i PHẦN MỞ ĐẦU TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Sau 30 năm kể từ thời điểm đổi phát triển, kinh tế nước ta phát triển cách mạnh mẽ, đạt nhiều thành tựu bật nhiều ngành, nhiều lĩnh vực Từ chỗ kinh tế tự cung tự cấp chủ yếu, quy mô kinh tế lớn mạnh giá trị đa dạng ngành, lĩnh vực Tuy nhiên bên cạnh thuận lợi, việc phát triển kinh tế nước ta gặp khơng khó khăn Một khó khăn lớn nhất, cản trở phát triển kinh tế nhu cầu vốn để phục vụ hoạt động kinh doanh, nhu cầu tiêu dùng Để đáp ứng nhu cầu vốn, lựa chọn nhiều người vay vốn từ tổ chức tín dụng Tuy nhiên, việc vay vốn từ tổ chức tín dụng khơng phải tiếp cận Vì vay vốn từ tổ chức tín dụng thường gặp nhiều khó khăn trình tự, thủ tục, nhiều thời gian, điều kiện chấp tài sản rào cản cho việc tiếp cận với nguồn vốn vay từ tổ chức tín dụng Để giải kịp thời nhu cầu vốn cách nhanh chóng, số người lựa chọn phương pháp khác bên cạnh vay vốn từ tổ chức tín dụng Một phương pháp huy động vốn có từ lâu đời, cách thức tiếp cận nguồn vốn đơn giản vay vốn tín dụng tham gia chơi hụi Đây phương pháp huy động vốn xem nhanh chóng, chủ động nhiều so với việc vay vốn từ tổ chức tín dụng Đối với hình thức huy động vốn này, người có nhu cầu vốn vay vốn nhanh chóng thủ tục lại phiền hà, khơng cần chấp tài sản Giữa người có vốn người có nhu cầu vốn biết từ trước, họ hàng xóm, đồng nghiệp hay chí anh chị em gia đình nên dễ tạo niềm tin với Có thể nói, hình thức huy động vốn hình thức chơi hụi mang tính cộng đồng cao, với mục đích tương trợ Cho dù hình thức huy động vốn thơng qua chơi hụi có lịch sử hình thành phát triển từ lâu, tổ chức rộng rãi, quen thuộc sống ngày người dân Tuy nhiên, quy định pháp luật dân Việt Nam hụi luật hóa thời gian gần Qua thời kỳ khác lại có thay đổi khác quan điểm đường lối xử lý phát sinh tranh chấp Đây vấn đề gặp phải nhiều tranh cãi nước ta thời gian dài, mà hụi có lúc khơng cơng nhận hợp pháp, có lúc lại pháp luật cơng nhận khuyến khích Trong nhiều trường hợp phát sinh tranh chấp, quyền lợi ích hợp pháp người tham gia chơi hụi bị xâm phạm, chưa pháp luật bảo vệ Ở nước ta, chơi hụi thức quy định thức kể từ BLDS năm 2005 đời, kế thừa phát triển BLDS năm 2015 Trong phát triển không ngừng nghỉ kinh tế thị trường nay, thứ phát triển thay đổi nhanh chóng Những quan hệ xã hội không ngừng đời phát triển theo hướng phức tạp hơn, điều lại địi hỏi quy định pháp luật phải thay đổi theo để bắt kịp phát triển Khơng nằm ngồi xu đó, hoạt động chơi hụi có bước phát triển, thay đổi nhanh chóng so với trước Từ chỗ mang tính tự phát cộng đồng định, mục đích tương trợ chính, chơi hụi phát triển với nhiều hình thức khác Kéo theo tranh chấp có liên quan đến hụi khơng tăng nhanh số lượng mà tăng giá trị tài sản tranh chấp, mức độ phức tạp Cá biệt có nhiều vụ tranh chấp giá trị tài sản lên đến nhiều tỷ đồng, có nhiều đương có liên quan việc giải lại rơi vào bế tắc Những quy định pháp luật dân nước ta hụi chưa thật hoàn thiện, nhiều hạn chế, bất cập, chưa bắt kịp xu phát triển quan hệ xã hội, nguyên nhân dẫn đến tranh chấp kéo dài Ngồi ra, trình độ nhận thức pháp luật phận không nhỏ người dân hạn chế Dẫn đến phát sinh tranh chấp khơng đáng có, mà lẽ ngăn ngừa từ đầu, người dân có đủ kiến thức pháp luật Vì lẽ đó, có nhiều tranh chấp liên quan đến hụi kéo dài, gây khó khăn cho việc giải quan chức Khi có tranh chấp việc phát sinh thiệt hại kinh tế, thời gian, công sức cho người tham gia chơi hụi không tránh khỏi Vì vậy, tác giả nhận thấy quy định pháp luật dân Việt Nam hụi cần phải sửa đổi bổ sung để hoàn thiện Từ phân tích trên, tác giả định lựa chọn đề tài: “Pháp luật về hụi - Thực tiễn áp dụng địa bàn tỉnh Sóc Trăng” làm đề tài nghiên cứu cho Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Luật cho Sau hồn thành, tác giả hy vọng Luận văn góp phần nhỏ vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật dân Việt Nam Tác giả mong Luận văn tài liệu tham khảo có ích cho cơng tác học tập, nghiên cứu pháp luật, giúp ích cho quan chức công tác xây dựng áp dụng pháp luật MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Thông qua việc nghiên cứu lý luận thực tiễn áp dụng pháp luật hụi, Luận văn hướng đến đạt mục đích cụ thể sau: Thứ nhất, hệ thống hóa vấn đề lý luận hụi, quy định BLDS năm 2015 văn khác hệ thống pháp luật Việt Nam liên quan đến hụi Thứ hai, nghiên cứu thực tiễn áp dụng pháp luật hụi địa bàn tỉnh Sóc Trăng, từ tìm vướng mắc, bất cập quy định pháp luật có liên quan, nguyên nhân dẫn đến khó khăn quan chức việc quản lý, giải tranh chấp phát sinh liên quan đến việc chơi hụi Thứ ba, sở vướng mắc, bất cập thực tiễn áp dụng pháp luật hụi, đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật, góp phần nâng cao hiệu thực thi pháp luật hụi thời gian tới địa bàn tỉnh Sóc Trăng nói riêng nước nói chung TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI Tuy việc tổ chức tham gia chơi hụi phổ biến đời sống người dân địa bàn nước Tuy nhiên quy định pháp luật dân Việt Nam vấn đề mẻ, liên quan đến đề tài tác giả tìm thấy số cơng trình nghiên cứu thực trước đó, đa số thực từ lâu Một số cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài tiêu biểu sau: Phạm Ngọc Bình (2017), “một số vấn đề về lý luận thực tế giải tranh chấp nợ hụi Trà Vinh”, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Trường, trường Đại học Trà Vinh Đề tài nghiên cứu khoa học phân tích rõ vấn đề lý luận hụi, quy định pháp luật dân Việt Nam hụi Tác giả nêu thực trạng tranh chấp giải tranh chấp hụi địa bàn tỉnh Trà Vinh, khó khăn, vướng mắc giải tranh chấp địa bàn tỉnh Trà Vinh Tuy nhiên, trọng tâm nghiên cứu đề tài nghiên cứu xoay quanh vướng mắc, bất cập việc giải tranh chấp nợ phát sinh hoạt động chơi hụi địa bàn tỉnh Trà Vinh, đề tài chưa đưa đề xuất, giải pháp cụ thể để khắc