MỤC LỤC: NỘI DUNG TRANG Mở đầu 1.1 Lí chọn đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Phương pháp nghiên cứu Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1 Cơ sở lý luận sáng kiến kinh nghiệm 2.2 Thực trạng vấn đề trước áp dụng sáng kiến 2.3 Các giải pháp áp dụng để giải vấn đề 2.3.1 Các giải pháp 2.3.2 Các biện pháp tổ chức tiến hành dạy tiết thực hành môn Sinh học lớp 8: 2.3.3 Các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực chương XI: Sinh sản- SGK Sinh học 2.3.4 Giáo án minh họa tiết dạy thực hành: 2.3.5 Hiệu đạt (Kết nghiên cứu đề tài) 13 Kết luận kiến nghị 13 3.1 Kết luận 13 3.2 Kiến nghị 14 Tài liệu tham khảo 16 Phụ lục: Bài khảo sát; So sánh KQNC; Hình ảnh hoạt động nghiên cứu, phối hợp, trao đổi, tư vấn GD, tích hợp dạy học (Từ phụ lục 01 đến 05) Mở đầu 1.1 Lí chọn đề tài: Giai đoạn từ 11-15 tuổi, trẻ nhỏ bắt đầu bước vào trường THCS Đây giai đoạn phát triển quan trọng đứa trẻ, thể có thay đổi mạnh mẽ tâm sinh lí, bắt đầu dậy Đặc biệt em độ tuổi lớp có thay đổi mạnh mẽ Vì sơng song với việc giáo dục kiến thức lí thuyết giáo dục kỹ sống vô quan trọng Các kỹ cần giáo dục cho HS THCS là: Kỹ tự chăm sóc bảo vệ thân; kỹ quản lí cảm xúc; kỹ làm việc nhóm; kỹ quản lí thời gian; kỹ giao tiếp, ứng xử; kỹ giải vấn đề Trên thực tế, kĩ sống khơng hồn tồn tách rời mà liên hệ chặt chẽ với Do đó, áp dụng rèn kĩ sống cho học sinh dạy học môn học phải phối hợp nhịp nhàng, lơgíc Có vậy, hệ trẻ - sản phẩm giáo dục – chủ nhân tương lai đất nước, trang bị đầy đủ kiến thức lực vững bước vào đời Ở lứa tuổi học sinh lớp 8, em có biến đổi mạnh tâm sinh lý, cónhững hành vi bắt chước người lớn phần có nhận thức – phản biện trước đề xã hội Vì vậy, trình giảng dạy Sinh học thân tơi số đồng nghiệp xác định cần thiết phải lồng ghép tích hợp kĩ sống cho sinh Qua nghiên cứu đề tài kĩ sống năm học gần đây, thânđã có nhiều kinh nghiệm việc giáo dục kĩ sống qua học, đặc biệt chủ đề mơn Sinh học Vì trăn trở và mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Tích hợp giáo dục kĩ sống cho học sinh lớp qua giảng dạy CHƯƠNG XI – SINH SẢN môn Sinh học lớp trường THCS Ngọc Sơn, huyện Ngọc Lặc” để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện chia sẻ đồng nghiệp 1.2 Mục đích nghiên cứu: Góp phần rèn luyện cho HS kỹ sau: - Kỹ Năng nhận thức - Kỹ tự chăm sóc bảo vệ thân - Kỹ quản lý cảm xúc - Kỹ kiên định - Kỹ giao tiếp, ứng xử - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ 1.3 Đối tượng nghiên cứu: Nâng cao kết tiết học chương XI- SINH SẢN (Sinh học 8): Thông qua nội dung học tập, học sinh có hiểu biết cấu tạo quan sinh dục thể người, đồng thời HS có ý thức kỹ bảo vệ thể nói chung, bảo vệ quan sinh dục, tránh bị xâm hại tình dục nói riêng 1.4 Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu văn - Phương pháp thu thập, xử lí thơng tin - Phương pháp lập kế hoạch, giao nhiệm vụ - Phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp Nội dung sáng kiến 2.1 Cơ sở lí luận sáng kiến kinh nghiệm: Trong năm gần đây, việc rèn luyện kĩ sống cho HS Bộ giáo dục & Đào tạo xác định năm nội dung phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”; nội dung giáo dục tích hợp mơn học, việc triển khai Bộ GD&ĐT Sở GD&ĐT “Vận dụng kiến thức liên môn để giải vấn đề thực tiễn” “Dạy học học theo chủ đề tích hợp” gắn liền với thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng toàn diện hệ trẻ, đáp ứng nhân lực, phục vụ nghiệp cơng nghiệp hố - đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế thoả mãn nhu cầu phát triển người học Hiện kĩ sống học sinh vấn đề nhận nhiều quan tâm thầy cơ, gia đình xã hội Ở nơi có điều kiện, phụ huynh cho tham gia lớp học kỹ mềm giúp có kỹ sống tốt Tuy nhiên vùng khó khăn HS khơng có điều kiện tiếp cận lớp học bổ ích Hơn nữa, đa số phụ huynh HS sống mưu sinh phải để nhà với ơng bà, chí gay nhiều khó khăn việc rèn luyện kỹ sống cho HS HS độ tuổi THCS (11- 15 tuổi) có thay đổi mạnh mẽ tâm sinh lí lại thiếu định hướng gia đình, em thường tìm câu trả lời cho thắc mắc cách tìm hiểu mạng Đây giải pháp tốt em định hướng Tuy nhiên, mạng xã hội có nhiều mặt trái Sự bng lỏng quản lí, thiếu định hướng số gia đình, thiếu kỹ sống khiến nhiều học sinh gặp phải rắc rối, gặp phải rắc rối khơng biết cách giải nên đẩy vấn đề ngày