BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Văn Tẻo PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH HẬU GIANG THEO HƢỚNG BỀN VỮNG LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Văn Tẻo PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH HẬU GIANG THEO HƢỚNG BỀN VỮNG Chuyên ngành : Địa lý học Mã số : 8310501 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM XUÂN HẬU Thành phố Hồ Chí Minh - 2020 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tôi, số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, xác trích dẫn đầy đủ theo quy định Tác giả: Lê Văn Tẻo LỜI CẢM ƠN Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Sau Đại học Thầy Cô Khoa Địa lý, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh Xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Phạm Xuân Hậu Thầy truyền đạt nhiều kiến thức quý báu tận tình hướng dẫn suốt trình thực luận văn Xin chân thành cảm ơn Sở Văn hóa - Thể thao Du lịch Hậu Giang; Trung tâm xúc tiến thương mại – đầu tư du lịch Hậu Giang; Cục thống kê Hậu Giang; Thư viện tỉnh Hậu Giang nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tơi hồn thành luận văn Xin chân thành cám ơn BGH đồng nghiệp trường THPT Vị Thanh, TP Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang tạo điều kiện giúp đỡ nhiều suốt thời gian học tập Cuối cùng, Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, người thân yêu, bạn bè dành tình cảm, động viên giúp đỡ suốt q trình học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2020 Tác giả Lê Văn Tẻo MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục bảng Danh mục biểu đồ MỞ ĐẦU Chƣơng CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH VÀ DU LỊCH BỀN VỮNG 10 1.1 Những vấn đề du lịch 10 1.1.1 Khái niệm du lịch 10 1.1.2 Tài nguyên du lịch 11 1.1.3 Phân loại tài nguyên du lịch 11 1.1.4 Các loại hình du lịch 13 1.1.5 Sản phẩm du lịch 15 1.1.6 Khách du lịch 19 1.2 Du lịch bền vững phát triển du lịch bền vững 19 1.2.1 Phát triển bền vững 19 1.2.2 Du lịch bền vững 21 1.2.3 Mục tiêu du lịch bền vững 21 1.2.4 Phát triển du lịch bền vững 21 1.2.5 Tính tất yếu phát triển du lịch bền vững 22 1.2.6 Sự khác biệt phát triển du lịch bền vững với du lịch Đại chúng 24 1.2.7 Mối quan hệ biện chứng phận phát triển du lịch bền vững 26 1.2.8 Những nguyên tắc đảm bảo cho phát triển du lịch bền vững 27 1.2.9 Các tiêu chí phát triển du lịch bền vững 32 1.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch 35 1.3.1 Vị trí địa lí 35 1.3.2 Tài nguyên du lịch 35 1.3.3 Cơ sở hạ tầng 36 1.3.4 Cơ sở vật chất kỹ thuật 37 1.3.5 Nguồn nhân lực du lịch 37 1.4 Sơ lược phát triển du lịch bền vững giới Việt Nam 38 1.4.1 Kinh nghiệm phát triển du lịch bền vững số nước giới 38 1.4.2 Mơ hình phát triển du lịch bền vững số địa phương Việt Nam 42 Tiểu kết chương 45 Chƣơng CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH HẬU GIANG GIAI ĐOẠN 2010 – 2019 THEO HƢỚNG BỀN VỮNG 47 2.1 Khái quát tỉnh Hậu Giang 48 2.1.1 Vị trí địa lý 48 2.1.2 Đặc điểm tự nhiên 48 2.1.3 Đặc điểm kinh tế - xã hội 49 2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch 51 2.2.1 Vị trí địa lí 51 2.2.2 Tài nguyên du lịch 54 2.2.3 Cơ sở hạ tầng 72 2.2.4 Cơ sở vật chất - kỹ thuật 75 2.2.5 Nguồn nhân lực du lịch 80 2.3 Thực trạng phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang giai đoạn 2010 – 2019 82 2.3.1 Lượng khách du lịch đến Hậu Giang 82 2.3.2 Doanh thu du lịch 83 2.3.3 Phát triển du lịch theo lãnh thổ 86 2.3.4 Phát triển thị trường 93 2.3.5 Phát triển nhân lực du lịch 94 2.3.6 Vốn đầu tư cho phát triển du lịch 95 2.3.7 Quản lý hoạt động kinh doanh du lịch 99 2.3.8 Đánh giá chung thực trạng phát triển du lịch Hậu Giang 101 2.4 Đánh giá chung phát triển du lịch bền vững 107 2.4.1 Từ góc độ bền vững kinh tế 107 2.4.2 Từ góc độ bền vững xã hội 109 2.4.3 Từ góc độ bền vững tài ngun - mơi trường 110 Tiểu kết chương 111 Chƣơng ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH HẬU GIANG ĐẾN NĂM 2030 THEO HƢỚNG BỀN VỮNG 112 3.1 Những định hướng 112 3.1.1 Định hướng phát triển du lịch Việt Nam 112 3.1.2 Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Hậu Giang 113 3.1.3 Dự báo phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang đến 2030 115 3.2 Định hướng phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang 117 3.2.1 Những định hướng chung 117 3.2.2 Các định hướng cụ thể 118 3.3 Giải pháp phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang theo hướng bền vững 123 3.3.1 Nhóm giải pháp phát triển bền vững kinh tế 123 3.3.2 Giải pháp phát triển bền vững văn hóa xã hội 135 3.3.3 Giải pháp phát triển bền vững tài nguyên môi trường 139 3.4 Một số kiến nghị 144 3.4.1 Đối với nhà nước 144 3.4.2 Đối với Tổng cục Du Lịch 145 3.4.3 Đối với UBND tỉnh Hậu Giang 146 3.4.4 Với doanh nghiệp kinh doanh du lịch 147 3.4.5 Với cộng đồng dân cư địa phương có quản lý tài nguyên du lịch 148 PHẦN KẾT LUẬN 149 TÀI LIỆU THAM KHẢO 151 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Cơ cấu lao động ngành du lịch Hậu Giang năm 2019 80 Bảng 2.2 Nguồn nhân lực ngành du lịch Hậu Giang giai đoạn 2010 – 2019 80 Bảng 2.3 Trình độ nguồn nhân lực du lịch Hậu Giang năm 2019 81 Bảng 2.4 Lượt khách du lịch doanh thu ngành du lịch Hậu Giang 2010 – 2019 82 Bảng 2.5 Doanh thu du lịch tỉnh Hậu Giang 2016 - 2019 84 Bảng 2.6 Kết khảo sát khách du lịchvề du lịch Hậu Giang 102 Bảng 2.7 Kết khảo sát cộng đồng địa phương du lịch Hậu Giang 105 Bảng 2.8 Dự báo lượng khách du lịch đến Hậu Giang 2019 - 2030 116 Bảng 2.9 Dự báo sở lưu trú du lịch Hậu Giang 2019 - 2030 116 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Lượt khách du lịch đến Hậu Giang 2010 – 2019 83 Biểu đồ 2.2 Doanh thu du lịch tỉnh Hậu