BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - LÊ NGỌC TRINH KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ VI HỌC MỘT SỐ LOÀI THUỘC CHI THÂU KÉN HELICTERES L PHÂN HỌ HELICTEROIDEAE VÀ CHI LÒNG MANG PTEROSPERMUM SCHERB PHÂN HỌ DOMBEYOIDEAE LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC TP HỒ CHÍ MINH – 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - LÊ NGỌC TRINH KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ VI HỌC MỘT SỐ LOÀI THUỘC CHI THÂU KÉN HELICTERES L PHÂN HỌ HELICTEROIDEAE VÀ CHI LÒNG MANG PTEROSPERMUM SCHERB PHÂN HỌ DOMBEYOIDEAE Ngành: Dược Liệu – Dược Học Cổ Truyền Mã số: 8720206 LUẬN VĂN THẠC SĨ DƯỢC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRƯƠNG THỊ ĐẸP TP Hồ Chí Minh – 2020 LỜI CAM ĐOAN Tơi cam đoan cơng trình nghiên cứu Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Lê Ngọc Trinh Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Dược học – Khóa 2017-2019 KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ VI HỌC MỘT SỐ LOÀI THUỘC CHI THÂU KÉN HELICTERES L PHÂN HỌ HELICTEROIDEAE VÀ CHI LÒNG MANG PTEROSPERMUM SCHREB PHÂN HỌ DOMBEYOIDEAE LÊ NGỌC TRINH Thầy hướng dẫn: PGS TS TRƯƠNG THỊ ĐẸP Mở đầu Hai chi Thâu kén Helicteres L chi Lòng mang Pterospermum Schreb ngồi cơng dụng cho sợi làm gỗ cịn có tác dụng làm thuốc y học cổ truyền Cụ thể chi Helicteres có lồi thứ, có lồi dùng làm thuốc; chi Pterospermum có 15 lồi thứ, có loài dùng làm thuốc Các liệu thực vật hai chi chưa thật đầy đủ Đề tài nghiên cứu thực vật học số loài thuộc chi Helicteres chi Pterospermum nhằm góp phần cho việc định danh kiểm nghiệm dược liệu phương pháp vi học Đối tượng phương pháp nghiên cứu - Đối tượng: Mẫu tươi loài chi Helicteres loài chi Pterospermum thu hái tỉnh (An Giang, Đồng Nai, Bình Phước, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Thuận, Quảng Nam, Hải Phịng) từ 06/2019 đến 08/2020 - Phương pháp nghiên cứu: Xác định tên khoa học loài cách so sánh đặc điểm hình thái khảo sát với tài liệu Phân tích, mơ tả chụp hình đặc điểm hình thái giải phẫu Cắt ngang rễ, thân, lá, cuống dao lam; nhuộm màu vi phẫu son phèn lục iod Kết bàn luận Chúng thu thập xác định tên khoa học loài (1 thứ) chi Helicteres H angustifolia (H angustifolia var obtusa (Wall ex Kurz) Pierre), H hirsuta, H isora, H lanceolata, H poilanei, H viscida loài chi Pterospermum P diversifolium, P grewiifolium, P lanceifolium, P truncatolobatum - Chi Helicteres có đặc điểm chung: Về hình thái: Cây bụi, thân non phủ đầy lơng hình Lá đơn, mọc cách Cụm hoa xim mọc nách lá, nơi gốc cuống hoa gắn vào trục cụm hoa có tuyến mật Hoa lưỡng tính, khơng đài khơng đều, phía dính thành ống, phía chia hai mơi cánh hoa rời, ln có tai nhỏ Bộ nhị gồm 10 nhị thụ nhị lép đính thành vịng Bầu nỗn có nỗn dính Quả nang cắt vách phủ nhiều lông Về giải phẫu: cấu trúc libe kết tầng Biểu bì có nhiều lơng che chở đa bào hình sao, lơng che chở đơn bào lơng tiết Gân có bó dẫn hình cung nằm phía biểu bì dưới; mơ mềm vỏ có túi tiết kiểu ly bào Có tinh thể calci oxalat hình cầu gai Ngồi ra, lồi có đặc điểm khác hình dạng lá, trục cụm hoa, hình dạng quả, vi phẫu cuống lá, lơng che chở số lỗ khí biểu bì phiến - Chi Pterospermum có đặc điểm chung: Về hình thái: gỗ, có lớp lơng phủ Lá đơn, mọc cách song đính hay tam đính Hình dạng kích thước thường khác trưởng thành Hoa đều, lưỡng tính