xa Từ đó, nhiều HS trở thành nạn nhân,có HS trở thành tội phạm Cá biệt có số em độ tuổi vị thành niên bỏ nhà đi, ăn chơi phá phách, sống thiếu nếp, nghiện điện tử,… ngày tăng Việc thiếu kỹ sống giới trẻ mà gia đinh xã hội lo ngại, em có ý thức điều khơng? Là vấn đề mà gia đình – nhà trường – xã hội cần phải giúp đỡ giáo dục kịp thời, không hậu khôn lường Chúng ta biết rằng: “Kĩ sống khả tự làm chủ thân người, khả ứng xử phù hợp với xã hội, khả ứng phó tích cực trước tình sống” Nó vừa mang tính cá nhân, vừa mang tính xã hội Vì vậy, người có kĩ sống phù hợp ln vững vàng trước khó khăn, thử thách; biết ứng xử, giải vấn đề cách tích cực phù hợp Đó bí thành cơng cơng tác học tập rèn luyện hệ trẻ 2.2 Thực trạng vấn đề trước áp dụng sáng kiến: Hiện nước ta vấn đề đưa kĩ sống vào trường học quan tâm, kĩ sống xuất từ lâu năm qua hiệu “ học” “hành” đa số học sinh – sinh viên nhiều hạn chế Đặc biệt năm gần đây, vấn đề nhạy cảm, phức tạp công nghệ thông tin xâm nhập đáng kể vào lối sống, nhân cách trẻ em Nguyên nhân em chưa “làm chủ thân”, chưa “ứng xử phù hợp”, đặc biệt chưa có “khả ứng phó tích cực trước tình sống” Phải chăng, em thiếu kỹnăng sống? Học sinh nói chung, đặc biệt em học sinh lớp 8, lứa tuổi hình thành giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tịi, khám phá song cịn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị kích động, dễ bị phát triển lệch lạc nhân cách Trong năm qua, tuổi học đường, phận xảy tượng tiêu cực: bạo lực, bỏ học, nghiện gêm, ăn chơi sa đoạ, mang thai ngồi ý muốn… em thiếu kĩ sống như: kĩ xác định giá trị, kĩ từ chối, kĩ kiên định, kĩ giải mâu thuẫn, kĩ thương lượng, kĩ giao tiếp,… Học sinh trường THCS Ngọc Sơn, xã miền núi điều kiện kinh tế cịn nhiều khó khăn, trình độ văn hóa cịn hạn chế khơng đồng đều, thu nhập chủ yếu phụ thuộc nông lâm sản rừng-núi, bên cạnh số gia đình em bố mẹ làm ăn xa để lại cho ơng bà già chí nên ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách, đạo đức học sinh Khó khăn nhiều bậc phụ huynh cịn phó mặc cho nhà trường Hơn nữa, vấn đề giáo dục kĩ sống cho học sinh không tích hợp mà cịn lồng ghép giáo dục KNS khơng phải giáo dục kĩ sống phải nào? Bởi vậy, q trình giảng dạy mơn trăn trở: Làm để giáo dục cho em kĩ sống cần thiết thông qua học, giúp em có kiến thức, nhận thức đáp ứng phần nhu cầu sống tương lai! Từ năm học 2017 -2018 2018-2019 bắt đầu thu thập số liệu để phục vụ cho nghiên cứu đề tài học sinh lớp trường THCS Ngọc Sơn, đúc rút kinh nghiệm vận dụng vào giáo dục tích hợp mơn Sinh năm học 20192020 cách cho HS làm trắc nghiệm sau học hết chương XI – Sinh sản (Bài trắc nghiệm-03 mã đề -Phụ lục 01), thu kết khảo sát ban đầu sau: Nhóm kĩ sống Năm học (Khảo sát thực trạng) 2017 -2018 2018-2019 Tổng Lớp 8A1 8A2 8A1 8A2 Số HS Tự nhận thức Quản lí cảm xúc Kiên định Giao tiếp, ứng xử Tìm kiếm hỗ trợ SL (%) SL (%) SL (%) SL (%) SL (%) 27 28 23 24 25 26 21 22 92,5 92,8 91,3 91,5 12 13 12 12 44,4 46,4 52,1 50,0 10 10 12 13 10 10 44,4 46,4 43,3 41,6 13 14 12 12 48,1 50,0 52,1 50,0 102 94 92,16 48 48,04 38 33 35,7 43,4 37,5 37,2 45 44,12 51 50,0 * Khảo sát tìm hiểu ngun nhân cho thấy: - Về phía HS: HS biết cách chăm sóc thân ảnh hưởng từ kênh Youtube nhảm, từ mạng facebook, thiếu quan tâm, định hướng từ gia đình mà nhiều em có hành vi, cách ứng xử chưa phù hợp, lệch lạc - Về phía GV: chưa kịp thời nắm bắt hết tâm lý, đối tượng, lực nhiều em sau hè có thay đổi nên tổ chức hoạt động, phương pháp học tập đơi cịn chưa phù hợp Mặt khác, đối tượng học sinh độ tuổi có phân luồng rõ trình độ lực nhận thức Sau thời gian tìm hiểu nắm bắt rõ đối tượng, thân tìm phương pháp – kĩ thuật dạy học phù hợp với điều kiện địa phương nơi cơng tác, qua học giáo dục cho em số kĩ sống cần thiết Sau nghiên cứu văn bản, loại tài liệu, năm học 2019 - 2020 áp dụng, rút kinh nghiệm từ đề tài nghiên cứu, đặc biệt chương XI- Sinh sản (Sinh học lớp 8) 2.3 Các giải pháp thực để giải vấn đề 2.3.1 Giải pháp 1: Khảo sát đối tượng học sinh kỹ thuộc đề tài nghiên cứu để có phương pháp dạy học hiệu - Giáo dục giới tính chủ đề nhạy cảm, đặc biệt trẻ em người miền núi, đa số em rụt rè, nhút nhát, khả tiếp cận thơng tin cịn hạn chế nên thiếu kĩ sống Vì vậy,trước tiến hành đề tài tiến hành khảo sát HS kĩ thuộc đề tài nghiên cứu Để HS