***** GIÁ TRỊ LỊCH SỬ, VĂN HÓA CỦA SẮC PHONG Ở ĐÀ NẴNG DƢỚI TRIỀU NGUYỄN (1802 - 1945) SVTH: Đoàn Thị Hiền Vi Lớp 13SLS, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng GVHD: TS Nguyễn Duy Phương Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng - Đà Nẵng, 5/2017 - Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng LỜI CẢM ƠN Trong suốt trình học tập trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng, đặc biệt mái nhà khoa Lịch sử, em thầy cô cung cấp, truyền đạt bảo nhiệt tình tất kiến thức tảng chun mơn q giá Ngồi ra, em rèn luyện tinh thần học tập làm việc miệt mài, không ngừng nghỉ Đây yếu tố giúp em nhanh chóng hịa nhập với mơi trường sau trường Đó tảng vững giúp em thành cơng đường tương lai sau Em xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến quý thầy, giáo khoa Lịch sử tận tình giúp đỡ em suốt năm học vừa qua Khóa luận tốt nghiệp hội để em áp dụng, tổng kết kiến thức mà học, đồng thời rút kinh nghiệm thực tế quý giá suốt trình thực đề tài Để có khóa luận hồn chỉnh ngày hơm nay, ngồi nỗ lực thân, em nhận giúp đỡ từ nhiều phía cá nhân, đơn vị Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành, sâu sắc tới cô Nguyễn Duy Phương người trực tiếp hướng dẫn, theo sát em suốt q trình thực khóa luận Em xin chân thành cảm ơn thầy, cô giáo khoa Lịch sử trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng; sở, phòng ban thư viện Huế Đà Nẵng, cảm ơn giúp đỡ gia đình, bạn bè tạo điều kiện thuận lợi cho em trình nghiên cứu, khảo sát khai thác tư liệu liên quan đến đề tài khóa luận Em xin trân trọng cảm ơn! Đà Nẵng, tháng năm 2017 Sinh viên thực Đoàn Thị Hiền Vi MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài Lịch sử nghiên cứu vấn đề Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu Nguồn tƣ liệu phƣơng pháp nghiên cứu Đóng góp đề tài Bố cục đề tài CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐÀ NẴNG VÀ TƢ LIỆU SẮC PHONG DƢỚI TRIỀU NGUYỄN 1.1 Khái quát Đà Nẵng 1.1.1 Vị trí địa lý 1.1.2 Điều kiện tự nhiên 1.1.3 Văn hố tín ngưỡng 1.2 Tổng quan nguồn tư liệu Hán Nôm triều Nguyễn 14 1.3 Tổng quan sắc phong triều Nguyễn 15 1.3.1 Khái niệm sắc phong 15 1.3.2 Đối tượng 17 1.3.3 Phân loại 24 1.3.4 Niên đại, số lượng 25 CHƢƠNG 2: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ, VĂN HOÁ CỦA SẮC PHONG Ở ĐÀ NẴNG DƢỚI TRIỀU NGUYỄN 27 2.1 Tình hình sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn 27 2.1.1 Hiện trạng 27 2.1.2 Phân loại 28 2.2 Sắc phong triều Nguyễn Đà Nẵng giá trị lịch sử, văn hoá 29 2.2.1 Phản ánh tín ngưỡng truyền thống cư dân Đà Nẵng 29 2.2.2 Góp phần tìm hiểu địa danh hình thành làng xã 30 2.2.3 Phản ánh cách nâng bậc, tặng thêm “danh hiệu”, “thần hiệu” hay “mỹ tự” triều vua 34 2.2.4 Phản ánh nguồn gốc xuất xứ thần tích số vị thần nhân dân làng xã thờ phụng 35 2.3 Giải pháp bảo tồn phát huy giá trị tư liệu sắc phong triều Nguyễn Đà Nẵng 39 2.4 Nhận xét, đánh giá kiến nghị 42 KẾT LUẬN 47 TÀI LIỆU THAM KHẢO 49 BẢNG 1: SẮC PHONG Ở ĐÀ NẴNG DƢỚI TRIỀU NGUYỄN PHỤ LỤC ẢNH MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Triều Nguyễn triều đại phong kiến cuối lịch sử Việt Nam, tồn từ năm 1802 đến năm 1945 Sau đánh đổ nhà Tây Sơn, Nguyễn Ánh lên vua, lấy hiệu Gia Long triều Nguyễn thức xác lập (1802) Năm 1803, vua Gia Long cử sứ sang nhà Thanh xin quốc hiệu Đầu năm 1804, nước ta thức có quốc hiệu Việt Nam Việc thống lãnh thổ hoàn thành, triều Nguyễn bắt đầu công xây dựng quản lý đất nước Sắc phong nói chung sắc phong thời Nguyễn nói riêng loại tài liệu mang tính chất văn hành triều đại qn chủ Việt Nam, có vị trí quan trọng kho tàng di