Bộ nhị gồm 15 nhị thụ nhị lép đính thành vịng Bầu nỗn có nỗn dính Quả nang cắt vách, hóa gỗ Hạt có cánh mỏng thn dài Về giải phẫu: cấu trúc libe kết tầng; ống tiết kiểu ly bào phân bố quanh mơ mềm tủy Biểu bì có lông che chở dạng sợi mảnh dài, xoắn cuộn, lông che chở đa bào hình lơng tiết Có tinh thể calci oxalat hình khối hình cầu gai Ngồi ra, lồi có đặc điểm khác hình dạng lá, cụm hoa, vi phẫu thân, gân Kết luận Những đặc điểm khác hình thái lá, hoa, giải phẫu thân, lá, cuống lá, biểu bì giúp phân biệt loài hai chi khảo sát xây dựng khóa định lồi cho lồi thuộc chi Thâu kén Helicteres lồi thuộc chi Lịng mang Pterospermum Thesis for the degree of Master Pharm – Academic year: 2017-2019 INVESTIGATION MORPHOLOGICAL AND ANATOMICAL CHARACTERISTICS OF SOME SPECIES IN HELICTERES L GENUS - HELICTEROIDEAE AND PTEROSPERMUM SCHREB GENUS - DOMBEYOIDEAE LE NGOC TRINH Supervisor: Ph D TRUONG THI DEP Introduction The two genera of Helicteres L and Pterospermum Schreb are not only used for fiber and wood but also used in traditional medicine Specifically, Helicteres genus has species and variety, in which species are used as medicine; Pterospermum genus has 15 species and variety, in which species are used as medicine The botanical documents of the two above genera are not enough This thesis study on the botanical characteristics of some species in Helicteres and Pterospermum genera to contribute for identification and testing of herbal by the microscope learning method Materials and methods - Materials: Fresh plants of Helicteres genus’ species and Pterospermum genus’ species are collected at provinces (An Giang, Dong Nai, Binh Phuoc, Ba Ria-Vung Tau, Binh Thuan, Quang Nam, Hai Phong) from June 2019 to August 2020 - Research methodology: The scientific names of species were determined by comparing the morphological characteristics of the survey tree with the documents Analyzing, describing, photographing the morphological and anatomical features Cutting the roots, stems, leaves and petioles with a razor; microsurgical staining with carmine alum and iodine dye green Result and discussion We have collected and defined scientific names of species (1 var) in Helicteres genus as H angustifolia (H angustifolia var obtusa (Wall Ex Kurz) Pierre), H hirsuta, H isora, H lanceolata, H poilanei, H viscida and species in Pterospermum genus as P diversifolium, P grewiifolium, P lanceifolium, P truncatolobatum The Helicteres genus: Morphology: Shrub, young stems with stellate trichomes Leaves are simple, opposite Inflorescences cymes, axillary, where the base of pedicel is attached to the axial of inflorescence with a nectary Flowers bisexual, often unequal sepals, irregular, below tubeshaped, above 2-lipped petals, seperate, usually with auriculate appendage Stamens 10 and staminodes on the top of elongate androgynophore in rings Ovary carpels sticked Capsule usually densely hairy Anatomy: stratified secondary phloem structure Trichomes: stellate trichomes, unicellular simple trichomes and glandular trichomes Midrib of leaf with arched main vascular bundle, abaxically placed; several secretory cavities with mucilage in parenchymatous of cortex Calcium oxalate druses present Characteristics of the species differ in leaf’s shape, in type and length of inflorescence, capsule’s shape, in anatomy