Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo MỤC LỤC PHẦN I: MỞ ĐẦU .1 1.Lý chọn đề tài: Mục tiêu nghiên cứu: Đối tượng phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp Phương pháp nghiên cứu định lượng Phương pháp phân tích số liệu PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .5 1.1Cơ sở lý luận .5 1.1.1Khái niệm thủ tục hải quan điện tử 1.1.1.1 Khái niệm 1.1.1.2 Các khái niệm liên quan 1.1.2Các điều kiện áp dụng thủ tục hải quan điện tử 1.1.3Nội dung thủ tục Hải quan điện tử 14 1.1.4Sự cần thiết việc áp dụng thủ tục hải quan điện tử 15 1.1.4.1 Xuất phát từ yêu cầu quản lý Nhà nước cộng đồng doanh nghiệp 16 1.1.4.2 Xuất phát từ yêu cầu hội nhập xu hướng phát triển Hải quan quốc tế 16 1.1.4.3 Xuất phát từ phát triển thương mại quốc tế nội dung lẫn hình thức 17 1.1.4.4 Xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ ngành hải quan 17 1.2Cơ sở thực tiễn .18 1.2.1Kinh nghiệm thực thủ tục hải quan điện tử số nước giới 18 1.2.2Giới thiệu thủ tục Hải quan Hàn Quốc 19 1.2.3Hải quan Singapore .22 1.2.4Thủ tục HQĐT Việt Nam: .23 1.2.4.1 Cơ sở pháp lý việc thực thủ tục hải quan điện tử Việt Nam 23 1.2.2.2 Quá trình thực hiện: 25 2.4.2.1 Tốc độ xử lý hệ thống tốt 51 2.4.2.2 Nội dung phản hồi thể rõ ràng 52 2.4.2.3 Đường truyền đảm bảo an toàn liệu .52 2.4.3 Về chương trình phần mềm: .53 Được thể qua hai thuộc tính Ngơn ngữ phần mềm Thao tác thực .53 2.4.4 Về nguồn lực từ phía doanh nghiệp: 54 2.4.5 Sự quan tâm từ phía hải quan .54 2.4.6 Về lợi ích thủ tục hải quan điện tử so với thủ tục hải quan truyền thống 55 2.4.7 Đánh giá chung việc ứng dụng thủ tục HQĐT .56 2.4.8 Nhận xét trình thực thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp XNK chi cục HQKCN Đà Nẵng 59 CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA THỦ TỤC HQĐT TẠI CHI CỤC HẢI QUAN KCN ĐÀ NẴNG 61 Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo 3.1 Mục tiêu định hướng phát triển 61 3.1.1 Mục tiêu 61 3.1.2 Định hướng phát triển 61 3.2 Các giải pháp 62 3.2.1 Hoàn thiện hệ thống hạ tầng sở, công nghệ thông tin 62 3.2.2 Xây dựng phát triển nguồn nhân lực .63 3.2.3 Xây dựng quy trình QLRR áp dụng cho TQĐT 65 3.2.4 Hệ thống thông tin nghiệp vụ HQ 65 3.2.5 Đề xuất mơ hình khai báo thủ tục hải quan điện tử 66 Kiến nghị 70 2.1 Đối với Nhà nước 70 2.2 Đối với Cục Hải quan Đà Nẵng 70 2.3 Đối với Chi cục Hải quan Khu công nghiệp Đà Nẵng 71 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU KCN : Khu công nghiệp DN : Doanh nghiệp HQĐT : Hải quan điện tử TTHQĐT : Thủ tục Hải quan điện tử TQĐT : Thông quan điện tử HQ : Hải quan TCHQ : Tổng cục Hải quan Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo XNK : Xuất nhập XK : Xuất NK : Nhập VAN : Mạng giá trị gia tăng CNTT : Công nghệ thông tin QLRR : Quản lý rủi ro ICA : Cơ quan kiểm soát nhập cư kiểm tra cửa DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Thống kê số tờ khai điện tử .35 Bảng 2.2 Giá trị kim ngạch XNK theo tờ khai HQĐT 36 Bảng 2.1 Đặc điểm mẫu điều tra .50 Bảng 2.2 Cơ cấu loại hình kinh doanh doanh nghiệp XNK 51 Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo Bảng 2.3 : Mức độ đồng ý DN sau tham gia khai báo HQĐT yếu tố chương trình phần mềm 53 Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ SƠ ĐỒ: Sơ đồ 1: Mơ hình hệ thống thơng quan điện tử .12 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức nhân 32 Sơ đồ 2.2 : Qui trình thủ tục HQĐT theo hợp đồng mua bán hàng hóa 42 Sơ đồ Qui trình thủ tục hải quan điện từ đề xuất .66 BIỂU ĐỒ: Biểu đồ 2.1: Số tờ khai điện tử 35 Biểu đồ 2.2 : Kim ngạch XNK 36 Biểu đồ 2.3: Phần trăm mức độ đồng ý tốc độ xử lý hệ thống tốt 51 Biểu đồ 2.4: Phần trăm mức độ đồng ý nội dung phản hồi thể rõ ràng 52 Biểu đồ 2.5:Phần trăm mức độ đồng ý đường truyền đảm bảo an toàn liệu 52 Biểu đồ 2.6: Phần trăm mức độ đánh giá thuộc tính yếu tố nguồn lực phía doanh nghiệp 54 Biểu đồ 2.7: Mức độ đánh giá thuộc tính yếu tố nghiệp vụ hải quan 55 Biểu đồ 2.8: Mức độ đánh giá doanh nghiệp lợi ích thủ tục HQĐT so với thủ tục hải quan truyền