ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG  KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ỨNG DỤNG MƠ HÌNH Z-SCORE TRONG XẾP HẠNG TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ SINH VIÊN THỰC HIỆN NGUYỄN THỊ HỒNG NGỌC Khóa học: 2015 - 2019 ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG  KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ỨNG DỤNG MƠ HÌNH Z-SCORE TRONG XẾP HẠNG TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Hồng Ngọc Thạc Sĩ: Trần Thị Khánh Trâm Lớp: K49A Tài Chính Khóa học: 2015 - 2019 Huế, tháng 05 năm 2019 TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Với vị ngân hàng trẻ thành lập từ năm 2014, Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á – Chi nhánh Huế bước hồn thiện mơ hình xếp hạng tín dụng Tuy nhiên cịn nhiều hạn chế khâu chấm điểm xếp hạng tín dụng (XHTD) nội Trên sở đó, tác giả ứng dụng mơ hình Z-Score để xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á – Chi nhánh Huế (SeABank Huế) Nội dung khóa luận có chương: Chương 1, tác giả hệ thống hóa lý luận thực tiễn cơng tác XHTD ngân hàng thương mại nói chung giới thiệu mơ hình Z-Score Chương 2, tác giả giới thiệu sơ lược trình hình thành phát triển tình hình hoạt động kinh doanh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á – Chi nhánh Huế Tiếp theo, tác giả trình bày cơng tác XHTD khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á – Chi nhánh Huế, sau đưa đánh giá cơng tác chấm điểm công tác XHTD khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng cho thấy ưu điểm hạn chế cịn tồn Từ tác giả chọn ngẫu nhiên 30 doanh nghiệp thuộc loại hình cổ phần hóa ngành sản xuất xếp hạng tín dụng Ngân hàng để vận dụng vào mơ hình Z-Score XHTD khách hàng doanh nghiệp so sánh với kết mơ hình XHTD nội Ngân hàng SeABank Huế sau đưa nhận xét Kết hai mơ hình có chênh lệch số chênh lệch nhỏ không đáng kể Cho thấy mơ hình Z-Score có tính thực tiễn cao XHTD doanh nghiệp Chương 3, tác giả đề xuất việc định hướng sử dụng mơ hình Z-Score XHTD khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng, khóa luận mạnh dạn đề xuất số giải pháp kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng SeABank Huế Lời Cảm Ơn Để hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp này, tơi xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến cô Trần Thị Khánh Trâm hướng dẫn bảo tơi q trình hồn thành Khóa luận tốt nghiệp Tơi chân thành cảm ơn q Thầy, Cơ khoa Tài chínhNgân hàng trường Đại học Kinh tế Huế tận tình truyền đạt kiến thức gần năm học tập vừa qua Với vốn kiến thức tiếp thu trình học tập khơng tảng cho q trình hồn thành Khóa luận tốt nghiệp mà cịn hành trang quý báu để bước vào đời cách vững tự tin Tôi chân thành cảm ơn Ban giám đốc anh chị Ngân hàng SeABank chi nhánh Huế cho phép tạo điều kiện thuận lợi để thực tập chi nhánh, giúp đỡ tơi q trình thu thập số liệu Xin bày tỏ lịng biết ơn đến gia đình, bạn bè tạo điều kiện, động viện, giúp đỡ q trình hồn thành Khóa luận tốt nghiệp quãng thời gian năm đại học Cuối kính chúc Thầy, Cơ dồi sức khỏe thành cơng nghiệp, đồng kính chúc cơ, chú, anh, chị Chi nhánh SeABank Huế dồi sức khỏe, đạt nhiều thành công tốt đẹp công việc Xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 05 năm 2019 Sinh viên Nguyễn Thị Hồng Ngọc MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .i DANH MỤC BẢNG BIỂU ii DANH MỤC SƠ ĐỒ iii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Lý chọn đề tài Mục tiêu nghiên cứu .2 2.1 Mục tiêu chung .2 2.2 Mục tiêu cụ thể .2 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu 3.2 Phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Kết cấu khóa luận PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XẾP