mạnh dạn nói lên suy nghĩ HS khơng cần ghi tên vào phiếu kiểm tra - Qua kết khảo sát nhận thấy có số HS có hiểu biết quan sinh dục em tìm hiểu sơ qua mơn Khoa học thuộc chương trình tiểu học tự tìm hiểu qua sách báo, internet… Từ kết khảo sát, tơi lên kế hoạch dạy học phù hợp cho đối tượng HS 2.3.2 Giải pháp 2: Nghiên cứu, tìm hiểu tâm lí học sinh q trình dạy học Để đạt hiệu cao trình giảng dạy việc vơ quan trọng nắm bắt tâm tư, tình cảm HS nói chung tâm lí HS tuổi dậy nói riêng Ở lứa tuổi HS thường dễ loạn, thích thể tơi Tuy nhiên, cá nhân lại có cách bộc lộ khác Có em sơi hoạt bát, dễ dàng nói suy nghĩ mình, có em trầm tính, nói khích lệ em bộc lộ suy nghĩ mình, có HS rụt rè, nhút nhát, khó tiếp cận Các em có tâm lí đề phịng, chưa thực tin tưởng GV Đối với em HS thân GV phải thực kiên nhẫn để tiếp cận, trao đổi tâm nhằm gây dựng lịng tin từ phía HS, cho HS thấy giáo hồn tồn trở thành người bạn để HS tự tin chia sẻ khó khăn, vướng mắc sống (Triển khai hoạt động giáo dụ Phụ lục: 01,04,05) 2.3.3 Giải pháp 3: Sưu tầm, tìm hiểu thêm trường hợp điển hình có liên quan đến nội dung học Nghiên cứu trường hợp điển hình phương pháp sử dụng câu chuyện có thật chuyện viết dựa trường hợp thường xảy sống thực tiễn để minh chứng cho vấn đề hay số vấn đề Đôi nghiên cứu trường hợp điển hình thực video hay băng catset mà văn viết GV cho HS đọc (xem, nghe) trường hợp điển hình GV chuẩn bị trước giao cho nhóm HS chuẩn bị HS viết, ghi âm, quay video trường hợp cụ thể địa phương trường hợp xảy địa phương khác thơng qua sách, báo, mạng internet Sau tìm hiểu trường hợp điển hình GV cần đưa hệ thống câu hỏi để nhóm thảo luận HS tự đưa câu hỏi thắc mắc để thảo luận Mục đích cuối rút kinh nghiệm từ trường hợp điển hình Ví dụ: Khi dạy 62-63: “Thụ tinh, thụ thai Cơ sở khoa học biện pháp tránh thai” GV thực giáo dục tích hợp, giới thiệu trường hợp điển hình địa phương có thai tuổi vị thành niên, thời gian em học qua bậc THCS- học lớp 12 THPT (Đã đồng ý nhân vật ) (Trường hợp Phạm Thị Yến, sinh năm 1996, thôn Minh Tiến, xã Ngọc Sơn, huyện Ngọc Lặc Khi HS THCS, Yến HS giỏi toàn diện, liên đội trưởng nổ, nhiệt tình Khi bước vào bậc học THPT, Yến HS ngoan ngỗn, tích cực phong trào hoạt động Đồn trường THPT Bắc Sơn, nằm đội tuyển ơn thi HSG cấp tỉnh, Yến mơ ước sau làm bác sỹ; thời gian bố mẹ làm ăn xa, Yến có bạn trai, có thai Mặc dù tháng thi tốt nghiệp Yến bỏ học, lấy chồng, ước muốn thi HSG cấp tỉnh giấc mơ bác sỹ chấm dứt đây! ) Sau HS tìm hiểu trường hợp điển hình này, yêu cầu HS thảo luận trả lời câu hỏi: - Nguy có thai tuổi vị thành niên gì? - Em làm để tránh có thai tuổi vị thành niên? - Để sớm phát có thai hay khơng cần làm gì? - Nếu lỡ có thai tuổi vị thành niên, em làm gì? (Triển khai hoạt động giáo dụ Phụ lục: 01,03,04,05) 2.3.4 Giải pháp 4: Sử dụng phương pháp, kỹ thuật dạy học phù hợp với loại nội dung kiến thức đối tượng học sinh Trong q trình dạy học mơn Sinh học lớp 8, để thực giáo dục kĩ sống cho học sinh sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học tích cực để tạo điều kiện, hội cho học sinh tự tìm tịi, khám phá kiến thức Học sinh nói lên suy nghĩ mình, trao đổi, thảo luận với vấn đề tế nhị mà lâu em thường ngại ngùng khó nói Để tạo điều kiện cho học sinh thoải mái nói lên suy nghĩ mình, GV phải tạo tâm lí thoải mái cho học sinh, tơi thường nói với HS rằng: “Cơ quan sinh dục quan thể chúng ta, phải đối xử bình đẳng với Vì vậy, phải tìm hiểu cấu tạo, chức quan sinh dục biện pháp vệ sinh quan sinh dục Cơ hy vọng giúp em trả lời thắc mắc mà lâu em ngại nên không dám hỏi” (Hoạt động Phụ lục: 01, 02 ,05) Ở chương XI-Sinh sản có nhiều loại kiến thức khác nhau, với loại kiến thức sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học khác Dưới số học cụ thể, có địa kĩ sống phương pháp – kĩ thuật dạy học tích cực mà thân sử dụng dạy học trường THCS Ngọc Sơn, cụ thể sau: Tên Các PP – KT dạy học T Các KNS giáo dục T học sử dụng - Kỹ quan sát tranh, thu thập * Phương pháp thơng tin để hồn thành mục ▼ở -Trực quan phần I Các phận quan - Dạy học nhóm sinh dục nam - Vấn đáp - Kỹ hợp tác - Giải vấn đề - Kỹ tự tin trình bày trước * Kỹ thuật: Bài 60: tổ, trước lớp - Kỹ thuật chia nhóm, Cơ quan - Kỹ tự chăm sóc quan sinh đặt câu hỏi, khăn trải sinh dục dục bảo vệ thân tìm hiểu