thống 56 Biểu đồ 2.9: Mức độ đánh giá chung doanh nghiệp thủ tục HQĐT 57 Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo PHẦN I: MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài: Việt Nam giai đoạn hội nhập phát triển mạnh mẽ kinh tế, mang lại nhiều hội thách thức cho doanh nghiệp (DN) Hoạt động xuất nhập khẩu(XNK) Việt Nam ngày gia tăng nhanh, đặc biệt xuất khẩu(XK) Để đáp ứng yêu cầu quản lý lượng hàng hóa xuất nhập lớn, mơi trường kinh tế hội nhập thế, Hải quan (HQ) Việt Nam đứng trước yêu cầu phải ngày đại hoá thủ tục để đáp ứng nhu cầu thơng quan hàng hóa xuất nhập DN Và việc triển khai áp dụng thủ tục hải quan điện tử để quản lý, thơng quan nhanh chóng hàng hóa xuất nhập khẩu, tạo thuận lợi cho DN nhu cầu tất yếu Thủ tục hải quan điện tử tạo cho DN lợi cạnh tranh tốt để vươn thị trường quốc tế Việc triển khai thực thủ tục hải quan điện tử bước phát triển tất yếu nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động xuất hàng hóa bối cảnh thương mại hóa tồn cầu hội nhập kinh tế quốc tế Thực hải quan điện tử không nhằm tạo thuận lợi cho cộng đồng DN, mà giải pháp hữu hiệu để ngành hải quan nâng cao lực xử lý cơng việc Chính thế, năm 2005, Tổng cục Hải quan triển khai thí điểm thủ tục hải quan điện tử giai đoạn (2005-2009) Cục Hải quan TP.HCM Cục Hải quan Hải Phòng theo Quyết định số 149/2005/QĐ-TTg ngày 20-6-2005 Thủ tướng Chính phủ giai đoạn (2009-2012) giai đoạn thí điểm mở rộng theo định 103/2009/QĐ-TTg ngày 12-8-2009 sửa đổi, bổ sung số điều Quyết định 149/2005/QĐ-TTG việc thực thí điểm thủ tục HQĐT Về kết thực thí điểm Giai đoạn (10/2005 – 11/2009), sau có đầy đủ sở pháp lý nguồn lực để thực thí điểm thủ tục hải quan điện tử, tháng 9/2005 Tổng cục hải quan(TCHQ) ban hành định thức vận hành hệ thống thủ tục hải quan điện tử Chi cục Hải quan điện tử Hải Phòng - Cục Hải quan TP Hải Phòng; Chi cục Hải quan điện tử Thành phố Hồ Chí Minh Triển khai thực thủ tục hải quan điện tử Giai đoạn (12/2009 – 12/2012) với mục tiêu thực thí điểm mở rộng Trên sở kết đạt chưa đạt thực Quyết định 149/2005/QĐ-TTg, Bộ Tài – Tổng cục Hải quan Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo nhận thấy vấn đề thực thành cơng, cần nhanh chóng tiếp tục mở rộng phạm vi thực (loại hình kinh doanh, gia công, sản xuất xuất khẩu) cho Chi cục Cục Hải quan trọng điểm, cho tất doanh nghiệp tham gia Về đối tượng phạm vi thí điểm Giai đoạn 2, ngày 12/8/2009, Chính phủ ban hành Quyết định 103/2009/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung số điều Quyết định 149/2005/QĐ-TTg việc thí điểm thủ tục hải quan điện tử Địa bàn thí điểm mở rộng: 13 Cục Hải quan tỉnh, thành phố gồm: Cục Hải quan TP Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bà Rịa – Vũng Tàu, Quảng Ngãi Cục Hải quan tỉnh, thành phố khác theo đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính; Đối tượng áp dụng: tất tổ chức, cá nhân xuất khẩu, nhập hàng hóa; Loại hình xuất nhập thực thí điểm: áp dụng thủ tục hải quan điện tử cho loại hình (hàng hóa xuất khẩu, nhập theo hợp đồng mua bán, gia công, sản xuất hàng xuất khẩu) loại hình khác (chế xuất ưu tiên, tạm nhập tái xuất, XNK dự án đầu tư, XNK chỗ, XNK trả lại, chuyển cửa khẩu); Vậy nay, hải quan điện tử Việt Nam, mà cụ thể Thành phố Đà Nẵng hoạt động sao? mang lại lợi ích hay khó khăn cho DN cho cục hải quan? Để hiểu rõ vấn đề này, chọn đề tài “Nghiên cứu trình thực khai báo thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp xuất nhập Chi cục Khu Công Nghiệp Đà Nẵng- TP Đà Nẵng ” đề tài nghiên cứu cho khóa luận tốt nghiệp Với với kiến thức mà học hỏi tìm hiểu, hy vọng phân tích nhìn nhận cách cụ thể khách quan đề tài Mục tiêu nghiên cứu:  Mục tiêu chung: - Phân tích, đánh giá cách khách quan tình hình thực thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp xuất nhập Chi cục Hải Quan Khu cơng nghiệp (KCN) Đà Nẵng Những lợi ích vướng mắc tồn thủ tục HQĐT nhân tố tác động - Đề xuất số giải pháp nhằm khắc phục khó khăn  Mục tiêu cụ thể: - Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến trình