BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP LÊ MINH TUẤN QUẢN LÝ RÁC THẢI SINH HOẠT TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MÔI TRƢỜNG ĐÔ THỊ CẨM PHẢ NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8310110 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN THỊ XUÂN HƢƠNG Hà Nội, 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Những kết nghiên cứu đƣợc trình bày luận văn hoàn toàn trung thực, tơi, khơng vi phạm điều luật sở hữu trí tuệ pháp luật Việt Nam Nếu sai, tơi hồn tồn chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật Hà Nội , ngày tháng Tác giả năm 2019 ii LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập, nghiên cứu Để hồn thành luận văn tơi xin bày tỏ kính trọng lịng biết ơn sâu sắc tới: Cô giáo hƣớng dẫn: TS Nguyễn Thị Xuân Hƣơng Các thầy, cô giáo Trƣờng Đại học Lâm nghiệp chất bảo, hƣớng dẫn giúp đỡ tận tình q trình tơi thực luận văn Sự giúp đỡ Lãnh đạo, đồng nghiệp quan gia đình, bạn bè ln quan tâm, động viên tạo điều kiện cho tơi q trình thực Xin chân thành cảm ơn! iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT iv MỞ ĐẦU Chƣơng CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RÁC THẢI SINH HOẠT 1.1 Cơ sở lý luận quản lý rác thải sinh hoạt 1.1.1 Các khái niệm 1.1.2 Phân loại rác thải sinh hoạt 1.1.3 Quản lý rác thải sinh hoạt 1.2 Cơ sở thực tiễn quản lý rác thải sinh hoạt 13 1.2.1 Kinh nghiệm quản lý rác thải sinh hoạt số quốc gia giới 13 1.2.2 Kinh nghiệm số địa phương nước 22 1.2.3 Bài học kinh nghiệm cho thành phố Cẩm Phả 33 Chƣơng ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP 34 NGHIÊN CỨU 34 2.1 Đặc điểm thành phố Cẩm Phả- tỉnh Quảng Ninh 34 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên 34 2.2 Đặc điểm Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả 40 2.2.1 Cơ cấu tổ chức nhân lực 40 2.2.3 Kết sản xuất, kinh doanh công ty 46 2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu 46 2.3.1 Phương pháp chọn điểm khảo sát 46 2.3.2 Phương pháp thu thập số liệu 47 2.3.3 Phương pháp xử lý phân tích số liệu 47 2.4 Các tiêu nghiên cứu sử dụng luận văn 48 Chƣơng KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 49 3.1 Thực trạng công tác tổ chức thu gom xử lý chất thải sinh hoạt địa bàn Thành Phố Cẩm Phả 49 3.1.1 Nguồn phát sinh thành phần rác thải sinh hoạt Thành Phố 49 3.1.2 Công tác thu gom rác thải sinh hoạt 53 3.1.3 Công tác xử lý rác thải sinh hoạt 56 3.2 Yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn TP Cẩm Phả 60 3.2.1 Các quy định quản lý rác thải 60 3.2.2 Nhận thức người dân quản lý rác thải 62 3.3 Đánh giá chung công tác thu gom xử lý chất thải sinh hoạt thành phố Cẩm Phả 63 3.3.1 Những thành công 63 3.3.2 Những hạn chế nguyên nhân 64 3.4.1 Định hướng phát triển thành phố Cẩm Phả 66 3.4.2 Định hướng cho việc thu gom xử lý rác thải sinh hoạt 67 KẾT LUẬN 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO 82 iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CTR Chất thải rắn BVMT Bảo vệ môi trƣờng HĐLĐ Hợp đồng lao động HĐND Hôi đồng nhân dân NLĐ Ngƣời lao động RTSH Rác thải sinh hoạt TSCĐ Tài sản cố định QLMT Quản lý môi trƣờng UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng v DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1 Tổng hợp diện tích loại đất thành phố Cẩm Phả 39 Bảng 2.2 Cơ cấu phân loại lao động Công ty 43 Bảng 2.3 Sự biến động số lao động năm từ 2016 - 2018 43 Bảng 2.4 Cơ cấu lao động theo độ tuổi năm 2016 - 2018 44 Bảng 2.5 Tình hình tài sản cố định hữu hình thời điểm 31/12/2018 