phục vướng mắc, bất cập Ngồi việc áp dụng pháp luật hụi vướng mắc, bất cập khác mà đề tài nghiên cứu chưa hết Trần Văn Biên (2008), “hụi hệ thống pháp luật Việt Nam: Quá khứ tại”, kỷ yếu hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ ba, Đại học quốc gia Hà Nội Ở cơng trình nghiên cứu này, tác giả Trần Văn Biên nêu chi tiết lịch sử hình thành tập quán tham gia hụi Các hình thức chơi hụi có nước ta, nguồn gốc tên gọi theo vùng miền khác Trọng tâm cơng trình nghiên cứu đường lối pháp luật nước ta hụi qua thời kỳ, từ thời kỳ Pháp thuộc đến giai đoạn BLDS năm 2005 Tuy nhiên, kỷ yếu hội nghị nên cơng trình nghiên cứu chưa nghiên cứu thật chuyên sâu, chưa nêu bất cập vướng mắc, bất cập phương hướng đề xuất giải Lê Khương Ninh, Cao Văn Hơn (2012), “rủi ro việc tham gia hụi”, đề tài nghiên cứu khoa học thực cơng phu, tác giả phân tích rủi ro xảy tham gia chơi hụi, đồng thời đưa đề xuất, kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro Tuy nhiên, tác giả tập trung nghiên cứu, phân tích góc nhìn kinh tế, khía cạnh pháp lý, vướng mắc, bất cập pháp luật chưa đề cập đến Ngoài ra, liên quan đến đề tài tác giả cịn tìm thấy số Luận văn tốt nghiệp chuyên ngành luật, chẳng hạn như: - Đề tài “hụi theo Pháp luật Dân Việt Nam – Lý luận thực tiễn”, Luận văn tác giả Nguyễn Đình Giáp thực năm 2013, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh Thơng qua Luận văn tác giả nghiên cứu chi tiết lịch sử hình thành, loại hình có quy định pháp luật dân Việt Nam qua thời kỳ, vướng mắc bất cập áp dụng pháp luật hụi đề xuất hoàn thiện Tuy nhiên, Luận văn chưa làm rõ quy định chủ thể điều kiện chủ thể tham gia hụi, điều kiện phát sinh hiệu lực hụi Một số vướng mắc cơng tác quản lý quyền địa phương, việc chuyển giao phần hụi thành viên tham gia chưa đặt nghiên cứu, làm rõ Luận văn Bên cạnh Luận văn thực giai đoạn Nghị định 144/2006/NĐ-CP hụi có hiệu lực, nghị định thay Nghị định 19/2019/NĐ-CP họ, hụi, biêu, phường, có số thay đổi pháp luật điều chỉnh - Đề tài “pháp luật về hụi, họ, biêu, phường thực tiễn tỉnh Bến Tre”, Luận văn thạc sĩ luật học tác giả Đinh Quốc Hiếu thực năm 2018, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh Có thể nói Luận văn nghiên cứu đầy đủ chi tiết hụi, vấn đề lý luận quy định pháp luật hụi, bất cập, vướng mắc đề xuất khắc phục đặt nghiên cứu Tuy nhiên xét phạm vi không gian, Luận văn nghiên cứu xoay quanh tranh chấp hụi địa bàn tỉnh Bến Tre Ngồi ra, tương tự cơng trình nghiên cứu tác giả Nguyễn Đình Giáp trên, Luận văn thực giai đoạn Nghị định 144/2006/NĐ-CP hụi có hiệu lực Như vậy, liên quan đến đề tài có số cơng trình nghiên cứu thực trước đó, đa số cơng trình thực trước nghiên cứu chi tiết mặt lý luận chung pháp luật dân hụi Tuy nhiên, chưa nghiên cứu cách đầy đủ tồn diện hết vấn đề có liên quan đến đề tài, với quy định pháp luật điều chỉnh có sửa đổi, bổ sung Qua tìm hiểu thực tiễn áp dụng pháp luật hụi tỉnh Sóc Trăng, tác giả nhận thấy số vướng mắc, bất cập phát sinh cần khắc phục Từ lý nêu trên, tác giả nhận thấy liên quan đến đề tài cần có thêm cơng trình nghiên cứu nhằm mục đích làm rõ vấn đề liên quan đến tập quán chơi hụi, từ lý luận đến thực tiễn áp dụng, góp phần vào hồn thiện pháp luật hụi nói riêng pháp luật dân nước ta nói chung PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu dựa quan điểm Chủ nghĩa Mác-Lênin Nhà nước Pháp luật Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu vật biện chứng, thông qua số phương pháp nghiên cứu luật học cụ thể sau: - Chương 1, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích, so sánh thống kê lịch sử, nhằm mục đích phân tích quy định pháp luật dân Việt Nam hụi giai đoạn tại, lịch sử lập pháp qua thời kỳ - Chương 2, tác giả sử dụng phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp để làm rõ thực trạng áp dụng pháp luật hụi địa bàn tỉnh Sóc Trăng, vướng mắc, bất cập giải pháp nâng cao hiệu áp dụng pháp luật PHẠM VI GIỚI HẠN ĐỀ TÀI - Phạm vi nội dung: Nội dung nghiên cứu đề tài chủ yếu tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận hụi, tổng hợp quy định pháp luật dân Việt Nam hụi Thông qua việc nghiên cứu quy định thực tiễn áp dụng pháp luật, tìm vướng mắc, bất cập việc áp dụng pháp luật hụi Phân tích nguyên nhân dẫn đến việc phát sinh vướng mắc, bất cập đề xuất phương hướng khắc phục, hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu áp dụng pháp luật - Phạm vi không gian: Luận văn chủ yếu tập trung nghiên cứu quy định pháp luật hụi thực tiễn áp dụng pháp luật địa bàn tỉnh Sóc Trăng Ngồi ra, tác giả cịn tham khảo thêm đề tài nghiên cứu, số liệu địa bàn số tỉnh khác nói riêng, địa bàn nước nói chung - Phạm vi thời gian: Với mục đích nghiên cứu cách tổng quan vấn đề lý luận pháp luật hụi Vì vậy, tác giả thực nghiên cứu quy định pháp luật hụi, giai đoạn từ khoảng thời gian trước năm 1996 đến ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Đối tượng nghiên cứu: Trong Luận văn thạc sĩ này, tác giả tập trung nghiên cứu quy định pháp luật hụi BLDS năm 2015 văn luật có liên quan - Phạm vi nghiên cứu: Trong khuôn khổ Luận văn, tác giả tập trung làm rõ vấn đề lý luận hụi Kết hợp với việc phân tích số tình thực tế có vướng mắc, bất cập áp dụng pháp luật hụi Từ kết phân tích thực tiễn áp dụng, tìm vướng mắc bất cập nguyên nhân dẫn đến việc phát sinh vướng mắc bất cập việc thực thi, áp dụng quy định pháp luật hụi, đề xuất số giải pháp khắc phục KẾT CẤU LUẬN VĂN Ngoài Phần mở đầu, Kết luận danh mục tài liệu tham khảo, nội dung Luận văn chia thành Chương, bao gồm: Chương 1: Những vấn đề lý luận pháp lý hụi Việt Nam Chương 2: Thực tiễn áp dụng pháp luật hụi địa bàn tỉnh Sóc Trăng số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu áp dụng pháp luật CHƯƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ HỤI