ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ĐẶNG HỮU CẢNH XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG “DAO ĐỘNG VÀ SÓNG ĐIỆN TỪ” VẬT LÝ LỚP 12 NÂNG CAO NHẰM BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM VẬT LÝ Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC (BỘ MÔN VẬT LÝ) Mã số: 60 14 10 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN XUÂN THÀNH HÀ NỘI – 2012 MỘT SỐ KÍ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT BTVL Bài tập vật lý GV Giáo viên HS Học sinh ĐC Đối chứng TN Thực nghiệm THPT Trung học phổ thông PPDH Phương pháp dạy học TNSP Thực nghiệm sư phạm DANH MỤC CÁC BẢNG Nội dung Trang Bảng 3.1 Kết thực nghiệm sư phạm 84 Bảng 3.2 Kết kiểm tra 45 phút 85 Bảng 3.3 Bảng tính tần suất tần suất lũy tích (bài số 1) 86 Bảng 3.4 Bảng tính tần suất tần suất lũy tích (bài số 2) 88 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ - SƠ ĐỒ - ĐỒ THỊ Nội dung Trang Hình 1.1 Mơ tả tương tác bên hệ hệ dạy học Hình 1.2 Đặc điểm phương pháp dạy học 11 Hình 1.3 Cấu trúc hệ tập 15 Hình 1.4 Quan hệ biện chứng trình nhận thức 23 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ cấu trúc nội dung chương: Dao động sóng điện từ 29 Đồ thị 3.1 Đồ thị phân bố tần suất (bài số 1) 87 Đồ thị 3.2 Đồ thị phân bố tần suất lũy tích (bài số 1) 87 Đồ thị 3.3 Đồ thị phân bố tần suất (bài số 2) 89 Đồ thị 3.4 Đồ thị phân bố tần suất tích lũy (bài số 2) 89 MỤC LỤC Trang Lời cám ơn i Danh mục chữ viết tắt ii Danh mục bảng iii Danh mục hình, đồ thị iv Mục lục v MỞ ĐẦU Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI VẬT LÝ Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1 Quan niệm dạy học đại 1.1.1 Bản chất trình dạy học 1.1.2 Nhiệm vụ dạy học 1.1.3 Phương pháp dạy học 1.2 Quan niệm lực sáng tạo học sinh 11 1.2.1 Khái niệm lực 11 1.2.2 Khái niệm sáng tạo 12 1.2.3 Khái niệm lực sáng tạo 13 1.3 Bài tập Vật lý phân loại tập Vật lý 14 1.3.1 Khái niệm tập Vật lý 14 1.3.2 Sơ đồ cấu trúc hệ tập 15 1.3.3 Phân loại tập vật lý 15 1.4 Vai trò tác dụng tập vật lý dạy học 17 1.4.1 Bài tập giúp cho học sinh ôn tập, đào sâu mở rộng kiến thức .18 1.4.2 Bài tập điểm khởi đầu để dẫn dắt đến kiến thức 18 1.4.3 Bài tập vật lý rèn kỹ năng, kỹ xảo vận dụng lý thuyết vào thực tiễn, rèn thói quen vận dụng kiến thức khái quát 18 1.4.4 Bài tập vật lý hình thức làm việc tự lực cao học sinh 19 1.4.5 Bài tập vật lý góp phần làm phát triển tư học sinh 19 1.4.6 Bài tập vật lý để kiểm tra độ nắm vững kiến thức học sinh 19 1.4.7 Bài tập Vật lý phương tiện để giáo dục học sinh 19 1.5 Các biện pháp phát triển lực sáng tạo cho học sinh thông qua hoạt động giải tập Vật lý 20 1.5.1 Mức độ phức tạp hoạt động tư học sinh tìm kiếm lời giải 21 1.5.2 Mối quan hệ nắm vững kiến thức cách giải tập vật lý 21 1.6 Vị trí công tác bồi dưỡng học sinh giỏi dạy học Vật lý trường trung học phổ thông 23 1.7 Phân tích tình hình thực tế bồi dưỡng học sinh giỏi Vật lý trường trung học phổ thông 26 1.7.1 Một số nhận xét nội dung chương trình sách giáo khoa Vật lý trung học phổ thông hành phục vụ cho việc bồi dưỡng HS giỏi 26 1.7.2 Những khó khăn nhu cầu giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi trước thực trạng 27 Chƣơng 2: XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP TRONG DẠY HỌC CHƢƠNG “DAO ĐỘNG VÀ SÓNG ĐIỆN TỪ” VẬT LÝ 12 NÂNG CAO 29 2.1 Cấu trúc nội dung vị trí chương “Dao động sóng điện từ” lớp 12 trung học phổ thông 29 2.1.1 Sơ đồ cấu trúc nội dung 29 2.1.2 Vị trí, vai trị chương “Dao động sóng điện từ” chương trình Vật lý lớp 12 31 2.2 Mục tiêu kiến thức, kỹ cần đạt qua việc dạy chương “Dao động sóng điện từ” 32 2.2.1 Nội dung kiến thức học sinh cần đạt sau học chương “Dao động sóng điện từ” 32 2.2.2 Nội dung kỹ học sinh cần đạt sau học chương “Dao động sóng điện từ” 34 2.3 Xây dựng hệ thống tập chương “Dao động sóng điện từ” thuộc chương trình Vật lý 12 nâng cao 35 2.4 Xây dựng hệ thống tập chương “Dao động sóng điện từ” 36 2.4.1 Các tập thuộc nội dung: Dao động điện từ 36 2.4.2 Các tập thuộc nội dung: Điện từ trường 39 2.4.3 Các tập thuộc nội dung: Truyền thông sóng vơ tuyến 42 2.5 Sử dụng hệ thống tập chương “Dao động sóng điện từ” thuộc chương trình Vật lý 12 nâng cao nhằm bồi dưỡng học sinh giỏi 42 2.5.1 Xây dựng tiến trình sử dụng hệ thống tập trình dạy học 42 2.5.2 Phân tích tiên nghiệm tiến trình sử dụng hệ thống tập nhằm bồi dưỡng học sinh giỏi chương “Dao động sóng điện từ” 43 83 CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 3.1 Mục đích nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm 83 3.1.1 Mục đích thực nghiệm sư phạm (TNSP) 83 3.1.2 Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm 83 3.2 Đối tượng nội dung thực nghiệm sư phạm 83 3.3 Phương pháp tiến hành thực nghiệm sư phạm 83 3.4 Kết thực nghiệm sư phạm 84 3.5 Phân tích đánh giá kết thực nghiệm sư phạm 84 3.6 Đánh giá định tính việc bồi dưỡng lực sáng tạo cho học sinh hiệu tiến trình dạy học theo giáo án soạn 90 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ Kết luận 93 Khuyến nghị 94 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO 97 PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: PHIẾU ĐIỀU TRA GIÁO VIÊN 97 PHỤ LỤC 2: PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH 98 PHỤ LỤC 3: MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM 100 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Giáo dục có vai trị to lớn việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao Chính tình hình đất nước ta giáo dục phải xem mục tiêu quan trọng hàng đầu Trong quan điểm quan điểm đạo phát triển giáo dục Đảng Chính phủ ta xác định “giáo dục quốc sách hàng đầu” Mục tiêu phát triển giáo dục đến năm 2010 bậc trung học phổ thơng Chính phủ ta xác định là: “Thực chương trình phân ban hợp lý nhằm đảm bảo cho HS có học vấn phổ thông, theo chuẩn thống nhất, đồng thời tạo điều kiện cho phát triển nhân lực HS, giúp HS có hiểu biết kỹ thuật…” Để đáp ứng mục tiêu q trình dạy học địi hỏi phải khơng ngừng đổi mới, đại hoá phương pháp, nội dung dạy học lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội nhân văn nhằm phát triển lực tự học cho em, để em có khả chiếm lĩnh kiến thức nhanh chóng tiếp thu vào đời Quá trình dạy học trường trung học tồn nhiều mâu thuẫn Cụ thể :“Trong HS, mâu thuẫn bên tư cụ thể phát triển