MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu Kết cấu đề tài 1 2 CHƯƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI HÀNH HẠ NGƯỜI KHÁC 1.1 Khái niệm đặc điểm tội hành hạ người khác 1.1.1 Khái niệm tội hành hạ người khác 1.1.2 Đặc điểm tội hành hạ người khác 1.2 Tội hành hạ người khác theo pháp luật hình Việt Nam qua thời kỳ 1.2.1 Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1985 1.2.2 Giai đoạn từ sau năm 1985 đến năm 1999 1.2.3 Giai đoạn từ sau năm 1999 đến 1.3 Các dấu hiệu pháp lý hình phạt áp dụng tội hành hạ người khác 11 1.3.1 Dấu hiệu pháp lý tội hành hạ người khác 11 1.3.2 Hình phạt tội hành hạ người khác 22 1.4 Phân biệt tội hành hạ người khác với số tội phạm khác Luật hình Việt Nam 26 1.4.1 Với tội tử (100 Bộ luật hình năm 1999 – Điều 130 Bộ luật hình năm 2015) 26 1.4.2 Với tội làm nhục người khác (121 Bộ luật hình năm 1999 – Điều 155 Bộ luật hình năm 2015) 27 1.4.3 Với tội hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có cơng ni dưỡng (Điều 151 Bộ luật hình năm 1999 – Điều 185 Bộ luật hình năm 2015) 28 CHƯƠNG THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI HÀNH HẠ NGƯỜI KHÁC VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN 31 2.1 Thực trạng áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác địa bàn huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk giai đoạn 2009 đến năm 2015 31 2.2 Những bất cập việc áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác 35 2.3 Giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật hình nâng cao hiệu đấu tranh, phòng ngừa tội hành hạ người khác 37 2.3.1 Hồn thiện pháp luật hình tội hành hạ người khác 37 2.3.2 Nâng cao trách nhiệm người tiến hành tố tụng 38 2.3.3 Tuyên truyền giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức nhân dân; tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát 39 KẾT LUẬN 42 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 43 LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Tội hành hạ người khác xâm hại tới sức khỏe, nhân phẩm người pháp luật bảo vệ, người đủ tuổi chịu trách nhiệm hình lực trách nhiệm hình cố ý thực hành vi đối xử tàn ác với người lệ thuộc vào Trên thực tế nước nhiều năm qua, tội hành hạ người khác có số lượng án thụ lý giải thấp so với tội khác nhóm tội xâm phạm sức khỏe Ngược lại, số vụ việc hành hạ người khác xảy nhiều nhiều địa phương chưa phát hiện, thụ lý giải theo quy định Luật hình sự, hành hạ người khác hành vi diễn tiềm ẩn hàng ngày nhiều nơi xã hội, việc phát xử lý chưa nhiều, chưa hiệu quả, thiếu nghiêm khắc, chưa đồng thuận cao nhân dân Cũng giống loại tội phạm khác gia tăng, hình thức thủ đoạn ngày tinh vi hơn, tội hành hạ người khác phức tạp gây hậu nghiêm trọng cho người Một tượng phổ biến mà quan chức chưa can thiệp xử lý hết tình trạng hành hạ trẻ em lao động phụ giúp việc nhà, trẻ em sở trông giữ trẻ Đây tình trạng tồn từ lâu thành phố lớn, chí vùng quê, vùng cao nước ta Việc đấu tranh phòng chống hành vi hành hạ người khác nói chung, tội hành hạ người khác nói riêng vấn đề thiết xã hội để bảo vệ người lao động, người già, trẻ em đối tượng khác khỏi hành vi đối xử tàn ác, hướng tới xã hội công bằng, dân chủ, văn minh Việc đấu tranh trước hết phải có tham gia tích cực người, lực lượng Công an, tổ chức xã hội, đoàn thể… đồng thời đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật quyền người, tôn trọng bảo vệ sức khỏe danh dự người Bên cạnh đó, cần phải kiên xử lý hành xử lý hình hành vi hành hạ người khác; xử lý hình sự, quan có vai trị quan trọng Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát Tòa án Từ lý nêu trên, nên người viết chọn đề tài “Tội hành hạ người khác theo pháp luật hình Việt Nam – Từ thực tiễn huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lăk” để viết tiểu luận tốt nghiệp cử nhân luật Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu đề tài tiểu luận phân tích quy định pháp luật hình Việt Nam tội hành hạ người khác; làm rõ khái niệm hành hạ người khác tội hành hạ người khác; phân tích dấu hiệu pháp lý hình phạt áp dụng tội hành hạ người khác; phân biệt tội hành hạ người khác với số tội phạm khác Luật hình Việt Nam tội tử, tội làm nhục người khác, tội hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có cơng ni dưỡng Tổng hợp đánh giá thực tiễn việc áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác, đồng thời đề xuất số giải pháp nhằm hồn thiện pháp luật hình nâng cao hiệu đấu tranh, phòng ngừa đối với loại tội phạm Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu đề tài tiểu luận quy định pháp luật hình Việt Nam tội hành hạ người khác; thực tiễn việc áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác nói chung, địa bàn huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lăk nói riêng Kết cấu đề tài Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục danh mục tài liệu tham khảo, tiểu luận gồm có 02 chương chính: Chương Những vấn đề lý luận quy định luật hình tội hành hạ người khác Chương Thực trạng áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác giải pháp hoàn thiện CHƯƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI HÀNH HẠ NGƯỜI KHÁC 1.1 Khái niệm đặc điểm tội hành hạ người khác 1.1.1 Khái niệm tội hành hạ người khác Để hiểu rõ tội hành hạ người khác trước tiên, phải hiểu hành hạ người khác Hành hạ người khác hành vi diễn nhiều nơi, nhiều gia đình đời sống xã hội Bộ luật hình có quy định tội hành hạ người khác, văn hướng dẫn thi hành Bộ luật hình lại không khái niệm cụ thể hành hạ người khác Cho nên, để đưa khái niệm hành hạ người khác, cần phải tổng hợp từ nhiều nguồn khác Theo Từ điển tiếng Việt định nghĩa hành hạ “làm cho đau đớn, khổ sở”1 Mặt khác, theo Bình luận khoa học hình phần tội phạm, tập I tác giả Đinh Văn Quế định nghĩa “Hành hạ người khác hành vi người đối xử tàn ác với người lệ thuộc cách có hệ thống (lặp lặp lại nhiều lần) gây đau đớn thể xác tinh thần cho người bị hành hạ” Bên cạnh đó, theo Thơng tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001 Bộ Tư pháp, Bộ Cơng an, Tịa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng quy định chương XV “Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân gia đình” Bộ luật hình năm 1999, “Hành hạ, ngược đãi đối xử tàn ác, tồi tệ người khác gây đau khổ thể xác tinh thần kéo dài, thông thường hiểu việc đối xử tồi tệ ăn, mặc, mặt sinh hoạt hàng ngày khác người thân như: nhiếc móc, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách cách khơng bình thường có hành vi bạo lực xâm phạm thân Viện ngôn ngữ học (2010), Từ điển tiếng Việt, NXB Đà Nẵng, Hà Nội – Đà Nẵng Đinh Văn Quế (2003), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự, phần tội phạm, (Tập I, Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người), NXB Thành phố Hồ Chí Minh thể người bị hại như: đánh đập, giam hãm, làm cho người bị hại bị đau đớn thể xác tinh thần” Từ nguồn viện dẫn nêu trên, người viết định nghĩa hành hạ người khác sau: Hành hạ người khác hành vi người đối xử tàn ác với người lệ thuộc vào cách có hệ thống lặp lặp lại nhiều lần gây đau đớn thể xác, đè nén, áp tinh thần người bị hành hạ Hành hạ người khác xem tội phạm quy định Bộ luật hình năm 1999 Điều 110 Bộ luật hình năm 2015 Điều 140, hai Bộ luật không trực tiếp định nghĩa “Tội hành hạ người khác” mà mơ tả trực tiếp hành vi hành hạ người khác, đồng thời văn hướng dẫn thi hành Bộ luật hình năm 1999 khơng định nghĩa hành hạ người khác Để hiểu tội hành hạ người khác, cần đề cập đến định nghĩa tội phạm Điều Bộ Luật hình năm 1999 định nghĩa tội phạm sau: “Tội phạm hành vi nguy hiểm cho xã hội quy định Bộ luật hình sự, người có lực trách nhiệm hình thực cách cố ý vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ trị, chế độ kinh tế, văn hóa, quốc phịng, an ninh, trật tự, an tồn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp tổ chức, xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác công dân, xâm phạm lĩnh vực khác trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa” Hiện nay, định nghĩa tội phạm tiếp tục ghi nhận Điều Bộ luật hình năm 2015, có sửa đổi, bổ sung nhằm phù hợp với tính hình đất nước, cụ thể bổ sung thêm chủ thể “pháp nhân thương mại”, thay cụm từ “xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do” thành cụm từ “xâm phạm quyền người”, thay cụm từ “tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác cơng dân” thành cụm từ “quyền, lợi ích hợp pháp công dân”, đồng thời bổ sung thêm cụm từ “mà theo quy định Bộ luật phải bị xử lý hình sự” Như vậy, hành vi coi tội phạm Điểm a Tiểu mục 2.1 Mục Tiểu mục 7.1 Mục Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BTP-BCATANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001 Bộ Tư pháp, Bộ Cơng an, Tịa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao Hướng dẫn áp dụng quy định chương XV “Các tội xâm phạm chế độ nhân gia đình” Bộ luật hình năm 1999 thỏa mãn yếu tố như: hành vi hành vi nguy hiểm cho xã hội, quy định Bộ luật hình sự, người thực hành vi phải người có lực trách nhiệm hình sự, người thực hành vi phải người có lỗi, xâm phạm đến quan hệ xã hội cụ thể Luật hình bảo vệ Tại khoản Điều 110 Bộ luật hình năm 1999 khoản Điều 140 Bộ luật hình năm 2015 quy định tội hành hạ người khác mô tả chung hành vi hành hạ người khác hành vi “đối xử tàn ác với người lệ thuộc mình” Như vậy, thấy rõ hành vi đối xử tàn ác với người khác hành vi thực với lỗi cố ý, lỗi vô ý Kết hợp với định nghĩa hành hạ người khác nghĩa tội phạm nêu trên, người viết định nghĩa tội hành hạ người khác sau: Tội hành hạ người khác hành vi nguy hiểm cho xã hội người có lực trách nhiệm hình cố ý thực cách đối xử tàn ác với người lệ thuộc vào mình, xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người khác quy định Bộ luật hình 1.1.2 Đặc điểm tội hành hạ người khác Thông qua định nghĩa tội hành hạ người khác trên, tội hành hạ người khác loại tội phạm nên phải thỏa mãn đặc điểm tội phạm nói chung, cụ thể sau: Thứ nhất, hành vi người thực có tính nguy hiểm cho xã hội, nghĩa gây de dọa gây thiệt hại đáng kể cho quan hệ xã hội Luật hình bảo vệ Hành vi nguy hiểm cho xã hội tội hành hạ người khác hành vi đối xử tác ác với người lệ thuộc vào Hành vi đối xử tàn ác