45 Bảng 2.6 Tình hình nhà cửa, vật kiến trúc thời điểm 31/12/2018 45 Bảng 2.7 Tổng hợp số mẫu lựa chọn 47 Bảng 3.1 Nguồn gốc loại chất thải 49 Bảng 3.2 Tổng lƣợng rác thải phát sinh hộ dân TP Cẩm Phả 50 Bảng 3.3 Thành phần rác thải sinh hoạt TP.Cẩm Phả 52 Bảng 3.4 Ƣớc tính khối lƣợng rác đƣợc thu gom TP.Cẩm Phả 53 Bảng 3.5 Tổng lƣợng rác thải đƣợc thu gom TP Cẩm Phả 54 Bảng 3.6 Tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt TP Cẩm Phả 54 Bảng 3.7 Mức thu phí vệ sinh địa bàn TP Cẩm Phả 55 Bảng 3.8 Giá mua số thành phần rác để tái chế TP.Cẩm Phả 59 Bảng 3.9 Giá trị kinh tế từ rác thải sinh hoạt TP.Cẩm Phả 60 Bảng 3.10 Đánh giá cộng đồng dân cƣ hệ thống quản lý rác thải sinh hoạt địa phƣơng 61 Bảng 3.11 Ý kiến ngƣời dân việc tham gia phân loại 62 Bảng 3.12 Tỷ lệ số hộ gia đình, quan tham gia vệ sinh môi trƣờng rác thải nguồn 63 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ cấu tổ chức Công ty CP môi trƣờng đô thị Cẩm Phả 40 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Điều - Luật bảo vệ môi trƣờng năm 2014 Việt Nam ghi rõ: “Môi trƣờng bao gồm yếu tố tự nhiên yếu tố vật chất nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh ngƣời, có ảnh hƣởng tới đời sống, sản xuất, tồn tại, phát triển ngƣời thiên nhiên” Qua định nghĩa ta thấy đƣợc mơi trƣờng có vai trị quan trọng ảnh hƣởng trực tiếp tới ngƣời Vì vậy, bảo vệ mơi trƣờng việc đƣợc tồn cầu quan tâm vấn đề cấp bách Ngày nay, việc phát triển kinh tế gia tăng dân số làm chất lƣợng môi trƣờng bị đe dọa nghiêm trọng, địi hỏi phải có biện pháp bảo vệ môi trƣờng cụ thể kịp thời Bảo vệ môi trƣờng không việc quan chức mà trách nhiệm toàn thể cộng đồng Bảo vệ mơi trƣờng bảo vệ sống gìn giữ cho phát triển bền vững hệ tƣơng lai Một vấn đề nan giải Việt Nam công tác quản lý rác thải Dân số tăng nhanh, tập trung phần lớn đô thị dẫn đến việc thị hóa tăng mạnh, nhu cầu ngƣời dân đƣợc cải thiện đồng nghĩa với lƣợng rác thải ngày tăng thay đổi liên tục Trong trình sinh hoạt, khối lƣợng chất thải khổng lồ chƣa qua xử lý xử lý thô sơ đƣợc ngƣời ném vào môi trƣờng gây nhiễm Vì vậy, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội ln đơi với việc quan tâm tới vấn đề rác thải, góp phần cải thiện môi trƣờng sống sạch, lành mạnh Theo nghị 04-NQ/CP ban hành 21/02/2012, thị xã Cẩm Phả trở thành thành phố Cẩm Phả - thành phố thứ tƣ tỉnh Quảng Ninh thành phố Công nghiệp tỉnh Đây trung tâm kinh tế tỉnh Thành phố Cẩm Phả với diện tích rộng, địa hình phức tạp, có trình độ phát triển kinh tế, trình độ dân trí cao Thành phố Cẩm Phả nhiều năm gần tăng trƣởng 15%/năm Đứng trƣớc nhịp độ phát triển kinh tế nhanh, thành phố Cẩm Phả phải đối mặt với vấn đề môi trƣờng, nhƣ ô nhiễm khơng khí hoạt động khai thác khống sản, ô nhiễm biển hoạt động kinh doanh du lịch, ô nhiễm môi trƣờng khí thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt, nƣớc thải sản xuất tiêu dùng… Là thành phố cơng nghiệp, lại có điều kiện phát triển du lịch mạnh Trong năm qua, Thành phố phải đối mặt với vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt Đây khó khăn lớn Thành phố đặc thù địa hình phức tạp, dân cƣ có mật độ dày, kể nơi có địa hình phức tạp nhƣ ven biển, đồi núi, trình độ dân cƣ lại khơng đồng đều, nên vấn đề thu gom rác thải sinh hoạt Thành phố chƣa thực hiệu Hiện nay, với xu hƣớng phát triển chung giới, việc gắn liền phát triển kinh tế với việc quản lý vấn đề môi trƣờng đƣợc thực ngày khăng khít Việt Nam Càng ngày, nhận thấy đƣợc tầm quan trọng vĩ mô việc quản lý vấn đề môi trƣờng phát triển chung toàn