sản văn hố Hán Nơm nước ta Tuy nhiên, loại tư liệu quý tiềm ẩn nhiều nguy hư hỏng, mát, nhiều giá trị lịch sử, văn hố chưa nhận thức cách đắn Đà Nẵng thành phố thuộc vùng Nam Trung Bộ, Việt Nam Hơn 700 năm, vận động, thay đổi phát triển không ngừng thiên nhiên, xã hội người khiến nơi trở thành trung tâm lớn đất nước kinh tế, trị, khoa học văn hố Nói đến Đà Nẵng, hình dung thành phố tuyệt đẹp bên sông Hàn, nơi gắn liền với kiện lịch sử oai hùng khứ Không vậy, thành phố Đà Nẵng lưu giữ nhiều giá trị lịch sử, văn hoá truyền thống dân tộc Nó kết tinh truyền thống tốt đẹp cha ông ta để lại nguồn thư tịch cổ, tiêu biểu nguồn tư liệu sắc phong Nguồn tư liệu có giá trị việc nghiên cứu lịch sử, văn hố địa phương Nó minh chứng bề dày lịch sử vùng đất Hiện nay, số lượng sắc phong Đà Nẵng đặc biệt sắc phong ban hành triều Nguyễn lại nhiều Vì vậy, việc tìm hiểu sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn đặc biệt giá trị lịch sử, văn hố có ý nghĩa to lớn việc nghiên cứu lịch sử địa phương, góp phần nghiên cứu địa danh hành (làng, xã, phủ, huyện) Đà Nẵng thời Nguyễn Hơn nữa, nghiên cứu đề tài góp phần nâng cao ý thức người dân việc bảo tồn, phát huy tư liệu sắc phong Xuất phát từ lý trên, chọn đề tài: “Giá trị lịch sử, văn hoá sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn (1802 – 1945)” làm đề tài khoá luận tốt nghiệp Lịch sử nghiên cứu vấn đề Như biết vấn đề tín ngưỡng lâu có có nhiều tác phẩm nghiên cứu Tuy nhiên sâu vào nghiên cứu vấn đề giá trị sắc phong số lượng tác phẩm cơng bố ít, tiêu biểu có tác phẩm sau: Trong Tuyển tập nghiên cứu triều Nguyễn tạp chí nghiên cứu phát triển Sở Khoa học, Công nghệ Và Môi trường Thừa Thiên Huế, Trung tâm bảo tồn di tích cố Huế (2002) phát hành có phần nói tín ngưỡng dân tộc thời Nguyễn Bài viết với nhan đề: “Sắc phong thần vùng Huế” tác giả Lê Nguyễn Lưu đăng tác phẩm phần phác họa vấn đề phong thần vua triều Nguyễn vị thần Đồng thời, thơng qua nêu bật lên số giá trị nguồn tư liệu Cuốn sách “Đình làng Đà Nẵng” tác giả Hồ Tấn Tuấn (chủ biên), Lê Xuân Thông – Đinh Thị Toan, nhà xuất Đà Nẵng (2011), cơng trình nghiên cứu – văn hóa địa phương cơng phu nghiêm túc, có nhiều khả nâng cao nhận thức cộng đồng di tích văn hóa làng tương đối hoi Đà Nẵng đường đô thị hóa Cuốn sách sâu giới thiệu 35 ngơi đình địa bàn thành phố mối quan hệ với q trình Quảng-Nam-mở-cõi tiên dân Đà Nẵng nói chung bậc tiền hiền/hậu hiền làng nói riêng để thấy rõ chỗ độc đáo đình làng Đà Nẵng sức sống đình làng Đà Nẵng qua bao thăng trầm lịch sử Trong tác phẩm này, nhóm tác giả giới thiệu số lượng, loại sắc phong đình làng Tuy nhiên, tác phầm tập trung nghiên cứu mặt kiến trúc, nghệ thuật chưa đề cập đến giá trị sắc phong “Sắc phong Đà Nẵng” Lê Xuân Thông - Đinh Thị Loan, nhà xuất Thuận Hoá (2013), sách hay tổng hợp sắc phong thần linh Đà Nẵng Cuốn sách trình bày rõ nét tổng quan vị thần nhà vua phong sắc gần 250 đạo sắc phong đề cập đến Tuy trình bày cách khái quát sắc phong Đà Nẵng thần qua sắc phong, sách hạn chế chưa phân tích, làm rõ giá trị loại tư liệu “Sắc phong triều Nguyễn địa bàn Thừa Thiên Huế” tác giả Phan Thanh Hải, Lê Thị Toán (chủ biên), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố Huế (2014), nghiên cứu sưu tầm cách có hệ thống sắc phong địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế Đây xem công cụ tra cứu tốt loại sắc phong vua nhà Nguyễn ban cấp cho quan lại thần linh làng xã vùng Huế Từ sách giúp ta tra cứu thơng tin liên quan đến số vị quan lại quê Thừa Thiên Huế có vị trí cao triều đình nhà Nguyễn, vị thần thờ làng xã vùng Huế Sắc phong triều Nguyễn