HẠNG TÍN DỤNG TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ MƠ HÌNH Z-SCORE .5 1.1 Tổng quan Xếp hạng tín dụng 1.1.1 Khái niệm Xếp hạng tín dụng 1.1.2 Vai trò Xếp hạng tín dụng 1.1.3 Đặc điểm Xếp hạng tín dụng 1.1.4 Đối tượng Xếp hạng tín dụng 1.1.5 Quy trình Xếp hạng tín dụng 10 1.1.6 Nguyên tắc Xếp hạng tín dụng .11 1.1.7 Các phương pháp Xếp hạng tín dụng 12 1.1.8 Sự cần thiết Xếp hạng tín dụng hoạt động tín dụng ngân hàng .15 1.1.9 Thực trạng hoạt động Xếp hạng tín dụng giới Việt Nam 18 1.1.9.1 Thực trạng hoạt động Xếp hạng tín dụng giới 18 1.1.9.2 Mô hình Xếp hạng tín dụng Việt Nam .21 1.2 Giới thiệu mơ hình Z- Score .25 1.2.1 Mơ hình Z-Score áp dụng cho Cơng ty Tư nhân 29 1.2.2 Mơ hình Z-Score điều chỉnh áp dụng cho doanh nghiệp không sản xuất 30 1.3 Những nghiên cứu mô hình Z-Score .31 1.3.1 Những nghiên cứu mơ hình Z-Score ngước .31 1.3.2 Những nghiên cứu mơ hình Z-Score Việt Nam .32 CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG MƠ HÌNH Z-SCORE TRONG XẾP HẠNG TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ 34 2.1 Giới thiệu Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 34 2.1.1 Giới thiệu sơ lược Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á 34 2.1.2 Giới thiệu Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 35 2.1.2.1 Quá trình hình thành phát triển Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 35 2.1.2.2 Chức nhiệm vụ Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 37 2.1.2.3 Bộ máy tổ chức Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 38 2.2 Tình hình hoạt động kinh doanh Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi nhánh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016 - 2018 41 2.2.1 Tình hình huy động vốn Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi nhánh Thừa Thiên Huế .41 2.2.2 Tình hình dư nợ Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 44 2.2.3 Kết hoạt động kinh doanh Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế .47 2.3 Thực trạng cơng tác Xếp hạng tín dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 51 2.3.1 Mục đích Xếp hạng tín dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế .51 2.4.2 Đối tượng Phạm vi Xếp hạng tín dụng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 51 2.4.3 Căn Xếp hạng tín dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đơng Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 52 2.4.4 Nguyên tắc chấm điểm Xếp hạng tín dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 52 2.4.5 Quy trình Xếp hạng tín dụng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi nhánh Thừa Thiên Huế 55 2.4.6 Đánh giá hệ thống chấm điểm tín dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đơng Nam Á – Chi nhánh Thừa Thiên Huế .61 2.4.6.1 Ưu điểm hệ thống chấm điểm tín dụng 61 2.4.6.2 Nhược điểm hệ thống chấm điểm tín dụng 62 2.3.7 Đánh giá cơng tác xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á - Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 62 2.3.7.1 Ưu điểm hệ thống xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á - Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 62 2.3.7.2 Hạn chế hệ thống xếp hạng tín dụng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á - Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 63 2.4 Ứng dụng mô hình Z-Score xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á - Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 64 2.4.1 Khả dự báo mơ hình Z-Score 64 2.4.2 Thông tin xếp hạng điều kiện vận dụng mơ hình 64 2.4.2.1 Thông tin xếp hạng 64 2.4.2.2 Điều kiện vận dụng 65 2.4.3 Ví dụ minh họa việc sử dụng mơ hình Z - Score để tính số Z 65 2.4.4 Kết vận dụng mơ hình Z-Score xếp hạng tín dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi nhánh Thừa Thiên Huế 68 2.4.5 So sánh việc sử dụng mơ hình Z-Score mơ hình xếp hạng tín dụng nội sử dụng Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi nhánh Thừa Thiên Huế 69 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC XẾP HẠNG TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ 76 3.1 Định hướng sử dụng mơ hình Z-Score xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á - Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 76 3.2 Những giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện Xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thiên Huế 77 3.2.1 Xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao 77 3.2.2 Nâng cao chất lượng cơng tác tổ chức phân tích tín dụng, xếp hạng tín dụng doanh nghiệp vay vốn .78 3.2.3 Công nghệ thông tin tảng ngân hàng đại 79 3.2.4 Xây dựng hệ thống thu thập thông tin riêng ngân hàng 80 3.2.5 Xây dựng chiến lược khách hàng 80 3.3 Kiến nghị với quan quản lý Nhà nước 81 3.3.1 Tạo môi trường cho hoạt động kinh doanh tín nhiệm phát triển 81 3.3.2 Xây dựng hệ thống kế toán thống nhất, đồng thực chế độ kiểm toán bắt buộc doanh nghiệp 82 3.3.3 Xây dựng hệ thống thơng tin đầy đủ, xác đáng tin cậy 82 3.3.4 Nâng cao vai trò thơng tin từ trung tâm thơng tin tín dụng – CIC 83 PHẦN III: KẾT LUẬN 84 Nhận xét kết nghiên cứu 84 Hạn chế khóa luận 84 Hướng phát triển khóa luận 85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .86 PHỤ LỤC 87 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DN Doanh nghiệp KH Khách hàng NHTM Ngân hàng thương mại NHTM CP Ngân hàng thương mại cổ phần NHNN Ngân hàng Nhà nước TCTD Tổ chức tín dụng CBTD Cán tín dụng XHTD Xếp hạng tín dụng HOSE Sàn giao dịch chứng khốn Hồ Chí Minh BCTC Báo cáo tài CTCP Cơng ty cổ phần i Khóa luận tốt nghiệp nghiệp vụ lại Song, ngân hàng giải vấn đề cách sau thời gian hoán đổi CBTD nhóm, lĩnh vực nội dung họ phụ trách Như suốt q trình cơng tác, CBTD có điều kiện tìm hiểu nhiều lĩnh vực kinh tế nhiều nội dung công việc với khối lượng công việc hợp lý, trau dồi kiến thức nghiệp vụ nhiều kinh nghiệm để giải công việc vị trí lĩnh vực  Nâng cao khả quản lý, giám sát chặt chẽ cơng tác phân tích, đánh giá, xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng SeABank Huế nên thành lập phận chuyên kiểm soát hoạt động kinh doanh nói chung cơng tác phân tích, đánh giá, XHTD hoạt động tín dụng nói riêng Ngồi ra, hàng năm ngân hàng nên tổ chức buổi tổng kết việc thực cơng tác phân tích đánh giá, XHTD doanh nghiệp Từ buổi tổng kết này, ngân hàng thấy kết đạt được, vướng mắc, khó khăn cơng tác thực hiện, từ rút kinh nghiệm, có biện pháp phát huy cải thiện mặt hạn chế, khắc phục nhược điểm tồn Dựa sở ngân hàng xây dựng hồn thiện chương trình hoạt động, thực đề mục tiêu cần hoàn thành năm tới định hướng lớn cho công tác thẩm định, XHTD khách hàng tương lai 3.2.3 Công nghệ thông tin tảng ngân hàng đại Công nghệ thông tin công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc thực phát triển hệ thống xếp hạng tín dụng nội SeABank Trong trình hoạt động kinh doanh, hệ thống công nghệ thông tin ngân hàng đảm bảo vận hành thơng suốt góp phần giúp SeABank đảm bảo quản trị rủi ro cho khoản vay từ việc xếp loại khách hàng Do việc tăng cường phát triển hệ thống công nghệ thông tin thường xuyên cập nhật kỹ thuật tiên tiến góp phần giúp SeABank nâng cao vị đảm bảo tiềm lực sở hạ tầng kỹ thuật làm tảng cho phát triển định hướng SeABank sau 79 Khóa luận tốt nghiệp 3.2.4 Xây dựng hệ thống thu thập thông tin riêng ngân hàng Việc đánh giá khách hàng bên cạnh dựa thơng tin tài cịn ảnh hưởng tiêu phi tài Đây nhóm tiêu ảnh hưởng nhiều đến kết chấm điểm sở đánh giá