xã hội Việc đánh giá hiệu công tác thu gom xử lý chất thải sinh hoạt đƣợc coi công việc nhằm quản lý vấn đề mơi trƣờng, từ đƣa nhận định chủ quan tình hình quản lý chất thải sinh hoạt nói riêng, quản lý vấn đề mơi trƣờng nói chung Bên cạnh việc nhận thấy việc thu gom xử lý chất thải, đặc biệt chất thải sinh hoạt mối quan tâm lớn thành phố, việc chọn chun đề cịn dựa vào thuận lợi yếu tố khác, nhƣ thuận lợi từ việc thu thập số liệu, nguồn số liệu, việc chọn đề tài dễ dàng việc điều tra cộng đồng để có nhìn khách quan Một lý khác từ sở thích lực, nhƣ kinh nghiệm ngƣời làm chun đề luận văn Chính vậy, tơi lựa chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý rác thải sinh hoạt Công ty cổ phần môi trường đô thị Cẩm Phả” Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu tổng quát Trên sở đánh giá thực trạng công tác quản lý rác thải sinh hoạt Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả nhằm đề xuất giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn Thành phố Cẩm Phả 2.2 Mục tiêu cụ thể Hệ thống hóa đƣợc vấn đề lý luận quản lý rác thải sinh hoạt thành phố Phân tích đánh giá đƣợc thực trạng công tác quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn thành phố Cẩm Phả Xác định đƣợc yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn thành phố Cẩm Phả Đề xuất đƣợc biện pháp tăng cƣờng quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn thành phố Cẩm Phả Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý rác thải sinh hoạt Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả 3.2 Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi không gian: Thành phố Cẩm Phả - tỉnh Quảng Ninh - Phạm vi thời gian: Các số liệu thứ cấp đƣợc thu thập toàn phƣờng Thành phố thời gian 2016 - 2018 Số liệu điều tra sơ cấp đƣợc thu thập năm 2019 Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm ba chƣơng: Chương 1: Cơ sở lý luận thực tiễn quản lý rác thải sinh hoạt Chương 2: Đặc điểm địa bàn nghiên cứu phƣơng pháp nghiên cứu Chương 3: Kết nghiên cứu thảo luận Chƣơng CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RÁC THẢI SINH HOẠT 1.1 Cơ sở lý luận quản lý rác thải sinh hoạt 1.1.1 Các khái niệm - Rác thải Rác thải loại chất thải phế liệu sau sử dụng thải mơi trƣờng bên ngồi Rác thải bao bì, giấy, bịch nilon, túi đựng thức ăn Hoặc loại rắn nhƣ kim loại, inox sắt, thép phế liệu [3] - Rác thải sinh hoạt Rác thải sinh hoạt: chất thải liên quan đến hoạt động sống ngƣời, nguồn tạo thành chủ yếu từ khu dân cƣ, quan, trƣờng học, trung tâm dịch vụ, thƣơng mại Bất kỳ hoạt động sống ngƣời nhà, công sở, đƣờng đi, nơi công cộng…, sinh lƣợng rác đáng kể Thành phần chủ yếu chúng chất hữu dễ gây ô nhiễm trở lại cho môi trƣờng sống Cho nên, rác sinh hoạt định nghĩa thành phần tàn tích hữu phục vụ cho hoạt động sống ngƣời, chúng khơng cịn đƣợc sử dụng vứt trả lại môi trƣờng sống - Quản lý rác thải sinh hoạt Quản lý chất thải (rác thải) (tiếng Anh: Waste management) việc thu gom, vận chuyển, xử lý, tái chế, loại bỏ hay thẩm tra vật liệu chất thải Quản lý chất thải thƣờng liên quan đến vật chất hoạt động ngƣời sản xuất ra, đồng thời đóng vai trị giảm bớt ảnh hƣởng chúng đến sức khỏe ngƣời, môi trƣờng hay tính mỹ quan Quản lý chất thải góp phần phục hồi nguồn tài nguyên lẫn chất thải Quản lý chất thải bao gồm phƣơng pháp lĩnh vực chuyên môn khác 73 doanh nghiệp, đơn vị sản xuất không tập trung vào lợi nhuận mà sản xuất kinh doanh thiếu đạo đức, họ phải cân nhắc tính đến ảnh hƣởng môi trƣờng tự nhiên Nếu thực nhƣ cam kết tất nhiên số tiền