MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP Ở NGƯỜI LỚN TÓM TẮT Đặt vấn đề: Tăng huyết áp bệnh phổ biến nước phát triển, nước phát triển bệnh có xu hướng ngày gia tăng trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng Bệnh phần lớn có người độ tuổi trung niên trở lên, người làm cơng việc lao động trí óc độ tuổi già Bệnh THA mức độ số khối thể liên quan đến yếu tố dân số tuổi, dân tộc giới tính, đến yếu tố xã hội trình độ học vấn nghề nghiệp Tình trạng béo phì hay suy dinh dưỡng ảnh hưởng lên huyết áp người người Mục tiêu nghiên cứu: Xác định tỷ lệ đặc điểm dịch tể mức độ số khối thể bệnh tăng huyết áp người lớn cộng đồng dân cư Tp.HCMnăm 2005 Phương pháp nghiên cứu: Đây nghiên cứu mô tả cắt ngang cộng đồng dân số chọn vào mẫu thời điểm từ 6/2005 đến 9/ 2005 thực Tp.HCM Theo kỹ thuật lựa chọn dựa vào tỉ lệ dân số Kết Quả : Qua khảo sát 1991 người đến khám vấn 16 xã phường Tp.HCMthu kết sau: Tỉ lệ THA TP HCM 26,52 %ở độ tuổi từ 25 đến 65 Tỉ lệ THA nam cao nữ theo nhóm tuổi tăng dần Phân bố tỷ lệ THA theo yếu tố dân số xã hội có khác biệt tuổi giới, học vấn nghề nghiệp Tỉ lệ THA tăng dần theo độ béo phì người lớn Có mối liên quan tình trạng nhẹ cân với bệnh tăng huyết áp có mối liên quan tình trạng dư cân với bệnh tăng huyết áp Kết luận: Kết từ nghiên cứu giúp cho sở y tế địa bàn TP HCM quyền đề sách y tế cơng cộng hiệu để phịng chống bệnh Tăng huyết áp cộng đồng dân cư Bệnh phần lớn có người độ tuổi trung niên trở lên, người làm cơng việc lao động trí óc độ tuổi già ABSTRACT Background: High blood pressure is the popular disease in the develop countries, in the developing countries it trends more and more increase and become important problem of community Almost people, who are middle – aged or the elder, are sick especially people who work by head in the old – aged The high blood pressure disease and levels of body block indicator which involve some population factors such as: age, sex, nation and some social factors for example: educational level and occupation Over weight status and malnutrition can affect blood pressure of everybody Study objective: Identify the percentage of epidemic characteristics and levels of body mass index which concern the high blood pressure disease of the elder in public in Ho Chi Minh City 2005 Study methodology: This is cross – sectional study which performed from June to September in Ho Chi Minh city 2005 The selecting method depends on the percentage of population Study result: Though 1991 people who were tested and interviewed at 16 wards in Ho Chi Minh city, we have the following results: The percentage of high blood pressure of Ho Chi Minh city is 26.52 with the age from 25 to 65 The percentage of high blood pressure of male is higher than female and following the age which increase gradually Distribution of the percentage of high blood pressure following population and social factor are difference in age, sex, education and occupation The percentage of high blood pressure increase gradually following the over weight level of the elder The percentage of high blood pressure involves malnutrition and over weight status Conclusion: The results from this survey help the health foundations which locate in Ho Chi Minh City and Government put forward the public health policies more effective in order to prevent the high blood pressure disease in community, especially in the middle – aged and the elder who work by head mainly ĐẶT VẤN ĐỀ Tăng huyết áp bệnh phổ biến nước phát triển, nước phát triển bệnh có xu hướng ngày gia tăng trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng Bệnh phần lớn có người độ tuổi trung niên trở lên, người làm cơng việc lao động trí óc độ tuổi già Theo báo cáo WHO 2002 yếu tố nguy sức khỏe tồn cầu tăng huyết áp đứng hàng thứ 10 yếu tố nguy hàng đầu với triệu