Giang giai đoạn 2016 - 2019 85 PL 11  Sử dụng phương pháp so sánh để phân tích, đánh giá nội dung liên quan - Phương pháp tính tốn so sánh tỷ lệ phần trăm (%):  Thống kê số phiếu cho phương án trả lời câu hỏi khảo sát  Tính tỷ lệ (%) số phiếu lựa chọn phương án trả lời cụ thể tổng số phiếu trả lời cho câu hỏi tương ứng  Sử dụng phương pháp so sánh tỷ lệ phần trăm (%) để phân tích, đánh giá nội dung liên quan Kết thống kê nhƣ sau: 7.1 Kết thống kê với đối tƣợng khách du lịch 7.1.1 Thống kê số lượng phiếu - Số phiếu khảo sát gửi đến khách du lịch: 250 phiếu - Số phiếu thu về: 221 phiếu - Số phiếu có ý nghĩa thống kê: 209 phiếu - Số phiếu khơng có ý nghĩa thống kê: 12 phiếu (do người trả lời không hiểu ý câu hỏi, lựa chọn nhiều phương án trả lời có mâu thuẫn để trả lời cho câu hỏi) Để thuận tiện cho công tác thống kê làm trơn số liệu, tác giả lựa chọn ngẫu nhiên sử dụng 200 phiếu (trong số 209 phiếu có ý nghĩa thống kê) cho việc tổng hợp, phân tích số liệu điều tra, khảo sát 7.1.2 Kết thống kê nội dung khảo sát khách du lịch sau: - Giới tính đối tượng khảo sát:  Nữ: 117, chiếm 58,5% tổng lượng khách khảo sát  Nam: 83, chiếm 41,5% tổng lượng khách khảo sát - Số khách đến điểm du lịch từ lần thứ trở lên: 62, chiếm 31% tổng lượng khách khảo sát - Kết trả lời câu hỏi cụ thể thống kê chung Phụ lục PL 12 kèm theo Phụ lục 7.2 Kết thống kê với đối tƣợng cộng đồng nhƣ sau: 7.2.1 Thống kê số lượng phiếu - Số phiếu khảo sát gửi đến người dân vùng du lịch: 250 phiếu - Số phiếu thu về: 231 phiếu - Số phiếu có ý nghĩa thống kê: 214 phiếu - Số phiếu khơng có ý nghĩa thống kê: 17 phiếu (do người trả lời không hiểu ý câu hỏi, lựa chọn nhiều phương án trả lời có mâu thuẫn để trả lời cho câu hỏi) Để thuận tiện cho công tác thống kê làm trơn số liệu, tác giả lựa chọn ngẫu nhiên sử dụng 200 (trong số 214 phiếu có ý nghĩa thống kê) cho việc tổng hợp, phân tích số liệu điều tra, khảo sát 7.2.2 Kết thống kê nội dung khảo sát cộng đồng: Kết trả lời câu hỏi cụ thể thống kê chung Phụ lục kèm theo Phụ lục PL 13 Phụ lục THỐNG KÊ KẾT QUẢ TRẢ LỜI MỘT SỐ CÂU HỎI KHẢO SÁT THÔNG TIN KHÁCH DU LỊCH Kết trả lời theo phƣơng án (Phần điểm số đƣợc quy đổi theo thang điểm 15) chung TT Câu hỏi Số Kết Tỷ lệ Điể phiếu phiếu m (%) cộng Số Tỷ lệ Điể phiế phiế u dồn m u cộng (%) dồn Số Tỷ lệ phiế phiếu u (%) Điể m Số Tỷ lệ Điể phiếu phiế m cộng u cộng dồn (%) dồn Số Tổn Điể m g số m u cộng phiế trun (%) dồn u Tỷ lệ Điể phiế phiế u g bình Q vị biết nhiều thơng tin điểm du 42 21 42 47 49 65 25 33 28 39 lịch chưa? Quý vị đánh giá mức độ phong phú 49 dịch vụ nào? Quý vị đánh giá chất lượng dịch vụ lại 25 nào? Quý vị đánh giá chất 28 24, 12, 14 23, 94 65 32,5 195 32 16 128 14 70 200 2,65 130 66 33 198 16 64 20 200 2,31 66 57 28,5 171 52 26 208 33 16, 16 5 200 3,18 19,5 78 79 39,5 237 40 20 160 14 70 200 2,87 32, 16, PL 14 lượng dịch vụ lưu trú nào? Quý vị đánh giá chất lượng dịch vụ 46 23 46 64 32 128 65 32,5 195 16 3,5 21 10,5 42 64 32 192 73 20 10 20 53 26,5 106 89 44,5 267 17 8,5 17 41 20,5 82 88 44 45 80 53 26,5 32 87 64 4,5 45 292 35 24 12 96 264 36 18 159 14 200 2,39 17, 17 5 200 3,54 14 70 200 2,79 144 18 80 200 2,94 56 40 200 2,3 20 10 80 30 200 2,41 khác nào? Giá hàng hóa, dịch vụ có tương xứng với chất lượng? 