bên tư trừu tượng phát triển” Đa số em thiên cách học thuộc lòng, quen làm với mẫu cho sẵn…do mà khả phân tích, tổng hợp em yếu Và "mâu thuẫn khối lượng tri thức đổi tăng lên phức tạp thời gian học tập tăng lên được" , thực tế việc giảng dạy môn khoa học tự nhiên nói chung mơn Vật lý nói riêng trường phổ thơng cịn q phụ thuộc vào phương pháp dạy học cổ truyền, nhồi nhét kiến thức cho HS mà em khơng thể phát huy lực cịn nhiều mâu thuẫn Chỉ có giải tốt mâu thuẫn nâng cao chất lượng giáo dục từ phát triển tốt giáo dục Việt Nam Và để giải mâu thuẫn địi hỏi phải đổi phương pháp, nội dung dạy học theo hướng tích cực hố hoạt động nhận thức người học Bản chất hướng khơi gợi, phát huy lực tìm tịi, sáng tạo … người học thông qua việc tạo điều kiện cho họ giải vấn đề Là học viên cao học lý luận phương pháp dạy học môn Vật lý nhận thấy việc dạy học môn khoa học nhà trường khơng giúp cho HS có số kiến thức cụ thể mà quan trọng trình dạy kiến thức cụ thể phải rèn luyện cho HS tiềm lực để trường họ tự học tập, có khả giải vấn đề nhằm đáp ứng địi hỏi đa dạng sống Mơn Vật lý môn khoa học thực nghiệm, giải tập hoạt động nhằm nâng cao chất lượng học tập, kích thích tính tích cực, chủ động… HS Do để nâng cao chất lượng dạy học, phát huy lực HS dạy học nói chung dạy học Vật lý nói riêng ta phải vận dụng nhiều phương pháp biện pháp dạy học khác Trong việc giải tập biện pháp Bởi tập Vật lý có tầm quan trọng việc “ơn tập, đào sâu, mở rộng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo cho HS, giúp HS vận dụng kiến thức vào thực tiễn, rèn luyện cho em vận dụng kiến thức cách khái quát, thói quen làm việc tự lực…” Trong trình dạy học giáo viên, việc phát bồi dưỡng HS giỏi Vật lý nhiều hạn chế khó khăn Giáo viên chưa có kinh nghiệm việc phát HS khiếu việc học mơn, chưa có định hướng đắn cho em để em có thêm niềm đam mê việc học môn Vật lý Bản thân giáo viên chưa định hướng phẩm chất lực cần có cho HS giỏi gì? Cần làm để góp phần hình thành phẩm chất lực cho HS, Một điều quan trọng nói mang tính định cho chất lượng việc bồi dưỡng HS giỏi nhiều giáo viên 10 chưa làm chủ nội dung kiến thức cần truyền đạt, giáo viên mơ hồ dạng bài, độ khó kiến thức để tiến hành bồi dưỡng cho em cách có hệ thống lơgic Đối với giáo viên Trung học phổ thông, họ thực thiếu tài liệu chuyên hướng dẫn cách phát HS giỏi môn Vật lý hệ thống tập dành cho việc bồi dưỡng HS giỏi Đã có nhiều tác giả với nhiều cơng trình nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng HS giỏi Vật lý cấp phổ thông Tuy nhiên, chưa có nhiều cơng trình nghiên cứu xây dựng sử dụng tập Vật lý để bồi dưỡng HS giỏi cụ thể cho khối học nhằm phát triển lực tư HS, bước giúp giáo viên khắc phục khó khăn công tác bồi dưỡng HS giỏi Vật lý môn khoa học gắn liền với thực tế, người giáo viên q trình giảng dạy mơn mà ta đào tạo định hướng tốt cho HS, giúp em có niềm đam mê, say sưa học tập nghiên cứu, em trở thành HS giỏi tương lai em trở thành nhân tài mang lại nhiều thành công đường khoa học cho đất nước Từ tất lý nên định lựa chọn đề tài: “Xây dựng sử dụng hệ thống tập dạy học chương "Dao động sóng điện từ" vật lý lớp 12 nâng cao nhằm bồi