MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU Tổng quan bệnh Đái tháo đường 1.1 Định nghĩa bệnh Đái tháo đường 1.2 Tình hình bệnh đái tháo đường Thế giới Việt Nam 1.3 Phân loại đái tháo đường Tổng quan sử dụng insulin 2.1 Định nghĩa insulin 2.2 Cơ chế, tác dụng tác dụng phụ insulin 2.3 Áp dụng điều trị 2.4 Phân loại insulin .8 2.5 Nguyên tắc sử dụng insulin 2.6 Kỹ thuật tiêm insulin 2.7 Chế độ sử dụng insulin .9 2.8 Những lợi ích việc sử dụng insulin 10 CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 11 Đối tượng nghiên cứu 11 Địa điểm thời gian nghiên cứu 11 Thiết kế nghiên cứu 11 Phương pháp nghiên cứu 12 4.1 Cỡ mẫu 12 4.2 Cách chọn mẫu .12 4.3 Các biến số nghiên cứu 12 4.4 Quy trình nghiên cứu 13 Phương pháp thu thập, xử lý phân tích số liệu 13 5.1 Công cụ thu thập số liệu 13 5.2 Quản lý, xử lý phân tích số liệu 15 Các sai số cách khắc phục 15 6.1 Sai số mắc phải 15 6.2 Cách khắc phục sai số 15 Đạo đức nghiên cứu 15 CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 17 Đặ c điểm chung đối tượng nghiên cứu 17 1.1 Giới 17 1.2 Tuổi 17 1.3 Trình độ học vấn 18 1.4 Thời gian mắc bệnh bệnh .18 1.5 Khu vực sống điều kiện kinh tế 19 1.6 Các bệnh lý phối hợp 19 Tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ có kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin.20 Đánh giá kiến thức, thái độ thực hành bệnh nhân sử dụng insulin 20 3.1 Hiểu biết tác dụng phụ tiêm insulin bệnh ĐTĐ 20 3.2 Đánh giá kiến thức, thực hành xử trí hạ đường huyết 22 3.3 Đánh giá thực hành sử dụng insulin 22 3.4 Đánh giá thái độ sử dụng inslin 24 Các yếu tố liên quan với kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin bệnh nhân ĐTĐ 25 4.1 Kiến thức yếu tố liên quan 25 4.2 Thái độ yếu tố liên quan 26 4.3 Thực hành yếu tố liên quan 27 CHƯƠNG IV: BÀN LUẬN 27 Đặc điểm đối tượng nghiên cứu 27 1.1 Giới 27 1.2 Tuổi 27 1.3 Khu vực sống điều kiện kinh tế 27 1.4 Trình độ học vấn 28 1.5 Các bệnh lý phối hợp 28 1.6 Thời gian mắc bệnh 28 Tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ có kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin 29 Một số yếu tố liên quan với kiến thức, thái độ thực hành bệnh nhân ĐTĐ sử dụng insulin 30 3.1 Tuổi 30 3.2 Giới tính 30 3.3 Khu vực sống 30 3.4 Trình độ học vấn 31 3.5 Thời gian mắc bệnh 31 3.6 Điều kiện kinh tế 31 3.7 Các bệnh lý phối hợp 32 KẾT LUẬN 36 Tỷ lệ bệnh nhân có kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin 36 Một số yếu tố liên quan với kiến thức, thực hành bệnh nhân ĐTĐ sử dụng insulin 36 KHUYẾN NGHỊ 37 DANH MỤC BẢNG Bảng 1: Trình độ học vấn 18 Bảng 2: Tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ có kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin 20 Bảng 3: Hiểu biết tác dụng phụ tiêm insulin bệnh nhân ĐTĐ 20 Bảng 4: Hiểu biết biểu hạ đường huyết bệnh nhân ĐTĐ 21 Bảng 5: Đánh giá kiến thức, thực hành xử trí hạ đường huyết 22 Bảng 6: Đánh giá phương pháp tiêm 22 Bảng 7: Đánh giá khả tự tiêm 