bàn nam cấu tạo - Trình bày phút - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ gặp (Trong TG ngắn) rắc rối có vấn đề sức khỏe sinh sản có người đe dọa xâm hại - Kỹ quan sát tranh, thu thập * Phương pháp thơng tin để hồn thành mục ▼ở -Trực quan phần I Các phận quan - Dạy học nhóm sinh dục nữ - Vấn đáp - Kỹ hợp tác - Giải vấn đề - Kỹ tự tin trình bày trước * Kỹ thuật: Bài 61: Cơ tổ, trước lớp - Kỹ thuật chia nhóm, quan sinh - Kỹ tự chăm sóc quan sinh đặt câu hỏi, khăn trải dục nữ dục bảo vệ thân bàn - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ gặp - Trình bày phút rắc rối có vấn đề sức khỏe (Trong TG ngắn) sinh sản có người đe dọa xâm hại - Kỹ tự chăm sóc quan sinh * Phương pháp dục bảo vệ thân - Phương pháp nghiên - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ gặp cứu trường hợp điển rắc rối có vấn đề sức khỏe hình Bài 62,63: sinh sản có người đe dọa xâm - Dạy học nhóm Thụ tinh, hại - Vấn đáp thụ thai Cơ - Kỹ quản lý cảm xúc - Giải vấn đề sở khoa - Kỹ kiên định: kỹ từ chối * Kỹ thuật: học cám rỗ - Kỹ thuật chia nhóm, biện pháp - Kỹ giao tiếp, ứng xử đặt câu hỏi, khăn trải tránh thai - Kỹ hợp tác bàn - Kỹ tự tin trình bày trước - Trình bày phút tổ, trước lớp (Trong TG ngắn) - Kỹ tự chăm sóc quan sinh dục bảo vệ thân Bài 64: - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ gặp Các bệnh rắc rối có vấn đề sức khỏe lây qua sinh sản có người đe dọa xâm đường sinh hại dục - Kỹ quản lý cảm xúc - Kỹ kiên định: kỹ từ chối Bài 65: Đại cám rỗ dịch AIDS - Kỹ giao tiếp, ứng xử Thảm họa - Kỹ hợp tác lồi - Kỹ tự tin trình bày trước người tổ, trước lớp * Phương pháp - Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình - Dạy học nhóm - Vấn đáp - Giải vấn đề * Kỹ thuật: - Kỹ thuật chia nhóm, đặt câu hỏi, khăn trải bàn - Trình bày phút (Trong TG ngắn) 2.3.4 Giáo án minh họa tiết dạy: Sau số giáo án minh họa thiết kế hoạt động để giáo dục số kĩ sống cho HS phương pháp kĩ thuật dạy học tích cực mà tơi tiến hành áp dụng nghiên cứu đề tài (Bài 60, 61 có phương pháp dạy tương tự minh họa cho dạy loại kiến thức cấu tạo; Bài 62, 63,64 65 có phương pháp dạy tương tự minh họa cho loại kiến thức trinh sinh lí vệ sinh.Tuy nhiên, 60: “Cơ quan sinh dục nam”, tơi xin trình bày giáo án hoàn chỉnh, 62,63: “Thụ tinh, thụ thai Cơ sở biện pháp tránh thai” trình bày hoạt động Hình thành kiến thức, mục lại tương tự 60) Bài 60: CƠ QUAN SINH DỤC NAM I MỤC TIÊU DẠY HỌC: Học xong này, yêu cầu học sinh: Kiến thức: - Trình bày cấu tạo chức phận quan sinh dục nam - Trình bày đượcđường tinh trùng từ nơi sản xuất ngồi hoạt động phóng tinh tranh vẽ - Trình bày cấu tạo chức tinh trùng Năng lực Phát triển lực chung lực chuyên biệt Năng lực chung Năng lực chuyên biệt - Năng lực phát vấn - Rèn luyện kỹ quan sát tranh, thảo luận, hoạt đề động nhóm tìm hiểu cấu tạo quan sinh - Năng lực giao tiếp dục nam - Năng lực hợp tác - Kỹ tự tin trình bày trước tổ, trước lớp - Năng lực tự học - Kỹ tự chăm sóc quan sinh dục bảo vệ - Năng lực sử dụng CNTT thân TT - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ gặp rắc rối có vấn đề sức khỏe sinh sản có người đe dọa xâm hại Về phẩm chất: Giúp HS rèn luyện, phát triển phẩm chất tốt đẹp, : trung thực, trách nhiệm II THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU Giáo viên: GV: Hình vẽ 60.1-2 SGK, bảng 60 SGK Học sinh Vở ghi, SGK, HS : Đọc trước III HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1.Ổn định lớp: Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG 1: Mở a Mục tiêu: HS biết nội dung học cần đạt được, tạo tâm cho học sinh vào tìm hiểu b Nội dung: Giáo viên giới thiệu thông tin liên quan đến học c Sản phẩm: Học sinh lắng nghe định hướng nội dung học tập d Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, học sinh thực hiện, lắng nghe phát triển lực quan sát, lực giao tiếp GV dùng máy chiếu giới thiệu kết thống kê dấu hiệu xuất tuổi dậy nam HS nam lớp Kết có cho HS hồn thành bảng 58.1 SGK (HS hồn thành bảng mà khơng cần ghi tên) Bước vào tuổi dậy thì, thể bạn nam xuất dấu hiệu tuổi dậy, có dấu hiệu “cơ quan sinh dục to ra” Vậy quan sinh dục nam có cấu tạo nào? Phải vệ sinh quan sinh dục sao? Chúng ta tìm hiểu học hơm HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức a) Mục tiêu: - Trình bày cấu tạo