thực thủ tục hải quan Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo điện tử doanh nghiệp xuất nhập chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng + Xác định yếu tố làm tăng khả tham gia thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp XNK - Phân tích đánh giá doanh nghiệp lợi ích hạn chế tồn thủ tục hải quan điện tử Đối tượng phạm vi nghiên cứu Do điều kiện khách quan số lượng doanh nghiệp phép tiếp cận nên tác giả chọn mẫu điều tra tổng thể gồm 17 doanh nghiệp  Đối tượng nghiên cứu : thủ tục hải quan điện tử  Đối tượng điều tra: Các doanh nghiệp sử dụng thủ tục khai HQĐT chi cục HQ KCN Đà Nẵng  Phạm vi thời gian: Dự kiến từ ngày 18/2/2013 đến 28/04/2013 Phương pháp nghiên cứu:  Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp Đề tài nghiên cứu dựa sở tài liệu, lý thuyết mơ hình thơng quan điện tử số nước, số liệu thu thập từ website Cục Hải quan Đà Nẵng, Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng cho phép sử dụng đề tài tạp chí nghiên cứu Nghiên cứu Hải quan, báo Hải quan điện tử trang web có liên quan  Phương pháp xây dựng bảng hỏi Bảng hỏi xây dựng dựa phương pháp vấn chuyên gia: thu thập ý kiến lãnh đạo Cục hải quan Đà Nẵng lãnh đạo Chi cục Hải quan Khu Công Nghiệp Đà Nẵng số cán hải quan đội quản lý rủi ro thông quan điện tử  Phương pháp thu thập tài liệu sơ cấp Đối với tài liệu sơ cấp, loại liệu thu thập phương pháp vấn trực tiếp doanh nghiệp sử dụng để tiến hành kiểm định cần thiết  Phương pháp nghiên cứu định lượng - Phỏng vấn trực tiếp bảng hỏi doanh nghiệp - Tính cỡ mẫu: điều kiện cho phép tiếp xúc với số lượng doanh nghiệp xuất nhập địa bàn thành phố Đà Nẵng đăng ký làm thủ tục hải quan Chi Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo cục Hải quan KCN Đà Nẵng, tác giả nghiên cứu lựa chọn mẫu tổng thể bao gồm 17 doanh nghiệp Trong số doanh nghiệp trả lời 16 không trả lời  Phương pháp phân tích số liệu Đề tài nghiên cứu lựa chọn mẫu điều tra toàn tổng thể, đồng thời tác giả sử dụng phần mềm SPSS 16.0 nên không đủ điều kiện để tiến hành kiểm định thang đo, phân tích hồi quy tương quan mà dừng lại mức độ thống kê mô tả: rút nhận xét đánh giá từ bảng tần số, biểu đồ Kết cấu đề tài: gồm phần Phần I: Mở đầu Phần II: Nội dung nghiên cứu CHƯƠNG I: Cơ sở khoa học vấn đề nghiên cứu CHƯƠNG II: Nghiên cứu yếu tố ảnh hưởng đến trình thực thủ tục hải quan điện tử Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng CHƯƠNG III: Định hướng giải pháp nhằm nâng cao hiệu hoạt động thủ tục HQĐT Phần III: Kết luận kiến nghị Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Khái niệm thủ tục hải quan điện tử 1.1.1.1 Khái niệm Theo quy định luật Hải quan Việt Nam (đã sửa đổi năm 2005): “Thủ tục hải quan điện tử thủ tục hải quan việc khai, tiếp nhận, xử lý thông tin khai hải quan, trao đổi thông tin khác theo quy định pháp luật thủ tục hải quan bên có liên quan thực thông qua Hệ thống xử lý liệu điện tử hải quan.” Những cơng việc bao gồm:  Đối với người khai hải quan: - Người khai hải quan khai gửi hồ sơ hải quan thông qua hệ thống xử lý liệu điện tử Hải quan - Đưa hàng hóa, phương tiện vận tải đến địa điểm quy định cho kiểm tra thực tế hàng hóa, phương tiện vận tải - Nộp thuế thực nghĩa vụ tài khác theo quy định pháp luật  Đối với công chức hải quan: - Tiếp nhận đăng ký hồ sơ hải quan thực thông qua hệ thống xử lý liệu điện tử Hải quan - Kiểm tra hồ sơ hải quan kiểm tra thực tế hàng hóa, phương tiện vận tải - Thu thuế khoản thu khác theo quy định pháp luật - Quyết định thơng quan hàng hóa phương tiện vận tải 1.1.1.2 Các khái niệm liên quan - Hàng hóa bao gồm hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, cảnh, hành lý, ngoại hối, tiền Việt Nam người xuất cảnh, nhập cảnh, vật dụng phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, cảnh, kim khí q, đá q, cổ vật, văn hóa phẩm, bưu phẩm, tài sản khác xuất khẩu, nhập khẩu, cảnh lưu giữ địa bàn hoạt động hải quan Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA THỦ TỤC HQĐT TẠI CHI CỤC HẢI QUAN KCN ĐÀ NẴNG 3.1 Mục tiêu định hướng