1 Ngày soạn: 29/09/2020 Ngày giảng: 07/09/2020 Tuần - Tiết Bài 1: MÁY TÍNH VÀ CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH A MỤC TIÊU, YÊU CẦU Kiến thức - Biết người dẫn cho máy tính thực cơng việc thơng qua lệnh - Biết chương trình cách để người dẫn cho máy tính thực nhiều công việc liên tiếp cách tự động - Biết viết chương trình viết lệnh để dẫn máy tính thực cơng việc hay giải toán cụ thể Kỹ - Làm quen với môn học - Phân biệt kiểu liệu Pascal - Phân biệt kí hiệu phép so sánh tốn học Pascal Thái độ - Giáo dục HS yêu thích mơn học - Tích cực tham gia xây dựng - Rèn luyện tinh thần tự giác ý thức học tập tốt Phát triển lực, phẩm chất * Năng lực chung: Năng lực tự học; Năng lực giải vấn đề sáng tạo; Năng lực giao tiếp; Năng lực sử dụng CNTT-TT sống; Năng lực tảng khoa học máy tính; Năng lực tư logic, Năng lực suy luận, lập luận; Năng lực trình bày * Phẩm chất: Chăm chỉ, có tinh thần trách nhiệm B CHUẨN BỊ Giáo viên: KẾ HOẠCH, sách giáo khoa, hình ảnh minh hoạ, Phịng máy phịng học lý thuyết có máy đa Học sinh: ghi, sách giáo khoa, chuẩn bị C PHƯƠNG PHÁP - KỸ THUẬT DẠY HỌC *Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm *- Kỹ thuật: Kỹ thuật đặt câu hỏi; Kỹ thuật chia nhóm; Kỹ thuật giao nhiệm vụ D KẾ HOẠCH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC I Hoạt động khởi động Tổ chức lớp: (1’) Lớp 8B 8C 8E Vắng Kiểm tra cũ: (2’) GV: Kiểm tra đồ dùng học tập học sinh Giới thiệu (1’) Đặt vấn đề: Hàng ngày, nghe nói tin học em nghe nhiều đến từ chương trình, lệnh, ngơn ngữ lập trình, thuật tốn…Nếu nghe lần em khơng thể hiểu gì, để làm gì? Chương trình tin học giải đáp khúc mắc Bây vào học Bài: “MÁY TÍNH VÀ CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH” II Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của GV HS Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Con người lệnh cho máy tính nào?(12p) -Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Kỹ thuật: Kỹ thuật đặt câu hỏi; Kỹ thuật giao nhiệm vụ -Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực giải vấn đề sáng tạo; Năng lực giao tiếp; Năng lực công nghệ thông tin truyền thông; Năng lực tư logic, Năng lực trình bày Con người lệnh cho máy tính Gv: Khởi động phần mềm làm tn? ntn? Hs: Nháy đúp chuột vào biểu tượng chương trình Gv: Bằng cách Nháy đúp chuột vào - Để dẫn máy tính thực biểu tượng chương trình ta cho máy cơng việc đó, người đưa cho tính dẫn, nói cách khác, máy tính nhiều lệnh, máy tính lệnh cho máy tính khởi động phần thực lệnh theo mềm thứ tự nhận Gv: Chọn đối tượng làm nào? Hs: Nháy chuột vào đối tượng cần chọn Gv: Bằng cách ta lệnh cho máy tính chọn đối tượng Gv: Nêu thao tác để chép phần văn từ vị trí sang vị trí khác Hs: Chọn vb cần chép → Phát lệnh Copy → chọn vị trí cần đặt vb → Phát lệnh Paste Gv: Để thực chép vb người cần phải chuỗi lệnh liên tiếp để máy tính thực ? – Qua phân tích phía em có nhận xét máy tính điện tử? (Gợi ý: Máy tính có cơng cụ hỗ trợ người khơng? Điều xảy khơng có - Máy tính cơng cụ trợ giúp người người? ) để xử lý thơng tin cách hiệu Hs: Máy tính cơng cụ trợ giúp Tuy nhiên máy tính làm người để xử lý thông tin cách khơng có dẫn hiệu Tuy nhiên máy tính khơng thể người Để máy tính thực làm khơng có dẫn cơng việc mong muốn mình, Hoạt động của GV HS Kiến thức cần đạt người Để máy tính thực người phải đưa cho máy tính cơng việc mong muốn dẫn thích hợp mình, người phải đưa cho máy tính dẫn thích hợp Hoạt động 2: Ví dụ “Rơ – bốt nhặt