng đất nhằm thúc đẩy sản xuất phát triển, thực mục tiêu cơng nghiệp hóa, đại hóa nơng nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn địa bàn huyện, b Giải pháp sách 89 - Nhà nước cần có sách đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ nông nghiệp nhằm chủ động tưới, tiêu nước, phục vụ vận chuyển nơng sản phẩm nhanh chóng, dễ dàng đến nơi tiêu thụ Tạo điều kiện tốt cho nông dân sản xuất, chế biến sau thu hoạch tiêu thụ nông sản tiến tới xây dựng nơng nghiệp hàng hóa - Nhà nước cần có sách hỗ trợ bà vốn, mức tiền vay, lãi suất vay thời hạn vay cho phù hợp với điều kiện nông dân để giúp người dân phát triển kinh tế trang trại, đầu tư mua sắm máy móc giới hóa, phương tiện phục vụ sản xuất Nguồn vốn đầu tư cho nông nghiệp chủ yếu ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn huyện Do vậy, cần phải tạo điều kiện thuận lợi cho hộ có điều kiện vay vốn, hộ nghèo Để tạo điều kiện cho hộ vay vốn cần có giúp đỡ Hội phụ nữ, Hội nơng dân, Đồn niên, Phải tăng quỹ vay giải xóa đói giảm nghèo giải việc làm Ngồi cần mở rộng hình thức tổ chức tín dụng nhân dân, đặc biệt vùng nơng thôn để huy động nguồn vốn nhàn rỗi dân Gắn tín dụng thương mại với đầu tư phát triển, hỗ trợ đắc lực cho doanh nghiệp xây dựng dự án trung dài hạn có hiệu quả, thực chuyển dịch cấu kinh tế, cấu trồng vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, gắn với cơng nghiệp chế biến - Có định hướng sản xuất cụ thể giúp nông việc lựa chọn loại trồng vật ni có suất cao, phẩm chất tốt phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu vùng để tăng hiệu sản xuất đơn vị diện tích - Cần có biện pháp giúp nơng dân quảng bá sản phẩm, có điều kiện tiếp xúc với thị trường nước quốc tế để giúp việc tiêu thụ sản phẩm cách tốt nhằm thúc đẩy sản xuất - Cần tăng cường nghiên cứu để quy hoạch vùng chuyên canh loại trồng mạnh để tạo lượng sản phẩm hàng hóa theo chế thị trường, đáp ứng nguyên liệu để phát triển ngành công nghiệp chế biến c Giải pháp khuyến nông ứng dụng tiến kỹ thuật 90 Việc áp dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu sản xuất nông nghiệp thời buổi kinh tế thị trường, đặc biệt bối cảnh Việt Nam gia nhập WTO quan trọng - Hàng năm, thành phố Hà Nội cần dành phần ngân sách thoả đáng cho công tác chuyển giao ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật vào sản xuất Trong cần trọng công tác giống, kỹ thuật thâm canh, công nghệ sinh học đẩy mạnh công tác khuyến nông khuyến ngư - Thực tốt công tác khuyến nông với hệ thống cán sở nhằm chuyển giao kỹ thuật sản xuất nông nghiệp tới người dân Thường xuyên tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ kỹ thuật nông nghiệp quản lý kinh tế cho cán sở, mở lớp tập huấn chuyển giao công nghệ cho nông dân Hướng tới hình thành mơ hình hợp tác chặt chẽ nhà: nhà nông, nhà khoa học nhà doanh nghiệp - Đưa loại giống trồng, vật ni có suất cao, phẩm chất tốt vào sản xuất để tăng hiệu đơn vị diện tích - Chuyển diện tích vùng ruộng trũng sang phát triển nuôi trồng thủy sản kết hợp với chăn nuôi, trồng ăn quả, tập trung phát triển kinh tế trang trại chăn nuôi nhằm tăng hiệu sản xuất - Để mơ hình chuyển dịch cấu trồng mang lại hiệu kinh tế cao, không ảnh hưởng đến môi trường, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững địi hỏi cấp, ngành có đánh giá mang tính chun ngành mơ hình cụ thể Từ xây dựng quy mơ cơng thức ln canh mơ hình để khuyến cáo hộ nông dân việc chuyển dịch cấu sử dụng đất - Mở rộng diện tích màu vụ đơng như: cải ngọt, 91 KẾT LUẬN – KHUYẾN NGHỊ Kết luận Trong gần 10 năm thực sách, huyện Thanh Oai thực thành công công tác dồn điền đổi thửa, 50% diện tích đất sản xuất nơng nghiệp