of petioles, trichomes and in stomata number of lamima’s upper surface The Pterospermum genus: Morphology: trees with hairy indumentum Leaves simple, alternate distichous or 1/3 spiral Shape and size of leaves are often different between sapling and mature stage Flowers bisexual Stamens 15 and staminodes on the top of androgynophore in rings Ovary carpels sticked Capsule, woody Seeds with oblong membranous wing Anatomy: stratified secondary phloem structure; secretory canals distributed around parenchymatous of pith Trichomes: stellate trichomes, long and twisted trichomes and glandular trichomes Calcium oxalate crystals have rectangular to polygonal Characteristics of the species differ in leaf’s shape, inflorescence, capsule’s shape, in anatomy of stem and leaf midrib Conclusion The differences in morphology of leaves, flowers, fruits and anatomy of stems, leaves, petioles, epidermis are used to distinguish the species in two genera surveyed Key species for species of Helicteres genus and species of Pterospermum genus are based on the clear differences in morphology and anatomy I MỤC LỤC Trang DANH MỤC BẢNG IV DANH MỤC HÌNH V DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT IX MỞ ĐẦU .1 CHƯƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU .3 1.1 TỔNG QUAN VỀ HỌ TRÔM (STERCULIACEAE) 1.1.1 Vị trí phân loại 1.1.2 Đặc điểm họ Trôm (Sterculiaceae) 1.2 TỔNG QUAN VỀ PHÂN HỌ HELICTEROIDEAE .8 1.2.1 Đặc điểm thực vật phân họ Helicteroideae 1.2.2 Khóa phân loại chi thuộc phân họ Helicteroideae theo Bayer & Kubitzki 2003 [25] .8 1.3 TỔNG QUAN VỀ PHÂN HỌ DOMBEYOIDEAE .9 1.3.1 Đặc điểm thực vật phân họ Dombeyoideae .9 1.3.2 Khóa phân loại chi thuộc phân họ Dombeyoideae theo Bayer & Kubitzki 2003 [25] 10 1.4 TỔNG QUAN VỀ CHI THÂU KÉN HELICTERES L 12 1.4.1 Số loài thuộc chi Thâu kén (Helicteres L.) 12 1.4.2 Đặc điểm thực vật chi Thâu kén (Helicteres L.) .13 1.4.3 Tổng quan loài thuộc chi Helicteres L khảo sát 13 1.5 TỔNG QUAN VỀ CHI LÒNG MANG PTEROSPERMUM SCHREB 17 1.5.1 Số lồi chi Lịng Mang (Pterospermum Schreb.) 17 1.5.2 Đặc điểm thực vật chi Lòng mang (Pterospermum Schreb.) 18 1.5.3 Tổng quan loài thuộc chi Pterospermum Schreb khảo sát 19 CHƯƠNG ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21 2.1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .21 2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21 2.2.1 Tra cứu thông tin thu thập mẫu 21 2.2.2 Làm tiêu thực vật khô 21 2.2.3 Nghiên cứu phịng thí nghiệm 21 2.3 HÓA CHẤT VÀ TRANG THIẾT BỊ DÙNG TRONG NGHIÊN CỨU 24 2.3.1 Hóa Chất 24 2.3.2 Máy Móc Và Cơng Cụ Sử Dụng Nghiên Cứu .24 2.4 TRÌNH BÀY KẾT QUẢ .24 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 26 II 3.1 Thâu kén đực - Helicteres angustifolia L 27 3.1.1 Đặc điểm hình thái 28 3.1.2 Đặc điểm giải phẫu .29 3.1.3 Đặc điểm bột dược liệu 33 3.2 Thâu kén - Helicteres hirsuta Lour .43 3.2.1 Đặc điểm hình thái 43 3.2.2 Đặc điểm giải phẫu .45 3.2.3 Đặc điểm bột dược liệu 48 3.3 Thâu kén tròn - Helicteres isora L 56 3.3.1 Đặc điểm hình thái 56 3.3.2 Đặc điểm giải phẫu .58 3.3.3 Đặc điểm bột dược liệu 62 3.4 Tổ kén mác - Helicteres lanceolata A.DC 71 3.4.1 Đặc điểm hình thái 71 3.4.2 Đặc điểm giải phẫu .73 3.4.3 Đặc điểm bột dược liệu 76 3.5 Thâu kén poilane - Helicteres poilanei Tardieu .84 3.5.1 Đặc điểm hình thái 84 3.5.2 Đặc điểm giải phẫu .85 