rác” (12p) -Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm - Kỹ thuật: Kỹ thuật đặt câu hỏi; Kỹ thuật chia nhóm; Kỹ thuật giao nhiệm vụ -Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực giải vấn đề sáng tạo; Năng lực giao tiếp; Năng lực hợp tác; Năng lực công nghệ thông tin truyền thông; Năng lực tư logic, Năng lực trình bày Gv: Theo em hiểu rơbốt gì? Ví dụ Robot nhặt rác Hs hoạt động nhóm đại diện nhóm trình bày:Rơ-bốt (hay người máy) loại máy thực công việc cách tự động thông qua điều khiển người Gv: Chúng ta tìm hiểu cách lệnh cho máy tính thơng qua ví dụ rơ-bốt thực thao tác tiến bước, quay phải, quay trái, nhặt rác bỏ rác vào thùng Giả sử có đống rác rơ-bốt vị trí hình vẽ Từ vị trí thời rơ-bốt, ta cần lệnh để dẫn rô-bốt nhặt rác bỏ rác vào thùng rác để nơi quy định Gv: cho học sinh thảo luận nhóm đưa Tiến bước lệnh để robot nhặt rác hình vẽ Quay trái, tiến bước SGK Nhặt rác Hs: Đại diện nhóm trả lời, nhóm Quay ph ải, tiến bước khác nhận xét Quay trái, tiến bước Gv: Nhận xét: thao tác Bỏ rác vào thùng lệnh điều khiển Robot hoạt động để thực yêu cầu cụ thể: Nhặt rác Gv: Hãy nêu cách khác để Robot hồn thành cơng việc nhặt rác? Hs: trả lời Gv: Các cách làm khác chung mục đích nhặt Hoạt động của GV HS Kiến thức cần đạt rác Hoạt động 3: Viết chương trình, lệnh cho máy tính làm việc(12p) -Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm - Kỹ thuật: Kỹ thuật đặt câu hỏi; Kỹ thuật chia nhóm; Kỹ thuật giao nhiệm vụ -Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực giải vấn đề sáng tạo; Năng lực giao tiếp; Năng lực hợp tác; Năng lực công nghệ thông tin truyền thơng; Năng lực tư logic, Năng lực trình bày Gv: Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách Viết chương trình, lệnh cho máy giáo khoa tính làm việc Hs: HS đọc SGK thảo luận nhóm để nhận xét cấu trúc chương trình → Tên chương trình người sử Chương trình máy tính dãy dụng đặt để dễ nhớ lệnh mà máy tính hiểu Gv:? Viết chương trình máy tính để thực làm gì? Khi thực chương trình, máy Hs: Điều khiển máy tính làm việc tính thực lệnh có Gv:? Chương trình máy tính chương trình cách tuần tự, nghĩa Hs: trả lời theo sách giáo khoa thực xong lệnh thực Gv:? Máy tính thực lệnh có lệnh tiếp theo, từ lệnh đến lệnh chương trình ntn? cuối Hs: trả lời theo sách giáo khoa Gv:? Tại phải viết chương trình? Các cơng việc người muốn máy tính thực đa dạng phức tạp Một lệnh đơn giản không đủ để dẫn cho máy tính Vì người ta cần viết nhiều lệnh tập hợp lại chương trình giúp người thực điều khiển máy tính cách đơn giản hiệu III Hoạt động luyện tập - vận dụng (4p) ? Máy tính có giúp ích cho người khơng? Con người điều khiển máy tính làm việc ntn? ? Chương trình gì? Tại phải viết chương trình? GV chốt lại kiến thức học IV Hoạt động tìm tòi sáng tạo(1p) - Em lập ý tưởng tạo rô bốt thông minh phục vụ cho đời sống hang ngày gia đình em? - Học trả lời câu hỏi sách giáo khoa - Đọc trước RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Ngày soạn: 29/09/2020 Ngày giảng: 09/09/2020 Tuần - Tiết Bài MÁY TÍNH VÀ CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH A MỤC TIÊU, YÊU CẦU Kiến thức - Biết ngơn ngữ dùng để viết chương trình máy tính gọi ngơn ngữ lập trình - Biết vai trị chương trình dịch - Biết viết chương trình viết lệnh để dẫn máy tính thực cơng việc hay giải tốn cụ thể Kỹ - Phân biệt kiểu liệu Pascal - Phân biệt kí hiệu phép so sánh toán học Pascal Thái độ - Giáo dục HS u thích mơn học - Tích cực tham gia xây dựng - Rèn luyện tinh thần tự giác ý thức học tập tốt