chức phận quan sinh dục nam - Trình bày đượcđường tinh trùng từ nơi sản xuất ngồi hoạt động phóng tinh tranh vẽ - Trình bày cấu tạo chức tinh trùng - Rèn lực hợp tác - Rèn luyện kỹ quan sát tranh, thảo luận, hoạt động nhóm tìm hiểu cấu tạo quan sinh dục nam - Kỹ tự tin trình bày trước tổ, trước lớp - Kỹ tự chăm sóc quan sinh dục bảo vệ thân - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ gặp rắc rối có vấn đề sức khỏe sinh sản có người đe dọa xâm hại - Có trách nhiệm, tự chăm sóc thân b) Nội dung:HS kiến thức biết, làm việc với sách giáo khoa, hoạt động cá nhân, nhóm hồn thành u cầu học tập c) Sản phẩm: Trình bày kiến thức theo yêu cầu GV 10 d) Tổ chứcthực hiện:Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm,dạy học nêu giải vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan GV phân nhóm, yêu cầu - HS nhóm tự cử nhóm I Các phận học sinh đọc thơng tin, quan trưởng, thư kí Nhóm quan sinh dục nam sát H 60.1 SGK, thảo luận, trưởng tổ chức cho bạn hoàn thành yêu cầu, câu thảo luận, thư kí ghi chép hỏi sau: nội dung câu trả lời - Câu 1: Hoàn thành mục  - Đại diện nhóm trình bày GSK trang 187 (Phiếu học - Nhóm khác nhận xét bổ sung, u cầu đạt được: - Tinh hồn nằm bìu: tập số 1) - Câu 2: Cơ quan sinh dục - Câu 1: yêu cầu điền đùng sản sinh tinh trùng tiết nam gồm phận thứ thự : tinh hồn, mào hoocmơn sinh dục nam ? Chức tinh, bìu, ống dẫn tinh, túi tinh phận - Câu 3: Nêu biện pháp - Câu 2: (Phần nội dung) vệ sinh quan sinh dục - Câu 3: (Chỉ cần HS nêu cách vệ sinh sẽ, - Mào tinh: hoàn thiện cấu nam trúc tinh trùng - Câu 4: Em trình bày trang phục phù hợp) đường tinh trùng từ - Câu 4: (HS trình bày - Ống dẫn tinh: dẫn tinh nơi sản xuất tranh vẽ theo trình tự: trùng đến chứa túi tinh hoạt động phóng tinh Tinh hồn → Mào tinh → - Dương vật Ống dẫn tinh → Túi tinh → - Tuyến tiền liêt tuyến tranh vẽ Ống đái nằm dương hành GV giới thiệu thêm thơng vật ngồi) tin bao quy đầu:Theo giải phẫu, bao quy đầu phần da mỏng bọc toàn phần hay phần dương vật Nam giới đến tuổi dậy thì, bao quy đầu tự tuột xuống để lộ hoàn toàn hay phần đầu dương vật cương cứng Tuy nhiên, số trường hợp đến tuổi trưởng thành mà lớp da bao toàn phần đầu dương vật (hẹp bao quy đầu) cần thực thủ thuật cắt bao quy đầu Hoạt động 2: Tìm hiểu tinh hồn tinh trùng GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan sát H60.2 SGK, HS đọc thông tin SGK, quan sát H 60.1, trả lời câu hỏi: HS trả lời II Tinh hoàn tinh trùng - Tinh hoàn quan quan trọng quan sinh 22 B Tìm hiểu thêm thông tin mạng C Không tâm với cảm thấy xấu hổ D Cả B Câu 16: Nếu nghi ngờ có thai, cần làm gì? A Dùng que thử thai B Uống thuốc tránh thai C Khóc lóc, đau khổ D Lên mạng tìm hiểu thơng tin Câu 17: Là học sinh THCS, em làm để tránh mang thai ý muốn? A Uống thuốc tránh thai.B Dùng bao cao su C Quan hệ bạn bè sáng, lành mạnh, khơng quan hệ tình dục Câu 18: Nếu lỡ có thai (hoặc lỡ làm bạn gái có thai) tuổi vị thành niên em gì?(Trích nội dung giáo dục - trang 197 – SGK Sinh học 8) A Bỏ học lấy chồng (hoặc lấy vợ) B Tâm với người thân sớm tốt thai tuần tuổi hút điều hịa kinh nguyệt sở y tế chuyên khoa C Mặc loại quần áo rộng để có thai D Bỏ nhà xấu hổ, sợ bị người thân rầy la Câu 19: Nếu lớp em nhiều bạn có người yêu, bạn khuyên em nên có người yêu, em làm gì? A Chưa nghĩ đến yêu đương, muốn dành thời gian cho việc học B Khuyên bạn không nên yêu sớm, nên tập trung cho việc học C Chỉ trì tình bạn sáng, lành mạnh D Sẽ u cho có phong trào để bạn khơng tẩy chay E Cả A, B, C Câu 20:Nếu có bạn trai rủ em tối uống cà phê với họ Em làm gì? A Đi người bạn khác C Kiên từ chối B Sẽ anh đẹp trai D Sẽ em thích họ HƯỚNG DẪN ĐÁNH GIÁ - A Câu hỏi đánh giá kỹ nhận thức: câu → 14 Câu hỏi đánh giá kỹ quản lí cảm xúc Câu 16,19 Câu hỏi đánh giá kỹ Kiên định Câu 14,17,19 Câu hỏi đánh giá kỹ tìm kiếm hỗ trợ Câu 15,16,18 Câu hỏi đánh giá kỹ giao tiếp, ứng xử: Câu 14 kết hợp với việc theo dõi HS hoạt động học tập Mỗi đáp án 0,5 điểm HS đạt 5,0 điểm trở lên đạt yêu cầu Đáp án cụ thể sau: 1.B 2.A 3.C 4.B 5.C 6.C 7.D 8.C 9.C 10.B 11.D 12.D 13.A 14.C 15.D 23 16.A 17.C TRƯỜNG THCS NGỌC SƠN 18.B 19.E 20.C PHIẾUKHẢO SÁT MÔN: SINH HỌC NĂM HỌC 2017- 2018 (Mã đề: B) (Thời gian làm bài: 15 phút ) Họ tên học sinh: ……………………………………………….