3.5.3 Đặc điểm bột dược liệu 87 3.6 Tổ kén hoa trắng - Helicteres viscida Blume 93 3.6.1 Đặc điểm hình thái 93 3.6.2 Đặc điểm giải phẫu .95 3.6.3 Đặc điểm bột dược liệu 98 3.7 Lòng mang đa dạng - Pterospermum diversifolium Blume .106 3.7.1 Đặc điểm hình thái .106 3.7.2 Đặc điểm giải phẫu .108 3.7.3 Đặc điểm bột dược liệu: .112 3.8 Lòng mang cò ke - Pterospermum grewiifolium Pierre 120 3.8.1 Đặc điểm hình thái .120 3.8.2 Đặc điểm giải phẫu .122 3.8.3 Đặc điểm bột dược liệu: .125 3.9 Lòng mang thon - Pterospermum lanceifolium Roxb 133 3.9.1 Đặc điểm hình thái .133 3.9.2 Đặc điểm giải phẫu .135 3.9.3 Đặc điểm bột dược liệu 138 3.10 Lòng mang cụt - Pterospermum truncatolobatum Gagnep .147 3.10.1 Đặc điểm hình thái .147 III 3.10.2 Đặc điểm giải phẫu 149 3.10.3 Đặc điểm bột dược liệu: .152 3.11 Lòng mang Quảng Nam - Pterospermum sp 160 3.11.1 Đặc điểm hình thái .160 3.11.2 Đặc điểm giải phẫu 161 3.11.3 Đặc điểm bột dược liệu 163 CHƯƠNG BÀN LUẬN 168 4.1 Chi Thâu kén Helicteres L 168 4.1.1 Xác định tên khoa học 168 4.1.2 Đặc điểm hình thái lồi khảo sát so với tài liệu tham khảo 169 4.1.3 Đặc điểm hình thái giải phẫu 169 4.2 Chi Lòng mang Pterospermum Schreb 176 4.2.1 Xác định tên khoa học 176 4.2.2 Đặc điểm hình thái giải phẫu 177 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 181 TÀI LIỆU THAM KHẢO .182 PHỤ LỤC 187 IV DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Danh sách mẫu 11 loài, thứ thu thập nghiên cứu .26 Bảng 4.2: Đặc điểm biểu bì phiến lá, lông che chở lông tiết loài chi Helicteres .173 V DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Vị trí cắt vi phẫu quan 23 Hình 2.2 Các ký hiệu dùng để vẽ sơ đồ cấu tạo vi phẫu 25 Hình 3.3 Đặc điểm hình thái dạng sống Thâu kén đực – H angustifolia L 34 Hình 3.4 Đặc điểm hình thái hoa, quả, hạt Thâu kén đực – H angustifolia L 35 Hình 3.5 Đặc điểm hình thái dạng sống, cụm hoa, H angustifolia var obtusa (Wall ex Kurz) Pierre .36 Hình 3.6 Đặc điểm vi phẫu thân Thâu kén đực – H angustifolia L 37 Hình 3.7 Đặc điểm vi phẫu Thâu kén đực – H angustifolia L .38 Hình 3.8 Đặc điểm vi phẫu rễ Thâu kén đực – H angustifolia L .39 Hình 3.9 Sơ đồ cấu tạo vi phẫu Thâu kén đực – H angustifolia L 41 Hình 3.10 Các thành phần bột lá, thân, rễ Thâu kén đực – H angustifolia L 42 Hình 3.11 Đặc điểm hình thái dạng sống, Thâu kén – H hirsuta Lour 49 Hình 3.12 Đặc điểm hình thái hoa, quả, hạt Thâu kén – H hirsuta Lour 50 Hình 3.13 Đặc điểm vi phẫu thân Thâu kén – H hirsuta Lour 51 Hình 3.14 Đặc điểm vi phẫu Thâu kén – H hirsuta Lour 52 Hình 3.15 Đặc điểm vi phẫu rễ Thâu kén – H hirsuta Lour .53 Hình 3.16 Sơ đồ cấu tạo vi phẫu Thâu kén – H hirsuta Lour 55 Hình 3.17 Các thành phần bột lá, rễ Thâu kén - Helicteres hirsuta Lour 56 Hình 3.18 Đặc điểm hình thái dạng sống, Thâu kén tròn – H isora L 63 Hình 3.19 Đặc điểm hình thái hoa, quả, hạt Thâu kén trịn – H isora L .64 Hình 3.20 Đặc điểm vi phẫu thân Thâu kén tròn – H isora L 65 Hình 3.21 Đặc điểm vi phẫu Thâu kén tròn – H isora L .66 Hình 3.22 Đặc điểm vi phẫu rễ Thâu kén tròn – H isora L .67 Hình 3.23 Sơ đồ cấu tạo vi phẫu Thâu kén tròn – H isora L .69 Hình 3.24 Các thành phần bột quả, vỏ thân, rễ Thâu kén tròn – H isora L .70 Hình 3.25 Đặc điểm hình thái dạng sống, Tổ kén mác – H lanceolata A.DC .77 Hình 3.26 Đặc điểm hình thái hoa, quả, hạt Tổ kén mác – H lanceolata A.DC.78 Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 186 45 Prof B Ravi Prasad Rao (2010), Angiosperm Phylogeny Group Classification, researchgate.net, https://www.researchgate.net/profile/Ravi_Boyina/publication/298347214_Angiosperm_ Phylogeny_Group_Classification An_Overview/links/56e82ef708aea51e7f3b25ca, ngày truy cập 25-05-2018 46 The Plant List (2013), Helicteres L and Pterospermum Schreb., theplantlist.org, http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=helicteres, http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=Pterospermum, ngày truy cập 15-07-2020 47 Watson L., and Dallwitz, M.J., (1992), The Families of Angiosperms - Sterculiaceae Vent., delta-intkey.com, https://www.delta-intkey.com/angio/www/sterculi.htm, ngày truy cập 01-07-2019 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 187 PHỤ LỤC Phụ lục 1: Mẫu tiêu khơ lồi Thâu kén đực H angustifolia L Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 188 Phụ lục 2: Mẫu tiêu khô Thâu kén đực H angustifolia L (thứ H angustifolia var obtusa (Wall ex Kurz) Pierre.) Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 189 Phụ lục 3: Mẫu tiêu khô Thâu kén H hirsuta Lour (hoa đỏ hồng) Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 190 Phụ lục 4: Mẫu tiêu khô Thâu kén H hirsuta Lour (hoa trắng) Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 191 Phụ lục 5: Mẫu tiêu khô Tổ kén mác H lanceolata A.DC Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 192 Phụ lục 6: Mẫu tiêu khô Thâu kén poilane H poilanei Tardieu Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 193 Phụ lục 7: Mẫu tiêu khô Thâu kén tròn H isora L Phụ lục 8: Mẫu tiêu khô Tổ kén hoa trắng H viscida Blume (thu Bình Phước) Tn thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 194 Phụ lục 9: Mẫu tiêu khơ Tổ kén hoa trắng H viscida Blume (thu Đồng Nai) Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 195 Phụ lục 10: Mẫu tiêu khơ Lịng mang đa dạng P diversifolium Blume Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 196 Phụ lục 11: Mẫu tiêu khơ Lịng mang cị ke P grewiifolium Pierre Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 197 Phụ lục 12: Mẫu tiêu khơ Lịng mang thon P lanceifolium Roxb Tn thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 198 Phụ lục 13: Mẫu tiêu khơ Lịng mang cụt P truncatolobatum Gagnep Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 199 Phụ lục 14: Mẫu tiêu khơ Lòng mang Quảng Nam Pterospermum sp Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn Bản quyền tài liệu thuộc Thư viện Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh 200 Tuân thủ Luật sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn tài liệu trích dẫn ... Khóa 2017-2019 KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ VI HỌC MỘT SỐ LOÀI THUỘC CHI THÂU KÉN HELICTERES L PHÂN HỌ HELICTEROIDEAE VÀ CHI L? ?NG MANG PTEROSPERMUM SCHREB PHÂN HỌ DOMBEYOIDEAE L? ? NGỌC TRINH... liệu phương pháp vi học, thực đề tài: ? ?Khảo sát đặc điểm hình thái vi học số l? ??i thuộc chi Thâu kén Helicteres L phân họ Helicteroideae chi L? ??ng mang Pterospermum Schreb phân họ Dombeyoideae? ?? Mục... DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - L? ? NGỌC TRINH KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI VÀ VI HỌC MỘT SỐ LOÀI THUỘC CHI THÂU KÉN HELICTERES L PHÂN HỌ HELICTEROIDEAE VÀ CHI