23 Bảng 8: Đánh giá tuân thủ tiêm 23 Bảng 9: Đánh giá thái độ sử dụng inslin 24 Bảng 10: Kiến thức yếu tố liên quan 25 Bảng 11: Thái độ yếu tố liên quan .26 Bảng 12: Thực hành yếu tố liên quan 27 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1: Sự phân bố mẫu theo giới 17 Biểu đồ 2: Sự phân bố mẫu theo nhóm tuổi 17 Biểu đồ 3: Thời gian mắc bệnh 18 Biểu đồ 4: Khu vực sống điều kiện kinh tế .19 Biểu đồ 5: Các bệnh lý phối hợp 19 ĐẶT VẤN ĐỀ Đái tháo đường (ĐTĐ) bệnh rối loạn chuyển hóa Glucid thường gặp Bệnh xem “đại dịch” nước phát triển; nguyên nhân gây tử vong đứng thứ tư thứ năm nước phát triển [4] Theo tổ chức y tế Thế giới (World Health Organization - WHO) năm 2010 có khoảng 221 triệu người mắc ĐTĐ Ước tính đến năm 2025 có khoảng 300 339 triệu người (chiếm 5,4% dân số tồn cầu) Trong nước phát triển tăng 42%, nước phát triển (như Việt Nam) tăng 170% [3] Việt Nam - nơi trình thị hóa có tác động tiêu cực thay đổi tập quán ăn uống không lành mạnh, giảm hoạt động thể lực tăng cân Tuy nước có tỷ lệ mắc ĐTĐ cao tỷ lệ người mắc bệnh ĐTĐ nước ta tăng nhanh giới (với tỷ lệ mắc hàng năm - 10%) [9] Năm 2002, Bệnh viện Nội tiết tiến hành điều tra quy mơ tồn quốc Kết cho thấy tỷ lệ ĐTĐ 2,7%, tỷ lệ mắc bệnh thành phố 4,4%, miền núi trung du 2,1% đồng 2,7% [3] Trong điều trị ĐTĐ, bên cạnh chế độ ăn hợp lý, tập luyện thể lực thường xuyên sử dụng thuốc viên điều trị ĐTĐ, việc sử dụng insulin giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả, giảm bớt gánh nặng lên tuyến tụy điều cần thiết Tuy nhiên, sử dụng insulin khơng cách xảy số tác dụng phụ như: hạ đường huyết, phản ứng ngứa chỗ tiêm, đau, cứng (teo mỡ da) u mỡ vùng tiêm… làm giảm hiệu thuốc Do đó, sử dụng insulin cách quan trọng điều trị bệnh ĐTĐ Và vai trò người điều dưỡng việc hướng dẫn sử dụng insulin cách thiếu Nhưng nay, Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin bệnh nhân ĐTĐ Chính vậy, chúng tơi thực đề tài nghiên cứu: “Kiến thức, thái độ thực hành sử Thang Long University Library dụng insulin bệnh nhân ĐTĐ Bệnh viện Lão Khoa Trung Ương” với mục tiêu: Xác định tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ có kiến thức, thái độ, thực hành sử dụng insulin Mô tả yếu tố liên quan tới kiến thức, thái độ thực hành bệnh nhân ĐTĐ sử dụng insulin CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU Tổng quan bệnh Đái tháo đường 1.1 Định nghĩa bệnh Đái tháo đường Theo WHO định nghĩa “Đái tháo đường hội chứng có đặc tính biểu tăng đường huyết hậu việc thiếu/hoặc hoàn toàn insulin có liên quan đến suy yếu tiết hoạt động insulin” [4] 1.2 Tình hình bệnh đái tháo đường Thế giới Việt Nam 1.2.1 Trên giới ĐTĐ bệnh chuyển hóa thường gặp Bệnh tăng nhanh theo tốc độ phát triển kinh tế xã hội Các cơng trình nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tăng hàng năm với 15 năm tăng lên gấp đôi; tuổi cao tỷ lệ mắc cao, tỷ lệ mắc tuổi 65 trở lên 16% ĐTĐ xếp vào ba bệnh thường gây tàn phế tử vong cao (tim