phát triển 3.1.1 Mục tiêu  Tiếp tục hoàn thiện quy trình thủ tục hải quan tử tại; khắc phục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tồn tại; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất nhập tiếp tục phát triển tương lai  Xây dựng đội ngũ cán cơng chức hải quan có trình độ chun mơn nghiệp vụ cao; có phẩm chất đạo đức tốt đẹp, đáp ứng cho nhu cầu đại hóa ngành hải quan xu hội nhập với nước khu vực giới  Phát triển mơ hình thơng quan HQĐT phù hợp với điều kiện, hồn cảnh Việt Nam  Mở rộng quy mơ triển khai thủ tục HQĐT phạm vi toàn quốc, đa dạng với nhiều loại hình hàng hóa, gia tăng số lượng DN đăng ký tham gia khai báo thủ tục HQĐT 3.1.2 Định hướng phát triển Năm 2013 năm thứ tư Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng thực quy trình thủ tục hải quan điện tử bước quy trình nghiệp vụ, đồng thời triển khai nhiệm vụ trọng tâm Ngành, Cục giai đoạn 2010- 2015 Do đó, Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng đề phương hướng nhiệm vụ công tác năm 2013 nhằm khắc phục số tồn tại, hạn chế, gìn giữ phát huy kết đạt Năm 2013, sở cải cách đại hóa ngành Hải quan, Cục hải quan Đà Nẵng nói chung Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng nói riêng tiếp tục thực hiện đại hóa ngành theo hướng củng cố chất lượng, khắc phục tồn bất cập nhằm phù hợp với lộ trình, bảo đảm việc chuyển đổi hệ thống cũ hải quan điện tử, bước chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn, đào tạo hải quan điện tủ cán cộng đồng doanh nghiệp; hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp trình triển khai thủ tục Hải quan điện tử Triển khai thực chương trình thơng quan điện tử, chữ Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 61 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo ký số tất Chi cục theo kế hoạch Tổng cục Hải quan, phấn đấu 100 % số lượng tờ khai kim ngạch xuất nhập thực theo thủ tục Hải quan điện tử 3.2 Các giải pháp Dựa vào mục đích hồn thiện phát triển hải quan điện tử Đà Nẵng nói riêng Việt Nam nói chung, người viết xin đề xuất số giải pháp: 3.2.1 Hồn thiện hệ thống hạ tầng sở, cơng nghệ thông tin  Ngành Hải quan tiếp tục phối hợp với Bộ, ngành đơn vị liên quan để chuẩn hóa xây dựng chế cập nhật danh mục hàng hóa xuất nhập có điều kiện, danh mục hàng hóa quản lý chuyên ngành Đồng thời xây dựng sở liệu chung kết nối Bộ, ngành Cùng với việc bùng nổ cơng nghệ thơng tin tồn cầu đại hóa cơng tác hải quan cần phải đẩy mạnh cơng tác tun truyền, đào tạo cán bộ, tích hợp ứng dụng công nghệ thông tin phát triển thành hệ thống thống nhất, hoạt động ổn định  Đẩy mạnh “cơ chế hải quan cửa”: “Cơ chế cửa cho phép việc cung cấp, xử lý liệu lần định lần, nhằm giúp cho việc thơng quan hàng hóa thực nhanh chóng” Trong khái niệm “ định lần” hiểu thống điểm định việc thông quan sở định quan chức ban hành gửi tới quan hải quan kịp thời  Xây dựng, điều chỉnh quy trình xử lý liệu DN, sơ đồ phụ cho sơ đồ quy trình thơng tin tồn diện cho người sử dụng  Chứng từ thương mại thủ tục đơn giản hóa phù hợp với chuẩn mực quốc tế tác động lớn nhằm thúc đẩy giao dịch thương mại  Xây dựng mạng kết nối Chi cục Hải quan kho bạc Nhà nước để tránh trường hợp DN nộp thuế, tiền phạt kho bạc Chi cục Hải quan không cập nhật dẫn đến lần mở tờ khai sau bị cưỡng chế thuế Nếu nhân viên giao nhận không mang theo biên lai thuế khơng phong tỏa nợ thuế, dẫn đến thời gian cho doanh nghiệp  Hạ tầng viễn thơng nhà cung cấp dịch vụ cịn hạn chế, xảy gián đoạn cố đường truyền Hệ thống an ninh, an tồn mạng cịn thiếu thiết bị để Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 62 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo bảo vệ thông tin HQ DN qua đường truyền internet; phần mềm HQĐT trình thực phát sinh lỗi chậm khắc phục Đề nghị TCHQ sớm cấp thiết bị CNTT đảm bảo an ninh an toàn mạng, sở liệu nâng cấp phần mềm thông quan điện tử  Về phần mềm quản lý HQĐT: Cần xây dựng lọc để loại trừ bước đầu tờ khai bị gửi trùng ngày, trường hợp DN hủy tờ khai gửi trùng phải thực việc quản lý rủi ro để đưa doanh nghiệp vào danh sách trọng điểm cần kiểm tra hồ sơ giấy kiểm tra thực tế hàng hóa Qua thực tế cho thấy DN kết xuất tờ khai điện tử từ phần mềm khai báo HQĐT sang Excel, sau copy mã vạch để tạo tờ khai điện tử luồng Xanh trường hợp DN bị phân luồng Đỏ phải kiểm tra thực tế hàng hóa Nếu phận giám sát khơng thực việc kiểm tra theo trình tự doanh nghiệp dễ dàng lấy hàng hóa qua khu vực giám sát Hải quan mà không bị kiểm tra thực tế Chính nên mã hóa thơng tin mã vạch để phát tờ khai giả, làm việc với đơn vị sản xuất phần mềm cho DN chức sửa chữa thơng tin mà Hải quan truyền dạng Excel Nhiều DN cho việc xây dựng phần mềm ứng dụng CNTT cần đầu tư cách thích đáng, khắc phục cố bất cập so với trước  Sửa chữa lỗi phát sinh: sửa chữa tờ khai, thể nội dung sửa chữa Hệ thống DN sửa chữa tờ khai, thể đầy đủ thống nội dung công việc thực bước, cập nhật thông tin kiểm tra hồ sơ sau kiểm hóa, lỗi trùng lập tờ khai hệ thống tự động thêm vào  Bổ sung thêm chức năng: Chức trao đổi thông tin quan HQ DN hệ thống; chức trao đổi thông tin quan HQ kho bạc, ngân hàng nhà nước 3.2.2 Xây dựng phát triển nguồn nhân lực  Lãnh đạo cấp cao thường xuyên kiểm soát, tra đơn vị Chi cục Hải quan để nắm bắt tình hình, giải khó khăn kịp thời phát vi phạm công chức Hải quan doanh nghiệp  Hoạt động XNK ngày tăng, số lượng hồ sơ giải ngày nhiều công chức hải quan nên tập trung làm việc hết khả năng, tránh lơ công việc Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 63 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo gây tồn đọng hồ sơ Cán hải quan lực lượng hoạt động minh bạch, liêm chính, cán hải quan cần đối xử công với tất doanh nghiệp  Công chức Hải quan nhiệt tình giải đáp thắc mắc doanh nghiệp để họ hiểu rõ tránh mắc phải sai sót lần sau  Lực lượng hải quan lực lượng hoạt động có tính kỷ luật cao, có trình độ chun mơn cơng tác khơng ngừng nâng cao trình độ chun mơn tin học, ngoại ngữ  Đào tạo nghiệp vụ chuyên môn phục vụ cho công tác: + Đào tạo đại học cán cơng chức có trình độ Trung học phổ thông, Trung cấp, Cao đẳng đào tạo Trung học phổ thông (bổ túc) công chức chưa tốt nghiệp trung học phổ thông + Đào tạo nghiệp vụ HQ tổng hợp cán công chức chưa qua đào tạo nghiệp vụ HQ + Tổ chức lớp chuyên đề ngắn hạn giá tính thuế, mã số hàng hóa, kiểm sốt chống bn lậu, KTSTQ, QLRR, phịng chống ma túy, thương phẩm học v.v cho cán công chức + Khuyến khích cán cơng chức có trình độ đại học, học chuyên ngành mà ngành HQ cần kế tốn, tài chính, ngoại ngữ, CNTT đào tạo sau đại học + Khuyến khích cán cơng chức học tập ngoại ngữ, tin học ngồi + Đào tạo chuyên gia lĩnh vực giá tính thuế, mã số hàng hóa, kiểm sốt chống bn lậu, KTSTQ, QLRR, ma túy, tình báo v.v nhằm phục vụ cho nhu cầu hội nhập đại hóa ngành HQ Ngồi nội dung kế hoạch đào tạo tổng thể đây, để việc thực thủ tục HQĐT đạt kết tốt cần ý đào tạo cho cán cơng chức tham gia quy trình thủ tục HQĐT nội dung sau: Về tin học: kiến thức tổng quát tin học, cách sử dụng hệ thống chương trình khâu cơng tác Ví dụ: Đăng ký, kiểm tra xác định giá, kiểm hóa, GS, KTSTQ, QLRR Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 64 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo Về nghiệp vụ chun mơn: giá tính thuế, mã số hàng hóa, kiểm sốt chống bn lậu, KTSTQ, QLRR, ma túy, thương phẩm học, nghiệp vụ ngoại thương, vận tải bảo hiểm, toán quốc tế, nghiệp vụ kế toán, kiểm toán v.v Về ngoại ngữ: đào tạo sử dụng ngoại ngữ Anh tập trung vào chuyên ngành chủ yếu ngoại thương HQ 3.2.3 Xây dựng quy trình QLRR áp dụng cho TQĐT Hiện nay, Luật HQ có quy định cho phép ngành HQ thực phương pháp QLRR quản lý Ngành HQ có ban hành văn hướng dẫn, quy trình QLRR Tuy nhiên, xét góc độ pháp lý, văn bản, quy định có giá trị thực ngành HQ Khi xảy tranh chấp có việc bất khả kháng xảy liên quan đến pháp luật (chót lọt hàng cấm, hàng lậu) cán công chức thừa hành gặp nhiều rủi ro trước quan công an quan pháp luật Vì vậy, đề nghị ngành HQ BTC cần ban hành quy trình QLRR áp dụng cho TQĐT văn pháp quy để triển khai thực QLRR hoạt động nghiệp vụ HQ để bảo đảm tính pháp lý cần