dưỡng học sinh giỏi” Mục đích nghiên cứu - Xây dựng hệ thống tập chương "Dao động sóng điện từ" thuộc chương trình Vật lý lớp 12 nâng cao nhằm bồi dưỡng HS giỏi - Thiết kế tiến trình dạy học kiến thức thuộc chương “Dao động sóng điện từ” với việc sử dụng hệ thống tập xây dựng nhằm nâng cao lực giải vấn đề tư sáng tạo cho HS Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu - Nội dung phương pháp dạy học chương “Dao động sóng điện từ” vật lý 12 THPT 11 Đúc kết phân tích số liệu: Để so sánh kết học tập chương “Dao động sóng điện từ” HS nhóm thực nghiệm đối chứng, tơi lập bảng phân phối tần số lũy tích, vẽ đường lũy tích, tính tham số đặc trưng: Trung bình cộng X (Đặc trưng cho tập trung số liệu), phương sai S 2, độ lệch chuẩn S (Đo mức độ phân tán xung quanh X , S nhỏ chứng tỏ số liệu phân tán) BẢNG TÍNH TẦN SUẤT VÀ TẦN SUẤT LŨY TÍCH ( HỘI TỤ TIẾN) CỦA NHÓM THỰC NGHIỆM VÀ NHÓM ĐỐI CHỨNG (Bài kiểm tra số 1) Bảng 3.3 Bảng tính tần suất tần suất lũy tích (bài số 1) Điểm Nhóm thực nghiệm Nhóm đối chứng Xi fi f i i (%)  X i fi i (%) f i i (%)  X i i (%) 3 6,67 100,00 20 11,11 93,33 15 11,11 100,00 15 13,33 82,22 12 11,11 88,89 12 15,56 68,89 14 26,67 77,78 28 22,22 53,33 8 64 24,44 51,78 32 20,00 31,11 27 20,00 26,67 1,11 11,11 10 30 6,67 6,67 10 1,20 1,20 Từ bảng ta vẽ đồ thị: 94 ĐỒ THỊ PHÂN BỐ TẦN SUẤT NHÓM THỰC NGHIỆM VÀ NHÓM ĐỐI CHỨNG (Bài kiểm tra số 1) i 30 25 20 TN 15 10 ĐC 5 10 Xi Đồ thị 3.1 Đồ thị phân bố tần suất (bài số 1) ĐỒ THỊ PHÂN BỐ TẦN SUẤT TÍCH LŨY (HỘI TỤ TIẾN) CỦA NHĨM THỰC NGHIỆM VÀ NHÓM ĐỐI CHỨNG (Bài kiểm tra số 1)  i (%) 120 100 80 TN1 60 40 ĐC1 20 10 Xi Đồ thị 3.2 Đồ thị phân bố tần suất lũy tích (bài số 1) Từ đồ thị ta thấy đường phân bố tần suất đường phân bố tần suất lũy tích nhóm thực nghiệm nằm bên phải nhóm thực nghiệm, điều 95 chứng tỏ chất lượng nắm vững kiến thức chương “Dao động sóng điện từ” nhóm thực nghiệm cao so với nhóm đối chứng BẢNG TÍNH TẦN SUẤT VÀ TẦN SUẤT LŨY TÍCH (HỘI TỤ TIẾN) CỦA NHĨM THỰC NGHIỆM VÀ NHÓM ĐỐI CHỨNG (Bài kiểm tra 2) Bảng 3.4 Bảng tính tần suất tần suất lũy tích (bài số 2) Điểm Xi Nhóm thực nghiệm fi f i Nhóm đối chứng i (%)  X i fi i (%) f i i (%)  X i i (%) 8,88 100,00 11,11 91,12 5 25 11,11 100,00 20 13,33 80,01 24 8,88 88,89 24 15,56 66,68 7 31,11 80,01 24,44 51,12 16 26,67 48,90 24 17,8 26,68 72 15,56 22,23 24 8,88 8,88 10 20 6,67 6,67 0 0 Từ bảng ta vẽ đồ thị: 96 ĐỒ THỊ PHÂN BỐ TẦN SUẤT NHÓM THỰC NGHIỆM VÀ NHÓM ĐỐI CHỨNG (Bài kiểm tra 2) i 30 25 20 TN 15 10 ĐC 5 10 Xi Đồ thị 3.3 Đồ thị phân bố tần suất (bài số 2) ĐỒ THỊ PHÂN BỐ TẦN SUẤT TÍCH LŨY (HỘI TỤ TIẾN) CỦA NHĨM THỰC NGHIỆM VÀ NHÓM ĐỐI CHỨNG  i (%) (Bài kiểm tra 2) 120 100 Lớp TN1 80 60 40 Lớp ĐC2 20 10 Đồ thị 3.4 Đồ thị phân bố tần suất tích lũy (bài số 2) Xi Từ đồ thị ta thấy đường phân bố tần suất đường phân bố tần suất lũy tích nhóm thực nghiệm nằm bên phải nhóm thực nghiệm, điều chứng tỏ chất lượng nắm vững kiến thức chương “Dao động sóng điện từ” nhóm thực nghiệm cao so với nhóm đối chứng 97 3.6 Đánh giá định tính việc bồi dƣỡng lực sáng tạo cho học sinh hiệu tiến trình dạy học theo giáo án soạn Căn vào quan niệm lực sáng tạo HS trình bày