mạch, ung thư, ĐTĐ) [4] Theo báo cáo WHO, năm 1985 có khoảng 30 triệu người Thế giới bị ĐTĐ, số tăng lên 110 triệu vào năm 1994, 98,9 triệu người mắc ĐTĐ típ Một báo cáo khác viện nghiên cứu ĐTĐ quốc tế cho biết có khoảng 157,3 triệu người mắc bệnh vào năm 2000 tăng lên 240 triệu người vào năm 2010, 215,6 triệu người ĐTĐ típ Các chuyên gia dự báo năm 2025 có 300 triệu người ĐTĐ (chiếm 5,4% dân số Thế Giới) [3], [4] Tỷ lệ mắc bệnh thay đổi theo nước có cơng nghiệp phát triển hay phát triển, thay đổi theo dân tộc, vùng địa lí khác Theo WHO (1994) [3], tỷ lệ ĐTĐ típ sau: Ở nước Châu Âu: Tây Ban Nha 1%, Pháp 1,4%, Anh 1,2% Ở Nam Bắc Mỹ: Argentina 5%, Mỹ 6,6% Ở Châu Phi: Tunisia 3,84% (thành phố) 1,3% (nông thôn), Mali 0,9% Theo thống kê Liên đoàn ĐTĐ Quốc Tế (1991) tỷ lệ mắc số nước Châu Á sau: Thái Lan 3,58%, Malaysia 3,01%, Philipines 4,27%, Hồng Kông 3% [4] Ở nước phát triển, chi phí cho điều trị chăm sóc bệnh nhân ĐTĐ chiếm 6-14% tổng chi phí ngành y tế Năm 1996, Mỹ trả 90 tỷ la cho cơng tác chăm sóc quản lý bệnh nhân ĐTĐ [4] 1.2.2 Việt Nam Năm 2002, Bệnh viện Nội tiết tiến hành điều tra quy mơ tồn quốc Kết cho thấy tỷ lệ ĐTĐ 2,7%, tỷ lệ mắc bệnh thành phố 4,4%, miền núi trung du 2,1% đồng 2,7% [3] ĐTĐ bệnh mạn tính, hướng dẫn đầy đủ chế độ ăn, luyện tập sử dụng thuốc cách, bệnh nhân ĐTĐ ổn định thời gian dài hạn chế biến chứng xảy Ngược lại, bệnh nhân không phát điều trị kịp thời, thiếu hiểu biết bệnh dẫn đến tàn phế tử vong, tạo nên gánh nặng cho gia đình bệnh nhân, cộng đồng 1.3 Phân loại đái tháo đường [3], [4] WHO phân loại ĐTĐ thành thể sau: 1.3.1 Đái tháo đường típ Đái tháo đường típ hậu trình hủy hoại tế bào beta đảo tụy, dẫn đến cần phải sử dụng insulin ngoại sinh để trì chuyển hóa, ngăn ngừa tình trạng nhiễm toan ceton gây mê tử vong [4] ĐTĐ típ cịn có tên gọi khác ĐTĐ phụ thuộc insulin, ĐTĐ típ 1, ĐTĐ vị thành niên… đặc trưng có mặt kháng thể ICA, antiGAD, IA-2 kháng thể kháng insulin Người ta thường gặp bệnh tự miễn khác kết hợp bệnh Basedow (Grave’s disease); viêm tuyến giáp tự miễn dịch mạn tính Hashimoto, bệnh Addion Tỷ lệ tế bào beta bị phá hủy khác nhóm, nhanh cao trẻ nhỏ lại chậm người trưởng thành 1.3.2 Đái tháo đường típ Bệnh thường xảy người lớn, với đặc trưng kháng insulin kèm với thiếu hụt tiết insulin tương đối Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân ĐTĐ típ khơng cần insulin cho điều trị sau nhiều năm mắc bệnh, nhìn chung insulin máu giảm dần bệnh nhân lệ thuộc vào insulin để cân đường huyết 1.3.3 Đái tháo đường thai nghén Bệnh xảy rối loạn dung nạp đường, xuất lần lúc mang thai, tăng nguy phát triển sau thành ĐTĐ thực Loại ĐTĐ khơng có triệu chứng gì, thường chấm dứt sau sinh 1.3.4 Đái tháo đường khác - ĐTĐ bệnh lý tụy: viêm tụy, xơ tụy, sỏi tụy… - Bệnh nội tiết khác: hội chứng Cushing, Basedow, to đầu chi… - Do thuốc hóa chất: glucorticoid, thiazid, T3, T4… - Hội chứng đột biến gene: Down, Klinfenter, Turner… - ĐTĐ liên quan tới