đánh đập, tra tấn, chửi rủa, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách, Hành vi xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người, quan hệ pháp luật hình bảo vệ Hành vi gây nên thiệt hại tổn hại sức khỏe mức độ định tổn hại tinh thần cho người bị hành hạ Thứ hai, chủ thể tội hành hạ người khác phải người có lực trách nhiệm hình Tức người thực hành vi đối xử tàn ác với người lệ thuộc vào phải có lực trách nhiệm hình Bộ luật hình khơng quy định có lực trách nhiệm hình mà quy định tình trạng khơng có lực trách nhiệm hình (Điều 13 Bộ luật hình năm 1999, Điều 21 Bộ luật hình năm 2015) Theo đó, người hực hành vi đối xử tàn ác với người lệ thuộc vào có lực trách nhiệm hình tức người phải đủ tuổi quy định Bộ luật hình sự, có khả nhận thức điều khiển hành vi Thứ ba, người thực hành vi đối xử tàn ác phải có lỗi cố ý Với tội hành hạ người khác lỗi người phạm tội lỗi cố ý Theo Điều Bộ luật hình năm 1999 Điều 10 Bộ luật hình năm 2015 cố ý phạm tội trường hợp người phạm tội nhận thức rõ hành vi nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu hành vi mong muốn hậu xảy ra, lỗi cố ý trực tiếp; thấy trước hậu hành vi xảy ra, khơng mong muốn có ý thức để mặc cho hậu xảy ra, lỗi cố ý gián tiếp Lỗi người phạm tội hành hạ người khác cố ý trực tiếp, người thực hành vi hành hạ thấy trước hậu tội phạm mong muốn hậu xảy Ví dụ gia đình anh Nguyễn Văn A thuê em Nguyễn Thị B (17 tuổi) giúp việc nhà, thời gian làm thuê, lần khơng hài lịng cơng việc em B làm, anh A thường xuyên có hành động chửi mắng, đánh đập em B,… Hành động anh A hồn tồn nhận thức hành vi gây tổn hại đến sức khỏe tinh thần em B, mong muốn hậu xảy nên tiếp tục thực Lỗi người phạm tội hành hạ người khác lỗi cố ý gián tiếp, người thực hành vi hành hạ thấy trước hậu hành vi xảy ra, khơng mong muốn có ý thức để mặc cho hậu xảy Ví dụ chị C nhận trơng trẻ nhà, có bé thường xuyên lười ăn nên cho ăn, chị C thường ngắt nhéo, dọa nạt ép bé ăn; hành động chị C hoàn toàn nhận thức hành vi gây tổn hại đến tâm lý cho bé, chị C khơng mong muốn có hậu ảnh hưởng hưởng tâm lý bé xảy mục đích bé ăn; lỗi chị C lỗi cố ý gián tiếp, chị C hồn tồn lựa chọn cách xử xự khác phù hợp giỗ dành bé Thứ tư, người bị đối xử tàn án phải với người có quan hệ lệ thuộc vào người thực hành vi phạm tội Đây đặc trưng bật tội Theo đó, người phạm vào tội nạn nhân có mối quan hệ lệ thuộc với người thực hành vi hành hạ Nếu người hành hạ người khác mà khơng có mối quan hệ lệ thuộc tùy vào tính chất hành vi mà phạm vào tội khác Bộ luật hình quy định Mối quan hệ lệ thuộc lệ thuộc vào cơng việc, tơn giáo tín ngưỡng, giáo dục, Thứ năm, hành vi đối xử tàn ác tội hành hạ người khác xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người quy định Bộ luật luật hình Sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người quyền người Luật hình bảo vệ, nêu Điều Bộ luật hình năm 1999 năm 2015 Các quyền ghi nhận bảo đảm nhiều văn khác Hiện nay, Hiến pháp năm 2013 khẳng định quyền người Chương II Chỉ hành vi nguy hiểm cho xã hội quy định Bộ luật hình tội phạm, ngồi Bộ luật hình khơng có văn khác quy định tội phạm, hành vi hành hạ người khác xem tội phạm quy định Điều 110 Bộ luật hình năm 1999, Điều 140 Bộ luật hình năm 2015 1.2 Tội hành hạ người khác theo pháp luật hình Việt Nam qua thời kỳ 1.2.1 Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1985 Sau ngày 02/9/1945, ngày đầu xây dựng nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nhà nước ta chưa xây dựng hệ thống pháp luật thống Pháp luật cịn mang tính vùng miền Trong giai đoạn số văn pháp luật ban hành nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe người đảm bảo trật tự kỷ cương xã hội nằm rải rác nhiều sắc lệnh khác nhau, tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ người chưa quy định cách cụ thể đầy đủ, tội hành hạ người khác chưa quy định thành tội độc lập Một năm sau Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tun ngơn độc lập, văn có giá trị pháp lý cao nước ta lần ban hành Hiến pháp năm 1946, nội dung Hiến pháp quyền bất khả xâm phạm thân thể công dân chưa thể rõ Tiếp đến, hiến pháp thứ hai nước ta ban hành Hiến pháp năm 1959, nội dung ghi nhận: “Quyền bất khả xâm phạm thân thể công dân nước Việt Nam dân chủ cộng hịa bảo đảm Khơng bị bắt khơng có định Tòa án nhân dân phê chuẩn Viện kiểm sát nhân dân”4 Trong giai đoạn này, tội hành hạ người khác chưa quy định độc lập mà nằm khách thể nhóm tội “xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người khác”, pháp luật hình giai đoạn cịn thiếu, việc xét xử chủ yếu dựa tổng kết hướng dẫn Tịa án, chẳng hạn như: Thơng tư số 24/TATC ngày 10/8/1974 Tòa án nhân dân tối cao thực tiễn xét xử vụ án vô ý giết người cố ý gây thương tích; Chỉ thị số 1025 ngày 15/6/1960 Tòa án nhân dân tối cao quy định đường lối xét xử tội giết người mê tín dị đoan xét xử tội hiếp dâm, Đến ngày 15/3/1976, Hội đồng Chính phủ cách mạng lâm thời thông qua Sắc luật số 03-SL/1976 quy định tội phạm hình phạt, có năm loại tội thuộc nhóm tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người Nhìn chung, Sắc luật tạo sở