người chết năm THA yếu tố nguy quan trọng gây bất lợi tim mạch mà yếu tố nguy tim mạch gây nên bệnh THA là: thuốc lá, rối loạn lipid huyết, tiểu đường không phụ thuộc insulin, người lớn 60 tuổi, phái (đàn ông, phụ nữ tuổi mãn kinh) tiền gia đình mắc bệnh tim mạch sớm: nữ 65, nam 55 Một điều đáng quan tâm bệnh THA biến chứng nguy hiểm khơng phát xử lí kịp thời gây biến chứng tim (gây suy mạch vành, suy tim ) não (tai biến mạch máu não ) lên thận (gây suy thận ) lên mắt (gây xuất huyết đáy mắt ) nặng gây liệt chí tử vong Do tính chất nguy hiểm biến chứng THA việc kiểm soát THA cần thiết Muốn tránh THA tiến triển đến biến chứng, đòi hỏi bệnh nhân phải nhận thức tầm quan trọng việc tuân theo chế độ điều trị nghiêm ngặt bác sĩ cách phòng ngừa biến chứng xảy bệnh trở nặng Điều đơi khơng dễ dàng thực bệnh THA thường phải điều trị lâu dài suốt đời Ngay số HA trở lại bình thường tai biến xảy không loại trừ yếu tố nguy tai biến (như nghiện rượu, hút thuốc lá, chế độ ăn giàu chất béo, thừa cân, stress ) không kiểm soát số bệnh kèm (như tiểu đường, bệnh thận ) yêu cầu bệnh nhân tính kiên trì theo chế độ điều trị lâu dài nhiên bệnh nhân số lí thân kết hợp với hiểu biết hạn hẹp nên khơng đạt tn thủ Bệnh THA mức độ số khối thể liên quan đến yếu tố dân số tuổi, dân tộc giới tính, đến yếu tố xã hội trình độ học vấn tình trạng nhân gia đình, nghề nghiệp Đa số thống kê dịch tễ học cho thấy có mối liên quan chặt chẽ huyết áp động mạch cân nặng thể Tình trạng béo phì hay suy dinh dưỡng ảnh hưởng lên huyết áp người người Từ chúng tơi nhóm nghiên cứu Khoa y tế cộng cộng với số câu hỏi đặt là: Sự phân bố tỷ lệ tăng huyết áp theo yếu tố dân số xã hội nào? Tỷ lệ tăng huyết áp mức độ số khối thể bao nhiêu? Có mối liên quan bệnh THA với số khối thể không? MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Mục tiêu tổng quát: Xác định tỷ lệ đặc điểm dịch tể mức độ số khối thể bệnh tăng huyết áp người lớn cộng đồng dân cư Tp.HCM năm 2005 Mục tiêu cụ thể: - Xác định tỷ lệ tăng huyết áp, phân bố yếu tố dân số xã hội - Xác định tỷ lệ số khối thể theo mức độ (nhẹ cân, bình thường, dư cân), phân bố theo yếu tố dân số xã hội - Xác định mối liên quan số khối thể bệnh tăng huyết áp ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU[5], 11], Địa điểm nghiên cứu Nghiên cứu thực Tp.HCM năm 2005 Theo kỹ thuật lựa chọn dựa vào tỉ lệ dân số chọn đơn vị phường xã Đối tượng nghiên cứu Tất cá nhân tuổi từ 25 đến 65 điểm chọn hộ gia đình chọn theo mẫu sinh sống Tp.HCMtrong thời gian điều tra khơng có thương tật làm ảnh hưởng đến trị số huyết áp Mô thức nghiên cứu Đây nghiên cứu mô tả, mô thức cắt ngang cộng đồng dân số chọn vào mẫu thời điểm từ 6/2005 đến 9/ 2005 Phương pháp chọn mẫu Lấy ngẫu nhiên nhiều giai đoạn: - Chọn phường xã - Mổi phường xã chọn cụm dân cư ( Cụm dân cư đơn vị ấp hay khu phố dân cư theo danh sách cộng dồn phường xã ) - Mổi cụm dân cư chọn cá nhân nghiên cứu lập danh sách người gia đình tuổi từ 25- 65 đơn vị mẫu sở - Chọn ngẩu nhiên phân tầng ,chọn theo giới tính, nhóm tuổi , mổi phường xã 125 người Cỡ mẫu Với: z : trị số từ phân phối chuẩn : xác suất sai lầm loại = 0,05 p : trị số mong muốn tỉ lệ = 0,15 l : độ xác = 0,02 Mẫu nghiên cứu =1224 x k = 1224 x 1,5= 1836 Với: c: hệ số thiết kế = 1,5 Vì điều tra vấn nhanh hộ gia đình, tiến hành khoảng thời gian ngắn gặp phải tượng thiếu hụt nghiên cứu với ước tính thiếu hụt khoảng 8% Nên số người cần phải khảo sát là: N = 1836 + 146= 1982 người KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Tổng số có 1991 người đến khám vấn 16 xã phường Tp.HCM Tỷ lệ tăng huyết áp phân bố theo yếu tố dân số xã hội: Tỷ lệ người bị tăng huyết áp Theo ủy ban đa quốc gia chuẩn đốn, phịng ngừa điều trị bệnh THA (JNC) lần thứ VII (2003)[6] Bảng 0: Phân độ huyết áp theo JNC VII (2003) Hạng Huyết áp tâm thu Huyết áp tâm trương Bình thường