dinh dưỡng kém: ĐTĐ thiếu hụt protein Tổng quan sử dụng insulin 2.1 Định nghĩa insulin Insulin polypeptid gồm chuỗi A có 21 acid amin chuỗi B có 30 acid amin Hai chuỗi nối với cầu disulfid Sự khác biệt insulin người, lợn bị acid amin có vị trí 8, 9, 10 chuỗi A [8] 2.2 Cơ chế, tác dụng tác dụng phụ insulin 2.2.1 Cơ chế [8] Tất tế bào người động vật chứa receptor đặc hiệu cho insulin Receptor insulin glycoprotein gồm đơn vị alpha nằm mặt tế bào hai đơn vị beta nằm tế bào Bốn đơn vị gắn đối xứng cầu disulfid Thông qua receptor gắn vào receptor alpha gây kích thích tyrosin- kinase receptor beta làm hoạt hóa hệ thống vận chuyển glucose màng tế bào, làm cho glucose vào tế bào dễ dàng, đặc biệt tế bào cơ, gan tế bào mỡ Ngoài ra, insulin cịn làm tăng hoạt tính glucokinase, glycogensynthetase, thúc đẩy tiêu thụ glucose tăng tổng hợp glycogen gan Insulin làm giảm thủy phân lipid, protid glycogen, đồng thời làm tăng tổng hợp lipid protid từ glucid Kết làm hạ đường huyết 2.2.2 Tác dụng [8] Insulin điều hòa đường huyết mơ đích chủ yếu gan, mỡ - Tác dụng insulin gan: • Ức chế thủy phân glycogen (ức chế phosphorylase) • Ức chế chuyển acid béo acid amin thành keto acid • Ức chế chuyển acid amin thành glucose • Thúc đẩy dự trữ glucose dạng glycogen (gây kích ứng glucokinase glycogen synthetase) • Làm tăng tổng hợp triglycerid VLDL - Tác dụng insulin vân: • Làm tăng tổng hợp protein, tăng nhập acid amin vào tế bào • Làm tăng tổng hợp glycogen, tăng nhập glucose vào tế bào - Tác dụng insulin mơ mỡ: • Làm tăng dự trữ triglycerid làm giảm acid béo tự tuần hoàn 2.2.3 Tác dụng phụ [8] - Dị ứng: xuất sau tiêm lần đầu sau nhiều lần tiêm insulin, tỷ lệ dị ứng nói chung thấp - Hạ đường huyết: thường gặp tiêm insulin liều, bệnh nhân có biểu mồ hơi, hạ thân nhiệt, co giật, chí mê - Phản ứng chỗ tiêm: ngứa, đau, cứng (teo mỡ da) u vùng tiêm - Tăng đường huyết hồi ứng (rebound): dùng insulin liều cao 2.3 Áp dụng điều trị [8] Bệnh nhân ĐTĐ típ định dùng insulin Insulin định cho bệnh nhân ĐTĐ típ 2, sau thay đổi chế độ ăn dùng thuốc điều trị ĐTĐ mà khơng có hiệu tốt Ngồi ra, bệnh nhân ĐTĐ sau cắt bỏ tụy tạng, ĐTĐ người có thai, ĐTĐ có ceton máu niệu cao định Trên sở định lượng insulin máu người bình thường, ta thấy lượng insulin tiết trung bình vào khoảng 18- 40 đơn vị/ 24 giờ, nửa số gọi insulin nền, lượng insulin lại tiết theo bữa ăn Vì vậy, để trì lượng đường huyết ổn định, insulin nên dùng khoảng 0,2- 0,5 đơn vị/ kg thể trọng/ 24 10 Vị trí tiêm: - Các vùng thích hợp cho việc tiêm thuốc: bụng, đùi, vai, cánh tay - Nên thay đổi vùng tiêm lần tiêm Cách bảo quản: - Bút tiêm phải bảo quản ngăn mát tủ lạnh, không để gần ngăn đá - Không làm đông lạnh bút tiêm - Tránh làm rơi bút tiêm bị hư hỏng rị rỉ insulin - Bút tiêm dùng hết bỏ PHỤ LỤC 2: BỘ CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, THỰC HÀNH VỀ SỬ DỤNG INSULIN CỦA BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG A PHẦN THÔNG TIN CHUNG