lại bị ảnh hưởng nhiều vào cảm tính cán tín dụng, thơng tin sở để xác thực, đặc biệt kinh tế thơng tin chưa hồn tồn minh bạch hóa Do để khắc phục yếu điểm hệ thống xếp hạng tín dụng DN nêu trên, SeABank cần xem xét xây dựng hệ thống thu thập thông tin từ khách hàng nhằm nâng cao độ tin cậy liệu hệ thống xếp hạng, đảm bảo CBTD sử dụng thông tin DN đảm bảo an toàn kiểm tra việc đánh giá xếp hạng DN sở liệu thơng tin sẵn có xác hay chưa Thơng tin thu thập xây dựng thơng qua hình thức vấn DN Các câu hỏi dùng vấn phải rõ rảng, xác, ngắn gọn có ý nghĩa việc phản ánh uy tín DN quan hệ với ngân hàng Việc tiếp xúc trực tiếp với khách hàng đồng thời giúp cho cán tín dụng có cảm nhận rõ khách hàng hoạt động kinh doanh khách hàng, từ việc đánh giá xếp hạng cho khách hàng đảm bảo xác với thực tế 3.2.5 Xây dựng chiến lược khách hàng Ngoài giải pháp nêu việc xây dựng chiến lược khách hàng giải pháp vô quan trọng cơng tác XHTD khách hàng doanh nghiệp có đạt hiệu cao hay không phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp Nếu quan hệ ngân hàng khách hàng tốt đẹp việc cung cấp khoản vay nhằm thoả mãn nhu cầu họ đơn giản nhiều Do vậy, SeABank Huế cần xây dựng chiến lược khách hàng với nội dung sau:  Đối với khách hàng truyền thống Đây đối tượng khách hàng có mối quan hệ lâu dài, ổn định với ngân hàng Việc thiết lập trì quan hệ bền vững với khách hàng định đến phát triển bền vững lâu dài ngân hàng tình hình cạnh tranh ngày gay gắt Thông qua quan hệ lâu dài với khách hàng mà đặc biệt doanh nghiệp, từ tư vấn cho họ không việc lập hồ sơ vay vốn, lập phương án kinh doanh tư vấn cho họ hoạt động sản xuất kinh doanh, 80 Khóa luận tốt nghiệp việc xem xét vấn đề tài giúp họ nắm bắt kịp thời hội kinh doanh… Bên cạnh đó, ngân hàng phải có biện pháp trì lâu dài với khách hàng đơn giản hoá thủ tục vay vốn, áp dụng lãi suất cho vay theo nhiều mức xếp hạng, gia tăng dịch vụ tiện ích ngăn hàng miễn phí, thực cho vay tín chấp với doanh nghiệp có quan hệ thường xuyên có kết XHTD cao… Điều này, vừa giúp ngân hàng thu nhập thông tin doanh nghiệp cách nhanh nhất, xác nhất, mặt khác tạo lòng tin cho doanh nghiệp, họ trung thành với ngân hàng  Đối với khách hàng Ngồi biện pháp trì mối quan hệ lâu dài với khách hàng truyền thống, ngân hàng cịn phải có chiến lược khơng ngừng mở rộng khách hàng nhằm giảm lệ thuộc vào đối tượng khách hàng cũ, thu hút nhiều khách hàng tiềm Muốn thực công tác này, ngân hàng SeABank Huế cần thực biện pháp sau: - Tiếp tục tăng cường thực công tác quảng cáo hình ảnh, hoạt động ngân hàng phương tiện thơng tin đại chúng để tạo dựng hình ảnh tốt lịng khách hàng - Đa dạng hố sản phẩm dịch vụ, thực chế lãi xuất cho cho vay linh hoạt, phù hợp với nhiều loại sản phẩm, tăng cường mở rộng mạng lưới hoạt động, xây dựng sở vật chất khang trang, đại… - Tư vấn cho khách hàng để tạo thuận lợi cho khách hàng vay vốn, doanh nghiệp lớn việc lập phương án kinh doanh hay dự án đầu tư để vay vốn gặp không khó khăn song doanh nghiệp vay vốn với trình độ cịn thấp, chưa có nhiều kinh nghiệm vấn đề 3.3 Kiến nghị với quan quản lý Nhà nước 3.3.1 Tạo mơi trường cho hoạt động kinh doanh tín nhiệm phát triển Ngày vấn đề tìm hiểu thẩm định khách hàng trở thành nhu cầu thiếu kinh tế thị trường, mà ngày có nhiều hội hợp tác kinh doanh mở liền với nhu cầu phải thẩm định hội làm ăn Mặt khác hội nhập kinh tế địi hỏi phải có minh bạch cao thông tin DN chẳng hạn tài chính, lực điều hành, cơng nghệ áp dụng,…Cho đến 81 Khóa luận tốt nghiệp Việt Nam có DN hoạt động lĩnh vực thơng tin tín nhiệm là: Trung tâm đánh giá tín nhiệm (CRV), Cơng ty Thơng tin tín nhiệm Xếp hạng doanh nghiệp (C&R), Cơng ty cổ phần thơng tin tín dụng Việt Nam (PCB) Chính thời gian tới cần