…… Điểm Lớp: 8A … Lời nhận xét giáo viên Em khoanh tròn vào câu trả lời cho câu hỏi sau: Câu 1: Ở quan sinh dục nam, phận nơi sản xuất tinh trùng ? A Ống dẫn tinh B Túi tinh C Mào tinh D Tinh hồn Câu 2: Ở người, nhiệt độ thích hợp cho sản sinh tinh trùng nằm khoảng A 36-37 0C B 37-38 0C C 33-340C D 35-360C Câu 3: Ở quan sinh dục nữ, phận có tác dụng sản sinh trứng? A Tử cung dẫn trứng B Buồng trứng C Âm đạo D Ống Câu 4: Sau tạo tinh hoàn, tinh trùng đưa đến phận để tiếp tục hoàn thiện cấu tạo ? 24 A Túi tinh tiền liệt B Mào tinh C Ống đái D Tuyến Câu 5: Trong quan sinh dục nữ, tinh trùng sống ngày? A - B – ngày C – ngày D – Câu 6:Sau chín rụng, trứng sống quan sinh dục nữ? A ngày B ngày C ngày D ngày Câu 7: Trong quan hệ tình dục, thấy chậm kinh tắt kinh phải nghĩ đến tình sau đây? A Trứng khơng chín rụng B Do sức khỏe yếu C Có thể có thai D Do chu kì kinh nguyệt khơng Câu 8: Ý kiến sau đúng? A Chỉ có bạn nữ cần tìm hiểu biện pháp tránh thai trai khơng mang bầu B Cả nam nữ phải tìm hiểu biện pháp tránh thai C Chỉ có bạn nam cần tìm hiểu biện pháp tránh thai Câu 9: Những nguy có thai tuổi vị thành niên : A Con sinh thường nhẹ cân có tỉ lệ tử vong cao B Mang thai sớm thường dẫn đến nhiều rủi ro sẩy thai, sót rau, băng huyết, nhiễm khuẩn, khơng cấp cứu kịp thời nguy hiểm đến tính mạng C Ảnh hưởng đến học tập, vị xã hội tương lai sau D Tất phương án Câu 10: Điều kiện để thụ tinh xảy là: A Trứng phải gặp tinh trùng, số lượng tinh trùng đủ lớn B Trứng phải gặp tinh trùng, không cần nhiều tinh trùng C Trứng phải làm tổ tử cung D Hợp tử phải làm tổ tử cung Câu 11: Điều kiện để thụ thai xảy là: A Trứng phải gặp tinh trùng, số lượng tinh trùng đủ lớn B Hợp tử phải làm tổ tử cung C Trứng phải gặp tinh trùng, không cần nhiều tinh trùng D Trứng phải làm tổ tử cung Câu 12: Việc nạo phá thai dẫn đến nguy sau ? A Vỡ tử cung chuyển lần sinh sau C Tăng nguy vô sinh B Chửa lần sinh sau D Tất nguy Câu 13:Hàng xóm nhà em có người nhiễm HIV, em sẽ: A Tránh tiếp xúc sợ nhiễm HIV 25 B Tránh tiếp xúc nghĩ họ người xấu, ăn chơi , đua địi nên bị nhiễm C Khơng kì thị người nhiễm HIV người xấu HIV không lây qua tiếp xúc thông thường D Tránh tiếp xúc HIV chưa có thuốc phịng chữa đặc hiệu Câu 14: Biện pháp không giúp tránh thai mà phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục ? A Uống thuốc tránh thai B Thắt ống dẫn tinh C Sử dụng bao cao su D Đặt vòng tránh thai Câu 15:Nếu cảm thấy bất thường quan sinh dục (đau, ngứa, rát, tiểu buốt, mụn, chảy mủ )em làm gì? A Tâm với người thân (bố, mẹ, thầy, cơ…) để giúp đỡ B Tìm hiểu thêm thông tin mạng C Không tâm với cảm thấy xấu hổ D Cả B Câu 16: Nếu nghi ngờ có thai, cần làm gì? A Khóc lóc, đau khổ B Lên mạng tìm hiểu thông tin B Dùng que thử thai C Uống thuốc tránh thai Câu 17: Là học sinh THCS, em làm để tránh mang thai ngồi ý muốn? A Uống thuốc tránh thai.B Dùng bao cao su C Quan hệ bạn bè sáng, lành mạnh, không quan hệ tình dục Câu 18: Nếu lỡ có thai (hoặc lỡ làm bạn gái có thai) tuổi vị thành niên em gì?(Trích nội dung giáo dục - trang 197 – SGK Sinh học 8) A Bỏ nhà xấu hổ, sợ bị người thân rầy la B Bỏ học lấy chồng (hoặc lấy vợ) C Tâm với người thân sớm tốt thai tuần tuổi hút điều hòa kinh nguyệt sở y tế chuyên khoa D Mặc loại quần áo rộng để khơng biết có thai Câu 19: Nếu lớp em nhiều bạn có người yêu, bạn khun em nên có người u, em làm gì? A Chưa nghĩ đến yêu đương, muốn dành thời gian cho việc học B Khuyên bạn không nên yêu sớm, nên tập trung cho việc học C Chỉ trì tình bạn sáng, lành mạnh D Sẽ yêu cho có phong trào để bạn khơng tẩy chay E Cả A, B, C Câu 20:Nếu có bạn trai rủ em tối uống cà phê với họ Em làm gì? A Sẽ anh đẹp trai C Sẽ em thích họ B Đi người bạn khác.D Kiên từ chối 26 HƯỚNG DẪN ĐÁNH GIÁ - B Câu hỏi đánh giá kỹ nhận thức: câu → 14 Câu hỏi đánh giá kỹ quản lí cảm xúc Câu 16,19 Câu hỏi đánh giá kỹ Kiên định Câu 14,17,19 Câu hỏi đánh giá kỹ tìm kiếm hỗ trợ Câu 15,16,18 Câu hỏi đánh giá kỹ giao tiếp, ứng xử: câu 14 kết hợp với việc theo dõi HS hoạt động học tập Mỗi đáp án 0,5 điểm HS đạt 5,0 điểm trở lên đạt yêu cầu Đáp án cụ thể sau: 1.D 2.C 3.B 4.B 5.C 6.C 7.C 8.B 9.D 10.A 11.B 12.D 13.C 14.C 15.D 16.B 17.C 18.C 19.E 20.D TRƯỜNG THCS NGỌC SƠN PHIẾUKHẢO SÁT MÔN: SINH HỌC NĂM HỌC 2017- 2018 (Mã đề: C) (Thời gian làm bài: 15 phút ) Họ tên học sinh: ……………………………………………….