ĐẠ I HỌ C QUỐ C GIA HÀ NỘ I TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C KHOA HỌ C TỰ NHIÊN - Phạ m Mạ nh Hùng NGHIÊN CỨ U BIỆ N PHÁP CẢ I THIỆ N ĐỘ CHUA TRONG ĐẤ T TRỒ NG CAM CAO PHONG, HỊA BÌNH LUẬ N VĂN THẠ C SĨ KHOA HỌ C Hà Nộ i - 2020 ĐẠ I HỌ C QUỐ C GIA HÀ NỘ I TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C KHOA HỌ C TỰ NHIÊN - Phạ m Mạ nh Hùng NGHIÊN CỨ U BIỆ N PHÁP CẢ I THIỆ N ĐỘ CHUA TRONG ĐẤ T TRỒ NG CAM CAO PHONG, HỊA BÌNH Chun ngành: Khoa họ c mơi trư ng Mã số : 8440301.01 LUẬ N VĂN THẠ C SĨ KHOA HỌ C NGƯ Ờ I HƯ Ớ NG DẪ N KHOA HỌ C TS Trầ n Thị Tuyế t Thu Hà Nộ i - 2020 LỜ I CẢ M Ơ N Để hoàn thành luậ n văn này, họ c viên xin chân thành m n thầ y cô Bộ môn Tài nguyên Môi trư ng đấ t, Khoa Môi trư ng, Trư ng Đạ i họ c Khoa họ c Tự nhiên giả ng y, bả o tạ o điề u kiệ n cho họ c viên suố t trình họ c tậ p hoàn thiệ n luậ n văn thạ c sĩ Đặ c biệ t hư ng dẫ n tậ n tình, chu đáo nhữ ng đóng góp q báu chun mơn khoa họ c kỹ làm việ c củ a TS Trầ n Thị Tuyế t Thu cán giả ng y củ a Bộ môn Tài nguyên Môi trư ng đấ t, Khoa Môi trư ng, Trư ng Đạ i họ c Khoa họ c Tự nhiên, Đạ i họ c Quố c gia Hà Nộ i Đồ ng thờ i, họ c viên xin trân trọ ng m n đề tài QG.16.19 tạ o mọ i điề u kiệ n thuậ n lợ i hỗ trợ toàn kinh phí q trình thự c đị a, khả o sát, phỏ ng vấ n điề u tra xác đị nh tính chấ t bả n củ a đấ t, thự c hiệ n thí nghiệ m i tạ o độ chua đấ t trồ ng cam Cao Phong, tỉ nh Hịa Bình Cuố i họ c viên xin gử i lờ i m n đế n gia đình, ngư i thân bạ n bè, nhữ ng ngư i độ ng viên, giúp đỡ , tạ o mọ i điề u kiệ n vậ t chấ t tinh thầ n cho họ c viên suố t thờ i gian họ c tậ p làm luậ n văn Họ c viên xin trân trọ ng m n mọ i giúp đỡ quý báu đó! Hà Nộ i, tháng 04 năm 2020 Họ c viên Phạ m Mạ nh Hùng MỤ C LỤ C Trang DANH MỤ C TỪ VIẾ T TẮ T iii DANH MỤ C BẢ NG iv DANH MỤ C HÌNH v MỞ ĐẦ U Chư ng TỔ NG QUAN TÀI LIỆ U 1.1 Tổ ng quan độ chua củ a đấ t 1.1.1 Khái niệ m độ chua phân loạ i độ chua 1.1.3 Ả nh hư ng củ a độ chua đế n chấ t lư ợ ng đấ t suấ t trồ ng 1.2 Tổ ng quan cam đấ t trồ ng cam 1.2.1 Đặ c điể m sinh thái hình thái cam 1.2.2 Nhu cầ u dinh dư ỡ ng củ a cam 1.2.3 Vấ n đề suy thoái đấ t trồ ng cam Việ t Nam 12 1.3 Mộ t số biệ n pháp i thiệ n độ chua củ a đấ t .14 1.3.1 Cả i thiệ n độ chua củ a đấ t thơng qua bón vơi 14 1.3.2 Biochar giúp i thiệ n tính chấ t đấ t 18 Chư ng ĐỐ I TƯ Ợ NG VÀ PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U 24 2.1 Đố i tư ợ ng phạ m vi