phải ban hành văn quy phạm pháp luật, tạo chế, môi trường cho hoạt động kinh doanh tín nhiệm phát triển vơ cần thiết 3.3.2 Xây dựng hệ thống kế toán thống nhất, đồng thực chế độ kiểm toán bắt buộc doanh nghiệp Hiện nay, thấy công tác quản lý Nhà nước chế độ kế toán, kiếm toán doanh nghiệp chưa thống nhất, chưa đồng chưa nhà nước quan tâm thích đáng, đặc biệt với doanh nghiệp vay vốn Hơn nữa, cơng ty kiểm tốn nhà nước vào hoạt động chưa lâu, đội ngũ cịn non trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm cơng tác kiểm tốn, thực trạng gây khó khăn lớn không doanh nghiệp việc hạch tốn tài mà cịn cơng tác đánh giá, XHTD khách hàng doanh nghiệp SeABank nói riêng hay tồn hệ thống ngân hàng nói chung Do vậy, Nhà nước cần ban hành quy định kèm với chế tài bắt buộc tất doanh nghiệp phải sử dụng thống chế độ kế toán, phải thực kiểm toán bắt buộc cơng khai tốn doanh nghiệp Trong BCTC, doanh nghiệp phải lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ Nhà nước phải thực chuẩn hoá tiêu phân tích tài doanh nghiệp số lượng cách tính tiêu phải phù hợp với chế độ Hạch toán - kế toán theo quy định Việc kiểm toán phải tiến hành thường xuyên, Nhà nước phải quy định rõ chế tài, biện pháp xử lý doanh nghiệp không thực thực sai việc kiểm toán, doanh nghiệp cố tình sửa đổi BCTC theo hướng có lợi cho mình, gây thiếu xác thơng tin Nhà nước cần tạo điều kiện cho cơng ty kiểm tốn phát triển, mở rộng, tăng cường đào tạo đội ngũ kiểm tốn có trình độ cao có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt doanh nghiệp vay vốn ngày tăng mạng lưới kiểm tốn cịn q mỏng Vì vậy, nhà nước cho phép nhiều cơng ty kiểm tốn vào hoạt động điều vô cần thiết 3.3.3 Xây dựng hệ thống thông tin đầy đủ, xác đáng tin cậy 82 Khóa luận tốt nghiệp Cơng tác đánh giá tín nhiệm khách hàng địi hỏi cần có hệ thống thơng tin liệu đầy đủ xác Thơng tin tin cậy kết đánh giá tín nhiệm xác nhiêu Tuy nhiên Việt Nam thơng tin DN cịn hạn chế Ngân hàng khó thu thập thơng tin xác số liệu khía cạnh phi tài chính, mức độ tín nhiệm tổ chức tín dụng Ngoại trừ DN niêm yết Trung tâm giao dịch chứng khoán bắt buộc phải cơng khai tài chính, minh bạch thơng tin theo quy định Nhà nước, lại phần lớn DN hoạt động kinh tế có xu hướng che dấu thơng tin thân DN cơng khai điểm tốt mình, che dấu thông tin gây bất lợi cho ngân hàng nhà đầu tư Đây khó khăn lớn việc xây dựng mơi trường thuận lợi khuyến khích dịch vụ đánh giá tín nhiệm phát triển Như để phát triển hệ thống tổ chức định hạng độc lập tạo mơi trường thuận lợi cho tổ chức tín dụng việc đánh giá khách hàng, Nhà nước cần có biện pháp mạnh việc quy định DN phải minh bạch hóa thơng tin; xây dựng sở hạ tầng để thông tin cập nhật kịp thời, đầy đủ xác; khuyến khích xây dựng hệ thống thông tin từ đơn vị tổ chức cấp Nhà nước; thành lập hệ thống liên kết tổ chức để xây dựng nguồn thông tin đầy đủ kinh tế 3.3.4 Nâng cao vai trị thơng tin từ trung tâm thơng tin tín dụng – CIC Hiện trung tâm CIC ngân hàng Nhà nước thực chức cung cấp thơng tin tín dụng cho tổ chức tín dụng , DN có thu phí, nhiên nguồn thơng tin mà CIC cung cấp chưa đầy đủ mức độ xác chưa cao Để nâng cao chất lượng thông tin mà CIC cung cấp cho tổ chức, đòi hỏi CIC thời gian tới phải cải tiến theo nhiều hướng: - Cung cấp thông tin phải nhanh chóng - Ngồi thơng tin tình trạng nợ cịn phải bao gồm thơng tin phi tài - Nguồn thơng tin phải cập nhật xác 83 Khóa luận tốt nghiệp PHẦN III: KẾT LUẬN Vấn đề nâng cao chất lượng tín dụng giảm thiểu rủi ro hoạt động tín dụng ngân hàng ln đòi hỏi cấp thiết, mối quan tâm hàng đầu NHNN NHTM để đảm bảo an toàn hiệu cho hoạt động NHTM Việc xây dựng hồn thiện cơng tác xếp hạng tín dụng xu tất yếu giúp ngân hàng nâng cao hoạt động tín dụng