CHƯƠNG THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU GV: TS Trần Thị Mộng Tuyết Khái niệm trái phiếu • Trái phiếu giấy chứng nhận nợ, xác nhận quyền chủ nợ người sở hữu tổ chức phát hành Trái phiếu có lãi suất chiết khấu cố định Chính phủ, công ty phải trả cho người nắm giữ • Theo Luật Chứng Khốn VN, trái phiếu loại chứng khoán xác nhận quyền lợi ích hợp pháp người sở hữu phần vốn nợ tổ chức phát hành • Trái phiếu có đặc điểm riêng: • - Trái phiếu chứng khoán nợ dài hạn, có kỳ hạn, hoàn vốn; • - Lãi trái phiếu xác định trước; • - Trái phiếu có rủi ro cổ phiếu Đặc trưng TP • Mệnh giá (Par value) giá trị danh nghĩa TP in tờ phiếu, đại diện cho số vốn gốc hoàn trả cho trái chủ thời điểm đáo hạn Mệnh giá TP = số vốn huy động số trái phiếu phát hành • Tỷ suất lãi TP (coupon interest Rates) lãi suất danh nghĩa TP quy định mức lãi mà NĐT hưởng hàng năm • Thơng thường có phương thức trả lãi tháng/lần 1năm/lần • Mỗi TP có ghi lãi suất tổ chức phát hành cam kết tốn cho trái chủ • Số tiền lãi NĐT nhận = Lãi suất coupon X mệnh giá TP • Giá mua TP khoản tiền thực tế mà người mua bỏ để có quyền sở hữu TP • Kỳ hạn TP số năm mà theo tổ chức phát hành hứa hẹn đáp ứng điều kiện nghĩa vụ • Quyền mua lại (đối với loại TP có điều khoản chuộc lại) cho phép tổ chức phát hành TP thu hồi TP hoàn lại vốn gốc với mức giá dự kiến trước thời hạn toán Các loại TP • Căn vào phương thức tổ chức phát hành có hai loại trái phiếu : • Trái phiếu doanh nghiệp • Trái phiếu Chính phủ & Chính quyền ĐP a/ Trái phiếu doanh nghiệp (corporate bonds ): Trái phiếu DN phát hành với mục đích huy động vốn cho đầu tư phát triển Tổ chức phát hành Giá trị Lãi suất Ngày phát hành Đáo Hạ n (triệu Đồng ) Vinashin Vinashin Lilama Vinashin Vnsteel Lilama CII BIDV Techcombank Vinashin CTCK Thăng Long ACB VNECO Vincom Sacomreal CK Thăng Long Công ty Đầu tư phát triển Đường cao tốc SCB Sacomreal Vinacomin SATRA ACB Minh Phú 500 1.000 500 3.000 400 1.000 500 3.000 1.750 3.000 300 10% 10,5% 9,6% 9% 9,5% 9,2% 10,3% 8,15% 8,6% 9,4% 9% 5/1/2007 18/1/2007 5/3/2007 13/4/2007 10/5/2007 6/6/2007 9/7/2007 23/7/2007 31/8/2007 20/9/2007 22/9/2007 5/1/2012 18/1/2017 5/3/2012 13/4/2017 10/5/2012 6/6/2017 9/7/2014 23/7/2012 31/8/2012 20/9/2017 22/9/2009 2.250 500 1.000 500 200 8,6% 10,05% 10,3% 9,8% 9% 25/9/2007 28/9/2007 22/10/2007 31/10/2007 27/11/2007 25/9/2012 28/9/2012 22/10/2012 31/10/2012 27/11/2009 400 9% 28/11/2007 28/11/2022 1.400 500 1.500 1.000 1.920 200 8,5% 10% 9,5% 9,6% 8,7% 9,98% 2/12/2007 10/12/2007 11/12/2007 15/12/2007 20/12/2007 21/12/2007 5/12/2009 10/12/2012 11/12/2017 15/12/2012 10/12/2010 21/12/2012 • - Trái phiếu đô thị (municipal bonds): trái phiếu quyền địa phương phát hành nhằm huy động vốn tài trợ cho dự án đầu tư hạ tầng xây dựng trường học, tu bổû phát triển đường sá, cầu cảng, sân bay,… - Công trái Nhà nước (state bonds): loại trái phiếu dài hạn đặc biệt, phát hành đợt Loại Nhà nước phát hành để bù đắp thiếu hụt ngân sách Ở nước phát triển loại trái phiếu ưa chuộng rủi ro • • - Trái phiếu quốc tế ( Foreign bonds ): hình thức Chính phủ phát hành chứng vay nợ thị trường vốn quốc tế, nói hình thức vay vốn trực tiếp từ nhà đầu tư quốc tế qua tổ chức trung gian (như