36, Thái độ phục vụ tính chuyên nghiệp nhân viên du lịch? Quý vị đánh giá vệ sinh môi trường du lịch nào? Tỷ lệ hàng địa phương tổng hàng hóa, 45 dịch vụ? 10 22, Mức độ phong phú hàng lưu niệm, đặc sản địa phương? 32 16 40 43, 160 174 55 27,5 165 PL 15 11 Mức độ thân thiện người địa phương với 5,5 11 16 32 34 17 102 97 388 42 21 16 16 28 14 56 85 42,5 255 49 24,5 196 22 11 3,5 28 14 56 46 23 138 70 35 280 49 24,5 16 16 17 8,5 34 50 25 150 90 45 360 27 13,5 27 38 19 76 80 40 240 43 21,5 172 12 15 60 90 45 270 41 20,5 164 21 10,5 66 98 49 294 34 17 23 11,5 khách du lịch? 12 48, 11 Mức độ trách nhiệm quyền nhân viên cơng quyền? 13 Q vị có gặp tình trạng chèo kéo, ép giá từ người dân khơng? 14 Q vị có thấy n tâm an ninh, an tồn khơng? 15 Q vị đánh giá môi trường sinh thái 27 nào? 16 13, 21 11 24 13 60 200 3,72 200 3,17 200 3,63 200 3,48 200 2,88 200 3,09 200 3,12 Mức độ quan tâm Quý vị đến quy định tài nguyên,môi 18 18 30 12 12 33 10 trường? 17 Mức độ chấp hành quy định tài 16, 136 11 PL 16 nguyên, môi trường Quý vị? 18 Chất lượng hàng hóa, dịch vụ, có 10 10 14 28 47 23,5 141 102 51 408 27 13,5 13 6,5 13 18 36 48 24 144 100 50 400 21 10,5 17 8,5 17 19 9,5 38 95 47,5 285 30 15 120 39 19,5 quảng cáo? 19 Quý vị có hài lịng với điểm đến du lịch khơng? 20 Quý vị có dự định quay trở lại khu du lịch không? 13 10 19 200 3,61 200 3,49 200 3,28 PL 17 Phụ lục THỐNG KỂ KẾT QUẢ TRẢ LỜI MỘT SỐ CÂU HỎI KHẢO SÁT THÔNG TIN CỘNG ĐỒNG Kết trả lời theo phƣơng án (đã đƣợc quy đổi theo thang điểm 1-5) Kết chung TT Câu hỏi Số Tỷ lệ Điể Số Tỷ lệ Điể Số Tỷ lệ Điể Số Tỷ lệ Điể Số Tỷ lệ Điể Tổng Điểm phiếu phiế m phiế phiế m phiế phiế m phiế phiế m phiế phiế m u cộng u (%) dồn u cộng u (%) dồn u cộng u (%) dồn u cộng u (%) dồn số trung u cộng phiế bình (%) dồn u Mức độ tham gia ý kiến vào quy 53 26,5 53 60 30 120 57 28,5 171 28 24 12 24 29 14,5 58 92 11 5,5 11 18 67 33,5 201 64 14 112 10 200 2,33 46 276 43 21,5 172 12 60 200 2,95 hoạch du lịch? Chính sách triển khai dự án có thỏa mãn yêu cầu cộng đồng? Mức độ đem lại lợi ích kinh tế cho địa 36 32 256 40 20 200 200 3,52 PL 18 phươngcủa dự án? Dự án du lịch có bảo vệ tài nguyên du lịch 21 10,5 21 47 23,5 94 83 41,5 249 36 18 144 13 6,5 65 200 2,86 17 8,5 17 22 11 44 67 33,5 201 62 31 248 32 16 160 200 3,35 13 6,5 13 15 7,5 30 98 49 294 50 25 200 24 12 120 200 3,28 12 12 14 28 102 51 306 56 28 224 16 80 200 3,25 29 14,5 29 26 13 52 26 208 14 70 200 2,98 tự nhiên không? Dự án du lịch có ảnh hưởng đến truyền thống văn hóa? Dự án du lịch có ảnh hưởng đến an ninh trật tự? Tình trạng vi phạm pháp luật, tệ nạn nguyên nhân từ khách? Dự án du lịch ảnh hưởng đến vệ sinh môi trường? 