pháp lý cho việc đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung tội xâm phạm tính mạng sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người nói riêng Tuy nhiên, Sắc luật không quy định cụ thể dấu hiệu phạm tội khung hình phạt tội phạm cụ thể Sau đó, Hiến pháp thứ ba nước ta ban hành Hiến pháp năm 1980, nội dung ghi nhận: “Cơng dân có quyền bất khả xâm phạm thân thể Khơng bị bắt, khơng có định Tịa án nhân dân, định phê chuẩn Viện kiểm sát nhân dân Việc bắt giam giữ người phải theo pháp luật Nghiêm cấm hình thức truy bức, nhục hình”5 Cụ thể hóa quy định Hiến pháp năm 1980, đến ngày 27/6/1985, Quốc hội thơng qua Bộ luật hình Đây Bộ luật hình nước ta kể từ sau thống đất nước Bộ luật hình năm 1985 kế thừa phát triển thành tựu pháp luật hình Việt Nam qua thời kỳ trước bước ngoặt quan trọng lịch sử lập pháp pháp luật hình nước ta Lần đầu tiên, chế định quan trọng Bộ luật hình định nghĩa cách khái quát luật, văn Điều 27 Hiến pháp năm 1959 Điều 69 Hiến pháp năm 1980 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN 2.1 Thực trạng áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác địa bàn huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk giai đoạn 2009 đến năm 2015 Nhìn chung, tội hành hạ người khác có số lượng án thụ lý giải thấp nhiều năm qua địa bàn huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk Theo số liệu thống kê, báo cáo hàng năm Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo từ năm 2009 đến năm 2015, có hai vụ án thụ lý điều tra, truy tố xét xử; chiếm tỷ lệ nhỏ so với tội khác nhóm tội xâm phạm sức khỏe Nhưng thực tế số vụ việc hành hạ người khác xảy nhiều nhiều địa phương chưa phát hiện, thụ lý giải theo quy định Luật hình Các vụ án mối quan hệ phụ thuộc lao động, công việc; nạn nhân đa số người có hồn cảnh khó khăn, phải lao động để kiếm sống từ nhỏ khơng hiểu biết pháp luật, hồn cảnh phải làm thuê, giúp việc cho người khác, bị đối xử tàn ác thường cam chịu, không dám phản kháng Nạn nhân em nhỏ, nhận thức chưa đầy đủ nên chưa thể nhận thức tính chất hành vi hành hạ, khơng biết trực tiếp tố cáo, mà biết nói với cha mẹ13 Theo đánh giá chung, công tác điều tra, tố, xét xử tội hành hạ người khác địa bàn huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk đạt kết đáng kể, khơng có vụ án tồn đọng, đình Tuy nhiên, thực tế áp dụng quy định pháp luật hình với tội phạm nhiều bất cập Cụ thể sau: Thứ nhất, việc định tội danh với hành vi phạm tội sai Trên thực tế, áp dụng quy định pháp luật hình với tội phạm này, nhiều trường hợp người tiến hành tố tụng hình cịn nhầm lẫn hành vi khách quan tội hành hạ người khác tội có ý gây thương tích gây tổn hại sức khỏe người khác, nên 13 Báo cáo tổng kết hoạt động công tác kiểm sát năm 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk hành vi giống lại khởi tố, truy tố, xét xử hai tội danh khác nhau, nguyên nhân hai tội có hành vi khách quan tương tự nhau, dẫn đến nhầm lẫn trường hợp hành hạ gây thương tích nhỏ Chẳng hạn vụ án bà Nguyễn Thị Hà cư trú thị trấn Ea Drăng, huyện Ea H'leo bị Tòa án nhân dân huyện Ea H'leo xét xử tội “cố ý gây thương tích” vào năm 2010 Theo nội dung cáo trạng Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo nêu vào năm 2009, Nguyễn Thị Hà nhận Huỳnh Thị Mai (14 tuổi) đến giúp việc phụ nhà, phụ bán nước giải khát nhà bà Hà, bà trả tiền công Bà Hà kêu Mai thường xuyên tới bàn khách ngồi xem xét để cung cấp nước đá trà kịp thời cho khách, ham chơi nên Mai thường xuyên không làm tốt nhiệm vụ Sau nhiều lần, số khách quen biết phản ánh trực tiếp với bà Hà việc không lo chăm trà, nước đá kịp thời, lần bà Hà tức giận bé Mai chửi bới thô tục, nắm tóc tát vào mặt bé Mai, khơng cho Mai ăn cơm, có lần dùng ly thủy tinh ném vào người bé Mai; thời gian diễn khoảng ba tháng bé Mai khơng chịu đựng nên tự bỏ việc kể lại cho bà Nguyễn Thị Linh mẹ bé nghe việc Bà Linh làm đơn tố cáo gởi đến quan Công an yêu cầu xử lý bà Hà theo pháp luật hình Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Ea H'leo định trưng cầu giám định, theo kết luận Trung tâm giám định tỷ lệ thương tích bé Mai 5%, nên Cơ quan điều tra khởi tố vụ án khởi tố bị can Nguyễn Thị Hà tội “cố ý gây thương tích” Sau kết thúc điều tra đề nghị Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo truy tố Nguyễn Thị Hà tội danh “cố ý gây thương tích” theo khoản Điều 104 Bộ luật hình năm 1999, Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo truy tố Nguyễn Thị Hà với tội danh điều khoản Cơ quan điều tra đề nghị Ngày 09/4/2010, Tòa án nhân dân huyện Ea H'leo xét xử vụ án, áp dụng khoản Điều 104 Bộ luật hình năm 1999 tuyên phạt Nguyễn Thị Hà 12 tháng tù cho hưởng án treo tội danh “cố ý gây thương tích” Sau đó, bà Nguyễn Thị Linh làm đơn kháng cáo Ngày 20/8/2010, Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lăk tuyên hủy án nêu Tòa án nhân dân huyện Ea H'leo để điều tra, xét xử lại theo hướng Nguyễn Thị Hà không phạm tội cố ý gây thương tích mà tội hành hạ người khác Sau đó, Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo truy tố Tòa án nhân dân huyện Ea H'leo xét xử Nguyễn