Ngân hàng ) Lợi tức rủi ro TP • Lợi tức TP: Từ nguồn: * Tiền lãi định kỳ = lãi suất coupon X mệnh giá TP * Chênh lệch giá * Lãi lãi (gọi lãi tái ĐT) • Rủi ro TP * Rủi ro lãi suất Giá TP thay đổi ngược chiều với thay đổi lãi suất * Rủi ro tái đầu tư Tùy thuộc vào chiến lược tái đầu tư * Rủi ro toán Là rủi ro mà người phát hành TP vỡ nợ * Rủi ro lạm phát Là rủi ro sức mua * Rủi ro tỷ giá hối đoái TP mua ngoại tệ, thời điểm đáo hạn toán VNĐ, mà VNĐ giảm giá so với ngoại tệ, NĐT nhận ngoại tệ * Rủi ro khoản Tuỳ thụôc vào TP dàng bán theo giá trị hay gần với giá trị không Các nhân tố ảnh hưởng giá TP • Khả tài người cung cấp TP • Thời gian đáo hạn • Dự kiến lạm phát • Biến động lãi suất thị trường • Thay đổi tỷ giá hối đối • Định giá trái phiếu: Việc xác định giá trị lý thuyết TP cách xác cơng • Giá trị lý thuyết TP định giá cách xác định giá toàn thu nhập nhận thời hạn hiệu lực TP • a Định giá TP thơng thường • TP thơng thường có kỳ hạn hưởng lãi định kỳ Số tiền lãi tính lãi suất danh nghĩa (lãi suất coupon) mệnh giá TP • Ký hiệu: – – – – – P: Giá TP n: số năm lại đáo hạn C: số tiền lãi coupon r: lãi suất chiết khấu F: mệnh giá TP • Giá TP giá tồn dịng tiền thu nhập từ TP tương lai xác định sau: • Giá TP tổng giá phần: Phần lãi định kỳ phần vốn gốc C C C F P= + + + + n n 1+ r (1+r) (1+r) (1+r) Công thức tổng quát : n P=∑ t=1 C + F (1+r) (1+r) t n • Trường hợp 1: Trả lãi định kỳ năm lần   − n  ( + r ) F   P = C + n  r   (1+ r )     −n 1−  −n ( + r )   =C + F (1+ r )   r   • Ví dụ: Cơng ty CP thực phẩm K phát hành TP lãi suất 15%/năm, mệnh giá triệu đồng, 15 năm đáo hạn Lãi suất lưu hành 10%/năm Trả lãi định kỳ năm lần • Hãy tính giá TP ? C = 15%*1000000 = 150000 ñ −15 1−  −15 ( + 10 %)   + 1000000 P = 150000 ( + 10 %)   10%   P = 1380304 đ • Trường hợp 2: Trả lãi định kỳ tháng lần −2n 1−  − 2n C  (1+r / 2)  P= + F (1+r / 2)  2 r/2   • Cũng theo ví dụ trên, phương thức trả lãi định kỳ nửa năm lần −30 1−  −30 ( + 10 % / ) 150000   P= + 1000000 (1+10%/ 2)   10%/   P = 1384311 đ • b Định giá TP không trả lãi định kỳ (TP Zero coupon) • TP Zero coupon khơng trả lãi định kỳ cho nhà đầu tư, mà trả vốn gốc mệnh giá cuối kỳ đáo hạn Do dòng tiền nhà đầu tư nhận TP tương lai khoản vốn gốc mệnh giá chiết khấu P= F (1+r) n • Ví dụ: Một loại TP có thời hạn đáo hạn 20 năm, không trả lãi định kỳ mà trả vốn gốc triệu đồng vào cuối năm thứ 20 Nếu lãi suất thị trường 10% người mua TP phải trả để mua TP ? P= 1000000 (1+10%) 20 = 148644 đ • Nhà đầu tư bỏ 148644 đ để mua TP không hưởng lãi định kỳ suốt 20 năm, đáo hạn nhà đầu tư thu 1000000 đ ... Vinashin Vinashin Lilama Vinashin Vnsteel Lilama CII BIDV Techcombank Vinashin CTCK Thăng Long ACB VNECO Vincom Sacomreal CK Thăng Long Công ty Đầu tư phát triển Đường cao tốc SCB Sacomreal Vinacomin... Sacomreal Vinacomin SATRA ACB Minh Phú 500 1.000 500 3. 000 400 1.000 500 3. 000 1.750 3. 000 30 0 10% 10,5% 9,6% 9% 9,5% 9,2% 10 ,3% 8,15% 8,6% 9,4% 9% 5/1/2007 18/1/2007 5 /3/ 2007 13/ 4/2007 10/5/2007... 9/7/2007 23/ 7/2007 31 /8/2007 20/9/2007 22/9/2007 5/1/2012 18/1/2017 5 /3/ 2012 13/ 4/2017 10/5/2012 6/6/2017 9/7/2014 23/ 7/2012 31 /8/2012 20/9/2017 22/9/2009 2.250 500 1.000 500 200 8,6% 10,05% 10 ,3% 9,8%