yêu cầu quản trị rủi ro tín dụng nhận thức rõ điều Bên cạnh cơng tác xếp hạng tín dụng SeABank cịn nhiều tồn địi hỏi cần có giải pháp thích hợp để hồn thiện thời gian tới Nhận xét kết nghiên cứu Trong trình thực đề tài: “Ứng dụng mơ hình Z-Score xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp ngân hàng SeABank chi nhánh Huế”, tác giả sử dụng số liệu 30 doanh nghiệp thuộc loại hình cơng ty cổ phần hóa ngành sản xuất có hồ sơ tín dụng ngân hàng SeABank chi nhánh Huế năm 2018 Từ tác giả tính tốn so sánh kết hai mơ hình Z-Score mơ hình xếp hạng tín dụng nội ngân hàng SeABank Huế kết hợp với việc phân tích chênh lệch kết hai mơ hình Sự khác kết mơ hình Z-Score chủ yếu dựa vào tiêu tài để tính tốn khả phá sản doanh nghiệp, mơ hình xếp hạng tín dụng nội SeABank vừa kết hợp sử dụng tiêu phi tài tiêu tài để chấm điểm Phần tỷ trọng cho điểm tiêu phi tài cao nhiều so với tỷ trọng cho điểm tiêu tài Điều dẫn đến kết hai mơ hình có chênh lệch Theo đề xuất tác giả, cán tín dụng nên kết hợp việc sử dụng mơ hình ZScore mơ hình xếp hạng tín dụng nội để thực cơng tác chấm điểm tín dụng cho khách hàng doanh nghiệp nhằm hồn thiện công tác đánh giá xếp loại khách hàng từ ngân hàng Từ làm định cấp tín dụng cho doanh nghiệp có hoạt động tín dụng ngân hàng Hạn chế khóa luận Vì thời gian nghiên cứu kiến thức có hạn thân nên q trình nghiên cứu khơng thể tránh khỏi thiếu sót hạn chế định: 84 Khóa luận tốt nghiệp - Hạn chế đối tượng nghiên cứu: Đề tài dừng việc phân tích so sánh hai mơ hình Z-Score mơ hình xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp, hạn chế sử dụng mẫu mơ hình cơng ty cổ phần hóa ngành sản xuất - Hạn chế phạm vi nghiên cứu: Mẫu nghiên cứu có 30 mẫu quan sát, nhiều ảnh hưởng đến đại diện cỡ mẫu, hạn chế tầm quan sát vấn đề nghiên cứu - Đề tài sử dụng tiêu tài mơ hình Z-Score để xếp hạng tín dụng khách hàng, có nhiều tiêu phi tài có tác động đến rủi ro tín dụng DN như: quan hệ với tổ chức tín dụng, trình độ quản lý Ban lãnh đạo, khả trả nợ khách hàng,… Hướng phát triển khóa luận - Mơ hình đơn sử dụng 10 tiêu tài trích từ Báo cáo tài để xếp hạng tín dụng khách hàng DN Trong tương lai bổ sung thêm tiêu phi tài để tăng độ xác cho mơ hình q trình nghiên cứu - Kích cỡ mẫu tương đối nhỏ, tăng kích cỡ mẫu để kết dự báo có độ tin cậy cao xác - Áp dụng thêm nhiều phần mềm định lượng SPSS, Eview để kiểm định giải thích biến có mức ý nghĩa áp dụng Việt Nam - Áp dụng thêm nhiều mơ hình xếp hạng tín dụng Logistic, Probit, Kida Z-Score, đưa vào sử dụng song song hai mơ hình lúc để so sánh đánh giá chênh lệch kết từ hai mơ hình khác - Mở rộng đề tài việc xếp hạng doanh nghiệp niêm yết sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam hay hệ thống ngân hàng thương mại 85 Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Edward I Altman, “Predicting Financial Distress Of Companies: Revisiting The Z-Score And Zeta”, 2000 [2] Edward I Altman, "Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy”, September 1968 [3] Phan Thị Thanh Lâm, “Vận dụng mơ hình Z-Score Xếp hạng tín dụng khách hàng ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương – chi nhánh Quảng Nam”, Đại học Kinh tế Đà Nẵng [4] Nguyễn Văn Tiến (2008), “Giáo trình Tài - Tiền tệ - Ngân hàng”, Học viện Ngân hàng [5] Nguyễn Phúc Cảnh, “Ứng dụng mô hình Z-score vào quản lý rủi ro tín dụng cho ngân hàng thương mại Việt Nam”, Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh [6] Đinh Đức Minh, “Đánh giá số mơ hình dự báo rủi ro tín dụng doanh nghiệp”, Đại học Kinh tế Quốc dân [7] Huỳnh Cát Tường, “Khánh kiệt tài vận dụng mơ hình Z-Score dự báo khánh kiệt tài chính”, Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh [8] Tài liệu nội xếp hạng