luận văn
Bộ giáo dục và đào tạo Trờng đại học nông nghiệp hà nội ---------------------- bùi thị phợng liên Nghiên cứu ứng dụng gây mê chó bằng Zoletil 50 để thực hiện phẫu thuật ngoại khoa trong điều kiện Việt Nam Luận văn thạc sĩ nông nghiệp Chuyên ngành: Thú y Mã số: 60.62.50 Ngời hớng dẫn khoa học: ts. Vũ nh quán Hà nội - 2008 Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun vn thc s khoa hc Nụng nghip i Lời cam đoan Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và cha từng đợc ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đợc chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự giúp đỡ đã đợc cảm ơn. Tác giả luận văn Bùi Thị Phợng Liên Trng i hc Nụng nghip H Ni Lun vn thc s khoa hc Nụng nghip ii Lời cảm ơn Lời cảm ơnLời cảm ơn Lời cảm ơn Mở đầu của Luận văn cho tôi xin đợc chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các thầy, cô giáo Bộ môn Ngoại Sản, các thầy, cô giáo trong Khoa Thú y; các thầy, cô giáo Khoa sau Đại học, Trờng Đại học Nông nghiệp Hà Nội, cùng toàn thể các thầy, cô giáo đã giảng dạy tôi trong thời gian học Cao học ở nhà trờng, đặc biệt, tôi xin cảm ơn TS. Vũ Nh Quán, Thầy giáo đã tận tình hớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn phòng khám thú y 191 Âu Cơ - Tây Hồ Hà Nội cùng bạn bè đồng nghiệp gần xa và gia đình đã giúp đỡ động viên tôi hoàn thành chơng trình học tập cao học và hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Hà Nội, ngày 16 tháng 12 năm 2008 Tác giả Bùi Thị Bùi Thị Bùi Thị Bùi Thị Phợng Liên Phợng LiênPhợng Liên Phợng Liên Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… iii Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c b¶ng v Danh môc c¸c biÓu ®å viii 1. MỞ ðẦU i 1.1. Tính cấp thiết của ñề tài 1 1.2. Mục ñích nghiên cứu: 2 1.3. ðối tượng, phạm vi nghiên cứu: 2 1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài: 2 2. TỔNG QUAN 3 2.1. Thuốc mê 3 2.2. Quá trình mê của ñộng vật: 25 2.3. Các phương pháp gây mê ñộng vật 26 3. NỘI DUNG, NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 3.1. Nội dung 33 3.2. Nguyên liệu nghiên cứu: 33 3.3. Phương pháp nghiêm cứu: 34 3.3.1. Phương pháp xác ñịnh các chỉ tiêu nghiên cứu: 34 3.3.2. Phương pháp xét nghiệm máu: 34 3.3.3. Phương pháp tính toán và xử lý số liệu: 34 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… iv 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 35 4.1. Khảo sát một số chỉ tiêu lâm sàng của chó trước và sau khi gây mê bằng các ñường ñưa thuốc khác nhau và liều lượng khác nhau 35 4.2. Một số chỉ tiêu sinh lý máu của chó trước và sau khi gây mê: 56 4.3. Thời gian mê của chó: 61 4.4. Gây mê ứng dụng trong một số phẫu thuật ngoại khoa cụ thể 63 5. KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 66 5.1. Kết luận 66 5.2. ðề nghị 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO 68 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… v DANH MỤC VIẾT TẮT P : Thể trọng con vật AND : Acid deoxyribonucleic Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… vi Danh môc c¸c b¶ng STT Tªn b¶ng Trang 4.1 Sự thay ñổi thân nhiệt khi gây mê bằng ñường tiêm tĩnh mạch 36 4.2 Sự thay ñổi tần số hô hấp khi gây mê bằng ñường tiêm tĩnh mạch 38 4.3 Sự thay ñổi tần số tim mạch khi gây mê bằng ñường tiêm tĩnh mạch 40 4 Sự thay ñổi thân nhiệt khi gây mê bằng ñường tiêm bắp 42 4.5 Sự thay ñổi tần số hô hấp khi gây mê bằng ñường tiêm bắp 44 4.6 Sự thay ñổi tần số tim mạch khi gây mê bằng ñường tiêm bắp 47 4.7 Sự thay ñổi thân nhiệt khi gây mê bằng ñường tiêm dưới da 50 4.8 Sự thay ñổi tần số hô hấp khi gây mê bằng ñường tiêm dưới da 52 4.9 Sự thay ñổi tần số tim mạch khi gây mê bằng ñường tiêm dưới da 54 4.10 Sự thay ñổi một số chỉ tiêu huyết học khi gây mê liều 0,1ml/kg P 57 4.11 Sự thay ñổi một số chỉ tiêu huyết học khi gây mê liều 0,2 ml/kg P 58 4.12 Sự thay ñổi một số chỉ tiêu huyết học khi gây mê liều 0,3 ml/kg P 59 4.13 Thời gian mê của chó 62 4.14 Tác ñộng của thuốc mê trong một số trường hợp phẫu thuật ngoại khoa 64 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… vii Danh môc c¸c biÓu ®å STT Tªn biÓu ®å Trang 4.1 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi thân nhiệt khi gây mê bằng tiêm tĩnh mạch 37 4.2 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi tần số hô hấp khi gây mê bằng tiêm tĩnh mạch 39 4.3 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi tần số tim mạch khi gây mê bằng tiêm tĩnh mạch 41 4.4 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi thân nhiệt khi gây mê bằng tiêm bắp 43 4.5 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi tần số hô hấp khi gây mê bằng tiêm bắp 46 4.6 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi tần số tim mạch khi gây mê bằng tiêm bắp 48 4.7 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi thân nhiệt khi gây mê bằng tiêm dưới da 51 4.8 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi tần số hô hấp khi gây mê bằng tiêm dưới da 53 4.9 Biểu ñồ thể hiện sự thay ñổi tần số tim mạch khi gây mê bằng tiêm dưới da 55 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… 1 1. MỞ ðẦU 1.1. Tính cấp thiết của ñề tài Từ lâu, chó ñược con người thuần hoá và coi như người bạn gần gũi, thân thiện. Chó dễ nuôi, trung thành với chủ, các giác quan rất phát triển, thông minh và có tính thích nghi cao với những ñiều kiện sống khác nhau, do vậy chó ñược nuôi phổ biến trên khắp thế giới. Những năm gần ñây, nền kinh tế ngày càng phát triển, ñời sống nhân dân ñược cải thiện và nâng cao, do vậy việc nuôi chó ñể giữ nhà, làm kinh tế, làm cảnh và ñặc biệt hơn là ñể làm bạn ñược quan tâm và chú ý trong mỗi gia ñình ở nước ta. Chính vì nhu cầu cao cho các mục ñích khác nhau mà thời gian gần ñây có rất nhiều giống chó ngoại ñược nhập vào nước ta làm phong phú thêm về số lượng và chủng loại các giống chó. Bên cạnh ñó, nhu cầu của người nuôi chó về các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ và làm ñẹp cho chó cũng ngày một cao và ña dạng. công việc ñòi hỏi người bác sỹ thú y trực tiếp ñiều trị phải thành thạo tất cả những kỹ năng thăm khám, chẩn ñoán, thực hiện những phẫu thuật ngoại khoa từ ñơn giản ñến phức tạp. ðối với ñộng vật, một công tác không thể thiếu trong ñiều trị ngoại khoa chính là công tác gây mê. Thuốc gây mê làm cho ñộng vật chìm vào trạng thái yên tĩnh, giúp cho bác sỹ thú y dễ dàng thăm khám bệnh, con vật hoàn toàn an toàn trong quá trình thực hiện các ca phẫu thuật khác nhau. Trong quá trình nghiên cứu và tìm ra thuốc gây mê, có rất nhiều loại thuốc ñã ñược giới thiệu, nhưng không phải loại thuốc nào cũng ñạt hiệu quả cao và dễ dàng sử dụng. Có những loại gây ra rất nhiều phản ứng phụ không mong muốn, có những loại không gây cho con vật trạng thái mê sâu, có những loại liều gây mê và liều gây chết rất gần nhau nên không an toàn…Bởi vậy, tìm ra một loại thuốc gây mê tốt luôn là mục ñích của các nhà khoa học cũng như các bác sỹ ñiều trị trực tiếp. Thuốc gây mê cho ñộng vật tốt cần ñạt những tiêu chuẩn như sau: Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… 2 - Tạo ñược trạng thái mê sâu khi sử dụng - Gây giãn cơ - Làm con vật mất cảm giác ñau - An toàn và ñào thải nhanh. Hiện nay trên thị trường có một số loại thuốc gây mê dùng cho ñộng vật ñược những nhà sản xuất có uy tín giới thiệu là có hiệu quả rất tốt. Xuất phát từ nhu cầu ñiều trị và mong muốn tìm ra một loại thuốc gây mê thích hợp trong ñiều kiện hoạt ñộng thú y tại Việt Nam, chúng tôi tiến hành ñề tài: “Nghiên cứu ứng dụng gây mê chó bằng Zoletil 50 ñể thực hiện phẫu thuật ngoại khoa trong ñiều kiện Việt Nam” 1.2. Mục ñích nghiên cứu: - Khảo sát những thay ñổi một số chỉ tiêu sinh lý lâm sàng của chó khi gây mê bằng thuốc Zoletil 50 - Ảnh hưởng của Zoletil 50 ñến một số chỉ tiêu huyết học - Xác ñịnh ñược thời gian mê tương ứng với liều lượng thuốc mê sử dụng - Áp dụng ñể thực hiện các phẫu thuật. 1.3. ðối tượng, phạm vi nghiên cứu: - ðối tượng nghiên cứu là một số giống chó nội và ngoại ñược nuôi phổ biến tại nước ta hiện nay: Chó ta, Fox, Bec-giê, Bocxer, Tây Ban Nha, Nhật, Bull dog, Damatien, Rottweiler, Poodle, Golden, Labrado. 1.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài: - Kết quả nghiên cứu phần nào ñánh giá ñược hiệu quả sử dụng thuốc gây mê Zoletil 50 trong phẫu thuật ngoại khoa. - ðề ra liều lượng và ñường ñưa thuốc thích hợp ñối với từng trường hợp phẫu thuật ngoại khoa ñể ca phẫu thuật ñạt hiệu quả tốt cả về ñiều trị lẫn kinh tế . ---------------------- bùi thị phợng liên Nghiên cứu ứng dụng gây mê chó bằng Zoletil 50 để thực hiện phẫu thuật ngoại khoa trong điều kiện Việt Nam Luận văn thạc sĩ nông. gây mê thích hợp trong ñiều kiện hoạt ñộng thú y tại Việt Nam, chúng tôi tiến hành ñề tài: Nghiên cứu ứng dụng gây mê chó bằng Zoletil 50 ñể thực hiện