thiết 3.2.4 Hệ thống thơng tin nghiệp vụ HQ Thông tin giúp cho nhà quản lý định cách dễ dàng nhanh chóng Nếu nguồn thơng tin cung cấp xá, kịp thời định xác Trước đây, để phục vụ cho công tác KTSTQ, TCHQ có ban hành Quy trình thu thập, xử lý quản lý thông tin theo định số 134/TCHQ-QĐ-KTSTQ Tuy nhiên, chưa quan tâm nhiều, thông tin thu thập dạng phân tán, rời rạc phận, xử lý thủ công giấy tờ, khơng có chương trình để cập nhật thơng tin, hiệu sử dụng không cao định thường thực theo cảm tính chủ quan, khơng xác Khi triển khai thủ tục HQĐT, vấn đề QLRR đặt TCHQ có xây dựng hệ thống thông tin QLRR để ứng dụng hệ thống XLDL TQĐT Tuy nhiên, lĩnh vực mới, thiếu chuẩn bị thực cách đồng bộ, thông tin chưa cập nhật đầy đủ, xác vào hệ thống nên chức QLRR (chức cảnh báo) chưa phát huy tác dụng hệ thống XLDL TQĐT Sau đó, triển khai thực Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật HQ, Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 65 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo TCHQ xây dựng hệ thống tiêu chí QLRR riêng để làm định phân luồng định tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hóa (lệnh hình thức mức độ kiểm tra) quy trình thủ tục HQ truyền thống (quy trình 1951) Thơng tin chủ yếu hệ thống thông tin DN, hàng hóa Tuy nhiên, giống hệ thống TQĐT, hệ thống phục vụ cho công việc phân luồng tờ khai có hạn chế cần phải điều chỉnh có nhiều nội dung khơng xác, khơng phù hợp với thực tế cơng việc Hiện tại, thông tin thu thập nằm nhiều hệ thống, không đầy đủ trùng lắp, khó khăn cho việc cập nhật, khai thác, xử lý sử dụng Do cần có giải pháp để khắc phục tình trạng 3.2.5 Đề xuất mơ hình khai báo thủ tục hải quan điện tử Đại lý khai tờ hải quan gửi đến quan hải quan Tiếp nhận thông tin phản hồi Nộp chứng từ giấy hàng hóa để kiểm tra Xác nhận hàng hóa qua khu vực giám sát hải quan Sơ đồ Qui trình thủ tục hải quan điện từ đề xuất Tóm tắt quy trình thủ tục hải quan điện tử sau: Bước 1: Người khai hải quan (chủ yếu thông qua đại lý khai thuê hải quan) thực việc khai theo mẫu tờ khai hải quan quy định phương tiện điện tử, sau hoàn thành việc khai, từ đại lý khai thuê truyền đến hệ thống để xử lý tự động Bước 2: Hệ thống xử lý thông tin tờ khai hải quan theo quy định, tự động phản hồi thông tin cho Đại lý Bước 3: Tự động phân luồng tờ khai theo tiêu chí quản lý rủi ro định sẵn Hệ thống phần theo Luồng Xanh: hàng hóa thơng quan Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 66 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo Luồng Đỏ : kiểm tra hồ sơ điện tử hàng hóa thực tế Bước 4: Doanh nghiệp xuất trình tờ khai điện tử in Chi cục Hải quan để nhận hàng xuất trình hàng hóa khu vực giám sát để xác nhận “ Hàng qua khu vực giám sát hải quan” Do hệ thống tự động quan Hải quan kết nối với hầu hết quan có liên quan với Hải quan như: Hàng hải, Thương mại, Hàng không, Ngân hàng nên quan Hải quan kiểm tra nội dung tờ khai thấy nghi ngờ Nếu hệ thống phân luồng xanh hàng hóa thơng quan Nếu hệ thống phân luồng đỏ tiến hành kiểm tra hồ sơ điện tử hàng hóa thực tế Lợi ích dự kiến mơ hình:  Thứ nhất, thủ tục hải quan thực chủ yếu qua đại lý nhằm tăng hiệu hoạt động quản lý Đại lý đóng vai trị trung gian, nhân viên người có hiểu biết sâu nghiệp vụ hải quan luật pháp hải quan đào tạo công chức hải quan hưu- người có kinh nghiệm hải quan điện tử Đại lý có vai trò thực khai báo hải quan điện tử cho doanh nghiệp theo thông tin mà doanh nghiệp cung cấp Lý thực hiện: Số lượng doanh nghiệp tham gia thủ tục hải quan điện tử ngày tăng nhanh, điều đòi hỏi Tổng cục Hải quan phải thường xuyên đầu tư nâng cấp sở liệu thông tin doanh nghiệp mã số doanh nghiệp, loại hình, chữ ký điện tử…Nhưng thủ tục thực chủ yếu qua đại lý ( đại lý có mã số) thơng tin lưu trữ Tổng cục hải quan giảm bớt Điều làm giảm chi phí đầu tư nâng cấp cho Tổng cục Hải quan đảm bảo cho hệ thống hoạt động ổn định thông suốt  Thứ hai, liên kết hệ thống mạng Cơ quan hải quan, Ngân hàng nhà nước, Bộ liên quan Doanh nghiệp Dựa vào đó, Hải quan truy xuất thông tin liên quan đến nợ thuế hay hoàn thành nghĩa vụ thuế DN, giấy phép chuyên ngành Bộ cấp cho DN Lý thực hiện: Hiện nay, hình thức kiểm tra hồ sơ hải quan kiểm tra hồ sơ giấy nhằm mục đích xác thực chứng từ giấy phép chuyên ngành làm nhiều thời gian doanh nghiệp Do hệ thống tự động quan Hải Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 67 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo quan kết nối với hầu hết quan có liên quan với Hải quan như: Hàng hải, Thương mại, Hàng không, Ngân hàng quan Hải quan kiểm tra nội dung tờ khai thấy nghi ngờ mà không cần phải kiểm tra hồ sơ giấy  Thứ ba, Xóa bỏ luồng vàng, thay vào kiểm tra hồ sơ điện tử hàng hóa phân luồng đỏ Lý thực hiện: Tạo chế thơng thống thuận lợi cho DN  Thứ tư, Doanh nghiệp thực tốn thuế phí hải quan thông quan hệ thống trực tuyến cho Hải quan Tóm tắt cuối chương III Từ kết nghiên cứu rút chương II, chương người viết nêu mục tiêu cho giải pháp nêu số ý kiến đóng góp xoay quanh ảnh hưởng yếu tố trình DN thực thủ tục HQĐT Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng Với mong muốn góp phần giúp Chi cục hồn thiện mơ hình thơng quan điện tử, nâng cao chất lượng truyền- nhận thơng tin q trình xử lý hồ sơ, có định hướng phát triển phù hợp tương lai để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập địa bàn thành phố Đà Nẵng gia tăng số lượng doanh nghiệp tham gia HQĐT Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 68 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Thủ tục HQĐT loại hình áp dụng Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng ba năm trở lại đây(từ năm 2010) Việc áp dụng loại hình mang lại nhiều lợi ích cho DN, cho ngành HQ xã hội Thực thủ tục HQĐT thể rõ cần thiết tiến trình đại hóa ngành hải quan, yêu cầu xã hội trình hội nhập quốc tế Qua thời gian thực tập gần tháng với đề tài “Nghiên cứu trình thực khai báo thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp xuất nhập Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng” nghiên cứu tìm hiểu kỳ vọng doanh nghiệp xuất nhập địa bàn thành phố tham gia thực thủ tục HQĐT Đề tài hoàn thành mục tiêu đề ra: xác định yếu tố ảnh hưởng đến trình thực thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp xuất nhập chi cục hải quan KCN Đà Nẵng, đo lường mức độ ảnh hưởng yếu tố thúc đẩy cản trở đến trình thực thủ tục hải quan điện tử doanh nghiệp xuất nhập Đóng góp luận văn: Đề tài nghiên cứu trình áp dụng thủ tục hải quan điện tử Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng - hướng nghiên cứu mới, đề tài cung cấp số thơng tin bổ ích cho bạn sinh viên nghiên cứu thủ tục hải quan môn nghiệp vụ thương mại quốc tế Thơng qua đề tài bạn sinh viên tìm thấy thơng tin cần thiết kiến thức cập nhật thủ tục HQĐT Bên cạnh đề tài nghiên cứu giúp cho Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng nhìn thấy khó khăn cịn tồn mơ hình thơng quan này, từ có định hướng phát triển phù hợp tương lai Hạn chế hướng nghiên cứu tiếp theo: Phạm vi mẫu điều tra nghiên cứu nhỏ hẹp, giới hạn doanh nghiệp xuất nhập làm thủ tục Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng so với số lượng doanh nghiệp XNK thực tế toàn địa bàn thành phố nên phản ánh chưa đầy đủ xác Tác giả đề xuất hướng nghiên cứu nên mở rộng phạm vi mẫu điều tra nghiên cứu nhiều Chi cục khác thành phố Đà Nẵng để có nhìn xác tổng quát tình hình thực thủ tục HQĐT doanh nghiệp XNK địa bàn thành phố Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 69 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo Do hạn chế thời gian, trình độ nên đề tài nghiên cứu số yếu tố bản, ảnh hưởng đến trình thực thủ tục HQĐT doanh nghiệp XNK Vì tác giả đề xuất hướng nghiên cứu nên tham khảo nhiều để đề tài tiếp tục hoàn thiện Kiến nghị 2.1 Đối với Nhà nước Ban hành văn pháp lý thủ tục hải quan phát triển diện rộng quy mơ, loại hình XNK Trong đó, trọng đến nghị định thủ tục HQĐT sở quan trọng để thực phát triển HQĐT Triển khai thực Chính phủ điện tử, phát triển thương mại điện tử, thực hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO quan