địa bàn Thừa Thiên Huế cơng trình có ý nghĩa thực tiễn, đáp ứng yêu cầu sâu chuyên biệt văn hóa, lịch sử, xã hội, văn học nghệ thuật thời vua Nguyễn (1802 - 1945) Như vậy, có số cơng trình nghiên cứu sắc phong triều Nguyễn số địa phương khác Ở Đà Nẵng có số tư liệu, cơng trình, tổng hợp loại sắc phong Đây nguồn tư liệu quan trọng để chúng tơi thực đề tài Tuy nhiên, nghiên cứu giá trị lịch sử, văn hoá sắc phong chưa có tác phẩm đề cập đến Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Với đề tài này, tập trung nghiên cứu giá trị lịch sử, văn hóa sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn 3.2 Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Với đề tài này, nghiên cứu phạm vi thành phố Đà Nẵng Về thời gian: Đề tài nghiên cứu xuyên suốt triều Nguyễn, tức khoảng thời gian từ 1802 đến năm 1945 Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 4.1 Mục đích nghiên cứu Chúng tơi hệ thống, giới thiệu từ làm rõ giá tri lịch sử, văn hoá loại tư liệu sắc phong, từ đề xuất biện pháp bảo tồn phát huy giá trị sắc phong 4.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích nghiên cứu trên, hướng vào việc thực nhiệm vụ sau: - Tìm hiểu tổng quan Đà Nẵng tư liệu sắc phong, cụ thể từ việc khái quát Đà Nẵng triều Nguyễn; Sau tổng quan sắc phong năm khía cạnh: khái niệm sắc phong; nguồn gốc; đối tượng, phân loại; hình thức; niên đại, số lượng - Phân tích giá trị lịch sử, văn hóa sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn, từ có giải pháp bảo tồn phát huy giá trị tư liệu sắc phong triều Nguyễn Đà Nẵng - Đề xuất kiến nghị để bảo tồn phát huy giá trị nguồn tư liệu Nguồn tƣ liệu phƣơng pháp nghiên cứu 5.1 Nguồn tư liệu Trong q trình nghiên cứu đề tài, chúng tơi tập trung tìm hiểu sử dụng nguồn tài liệu thành văn chủ yếu sau: - Các văn sắc phong - Các sử triều đại phong kiến Việt Nam như: Đại Việt sử kí tồn thư, Đại Nam thực lục, Khâm định Đại Nam hội điển sử lệ - Các viết từ sách chuyên ngành, báo, tạp chí tạp chí ngiên cứu lịch sử, tạp chí xưa nay, tạp chí nghiên cứu phát triển… - Ngoài nguồn tài liệu trên, nguồn tư liệu mà tơi sử dụng từ trang mạng báo điện tử … 5.2 Phương pháp nghiên cứu Khi thực đề tài này, sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, là: - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phương pháp sử dụng nhằm phân tích, tổng hợp tư liệu, thông tin liên quan đến đề tài giúp chủ thể khái qt hố, mơ hình hố vấn đề nghiên cứu đạt mục tiêu đề - Phương pháp thống kê: Các số liệu, tư liệu sưu tầm nhiều nguồn tư liệu khác thời gian dài ngắn khơng giống tài liệu cần thống kê lại xử lí có hệ thống, phục vụ cho q trình nghiên cứu đạt hiệu cao - Phương pháp khảo sát thực địa: Sử dụng phương pháp để lấy số liệu, thông tin phục vụ cho việc trình bày luận cứ, đồng thời kiểm nghiệm độ xác để đạt kết nghiên cứu có tính thuyết phục Phương pháp đóng vai trị quan trọng, ảnh hưởng đến độ xác đề tài - Phương pháp so sánh, đối chiếu: Để làm bật vấn đề nghiên cứu, sử dụng phương pháp để so sánh, đối chiếu số lượng, đối tượng, phân loại, hình thức sắc phong thời gian trước với Đóng góp đề tài Nghiên cứu thành công đề tài: “Giá trị lịch sử, văn hóa sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn (1802 - 1945)”, có ý nghĩa khoa học thực tiễn: Thứ nhất, hệ thống, giới thiệu sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn Thứ hai, từ làm rõ giá trị lịch sử, văn hố loại tư liệu sắc phong Thứ ba, đề tài đề xuất số kiến nghị góp phần vào việc trùng tu tôn tạo tư liệu quý bảo tồn phát huy sắc văn hóa dân tộc cụ thể vấn đề văn hoá, lịch sử giai đoạn Cuối cùng, thành