…… Điểm Lớp: 8A … Lời nhận xét giáo viên Em khoanh tròn vào câu trả lời cho câu hỏi sau: 27 Câu 1: Ở quan sinh dục nam, phận nơi sản xuất tinh trùng ? A Ống dẫn tinh B Túi tinh C Tinh hoàn D Mào tinh Câu 2: Ở người, nhiệt độ thích hợp cho sản sinh tinh trùng nằm khoảng A 36-37 0C B 37-38 0C C 29-300C D 33-340C Câu 3: Ở quan sinh dục nữ, phận có tác dụng sản sinh trứng? A Buồng trứng B Tử cung C Âm đạo D Ống dẫn trứng Câu 4: Sau tạo tinh hoàn, tinh trùng đưa đến phận để tiếp tục hoàn thiện cấu tạo ? A Mào tinh B Túi tinh C Ống đái D Tuyến tiền liệt Câu 5: Trong quan sinh dục nữ, tinh trùng sống ngày? A - ngày B – ngày C – ngàyD – ngày Câu 6:Sau chín rụng, trứng sống quan sinh dục nữ? A ngày B ngày C ngày D ngày Câu 7: Điều kiện để thụ tinh xảy là: A Trứng phải gặp tinh trùng, số lượng tinh trùng đủ lớn B Trứng phải gặp tinh trùng, không cần nhiều tinh trùng C Trứng phải làm tổ tử cung D Hợp tử phải làm tổ tử cung Câu 8: Điều kiện để thụ thai xảy là: A Trứng phải gặp tinh trùng, số lượng tinh trùng đủ lớn B Hợp tử phải làm tổ tử cung C Trứng phải gặp tinh trùng, không cần nhiều tinh trùng D Trứng phải làm tổ tử cung Câu 9: Trong quan hệ tình dục, thấy chậm kinh tắt kinh phải nghĩ đến tình sau đây? A Trứng khơng chín rụng B Do sức khỏe yếu C Có thể có thai D Do chu kì kinh nguyệt không Câu 10: Ý kiến sau đúng? A Chỉ có bạn nữ cần tìm hiểu biện pháp tránh thai trai khơng mang bầu B Cả nam nữ phải tìm hiểu biện pháp tránh thai C Chỉ có bạn nam cần tìm hiểu biện pháp tránh thai Câu 11: Những nguy có thai tuổi vị thành niên : 28 A Con sinh thường nhẹ cân có tỉ lệ tử vong cao B Mang thai sớm thường dẫn đến nhiều rủi ro sẩy thai, sót rau, băng huyết, nhiễm khuẩn, khơng cấp cứu kịp thời nguy hiểm đến tính mạng C Ảnh hưởng đến học tập, vị xã hội tương lai sau D Tất phương án Câu 12: Việc nạo phá thai dẫn đến nguy sau ? A Vỡ tử cung chuyển lần sinh sau C Tăng nguy vơ sinh B Chửa ngồi lần sinh sau D Tất nguy Câu 13: Biện pháp không giúp tránh thai mà phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục ? A Uống thuốc tránh thai B Thắt ống dẫn tinh C Sử dụng bao cao su D Đặt vòng tránh thai Câu 14:Hàng xóm nhà em có người nhiễm HIV, em sẽ: A Tránh tiếp xúc sợ nhiễm HIV B Tránh tiếp xúc nghĩ họ người xấu, ăn chơi, đua địi nên bị nhiễm C Khơng kì thị người nhiễm HIV khơng phải người xấu HIV không lây qua tiếp xúc thông thường D Tránh tiếp xúc HIV chưa có thuốc phịng chữa đặc hiệu Câu 15:Nếu cảm thấy bất thường quan sinh dục (đau, ngứa, rát, tiểu buốt, mụn, chảy mủ )em làm gì? A Tâm với người thân (bố, mẹ, thầy, cô…) để giúp đỡ B Tìm hiểu thêm thơng tin mạng C Khơng tâm với cảm thấy xấu hổ D Cả B Câu 16: Nếu nghi ngờ có thai, cần làm gì? A Dùng que thử thai B Uống thuốc tránh thai C Khóc lóc, đau khổ D Lên mạng tìm hiểu thơng tin Câu 17: Là học sinh THCS, em làm để tránh mang thai ý muốn? A Uống thuốc tránh thai.B Dùng bao cao su C Quan hệ bạn bè sáng, lành mạnh, khơng quan hệ tình dục Câu 18: Nếu lỡ có thai (hoặc lỡ làm bạn gái có thai) tuổi vị thành niên em gì?(Trích nội dung giáo dục - trang 197 – SGK Sinh học 8) A Bỏ học lấy chồng (hoặc lấy vợ) B Tâm với người thân sớm tốt thai tuần tuổi hút điều hòa kinh nguyệt sở y tế chuyên khoa C Mặc loại quần áo rộng để khơng biết có thai D Bỏ nhà xấu hổ, sợ bị người thân rầy la Câu 19: Nếu lớp em nhiều bạn có người yêu, bạn khuyên em nên có người yêu, em làm gì? 29 A Chưa nghĩ đến yêu đương, muốn dành thời gian cho việc học B Khuyên bạn không nên yêu sớm, nên tập trung cho việc học C Chỉ trì tình bạn sáng, lành mạnh D Sẽ yêu cho có phong trào để bạn không tẩy chay E Cả A, B, C Câu 20:Nếu có bạn trai rủ em tối uống cà phê với họ Em làm gì? A Sẽ anh đẹp trai C Sẽ em thích họ B Đi người bạn khác.D Kiên từ chối HƯỚNG DẪN ĐÁNH GIÁ - C Câu hỏi đánh giá kỹ nhận thức: câu → 14 Câu hỏi đánh giá kỹ quản lí cảm xúc Câu hỏi đánh giá kỹ Kiên định Câu hỏi đánh giá kỹ tìm kiếm hỗ trợ Câu 16,19 Câu 14,17,19 Câu 15,16,18 Câu hỏi đánh giá kỹ giao tiếp, ứng xử: câu 14 kết hợp với việc theo dõi HS hoạt động học tập Mỗi đáp án 0,5 điểm HS đạt 5,0 điểm trở lên đạt yêu cầu Đáp án cụ thể sau: 1.C 2.D 3.A 4.D 5.C 6.C 7.A 8.B 9.C 10.B 11.D 12.D 13.C 14.C 15.D 16.A 17.C 18.B 19.E 20.D Phụ luc: 02 So sánh hiệu GD lồng ghép KNS cho HS