nghiên u 24 2.2 Nộ i dung nghiên u 24 2.3 Phư ng pháp nghiên u 24 2.3.1 Phư ng pháp thu thậ p tổ ng hợ p tài liệ u thông tin .24 2.3.2 Phư ng pháp điề u tra, khả o sát thự c đị a lấ y mẫ u nghiên u 24 2.3.3 Phư ng pháp phịng thí nghiệ m 25 2.3.4 Phư ng pháp xử lý số liệ u, tính tốn 29 Chư ng KẾ T QUẢ NGHIÊN CỨ U VÀ THẢ O LUẬ N 30 3.1 Hiệ n trạ ng chấ t lư ợ ng đấ t trồ ng cam Cao Phong .30 3.1.1 Độ chua hàm lư ợ ng chấ t hữ u đấ t trồ ng cam Cao Phong năm 2015-2016 30 3.1.2 Hàm lư ợ ng N, P, K dễ tiêu đấ t Cao Phong năm 2015 - 2016 .33 3.1.3 Hàm lư ợ ng Ca, Mg trao đổ i đấ t Cao Phong năm 2015-2016 .34 i 3.2 Ả nh hư ng củ a vôi, chấ t i tạ o đấ t Ca(OH)2 đế n đấ t thí nghiệ m 35 3.2.1 Ả nh hư ng củ a vôi, chấ t i tạ o Ca(OH)2 đấ t đế n pH đấ t 35 3.2.2 Ả nh hư ng củ a vôi, chấ t i tạ o đấ t Ca(OH)2 đế n phố t pho, kali dễ tiêu 36 3.2.3 Ả nh hư ng củ a vôi, chấ t i tạ o đấ t Ca(OH)2 đế n Feox, Alox 38 3.2.4 Ả nh hư ng củ a vôi, chấ t i tạ o đấ t Ca(OH)2 đế n Ca, Mg trao đổ i 39 3.3 Ả nh hư ng củ a biochar đế n độ chua củ a đấ t thí nghiệ m 40 3.3.1 Tính chấ t biochar từ canh cam cành cam tỉ a 40 3.3.2 Biochar thay đổ i pH củ a đấ t thí nghiệ m .46 3.3.3 Ả nh hư ng củ a biochar đế n P, K dễ tiêu .48 3.3.4 Tác độ ng củ a biochar đế n hàm lư ợ ng Fe Al hydroxit .49 3.3.5 Biochar hàm lư ợ ng Ca2+, Mg2+ 51 3.4 Kế t mơ hình tổ ng hợ p biệ n pháp i tạ o độ chua củ a đấ t trồ ng cam 53 KẾ T LUẬ N VÀ KIẾ N NGHỊ 56 TÀI LIỆ U THAM KHẢ O .57 ii DANH MỤ C TỪ VIẾ T TẮ T BCC Biochar cành cam BCL Biochar cành cam tỉ a CEC Dung tích trao đổ i cation CTTN Cơng thứ c thí nghiệ m FAO Tổ c lư ng thự c Thế giớ i KLN Kim loạ i nặ ng SOM (OM) Chấ t hữ u đấ t iii DANH MỤ C BẢ NG Trang Bả ng 1.1 Các q trình giả i phóng thu H+ hệ thố ng tự nhiên Bả ng 1.2 Lư ợ ng dinh dư ỡ ng bón cho cam thờ i kỳ kinh doanh (kg/ha) 10 Bả ng 1.3 Lư ợ ng vơi cầ n bón tính theo pHKCl theo loạ i đấ t .11 Bả ng 1.4 Tác độ ng củ a việ c bón vơi đế n chấ t dinh dư ỡ ng (đa lư ợ ng, vi lư ợ ng) kim loạ i nặ ng đấ t .16 Bả ng 2.1 Chấ t lư ợ ng đấ t nề n thí nghiệ m 25 Bả ng 2.2 Chấ t lư ợ ng vôi chấ t i tạ o đấ t 26 Bả ng 2.3 Thí nghiệ m ả nh hư ng củ a vậ t liệ u vôi đế n độ chua củ a đấ t 27 Bả ng 2.4 Thí nghiệ m ả nh hư ng củ a biochar đế n độ chua 28 Bả ng 2.5 Phư ng pháp xác đị nh tiêu đấ t, vậ t liệ u biochar 29 Bả ng 3.1 Mộ t số tiêu chấ t lư ợ ng đấ t trồ ng cam Cao Phong 30 Bả ng 3.2 Mứ c sử dụ ng phân bón năm 2015 Cao Phong 