cơng đề tài cịn cung cấp bổ sung vào nguồn tài liệu kham khảo phục vụ cho công tác nghiên cứu học tập học sinh, sinh viên, quan tâm đến vấn đề Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung đề tài gồm hai chương: Chương 1: Tổng quan Đà Nẵng tư liệu sắc phong triều Nguyễn Chương 2: Giá trị lịch sử, văn hóa sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐÀ NẴNG VÀ TƢ LIỆU SẮC PHONG DƢỚI TRIỀU NGUYỄN 1.1 Khái quát Đà Nẵng Đà Nẵng trung tâm kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học công nghệ lớn khu vực miền Trung - Tây Nguyên, thành phố lớn thứ Việt Nam, đứng sau thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng Thành phố nằm dọc theo vùng duyên hải Nam Trung Bộ Đà Nẵng đô thị loại trực thuộc Trung ương Việt Nam 1.1.1 Vị trí địa lý Tồn thành phố có diện tích 1.255,53 km² (trong phần đất liền 950,53 km²; phần huyện đảo Hoàng Sa 305 km²) Đà Nẵng có tất quận, huyện Hòa Vang huyện đảo Hoàng Sa Thành phố Đà Nẵng trải dài từ 15°15' đến 16°40' Bắc từ 107°17' đến 108°20' Đông Phía bắc giáp tỉnh Thừa Thiên-Huế, phía tây nam giáp tỉnh Quảng Nam, phía đơng giáp biển Đơng Trung tâm thành phố cách thủ đô Hà Nội 764km phía Bắc, cách Thành phố Hồ Chí Minh 964km phía Nam 1.1.2 Điều kiện tự nhiên Địa hình Địa hình thành phố Đà Nẵng vừa có đồng dun hải, vừa có đồi núi Vùng núi cao dốc tập trung phía Tây Tây Bắc, từ có nhiều dãy núi chạy dài biển, số đồi thấp xen kẽ vùng đồng ven biển hẹp Địa hình đồi núi chiếm diện tích lớn, độ cao khoảng từ 700 - 1.500 m, độ dốc lớn (>400), nơi tập trung nhiều rừng đầu nguồn có ý nghĩa bảo vệ môi trường sinh thái thành phố Đồng ven biển vùng đất thấp chịu ảnh hưởng biển bị nhiễm mặn, vùng tập trung nhiều sở nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, quân sự, đất khu chức thành phố Khí hậu Đà Nẵng nằm vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa điển hình, nhiệt độ cao biến động Khí hậu Đà Nẵng nơi chuyển tiếp đan xen khí hậu miền Bắc miền Nam, với tính trội khí hậu nhiệt đới điển hình phía Nam Mỗi năm có mùa rõ rệt: mùa mưa kéo dài từ tháng đến tháng 12 mùa khô từ tháng đến Sắc cho Dực Bảo Trung Hưng Quan Thánh Đế 1924 huyện Hồ Vang Qn Sắc cho Hoằng Mơ Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu Xã Phước Thuận, 1924 Trạc Dương Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Cao Xã Phước Thuận, huyện Hoà Vang Các Quảng Độ thượng đẳng thần, Dương Y Ngự Võ Bảo Chướng Kiện Thuận Hoà Nhu Hàm Quang Bạch Mã thượng đẳng thần 16 Sắc cho Bạch Mã tôn thần 1840 Xã Quán Giản, huyện Diên Phước Sắc cho Lợi Vật Bạch Mã chi thần 1842 Xã Quán Giản, huyện Diên Phước Sắc cho Lợi Vật Bạch Mã chi thần 1842 Xã Quán Giản, huyện Diên Phước 17 Sắc cho Khâm Sai Bắc Quân Đô Đốc Phủ 1826 Chưởng Phủ Sự Sắc cho Phi Vận Tướng Quân Tùng Giang Văn huyện Hoà Vang 1826 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Trung Sắc cho thần Thành Hoàng Xã Thạc Giản, 1826 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Sắc cho Bắc Quân Đô Đốc Chưởng Phủ Sự, tặng 1849 Thái Bảo Trấn phủ quân Sắc cho Phi Vận Tướng Quân Tùng Giang Văn huyện Hoà Vang 1849 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Trung Sắc cho thần Thành Hoàng Xã Thạc Giản, 1849 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Sắc cho Cao Các Quảng Độ tôn thần 1851 Xã Thạc Giản, huyện Hồ Vang Sắc cho Bạch Mã tơn thần 1851 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Sắc cho Đại Càn Quốc Gia Nam Hải tứ vị tôn thần 1851 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ 1881 Bác Hiển Hố Trang Huy Đại Càn Quốc Gia Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Nam