tín dụng Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á chi nhánh Huế Trang wed: Https://www.seabank.com.vn/ Https://finance.vietstock.vn/ Https://vnexpress.net/ 86 Khóa luận tốt nghiệp PHỤ LỤC Bảng 1: Thông tin số tài Báo cáo tài 30 doanh nghiệp ngân hàng SeABank Huế năm 2018 Đơn vị: Triệu đồng STT Tổng tài sản Tài sản ngắn hạn Nợ ngắn hạn Tổng nợ Lợi nhuận giữ lại Lợi nhuận trước thuế Chi phí lãi vay EBIT Giá trị thị trường Doanh thu 2.065 1.857 601 1.169 132 179 44 223 1.635 2.057 2.996 2.504 994 2.996 612 808 127 935 1.054 5.520 18.953 13.119 7.135 10.974 473 594 1.105 1.699 6.003 15.877 92.194 70.565 29.302 47.612 876 1.735 49 1.784 41.032 94.038 72.049 32.067 27.080 49.368 331 418 464 882 37.115 188.894 68.130 36.123 25.248 44.196 -5.107 -5.107 988 -4.119 20.109 199.905 97.924 70.332 30.165 35.082 1.022 1.738 393 2.131 20.218 92.819 160.463 116.088 71.743 85.987 2.196 2.585 176 2.761 15.862 247.062 155.547 79.677 53.218 123.880 -24.356 -24.356 9.802 -14.554 35.773 196.850 10 133.806 95.926 60.285 60.285 1.002 1.264 1.671 2.935 22.724 175.257 11 112.973 56.639 43.575 35.258 21.650 23.634 529 24.163 6.910 200.017 12 49.518 36.538 12.604 12.604 629 877 250 1.127 20.850 80.199 13 28.630 13.517 16.701 16.616 4.032 4.170 590 4.760 13.061 58.840 87 Khóa luận tốt nghiệp 14 47.220 32.938 28.024 28.311 2.021 2.530 982 3.512 8.302 49.241 15 38.630 26.956 4.730 4.732 769 967 34 1.001 14.107 28.484 16 163.172 74.373 45.422 66.205 6.396 6.313 1.451 7.764 12.420 90.245 17 39.943 18.967 5.079 7.888 4.745 6.102 533 6.635 16.400 93.200 18 15.888 11.436 3.021 3.192 707 896 71 967 11.550 43.721 19 13.642 4.748 2.870 2.966 109 311 120 431 9.500 12.433 20 21.630 19.422 7.895 8.347 1.233 1.568 513 2.081 5.400 94.730 21 53.736 33.033 18.386 22.391 1.539 2.034 134 2.168 17.010 55.631 22 35.903 27.981 15.089 15.089 3.344 3.881 590 4.471 10.093 109.465 23 81.477 57.328 28.817 38.921 4.780 5.278 1.145 6.423 18.001 66.737 24 43.650 23.298 12.723 12.723 3.602 4.501 78 4.579 15.054 69.955 25 66.605 38.080 19.378 25.011 2.540 2.790 880 3.670 20.340 78.206 26 81.516 75.357 4.170 4.490 3.316 2.896 1.345 4.241 23.003 14.487 27 59.951 39.871 12.788 13.592 3.207 3.901 531 4.432 2.335 74.892 28 27.351 15.338 9.037 10.155 2.903 3.812 1.294 5.106 11.973 130.267 29 6.806 3.938 3.743 3.754 295 295 162 457 3.980 17.769 30 38.260 26.247 14.777 15.866 4.288 5.423 923 6.346 14.311 89.635 (Nguồn: Trích Báo cáo tài doanh nghiệp ngân hàng SeABank) 88 Khóa luận tốt nghiệp Bảng 2: Dấu hiệu cảnh báo sớm Tình hình thực tế khả trả nợ khách hàng thời điểm phân loại AAA AA A BBB BB B CCC CC C Quá hạn 10 ngày AAA AA A BBB BB B CCC CC C Quá hạn từ 10 ngày đến 60 ngày BBB BBB BBB BBB BB B CCC CC C Quá hạn từ 61 ngày đến 90 ngày BB BB BB BB BB B CCC CC C BBB BB BB BB BB B CCC CC C AA A BBB BB B CCC CC C D BB BB BB BB BB B CCC CC C Khách hàng đề nghị điều chỉnh nợ gốc và/hoặc nợ lãi Kiểm toán viên từ chối đưa ý kiến kiểm tốn khơng đưa ý kiến kiểm tốn báo cáo tài khách hàng Khách hàng bị kiện có nguy ảnh hưởng đến hoạt động uy tín khách hàng (Nguồn: Hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nội SeABank) 89 Khóa luận tốt nghiệp Bảng 3: Các dấu hiệu khơng trả nợ Tiêu chí - Q hạn từ 91 ngày đến 180 ngày Kết xếp hạng Hạng CC - Bị cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu - Được miễn giảm lãi KH trả lãi đầy đủ, hạn - Nợ tổ chức tín dụng dự kiến bán cho cho bên thứ ba mua lại từ bên thứ ba với mức giá thấp dư nợ gốc từ 5% đến 35% - Khách hàng vi phạm điều khoản hợp đồng tín dụng và/hoặc hợp đồng đảm bảo tiền vay, TCTD yêu cầu KH tốn nợ KH khơng trả nợ hạn từ 91 ngày đến 180 ngày - Khách hàng bị xếp nhóm TCTD khác - Một tổ chức XHTD độc lập xếp