Phát triển lực, phẩm chất * Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực giải vấn đề sáng tạo; Năng lực giao tiếp; Năng lực sử dụng CNTT-TT sống; Năng lực tảng khoa học máy tính; Năng lực tư logic, Năng lực suy luận, lập luận; Năng lực trình bày * Phẩm chất: Chăm chỉ, có tinh thần trách nhiệm B CHUẨN BỊ Giáo viên: KẾ HOẠCH, sách giáo khoa, hình ảnh minh hoạ, Phịng máy phịng học lý thuyết có máy đa Học sinh: ghi, sách giáo khoa, chuẩn bị C PHƯƠNG PHÁP - KỸ THUẬT DẠY HỌC *Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm *Kỹ thuật : Kỹ thuật đặt câu hỏi; Kỹ thuật chia nhóm; Kỹ thuật giao nhiệm vụ D KẾ HOẠCH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC I Hoạt động khởi động Tổ chức lớp: (1p) Lớp 8B 8C 8E Vắng ? Trong ví dụ rơbốt, thay đổi thứ tự lệnh lệnh chương trình , rơbơt có * Nếu thay đổi thứ tự lệnh “Tiến bước” “Quay trái, tiến bước” sau lệnh rơbốt “Quay trái tiến bước” tới vị trí khơng có rác, dẫn đến rơbốt khơng thể thực công thực công việc nhặt rác khơng? Hãy xác định vị trí rơbốt sau thực xong lệnh “Hãy nhặt rác” Em đưa lệnh để rôbốt trở vị trí ban đầu ? Chương trình gì? Hãy cho biết lý cần phải viết chương trình để điều khiển máy tính việc nhặt rác Nói chung lệnh chương trình cần đưa theo thứ tự xác định cho ta đạt kết mong muốn Vị trí rơbốt sau thực xong lệnh “Hãy nhặt rác” vị trí có thùng rác (ở góc đối diện) Ta có nhiều cách khác để đưa hai lệnh để rôbốt trở lại vị trí ban đầu mình, cách “Quay trái bước” “quay trái, tiến bước” * - Chương trình tập hợp câu lệnh mà máy tính hiểu thực - Cần viết chương trình vì: điều khiển máy tính tự động thực cơng việc đa dạng phức tạp mà câu lệnh đơn giản khơng đủ để dẫn cho máy tính Kiểm tra cũ: (5p) Giới thiệu (1p) Đặt vấn đề: Tiết trước biết người lệnh cho máy tính biết chương trình gì, phải viết chương trình Vậy câu hỏi đặt là: Ta viết chương trình đâu? Trên Word? Excel hay đâu? Khi ta viết chương trình ngơn ngữ tự nhiên máy tính có hiểu khơng? Làm để máy tính hiểu được? Phần học giúp em giải đáp tất câu hỏi II Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của GV HS Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Chương trình ngơn ngữ lập trình(32p) -Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm - Kỹ thuật: Kỹ thuật đặt câu hỏi; Kỹ thuật chia nhóm; Kỹ thuật giao nhiệm vụ -Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực giải vấn đề sáng tạo; Năng lực giao tiếp; Năng lực hợp tác; Năng lực công nghệ thông tin truyền thông; Năng lực tư logic, Năng lực trình bày Gv:? Lớp em làm quen Chương trình ngơn ngữ lập trình với thơng tin tin học Em nhắc lại cho biết: thông tin mà máy tính có a Ngơn ngữ máy thể xử lý thơng tin dạng nào? Hs hoạt động nhóm đại diện Ngôn ngữ máy ngôn ngữ nhóm trình bày: - Thơng tin máy tính tạo từ dãy bit xử lý thơng tin dạng dãy bit Gv:? Dạng dãy bit dạng nào? Hs: - dãy gồm hai ký hiệu (còn gọi dãy nhị phân) Gv: Để thực công việc, máy tính phải hiểu lệnh viết chương trình Vậy làm để máy tính hiểu lệnh người? Ta lệnh cho máy tính cách nói gõ phím khơng? Hs: - phải đổi thơng tin đưa vào máy thành dạng dãy bit (dãy tín hiệu kí hiệu 1) Gv: Chương trình mà người viết phải đảm bảo máy tính "hiểu" HS biết máy tính hiểu ngơn ngữ nhị phân, tức dãy số Vì vậy, nguyên tắc để máy tính "hiểu" phải viết chương trình ngôn ngữ máy Khác với người trao đổi thông tin ngôn ngữ tự nhiên (tiếng Việt, tiếng Anh, ), máy tính “nói” “hiểu” ngôn ngữ riêng, gọi ngôn ngữ máy Giáo viên lấy ví dụ: Khi nói chuyện