Hải tứ vị thượng đẳng thần Sắc cho Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu 1881 Trạc Dương Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Cao Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Các Quảng Độ thượng đẳng thần, , Dương Y Ngự Võ Bảo Chướng Kiện Thuận Hồ Nhu Hàm Quang Bạch Mã thượng đẳng thần, Khng Quốc Tĩnh Biên Thụ Đức Mậu Công Huy Liệt Trác Vĩ Bắc Quân Đô Đốc Chưởng Phủ Sự, tặng Thái Bảo Trấn phủ quân thượng đẳng thần, Hiển Văn Chiêu Tiết Phương Du Tuấn Vọng Quang Ý Kỷ Mùi khoa Tiến sĩ Phi Vận Tướng Quân Tùng Giang Văn Trung trung đẳng thần, Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn Ngưng Thành Hồng chi thần Sắc cho Hoằng Mơ Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu 1887 Trạc Dương Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Cao Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Các Quảng Độ thượng đẳng thần, , Dương Y Ngự Võ Bảo Chướng Kiện Thuận Hoà Nhu Hàm Quang Bạch Mã thượng đẳng thần, Khuông Quốc Tĩnh Biên Thụ Đức Mậu Công Huy Liệt Trác Vĩ Bắc Quân Đô Đốc Chưởng Phủ Sự, tặng Thái Bảo Trấn phủ quân thượng đẳng thần, Hiển Văn Chiêu Tiết Phương Du Tuấn Vọng Quang Ý Kỷ Mùi khoa Tiến sĩ Phi Vận Tướng Quân Tùng Giang Văn Trung trung đẳng thần, Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn Ngưng Thành Hồng chi thần Sắc cho tứ vị Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ Bác Hiển Hoá Trang Huy Đại Càn Quốc Gia Nam Hải thượng đẳng thần 1887 Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Sắc cho tứ vị Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức 1909 Phổ Bác Hiển Hố Trang Huy Dực Bảo Trung Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Hưng Đại Càn Quốc Gia Nam Hải thượng đẳng thần Sắc cho Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu 1909 Trạc Dương Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Cao Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Các Quảng Độ thượng đẳng thần, , Dương Y Ngự Võ Bảo Chướng Kiện Thuận Hoà Nhu Hàm Quang Dực Bảo Trung Hưng Bạch Mã thượng đẳng thần, Khuông Quốc Tĩnh Biên Thụ Đức Mậu Công Huy Liệt Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Khâm Sai Bắc Quân Đô Đốc Chưởng Phủ Sự, tặng Thái Bảo Trấn phủ quân thượng đẳng thần, Hiển Văn Chiêu Tiết Phương Du Tuấn Vọng Quang Ý Dực Bảo Trung Hưng Kỷ Mùi khoa Tiến sĩ Phi Vận Tướng Quân Tùng Giang Văn Trung trung đẳng thần, Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đôn Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thành Hoàng chi thần Sắc cho tiền hiền Huỳnh Văn Phước tơn thần 1936 Xã Thạc Giản, huyện Hồ Vang Sắc cho hậu hiền đệ lang Nguyễn Kim Bảng 1936 tôn thần Sắc cho hậu hiền đệ lang Chánh Ngự Y Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang 1936 Viện Thái Y tiền triều kiêm Tri Bộ doanh Quảng Xã Thạc Giản, huyện Hoà Vang Nam 18 Sắc cho thần Thành Hoàng 1826 Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Sắc cho Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi tôn thần 1826 Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Sắc cho Bảo An Thành Hoàng chi thần 1842 Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Sắc cho Hồng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Thiên Y A 1842 Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho Hồng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Thiên Y A huyện Hoà Vang 1842 Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho Bảo An Chính Trực Thành Hoàng chi Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang 1842 thần Sắc cho thần Thành Hoàng Xã Thuý Loan, Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang 1849 Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Sắc cho Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi 1849 Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Sắc cho tứ vị tôn thần Đại Càn Quốc Gia Nam 1851 Hải Sắc phong ngài Quan Thánh Đế Quân Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang 1851 Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ 1881 Bác Hiển Hoá Trang Huy Đại Càn Quốc Gia Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Nam Hải thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho Quan Thánh Đế Quân, Bảo An Chính 1881 Trực Hựu Thiện Đơn Ngưng Thành Hồng chi Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang thần Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ 1887 Bác Hiển Hố Trang Huy Đại Càn Quốc Gia Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang Nam Hải thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho ngài Quan Thánh Đế Quân 1887 Xã Thuý Loan, huyện Hồ Vang Sắc cho Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn 1887 Ngưng Thành Hồng chi thần Sắc cho Dực Bảo Trung Hưng Quan Thánh Đế Xã Thuý Loan, huyện Hoà Vang 1909 Xã Thuý Loan, Quân, Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn huyện Đại Lộc, tỉnh Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thành Hoàng chi Quảng Nam thần Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ 1909 Xã Thuý Loan, Bác Hiển Hoá Trang Huy Đại Càn Quốc Gia huyện Đại Lộc, tỉnh Nam Hải thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Quảng Nam Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho ngài khai canh Trần đại lang chi thần 1917 Xã Thuý Loan, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam Sắc cho ngài khai canh Lâm đại lang chi thần 1917 Xã Thuý Loan, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam Sắc cho ngài khai canh Lê đại lang chi thần 1917 Xã Thuý Loan, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam Sắc cho Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đôn 1924 Xã Thuý Loan, Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thành Hồng tơn huyện Đại Lộc, tỉnh thần Quảng Nam Sắc cho Dực Bảo Trung Hưng Quan Thánh Đế 1924 Xã Thuý Loan, huyện Đại Lộc, tỉnh Quân Quảng Nam Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ 1924 Xã Thuý Loan, Bác Hiển Hoá Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng huyện Đại Lộc, tỉnh Đại Càn Quốc Gia Nam Hải thượng đẳng thần, Quảng Nam Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần 19 Sắc cho Hồng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Thiên Y A 1842 Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho ngài Quan Thánh Đế Quân Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang 1842 Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Sắc cho Hồng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu 1842 Thông Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang đẳng thần Sắc cho Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi 1849 Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Sắc cho ngài Quan Thánh Đế Quân 1849 Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Sắc cho thần Thành Hoàng 1849 Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Sắc cho ngài Quan Thánh Đế Qn, Bảo An 1881 Chính Trực Hựu Thiện Đơn Ngưng Thành Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Hoàng chi thần Sắc cho Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu 1881 Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho ngài Quan Thánh Đế Quân 1887 Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Sắc