thực dồn điền đổi thửa, khắc phục tình trạng ruộng đất manh mún trước đây, tạo ô lớn để thực giới hóa đồng ruộng áp dụng có hiệu tiến khoa học, kỹ thuật Mặt khác tạo điều kiện để rà sốt, hồn thiện quy hoạch thiết kế đồng ruộng hệ thống thủy lợi, giao thông nội đồng, quy hoạch vùng canh tác loại trồng, vật nuôi, quy hoạch đất phù hợp cho sản xuất, tiết kiệm sức lao động Tác động dồn điền đổi đến việc hiệu sản xuất nông nghiệp nông thôn rõ Sản xuất nông nghiệp xã thực dồn đổi thuận lợi, hộ nông dân áp dụng tiến khoa học kỹ thuật vào sản xuất sử dụng cơng cụ sạ hàng, áp dụng giới hóa vào sản xuất nông nghiệp Dồn điền đổi tác động tích cực, làm tăng hiệu sản xuất kinh doanh số trồng lúa, vụ đông giảm công lao động, tăng thâm canh cho đất Đồng thời trình dồn điền đổi hình thành nên mơ hình sản xuất lúa – vụ đông; lúa – cá – thủy cầm; chuyên cá mang lại hiệu kinh tế cao hẳn so với cấy lúa hai vụ trước Việc áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất giảm từ 30% đến 40% cơng gieo cấy chăm sóc dơi dư lao động nông nghiệp chuyển sang làm nghề khác thợ mộc, thợ nề, dịch vụ vận tải tăng thêm thu nhập Một số giống lúa lai, lúa hàng hoá đưa vào sản xuất thực đầy đủ biện pháp thâm canh nên suất lúa tăng khá, vụ Đông Xuân 2012 - 2013 đạt từ 220 - 250kg thóc/sào Đây động lực quan trọng góp phần để huyện chuyển dịch cấu lao động tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cải thiện đời sống nhân dân, góp phần đẩy nhanh q trình thực cơng tác dồn điền đổi xây dựng nơng thơn Q trình nghiên cứu cho thấy dồn điền đổi huyện Thanh Oai chịu ảnh hưởng nhiều yếu tố như: Tự nhiên, người, sách Để 92 tiếp tục nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp thời gian tới, cần tiếp tục thực tốt giải pháp nhằm thúc đẩy trình dồn điền đổi mạnh nữa, tiến hành đồng thời công tác quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch vùng, chuyển dịch cấu trồng, tổ chức quản lí đất đai, thiết lập hồ sơ cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất Ban hành sách khuyến khích bảo đảm quyền bình đẳng tiếp cận ruộng đất Cải cách thủ tục hành quản lý đất đai tổ chức ngân hàng, tín dụng, tăng khối lượng vốn cho vay dài hạn lãi suất ưu đãi để người dân có điều kiện đầu tư chuyển đổi cấu trồng Có tiếp tục phát huy, phát triển sản xuất nông nghiệp địa phương Khuyến nghị Do bước đầu tiếp cận công tác nghiên cứu khoa học, với trình độ thời gian có hạn nên tơi thu kết ban đầu mang tính chất sơ Trên sở nghiên cứu thực tế đánh giá tác động dồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp Thanh Oai Tơi có số khuyến nghị sau:  Cần mở rộng nghiên cứu giải pháp tối ưu nhằm đưa tiến kỹ thuật vào sản xuất quy mô ruông đất thay đổi  Cần khuyến khích tạo hội cho người nông dân mạnh dạn vay vốn sản xuất, mua sắm trang thiết bị, máy móc; Vận động, huy động tổ chức tín dụng tham gia tích cực để giúp người nơng dân có hội tiếp cận với nguồn vốn Xây dựng phương án đề xuất kiến nghị giúp đỡ từ Trung ương Đó sở để sản xuất hàng hố diễn giới hố nơng nghiệp nơng thơn  Việc xây dựng mơ hình chuyển đổi cấu trồng sau chuyển đổi mang tính tự phát, rút kinh nghiệm từ thực tế Chưa có đánh giá, xem xét góc độ chun mơn dẫn đến sản lượng, chất lượng sản phẩm mơ hình khơng đồng đều, khơng ổn định, tiềm ẩn nhiều rủi ro Để mơ hình đem lại hiệu kinh tế cao, không ảnh hưởng đến môi trường, đáp ứng yêu cầu 93 phát triển bền vững địi hỏi ngành, cấp có đánh giá mang tính chun ngành mơ hình cụ thể Tiếp tục phát huy, nhân rộng mô hình kinh tế cho hiệu cao, - Hỗ trợ xây dựng mơ hình sản xuất an tồn, sản xuất sạch… Từ xây dựng quy mơ cơng thức ln canh mơ hình để khuyến cáo hộ nông dân việc