trên, tơi phân tích để thấy khả thực tế việc bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS giỏi thông qua hoạt động cho HS làm tập chương “Dao động sóng điện từ” Qua trình thực nghiệm sư phạm học soạn thảo, áp dụng biện pháp bồi dưỡng lực sáng tạo qua hoạt động giải tập lôi HS biết phát vấn đề, tìm cách giải hình thành khái niệm, kiến thức cần hình thành HS (đây kiến thức HS) Chính nhờ q trình có tác dụng bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS giúp nâng cao chất lượng nắm vững khoa học Tôi quan sát HS học nhóm thực nghiệm nhóm đối chứng đếm số HS xây dựng bài, tơi thấy: - Đối với nhóm thực nghiệm: Việc HS đặt vào vị trí người nghiên cứu, xây dựng kiến thức làm HS phấn khởi, tò mò, gợi lòng ham hiểu biết họ HS có nhiều hội phát biểu ý kiến mình, giải vấn đề học tập theo cách thức nhà khoa học Khi giao tập nhà thiết kế mạch dao động, thu phát sóng điện từ HS tự lực suy nghĩ đưa cách giải tập phong phú, đa dạng theo ý hiểu em mà không tuân theo khuân khổ Trong tiết học sau theo yêu cầu giáo viên, HS tự phân tích, giải thích kiến thức Điều rèn luyện thêm cho HS biết vận dụng kiến thức học, phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo, gây hứng thú cho học tập, tạo hội bồi dưỡng lực sáng tạo cho họ Việc cho HS làm tập cuối nhằm kiểm tra lực vận dụng linh hoạt kiến thức em tình khác 98 Một tiến rõ rệt HS nhóm thực nghiệm tư khoa học nâng lên Trước vấn đề, có gợi mở giáo viên, HS ln ln đưa câu trả lời, phán đốn trước, có giải phát hữu hiệu Mức độ hoạt động HS học: Trong có 2/3 số HS tham gia tích cực vào q trình xây dựng giảng HS người tham gia xây dựng trực tiếp hoạt động học, tích cực phát biểu xây dựng bài, qua lĩnh hội tri thức cách độc lập chủ động, nhiên số HS cịn có biểu thụ động học Việc ghi chép HS có lựa chọn, khoảng 3/4 số HS ghi chép theo ý kiến Phần lớn HS hứng thú với việc vận dụng tri thức học để giải tập mở rộng, có nội dung kiến thức biến đổi giáo viên nêu Đây kết việc thực giải pháp dạy học tập Vật lý nhằm bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS - Đối với nhóm đối chứng: Hơn 80% HS lớp hoàn toàn thụ động, nghe giảng ghi chép theo hướng dẫn giáo viên Mức độ tích cực HS tham gia giải vấn đề học tập, xây dựng tập hạn chế, giáo viên người hoạt động học Tóm lại: Những phân tích thể tính hiệu việc bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS Đối với học truyền thống HS chưa rèn luyện phương pháp làm việc, học tập khoa học quen tiếp thu kiến thức cách thụ động Do thời gian q trình thực nghiệm cịn gặp khó khăn thời gian Nếu HS rèn luyện thường xun, liên tục với mơn vật lý nói riêng mơn khoa học khác nói chung hiệu tốt nhiều Góp phần nâng cao chất lượng dạy học bước phát triển lực sáng tạo cho HS 99 KẾT LUẬN CHƢƠNG Việc theo dõi phân tích diễn biến học thực nghiệm, qua điều tra vấn, với việc xử lý định tính, định lượng hai kiểm tra 45 phút HS khẳng định giả thuyết khoa học luận văn hoàn toàn đắn Đồng thời kết cịn khẳng định: Tiến trình dạy học soạn thảo, với việc vận dụng biện pháp bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS qua việc hướng dẫn giải tập cho HS có tính khả thi, có tác