cho Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu 1887 Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn 1887 Ngưng Thành Hồng chi thần Sắc cho Dực Bảo Trung Hưng Quan Thánh Đế Qn, Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thành Hoàng chi thần Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang 1909 Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Sắc cho Dực Bảo Trung Hưng Quan Thánh Đế 1924 huyện Hoà Vang Quân Sắc cho Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Xã Trung Nghĩa, 1924 Thông Mặc Tướng Trang Huy Dực Bảo Trung Xã Trung Nghĩa, huyện Hoà Vang Hưng Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần Sắc cho Bảo An Chính Trực Hựu Thiện Đơn 1924 Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thành Hồng tơn Xã Trung Nghĩa, huyện Hồ Vang thần 20 Sắc cho Hồng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Cao Các 1842 Quảng Độ thượng đẳng thần Xã Tùng Lâm, huyện Diên Phước, tỉnh Quảng Nam Sắc cho Hồng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu 1842 Cao Các Quảng Độ thượng đẳng thần Xã Tùng Lâm, huyện Diên Phước, tỉnh Quảng Nam Sắc cho Cao Các Quảng Độ tôn thần 1881 Xã Tùng Lâm, huyện Diên Phước, tỉnh Quảng Nam Sắc cho thần Thành Hoàng 1849 Xã Tùng Lâm, huyện Diên Phước, tỉnh Quảng Nam Sắc cho Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu 21 1887 Xã Tùng Lâm, Trạc Dương Trác Vĩ Cao Các Quảng Độ thượng huyện Diên Phước, đẳng thần tỉnh Quảng Nam Sắc cho Đương Cảnh Thổ Địa chi thần 1826 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Thái Giám Bạch Mã chi thần 1826 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Hậu Tế Thổ Địa chi thần 1842 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Hậu Tế Quảng Thi Thổ Địa chi thần 1842 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Lợi Vật Bạch Mã chi thần 1842 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Lợi Vật Kiện Thuận Bạch Mã chi thần 1842 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Thổ Địa chi thần 1881 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Bạch Mã chi thần 1881 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi tôn thần 1851 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho tứ vị Đại Càn Quốc Gia Nam Hải tôn 1851 thần Sắc cho Cao Các Quảng Độ tơn thần Xã Xn Lộc, huyện Hồ Vang 1851 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Sắc cho tứ vị Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức 1881 Phổ Bác Hiển Hoá Trang Huy Đại Càn Quốc Gia Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Nam Hải thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần, Tán Hoá Mặc Vận Thuận Thành Điều Tự Tư Nguyên Trang Huy Ngũ Hành Tiên Nương thượng đẳng thần Sắc phong Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu 1881 Hựu Trạc Dương Trác Vĩ Cao Các Quảng Độ Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang thượng đẳng thần, Lợi Vật Kiện Thuận Hoà Nhu Đoan Túc Bạch Mã chi thần, Hậu Tế Quảng Thi Bác Huệ Đôn Ngưng Thổ Địa chi thần Sắc cho tứ vị Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ Bác Hiển Hố Trang Huy Đại Càn Quốc Gia 1887 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Nam Hải thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần, Tán Hoá Mặc Vận Thuận Thành Điều Tự Tư Nguyên Trang Huy Ngũ Hành Tiên Nương thượng đẳng thần Sắc phong Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu 1887 Hựu Trạc Dương Trác Vĩ Cao Các Quảng Độ Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang thượng đẳng thần, Lợi Vật Kiện Thuận Hoà Nhu Đoan Túc Bạch Mã chi thần, Hậu Tế Quảng Thi Bác Huệ Đôn Ngưng Thổ Địa chi