TẠI VIỆT NAM 1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HỤI 1.1.1 Khái niệm hụi Nếu văn quy phạm pháp luật văn khác, có nhắc đến hụi tên gọi theo vùng miền khác họ, biêu, phường Luận văn gọi chung hụi Hụi hình thức huy động vốn dân gian mang tính chất xã hội cao, tồn phát triển từ lâu đời nước ta, qua nhiều thời kỳ Dù có nhiều tên gọi theo vùng miền khác nhau, nhiều hình thức tổ chức khác nhau, nhiên hụi có khái niệm thống chung Theo quy định Khoản Điều 471 BLDS năm 2015 khái niệm hụi hiểu sau: Họ, hụi, biêu, phường hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán sở thỏa thuận nhóm người tập hợp lại định số người, thời gian, số tiền tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ quyền, nghĩa vụ thành viên Về cở BLDS năm 2015 có định nghĩa chi tiết chơi hụi, theo định nghĩa BLDS năm 2015 thấy mục việc chơi hụi hướng tới giao dịch tài sản Tuy BLDS năm 2015 không quy định loại tài sản cụ thể, qua thực tế cho thấy tài sản dùng để chơi hụi đại đa số động sản Chẳng hạn tiền mặt, vàng, vùng nơng thơn hoa lợi thu q trình sản xuất nơng nghiệp lúa, hoa màu,… Tuy nhiên, tài sản phải định giá, việc định giá thường thực thông qua thỏa thuận bên tham gia Có thể thấy hụi loại giao dịch tài sản mang tính đặc thù riêng, việc tham gia tổ chức thực giao dịch hụi chủ yếu phục vụ mục đích tương trợ, giúp đỡ lẫn Người dân xem việc tham gia hụi hình thức tiết kiệm, tài sản để sử dụng vào việc chơi hụi thường tài sản tích góp, người tham gia chơi hụi thường người có thu nhập thấp trung bình Cùng với đặc thù tổ chức, tham gia hụi việc giải tranh chấp vụ án dân liên quan đến hụi củng mang tính đặc thù riêng so với loại tranh chấp dân thông thường khác Trong vụ án tranh chấp dân hụi thường có số lượng đương lớn, người dân tham gia chơi hụi chủ yếu dựa vào tập quán có sẵn, việc tuân theo pháp luật chưa thật trọng, người dân tham gia chơi hụi mang tâm lý xem hình thức góp vốn xoay vòng, giải vụ án có liên quan đến hụi thường quan Tịa án cần có hướng xử lý, giải khác biệt loại tranh chấp khác Trong dây hụi, bên tham gia thống cử người đại diện quản lý dây hụi, người đứng tổ chức dây hụi, dùng uy tín để kêu gọi thành viên khác tham gia dây hụi Người có nhiệm vụ quản lý dây hụi, thường gọi chủ hụi1 nhiều tên gọi khác đầu thảo, cái, tùy thuộc vào vùng miền khác Những thành viên tham gia dây hụi cịn lại có nghĩa vụ góp hụi, trả lãi có thỏa thuận quyền lĩnh hụi2, người thường gọi tay em Dù có nhiều tên gọi theo vùng miền khác nhau, quyền nghĩa vụ chủ hụi thành viên lại dây hụi giống Theo thỏa thuận bên tham gia dây hụi, theo quy định chủ hụi thành viên khác tham gia dây hụi đồng ý, định kỳ sau khoảng thời gian định chủ hụi tiến hành mở hụi Thời gian tiến hành kỳ mở hụi thỏa thuận linh hoạt, tùy theo ý chí tập thể người tham gia hụi Có thể ngày hụi ngày, tuần vài tuần hụi tuần, tháng hụi tháng sau mùa vụ thu hoạch hụi mùa, Sau kỳ mở hụi có người nhận tất số tiền hụi mà thành viên góp kỳ mở hụi đó, người gọi người lĩnh hụi hay người hốt hụi Hoạt động xác định người lĩnh hụi hụi có lãi hụi khơng có lãi có số khác biệt định, quy định cụ thể Điều 19 Điều 20 Nghị định 19/2019/NĐ-CP Thơng qua phân tích nêu dựa vào quy định Nghị định 19/2019/NĐ-CP họ, hụi, biêu, phường Để thuận tiện tiến hành nghiên cứu Luận văn, tác giả xin phép định nghĩa khái quát thuật ngữ phổ biến hoạt động chơi hụi nhắc đến Luận văn, cụ thể sau: Dây hụi, theo quy định khoản Điều Nghị định 19/2019/NĐ-CP định nghĩa: Dây hụi hụi hình thành sở thỏa thuận cụ thể người tham gia họ về thời gian, phần hụi, thể thức góp hụi, lĩnh hụi, quyền, nghĩa vụ chủ hụi (nếu có) thành viên Chẳng hạn, dây hụi A có 20 thành viên, thành viên Khoản Điều Nghị định Số:19/2019/NDCP họ, hụi, biêu, phường, Khoản Điều Nghị định Số:19/2019/NDCP họ, hụi, biêu, phường tham gia góp phần hụi, giá trị phần hụi 1.000.000 đồng Các bên thỏa thuận tháng mở hụi lần, thơng qua hình thức bỏ thăm xác định người bỏ mức lãi suất cao để lĩnh hụi Ngồi bên cịn thỏa thuận thêm mức hoa hồng hụi hưởng hoa hồng, hình thức góp hụi, lãi suất chậm trả,… Hụi chết, thuật ngữ dùng để phần hụi lĩnh hụi thông qua kỳ mở hụi cụ thể3 Mỗi phần hụi lĩnh hụi lần, thành viên dây hụi có phần hụi chết khơng lĩnh hụi kỳ mở hụi tiếp theo, trừ trường hợp người sở hữu phần hụi sống khác Chủ sở hữu phần hụi chết có nghĩa vụ phải góp hụi chết kết thúc dây hụi, hụi có lãi khơng hưởng lãi phần hụi chết Như vậy, số tiền mà chủ sở hữu phần hụi chết phải góp kỳ mở hụi luôn với giá trị phần hụi bên ấn định ban đầu Chẳng hạn, Anh A tham gia dây hụi có lãi, với giá trị phần hụi 1.000.000 đồng có 20 thành viên tham gia Anh A lĩnh hụi lần mở hụi thứ năm, kể từ lần mở hụi thứ sáu trở phần hụi anh A trở thành phần hụi chết Kể từ lần mở hụi thứ sáu trở đi, kỳ mở hụi anh A phải góp số tiền 1.000.000 đồng mà không trừ phần lãi suất Hụi sống, thuật ngữ dùng để phần hụi mà thành viên tham gia dây hụi góp hụi từ đầu chưa lĩnh hụi lần mở hụi Thành viên sở hữu phần hụi sống đầy đủ quyền phần hụi sống đó, bao gồm quyền lĩnh hụi quyền hưởng lãi suất kỳ mở hụi dây hụi có lãi Sau kỳ mở hụi, dây hụi có lãi số tiền mà thành viên sở hữu phần hụi sống phải góp kỳ mở hụi, với giá trị phần hụi trừ lãi suất kỳ mở hụi Chẳng hạn, Anh B tham gia dây hụi có lãi, giá trị phần hụi 1.000.000 đồng, có hai mươi thành viên tham gia phần hụi anh B hụi sống Tại lần mở hụi thứ 5, Anh A lĩnh hụi với mức lãi suất 20.000 đồng Như vậy, số tiền anh B phải góp kỳ mở hụi 980.000 đồng, số tiền sau lấy 1.000.000 đồng trừ 20.000 đồng lãi suất 1.1.2 Đặc trưng hụi pháp luật dân Việt Nam Chơi hụi hình thức huy động vốn truyền thống, mang tính tích trữ cải cao, giúp tiết kiệm, đầu tư sinh lời người có nguồn tiền nhàn rỗi, huy động vốn Nguyễn Đình Giáp (2013), “hụi theo Pháp luật Dân