dụng rõ rệt việc gây hứng thú nhận thức HS Việc hướng dẫn HS giải tập chương “Dao động sóng điện từ” phương pháp soạn thảo đem lại hiệu rõ rệt, góp phần nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức khoa học, bồi dưỡng lực sáng tạo Đồng thời đưa cách khắc phục khó khăn tiếp thu kiến thức quan niệm sai lầm vốn có HS học tập chương 100 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ Kết luận Đối chiếu với mục đích nghiên cứu, luận văn hoàn thành nhiệm vụ đặt là: 1- Nghiên cứu sở lý luận dạy học đại, lực sáng tạo, đặc biệt vai trò tác dụng BTVL việc bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS nói chung cho HS giỏi nói riêng 2- Trên sở nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa, tài liệu hướng dẫn dạy học môn qua điều tra việc dạy học tập chương “Dao động sóng điện từ”, yêu cầu nắm vững kiến thức, rèn luyện kỹ năng, xây dựng hệ thống 30 tập theo chủ đề Đáp ứng đầy đủ yêu cầu việc xây dựng hệ thống tập cho phần cụ thể giáo trình Vật lý THPT, khơng để củng cố vận dụng kiến thức mà cịn giúp hình thành kiến thức bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS nói chung HS giỏi nói riêng 3- Đề cách hướng dẫn cho HS giải tập chương “Dao động sóng điện từ” đề xuất tổ chức dạy học thực nghiệm số lớp 12 THPT ba tiết học 4- Tiến hành thực nghiệm sư phạm trường THPT huyện, nhóm HS tương đương nhau, khơng ưu tiên trình độ giáo viên, HS điều kiện học tập, Tiến trình giảng dạy theo phân phối chương trình giáo dục đào tạo quy định Nhưng kết thực nghiệm xác nhận hiệu hệ thông tập: Số lượng, nội dung, cách sử dụng tập tổ chức hoạt động hướng dẫn giải tập chương “Dao động sóng điện từ” nhằm nâng cao chất lượng nắm vững kiến thức bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS 101 Khuyến nghị Qua trình nghiên cứu đề tài cho phép nêu vài kiến nghị: 1- Để nâng cao chất lượng học tập mơn Vật lý góp phần bồi dưỡng lực sáng tạo lựa chọn HS giỏi cho kỳ thi tuyển cần: - Đặc biệt ý tới vấn đề xây dựng hệ thống tập cho chương, phần cụ thể chương trình học - Chú ý hướng dẫn HS thơng qua hoạt động giải tập, HS tự khái quát rút sơ đồ định hướng giải tập tương tự, loại 2- Cần soạn thảo tài liệu hướng dẫn giáo viên sử dụng loại tập tiết học, đặc biệt quan tâm nhiều đến việc hình thành kiến thức phương pháp giải tập Vật lý 3- Để cho việc bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS tốt nữa, nên tăng thêm tập cho chương 4- Chú ý tới việc bồi dưỡng lực sáng tạo cho HS từ bậc THCS 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO Lƣơng Duyên Bình – Vũ Quang – Nguyễn Thƣợng Chung – Tơ Giang – Trần Chí Minh – Ngơ Quốc Quýnh (2008) – Sách giáo khoa Vật lý lớp 12, NXB Giáo dục Lƣơng Duyên Bình – Vũ Quang – Nguyễn Thƣợng Chung – Tơ Giang – Trần Chí Minh – Ngô Quốc Quýnh (2008) – Sách giáo viên Vật lý lớp 12, NXB Giáo dục Lƣơng Duyên Bình – Vũ Quang – Tơ Giang – Ngơ Quốc Quýnh (2008) – Sách tập Vật lý 12, NXB Giáo dục Lƣơng Duyên Bình – Vũ Quang – Nguyễn Xuân Chi – Đàm Trung Đồn – Bùi Quang Hân – Đoàn Huy Hinh (2008) – Sách giáo viên Vật lý 11, NXB Giáo dục Lƣơng Duyên Bình – Vũ Quang – Nguyễn Xuân Chi – Đàm Trung Đồn – Bùi Quang Hân – Đoàn