32 Bả ng 3.3 Mộ t số tính chấ t củ a biochar tạ i nhiệ t độ khác 40 Bả ng 3.4 Tỷ lệ thành phầ n hóa họ c bề mặ t củ a biochar BCL BCC 46 Bả ng 3.5 Các vư n áp dụ ng tổ ng hợ p biệ n pháp i tạ o chấ t lư ợ ng đấ t 54 iv DANH MỤ C HÌNH Trang Hình 1.1 Phân bố đấ t axit tồn cầ u .7 Hình 1.2 Các tác độ ng củ a bón vơi đố i vớ i đấ t, trồ ng đa ng sinh họ c vớ i theo thờ i gian hệ sinh thái nông nghiệ p 16 Hình 1.3 Biế n đổ i tính chấ t biochar vớ i nhiệ t độ nhiệ t phân tăng 19 Hình 1.4 Cả i thiệ n tính chấ t bề mặ t biochar bằ ng phư ng pháp khác 20 Hình 1.5 Các ả nh hư ng củ a biochar đế n tính chấ t đấ t 21 Hình 2.1 Bả n đồ khu vự c nghiên u vư n áp dụ ng mơ hình tổ ng hợ p .25 Hình 3.1 Độ chua chấ t hữ u củ a đấ t trồ ng cam Cao Phong 2015 - 2016 31 Hình 3.2 Hàm lư ợ ng N, P, K dễ tiêu đấ t Cao Phong 2015-2016 33 Hình 3.3 Hàm lư ợ ng Ca, Mg trao đổ i đấ t Cao Phong năm 2015 - 2016 34 Hình 3.4 Sự thay đổ i pH sử dụ ng vậ t liệ u vôi khác 35 Hình 3.5 Hàm lư ợ ng P, K dễ tiêu có bổ sung vậ t liệ u vơi khác .37 Hình 3.6 Ả nh hư ng củ a vậ t liệ u vôi đế n Feox, Alox đấ t thí nghiệ m 38 Hình 3.7 Ả nh hư ng củ a vậ t liệ u vôi đế n Ca, Mg trao đổ i đấ t 39 Hình 3.8 Kế t ả nh hư ng củ a trình nhiệ t phân đế n pH củ a biochar 41 Hình 3.9 Kế t độ ẩ m độ tro củ a biochar 42 Hình 3.10 Kế t hàm lư ợ ng P tổ ng số K tổ ng số biochar 43 Hình 3.11 Kế t tác độ ng củ a nhiệ t độ tớ i số CCE củ a mẫ u biochar 44 Hình 3.12 Cấ u trúc bề mặ t biochar BCL BCC 45 Hình 3.13 Kế t ả nh hư ng củ a biochar đế n pH đấ t 47 Hình 3.14 Kế t ả nh hư ng củ a lư ợ ng loạ i biochar đế n P, K dễ tiêu 48 Hình 3.15 Kế t ả nh hư ng củ a lư ợ ng loạ i biochar đế n Feox Alox .50 Hình 3.16 Kế t ả nh hư ng củ a biochar đế n Ca Mg trao đổ i 51 Hình 3.17 Giá trị pH OM sau năm áp dụ ng biệ n pháp i tạ o độ chua .54 Hình 3.18 Hàm lư ợ ng Ca2+, Mg2+ sau năm áp dụ ng biệ n pháp i tạ o độ chua .55 v MỞ ĐẦ U Cây cam trồ ng chủ lự c phát triể n kinh tế huyệ n Cao Phong, tỉ nh Hịa Bình Năm 2017, diệ n tích đấ t trồ ng cam toàn huyệ n 3.015 ha, gấ p 5,4 lầ n năm 2010 1,7 lầ n năm 2014 Vùng trồ ng cam Cao Phong, Hịa Bình đư ợ c nhậ n dẫ n đị a lý “Cam Cao Phong” năm 2014 góp phầ n thúc đẩ y trình tiêu thụ sả n xuấ t cam Đấ t trồ ng cam Cao Phong chủ yế u đấ t Ferralit đỏ vàng hình thành điề u kiệ n khí hậ u nhiệ t đớ i, đị a hình dố c thoả i nên sẵ n có thuộ c tính tự nhiên mang tính axit bị rử a trôi kim loạ i kiề m, kiề m thổ tích