Việt Nam – Lý luận thực tiễn”, Luận văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh tr7 Bị đơn không đồng ý với nội dung đơn khởi kiện nguyên đơn, cho nguyên đơn bán phần hụi cho bà với giá 7.500.000 đồng có chủ hụi Lương Thị Tuyết A chứng kiến Còn số tiền bà N chuyển khoản bà N mượn bà nên chuyển trả Người làm chứng Lương Thị Tuyết A trình bày vào cuối tháng 12 năm 2019 bà N có đến nhà bà với bà N1 để nói việc chuyển giao phần hụi cho bà N1 Bà N nói với bà A hay cơng tác xa nên góp hụi khó khăn q, lần góp hụi phải nhờ bà N1 phiền phức, bà N bán phần hụi cho bà N1 để lấy 7.500.000 đồng Kể từ lần mở hụi tháng trở bà N1 góp hụi thay cho bà N không thấy bà N liên hệ nữa, trước lần góp hụi bà N điện thoại cho bà trước để báo nhờ bà N1 góp hụi thay Sau xem xét toàn nội dung vụ án, TAND huyện Mỹ Xuyên nhận thấy có đủ để chứng minh bà N chuyển giao phần hụi cho bà N1 nên tuyên bác toàn yêu cầu khởi kiện nguyên đơn Thông qua hai vụ án thấy, hầu hết tranh chấp liên quan đến việc chuyển giao phần hụi việc chuyển giao thương thực hình thức thỏa thuận miệng Khơng riêng thỏa thuận chuyển giao phần hụi mà hầu hết giao dịch dân sự, hình thức thỏa thuận miệng hình thức thỏa thuận dễ phát sinh tranh chấp Ngoài việc thỏa thuận chuyển giao phần hụi thường việc người chuyển giao người nhận chuyển giao, thành viên lại dây hụi thường biết Do theo tác giả quy định chuyển giao phần hụi cần phải sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện hơn, nhằm tránh gây tranh chấp khơng đáng có 2.2.4 Vướng mắc việc lập sổ hụi giấy biên nhận Việc lập sổ hụi giấy biên nhận nhằm mục đích đảm bảo tính an tồn pháp lý, tránh tình trạng gian lận giao dịch dân sự, hạn chế tranh chấp phát sinh khơng đáng có Bên cạnh đó, sổ hụi giấy biên nhận chứng quan trọng cho Tòa án có tranh chấp phát sinh Tuy nhiên, hụi mang tính cộng đồng cao, hoạt động chơi hụi chủ yếu tự phát, thường việc tổ chức dây hụi tổ chức hình thức thỏa thuận miệng Việc lập sổ hụi giấy biên nhận thực có lập sơ sài, rât dây hụi có sổ hụi giấy biên nhận theo quy định pháp luật Hay việc luật quy định chủ thể có quyền giữ sổ hụi chủ hụi người đại diện 57 dây hụi khơng có chủ hụi Khi trường hợp có tranh chấp phát sinh, mà tranh chấp khơng có lợi cho người giữ sổ hụi người giữ sổ hụi cố tình hủy sổ hụi khơng giao cho Tịa án, việc giải tranh chấp khó khăn Chẳng hạn, vụ án tranh chấp hụi nguyên đơn ông Trần Nhật H (sinh năm 1979) bị đơn bà Thạch Thị T (sinh năm 1980), có hộ thường trú địa bàn thị trấn Châu Thành, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng Cụ thể nội dung vụ án sau: Theo nội dung đơn khởi kiện nguyên đơn H trình bày: Vào đầu tháng năm 2020 bà T có tổ chức dây hụi hưởng hoa hồng (mỗi lần mở hui bà T hưởng hoa hồng 1.000.000 đồng), hụi giá 5.000.000 đồng, hụi có 30 phần, ơng H tham gia 02 phần Tính đến tháng năm 2020 ông H góp hụi sống tổng cộng lần cho phần hụi, tổng 02 phần hụi ông H góp cho bà T số tiền 67.500.000 đồng Nay làm ăn không nên ông H chuyển lên thành phố Hồ Chí Minh sinh sống, ông H rút khỏi dây hụi yêu cầu bà T hồn trả cho ơng số tiền hụi đóng 67.500.000 đồng với 2.500.000 đồng tiền lãi ông nhận, tổng cộng số tiền 70.000.000 đồng Tuy nhiên, bà T đồng ý trả lại số tiền 58.250.000 đồng cho ông H, ông H làm đơn khởi kiện bà T TAND huyện Châu Thành Về phía bị đơn, bà T cho tổ chức dây hụi bà thành viên khác dây hụi có thỏa thuận với việc rút hỏi dây hụi sau “nếu không chơi có quyền rút, nhiên khơng nhận tiền lời phải chịu 10% tiền hụi đóng trả tiền hoa hồng cho đầu thảo” Do bà T không đồng ý trả cho ông H số tiền 70.000.000 đồng đơn khởi kiện mà đồng ý trả lại số tiền 58.250.000 đồng, số tiền sau trừ 10% 1.000.000 đồng tiền hoa hồng cho phần hụi, đồng thời ông H khơng hưởng lãi38 Trong q trình thụ lý vụ án phiên họp công khai tiếp cận chứng cứ, hai bên nguyên đơn bị đơn khơng cung cấp sổ hụi cho Tịa án, ngồi khơng có tài liệu, chứng chứng minh thỏa thuận hai bên Vì vậy, Tịa án xét thấy việc triệu tập tồn thành viên lại dây hụi để tiến hành lấy lời khai cần thiết Do trình thụ lý giải vụ án TAND huyện Châu Thành thực việc tống đạt 29 giấy triệu tập cho 29 thành viên lại dây hụi Tuy nhiên, việc tống đạt văn triệu tập, lấy lời khai người Vụ án dân sơ thẩm thụ lý Số: 59/2020/TLST-DS ngày 12 tháng năm 2020, Tòa án nhân dân huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng 38 58 làm chứng vụ án khó khăn số lượng đương đơng Trong q trình giải vụ án đến phiên tịa sơ thẩm mở có 03 người làm chứng đến Tòa án theo giấy triệu tập, người người nhà ông H Tại phiên tòa sơ thẩm lần thứ ngày 20 tháng năm 2020 tiếp tục vắng mặt nhiều người làm chứng, xét thấy việc có mặt nhân chứng cần thiết cho trình giải vụ án, HĐXX định hỗn phiên tòa Tại phiên tòa sơ thẩm lần thứ hai tiếp tục vắng mặt người làm chứng, nhiên Tòa án áp dụng biện pháp dẫn giải người làm chứng Vì việc dẫn giải người làm chứng trường hợp khó khăn số lượng người làm chứng đông Đến nay, sau hai lần mở phiên tòa, vụ án chưa giải dứt điểm, khó khăn việc triệu tập, lấy lời khai người làm chứng Qua vụ án thấy nguyên nhân dẫn đến tranh chấp phát sinh xuất phát từ việc bà T tổ chức dây hụi không lập sổ hụi, dẫn đến phát sinh mâu thuẫn bên Do khơng có sổ hụi nên khơng có sở để xác định nội dung trình bày bên có với thỏa thuận ban đầu hay khơng, buộc Tịa án phải lấy lời khai tất thành viên dây hụi Việc Tòa án triệu tập người làm chứng vụ án cần thiết, nhiên rất khó khăn nhiều thời gian, đặc trưng hụi số lượng chủ thể tham gia lớn, việc triệu tập, lấy lời khai nhiều thời gian công sức Đối với giấy biên nhận, tương tự sổ hụi hạn chế dẫn đến tranh chấp nhiều chủ hụi không lập giấy biên nhận thực giao dịch Do đó, nhiều trường hợp phát sinh tranh chấp liên quan đến việc góp hụi thành viên việc giao tiền