chuyển dịch cấu sử dụng đất Có hộ nơng dân nhận thấy lợi ích lâu dài việc chuyển đổi  Khuyến khích việc thúc đẩy sản xuất trang trại, song song với thực tốt sách ổn định giá thị trường đầu vào, đảm bảo phòng xử lý dịch bệnh nơng nghiệp, tìm kiếm đầu cho sản phẩm, khuyến khích liên kết nơng hộ sản xuất Đồng thời nhà nước phải hình thành cầu nối bốn nhà, nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp nơng dân vai trị liên doanh, liên kết với doanh nghiệp, HTX tổ chức kinh tế đóng vai trị quan trọng  Vấn đề bảo vệ môi trường yêu cầu cấp bách giai đoạn nay, nên cần có nghiên cứu đánh giá sâu tác động DĐĐT đến môi trường sinh thái TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ NN&PTNT – Vụ sách (2010), Chính sách đất đai nơng thơn, NXB NN, Hà Nội Bộ Tài Nguyên Môi trường (2003), Báo cáo kết dồn điền đổi đoàn kiểm tra tình hình thực tế đạo địa phương, Hà Nội Bộ Tài nguyên môi trường (2003), báo cáo chuyển đổi ruộng đất nông nghiệp khắc phục tình trạng manh mún, phân tán sử dụng đất, Hà Nội Bộ Tài Nguyên môi trường (2013), Hướng dẫn việc dồn điền đổi tổng sản xuất nơng nghiệp, Hà Nội Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1993), nghị định 64/CP việc giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nơng nghiệp, Hà Nội Bùi Quang Dũng (2002), Nghiên cứu thực trạng ảnh hưởng trình tập trung ruộng đất đến phát triển nông nghiệp huyện Thạch Thất, Hà Tây, Luận Văn Thạc Sỹ, Đại học nông nghiệp, Hà Nội Nguyễn Điền (1999), “Kinh nghiệm chuyển đổi ruộng đất Nhật Bản”, tạp chí địa chính, số 9, Hà Nội Nguyễn Văn Hào, Nguyễn Đình Kháng, Lê Danh Tốn (2006), Giáo trình kinh tế trị Mác – Lê Nin, NXB Giáo dục, Hà Nội Lâm Quang Huyên (2002), Vấn đề ruộng đất Việt Nam, nhà xuất khoa học xã hội, Hà Nội 10 Nguyễn Lân (2003), Từ điển ngữ Việt nam, NXB tổng hợp TP HCM 11 Nguyễn Bá Long (2008), Bài giảng Đăng ký thống kê đất đai, Trường Đại học Lâm nghiệp, Hà Nội 12 UBND huyện Thanh Oai (2012), niên giám thống kê huyện Thanh Oai 2012, Hà Nội 13 UBND huyện Thanh Oai (2012), báo cáo kinh tế xã hội 2005 – 2012, Hà Nội 14 UBND xã Dân Hòa (2004), đề án dồn điền đổi thửa, Hà Nội 15 UBND xã Bình Minh (2004), đề án dồn điền đổi thửa, Hà Nội 16 UBND xã Hồng Dương (2004), đề án dồn điền đổi thửa, Hà Nội PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA NƠNG HỘ (Đánh dấu “X” vào lựa chọn) I Thông tin chung: Họ tên chủ hộ: Thơn (xóm) xã huyện Thanh Oai, TP Hà Nội Danh sách thành viên gia đình, độ tuổi, nghề nghiệp: Thu nhập hộ gia đình năm qua (2008-2013) Thu nhập trước DĐĐT Thu nhập (1000đ) sau DĐĐT TT (1000đ) Nội dung Năm Năm Năm Năm Năm Năm 2013 2008 2009 2010 2011 2012 Trồng trọt Chăn nuôi Thả cá, tôm Ngành nghề dịch vụ Thu khác Tổng thu Chi phí hộ gia đình năm qua (2008-2013) TT Chi phí trước DĐĐT (1000đ) Nội dung Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010 Năm 2011 Trồng trọt Chăn nuôi Thả cá, tôm Ngành nghề dịch vụ Chi khác Tổng chi III Tình hình ruộng đất hộ gia đình: Thời điểm gia đình thực DĐĐT: tháng……….năm……… Năm 2012 Chi phí sau DĐĐT (1000đ) Năm 2013 Biến động quy mô ruộng đất: Chia theo Nghị định 64/Cp TT Sau dồn điền đổi Loại ruộng, đất Diện tích (m2) Số lượng đất Diện tích (m2) Số lượng đất Đất vụ Đất vụ Đất vụ Đất ao thả cá Đất đấu thầu IV Tổ chức sản xuất: Xin ơng (bà) cho biết gia đình có thay đổi tổ chức sản xuất trước sau thực công tác dồn điền đổi đất nông nghiệp Nội dung Trước dồn điền đổi Sau dồn điền đổi Cơ cấu trồng Làm đất - Thuê máy cày, bừa - Thuê máy cày, bừa - Máy gia đình - Máy gia đình - Cày bừa trâu bị - Cày bừa trâu bò - Cuốc xới thủ công - Cuốc xới thủ công Thuỷ lợi Tưới tiêu Tưới tiêu - Chủ động - Chủ động - Bán chủ động - Bán chủ động Thời vụ gieo cấy - Theo đạo xã - Theo đạo xã - Tự bố trí trồng - Tự bố trí trồng Xin ông (bà) cho biết lợi ích việc thực sách dồn điền đổi đất nơng nghiệp: - Có thuận lợi bố trí cấu trồng theo hướng sản xuất hàng hoá? - Làm giảm chi phí sản xuất khâu nào? - Những lợi ích khác: + Có sử dụng lao động hợp lý hơn: có khơng + Có điều kiện chuyển dịch lao động nông nghiệp sang sản xuất ngành nghề: có khơng + Có điều kiện áp dụng tiến kỹ thuật vào sản xuất: có khơng V Chi phí đầu tư thu nhập năm hộ gia đình/01sào bắc 360m2) TT Nội dung Giống trồng Diện tích (m2) Năng suất (kg/sào) - Sản lượng (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) Chi phí vật chất/sào -Giống (kg) - Thành tiền (nghỡn đồng) - Phân chuồng (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) - Phân Urê (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) - Phân lân (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) - Phân đạm, kali (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) - Phân NPK (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) Thuốc trừ sâu (nghỡn đồng) Chi phí khác (nghìn đồng) Chi phí lao động (ngày công) Làm đất Gieo cấy Chăm sóc Thu hoạch Cơng khác Tổng số ngày công Trước DĐĐT (năm 2010) Lúa Lúa Vụ Rau xuân mùa đông màu Sau DĐĐT (năm 2012) Lúa Lúa Vụ Rau xuân mùa đông màu Thành tiền (nghìn đồng) Phí sản xuất (nghìn đồng) Thuế Thuỷ lợi phí Dịch vụ bảo vệ thực vật Tuốt lúa Chi phí khác VI Chi phí, thu nhập từ chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản dịch vụ khác Chăn nuôi TT Nội dung I Chi phí Giống - Số lượng (con) - Thành tiền (nghìn đồng) Về thức ăn: + Thức ăn tinh (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) + Thức ăn thơ (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) + Rau xanh (kg) - Thành tiền (nghìn đồng) - Tiền phịng trừ dịch bệnh (nghìn đồng) - Cơng lao động (ngày cơng) - Thành tiền (nghìn đồng/cơng lao động) Chi phí khác (nghìn đồng) II Thu nhập Sản lượng (kg) Thành tiền (nghìn đồng) Sản phẩm phụ (kg) Thành tiền (nghìn đồng) Thu nhập khác (nghìn đồng) Trâu, bò Lợn Gà Ngan, vịt Ao Vườn Dịch vụ VII Gia đình thuộc diện:  Trước DĐĐT Thuộc diện giả Trung bình Nghèo Đói khổ  Sau DĐĐT Thuộc diện giả Trung bình Nghèo Đói khổ VIII Tình hình lao động việc làm gia đình Tình hình sử dụng lao động năm gia đình  Trước DĐĐT Thừa lao động Đủ việc làm quanh năm Thiếu lao động Đủ việc làm tháng Đủ lao động Đủ việc làm tháng Đủ việc làm tháng  Sau DĐĐT Thừa lao động Đủ việc làm quanh năm Thiếu lao động Đủ việc làm tháng Đủ lao động Đủ việc làm tháng Đủ việc làm tháng a Trường hợp thừa lao động gia đình giải nào? Đi làm thuê Chạy chợ Sản xuất ngành nghề Không làm b Trường hợp thiếu lao động gia đình giải nào? Đổi công Thuê lao động Thuê thời vụ * Theo ý kiến ông (bà) làm để nâng cao hiệu việc sử dụng đất gia đình nay: Xin chân thành cảm ơn ông (bà)! Người điều tra Nguyễn Đức Thắng Chủ hộ điều tra (Ký ghi rõ họ tên) ... hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp - Đánh giá ảnh hưởng việc dồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp huyện Thanh Oai, Hà Nội - Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến kết hiệu việc dồn. .. tài ? ?Nghiên cứu ảnh hưởng việc dồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp huyện Thanh Oai - thành phố Hà Nội? ?? Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu tổng quát Trên sở đánh giá ảnh hưởng việc. .. điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh nông nghiệp huyện Thanh Oai – thành phố Hà Nội 51 3.2.1 Kết dồn điền đổi nhóm hộ điều tra 51 3.2.2 Ảnh hưởng dồn điền đổi đến hiệu sản xuất kinh doanh