hạng khách hàng “D” “SD” - Quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày - Bị cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu hạn 90 ngày theo thời hạn cấu lại Hạng D - Bị cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai - Nợ TCTD dự kiến bán cho bên thứ ba mua lại từ bên thứ ba với mức giá thấp dư nợ gốc từ 35% đến 75% - Khách hàng vi phạm điều khoản hợp đồng tín dụng và/hoặc hợp đồng đảm bảo tiền vay, 90 Khóa luận tốt nghiệp TCTD yêu cầu KH tốn nợ KH khơng trả nợ hạn từ 181 ngày đến 360 ngày - Khách hàng bị xếp nhóm TCTD khác - Quá hạn 360 ngày - Bị cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu hạn từ 90 ngày trở lên theo thời hạn cấu lại Hạng D - Bị cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai hạn theo thời hạn cấu lại lần thứ hai - Nợ TCTD dự kiến bán cho bên thứ ba mua lại từ bên thứ ba với mức giá thấp dư nợ gốc từ 75% trở lên - Bị cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể chưa bị hạn hạn - Khách hàng vi phạm điều khoản hợp đồng tín dụng và/hoặc hợp đồng đảm bảo tiền vay, TCTD u cầu KH tốn nợ KH khơng trả nợ hạn 360 ngày - Khách hàng bị xếp nhóm TCTD khác - Bị khoanh chờ xử lý - Khách hàng tổ chức DN bị giải thể, phá sản theo quy định pháp luật trình xem xét giải thể, phá sản (Nguồn: Hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nội SeABank) 91 Khóa luận tốt nghiệp Bảng 4: Phân loại DN theo 20 ngành nghề kinh tế STT Tên ngành Sản xuất chế biến lương thực thực phẩm, đồ uống, thức ăn chăn nuôi Phân loại Chế biến, sản xuất, xây dựng Mã sản phẩm nông nghiệp khác Sản xuất thép, luyện kim cấc vật liệu xây dựng khác Sản xuất thiết bị văn phòng, đồ gia dụng, thiết bị giáo dục in ấn Sản xuất cao su, nhựa, phân bón, hóa chất Sản xuất phân phối điện, lượng, Sản xuất điện tử, máy vi tính quang học, 11 dựng dựng dựng Chế biến, sản xuất, xây dựng Chế biến, sản xuất, xây dựng Chế biến, sản xuất, xây Xây dựng, xây lắp Khai thác, sản xuất, kinh doanh khoáng sản 10 Chế biến, sản xuất, xây Chế biến, sản xuất, xây thiết bị viễn thông dựng Chế biến, sản xuất, xây Sản xuất thuốc, hóa dược, dược liệu dịch vụ viễn thông Chế biến, sản xuất, xây dựng Chế biến, sản xuất, xây dựng Chế biến, sản xuất, xây Dệt, may, sản xuất trang phục da giầy dựng Chế biến, sản xuất, xây Chế tạo máy móc thiết bị dựng 1 1 1 1 1 92 Khóa luận tốt nghiệp 12 Chế biến, sản xuất, xây Đóng tàu, thuyền dựng 13 Kinh doanh bất động sản sở hạ tầng Thương mại, dịch vụ 14 Kinh doanh vận tải thủy, hàng không Thương mại, dịch vụ Thương mại, dịch vụ Thương mại, dịch vụ Thương mại, dịch vụ Thương mại, dịch vụ Thương mại, dịch vụ Thương mại, dịch vụ 15 Kinh doanh vận tải đường bộ, kho bãi hoạt động hỗ trợ 16 Dịch vụ giáo dục, y tế, tư vấn, khoa học công nghệ 17 18 Dịch vụ lưu trữ, ăn uống, vui chơi, giải trí Thương mại hàng tiêu dùng (trừ nơng sản, lương thực, thực phẩm) 19 Thương mại hàng nông sản, lương thực, thực phẩm 20 Thương mại hàng công, nông, lâm nghiệp (Nguồn: Hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nội SeABank) 93 ... PHẦN ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH THỪA THI? ?N HUẾ 34 2.1 Giới thi? ??u Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thi? ?n Huế 34 2.1.1 Giới thi? ??u sơ lược Ngân hàng Thương Mại... THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG NAM Á – CHI NHÁNH THỪA THI? ?N HUẾ 2.1 Giới thi? ??u Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thi? ?n Huế 2.1.1 Giới thi? ??u sơ lược Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông... Nhánh Thừa Thi? ?n Huế 76 3.2 Những giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thi? ??n Xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Đông Nam Á – Chi Nhánh Thừa Thi? ?n Huế