Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n 1 * TiÕt 1: LuyÖn tËp trang 10 – SGK GV sử dụng tấm hình tròn, hình tam giác, hình vuông để vẽ các hình tam giác, hình tròn, hình[r]
(1)Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n A Đặt vấn đề I C¬ së lý luËn: Đổi phơng pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo học sinh quá trình dạy học là yêu cầu đổi giáo dục Và việc đổi PPDH gắn liền với việc sử dụng TBDH đây là yªu cÇu hÕt søc quan träng nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc Nh chúng ta đã biết đặc điểm tâm lý học sinh tiểu học nói chung và häc sinh líp nãi riªng t cßn mang tÝnh cô thÓ cao, tõ nh÷ng h×nh ¶nh cô thể, ĐDDH mà các em quan sát đợc để từ đó hình thành và phát triển t trõu tîng Trẻ em lứa tuổi này ham hiểu biết, tìm tòi, a hoạt động, giàu trí tởng tợng, yêu thích cái lạ, cái đẹp cho nên dạy học cần tổ chức dạy học d ới nhiều hình thức đa dạng để khêu gợi trí tò mò, phát huy tính sáng tạo Trong dạy học thì môn học nào cần có ĐDDH Bởi chính từ các ĐDDH đã tạo cho các em hứng thú học tập đồng thời có bài học có ĐDDH lột tả hết đợc kiến thức trừu tợng mà ngời giáo viên muốn truyền tải tới học sinh đó kênh chữ và lời giảng giải của giáo viên không thể đáp ứng đợc Chính ĐDDH giúp các em học sinh lĩnh hội đợc kiến thức các em thờng ghi nhớ sâu sắc gì các em đợc chứng kiến, quan sát; và đặc biệt là các em đợc thao tác trên các ĐDDH nên kiến thức mà các em lĩnh hội , tiếp thu đợc là kiến thức vững Việc sử dụng ĐDDH lại càng quan trọng môn Toán Bởi các em học sinh lớp đợc chuyển từ cấp học Mầm non lên; chuyển từ hoạt động vui chơi với đồ chơi đa dạng, hấp dẫn lên hoạt động học tập với số xa l¹, kh« khan Nên việc tổ chức hoạt động dạy học nh nào để lôi cuốn, thu hút chú ý học sinh để các em tiếp thu bài học cách tích cực (tránh tình trạng học khô khan, nhàm chán) là vấn đề đợc nhiều ngời quan tâm? Và chúng ta đã biết quy luật quá trình nhận thức là từ trực quan sinh động đến t trừu tợng và t học sinh lớp không nằm ngoài quy luật này nên kiến thức toán chủ yếu hình thành đờng thực nghiệm Chính v× vËy d¹y häc To¸n kh«ng thÓ thiÕu §DDH Hay nãi c¸ch kh¸c §DDH cã mét vai trß hÕt søc quan träng viÖc d¹y häc To¸n II C¬ së thùc tiÔn: a ViÖc sö dông §DDH: Trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c t«i nhËn thÊy viÖc sö dông tèt c¸c §DDH cã t¸c động tích cực nâng cao chất lợng dạy học Song hiệu nh nào lại phụ thuộc rÊt lín vµo sù ®Çu t c«ng søc vµ trÝ tuÖ cña gi¸o viªn Qua thùc tÕ t«i nhËn thÊy (2) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n viÖc sö dông §DDH d¹y häc cha nhiÒu vÉn cßn nhiÒu tiÕt häc gi¸o viên“dạy chay” Bởi nhiều lý khác đó phải kể đến lí nh: - Mét sè gi¸o viªn lóng tóng, ng¹i sö dông §DDH - §DDH thiÕu, cha phï hîp víi néi dung bµi häc - GV sö dông kh«ng thêng xuyªn nªn hiÖu qu¶ d¹y häc cha cao Việc sử dụng ĐDDH nh nào để phát huy hiệu còn là vấn đề đặt không cho giáo viên mà còn cho ngời làm quản lý, đạo dạy häc b ViÖc lµm §DDH: Mét thùc tÕ cho thÊy r»ng cã héi gi¶ng (cÊp trêng, cÊp huyÖn) th× gi¸o viªn ®Çu t rÊt nhiÒu c«ng søc cho viÖc lµm vµ sö dông §DDH cho c¸c tiÕt häc nªn hiÖu qu¶ giê d¹y rÊt cao Trë l¹i viÖc d¹y häc trªn líp thêng ngµy th× rÊt Ýt gi¸o viªn nghÜ m×nh ph¶i lµm ĐDDH nh nào để tạo hứng thú học tập cho học sinh, nâng cao chất lợng dạy học, tiết kiệm kinh tế và sử dụng đợc nhiều bài học, nhiều năm học §èi víi viÖc d¹y häc m«n To¸n líp còng vËy, so víi ch¬ng tr×nh CCGD trớc đây thì chơng trình giáo dục hành đã có ĐDDH Toán khá đầy đủ, phù hợp nhng cha đáp ứng đủ so với yêu cầu việc dạy học Toán, cha đáp ứng đợc với nhu cầu, đặc điểm tâm lý học sinh lớp đặc biệt là việc dạy học các tiÕt, c¸c bµi luyÖn tËp, thùc hµnh NhËn râ tÇm quan träng, sù cÇn thiÕt cña viÖc lµm bæ sung vµ sö dông §DDH, qua quan s¸t, theo dâi, kiÓm tra viÖc d¹y häc Toán đơn vị mình; Trong năm học 2007 - 2008 , thân tôi đã có vài suy nghĩ nghiên cứu việc “ Làm và sử dụng ĐDDH để nâng cao chất lợng dạy học To¸n 1” gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n B néi dung Dạng 1: Từ vật liệu đơn giản tạo các hình vuông, hình tròn, hình tam gi¸c, h×nh ª lÝp ©m b¶n Cách làm đồ dùng: - Tõ nh÷ng vËt liÖu rÎ tiÒn, dÔ kiÕm nh nhùa, fooc, mª ka, b×a cøng ta lÊy mét tÊm h×nh ch÷ nhËt 15 cm x 30 cm - VÏ c¸c h×nh trßn theo c¸c kÝch thíc b¸n kÝnh 1cm, 2cm, 3cm, cm,5cm, 6cm lên các đó - KhoÐt ©m b¶n c¸c h×nh trßn * Lµm t¬ng tù víi c¸c h×nh vu«ng, h×nh tam gi¸c, h×nh ch÷ nhËt.( Víi c¸c kÝch thớc từ nhỏ đến lớn) C¸ch sö dông: GV dùng phấn và các có hình âm đó để vẽ các hình lên bảng lớp cách nhanh chóng, đẹp và chính xác theo yêu cầu bài học Sö dông cho c¸c bµi häc sau: (3) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n * TiÕt 1: LuyÖn tËp (trang 10 – SGK) GV sử dụng hình tròn, hình tam giác, hình vuông để vẽ các hình tam giác, hình tròn, hình vuông.HS sử dụng phấn màu để tô màu vào các hình theo yêu cầu cña bµi to¸n Bµi tËp 1: T« mµu vµo c¸c h×nh : cïng h×nh d¹ng th× cïng mét mµu * TiÕt 2: LuyÖn tËp (trang 13 – SGK) GV sử dụng hình elíp, hình vuông để vẽ các hình vuông lên bảng Bµi tËp 3: Sè ? * TiÕt 3: B»ng nhau, dÊu = (trang 23 – SGK) Giáo viên sử dụng hình tròn hình vuông để vẽ hình học sinh quan sát hình vẽ để làm bài tập Bµi tËp 4: ViÕt (theo mÉu ) (4) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n * TiÕt : LuyÖn tËp (trang 24 – SGK) Giáo viên sử dụng hình vuông , hình e líp và phấn màu để vẽ các hình vu«ng Bµi tËp : Lµm cho b»ng (theo mÉu): Häc sinh nèi theo mÉu vµ gi¶i thÝch 3=3 (5) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n * TiÕt : PhÐp trõ ph¹m vi (trang 58– SGK) Giáo viên sử dụng hình tròn, hình e líp để vẽ các chấm tròn PhÇn cung cÊp kiÕn thøc: Gi¸o viªn vÏ h×nh HS quan s¸t , nhËn biÕt vÒ mèi quan hÖ gi÷a phÐp céng vµ phÐp trõ 5 4+1=5 5–1=4 +2=5 5–2= 1+4=5 5–4=1 +3=5 5–3=2 * TiÕt 6: Mêi mét, mêi hai (trang 101 – SGK) Giáo viên dùng bảng vẽ hình tam giác, hình vuông để vẽ 15 hình tam gi¸c vµ 15 h×nh vu«ng Häc sinh dïng phÊn mµu t« mµu theo yªu cÇu cña bµi to¸n Bµi tËp 3: T« mµu 11 h×nh tam gi¸c vµ 12 h×nh vu«ng: * TiÕt : LuyÖn tËp (trang 121 – SGK) Gi¸o viªn dïng tÊm h×nh trßn (b¸n kÝnh 1cm) vÏ c¸c chÊm trßn lªn h×nh vu«ng Học sinh quan sát hình vẽ, đọc tóm tắt và giải bài toán (6) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n Bµi tËp 3: Gi¶i bµi to¸n theo tãm t¾t sau: Cã : h×nh vu«ng Cã : h×nh trßn Cã tÊt c¶ : ….h×nh vu«ng vµ h×nh trßn? * TiÕt 8: LuyÖn tËp (trang 128) - Giáo viên dùng hình êlíp để vẽ các hình ê líp và viết bài tập vào các hình đó, học sinh làm bài tập Bµi tËp 1: Nèi (theo mÉu) s¸u m ¬i t¸m m ¬i 30 chÝn m ¬i n¨m m ¬i 90 80 10 60 ba m ¬i m êi * TiÕt 9: LuyÖn tËp (trang 151) Giáo viên dùng hình tròn (bán kính 2cm) để vẽ các hình tròn và tô màu vào hình tròn Học sinh nhìn vào hình vẽ và dựa vào tóm tắt để giải bài toán Bµi tËp 4: Gi¶i bµi to¸n theo tãm t¾t sau: Cã : 15 h×nh trßn T« mµu : h×nh trßn Kh«ng t« mµu:…h×nh trßn? * TiÕt 10: LuyÖn tËp (trang 163) GV dùng hình ê líp, hình chữ nhật, hình tròn để vẽ các hình êlíp, hình chữ nhËt,h×nh trßn, ghi c¸c phÐp tÝnh vµo h×nh ª lÝp Häc sinh lµm bµi tËp Bµi tËp 4: §óng ghi ®, sai ghi s (theo mÉu): (7) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n 15 +2 +12 41 17 31 +10 21 +22 19 42 ® Ngoài ĐDDH này còn có thể dùng để vẽ hình cho các bài học sau: * Dùng hình tròn( bán kính 5cm) để vẽ các đồng hồ các bài: - TiÕt : §ång hå, thêi gian (trang 164) - TiÕt : Thùc hµnh (trang 165 - Bµi tËp 1, 2) - TiÕt : LuyÖn tËp (trang 167- Bµi tËp 1) - TiÕt : LuyÖn tËp chung (trang 168- Bµi tËp 4) - Tiết : Ôn tập các số đến 100 (trang 176 - Bài tập 5) - TiÕt : LuyÖn tËp chung (trang 181- Bµi tËp 5) * Dùng hình tròn, hình vuông, hình tam giác để vẽ các hình các bài: - TiÕt : LuyÖn tËp chung (trang 179 - Bµi tËp 1) - Tiết: Phép trừ, phép cộng phạm vi 6,7,8,10 ( vẽ hình nh sgk để dạy kiÕn thøc míi) Dạng 2:Từ vật liệu đơn giản tạo các thẻ cột hình vuông Cách làm đồ dùng: Vẽ các thẻ cột ô vuông lên bìa cứng (từ ô 10 ô); cắt các cột ô vuông và đính nam châm nhỏ phía sau Cách sử dụng đồ dùng: Giáo viên đính lên bảng