nhà nước Thực sách cải cách tiền lương đội ngũ cán công chức, đảm bảo thực chất tiền lương: lương phải đủ sống phù hợp với cơng việc đặc thù Bên cạnh đó, Nhà nước cho phép HQ thu khoản lệ phí hợp lý trình làm thủ tục HQĐT để hỗ trợ cho cán HQ cách minh bạch, cơng khai, có chế độ đãi ngộ cơng lao, đóng góp cán HQ nhằm ngăn ngừa tham nhũng tiêu cực Đầu tư trang thiết bị phục vụ cho việc kiểm tra, kiểm soát, đại hóa ngành HQ máy soi container, phương tiện thông tin liên lạc đại, tàu thuyền phục vụ cho cơng tác phịng chống bn lậu… Thay đổi sách quản lý hàng hóa XNK theo hướng đơn giản hóa, minh bạch hóa để người dễ thực hiện, nên quản lý theo mặt hàng cấm, không nên quản lý theo mặt hàng cho phép, tạo điều kiện cho ngành gây phiền hà cho DN 2.2 Đối với Cục Hải quan Đà Nẵng Nhằm hỗ trợ cho Chi cục Hải quan KCN Đà Nẵng thực tốt thủ tục HQĐT, kiến nghị Cục Hải quan Đà Nẵng thực số biện pháp sau đây:  Tiếp tục hoàn thiện nâng cấp hệ thống xử lý liệu thông quan điện tử  Xây dựng mạng lưới thông tin liên lạc trực tuyến chi cục Hải quan với kho bạc, ngân hàng nhà nước để thuận tiện cho việc kiểm tra nghĩa vụ thuế DN, tránh tình trạng cưỡng chế nhầm Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 70 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo  Thu thập ý kiến đóng góp Chi cục, quan liên quan để xây dựng văn luật pháp thủ tục HQĐT hồn chỉnh  Xác định mơ hình thủ tục HQĐT thực tương lai để có kế hoạch xây dựng chuyển đổi mơ hình cho phù hợp  Nâng cấp hệ thống thiết bị, hệ thống mạng tồn ngành sở mơ hình lựa chọn  Xây dựng phát triển mạng lưới đại lý làm thủ tục Hải quan để tạo điều kiện cho thủ tục HQĐT phát triển đồng thời tạo thuận lợi cho hoạt động quản lý XNK 2.3 Đối với Chi cục Hải quan Khu công nghiệp Đà Nẵng Thủ tục hải quan điện tử loại hình thủ tục hồn tồn mẻ, chưa có kinh nghiệm thực tế, không tránh khỏi bỡ ngỡ lúng túng đạo tổ chức triển khai thực Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan Đà Nẵng Chi cục hải quan KCN Đà Nẵng có bước chủ động tổ chức học tập, nghiên cứu kinh nghiệm số nước, số địa phương khác Không vậy, việc thay đổi từ phương thức quản lý cũ qua nhiều năm sang xây dựng phương thức quản lý việc làm vơ khó khăn tác động đến nhiều mặt ngành Hải quan, ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm, ý thức nhiều cán cơng chức hải quan DN Vì kiến nghị cán hải quan KCN Đà Nẵng tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ tiêu giá trị kim ngạch XNK giao, thực tốt công tác quản lý, kiểm tra hàng hóa XNK, trì thái độ nhiệt tình giải đáp thắc mắc cho DN góp phần làm cho thủ tục HQĐT ngày phổ biến phát triển rộng rải./ Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại 71 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS.Lê Thị Phương Thảo TÀI LIỆU THAM KHẢO - Hoàng Trọng Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Phân tích dự liệu nghiên cứu với - SPSS, tập 1, NXB Hồng Đức, TP.HCM, Việt Nam Hoàng Trọng Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2008), Phân tích dự liệu nghiên cứu với SPSS, tập 2, NXB Hồng Đức, TP.HCM, Việt Nam - Nguyễn Thanh Huyền (2011), “Thực trạng việc thực thủ tục hải quan điện tử Chi cục Hải quan Bắc Thăng Long Hà Nội”- Khóa luận tốt nghiệp trường học viện tài chính, chuyên ngành hải quan Hà Nội, Việt Nam - Nguyễn Thanh Long (2006) “Thực thủ tục hải quan điện tử hàng hóa xuất khẩu, nhập Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh, thực trạng giải pháp”, Luận văn thạc sỹ trường Đại học Kinh tế TP HCM, Việt Nam - Nghi Kiều (10/2012), “Vướng mắc thủ tục hải quan điện tử bù trừ, hoàn thuế giá trị gia tăng thuế nhập nộp thừa?”, Tạp chí Tài Việt Nam - Trần Vũ Minh (2008), “Mơ hình kiểm tra sau thông quan số nước giới khả áp dụng cho Việt Nam”, Luận án tiến sĩ trường Đại học Ngoại thương Hà Nội, Việt Nam - Báo hải quan điện tử ( baohaiquan.vn) - Trang điện tử hải quan Việt Nam online (customs.gov.vn) - Trang điện tử hải quan Đà Nẵng online (dngcustoms.gov.vn) - Tạp chí Nghiên cứu Hải quan số tháng 3/2013 Lê Quốc Trung- K43 QTKD Thương Mại