Thị Hà tội “hành hạ người khác” Một vụ án khác tương tự bé Trần Thị Nhung (13 tuổi) bị bà Trần Thị Hạnh cư trú xã Ea Ral, huyện Ea H'leo thường xuyên có hành vi đánh đập, chửi bới, nắm tóc ép đầu bé Nhung dí xuống đất, khơng cho bé Nhung ăn cơm… diễn khoảng hai tháng Sau đó, bé Nhung kể lại việc cho mẹ bé nghe, mẹ bé làm đơn tố cáo quan Công an Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Ea H'leo khởi tố vụ án, khởi tố bị can, Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo truy tố ngày 20/6/2012, Tòa án nhân dân huyện Ea H'leo đưa vụ án xét xử tuyên phạt Trần Thị Hạnh 06 tháng tù tội “Hành hạ người khác” theo khoản Điều 110 Bộ luật hình năm 1999 Thông qua hai vụ án nêu cho thấy việc định tội danh quan tiến hành tố tụng có khác hành vi phạm tội giống Nguyên nhân quy định Bộ luật hình chưa rõ ràng cấu thành tội phạm tội hành hạ người khác, bên cạnh phần nhận thức người tiến hành tố tụng hình khác nên xảy tình trạng hành vi khách quan giống lại khởi tố, truy tố với hai tội danh khác kết hai án Tòa án khác Theo người viết nhận thấy, vụ án thứ nhất, bà Nguyễn Thị Hà hành hạ bé Huỳnh Thị Mai việc cấp sơ thẩm huyện Ea H'leo định tội cố ý gây thương tích chưa xác, chưa phản ánh tính chất mức độ hành vi phạm tội Đối với tội cố ý gây thương tích lỗi người phạm tội cố ý trực tiếp, người phạm tội ý thức hậu mong muốn hậu xảy Nhưng với tội hành hạ người khác, lỗi người phạm tội cố ý gián tiếp cố ý trực tiếp Theo đó, người phạm tội có hành vi hành hạ người lệ thuộc vào nhằm mục đích hành hạ khơng phải mục đích gây thương tích Hành vi Nguyễn Thị Hà khơng nhằm mục đích gây thương tích cho Huỳnh Thị Mai mà mục đích cho Mai sợ thực tốt nhiệm vụ Nếu bà Hà gây thương tích từ 11% trở lên Mai, ngồi việc bị truy tố tội hành hạ người khác bà Hà bị truy tố thêm tội cố ý gấy thương tích Đối với vụ án thứ hai, quan tiến hành tố tụng xử lý Trần Thị Hạnh tội “hành hạ người khác” Qua hai vụ án cho thấy việc áp dụng quy định Bộ luật hình tội hành hạ người khác chưa thống dẫn đến định tội danh với hành vi nguy hiểm cho xã hội cịn sai sót, khơng tạo thống trình áp dụng pháp luật Thứ hai, tình trạng bỏ lọt tội phạm khởi tố điều tra, truy tố, xét xử tồn áp dụng pháp luật tội phạm Tội hành hạ người khác có đặc trưng riêng nạn nhân phải có mối quan hệ lệ thuộc với người hành hạ Hành vi khách quan tội (hành vi đối xử tàn ác) phải kéo dài thời gian định Nhưng không yêu cầu có hậu thương tích xảy Trên thực tế, việc hành hạ trẻ em, người giúp việc xảy nhiều xã hội, nhiều vụ án tố cáo với Cơ quan điều tra Tuy nhiên, tiếp nhận vụ việc, Cơ quan điều tra không thu thập chứng để khởi tố Lý việc hành hạ kéo dài thời gian nên lúc phát khơng để lại hậu nạn nhân Việc điều tra phụ thuộc vào lời khai người xung quanh nạn nhân chính, nạn nhân lại người phụ thuộc vào người có hành vi hành hạ nên nhiều trường hợp khơng dám khai nhận bị đối xử tàn ác Do nhiều trường hợp hành vi hành hạ bị xử lý hành thời điểm hành vi bị phát giác Cơ quan tiến hành tố tụng khó chứng minh có hành vi tàn ác xảy Nếu có cơng cụ, phương tiện dùng thực hành vi đa số khơng cịn Hậu để lại người nạn nhân dấu vết thời gian dài, dẫn đến việc khó chứng hành vi đối xử tàn ác xảy nạn nhân thời gian dài Nếu có hậu để lại thương tích cho nạn nhân đa số thực tế thường Cơ quan điều tra lại thụ lý tội cố ý gây thương tích, mà thật có hành vi hành hạ người khác dẫn đến thương tích đáng kể cho nạn nhân tội phạm xử lý với tội danh “tội cố ý gây thương tích” mà bỏ lọt tội “hành hạ người khác” Thứ ba, hình phạt áp dụng với bị cáo chưa tương xứng với hành vi phạm tội Điều 110 Bộ luật hình năm 1999 Điều 140 Bộ luật hình năm 2015 quy định với tội hành hạ người khác có tình tiết định khung tăng nặng cao ba năm tù giam, cho dù hành vi hành hạ mức Tịa án khơng thể định mức hình phạt cao giới hạn quy định Thực tiễn xét xử tội hành hạ người khác năm qua cho thấy, đa số vụ án bị cáo phải chịu mức án cao ba năm tù giam Nhưng mức hình phạt khơng nhận đồng tình dư luận nhân dân, đa số người dân cho việc phạt ba năm tù chưa thỏa đáng với hành vi phạm tội bị cáo, việc hành hạ gây ảnh hưởng lớn tới tâm lý người bị hành hạ, trường hợp mà nạn nhân trẻ em, hành vi tàn ác em nhỏ không gây tâm lý hoang mang, hoảng sợ mà gây ảnh hưởng nặng nề tâm lý em sau Nhìn chung nước, nhiều vụ án bị đưa xét xử bảo mẫu Phụng Bình Dương, bảo mẫu Quảng Thị Kim Hoa hành hạ trẻ nhỏ Đồng Nai, bảo mẫu Đông Phương Lý Thành phố Hồ Chí Minh Tuy nhiên nạn bạo hành trẻ em khơng giảm mà có xu hướng gia tăng năm gần đây, diễn âm thầm nhiều địa phương nước 2.2 Những bất cập việc áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác Những bất cập vướng mắc kể trên, nguyên nhân xuất phát quy định pháp luật hình chưa rõ ràng cụ thể, trình độ nhận thức chủ thể tiến hành tố tụng hình chưa đáp ứng với yêu cầu thực tiễn, ý thức chấp hành pháp luật số người dân yếu kém, kể sau đây: Thứ nhất, quy định pháp luật hình tội hành hạ người khác chưa đầy đủ, rõ ràng nên gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố, xét xử Tội hành hạ người khác quy định Điều 110 Bộ luật hình năm 