Huy Hinh (2008) – Sách giáo khoa Vật lý 11, NXB Giáo dục Nguyễn Thanh Hải (2008) – Bài tập trắc nghiệm 12, NXB Giáo dục Vũ Thanh Khiết (2008) – Giải toán Vật lý trắc nghiệm tự luận 12, NXB Giáo dục Vũ Thanh Khiết (2004) – Bài tập nâng cao Vật lý lớp 12, NXB Đại học quốc gia Hà Nội Vũ Thanh Khiết (2004) – 100 đề ôn Vật lý, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 10 Ngô Diệu Nga (2003) – Bài giảng chuyên đề phương pháp nghiên cứu khoa học dạy học vật lý 2003, H 2003 11 Phạm Hữu Tòng (2007) – Dạy học Vật lý trường phổ thông theo định hướng phát triển hoạt động học tích cực, tự chủ, sáng tạo tư khoa học, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 12 Phạm Hữu Tòng (2007) – Tổ chức hoạt động nhận thức dạy học 103 Vật lý, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 13 Nguyễn Đức Thâm – Nguyễn Ngọc Hƣng – Phạm Xuân Quế (2005) - Phương pháp dạy học Vật lý trường Trung học phổ thông, NXB Đại học sư phạm 14 Ngô Ngọc An (2008) Từ điển Tiếng Việt, NXB Đà Nẵng 104 PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: PHIẾU ĐIỀU TRA GIÁO VIÊN Xin vui lòng cho biết số vấn đề sau cách đánh dấu X vào ô vuông  Lựa chọn tập chương: “Dao động sóng điện từ” trong: - Sách giáo khoa Vật lý 12 THPT  - Sách giáo khoa sách tập tài liệu tham khảo  - Không sử dụng tập  - Tự soạn thảo tập  Với lý sau đây: - Khơng có thời gian lý thuyết q dài  - Có tập nên không cần lựa chọn  - Không cần thiết chương khơng quan trọng  - Cố gắng soạn thảo tập để HS hứng thú học tập  Hướng dẫn HS giải tập chương trình nào: - Chữa vài câu hỏi SGK vào cuối học  - Không chữa tập khơng có thời gian  - Cho HS nhà tự làm tập nhà SGK SBT  105 PHỤ LỤC 2: PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH Hãy đánh dấu X vào ô vuông vào điều phù hợp với em đây: Cảm nghĩ em chương: “Dao động sóng điện từ” : - Thích  - Khơng thích  - Bình thường  - Khơng quan tâm  Làm tập chương “Dao động sóng điện từ”: - Không  - Làm tập theo yêu cầu giáo viên  - Thỉnh thoảng  - Làm tốt tập khác SGK SBT  Lý làm tập chương chương “Dao động sóng điện từ”: - Khơng có thời gian làm tập  - Là tập khó, phức tạp nên khơng làm  - Chương không quan trọng nên không làm tập  - Hiểu tốt nên thường xuyên làm tập  106 PHỤ LỤC 4: MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM Hình 3.1 Hƣớng dẫn HS nhóm thực nghiệm hệ thống tập Hình 3.2 Nhóm đối chứng nắm bắt theo phƣơng pháp truyền thống Sóng điện từ 107 Hình 3.3 Nhóm thực nghiệm trao đổi cách thiết kế mạch dao động thu tín hiệu từ nơi khác đến 108 ... điện từ" vật lý lớp 12 nâng cao nhằm bồi dưỡng học sinh giỏi? ?? Mục đích nghiên cứu - Xây dựng hệ thống tập chương "Dao động sóng điện từ" thuộc chương trình Vật lý lớp 12 nâng cao nhằm bồi dưỡng. .. giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi trước thực trạng 27 Chƣơng 2: XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP TRONG DẠY HỌC CHƢƠNG ? ?DAO ĐỘNG VÀ SÓNG ĐIỆN TỪ” VẬT LÝ 12 NÂNG CAO ... từ? ?? thuộc chƣơng trình Vật lý 12 nâng cao nhằm bồi dƣỡng học sinh giỏi 2.5.1 Xây dựng tiến trình sử dụng hệ thống tập trình dạy học Trong hệ thống tập xây dựng có số tập đưa cho HS giải lớp nhằm