ký quỹ đƣợc trả lại cho DN Nếu DN không thực cam kết phá sản số tiền đƣợc dùng để khắc phục cố nhiễm mơi trƣờng đóng cửa DN - Quota ô nhiễm: Quota gây ô nhiễm loại giấy phép xả thải chất thải chuyển nhƣợng mà thơng qua đó, nhà nƣớc cơng nhận quyền nhà máy, xí nghiệp, v.v đƣợc phép thải chất gây ô nhiễm vào môi trƣờng" Nhà nƣớc xác định tổng lƣợng chất gây ô nhiễm tối đa cho phép thải vào mơi trƣờng, sau phân bổ cho nguồn thải cách phát hành giấy phép thải gọi quota gây ô nhiễm thức cơng nhận quyền đƣợc thải lƣợng chất gây ô nhiễm định vào môi trƣờng giai đoạn xác định cho nguồn thải Khi có mức phân bổ quota gây nhiễm ban đầu, ngƣời gây nhiễm có quyền mua bán quota gây nhiễm Họ linh hoạt chọn lựa giải pháp giảm thiểu mức phát thải chất gây ô nhiễm với chi phí thấp nhất: Mua quota gây nhiễm để đƣợc phép thải chất gây ô nhiễm vào môi trƣờng đầu tƣ xử lý ô nhiễm để đạt tiêu chuẩn cho phép Ở Việt Nam, có vài thành phố lớn áp dụng phƣơng thức nhƣ thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh Ƣu điểm lớn phƣơng thức doanh nghiệp hoàn toàn chủ động việc lựa chọn định Giữa việc điều chỉnh sản xuất kinh doanh việc mua quota ô nhiễm, phƣơng pháp tốn chi phí Bên cạnh đó, nhà nƣớc đƣợc lợi kiểm sốt đƣợc mức độ ô nhiễm môi trƣờng Tại thành phố Cẩm Phả, đơn vị khai thác chế biến khống sản đƣợc áp dụng phƣơng pháp tính linh động việc đƣa lựa chọn 74 - Đánh thuế Môi trƣờng doanh nghiệp tƣ nhân có hoạt động kinh doanh, sản xuất ảnh hƣởng tới môi trƣờng, tùy theo mức độ nhiễm Việc đánh thuế Mơi trƣờng có ƣu điểm tác động trực tiếp vào yếu tố tài doanh nghiệp, địi hỏi doanh nghiệp phải điều chỉnh hành vi phƣơng thức sản xuất Nhƣng nhƣợc điểm phƣơng pháp địi hỏi ngƣời làm cơng việc kiểm sốt thẩm định mức độ nhiễm phải có trình độ định, khơng chịu kiểm soát mua chuộc từ doanh nghiệp, đặt yếu tố môi trƣờng lên hàng đầu - Xây dựng thị trƣờng “xanh”, nghĩa thị trƣờng bền vững, hạn chế tối đa thất bại thị trƣờng gây ảnh hƣởng đến mơi trƣờng Để thực đƣợc điều này, cần hỗ trợ, điều tiết quản lý Nhà nƣớc sách, pháp luật, ngƣời đầu tƣ từ Nhà nƣớc nhƣ việc Nhà nƣớc bỏ kinh phí từ ngân sách cho việc xử lý ô nhiễm - Nâng cao tỷ lệ chất thải sinh hoạt sử dụng để sản xuất phân bón, tái chế, tái sử dụng Xuất phát từ ý tƣởng: Rác hàng hóa, rác bn bán sinh lợi nhuận Hiện nay, rác thải nguồn nguyên liệu, dùng rác thải chế tạo bê – tơng lót đƣờng, làm đê chắn sóng… Nguồn kim loại thu hồi rác thải có giá trị, tái sử dụng chúng giảm lƣợng 3.4.3.3 Giải pháp quy trình kỹ thuật - Triển khai việc đồng hóa hệ thống dịch vụ cơng ích địa bàn thành phố vận hành phối hợp ăn ý Đặc thù thành phố Cẩm Phả dịch vụ cơng khác nhƣ trì xanh thị, vận hành điện chiếu sáng hay thu gom xử lý nƣớc thải sinh hoạt đƣợc quản lý đồng với thu gom vận chuyển rác thải sinh hoạt thời gian gần nên tồn nhiều hạn chế Điểm chung loại hình dịch vụ là hàng hóa cơng cộng, sử dụng hệ thống sở hạ tầng nguồn lực thành phố Chính việc trì vận hành hạng mục có ảnh hƣởng tới việc Ví dụ, hệ thống chiếu sáng khơng đƣợc vận hành ổn định, 75 lƣợng rác thải ban đêm tuyến đƣờng thu gom triệt để Hay việc hệ thống đƣờng ống dẫn nƣớc thải khơng đƣợc thiết kế hợp lý nƣớc rỉ rác điểm tập kết rác sinh hoạt không đƣợc xử lý kịp thời - Đẩy mạnh việc xây dựng hoàn thiện hệ thống xử lý chất thải rắn khu xử lý chất thải rắn công nghệ cao Vũ Oai, Hồnh Bồ Việc hồn thiện quy trình kỹ thuật không giúp cho việc xử lý chất thải sinh hoạt nhân dân Cẩm Phả đƣợc thực triệt để, mà việc xử lý chất thải sinh hoạt thành phố Hạ Long có nhiều