1999, sau sửa đổi, bổ sung năm 2009 kể Bộ luật hình năm 2015 ban hành, mặt cấu thành tội phạm khơng có thay đổi đáng kể, trừ Bộ luật hình năm 2015 bổ sung thêm hành vi “làm nhục” Theo đó, Điều 110 Bộ luật hình năm 1999 Điều 140 Bộ luật hình năm 2015 định nghĩa hành vi hành hạ “đối xử tàn ác” “làm nhục” người lệ thuộc mình, văn hướng dẫn thi hành khơng có hướng dẫn tội danh nêu rõ “đối xử tàn ác” “làm nhục” Chính dẫn đến thực tế, quan tiến hảnh tố tụng hình nhiều nơi có cách hiểu khác dẫn đến định tội danh sai bỏ lọt tội phạm Việc định tội danh không với hành vi phạm tội bỏ lọt tội phạm mà cịn dẫn đến việc định hình phạt khơng tương xứng với tính chất mức độ hành vi phạm tội Điều ảnh hưởng đến mục đích hình phạt áp dụng với người có hành vi phạm tội Thứ hai, trình độ lực, trách nhiệm kinh nghiệm thực tiễn số Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân chưa chuyên sâu, dẫn đến nhiều hành vi phạm tội chưa xử lý, chưa xác định ranh giới xử lý vi phạm hành tội phạm Cũng chưa xác định ranh giới tội phạm có cấu thành tương tự Trên thực tế tội phạm xảy nhiều, công khai sống hàng ngày việc quản lý quan chức lỏng lẻo, xử lý mặt hình cịn hạn chế Thứ ba, phải kể đến ý thức chấp hành pháp luật số người dân kém, nguyên nhân làm phát sinh tội phạm Ý thức tự giác chấp hành pháp luật người dân có ý nghĩa quan trọng để đảm bảo pháp luật phát huy hiệu lực Mặc dù năm qua, Đảng nhà nước ta trọng công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân, người dân lao động, người vùng sâu, vùng xa để họ hiểu tuân thủ pháp luật, hiểu quyền nghĩa vụ Tuy nhiên nay, ý thức pháp luật số người dân cịn thấp Họ chưa tơn trọng pháp luật, có thái độ thờ ơ, lẩn tránh pháp luật Thể qua tùy tiện thái độ lao động hành vi ứng xử với xã hội Ý thức người dân chậm nâng cao thói quen truyền thống Sự chênh lệch trình độ văn hóa miền dẫn đến chênh lệch ý thức pháp luật Nhiều người dân cho thực thi pháp luật hoạt động quan công quyền người dân, nên nhiều quy định pháp luật chưa người dân tuân thủ thực cách nghiêm minh Tình trạng tội phạm nói chung tội hành hạ người khác diễn biến phức tạp nhiều nơi Cũng nhiều trường hợp người dân ý thức việc làm vi phạm pháp luật cố tình không chấp hành pháp luật 2.3 Giải pháp nhằm hồn thiện pháp luật hình nâng cao hiệu đấu tranh, phòng ngừa tội hành hạ người khác Qua phân tích, đánh giá số bất cập áp dụng pháp luật hình tội hành hạ người khác nêu trên, người viết nêu số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật hình nâng cao hiệu đấu tranh, phòng ngừa đối với loại tội phạm 2.3.1 Hồn thiện pháp luật hình tội hành hạ người khác Ngày 27/11/2015, Quốc hội thông qua Bộ luật hình năm 2015, nhiên có nhiều nội dung quy định Bộ luật sai sót trình ban hành giai đoạn lấy ý kiến sửa đổi Trong đó, tội hành hạ người khác quy định Điều 140 tinh thần Điều 110 Bộ luật hình năm 1999, có bổ sung quy định thêm hành vi khách quan hành vi “làm nhục” người lệ thuộc mình, bổ sung thêm tình tiết định khung “gây rối loạn tâm thần hành vi nạn nhân”, sửa tình tiết định khung cũ theo hướng cụ thể Tuy nhiên, với quy định hành chưa đầy đủ Theo người viết cần sửa đổi, bổ sung sau: Quy định cụ thể hành vi khách quan tội hành hạ người khác, không mô tả chung chung hành vi đối xử tàn ác làm nhục người lệ thuộc mình, hành vi đa dạng Chính việc không định nghĩa rõ hành vi đối xử tàn ác, làm nhục gây nhiều khó khăn cho người tiến hành tố tụng giải vụ án, dẫn đến khó khăn việc định tội danh, khó phân biệt tội hành hạ người khác với tội phạm khác loại có cấu thành tương tự, xác định trách nhiệm hình Về hình phạt, mức hình phạt tù quy định tối đa đến 03 năm, theo người viết nhẹ so với hậu mặt xã hội mà loại tội phạm gây nạn nhân, nên cần sửa đổi tăng thêm mức hình phạt tù Thực tế cho thấy, vụ án hành hạ người khác thường để lại hậu lớn nạn nhân em nhỏ bị ảnh hưởng lớn đến tinh thần, làm em có nhìn lệch lạc xã hội, ảnh hưởng đến phát triển bình thường em, có trường hợp khơng nhận thức được, mắc số bênh tự kỉ, sợ tiếp túc với người ngoài, Bên cạnh việc sửa đổi quy định hình phạt trên, ngồi hình phạt cần quy định hình phạt bổ sung cho tội phạm cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề làm cơng việc định, hình phạt tiền, Mặt khác, bên cạnh việc sửa đổi, bổ sung quy định Bộ luật hình sự, Tịa án nhân dân tối cao cần phối hợp với quan liên quan Trung ương sớm ban hành văn hướng dẫn quy định Bộ luật hình tội hành hạ người khác, mơ tả theo hướng liệt kê chi tiết số hành vi có tính chất đối xử tàn ác (như đánh đập, chửi bới, ức hiếp, ngược đãi, ), hành vi làm nhục người lệ thuộc tội hành hạ người khác dự liệu hành vi hành hạ khác Hướng dẫn cụ thể trường hợp quy định thuộc khung tăng nặng trách nhiệm hình khoản Điều 140 Bộ luật hình năm 2015 cụ thể “người già yếu”, người “ốm đau người khác khơng có khả tự vệ”, “gây rối loạn tâm thần hành vi nạn nhân 11% trở lên” chưa rõ ràng 2.3.2 Nâng cao trách nhiệm người tiến hành tố tụng Nhìn chung, trừ Hội thẩm nhân dân, đa số Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán đào tạo chuyên môn nghiệp vụ kỹ nghề nghiệp Tuy nhiên, bên