lĩnh hụi cho thành viên lĩnh hụi Chẳng hạn, vụ án tranh chấp hụi nguyên đơn bà Trịnh Thị hồng T sinh năm 1970, có địa cư trú Phường 1, thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng Bị đơn Phan Trần Kim K sinh năm 1962 có địa cư trú khóm 2, Phường 2, thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng Theo nội dung đơn khởi kiện, trình giải vụ án nguyên đơn T trình bày Trong khoản thời gian từ tháng đến tháng năm 2020 bà K có tổ chức 02 dây hụi, hình thức hụi hưởng hoa hồng, bà T tham gia 02 dây hụi: Dây hụi thứ nhất, hụi mở ngày 15 tháng năm 2019, hụi giá 500.000 đồng, hụi có 28 phần, hụi tháng mở lần bà T tham gia 01 phần Tại lần mở hụi thứ tức ngày 15 tháng năm 2019 bà T bỏ thăm lĩnh hụi, với tổng số tiền sau trừ 59 lãi suất tiền hoa hồng 11.920.000 đồng bà T nhận đủ Dây hụi thứ hai, hụi mở ngày tháng năm 2020, hụi giá 1.000.000 đồng, hụi có 24 phần, hụi mở 01 tháng lần bà T tham gia 01 phần Tại lần mở hụi thứ 14 tức ngày 01 tháng năm 2020 bà T lĩnh hụi với số tiền sau trừ lãi suất hoa hồng 20.850.000 đồng Tuy nhiên, bà K giao cho bà T số tiền 15.570.000 đồng bà K cho sau lĩnh hụi vào ngày 15 tháng năm 2019 từ đến bà T khơng đóng hụi chết, bà K phải đóng hụi chết thay cho bà T 11 lần với số tiền tổng cộng 5.280.000 đồng, bà T lĩnh hụi bà K cấn trừ vào số tiền bà đóng thay Bà T cho có đóng tiền hụi đầy đủ cho bà K không nợ tiền hụi bà K nên bà T không đồng ý nhận số tiền 15.570.000 đồng, yêu cầu bà K phải giao cho bà đủ số tiền 20.850.000 đồng Do bên không thỏa thuận với nhau, nên bà T làm đơn khởi kiện bà K TAND thị xã Ngã năm, yêu cầu bà K giao cho bà đủ số tiền 20.850.000 đồng, đồng thời tính lãi suất chậm trả theo quy định pháp luật Trong q trình tham gia tố tụng Tịa án, bị đơn K trình bày, dây hụi mở ngày hụi mở ngày 15 tháng năm 2019, bà T có tham gia 01 phần đóng hụi sống đến lần mở hụi thứ thứ tức ngày 15 tháng năm 2019 lĩnh hụi Tuy nhiên, sau lĩnh hụi kể từ lần mở hụi thứ tức ngày 15 tháng năm 2019 bà T không góp hụi chết nữa, bà phải đóng hụi chết thay 11 lần với tổng số tiền 5.280.000 đồng Ngồi ra, bà K có giao nộp cho Tịa án 01 sổ ghi hụi, loại sổ giáo án 200 trang, trang số 10 có ghi nội dung “ hụi ngày 15 tháng năm 2019 dương” Phía có kẻ cột, với cột ngang ghi tháng từ tháng năm 2019 kỳ mở hụi cuối dây hụi tháng năm 2021, cột dọc ghi tên thành viên dây hụi Bà K trình bày thêm, thành viên dây hụi góp hụi tháng nào, bà đánh dấu X vào tên thành viên tương ứng với tháng Tại vị trí tên bà Trịnh Thị hồng T từ tháng năm 2019 đến tháng năm 2020 không đánh dấu X, tức từ tháng năm 2019 đến tháng năm 2020 bà T không đóng hụi chết Sau xem xét tồn tài liệu chứng có vụ án, TAND thị xã Ngã Năm nhận định: Bà T khơng có chứng chứng minh góp hụi cho bà K đủ 11 lần bà T trình bày Qua nghiên cứu toàn tài liệu chứng vụ án, lời khai nhân chứng đồng thời thành viên dây hụi ngày 15 tháng năm 2019, góp hụi cho bà K chứng kiến bà K đánh dấu X vào sổ Do vậy, 60 Tịa án nhận thấy khơng có sở để chứng minh bà T góp đủ 11 lần hụi cho bà K, ngồi khơng biết, hay chứng kiến việc bà T có góp hụi cho bà K Từ cứ, viện dẫn nêu TAND thị xã Ngã Năm tuyên bác toàn yêu cầu khởi kiện nguyên đơn, việc cấn trừ bà K vào khoản tiền lĩnh hụi nằm ngồi phạm vi vụ án nên Tịa án khơng đặt xem xét.39 Nguyên nhân dẫn đến phát sinh tranh chấp hụi đa số người chơi hụi không tuân thủ quy định lập sổ hụi giấy biên nhận Do đó, để hạn chế tranh chấp hụi, luật cần bổ sung thêm quy định liên quan đến sổ hụi giấy biên nhận, đảm bảo tính an tồn pháp lý giao dịch hụi 2.3 NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH NHỮNG VƯỚNG MẮC, BẤT CẬP TRONG VIỆC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ HỤI Như nói phần đầu đề tài, chơi hụi tập quán có từ lâu đời, xuất phát từ tinh thần tương thân tương người dân Việc chơi hụi nhằm mục đích tương trợ lẫn chính, giao dịch hụi chủ yếu thực thơng qua hình thức giao kèo lời nói, việc lập văn sổ hụi hay giấy biên nhận hạn chế Do vậy, chơi hụi thường hay phát sinh tranh chấp, có tranh chấp phát sinh việc giải khó khăn, gây nhiều vụ án tranh chấp kéo dài Khơng riêng chơi hụi mà đa số xuất phát từ phong tục, tập quán thơng thường khó để luật hóa, luật hóa việc người dân nắm tn thủ quy định lại khó khăn Chính lẽ cho dù có văn cụ thể điều chỉnh việc chơi hụi BLDS năm 2015, Nghị định 19/2019/NĐ-CP việc tuân theo pháp luật hụi nhiều hạn chế Do làm phát sinh nhiều vụ tranh chấp, dẫn đến thiệt hại khơng đán có mà ngun nhân người dân không tuân thủ quy định pháp luật có liên quan Tâm lý ngại khởi kiện nguyên nhân dẫn đến bất cập việc áp dụng pháp luật nói chung, pháp luật hụi nói riêng Pháp luật dân nước ta cho phép người tự khởi kiện, nhờ người đại diện hợp pháp quyền lợi ích hợp pháp người bị xâm phạm40 Vì vậy, quyền lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, người chơi hụi đương nhiên có quyền khởi kiện nhằm giành lại quyền lợi ích hợp pháp Nhưng có phận khơng nhỏ người dân, tâm lý ngại đến Tịa án nên khơng Bản án dân sơ thẩm Số: 34/2020/DSST ngày 29/9/2020, TAND thị xã Ngã Năm Điều 186 Bộ luật tố tụng dân năm 2015 (Luật số 95/2015/QH13) ngày 25/11/2015 39 40 61 khởi kiện mà lựa chọn hình thức thương lượng Khi việc thương lượng không mang lại hiệu quả, lúc bên tiến hành khởi kiện Tịa án để giải đơi vụ án hết thời hiệu khởi kiện Đa số vụ án tranh chấp hụi người dân tự khởi kiện, có vụ án có tham gia luật sư Do nhiều trường hợp, đương vụ án thiếu kiến thức pháp luật nên cho phán Tịa án chưa thỏa đáng, phát sinh nhiều khiếu kiện, khiếu nại kéo dài Trong trường hợp có tham gia luật sư, người am hiểu pháp luật giải thích cho họ hiểu phần hạn chế khiếu kiện, khiếu nại kéo dài khơng cần thiết Ngồi ra, có khơng kẻ xấu lợi dụng thiếu hiểu biết pháp luật người dân, bất cập pháp luật để trục