BÀI 20: XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC THẾ KỈ X- XV I. TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO: - Nho giáo: trở thành hệ tư tưởng chính của giai cấp phong kiến, chi phối nội dung giáo dục, thi cử nhưng không phổ biến trong nhân dân. Khổng Tử (551 - 479 trước Tây Lịch), vị Thầy của muôn đời. I. TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO: - Phật giáo: thời Lý, Trần Phật giáo được phổ biến rộng rãi, chùa chiền được xây dựng khắp nơi. Nhân vật lịch sử Thích -ca Mâu-ni sinh năm 563 TCN, con trai của một tiểu vương thuộc dòng họ Thích-ca, ngày nay thuộc nước Nepal, gần Hi-mã-lạp sơn. Tên thật là Tất-đạt-đa, thuộc họ Cồ-đàm, vì vậy cũng có người gọi vị Phật là Phật Cồ-đàm. Phật là chữ viết tắt của Phật-đà, đây là danh hiệu phiên âm từ tiếng Phạn hoặc Pali buddha sang Hán-Việt; dịch ý là Giác giả, tức “Người tỉnh thức”. Một cách gọi khác là Bụt. Ý nghĩa của từ Phật có thể được hiểu như là: vị Phật lịch sử Thích-ca Mâu-ni, một Bậc giác ngộ, Phật tính, hoặc Thể tính tuyệt đối Bất khả tư nghị. I. TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO: - Đạo giáo hòa lẫn với các tín ngưỡng dân gian. - Thời Lê sơ, Phật giáo bị hạn chế, thu hẹp và đi vào trong nhân dân. Lão Tử, họ Lý, tên Nhĩ, là người đương thời nhưng lớn tuổi hơn Khổng Tử và làm chân giữ sách trong thư viện triều đình nhà Chu. II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC KĨ THUẬT: 1. Giáo dục: - Từ thế kỉ XI- XV giáo dục từng bước được hoàn thiện và phát triển, trở thành nguồn đào tạo quan chức và người tài cho đất nước. Nội dung học tập được qui định chặt chẽ. [...]... điều kiện cho phát triển kinh tế II GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC KĨ THUẬT: 2 Văn học: - Phát triển mạnh nhất dưới thời nhà Trần, nhất là văn học chữ Hán Hàng loạt bài thơ, bài hịch, bài phú nổi tiếng như: Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bạch Đằng giang phú, Bình Ngô đại cáo…cùng hàng loạt tập thơ chữ Hán ra đời, vừa thể hiện tài năng văn học, vừa toát lên niền tự hào dân tộc và lòng yêu nước... Thánh Tông dựng bia, ghi tên tiến sĩ ở Văn miếu Mỗi tấm bia còn là một tác phẩm nghệ thuật được chạm khắc tinh tế và cách trang trí này thay đổi theo từng thời kỳ, nhờ đó mà hiểu được lịch sử phát triển mỹ thuật của nước ta từ thế kỷ XV - XVIII II GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC KĨ THUẬT: 1 Giáo dục: - Hàng loạt trí thức trẻ được đào tạo đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng và bảo vệ đất... Đây là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất Việt Nam Chùa Dâu được xây dựng vào buổi đầu Công Nguyên Các nhà sư Ấn Độ đầu tiên đã từng đến đây Vào cuối thế kỷ 6, nhà sư Tì-ni-đa-lưu-chi từ Trung Quốc đến chùa này, lập nên một phái Thiền ở Việt Nam Chùa được khởi công xây dựng năm 187 và hoàn thành năm 226, là ngôi chùa lâu đời nhất và gắn liền với lịch sử văn hóa, Phật giáo Việt Nam, Tượng bà Dâu hay... UNESCO tôn vinh là danh nhân văn hóa thế giới II GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC KĨ THUẬT: 2 Văn học: - Thế kỉ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển với sự xuất hiện của hàng loạt tập thơ của Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông…có nội dung ca ngợi đất nước phát triển Ch÷ H¸n: Thiªn Ch÷ N«m: Trêi Lê Thánh Tông là vị vua thứ năm của nhà Hậu Lê trị vì từ năm 1460 đến 1497 Ông tên thật là Lê Tư Thành,... thời nhà Lý lớn nhất Việt Nam Tháp Báo Thiên được xây năm 1057 mé đông hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội Tháp này cao đến 10 trượng, có tất cả 12 tầng Tầng trên cùng bằng đồng, những tầng dưới bằng đá và gạch Tháp được xếp vào một trong An Nam tứ đại khí, bốn vật báu của đất nước bằng đồng, mà ba (kiến trúc điêu khắc) quý giá khác là chùa Quỳnh Lâm, vạc Phổ Minh và chuông Quy Điền Di tích khảo cổ hoàng thành Thăng... minh quân, là người đã đưa Đại Việt lên tới thời hoàng kim của chế độ phong kiến Ông cũng được xem là một nhà văn hoá và một người coi trọng hiền tài II GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC KĨ THUẬT: 3 Nghệ thuật: - Trong các thế kỉ X- XV nhiều công trình kiến trúc phật giáo được xây dựng như chùa Một Cột, tháp Báo Thiên… Chuông, tượng được đúc, tạc rất nhiều Chùa Một Cột hay Chùa Mật (gọi theo Hán-Việt . BÀI 20: XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC THẾ KỈ X- XV I. TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO: - Nho giáo: trở. - Đạo giáo hòa lẫn với các tín ngưỡng dân gian. - Thời Lê sơ, Phật giáo bị hạn chế, thu hẹp và đi vào trong nhân dân. Lão Tử, họ Lý, tên Nhĩ, là người