lũy lạ i nhiề u sắ t nhôm Trong điề u kiệ n nề n nông nghiệ p thâm canh cao, sử dụ ng nhiề u phân khoáng làm cho đấ t ngày bị axit hóa mạ nh Theo Trầ n Thị Tuyế t Thu (2016), phả n ứ ng củ a đấ t Cao Phong mứ c rấ t chua đế n chua vừ a (pHKCl 4,13-5,10), đư ợ c cho mộ t nhân tố giớ i hạ n quan trọ ng đố i vớ i nhu cầ u dinh dư ỡ ng sinh thái củ a cam Do vậ y cầ n phả i có nhữ ng biệ n pháp i tạ o độ chua mộ t cách hiệ u để giả m nhữ ng tác độ ng bấ t lợ i đế n q trình thối hóa đấ t Đế n có nhiề u hộ gia đình đư ợ c cấ p giấ y ng nhậ n sả n xuấ t theo tiêu chuẩ n VietGAP ng phầ n lớ n vẫ n sả n xuấ t theo mô hình truyề n thố ng axit hóa đấ t trở thành mộ t vấ n đề quan ngạ i làm tăng mạ nh nguy mấ t cân bằ ng dinh dư ỡ ng suy thoái độ phì đấ t Trong nề n nơng nghiệ p hữ u , việ c n lý đấ t đai đư ợ c xem mộ t yế u tố quan trọ ng giúp trì suấ t chấ t lư ợ ng sả n phẩ m Việ c n lý đấ t đai dự a vào phân hủ y tự nhiên củ a vậ t chấ t hữ u , sử dụ ng kỹ thuậ t ủ phân xanh, phân compost, để thay chấ t dinh dư ỡ ng lấ y từ đấ t củ a vụ trư c, sử dụ ng mộ t loạ t phư ng pháp để i thiệ n độ phì đấ t Trong mộ t số trư ng hợ p pH cầ n phả i điề u nh Thay đổ i pH tự nhiên bằ ng phư ng pháp dùng vôi đôlomit… vẫ n đư ợ c cho phép canh tác hữ u Như vậ y, i thiệ n độ chua củ a đấ t đư c phép sử dụ ng canh tác hữ u để đả m bả o điề u kiệ n thích hợ p nhấ t cho trồ ng nói chung cam nói riêng phát triể n Biochar mộ t vậ t liệ u phù hợ p vớ i canh tác hữ u đư ợ c nghiên u rộ ng rãi nông nghiệ p, có giá trị tiề m nơng nghiệ p để i thiệ n tính chấ t củ a đấ t việ c giả m mố i nguy axit hóa đấ t đấ t chua tự nhiên (Zhongmin Dai, 2017) Tuy nhiên, tác dụ ng i thiệ n củ a biochar vôi đố i vớ i đấ t axit tạ i vùng trồ ng cam chế liên quan chư a đư ợ c đánh giá đầ y đủ Trên sở nhữ ng giả thiế t đề tài “Nghiên u biệ n pháp i thiệ n độ chua đấ t trồ ng cam huyệ n Cao Phong, tỉ nh Hòa Bình” đư ợ c đặ t nhằ m cung cấ p sở liệ u bằ ng ng khoa họ c để luậ n giả i nhữ ng ả nh hư ng củ a mộ t số biệ n pháp i thiệ n độ chua củ a đấ t tiề m tậ n dụ ng lạ i sinh khố i cành cam đố n tỉ a để sả n xuấ t ứ ng dụ ng củ a biochar i thiệ n độ phì đấ t trồ ng cam Mụ c tiêu nghiên u Đánh giá đư ợ c hiệ n trạ ng axit hóa đấ t tạ i vùng trồ ng cam nghiên u Nghiên u đư ợ c biệ n pháp hiệ u i tạ o độ chua củ a đấ t bằ ng việ c sử dụ ng liề u lư ợ ng vơi biochar thích hợ p Đánh giá đư ợ c kế t tổ ng hợ p biệ n pháp i tạ o độ chua củ a