thần Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ 1909 Bác Hiển Hoá Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Đại Càn Quốc Gia Nam Hải tứ vị thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần, Tán Hố Mặc Vận Thuận Thành Hồ Tự Tư Ngun Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Ngũ Hành Tiên Nương thượng đẳng thần Sắc phong Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu 1909 Hựu Trạc Dương Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Cao Các Quảng Độ thượng đẳng thần, Lợi Vật Kiện Thuận Hoà Nhu Đoan Túc Dực Bảo Trung Hưng Bạch Mã chi thần, Hậu Tế Quảng Thi Bác Huệ Đôn Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thổ Địa chi thần Sắc phong Hoằng Mô Vĩ Lược Đôn Hậu Phu Hựu Trạc Dương Trác Vĩ Dực Bảo Trung Hưng Cao Các Quảng Độ thượng đẳng thần, Lợi Vật Kiện Thuận Hoà Nhu Đoan Túc Dực Bảo Trung Hưng Bạch Mã chi thần, Hậu Tế Quảng Thi Bác 1924 Xã Xuân Lộc, huyện Hoà Vang Huệ Đôn Ngưng Dực Bảo Trung Hưng Thổ Địa chi thần Sắc cho Hàm Hoằng Quang Đại Chí Đức Phổ Bác Hiển Hoá Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Đại Càn Quốc Gia Nam Hải tứ vị thượng đẳng thần, Hoằng Huệ Phổ Tế Linh Cảm Diệu Thông Mặc Tướng Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi thượng đẳng thần, Tán Hoá Mặc Vận Thuận Thành Hoà Tự Tư Nguyên Trang Huy Dực Bảo Trung Hưng Ngũ Hành Tiên Nương thượng đẳng thần 1924 Xã Xn Lộc, huyện Hồ Vang PHỤ LỤC ẢNH Hình ảnh 1: Sắc ban cho xã Dã Lê Thượng năm Thiệu Trị thứ (1842) Nguồn: http://khamphahue.com.vn/vanhoa-dulich-Hue/l-3/A172D222-093C-40D2A83D-F901F123540F/12717-sac-phong-than-linh-tu-lieu-quy-cua-langxa.aspx#.Vx9-rtSg9o1 Hình ảnh 2: Sắc phong niên hiệu Minh Mệnh Nguồn: http://dantri.com.vn/xa-hoi/phat-hien-nhieu-dao-sac-phong-quy-thoile-nguyen-1329624519.htm Hình ảnh 3: Sắc phong niên hiệu Thiệu Trị Nguồn: http://dantri.com.vn/xa-hoi/phat-hien-nhieu-dao-sac-phong-quy-thoi-lenguyen-1329624519.htm Hình ảnh 4: Sắc phong niên hiệu Tự Đức Nguồn: http://dantri.com.vn/xa-hoi/phat-hien-nhieu-dao-sac-phong-quy-thoile-nguyen-1329624519.htm Hình ảnh 5: Sắc phong năm Minh Mạng thứ (1826) đình Nam Thọ (Thọ Quang, Sơn Trà) Nguồn:http://www.giaphahongodapcau.com/imagesdata/image/sacphong/sacp hong1.jpg Hình ảnh 6: Sắc phong năm Tự Đức thứ 33 (1880) đình Hố Kh Đơng (Hồ Q, Ngũ Hành Sơn) Nguồn: https://encryptedtbn3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQ8r7ybdZrFCMN52C8jNIRafeSE4hmytVdrjjEfzjqoVC_wQdZ Hình ảnh 7: Đình Thạc Gián Nguồn:http://www.danang.gov.vn/images/danang/image/chuyende/dinhlang/t hacgian/thacgian8.png Hình ảnh 8: Đình làng Hải Châu Nguồn:http://www.danang.gov.vn/images/danang/image/chuyende/dinhlang/haicha u/haichau6.jpg Hình ảnh 9: Đình Tuý Loan Nguồn:http://www.danang.gov.vn/images/danang/image/chuyende/dinhlang/tuyloa n/tuyloan2.png Hình ảnh 10: Rước sắc phong đình Tuý Loan Nguồn:http://giadinh.vcmedia.vn/Z5PkvxbUmjuwCFxZeVRX1dOpCEXF52/Image /2014/02/3-a39c7.JPG ... tích giá trị lịch sử, văn hóa sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn, từ có giải pháp bảo tồn phát huy giá trị tư liệu sắc phong triều Nguyễn Đà Nẵng - Đề xuất kiến nghị để bảo tồn phát huy giá trị nguồn... đánh giá kiến nghị 2.4.1 Nhận xét, đánh giá: Qua tìm hiểu giá trị lịch sử, văn hoá sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn (1802 – 1945), thấy rõ điều rằng: sắc phong tài liệu quý, có giá trị nhiều mặt lịch. .. phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung đề tài gồm hai chương: Chương 1: Tổng quan Đà Nẵng tư liệu sắc phong triều Nguyễn Chương 2: Giá trị lịch sử, văn hóa sắc phong Đà Nẵng triều Nguyễn