cải thiện đáng kể Ngoài ra, việc tập trung rác khu vực xử lý xa khu dân cƣ đảm bảo tiêu chuẩn tiếng ồn, bụi rắn lơ lửng, không ảnh hƣởng tới môi trƣờng sống, nguồn nƣớc sinh hoạt, nguồn nƣớc mặt không khí ngƣời dân thành phố - Hàng năm, nƣớc ta phải tiêu tốn đến 20.000 tỷ đồng 7000 diện tích đất quanh khu vực thị để xử lý chôn lấp rác thải Thực tế biểu yếu kém, che lấp khuyết điểm Thành phố Cẩm Phả nhiều chi phí để nhập thiết bị, công nghệ xử lý rác thải hiệu khơng cao Để q trình xử lý, thu gom rác thải hiệu quả, cần giải tốt ba vấn đề: phân loại rác triệt để, chất hữu rác thải phải đƣợc xử lý chủng vi sinh hữu hiệu an toàn, tạo sản phẩm hữu giàu mùn, giúp dần thay đƣợc lƣợng phân hóa học - Việc thu gom xử lý rác thải cần thực quy trình, đồng Tuyến đƣờng xe ép rác qua phải thuận tiện cho việc lấy rác, nằm lộ trình vận chuyển rác xử lý khơng chồng chéo tuyến để tiết kiệm thời gian, giảm khấu hao cho phƣơng tiện vận tải Đặc thù xe vận chuyển rác chuyên dụng khối lƣợng vận chuyển lớn, rác thải lại có chứa nhiều hóa chất độc tố ăn mịn kim loại, thời gian vận chuyển rác rác chờ xe ngắn giảm bớt đƣợc thời gian hỏng hóc han rỉ phƣơng tiện Thời gian lộ trình lấy rác thải sinh hoạt cần có phối hợp khâu: gõ kẻng thu gom, thu gom rác, đẩy xe điểm rác, vận chuyển rác xử 76 lý rác để hạn chế đến mức tối đa thời gian chồng chéo, thời gian chống ngày Đảm bảo lƣợng rác thải sinh hoạt ngày phải đƣợc bốc xúc vận chuyển kịp thời, tránh tồn đọng Việc phối hợp khâu thể tầm quan trọng ngày lễ Tết nhƣ Tết nguyên đán, Rằm, dịp lễ hội nhƣ Trung Thu, Giáng sinh… lƣợng rác thải tăng đột biến - Sản xuất nylon hữu dễ phân hủy, hoạt động thƣơng mại, nylon không cho ngƣời tiêu dùng mà phải mua, điều khiến ngƣời tiêu dùng ý thức việc sử dụng lại loại túi nylon tái sử dụng 3.4.3.4 Giải pháp khoa học, công nghệ Theo thống kê Bộ TN&MT, tổng lƣợng chất thải rắn (CTR) sinh hoạt Việt Nam ƣớc tính khoảng 12,8 triệu tấn/năm, khu vực thị 6,9 triệu tấn/năm (chiếm 54%) lƣợng CTR, lại tập trung huyện, thị xã, thị trấn.[8] Lƣợng chất thải rắn sinh hoạt đƣợc xử lý chủ yếu hình thức chôn lấp, sản xuất phân hữu đốt Hiện có tới 85% thị từ thị xã trở lên sử dụng phƣơng pháp chôn lấp chất thải không hợp vệ sinh Với 458 bãi chôn lấp chất thải rắn có quy mơ 1ha có 121 bãi chôn lấp hợp vệ sinh Theo báo cáo, nƣớc có khoảng 50 lị đốt chất thải rắn sinh hoạt, đa số lị đốt cỡ nhỏ, cơng suất xử lý dƣới 500kg/giờ Tuy nhiên, việc đầu tƣ lị đốt cơng suất nhỏ giải pháp tình Bởi lị đốt cơng suất nhỏ khơng có hệ thống xử lý khí thải ống khói khơng có điểm lấy mẫu khí thải; khơng có thiết kế, hồ sơ giấy tờ liên quan tới lò đốt Nhiều lò đốt công suất nhỏ đƣợc đầu tƣ xây dựng địa bàn dẫn tới việc xử lý chất thải phân tán, khó kiểm sốt việc phát thải nhiễm thứ cấp vào mơi trƣờng khơng khí Ngay với số lị đốt cơng suất lớn, cịn tồn vấn đề phân loại, nạp nhiên liệu chƣa tối ƣu; chƣa thu hồi đƣợc lƣợng từ trình xử lý chất thải; kiểm sốt nhiễm chƣa đảm bảo; chƣa có hệ thống thu hồi nƣớc rác; khơng có hệ thống xử lý nƣớc rỉ rác; xử lý mùi, côn trùng chƣa triệt để 77 Bên cạnh việc xử lý hình thức chơn lấp đốt cịn có sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt thành phân hữu sử dụng công nghệ ủ hiếu khí nhƣ: Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt Nam Bình Dƣơng; Nhà máy xử lý chế biến chất thải Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh), Nhà máy xử lý rác Tràng Cát (Hải Phòng)… Mặc dù, nhập từ nƣớc ngồi cơng nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt thành phân hữu