lợi cá nhân trái pháp luật Từ làm phát sinh nhiều tranh chấp kéo dài khơng đáng có, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự địa bàn, gây thiệt hại kinh tế, thời gian, công sức cho người dân Những bất cập quy định pháp luật nguyên nhân quan trọng dẫn đến bất cập cơng tác áp dụng pháp luật Vì hệ thống pháp luật nước ta hệ thống pháp luật thành văn, quy định văn quy phạm pháp luật khơng hồn thiện áp dụng vào thực tế đương nhiên gặp nhiều khó khăn Qua thực tiễn nghiên cứu củng từ phân tích phần Luận văn cho thấy có số ngun nhân dẫn đến bất cập mặt pháp luật chẳng hạng như: Quy định pháp luật hụi cịn thiếu, dẫn đến việc khơng có điều luật áp dụng, quy định luật thiếu tính thực tiễn, từ dẫn đến việc khó áp dụng Pháp luật sinh nhằm mục đích điều chỉnh quan hệ xã hội phát sinh đời sống ngày, quy định pháp luật nhiều chồng chéo, xung đột văn pháp luật với nhau, hay điều luật văn 2.4 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ HỤI Pháp luật định nghĩa quy tắc xử chung, công cụ hữu hiệu để điều chỉnh quan hệ xã hội41, yêu cầu kiên quy phạm pháp luật phải áp dụng vào thực tiễn Tuy nhiên, khơng có hệ thống pháp luật xem hồn hảo, thực tiễn mối quan hệ xã hội ln có tiến triển trước hình thành quy phạm pháp luật Các quy phạm Nguyễn Minh Đoan (2010), giáo trình Lý luận về nhà nước pháp luật Đại học luật Hà Nội, Nhà xuất Chính trị quốc gia, Hà Nội, trang 77 41 62 pháp luật phản ánh điều chỉnh quan hệ xã hội phát sinh thực tiễn Thực tiễn áp dụng giúp vướng mắc, bất cập quy phạm pháp luật, sở vướng mắc, bất cập có sửa đổi, bổ sung, thay cho phù hợp Trong phạm vi đề tài, thông qua công tác nghiên cứu tác giả, qua việc tham khảo ý kiến góp ý người làm công tác pháp luật địa bàn tỉnh Sóc Trăng Trên sở phân tích vướng mắc, bất cập công tác áp dụng pháp luật hụi, tác giả xin phép đưa số đề xuất, kiến nghị sửa đổi, bổ sung số quy định pháp luật hụi cụ thể sau: Thứ nhất, sửa đổi quy định điều kiện chủ thể tham gia, việc quy định điều kiện làm thành viên dây hụi quy định Điều làm chủ hụi quy định Điều Nghị định 19/2019/NĐ-CP Theo tác giả cần bổ sung thêm điều kiện tham gia dây hụi trường hợp người có vợ chồng, Điều Điều Nghị định 19/2019/NĐ-CP cần bổ sung hai khoản sau: Đối với người tham gia hụi, họ, biêu, phường trường hợp đăng ký kết cần có đồng ý vợ chồng Người có vợ chồng có tài sản riêng dùng tài để tham gia hụi, họ, biêu, phường khơng cần đồng ý vợ chồng Việc xác định tài sản chung tài sản riêng vào quy định Luật nhân gia đình Trong trường hợp chủ thể tham gia phải tự chịu trách nhiệm phần hụi tham gia, trừ trường hợp có thỏa thuận khác Khi bổ sung hai khoản vào điều kiện chủ thể tham gia, có tranh chấp phát sinh việc xác định trách nhiệm liên đới trở nên dễ dàng Nếu người tham gia dây hụi có vợ chồng việc tham gia hụi khơng người cịn lại biết đồng ý, đương nhiên người cịn lại khơng có trách nhiệm liên đới Việc quy định nhằm tránh tình trạng vợ chồng tham gia chơi hụi sau mang tiền lĩnh hụi sử dụng vào mục đích riêng, người cịn lại hồn tồn khơng biết Tuy nhiên, có phát sinh tranh chấp Tịa án vào Luật nhân gia đình buộc hai người phải liên đới chịu trách nhiệm vụ án nêu phần 2.2.1 Luận văn Bên cạnh khoản thứ hai đảm bảo quyền tự sử dụng tài sản riêng vợ chồng thời kỳ hôn nhân, cho phép vợ chồng có quyền tham gia chơi hụi mà không cần đồng ý người cịn lại có tài sản 63 riêng Tuy nhiên, việc xác định tài sản riêng việc sử dụng tài sản riêng phải tuân theo quy định Luật nhân gia đình, nhằm đảm bảo quyền lợi ích thành viên cịn lại gia đình Trong trường hợp này, chủ thể tham gia phải tự chịu trách nhiệm, người cịn lại khơng có trách nhiệm liên đới trừ trường hợp có thỏa thuận khác Ví dụ, việc chơi hụi sử dụng tài sản riêng, tiền lĩnh hụi lại phục vụ vào nhu cầu tiêu xài chung gia đình phải liên đới chịu trách nhiệm Thứ hai, sửa đổi quy định thỏa thuận lãi suất hụi có lãi, Nghị định 19/2019/NĐ-CP quy định mức lãi suất trần tối đa 20% theo tác giả hợp lý, mức lãi suất vừa đảm bảo mục đích chơi hụi đầu tư sinh lời, vừa hạn chế tình trạng lợi dụng chơi hụi vay nặng lãi Tuy nhiên, phân tích tình trạng bỏ lãi suất cao diễn ra, việc giải tranh chấp có số vấn đề phát sinh phân tích, để hạn chế phần tình trạng cần sửa đổi bổ sung số quy định có liên quan như: Để hạn chế việc đưa mức lãi cao để lĩnh hụi sau khơng góp hụi chết, bên cạnh quy định vơ hiệu hóa phần lãi vượt q mức lãi suất trần, cần bổ sung quy định để hạn chế việc bỏ lãi suất vượt giới hạn lãi suất trần cho phép Chẳng hạn xem xét bổ sung chế tài xử phạt người tham gia chơi hụi, tổ chức dây hụi với mức lãi suất vượt mức lãi suất trần Tăng trách nhiệm chủ hụi việc bỏ lãi suất thành viên dây hụi mà làm chủ Chẳng hạn có thành viên bỏ mức lãi vượt mức lãi suất trần, chủ hụi người phải chịu trách nhiệm trước tiên Nếu chủ hụi thành viên bỏ mức lãi cao mức lãi suất trần lĩnh hụi, chủ hụi bị xử phạt hành truy cứu trách nhiệm hình Trong trường hợp có phát sinh tranh chấp dây hụi có lãi, việc bỏ lãi vượt mức lãi suất trần phần hụi tranh chấp phần lãi suất vượt q đương nhiên Tịa án tun bố vơ hiệu Cùng với để đảm bảo tính cơng pháp luật, cần bổ sung quy định cho phép Tòa án xem xét tồn phần hụi cịn lại dây hụi có phát sinh tranh chấp Nếu qua xem xét có phần hụi có mức lãi suất vượt mức lãi suất trần, Tòa án xem xét tuyên phần lãi suất vượt phần hụi vơ hiệu giống phần hụi có tranh chấp Thứ ba, sửa đổi bổ sung quy định chuyển giao phần hụi, theo tác giả để hạn chế tranh chấp phát sinh việc chuyển giao phần hụi không quy định, cần bổ 64 quy định hình thức thỏa thuận trách nhiệm thông báo, cụ thể sau: Việc chuyển giao phần hụi thành viên dây hụi với nhau, thành viên dây hụi với người khác phải lập thành văn Trường hợp chuyển giao phần hụi thành viên dây hụi với người khác