lớp các cột ô vuông theo yêu cầu bài học Sö dông cho c¸c bµi: * TiÕt: C¸c sè 1, 2, (trang 11 - PhÇn cung cÊp kiÕn thøc míi) - GV đính các thẻ 1, 2, 3, 3, 2, ô vuông lên bảng lớp - GV hớng dẫn HS vào cột ô vuông và đếm từ đến 3; đến (8) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n 1 3 * TiÕt: C¸c sè 1,2, 3, 4, (trang14 - PhÇn cung cÊp kiÕn thøc míi) - Tơng tự tiết trên GV đính thẻ 1, 2, 3, 4, ô vuông - GV hớng dẫn HS đếm từ trái sang phải số ô vuông: ô vuông, hai ô vuông, … - Tiếp đó vào các số và đọc: Một, hai,… - Viết các số còn thiếu vào các ô trống và đọc các số 3 4 5 5 3 2 1 5 * TiÕt: Lín h¬n DÊu > (trang 20 - Bµi tËp 3) * TiÕt : Sè (trang 27- Bµi tËp 3) * TiÕt : Sè (trang 29 - Bµi tËp 3) - Tơng tự giáo viên đính các thẻ cột hình vuông theo yêu cầu bài toán - HS đếm số ô vuông trên cột điền số thích hợp vào ô trống(hoặc viết theo mÉu) Dạng 3: Từ vật liệu đơn giản tạo các thẻ có từ đến 10 chấm tròn Cách làm đồ dùng: - Dùng vật liệu bìa cứng, vẽ lên thẻ đó 5, 6, 7, 8, chấm tròn - Sau đó ép Platic phủ lớp băng dán ni lông - §Ýnh nam ch©m nhá phÝa sau Cách sử dụng đồ dùng: - §Ýnh lªn b¶ng líp theo yªu cÇu bµi häc Sö dông cho c¸c bµi: * TiÕt: LuyÖn tËp ( trang 38) Bài tập 2: Vẽ thêm cho đủ 10 chấm tròn - GV đính các thẻ lên bảng – yêu cầu HS vẽ tiếp cho đủ 10 chấm tròn (9) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n *TiÕt: Mét chôc, tia sè (trang 100 ) - Bài tập 1: Vẽ thêm cho đủ chục chấm tròn - GV đính lên các thẻ bảng – yêu cầu HS vẽ tiếp cho đủ chục chấm tròn D¹ng :Lµm bµn tÝnh: 1.Cách làm đồ dùng: - TËn dông bµn tÝnh cò, hoÆc lµm mét chiÕc khung b»ng gç - Que tăm xe đạp - Cóc nhùa hoÆc h¹t cêm cì lín nhiÒu mµu s¾c Cách sử dụng đồ dùng: Sử dụng số tính theo yêu cầu bài học để giới thiệu số (phần kiến thức bài míi) Sö dông cho c¸c bµi: - Sử dụng để giới thiệu số cho các bài học: * TiÕt: C¸c sè 1, 2, (trang 11) - Sö dông bµn tÝnh 1,2,3 tÝnh giíi thiÖu sè 1,2,3 * TiÕt: C¸c sè 1, 2, 3, 4, (trang 14) - Sö dông bµn tÝnh 4, tÝnh giíi thiÖu sè 4,5 * TiÕt: Sè (trang 26) * TiÕt: Sè (trang 28) * TiÕt: Sè (trang 30) * TiÕt: Sè ( trang 32) - Sö dông bµn tÝnh 6,7,8,9, 10 tÝnh giíi thiÖu sè 6,7,8,9, 10 D¹ng : Lµm thÎ c¸c vËt: Cách làm đồ dùng: - Su tÇm ¶nh c¸c vËt: thá, gµ, mÌo, vÞt, chim, ngùa (gièng nhau) kÝch thíc võa ph¶i HoÆc in, hoÆc tËn dông c¸c §DDH To¸n 1ch¬ng tr×nh cò - D¸n c¸c vËt lªn b×a cøng.GV lµm kho¶ng 4- bé , mçi bé 10 vËt - §Ýnh nam ch©m nhá vµo phÝa sau Cách sử dụng đồ dùng: §Ýnh lªn b¶ng líp theo yªu cÇu bµi häc Sö dông cho c¸c bµi: Sö dông cho c¸c d¹ng to¸n: - Giíi thiÖu kiÕn thøc bµi míi - Quan s¸t §DDH viÕt phÐp tÝnh thÝch hîp vµo « trèng - Các bài toán có lời văn: Quan sát đồ dùng và tóm tắt