A.1 Họ tên bệnh nhân: A.2 Địa chỉ: Nông thôn Thành thị A.3 Mắc bệnh mạn tính kèm/Biến chứng ĐTĐ: Có Khơng Nếu có: Mắc bệnh mạn tính/Biến chứng : A.4 Ơng (bà) tuổi (tính theo năm dương lịch): A.5 Giới tính: Nam Nữ A.6 Trình độ học vấn: Khơng học Cấp Cấp Cấp ≥ Trung học chuyên nghiệp A.7 Bình quân thu nhập gia đình/ tháng : A.8 Ơng (bà) phát bị đái tháo đường bao lâu? < năm 1- < năm 5- < 10 năm ≥ 10 năm B PHẦN ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC CỦA BỆNH NHÂN Theo Ông (bà) tiêm insulin chữa khỏi bệnh ĐTĐ? Đúng Sai Khơng biết B.2 Phân loại theo tác dụng insulin có loại ? STT Loại insulin Đúng Insulin tác dụng nhanh: (actrapid, actrapid) Insulin tác dụng chậm (lente beef, monotard, insulatard) (trung bình) Insulin kéo dài (ultratard) Insulin hỗn hợp (montard) Insulin Sai Khơng biết B.3 Theo Ơng (bà) cần tiêm insulin? STT Thời điểm Đúng Sai Không biết Khi thuốc đường uống liều tối đa khơng điều chỉnh mức đường huyết an tồn Theo định bác sỹ Bệnh nặng B.4 Theo Ông (bà) insulin thường tiêm vị trí nào? STT Vị trí thường tiêm Đúng Sai Đùi Không biết Mông Bụng Cánh tay Vị trí khác B.5 Theo Ơng (bà) tiêm insulin gây tác dụng phụ gì? STT Tác dụng phụ Đúng Sai Khơng biết Dị ứng: xuất sau tiêm lần đầu sau nhiều lần tiêm insulin, tỷ lệ dị ứng nói chung thấp Hạ đường huyết: thường gặp tiêm insulin liều, gây chảy mồ hôi, hạ thân nhiệt, co giật, chí mê Phản ứng chỗ insulin: ngứa, đau, cứng (teo mỡ da) u vùng tiêm Tăng đường huyết hồi ứng: gặp bệnh nhân dùng insulin liều cao B.6 Theo Ông (bà), biểu hạ đường huyết? STT 10 11 Biểu hạ đường huyết Đúng Sai Không biết Run, tê buồn, lạnh chân tay Hồi hộp, lo lắng, nhịp tim nhanh Vã mồ hôi lạnh, da nhợt nhạt Mệt mỏi Buồn nơn Cồn cào, đói bụng Tiểu dầm, ý thức Có cảm giác kiến bị/ cảm giác Hoa mắt, chóng mặt Ngủ gà ngủ gặp ác mộng Rối loạn suy nghĩ, tập trung, định hướng 12 Lú lẫn 13 Co giật, động kinh 14 Hôn mê B.7 Theo Ơng (bà) có biểu hạ đường huyết xử trí nào? STT Xử trí Đúng Sai Khơng biết Uống nước đường, hoa quả, bánh kẹo… Thử đường huyết mao mạch Nằm nghỉ ngơi cho đỡ mệt Đi khám vào viện B.8 Theo Ông (bà) chỗ tiêm insulin xuất biểu nào? STT Biểu Ngứa Đau Cứng (teo mỡ da) u vùng tiêm Đúng Sai Không biết B.9 Theo Ơng (bà) để đề phịng đau vùng tiêm phải làm gì? STT Nội dung Đúng Lấy lọ insulin khỏi tủ lạnh trước 15-20 phút, xoa nhẹ lòng bàn tay vài phút trước tiêm Thả lỏng vùng tiêm Đâm kim nhanh qua da Đâm thẳng kim, không đổi hướng kim sau chọc qua da Sai Khơng biết B.10 Theo Ơng (bà) bơm/bút tiêm sử dụng để nhiệt độ phịng? Đúng Sai Khơng biết B.11 Theo Ơng (bà) thời gian sử dụng bơm/bút tiêm sau sử dụng bao lâu? STT Thời gian Đúng Sai Không biết 2- tuần 4- tuần 6- tuần B.12 Theo Ông (bà) mua lọ insulin/bút tiêm insulin loại insulin loại nhanh (trong) có vẩn đục loại chậm bán chậm (loại đục) có vẩn cặn khơng nên dùng? Đúng Sai Khơng biết B.13 Theo Ơng (bà) bơm/ kim tiêm sử dụng lại được? Đúng Sai Khơng biết B.14 Ơng (bà) có