79 39,5 237 52 PL 19 Ông (bà) quan tâmở mức độ quy định bảo vệ tài 3,5 18 36 100 50 300 40 20 160 35 17,5 175 200 3,39 hưởng lợi mức 29 14,5 29 34 17 68 21 168 30 nguyên, môi trường du lịch? 10 Bản thân ông (bà) 65 32,5 195 42 15 150 200 3,05 độ từ du lịch? Mức độ tích cực thu hút lao động chỗ 15 7,5 15 26 13 52 18 36 70 35 140 21 36 18 72 từ du lịch? 32 19 72 36 30 15 54 27 28 23 11, 115 20 3,31 Dự án du lịch giúp giảm nghèo địa phương mức độ 36 30 18 12 20 20 2,48 nào? Mức độ tham gia đầu tư dịch vụ du lịch cộng 21 10, 35 21 21 19 9,5 95 20 3,07 PL 20 đồng? Mức độ tiêu thụ sản phẩm địa phương 38 19 38 46 23 92 16 16 22 11 44 8,5 17 21 12 24 47 14 18 cho du lịch? 35 21 31 15, 12 15 7,5 75 22 11 110 20 2,69 Văn hóa ứng xử khách du lịch với người dân địa 40 24 60 30 24 20 3,25 phương? Mức độ tạo điều kiện cho người dân hưởng lợi từ du 17 lịch 10, 42 36 21 61 30, 24 16, 13 33, 26 29 14, 145 20 3,32 quyền địa phương? Công tác bảo vệ tài nguyên DL tự nhiên 24 tỉnh? Cơng tác bảo tồn văn hóa truyền 14 23, 94 36 40, 24 20, 12 33 67 15 7,5 75 60 30 300 20 20 2,84 3,71 PL 21 thống phát triển du lịch tỉnh? Công tác bảo vệ môi trường phát triển du lịch 29 14, 15, 29 31 13 22 11 62 40 24 50 25 20 10 50 20 2,91 tỉnh? Mức độ hài lòng với hoạt động dự án du lịch? 13 6,5 44 34, 20 73 36, 29 23 11, 115 20 3,35 PL 22 PHỤ LỤC MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM DU LỊCH Ở HẬU GIANG Công viên Xà No Chợ Ngã Bảy Đền thờ Bác Hồ Lung Ngọc Hoàng PL 23 MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM DU LỊCH Ở HẬU GIANG Di tích chiến thắng Chương Thiện Khu sinh thái Tây Đô Công viên giải trí Kittyd & Minnied Khu sinh thái Phú Hữu PL 24 MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM DU LỊCH Ở HẬU GIANG Khu sinh thái Việt – Úc Di tích Tầm Vu Khu sinh thái rừng Tràm Vị Thủy Di tích Căn Tỉnh ủy Cần Thơ PL 25 HÌNH ẢNH VỀ LÀNG NGHỀ Ở HẬU GIANG Nghề đóng ghe xuồng Nghề đan cần xé Nghề đan lát lụt bình Làng trồng trầu ... trạng phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang từ năm 2010 - 2019 quan điểm phát triển bền vững + Đề xuất định hướng giải pháp cụ thể nhằm phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang đến 2030 theo hướng bền vững. .. phát triển du lịch du lịch bền vững Phân tích nhân tố ảnh hưởng trạng phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang giai đoạn 2010 - 2019 đề xuất số giải pháp phát triển du lịch tỉnh Hậu Giang đến 2030 theo. .. tư phát triển vùng sinh thái du lịch Tuy vậy, Hậu Giang chưa có nghiên cứu cho phát triển du lịch theo hướng bền vững Vì vậy, luận văn đóng góp phần cho phát triển du lịch bền vững tỉnh Hậu Giang