để giải các bài toán a Giíi thiÖu kiÕn thøc bµi míi: Sö dông cho c¸c bµi: - Giíi thiÖu sè 1, 2, 3, 4, (10) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n - BÐ h¬n DÊu < - Lín h¬n DÊu > - B»ng DÊu = b ViÕt phÐp tÝnh thÝch hîp: Sö dông cho c¸c bµi: * TiÕt luyÖn tËp (trang 50) Bµi tËp 5: ViÕt phÐp tÝnh thÝch hîp: a Giáo viên vẽ hai vòng tròn lên bảng Vòng tròn bên trái đính vật, vòng tròn bên phải đính vật Học sinh quan sát, nêu bài toán viết phép tính tơng ứng với tình bài toán vào dòng ô vuông dới tranh b Gi¸o viªn lµm t¬ng tù bµi a * TiÕt luyÖn tËp chung (trang 53 - bµi tËp 4) c Gi¶i to¸n cã lêi v¨n: Sử dụng để dạy các bài: - TiÕt luyÖn tËp (trang 57 - bµi tËp 5) - TiÕt luyÖn tËp chung (trang 63 - bµi tËp 4) - TiÕt luyÖn tËp chung (trang 64 - bµi tËp 4) - PhÐp céng ph¹m vi (trang 65 - bµi tËp 4) - PhÐp trõ ph¹m vi (trang 66 - bµi tËp 4) - PhÐp céng ph¹m vi 10 (trang 81 - bµi tËp 3) - TiÕt luyÖn tËp chung (trang 91 - bµi tËp 4) Dạng : vẽ minh hoạ các hình đơn giản Dïng phÊn, phÊn mµu, thíc kÎ b»ng sù khÐo lÐo vµ kiªn tr× rÌn luyÖn gi¸o viên có thể vẽ đợc hình đơn giản lên bảng lớp để minh hoạ cho bài học, bµi tËp Vẽ các ô trống để học sinh điền số, điền dấu thích hợp vào ô trống, nèi « trèng víi sè thÝch hîp VÝ dô: - TiÕt luyÖn tËp chung (trang 40 - bµi tËp 3, 4) - TiÕt luyÖn tËp chung (trang 42 - bµi tËp 1) - PhÐp céng ph¹m vi (trang 44 - bµi tËp 3),… địa bàn nông thôn miền núi, HS sử dụng SGK nhiều năm , với dạng đồ dùng, cách làm, cách sử dụng nh trên, thời gian qua, tôi đã hớng dẫn và đạo đơn vị ( chủ yếu là giáo viên dạy lớp 1) thực chơng trình dạy học Toán và đã đem lại hiệu thiết thực: - Chất lợng dạy học Toán đợc nâng cao - trì và ổn định vững - Duy tr× vµ ph¸t triÓn phong trµo lµm thªm vµ sö dông §DDH gi¸o viªn - Bæ sung hµng n¨m vµo kho thiÕt bÞ, §DDH cña nhµ trêng 10 (11) Lµm vµ sö dông §DDH nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc To¸n c kÕt luËn Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm gióp gi¸o viªn viÖc lµm vµ sö dông §DDH m«n To¸n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y Thµnh c«ng lín nhÊt mµ kinh nghiệm mang lại là giáo viên đã biết làm và vận dụng khéo léo mình để tạo ĐDDH sử dụng đợc cho nhiều tiết học, bài học và sử dụng đợc nhiÒu n¨m h¬n n÷a kinh phÝ l¹i Ýt tèn kÐm §Æc biÖt nh÷ng kinh nghiÖm vÒ việc làm ĐDDH trên thật có hiệu việc dạy học Toán địa bàn n«ng th«n miÒn nói nh trêng chóng t«i Trong khuôn khổ bài viết này, tôi muốn giới thiệu, chia sẻ và trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp; Rất mong đợc góp ý, bổ sung để phong trào tự làm và sử dông §DDH To¸n nãi chung vµ d¹y häc To¸n nãi riªng mang l¹i hiÖu qu¶ ngµy cµng cao h¬n./ 11 (12)