biết insulin bảo quản tốt đâu? STT Bảo quản Ngăn mát tủ lạnh Nhiệt độ phịng Khơng cần bảo quản Khơng biết Đúng Sai Không biết C PHẦN ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH CỦA BỆNH NHÂN C.1 Ơng (bà) có tự tiêm insulin nhà khơng? Có Khơng Nếu khơng, Ơng (bà) khơng có khả tự tiêm insulin vì: Đau đớn, sợ hãi tự tiêm Khơng có kiến thức bước tiêm insulin Khó khăn để tiêm insulin theo liều lượng định Khác: C.2 Ơng (bà) có biết chế độ tiêm insulin (tiêm mũi) ngày không? Có Khơng C.3 Ơng (bà) có qn tiêm tháng vừa qua khơng? Có Khơng Nếu qn, Ơng (bà) xử trí qn tiêm insulin nào? Tiêm bù Bỏ không tiêm Xin lời khuyên bác sỹ Khác: Ông (bà) sử dụng cách tiêm sau đây? Bơm tiêm Bút tiêm Cả C.4 Ông (bà) có thực tiêm insulin hay khơng? STT Các bước Có Khơng Sát trùng vị trí tiêm gạc tẩm cồn Kẹp véo da vị trí tiêm ngón tay trỏ Giữ xi lanh/cầm bút tiêm giống cầm bút vng góc 900 với mặt da, đẩy kim thẳng vào bên phần da véo lên Đẩy pittông/ấn bút xuống, tiêm thuốc từ từ vịng - giây Giữ kim lại khoảng vài 1015 giây Bỏ tay véo da, rút kim khỏi vị trí tiêm, dùng ngón tay ấn nhẹ miếng bơng vùng tiêm vài giây, không trà xát mạnh vào vùng tiêm Hủy bơm dùng/hủy bút dùng hết C.5 Ơng (bà) có bảo quản insulin/ bút tiêm nhiệt độ < 30 C hay không? Có Khơng C.6 Ơng (bà) có thực hạ đường huyết hay khơng? STT Xử trí Uống nước đường, sữa, hoa quả, bánh kẹo… Thử đường huyết mao mạch Nằm nghỉ ngơi cho đỡ mệt Đi khám vào viện Có Khơng 58 Thang Long University Library D PHẦN ĐÁNH GIÁ THÁI ĐỘ CỦA BỆNH NHÂN D.1-4 Phần 1: STT Nội dung Đồng ý Không đồng ý Đồng ý Không đồng ý Sử dụng insulin giúp ngăn ngừa biến chứng bệnh ĐTĐ Sử dụng insulin giúp cải thiện sức khỏe Sử dụng insulin giúp kiểm soát tốt đường huyết Cách tiêm insulin dể dàng D.5-8 Phần 2: STT Nội dung Sử dụng insulin nghĩa không quản lý bệnh ĐTĐ với chế độ ăn uống thuốc viên Sử dụng insulin nghĩa sức khỏe xấu Tiêm insulin nhiều thời gian công sức Sử dụng insulin làm phụ thuộc vào bác sỹ THANG ĐIỂM ĐÁNH GIÁ KIẾN THỨC CỦA BỆNH NHÂN Câu hỏi Nội dung B1 Theo Ông (bà) tiêm insulin chữa khỏi bệnh ĐTĐ? Phân loại theo tác dụng insulin có loại ? B2 B3 Trả lời Điểm Đúng Sai Đúng Sai Không biết Insulin tác dụng nhanh Insulin tác dụng chậm, bán chậm Insulin kéo dài -1 Không biết -1 -1 -1 Insulin hỗn hợp -1 Insulin -1 -1 -1 -1 Theo Ông (bà) insulin Đùi thường tiêm vị trí nào? Mông -1 -1 Bụng -1 Cánh tay -1 Vị trí khác -1 1 -1 -1 -1 Theo Ông (bà) Khi thuốc cần tiêm insulin? đường uống liều tối đa không điều chỉnh mức đường huyết an toàn Theo bác sỹ Bệnh nặng B4 B5 định Theo Ông (bà) tiêm Dị ứng insulin gây tác dụng khơng mơng muốn Hạ đường huyết gì? Phản ứng chỗ THANG ĐIỂM ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH CỦA BỆNH NHÂN Câu hỏi C1 Nội dung C2 Ông (bà) có biết chế độ tiêm insulin (tiêm mũi) ngày khơng? Ơng (bà) có qn tiêm tháng vừa qua khơng? Ơng (bà) có thực tiêm insulin hay không? C3 C4 C5 C6 Trả lời Ơng (bà) có tự tiêm Có insulin nhà