nhƣng công nghệ xử lý chƣa đạt đƣợc hiệu nhƣ mong muốn: Tỷ lệ chất thải rắn đƣợc đem chôn lấp đốt sau xử lý lớn từ 35 -80%, chi phí vận hành bảo dƣỡng cao… Ngoài ra, sản phẩm phân hữu sản xuất khó tiêu thụ, phù hợp với số loại công nghiệp Hiện hầu hết công nghệ xử lý chất thải rắn nhập không phù hợp với thực tế chất thải rắn Việt Nam chƣa đƣợc phân loại nguồn, nhiệt trị chất thải rắn sinh hoạt thấp, độ ẩm khơng khí cao… Thiết bị, công nghệ xử lý chất thải rắn chế tạo nƣớc chƣa đồng bộ, chƣa hoàn thiện Nhƣ vậy, thấy, đến nay, Việt Nam chƣa lựa chọn đƣợc mơ hình xử lý chất thải rắn hồn thiện đạt đƣợc tiêu chí kỹ thuật, kinh tế, xã hội môi trƣờng Nghiên cứu triển khai áp dụng mơ hình 3R phân loại thu gom xử lý rác thải sinh hoạt địa bàn Khuyến khích nhân dân thực phân loại rác nhà Giáo dục tuyên truyền tầm quan trọng việc phân loại rác nguồn cộng đồng môi trƣờng sống Nghiên cứu áp dụng công nghệ tiên tiến, vận hành thân thiện với môi trƣờng công tác xử lý rác thải sinh hoạt Đổi phƣơng thức xử lý rác thải vi sinh công nghệ sinh học thay xử dụng hóa chất độc hại Đổi công nghệ xử lý chất thải rắn công nghệ thân thiện với môi trƣờng nhƣ công nghệ Seraphin, công nghệ thủy nhiệt Công nghệ xử lý chất thải sinh hoạt Seraphin có quy trình nhƣ sau: Quy trình cơng nghệ Seraphin nhƣ sau: Nguồn rác thải hỗn hợp (đã khử 78 mùi) đƣợc chuyển đến máy cháy để phá bỏ loại bao bì, sau qua hệ thống kiểm từ để hút sắt thép kim loại khác, cuối lọt xuống sàn lồng Tại đây, rác thải hữu đƣợc chuyển sang hệ thống chế tạo phân vi sinh, rác thải vơ đƣợc đóng cứng vĩnh cửu, khuấy trộn, tạo thành sản phẩm Seraphin Đây công nghệ VN sản xuất Công nghệ Seraphin cịn giải đƣợc nạn nhiễm mơi trƣờng rác thải gây Gần đây, tập đoàn Hà Lan ký hợp đồng chuyển giao công nghệ với Công ty Cổ phần Phát triển công nghệ môi trƣờng xanh với tổng giá trị 50 triệu USD, nhằm xây dựng hàng loạt nhà máy xử lý rác theo công nghệ giới, Hà Lan tài trợ Công nghệ xử lý rác thải thủy nhiệt: Rác thải hữu không cần phân loại đƣợc đƣa trực tiếp vào thiết bị thủy nhiệt cấu khí tự động nƣớc có nhiệt độ áp suất cao (khoảng 220oC 2,5Mpa) phun vào thiết bị thủy nhiệt Với nƣớc nhiệt độ cao áp suất cao, phần hữu rác thải bị tác nhân nƣớc xử lý thủy nhiệt thời gian 2h-3h Trong trình phản ứng thủy nhiệt, nƣớc thừa đƣợc đƣa qua thiết bị ngƣng tụ trao đổi nhiệt Nƣớc ngƣng vào hệ thống xử lý nƣớc thải chung Sau kết thúc phản ứng, tiến hành hạ áp ly tâm để tách sản phẩm lỏng rắn Nƣớc tách từ trình ly tâm đƣa vào hệ thống xử lý nƣớc thải tập trung Sản phẩm rắn thu đƣợc sau trình thủy nhiệt để khô tự nhiên ngày 3.4.3.5 Giải pháp chế, sách Chủ động xây dựng định mức, đơn giá cho hạng mục dịch vụ cơng ích thị theo điều kiện thực tế Thành phố báo cáo Tỉnh quan có thẩm quyền xem xét phê duyệt để hồn thiện khơng nên dử dụng định mức chung cho dịch vụ cơng ích xây dựng ban hành cho nƣớc chƣa tính đến yêu tố đặc thù Thành phố để việc cung ứng hoạt động dịch vụ cơng ích thị vào thực tế, tạo chế cho việc chủ động 79 tìm biện pháp phù hợp để nâng cao chất lƣợng dịch vụ đồng thời giảm chi phí Thực đấu thầu triệt để rộng rãi tất các hạng mục dịch vụ cơng ích thị theo hƣớng nâng cao tính cạnh tranh giũa doanh nghiệp cung ứng dịch vụ cách: Chia nhỏ gói thầu lớn để nhiều doanh nghiệp dễ tiếp cận, tránh độc quyền, khuyến khích việc đấu thầu ký hợp đồng trọn gói Xây dựng quy chế phối hợp, làm rõ phân trách nhiệm cụ thể quan quản lý dịch vụ cơng ích thị để có chế tài kiểm tra giám sát xử lý không đáp ứng u cầu khơng hồn nhiệm vụ Xây dựng