đấ t nghiên u Ý nghĩa khoa họ c thự c tiễ n Nghiên u đư ợ c lư ợ ng vậ t liệ u vôi cầ n sử dụ ng để i tạ o độ chua củ a đấ t nói chung vùng trồ ng cam Cao Phong nói riêng Tiề m sả n xuấ t sử dụ ng biochar từ phụ phẩ m cam (cành cam) góp phầ n vào tiế n tớ i trình canh tác cam hữ u Hiệ u lớ n có ý nghĩa nhấ t thu đư ợ c bổ sung biochar vào đấ t có lẽ khả cung cấ p trì chấ t dinh dư ỡ ng, đặ c biệ t chấ t dinh dư ỡ ng dễ tiêu cho trồ ng Trên hình 3.14 cho thấ y, hàm lư ợ ng P dễ tiêu tạ i công thứ c đề u cao hơ n công thứ c đố i ng dao độ ng 43,51-51,46 mgP2O5/100g đấ t Đố i vớ i công thứ c sử dụ ng BCL, hàm lư ợ ng P dễ tiêu tăng lầ n lư ợ t 11,5; 31,2; 33,4 22,6 (%) so vớ i đố i ng tư ng ứ ng vớ i lư ợ ng biochar bổ sung 0,5-3% Bên cạ nh đó, cơng thứ c sử dụ ng BCC cho hàm lư ợ ng P dễ tiêu tăng từ 16,4% đế n 31,7% Sở dĩ hàm lư ợ ng P dễ tiêu đấ t tăng cao biochar có sẵ n mộ t lư ợ ng P linh độ ng nhấ t đị nh phù hợ p vớ i nghiên u củ a Hanzhi Zhang (2016) biochar cung cấ p phố t dễ tiêu cho đấ t, ng lư ợ ng ng P dễ tiêu phụ thuộ c vào loạ i biochar (Zhang cộ ng , 2016) Qua hình 3.14 cho thấ y, hàm lư ợ ng K dễ tiêu tăng theo chiề u thuậ n vớ i chiề u tăng củ a lư ợ ng biochar bổ sung Trong đó, cơng thứ c sử dụ ng BCC có hàm lư ợ ng K dễ tiêu tăng 17,3; 28,0; 38,8 44 (%) tư ng ứ ng vớ i công thứ c BCC1, BCC2, BCC3, BCC4 so vớ i đố i ng (ĐC) Các công thứ c sử dụ ng BCL, hàm lư ợ ng K tăng dao độ ng từ 22,5% đế n 127,7% so vớ i ĐC lư ợ ng tăng cao nhấ t công thứ c BCL4 vớ i hàm lư ợ ng K dễ tiêu 70,68 mg/100g đấ t Cùng lư ợ ng bổ sung vào đấ t như ng biochar BCL huy độ ng hoặ c cung cấ p đư ợ c lư ợ ng K dễ tiêu cho nhiề u hơ n so vớ i biochar BCC 5,2-83,7% điề u bả n chấ t củ a biochar BCL đư ợ c tạ o thành từ cành cam có sẵ n lư ợ ng K linh độ ng hơ n nhiề u so vớ i biochar BCC đư ợ c tạ o từ cành cam đư ợ c thể hiệ n gián tiế p thông qua lư ợ ng K tổ ng số cao gấ p lầ n củ a biochar BCL so vớ i BCC Bên cạ nh đó, biochar BCL có a mộ t lư ợ ng lớ n nguyên tố khác Fe, Al, Mg, Ca tích cự c tham gia vào trình trao đổ i cation vớ i hạ t keo đấ t giả i phóng thêm ion K vào dung dị ch đấ t làm tăng tính linh độ ng củ a K 3.3.4 Tác độ ng củ a biochar đế n hàm lư ợ ng Fe Al hydroxit Hàm lư ợ ng Fe Al oxit hydroxit vơ đị nh hình chiế t bằ ng dung dị ch đệ m oxalat thí nghiệ m bổ sung biochar đư ợ c trình bày bả ng (phụ lụ c 1) hình 3.15 sau: 49 Hàm lư ợ ng Fe, Al ng hydroxit (g/kg) Alox Feox