khơng? Khơng Điểm Có Khơng Có Khơng Có Khơng 1 1 1 1 Sát trùng vị trí tiêm bơng gạc tẩm cồn Kẹp véo da vị trí tiêm ngón tay trỏ Giữ xi lanh/ cầm bút tiêm giống cầm bút vng góc 90 với mặt da, đẩy kim thẳng vào bên phần da véo lên Đẩy pittông/ ấn đuôi bút xuống, tiêm thuốc từ từ vòng 4- giây Giữ kim lại khoảng vài 10- 15 giây Bỏ tay véo da, rút kim khỏi vị trí tiêm, dùng ngón tay ấn nhẹ miếng vùng tiêm vài giây, không trà xát mạnh vào vùng tiêm Hủy bơm dùng/bút dùng hết Ơng (bà) có bảo quản Có lọ/ bút tiêm insulin Khơng nhiệt độ phịng < 30 C hay khơng? Ơng (bà) có thực Uống nước đường, sữa, hạ đường huyết hay hoa quả, bánh kẹo… không? Thử đường huyết mao mạch Nằm nghỉ ngơi cho đỡ mệt Đi khám vào viện 1 14 TỔNG ĐIỂM THANG ĐIỂM ĐÁNH GIÁ THÁI ĐỘ CỦA BỆNH NHÂN Nội dung Câu hỏi Phần Sử dụng insulin giúp ngăn ngừa biến chứng bệnh ĐTĐ Sử dụng insulin giúp cải thiện sức khỏe Sử dụng insulin giúp kiểm soát tốt đường huyết Cách tiêm insulin dể dàng Trả lời Đồng ý Không đồng ý Đồng ý Không đồng ý Đồng ý Không đồng ý Đồng ý Không đồng ý TỔNG ĐIỂM Phần Sử dụng insulin nghĩa không quản lý Đồng ý bệnh ĐTĐ với chế độ ăn uống thuốc Không đồng ý viên Sử dụng insulin nghĩa sức khỏe xấu Đồng ý Không đồng ý Tiêm insulin nhiều thời gian công Đồng ý sức Không đồng ý Sử dụng insulin làm phụ thuộc vào bác Đồng ý sỹ Không đồng ý TỔNG ĐIỂM Điểm 1 1 1 1 PHỤ LỤC 3: DANH SÁCH BỆNH NHÂN STT Ngày điều tra 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 8/4/2012 10/4/2012 10/4/2012 10/4/2012 12/4/2012 12/4/2012 12/4/2012 12/4/2012 12/4/2012 12/4/2012 13/4/2012 13/4/2012 13/4/2012 18/4/2012 18/4/2012 18/4/2012 18/4/2012 18/4/2012 20/4/2012 20/4/2012 20/4/2012 20/4/2012 20/4/2012 23/4/2012 23/4/2012 23/4/2012 23/4/2012 24/4/2012 24/4/2012 24/4/2012 24/4/2012 25/4/2012 25/4/2012 26/4/2012 26/4/2012 8/5/2012 8/5/2012 9/5/2012 9/5/2012 9/5/2012 Họ tên Nguyễn Tài C Ngô Thị Thúy C Trần Văn C Lê Bạch T Trần T Tuyết M Nguyễn Thế C Trần Thị N Trần Bá H Nguyễn Thị N Đặng Thị T Bùi Thị T Nguyễn Thị H Nguyễn Thị D Nguyễn Thị T Nguyễn Thị H Nguyễn Vinh H Trần Thị Vân C Tường Thị N Bùi Đức T Đặng Thị M Trần Đức T Phạm Viết T Phạm Thị N Doãn Thị P Vũ Thị D Nguyễn Thị T Đoàn Anh D Đỗ Hưng N Nguyễn Thị L Phan Thị Thu T Nguyễn Hùng K Nguyễn Văn L Tạ Kim M Bùi Xuân M Ngô Ánh T Trần Thị D Vũ Thị Q Vũ Ngọc Q Phạm Thị Kim O Phạm Kim E Tuổi Giới Địa 80 68 67 76 55 71 70 60 75 65 64 72 67 68 72 65 73 65 56 64 71 56 74 83 60 64 54 61 56 68 67 54 73 67 56 68 66 74 72 69 Nam Nữ Nam Nữ Nữ Nam Nữ Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nữ Nữ Nam Nữ Nam Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nam Nữ Nữ Nam Nam Nữ Nam Nữ Nữ Nữ Nam Nữ Nữ Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Quảng Ninh Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hịa Bình Hà Nội Nam Định Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Thái Bình Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Thái