lớp qua năm học 30 Số HS lớp Năm học Số HS lớ So sánh SL % Tăng Giao tiếp, ứng xử Tìm kiếm hỗ trợ 102 Đánh giá khảo sát Giảm Kiên định Đánh giá khảo sát 92.16 53 100.00 0.00 7.84 49 48.04 47 88.68 0.00 40.64 38 37.25 50 94.34 0.00 57.08 45 44.12 48 90.57 0.00 46.45 51 50.00 51 96.23 0.00 46.23 SL % 94 2019-2020 Nhóm kĩ sống Nội dung Tự nhận thức Quản lý cảm xúc 2017-2018 2018-2019 Thống kê Năm học Từ kết thu thập khảo sát ban đầu năm học 2017-2018và 20182019 (chưa áp dụng biện pháp trên), so với kết năm học 2019-2020 (đã áp dụng biện pháp GDKNS): Đã cho kết tăng tích cực, rõ rệt, cụ thể sau: 53 * Đánh giá - Kỹ nhận thức từ 92,16% → 100% : Tăng 7,84% - Kỹ quản lí cảm xúc từ 48,04% → 88,68% : Tăng 40,64% - Kỹ kiên định từ 37,25% → 94,34% : Tăng 57,08% - Kỹ giao tiếp, ứng xử từ 44,12% → 90,57% : Tăng 46,45% - Kỹ tìm kiếm hỗ trợ từ 50,0% → 96,23% : Tăng 46,23% Phụ luc: 03 Hình ảnh hoạt động nghiên cứu, thảo luận giáo viên học sinh 31 “Trao đổi, tìm hiểu thơng tin/thảo luận HS” Ảnh – Nguồn Internet (Quốc hội giám sát tối cao phòng chống xâm hại trẻ em – Báo chinhphu.vn) Tiếp tục quán triệt, triển khai văn đạo nhà nước, Quốc hội, văn hướng dẫn thực kế hoạch phòng chống xâm hại bạo lực học đường trường phổ thông cấp, ngành giáo dục văn luật bảo vệ, chăm sóc trẻ em đến toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên học sinh tồn trường Hội thi “Tìm hiểu luật trẻ em phòng chống bạo lực trẻ em” – Do Sở Lao động thương binh xã hội Tỉnh Thanh Hóa tổ chức Phụ luc: 04 32 Hình ảnh tư vấn, trao đổi tâm sinh lý lứa tuổi vấn đề/nội dung “khó nói HS lớp 8” Phát huy vai trò tổ “Tư vấn học đường” việc giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời học sinh có vấn đề tâm lí cần tư vấn cá nhân theo nhóm Cơ giáo: Nguyễn Thị Hải - GV trường THCS Ngọc Sơn – Thành viên Tổ tư vấn tâm lý học đường, buổi tư vấn “Những thay đổi quan hệ với bạn khác giới tuổi dậy thì” 33  Giáo dục tuổi dậy thì, biến đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì, tượng kinh nguyệt, phóng tinh; cách vệ sinh thân thể phận sinh dục; biến đổi khác biệt tính cách em trai, em gái hoocmon từ tuyến sinh dục gây ra; giáo dục kỹ giao tiếp ứng xử quan hệ bạn trai bạn gái tuổi vị thành niên với cha mẹ anh em gia đình (Đối độ tuổi 11-14, học sinh lớp 8, 9) Lồng ghép giáo dục giới tính Sinh học Bài: “Cơ quan sinh dục nam, nữ” lớp 8A1 trường THCS Ngọc Sơn 34 Phụ luc: 05 Hình ảnh tư vấn, trao đổi giáo dục KNS trường học, gia đình cộng đồng dân cư Phối hợp với Hội phụ Nữ, Đoàn niên xã đưa nội dung tuyên truyền, giáo dục phịng chống xâm hại tình dục bạo lực trẻ em vào buổi sinh hoạt thường kì, nhằm trang bị cho đoàn viên, hội viên đặc biệt bậc cha, mẹ trẻ kiến thức giáo dục trẻ phòng chống, tố giác hành vi xâm hại tình dục bạo lực trẻ em gia đình nơi cư trú “Chủ động phịng, chống bạo lực, xâm hại phụ nữ trẻ em” Lễ mắt mơ hình “Làng q an tồn cho phụ nữ trẻ em” – Thôn Linh Sơn, Xã Ngọc Sơn Liên Đội trường THCS Ngọc Sơn tổ chức NK-GDKNS GD giới tính cho HS khối 8, (Chủ đề: Tháng 12/2020) 35  Các hoạt động giáo dục tích hợp lồng ghép GDKNS cho HS tuổi vị thành niên GV tổ chức trường THCS Ngọc Sơn Đại diện nhóm HS lớp 8A2-THCS Ngọc Sơn, báo báo sản phẩm Chủ đề “Phòng chống xâm hại trẻ em” - Sinh học – Bài 62,63 (Năm học 2019-2020, tháng 06/2020) Cô giáo: Nguyễn Thị Hải - GVCN, GV dạy môn Sinh học, lồng ghép tuyên truyền GDGT phiên Họp PHHS đầu năm học 2020-2021 (Chiều thứ Bảy, ngày 26/9/2020, họp phòng học lớp 8A1) 36  Một số hình ảnh Sản phẩm hoạt động HS lớp buổi ngoại khóa “giáo dục kỹ sống, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, ” năm học 2019-2020 trường THCS Ngọc Sơn ... biệt chương XI – Sinh sản (Sinh học lớp 8) Vì vậy, tơi xin chia sẻ đề tài ? ?Tích hợp giáo dục kĩ sống cho học sinh lớp qua giảng dạy CHƯƠNG XI – SINH SẢN môn Sinh học lớp trường THCS Ngọc Sơn, huyện. .. chọn đề tài: ? ?Tích hợp giáo dục kĩ sống cho học sinh lớp qua giảng dạy CHƯƠNG XI – SINH SẢN môn Sinh học lớp trường THCS Ngọc Sơn, huyện Ngọc Lặc? ?? để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện... tạo hoa bổ dọc" giảng dạy Chương VI: Hoa sinh sản hữu tính - Sinh học ? ?Tích hợp giáo dục kĩ sống cho học sinh lớp tiết dạy thực hành môn Sinh học trường THCS Ngọc Sơn, huyện Ngọc Lặc? ?? Một số phương