cạnh cịn số Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán chưa nắm vững dấu hiệu đặc trưng tội hành hạ người khác, phải kể đến số trường hợp thiếu tinh thần trách nhiệm trình giải vụ án nên ảnh hưởng lớn đến hiệu cơng tác đấu tranh phịng chống tội phạm Chính vậy, Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán phải thật sạch, vững mạnh, có phẩm chất đạo đức tốt có tinh trần trách nhiệm, phải nắm vững quy định pháp luật nói chung, đặc điểm tội hành hạ người khác nói riêng; vừa yêu cầu vừa giải pháp quan trọng việc giải đấu tranh phòng chống tội hành hạ người khác Mỗi Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán kể Hội thẩm nhân dân phải nhận thức sâu sắc thực đúng, đầy đủ, làm hết chức năng, nhiệm vụ đấu tranh phịng, chống tội phạm nói chung, tội hành hạ người khác nói riêng; phải nắm rõ cấu thành tội phạm hành hạ người khác, phân biệt cấu thành tội phạm tội với tội có cấu thành tương tự, để định tội danh xử lý cho xác, tránh làm sai luật, bỏ lọt tội phạm, làm oan người vơ tội Do đó, việc nâng cao lực, trình độ Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán kể Hội thẩm nhân có ý nghĩa đặc biệt quan trọng Vì vậy, quan tiến hành tố tụng (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tịa án) khơng ngừng tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn nghiệp vụ cho Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán kể Hội thẩm nhân dân, đảm bảo người có ý thức kỷ luật, có phẩm chất lĩnh trị, lĩnh nghề nghiệp, trình độ chun mơn nghiệp vụ vững vàng Đặc biệt trọng việc tập huấn, bồi dưỡng dành riêng cho Hội thẩm nhân dân, Hội thẩm nhân dân Hội đồng nhân dân bầu từ nhiều ngành, nhiều quan khác nên nắm vững quy định pháp luật, yếu tố cấu thành tội phạm, mà thành phần Hội đồng xét xử Hội thẩm lại nhiều Thẩm phán nên có ảnh hưởng lớn đến việc định người có tội hay khơng có tội mức hình phạt người có tội Các Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án phải xây dựng kế hoạch phối hợp liên ngành thực chức nhiệm vụ nói chung, đấu tranh phịng, chống tội phạm nói riêng; thường xuyên tổ chức tổng kết, hội thảo trao đổi rút kinh nghiệm cơng tác xử lý án hình nói chung, tội hành hạ người khác nói riêng; phải có quán quan điểm xử lý hành vi hành hạ người khác, bảo đảm nghiêm minh pháp luật công xã hội Bên cạnh đó, quan cấp trên, Thủ trưởng quan quan tiến hành tố tụng phải thường xuyên tăng cường hoạt động tra, kiểm tra nghiệp vụ, kịp thời phát sai sót cấp để chấn chỉnh, khắc phục phải kiểm điểm trách nhiệm Mặt khác, Tòa án cần phải tăng cường tổ chức phiên xét xử lưu động khu vực dân cư để thu hút đông đảo người dân tham gia, vụ án tội hành hạ người khác, thơng qua tun truyền pháp luật, nâng cao tác dụng giáo dục ý thức tôn trọng sức khỏe người nhân dân 2.3.3 Tuyên truyền giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức nhân dân; tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát Tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật sâu rộng nhân dân, đến người dân để nâng cao nhận thức nhân dân, ý thức pháp luật người biện pháp có ý nghĩa quan trọng; làm chuyển biến nhận thức người nhiệm vụ phòng chống tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự, góp phần giáo dục, ngăn ngừa hành vi phạm tội người dân Trong đó, trọng việc tun truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật quyền người tội hành hạ người khác, thông tin tình hình tội hành hạ người khác, hậu chế tài xử lý hành vi vi phạm Việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tội hành hạ người khác phải sở từ tình hình tội phạm đặc điểm riêng tội hành hạ người khác để xác định cần tuyên truyền nhiều nhất, người dân vùng sâu, vùng xa, người có nguy thực hành vi phạm tội có nguy trở thành nạn nhân hành vi hành hạ, để người thấy rõ quyền trách nhiệm việc đấu tranh phịng chống hành vi hành hạ người khác Việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật địa phương thông qua phương tiện thông tin đại chúng, bên cạnh cần có tham gia quan chức năng, đoàn thể hội phụ nữ, đoàn niên, hội người cao tuổi, hội việc làm, để người dân nhận thức đắn vai trị xã hội, tuân thủ pháp luật, phát hiện, can thiệp, tố giác kịp thời có hành vi vi phạm pháp luật xảy Nhìn chung, vụ án hành hạ gia đình diễn tương đối phổ biến nhất, việc tuyên truyền phải từ cá nhân gia đình, để gia đình, bậc cha mẹ cần hiểu biết quy định pháp luật bảo đảm quyền người điều chỉnh nhận thức thân Cùng với việc tun truyền, phổ biến nâng cao ý thức pháp luật, việc quan trọng vận động người dân tố giác tội phạm Chính quyền cấp cần phải tuyên truyền, vận động để người dân hiểu thấy trách nhiệm cơng đấu tranh phịng chống tội phạm nói chung, tội hành hạ người khác nói riêng Bởi người dân người tiếp cận nhiều nhất, nhiên nhiều trường hợp sợ phiền đến mình, tâm lý ngại tiếp xúc với quan nhà nước mà người dân thường thờ ơ, không tố giác hành vi phạm tội mà gặp phải Chính vậy, làm cho người dân trở thành mắt xích quan trọng cơng đấu tranh, cho người thấy nhiệm vụ thân mình, góp phần phát hiện, ngăn ngừa, giúp quan chức xử lý hành vi phạm tội nhanh chóng đầy đủ Mặt khác, nâng cao công tác quản lý xã hội quan nhà nước địa phương biện pháp cần thiết, củng cố tăng cường hoạt động tổ chức quần chúng sở tổ dân phòng, tổ tự quản, tổ hòa giải, tạo điều kiện vật chất tinh thần cho tổ chức quần chúng hoạt động tích cực tham gia cơng đấu tranh phịng chống tội phạm; tránh tình trạng hành vi hành hạ xảy mà quan địa phương không biết, đổ lỗi cho Tăng cường kiểm tra, giám sát với sở kinh doanh, sở có sử dụng lao động, sở ni dạy trẻ, xóa bỏ triệt để vấn nạn lao động trẻ em tồn nhiều nơi KẾT LUẬN Tội hành hạ người khác hành vi nguy hiểm cho xã hội người có lực trách nhiệm hình cố ý thực cách đối xử tàn ác với người lệ thuộc vào mình, xâm phạm đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người khác quy định Bộ luật hình Tội hành hạ người khác quy định điều 110 Bộ luật hình năm 1999, Điều 140 Bộ luật hình năm 2015, quy định hai khung hình phạt, khung hình phạt áp dụng với tình tiết định tội tội phạm khung hình phạt áp dụng với tình tiết định khung tăng nặng Trong năm qua, nước nói chung có nhiều vụ án hành hạ người khác thụ lý đưa xét xử; riêng địa bàn huyện bàn huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk có hai vụ Nhìn chung, số lượng vụ án đưa xét xử chiếm tỷ lệ nhỏ so với thực tế nạn hành hạ diễn xã hội; việc phát hiện, xử lý đấu tranh phòng chống tội hành hạ người khác cịn gặp nhiều khó khăn, nhiều trường hợp định tội danh sai bỏ lọt nhiều tội phạm, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm vướng mắc quy định pháp luật, nhận thức tình thần trách nhiệm chủ thể tiến hành tố tụng hình sự, nhận thức người dân, công tác tuyên truyền giáo dục nhân dân chưa sâu rộng, chênh lệch giàu nghèo Từ nguyên nhân dẫn đến bất cập vướng mắc phân tích, người viết đề xuất số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật hình nâng cao hiệu đấu tranh, phòng ngừa đối với loại tội phạm như: việc hồn thiện quy định pháp luật hình sự, nâng cao trách nhiệm người tiến hành tố tụng, tuyên truyền phổ biến nhằm nâng cao trình độ nhận thức người dân, tăng cường quản lý quan quyền, cấp, ngành địa phương, nâng cao tinh thần cộng đồng việc phát tố cáo hành vi phạm tội DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO * Văn quy phạm pháp luật 1- Hiến pháp năm 1946 2- Hiến pháp năm 1959 3- Hiến pháp năm 1980 4- Hiến pháp năm 2013 5- Bộ luật hình năm 1985 6- Luật sửa đổi, bổ sung số điều Bộ luật hình năm 1989 7- Luật sửa đổi, bổ sung số điều Bộ luật hình năm 1991 8- Luật sửa đổi, bổ sung số điều Bộ luật hình năm 1992 9- Luật sửa đổi, bổ sung số điều Bộ luật hình năm 1997 10- Bộ luật hình năm 1999 11- Luật bảo vệ, chăm sóc giáo dục trẻ em năm 2004 12- Luật sửa đổi, bổ sung số điều Bộ luật hình năm 2009 13- Luật người khuyết tật năm 2010 14- Bộ luật hình năm 2015 15- Luật trẻ em năm 2016 16- Pháp lệnh người tàn tật năm 1998 17- Nghị số 04/HĐTP ngày 29/12/1986 Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng số quy định phần tội phạm Bộ luật hình 18- Nghị số 01/2006/NQ-HĐTP ngày 12/5/2006 Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng số quy định Bộ luật hình năm 1999 19- Chỉ thị số 1025 ngày 15/6/1960 Tòa án nhân dân tối cao quy định đường lối xét xử tội giết người mê tín dị đoan xét xử tội hiếp dâm 20- Thông tư số 24/TATC ngày 10/8/1974 Tòa án nhân dân tối cao thực tiễn xét xử vụ án vô ý giết người cố ý gây thương tích 21- Sắc luật số 03-SL/1976 ngày 15/3/1976 Hội đồng Chính phủ cách mạng lâm thời quy định tội phạm hình phạt 22- Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001 Bộ Tư pháp, Bộ Cơng an, Tịa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng quy định chương XV “Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân gia đình” Bộ luật hình năm 1999 23- Thơng tư liên tịch số 01/2011/TTLT-VKSTC-TANDTC-BCA-BTPBLĐTBXH ngày 12/7/2011 hướng dẫn thi hành số quy định Bộ luật tố tụng hình người tham gia tố tụng người chưa thành niên 24- Quyết định số 3970/QĐ-BYT ngày 24/9/2015 Bộ Y tế ban hành Bảng phân loại thống kê quốc tế bệnh tật vấn đề sức khỏe có liên quan phiên lần thứ 10 (ICD 10) * Tài liệu, sách báo 25- Báo cáo tổng kết hoạt động công tác kiểm sát năm 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea H'leo, tỉnh Đăk Lăk 26- Đinh Văn Quế (2003), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự, phần tội phạm, (Tập I, Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người), NXB Thành phố Hồ Chí Minh 27- Viện ngôn ngữ học (2010), Từ điển tiếng Việt, NXB Đà Nẵng, Hà Nội – Đà Nẵng ... định pháp luật hình Việt Nam tội hành hạ người khác; làm rõ khái niệm hành hạ người khác tội hành hạ người khác; phân tích dấu hiệu pháp lý hình phạt áp dụng tội hành hạ người khác; phân biệt tội. .. HÀNH HẠ NGƯỜI KHÁC 1.1 Khái niệm đặc điểm tội hành hạ người khác 1.1.1 Khái niệm tội hành hạ người khác Để hiểu rõ tội hành hạ người khác trước tiên, phải hiểu hành hạ người khác Hành hạ người khác. .. pháp lý hình phạt áp dụng tội hành hạ người khác 1.3.1 Dấu hiệu pháp lý tội hành hạ người khác Cũng giống tội phạm khác, dấu hiệu pháp lý tội hành hạ người khác bao gồm tổng thể yếu tố cấu thành