với người bạn biết tiếng Anh, ta nói tiếng Anh cần người giúp dịch tiếng Việt sang tiếng Anh ngược lại Tương tự, để lệnh cho máy tính, người phải dùng ngơn ngữ máy để máy hiểu Gv: Viết chương trình ngơn ngữ máy khó khăn nhiều thời gian, cơng sức Vì ngơn ngữ lập trình đời để giảm nhẹ khó khăn việc viết chương trình Với ngơn ngữ lập trình, thay phải viết dãy bit, người viết chương trình sử dụng từ có nghĩa (thường tiếng Anh) Nhờ vậy, người lập trình hiểu nhớ ý nghĩa câu lệnh cách dễ dàng Ngày có nhiều ngơn ngữ lập Máy tính hiểu ngơn ngữ nhị phân, tức dãy số Vì vậy, ngun tắc để máy tính "hiểu" phải viết chương trình ngơn ngữ máy b Ngơn ngữ lập trình Ngơn ngữ lập trình ngơn ngữ trung gian nguời máy tính giúp người dễ dàng sử dụng để viết chương trình điều khiển máy tính máy tính hiểu c Chương trình dịch Chương trình dịch chương trình chuyển từ ngơn ngữ lập trình sang ngơn ngữ máy Máy tính hiểu ngơn ngữ máy nên chương trình viết ngơn ngữ lập trình phải chuyển thành chương trình ngơn ngữ máy Chương trình đóng vai trị dịch từ ngơn ngữ lập trình sang ngơn ngữ máy gọi chương trình dịch trình bậc cao đời nhằm đáp ứng nhu cầu hạn như: Pascal, Free Pascal, C, Java… Gv: người nước ngồi khơng biết tiếng cần phải có để giúp họ giao tiếp với nhau? Hs: - Cần có người phiên dịch Gv: Như phân tích trên, máy tính hiểu ngơn ngữ máy nên chương trình viết ngơn ngữ lập trình phải chuyển thành chương trình ngơn ngữ máy Chương trình đóng vai trị dịch từ ngơn ngữ lập trình sang ngơn ngữ máy gọi chương trình dịch d Các bước để có chương trình mà máy tính thực được: Bước 1: Viết chương trình theo ngơn ngữ lập trình Bước 2: Dịch chương trình thành ngơn ngữ máy để máy tính hiểu e Mơi trường lập trình Mơi trường lập trình phần mềm kết hợp chương trình soạn thảo chương trình dịch với cơng cụ trợ giúp tìm kiếm, sửa lỗi thực chương trình Gv:? Để có chương trình mà máy tính thực cần phải qua bước bước nào? Hs thảo luận nhóm đại diện lên trình bày: - bước:… Gv: Có thể nói nhiệm vụ ngơn ngữ lập trình dịch chương trình soạn thảo sang ngôn ngữ máy Tuy nhiên, số ngơn ngữ lập trình thường cung cấp số cơng cụ kèm với chương trình dịch để hỗ trợ người lập trình như: Phần mềm soạn thảo văn bản, phát thông báo lỗi, công cụ theo dõi, gỡ rối chương trình, thư viện chương trình chuẩn, … Các dịch vụ, công cụ tạo nên môi trường lập trình Gv:? Mơi trường lập trình gì? Hs: - Trả lời III Hoạt động luyện tập - vận dụng (5p) ? Ngơn ngữ máy gì? ? Ngơn ngữ lập trình gì? Nêu nhiệm vụ ngơn ngữ lập trình ? Các bước để có chương trình mà máy tính hiểu ? Mơi trường lập trình gì? 10 GV chốt lại kiến thức học IV Hoạt động tìm tịi sáng tạo(1p) - Học trả lời câu hỏi sách giáo khoa - Đọc trước RÚT KINH NGHIỆM ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Bần Yên Nhân, ngày tháng 09 năm 2020 DUYỆT KẾ HOẠCH ... bốt nhặt rác” (12 p) -Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm - Ky? ? thu? ??t: Ky? ? thu? ??t đặt câu hỏi; Ky? ? thu? ??t chia nhóm; Ky? ? thu? ??t giao nhiệm vụ -Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực... tính làm việc (12 p) -Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm - Ky? ? thu? ??t: Ky? ? thu? ??t đặt câu hỏi; Ky? ? thu? ??t chia nhóm; Ky? ? thu? ??t giao nhiệm vụ -Năng lực: Năng lực tự học; Năng lực... học lý thuyết có máy đa Học sinh: ghi, sách giáo khoa, chuẩn bị C PHƯƠNG PHÁP - KỸ THU? ??T DẠY HỌC *Phương pháp: Phương pháp giải vấn đề; Phương pháp nhóm *Ky? ? thu? ??t : Ky? ? thu? ??t đặt câu hỏi; Ky? ?