chế sách có đãi ngộ phù hợp, xứng đáng lực lƣợng trục tiếp tham gia sản sản xuất cán trực tiếp tham gia quản lý để nâng cao vai trò, trách nhiệm cá nhân việc tham gia tổ chức quản lý thực Ban hành quy chế thực nghiêm ngặt, chặt chẽ cụ thể điều kiện tiếp nhận bàn giao hạ tầng công cộng dự án chủ đầu tƣ thực bàn giao lại cho Thành phố quản lý để loại bỏ, không chấp nhận bàn giao từ đầu tất hạng mục hạ tâng đô thị không đủ điều kiện chất lƣợng thấp Nâng cao ý thức trách nhiệm chủ dầu tƣ việc thi công hạng mục hạ tầng đô thị tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tiếp nhận, quản lý, vận hành, bảo trì sau Cổ phần hóa tất doanh nghiệp, đơn vị nghiệp công lập tham gia sản xuất cung ứng dịch vụ cơng ích thị để tăng hiệu hoạt động sản xuất kinh doanh 80 KẾT LUẬN Trong trình nghiên cứu quản lý rác thải sinh hoạt thành phố Cẩm Phả, luận văn giải đƣợc vấn đề sau: - Luận văn đƣa tổng hợp đƣợc hệ thống lý luận việc cung ứng dịch vụ cơng nói chung việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt nói riêng - Dựa vào nguồn số liệu thu thập đƣợc, luận văn có đƣợc nhìn tổng quan chuẩn xác hiệu thu gom, xử lý rác thải thành phố bƣớc đầu đƣa đƣợc nhận định mang tính khách quan thực trạng này, từ sử dụng luận văn làm sở bƣớc đầu cho báo cáo sau để nghiên cứu lâu dài vấn đề Thành phố - Đƣa đƣợc số giải pháp nhằm nâng cao suất hiệu thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt thành phố, cải thiện chất lƣợng môi trƣờng sống ngƣời dân Hạn chế đề tài: - Do kinh nghiệm trình độ ngƣời thực luận văn hạn chế, nên nhận định đƣa chuyên đề chƣa xác hồn tồn, cịn hạn chế việc tổng hợp xử lý liệu thu thập đƣợc - Đối với giải pháp đƣa ra, chƣa khai thác đƣợc hết giải pháp kỹ thuật, đặc thù chuyên ngành nghiên cứu Đây vấn đề đáng tiếc, lẽ Cẩm Phả thành phố đà phát triển, trình độ khoa học kỹ thuật bắt đầu có khởi sắc với số thành tựu đáng kể Những đóng góp luận văn: - Từ vấn đề đƣợc làm rõ, luận văn đƣợc xem nguồn tƣ liệu để quan cấp quyền có phối hợp đồng việc giải vấn đề môi trƣờng, đặc biệt vấn đề rác thải sinh hoạt, vấn đề môi trƣờng tồn diện rộng, mang tính cộng đồng khó giải 81 - Bên cạnh giải pháp mang tính quản lý, kỹ thuật giải pháp kinh tế, việc nâng cao nhận thức ngƣời dân vấn đề mơi trƣờng quan trọng Bởi lẽ có đƣợc đồng thuận quần chúng nhân dân, vấn đề đƣợc giải dễ dàng hơn, đặc biệt vấn đề liên quan đến lợi ích quyền lợi họ 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Thế Chinh (2003), Giáo trình kinh tế quản lý Môi trường, NXB Thống Kê Hà nội Nguyễn Thế Chinh (2006), Sử dụng công cụ kinh tế quản lý tài nguyên bảo vệ môi trường Việt Nam, Kỷ yếu Hội nghị phát triển bền vững toàn quốc lần thứ hai, NXB Lao động Xã hội Hoàng Thị Kim Chi (2009), Một số biện pháp cải thiện hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt địa bàn thành phố Hồ Chí Minh Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả (2017), Báo cáo kết hoạt động năm 2016 Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả (2018), Báo cáo kết hoạt động năm 2017 Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả (2019), Báo cáo kết hoạt động năm 2018 Đề án Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thành phố Cẩm Phả đến năm 2015 định hƣớng đến năm 2020 Nguyễn Đức Lợi (2012), Giáo trình Kinh tế mơi trường, NXB Tài Chính, Học viện Tài Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 Chính phủ quản lý chất thải phế liệu; 10 Nguyễn Đình Phan - Trần Kim Hào (2004), Đổi quản lý hoạt động công ích, Kinh tế dự báo 11 Nguyễn Đình Tài (2010), Nâng cao hiệu đầu tư công Việt Nam, Tạp chí Tài chính, số 546 12 Uỷ ban nhân dân thành phố Cẩm Phả (2017), Báo cáo kết thực nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội năm 2016 83 13 Uỷ ban nhân dân thành phố Cẩm Phả (2018), Báo cáo kết thực nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội năm 2017 14 Uỷ ban nhân dân thành phố Cẩm Phả (2019), Báo cáo kết thực nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội năm 2018 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA HỘ GIA ĐÌNH Về vấn đề quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn TP Cẩm Phả Tơi thực nghiên cứu hồn thiện công tác quản lý rác thải địa bàn Tp Cẩm Phả Rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp Ơng/Bà Các thơng tin cung cấp phục vụ mục đích nghiên cứu đƣợc giữ kín Rất mong nhận đƣợc ý kiến quý báu Ông/Bà I THÔNG TIN CHUNG: Họ tên : Tuổi: Giới tính: (Nam/nữ) Địa chỉ: Số nhân hộ gia đình ơng/bà: Trình độ học vấn chủ hộ: Số điện thoại liên hệ ( có): II.NỘI DUNG ĐIỀU TRA Câu 1: Nghề nghiệp ông/bà nay: o Làm việc quan nhà nƣớc o Sản xuất nhỏ o Buôn bán o Nông dân o Nghề khác: Câu 2: Ƣớc lƣợng ngày gia đình ơng/ bà thải kg rác tổng hợp:………… Câu 3: Thành phần rác thải chủ yếu gia đình ơng/ bà o Rác thải dễ phân hủy (thực phẩm thừa, rau củ ) o Rác thải khó phân hủy (nhựa, thủy tinh, cao su, túi nilon ) o Rác thải nguy hại (acquy; mạch điện tử, hóa chất độc hại ) o Thành phần khác: Câu 4: Hiện nay, địa bàn có tiến hành thu gom rác thải sinh hoạt khơng? o Có o Khơng o Khác: Câu Thành phố có phân loại rác thải nguồn khơng? o Có o Khơng o Khác: Câu 6: Nếu “ Có” tần suất thu gom rác thải sinh hoạt nhƣ nào: o ngày/ lần o tuần/ lần o ngày/lần o Thỉnh thoảng o Không thu gom oKhác: Câu 7: Chi phí thu rác thải sinh hoạt công ty môi trƣờng địa bàn theo ông bà: oQuá cao o Khá thấp oPhù hợp oý kiến khác Câu 8: Nếu “Không” ơng/bà có sẵn lịng chi trả phí để đƣợc tiến hành thu gom rác thải sinh hoạt hay không? o Có o Khơng Câu 9: Mức phí ơng/bà sẵn lòng chi trả cho việc thu gom rác tháng: o 5.000đ/ngƣời/tháng o 10.000đ/ngƣời/tháng o Mức khác:…… Câu 10: Đánh giá ông/bà công tác thu gom rác thải địa phƣơng (1: không đồng ý; 2: không đồng ý; 3; Không ý kiến; 4: đồng ý; 5: Rất đồng ý) Mức đánh giá T Nội dung đánh giá T Công tác tổ chức thu gom rác công ty đƣợc thực tốt Thời gian thu gom rác hợp lý Mức phí thu gom rác phù hợp, cam kết Hình thức thu phí, thời gian thu phí phù hợp Cơng ty có giải pháp xử lý rác thải đảm bảo vệ sinh Rác thải đƣợc thu gom cam kết, đảm bảo vệ sinh môi trƣờng địa phƣơng Công ty có điểm tập kết rác thải bãi thải phù hợp Những vấn đề ngƣời dân rác thải đƣợc công ty lắng nghe giải thoả đáng Ngƣời dân tin tƣởng đánh giá tốt công tác thu gom, xử lý rác thải Cơng ty Câu 10: ơng/bà có kiến nghị để cải thiện công tác thu gom xử lý rác thải địa bàn: Xin chân thành cảm ơn Ông/Bà ... thực trạng công tác quản lý rác thải sinh hoạt Công ty cổ phần môi trƣờng đô thị Cẩm Phả nhằm đề xuất giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý rác thải sinh hoạt địa bàn Thành phố Cẩm Phả 2.2 Mục... Chƣơng CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RÁC THẢI SINH HOẠT 1.1 Cơ sở lý luận quản lý rác thải sinh hoạt 1.1.1 Các khái niệm - Rác thải Rác thải loại chất thải phế liệu sau sử dụng thải mơi trƣờng... định quản lý rác thải nơi sinh hoạt Nhằm đẩy mạnh công tác vệ sinh môi trƣờng, thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt tạo cảnh quan môi trƣờng "xanh - - đẹp" địa bàn Hoạt động quan trọng quản lý rác thải