Nguyên Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Điện Biên Hà Nội Hà Nội 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 9/5/2012 9/5/2012 9/5/2012 9/5/2012 11/5/2012 11/5/2012 11/5/2012 11/5/2012 11/5/2012 11/5/2012 11/5/2012 14/5/2012 14/5/2012 15/5/2012 15/5/2012 15/5/2012 15/5/2012 15/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 16/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 17/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 Phạm Thị L Quách Kim C Phạm Thị N Chu Văn H Nguyễn Trí Đ Đồn Như L Lê Thị S Phạm Thị H Phạm Thị D Nguyễn Thị H Nguyễn Đức H Phùng Văn Sáng Hoa Minh C Nguyễn Thị H Nguyễn Văn D Trần Thị B Vũ Đình Kh Đinh Thị H Phạm Văn Th Phạm Thị M Nguyễn Thị G Nguyễn T Kim H Nguyễn Thị N Hoàng Huy T Cao Thị Đ Trần Tấn H Phạm Văn B Vũ Thị Thục Đ Đào Văn V Vũ Thị H Nguyễn Xuân H Phạm Thị V Nguyễn Thị D Đặng Thị Vân T Đào Phương K Nguyễn Văn L Phạm Thị H Bùi Gia H Nguyễn Thị Th Đặng Thị P Đặng Thị H Lê Thị N Nguyễn Minh C Nguyễn T Thục S 72 73 55 53 46 70 72 74 77 74 58 57 59 52 75 84 76 71 68 67 83 70 78 67 64 69 73 69 74 62 61 56 71 54 68 68 60 62 57 64 67 74 63 58 Nữ Nam Nữ Nam Nam Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nam Nữ Nữ Nam Nữ Nam Nữ Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nữ Nam Nam Nữ Nam Nữ Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nữ Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nữ Phú Thọ Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Bắc Ninh Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Giang Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Giang Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Vĩnh Phúc Hà Nội Lạng Sơn Hà Nội Hà Nội Nam Định Hà Giang Hà Giang Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Điện Biên Điện Biên Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 18/5/2012 21/5/2012 21/5/2012 21/5/2012 21/5/2012 Châu Thị Kim L Nguyễn Văn B Trần Đình T Đỗ Thị C Trần Quỳnh H Lê Mậu B Trần Thị L Hà Công T Phạm Thị M Nguyễn Thị L Nguyễn Thị D Hoàng Nam H Đỗ Hƣng N Nguyễn Trọng H Nguyễn T.Thúy L Vũ Thị S 73 70 74 63 53 63 70 75 69 70 82 60 61 80 70 58 Nữ Nam Nam Nữ Nữ Nữ Nữ Nam Nữ Nữ Nữ Nam Nam Nam Nữ Nữ Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Lai Châu Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Hà Nội Thái Bình Hà Nội Hà Nội ... tích cực thực hành sử dụng insulin bệnh nhân mắc ĐTĐ đơn KẾT LUẬN Tỷ lệ bệnh nhân có kiến thức, thái độ thực hành sử dụng insulin - Kiến thức chiếm 35%, - Thái độ tích cực chiếm 78% - Thực hành. .. tới kiến thức, thái độ thực hành bệnh nhân ĐTĐ sử dụng insulin CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU Tổng quan bệnh Đái tháo đường 1.1 Định nghĩa bệnh Đái tháo đường Theo WHO định nghĩa ? ?Đái tháo đường. .. khích bệnh nhân sử dụng insulin Đánh giá thực hành có 94% bệnh nhân thực Điều giải thích nhiều bệnh nhân thực hành họ thực hành ngày, thực hành nhiều thành quen Vì có chênh lệch lớn kiến thức