pHKCl pHKCl pH 2,5 1,5 0,5 0 CTTN Hình 3.15 Kế t ả nh hư ng củ a lư ợ ng loạ i biochar đế n Feox Alox Hàm lư ợ ng Alox có xu hư ng giả m mạ nh theo chiề u tăng củ a lư ợ ng biochar bổ sung vào đấ t thí nghiệ m Khi sử dụ ng BCL, hàm lư ợ ng Al vơ đị nh hình giả m nhiề u nhấ t tạ i cơng thứ c BCL4 nhấ t công thứ c BCL1 so vớ i ĐC, tư ng ứ ng vớ i lư ợ ng Alox 0,58 1,71 g/kg Đố i vớ i việ c sử dụ ng BCC, hàm lư ợ ng Alox giả m 6,6 lầ n tạ i công thứ c BCC4 giả m 2,4 lầ n tạ i công thứ c BCC1 so vớ i công thứ c ĐC Điề u do, biochar thư ng có khoả ng hổ ng cấ u trúc vậ y có khả giữ a chặ t keo vơ đị nh hình Bên cạ nh đó, bề mặ t biochar cịn a nhóm c khác có khả tạ o liên kế t giữ chặ t không cho keo hydroxit đư ợ c chiế t bằ ng dung dị ch oxalat, đồ ng thờ i ion Al3+ dễ dàng xâm nhậ p sâu vào khoả ng hổ ng bị giữ lạ i tham gia vào phả n ứ ng hình thành hydroxit Hàm lư ợ ng Feox có tăng bổ sung biochar so vớ i đố i ng ng khơng có khác biệ t vớ i lư ợ ng biochar bổ sung khác dao độ ng 1,43-1,73 g/kg Điề u khả trao đổ i cation bề mặ t vớ i keo hữ u , khoáng sét giả i phóng mộ t lư ợ ng ion Fe nhấ t đị nh nhiên ion Fe kế t hợ p vớ i ion OH- đư ợ c sinh bổ sung biochar gây nên lư ợ ng tăng củ a Feox 50 Dự a vào hình thái bề mặ t đư ợ c mơ tả hình 3.12 thấ y rằ ng, bề mặ t biochar có nhữ ng khoả ng hổ ng vớ i kích thứ c khác làm tăng tính hấ p thụ Điề u giả i thích cho giả m mạ nh mẽ củ a hydroxit Fe Al công thứ c bổ sung biochar Các công thứ c bổ sung biochar BCL có giả m hàm lư ợ ng hdroxit yế u hơ n công thứ c bổ sung BCC điề u số lư ợ ng khoả ng hổ ng củ a BCL không nhiề u, BCC có phân bố khoả ng hổ ng đề u giữ đư ợ c đặ c tính củ a cách mạ ch gỗ giúp cho xâm nhậ p củ a hạ t keo hydroxit đư ợ c sâu vào cấ u trúc biochar giữ a hydroxit chặ t khoả ng hổ ng nên việ c chiế t bằ ng dung dich oxalate kéo kế t tấ t hydroxit đư ợ c Điề u cho thấ y, biochar có khả giả m tính độ c củ a Fe, Al thông qua việ c hấ p phụ hydroxit mạ ng cấ u trúc 3.3.5 Biochar hàm lư ợ ng Ca2+, Mg2+ Kế t nghiên u ả nh hư ng củ a bổ sung biochar đế n hàm lư ợ ng Ca2+, Mg2+ Hàm lư ợ ng canxi magie trao đổ i (meq/100g đât) đấ t thí nghiệ m đư ợ c trình bày bả ng (phụ lụ c 1) hình 3.16 sau: Ca2+ Ca2+ Mg2+ Mg2+ pHKCl pHKCl 4 3 2 1 0 CTTN Hình 3.16 Kế t ả nh hư ng củ a biochar đế n Ca Mg trao đổ i 51 Từ hình 3.16 cho thấ y, biochar có ả nh hư ng lớ n đế n hàm lư ợ ng Ca Mg trao đổ i, hàm lư ợ ng Ca trao đổ i có xu hư ng