chưa phải thành viên dây hụi đó, cần đồng ý chủ hụi tất thành viên lại dây hụi Việc chuyển giao dây hụi cần phải thông báo đến chủ hụi tồn thành viên cịn lại dây hụi biết Sau thông báo việc chuyển giao phần hụi, chủ hụi người giữ sổ hụi có nghĩa vụ cập nhật thông tin việc chuyển giao phần hụi vào sổ hụi Với việc bổ xung quy định việc chuyển giao phần hụi kiến nghị, làm giảm thiểu tình trạng chuyển giao phần hụi bừa bãi nay, góp phần giảm thiểu tranh chấp phát sinh Cùng với quy định việc bắt buộc có đồng ý thành viên dây hụi chuyển giao phần hụi cho người khác thành viên dây hụi nhằm đảm bảo tôn trọng quyền tự thỏa thuận thành viên dây hụi Vì giao dịch dân sự, việc tham gia hay rút khỏi thỏa thuận cần có đồng ý tất bên sở tự do, thỏa thuận Thứ tư, sửa đổi bổ sung quy định sổ hụi giấy biên nhận, phân tích đa số dây hụi thường khơng lập sổ hụi, có nội dung sơ sài Về giấy biên nhận tương tự, việc góp hụi hay lĩnh hụi thường không lập giấy biên nhận mà chủ yếu thơng qua thỏa thuận miệng Do đó, để đảm bảo việc lập sổ hụi giấy biên nhận quy định, nhằm hạn chế tranh chấp phát sinh, quy định sổ hụi giấy biên nhận cần bổ sung sau: Ngồi nội dung văn thơng báo theo quy định khoản Điều 14 Nghị định 19/2019/NĐ-CP, chủ hụi cần nộp kèm bổ sung thêm sổ hụi mẫu giấy biên nhận cho UBND cấp xã UBND cấp xã sau nhận thơng báo có nhiệm vụ kiểm tra hình thức nội dung sổ hụi, giấy biên nhận có với quy định pháp luật hay khơng Nếu cho phép mở dây hụi, khơng u cầu chủ hụi sửa đổi, bổ sung cho phép mở dây hụi Bổ xung quy định việc cho phép UBND cấp xã: Theo Nghị định 19/2019/NĐ-CP cần bổ xung quy định chủ hụi tổ chức dây hụi có giá trị từ 100.000.000 đồng trở lên từ 02 dây hụi trở lên cần có đồng ý UBND 65 cấp xã Việc bổ xung quy định nhằm mục đích tránh việc tổ chức chơi hụi bừa bãi nhiện nay, giảm thiểu tình trạng bể hụi, đặc biệt tình trạng bể nhiều dây hụi lúc Với việc tăng cường trách nhiệm UBND cấp xã việc quản lý, cấp phép tổ chức dây hụi có giá trị lớn, số lượng thành viên đông phần giảm thiểu tranh chấp phát sinh Vì UBND cấp xã nơi nắm rõ tình dân cư địa bàn xã, điều kiện, khả tổ chức tham gia chơi hụi người dân, từ có điều tiết việc tổ chức chơi hụi cho thật phù hợp, kịp thời ngăn chặn kẻ xấu lợi dụng việc chơi hụi để thực hành vi lừa đảo Thứ năm, khắc phục bất cập việc phân biệt vi phạm pháp luật hình với tranh chấp dân Việc phân biệt vụ án hình tranh chấp dân việc quan trọng trình tố tụng vụ án Quá trình ảnh hưởng đến số phận pháp lý đương sự, ảnh hưởng đến quyền lợi ích bên, có sai xót dẫn đến việc bỏ lọt tội phạm gây oan sai Vấn đề hình hóa quan hệ dân nói chung, vụ án tranh chấp hụi nói riêng phân tích phần trên, gặp phải số vướng mắc, văn hướng dẫn cũ, khơng cịn phù hợp với tình hình thực tế Do đó, cần thiết có văn hướng dẫn áp dụng pháp luật, hướng dẫn giải loại tội phạm liên quan đến tranh chấp hụi Nội dung văn quy định cụ thể tình tiết, dấu hiệu xem dấu hiệu vụ án hình sự, khơng thỏa mãn dấu hiệu theo quy định văn xem tranh chấp dân Tránh tình trạng nhập nhằng áp dụng pháp luật tranh chấp hụi nay, mà vụ án có nơi xem vụ án hình sự, nơi khác lại cho tranh chấp dân Ngồi ra, Tịa án, Viện kiểm sát, Cơ quan công an, cần ban hành văn hướng dẫn nghiệp vụ nội ngành, dẫn áp dụng pháp luật trường hợp cụ thể 66 KẾT LUẬN CHƯƠNG Nghị định 19/2019/NĐ-CP đời đánh dấu bước ngoặt hệ thống pháp luật nước ta hụi, họ, biêu, phường So với văn trước Nghị định 19/2019/NĐ-CP có hồn thiện định, giúp hạn chế tình trạng vỡ hụi, giảm thiểu tranh chấp phát sinh Ngoài ra, Nghị định 19/2019/NĐ-CP pháp lý quan trọng giúp hệ thống quan tố tụng tiến hành hoạt động tố tụng theo quy định Trên sở phân tích mặt lý luận quy định pháp luật Chương 1, Chương tác giả sâu vào phân tích thực tiễn áp dụng pháp luật hụi vào thực tiễn Kết hợp với việc phân tích, viện dẫn tình cụ thể giúp tình vướng mắc gặp phải áp dụng pháp luật Qua việc phân tích tác giả nhận thấy pháp luật hụi số hạn chế, vướng mắc, bất cập định áp dụng vào thực tế Do yêu cầu đặt cần có sửa đổi, bổ sung cho thật phù hợp, giảm thiểu vướng mắc, bất cập áp dụng vào thực tiễn Thông qua kết nghiên cứu vướng mắc, bất cập chương 2, tác giả mạnh dạng đưa số đề xuất, kiếng nghị nhằm hoàn thiện pháp luật, khắc phục vướng mắc, bất cập phương diện văn hóa xã hội bất cập xuất phát từ công tác áp dụng pháp luật 67 KẾT LUẬN CHUNG Chơi hụi hình thức huy động vốn phổ biến nước ta nay, đặc trưng hình thức huy động vốn thơng qua chơi hụi mang tính cộng đồng cao, mục tiêu lợi nhuận không trọng Kể từ thời kỳ kháng chiến chống Pháp giai đoạn nay, quy định pháp luật hụi nước ta có nhiều biến động Có thời kỳ chơi hụi khơng xem hợp pháp bị cấm, có thời kỳ hụi khuyến khích ghi nhận văn pháp luật Hiện hoạt động chơi hụi nước ta điều chỉnh chủ yếu hai văn Nghị định 19/2019/NĐCP BLDS năm 2015 Thông qua kết nghiên cứu địa bàn tỉnh Sóc Trăng, tác giả nhận thấy quy định pháp luật hụi nước ta số vướng mắc, bất cập áp dụng vào thực tiễn Từ vướng mắc, bất cập pháp luật hụi nước ta nay, tác giả đưa số đề xuất, kiến nghị hoàn thiện pháp luật, khắc phục vướng mắc, bất cập trình áp dụng vào thực tiễn Mục đích luận văn hướng tới nhằm góp phần nhỏ vào cơng tác hồn thiện quy định pháp luật, nâng cao hiệu áp dụng pháp luật hụi nước ta Luận văn nguồn tài liệu tham khảo cho công tác nghiên cứu khoa học, cơng tác lập pháp nói chung công tác xây dựng pháp luật hụi nói riêng Do lực tác giả cịn hạn chế nên Luận văn khó tránh khỏi sai sót, tác giả mong muốn nhận thêm ý kiến đóng góp để hồn thành tốt Luận văn Xin chân thành cảm ơn 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO VĂN BẢN PHÁP LUẬT [1] Hiến pháp năm 2013 [2] Bộ luật dân năm 1995 (Luật số 44-L/CTN) ngày 28/10/1995 [3] Bộ luật dân năm 2005 (Luật số 33/2006/QH11) ngày 14/6/2005 [4] Bộ luật dân năm 2015 (Luật số 91/2015/QH13) ngày 24/11/2015 [5] Bộ luật hình năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 (Luật số 100/2015/QH13) ngày 27/11/2015 [6] Bộ luật tố tụng dân năm 2015 (Luật số 95/2015/QH13) ngày 25/11/2015 [7] Bộ luật lao động năm 2019 (Luật số 45/2019/QH14) ngày 20/11/2019 [8] Công văn số 40/KHXX ngày 06 tháng năm 2007 Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thụ lý giải tranh chấp họ [9] Chỉ thị số 02/2020/CT-CA ngày 10/3/2020 Chánh án Tòa án nhân dân tối cao phòng, chống dịch Covid-19 hệ thống Tòa án nhân dân [10] Nghị định số 144/2006/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 2006 quy định họ, hụi, biêu, phường [11] Nghị định số 19/2019/NĐ-CP ngày 19 tháng năm 2019 quy định họ, hụi, biêu, phường [12] Thông báo số 2590/PPCT ngày 10/8/1990 Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng [13] Thông tư liên ngành Số 04/TTLN ngày 8/8/1992 hướng dẫn giải tranh chấp hụi [14] Thông tư liên ngành Số 01/TTLN ngày 10 tháng năm 1992 hướng dẫn việc xét xử thi hành án tài sản vụ án hình dân [15] Thông báo Số 38/KHXX ngày 5/7/1996 việc huỷ bỏ, chấm dứt hiệu lực thi hành, sửa đổi, bổ sung ban hành quy định pháp luật dân theo nghị Quyết quốc hội việc thi hành BLDS [16] Nghị định Số 08/2020/NĐ-CP ngày 08 tháng 01 năm 2020 tổ chức hoạt động thừa phát lại TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT [17] Phạm Ngọc Bình, (2017), “một số vấn đề về lý luận thực tiễn giải tranh 69 chấp nợ hụi Trà vinh”, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Trường, Trường Đại học Trà Vinh [18] Trần Văn Biên, (2008), “hụi hệ thống pháp luật Việt Nam: Quá khứ tại”, kỷ yếu hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ ba, Đại học Quốc gia Hà Nội [19] Nguyễn Minh Đoan (2010), giáo trình Lý luận nhà nước pháp luật Đại học luật Hà Nội, Nhà xuất Chính trị Quốc gia [20] Nguyễn Đình Giáp (2013), “hụi theo Pháp luật Dân Việt Nam – Lý luận thực tiễn” Luật văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh [21] Đinh Quốc Hiếu (2018), “pháp luật về hụi, họ, biêu, phường thực tiễn tỉnh Bến Tre”, Luận văn thạc sĩ luật học, trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh [22] Tưởng Duy Lượng (2019), “pháp luật dân thực tiễn xét xử”, Nhà xuất Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội [23] Trần Anh Tuấn (2017), “Bình luận khoa học Bộ luật tố tụng dân sự”, Nhà xuất Tư pháp [24] Đại học luật Hà Nội, Giáo trình Luận dân Việt Nam tập Trường Đại học luật Hà Nội, Nhà xuất Cơng an nhân dân [25] Đinh Văn Quế (2017), “Bình luận khoa học BLHS 2015 phần tội phạm”, NXB Thơng tin Truyền thơng [26] Học viện Tịa án (2016), “Chương trình đào tạo nghiệp vụ xét xử - phần kỹ giải vụ việc dân sự” Nhà xuất Cơng an nhân dân [27] Tịa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng, “thống kê tình hình thụ lý giải án năm 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 tháng đầu năm 2020” [28] Tòa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng, “thống kê thụ lý giải vụ, việc dân sơ thẩm các năm 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 tháng đầu năm 2020” [29] Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Sóc Trăng, ‘báo cáo tổng kết công tác kiểm sát năm 2017, 2018, 2019, 2020” [30] Bản án dân sơ thẩm Số: 79/2020/DSST “V/v tranh chấp hợp đồng dân góp hụi” TAND huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng 70 [31] Bản án dân sơ thẩm Số: 70/2020/DSST “V/v tranh chấp hợp đồng góp hụi” TAND thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng [32] Bản án dân sơ thẩm Số: 95/2020/DSST “V/v tranh chấp hợp đồng dân góp hụi” Tịa án nhân dân huyện Mỹ Xun, tỉnh Sóc Trăng [33] Bản án dân sơ thẩm Số: 36/2020/DSST “V/v tranh chấp hợp đồng dân hụi” TAND huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng [34] Bản án dân sơ thẩm Số: 34/2020/DSST “V/v tranh chấp hợp đồng dân góp hụi” TAND thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng [35] Bản án dân sơ thẩm Số: 56/2020/DSST “V/v tranh chấp hợp đồng dân góp hụi” TAND huyện Cù Lao Dung, tỉnh Sóc Trăng [36] Vụ án dân sơ thẩm thụ lý Số: 59/2020/TLST-DS ngày 12 tháng năm 2020, TAND huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng TÀI LIỆU ĐIỆN TỬ [37] Hà Hùng cường (2016), “Bộ luật Dân năm 2015 hướng tới phát triển nhanh, bền vững theo thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN”, Báo Nhân Dân điện tử, [https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/bo-luat-dan-sunam-2015-huong-toi-su-phat-trien-nhanh-ben-vung-theo-the-che-kinh-tethi-truong-dinh-huong-xhcn-253758/], (truy cập ngày 10/8/2020) [38] Nguyễn Văn Điều (2019), Giao dịch dân điều kiện có hiệu lực giao dịch dân theo quy định pháp luật hành, cổng thông tin điện tử Bộ tư pháp,[https://moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/nghiencu utraodoi.aspx?ItemID=2445](truy cập ngày 13/8 /2020) [39] Hoàng Quốc Thái (2019), “giải pháp phịng ngừa tội phạm phát sinh từ quan hệ “tín dụng đen”, Trang thông tin điện tử Viện kiểm sát nhân dân tối cao, https://vksndtc.gov.vn/tin-chi-tiet-8139, (truy cập ngày 20 tháng năm 2020) 71 ... chơi hụi Thứ ba, sở vướng mắc, bất cập thực tiễn áp dụng pháp luật hụi, đề xuất giải pháp hồn thiện pháp luật, góp phần nâng cao hiệu thực thi pháp luật hụi thời gian tới địa bàn tỉnh Sóc Trăng. .. hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu áp dụng pháp luật - Phạm vi không gian: Luận văn chủ yếu tập trung nghiên cứu quy định pháp luật hụi thực tiễn áp dụng pháp luật địa bàn tỉnh Sóc Trăng Ngồi... lý luận pháp lý hụi Việt Nam Chương 2: Thực tiễn áp dụng pháp luật hụi địa bàn tỉnh Sóc Trăng số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu áp dụng pháp luật CHƯƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ HỤI TẠI