tăng so vớ i đố i ng theo chiề u tăng củ a lư ợ ng bổ sung biochar BCL BCC, nhìn chung hàm lư ợ ng Mg trao đổ i có xu hư ng giả m so vớ i đố i ng khơng có mộ t xu hư ng rõ rệ t tạ i vớ i lư ợ ng bổ sung biochar khác đố i vớ i hai loạ i biochar Đố i vớ i công thứ c sử dụ ng biochar BCL, hàm lư ợ ng Ca2+ tạ i công thứ c BCL1 vớ i lư ợ ng bổ sung 0,5% tăng thấ p nhấ t 17,1%, tạ i công thứ c BCL4 có tăng cao nhấ t vớ i lư ợ ng tăng lên đế n 57,9% so vớ i đố i ng ĐC Tư ng tự vớ i việ c sử dụ ng BCL, công thứ c sử dụ ng biochar BCC cho mộ t xu hư ng tư ng tự vớ i hàm lư ợ ng Ca2+ tăng thấ p nhấ t 23,7% công thứ c BCC1 tăng cao nhấ t tạ i công thứ c BCC4 vớ i tỉ lệ 68,4% so vớ i đố i ng Điề u do, biochar có tư ng tác trao đổ i cation chấ t hữ u giúp giả i phóng Ca ng liên kế t chấ t hữ u thành ng linh độ ng Tỉ lệ tăng hàm lư ợ ng Ca2+ củ a mẫ u biochar BCC khoả ng 23,7-68,4% cao hơ n so vớ i tỉ lệ tăng củ a mẫ u biochar BCL vớ i khoả ng dao độ ng lớ n 17,1- 57,9% điề u q trình nhiệ t phân cành cam (bộ phậ n a nhiề u xenlulo) hình thành nhiề u nhóm c cacboxyl, este, phenol… giúp hình thành nên cầ u nố i phứ c bề mặ t vớ i hạ t keo đấ t giả i phóng cation Ca bề mặ t vào dung dị ch đấ t Hàm lư ợ ng lư ợ ng Mg2+ có xu hư ng giả m tăng lư ợ ng bổ sung biochar hai khố i công thứ c sử dụ ng biochar BCL BCC Khi sử dụ ng BCL, tỉ lệ giả m hàm lư ợ ng Mg2+ dao độ ng từ 5,7% đế n 22,3% so vớ i đố i ng ĐC Các công thứ c sử dụ ng BCC, giả m tỉ lệ hàm lư ợ ng Mg2+ khoả ng rộ ng 0,1-29,7% so vớ i đố i ng ĐC Sự giả m hàm lư ợ ng Mg2+ tạ i hầ u hế t cơng thứ c bổ sung biochar kích thư c nguyên tử củ a Mg nhỏ hơ n Ca khả xâm nhậ p sâu vào cấ u trúc rỗ ng củ a biochar vớ i nhóm c bề mặ t củ a biochar tạ o liên kế t vớ i Mg làm cho Mg khó đư ợ c trao đổ i hơ n Ca có mặ t biochar lư ợ ng biochar tăng lư ợ ng Mg bị hấ p phụ tăng 52 3.4 Kế t mơ hình tổ ng hợ p biệ n pháp i tạ o độ chua củ a đấ t trồ ng cam Bón vơi đư ợ c xem mộ t nhữ ng giả i pháp đư ợ c lự a chọ n để i tạ o độ chua, cung cấ p thêm dinh dư ỡ ng đa lư ợ ng Ca, Mg huy độ ng chấ t dinh dư ỡ ng ng khó tiêu đấ t phố t liên kế t chặ t vớ i hợ p phầ n sắ t nhôm, tăng cư ng phân giả i chấ t hữ u , đồ ng thờ i làm giả m tác độ ng củ a nguyên tố độ c hạ i Căn vào liề u lư ợ ng phân vôi đư ợ c sử dụ ng năm 2015, nghiên u đồ ng ruộ ng tiế n hành điề u nh lư ợ ng vơi bón lên 2,5 -3 tấ n/ha chia làm đợ t bón tháng tháng 8, giả m lư ợ ng phân khoáng sử dụ ng xuố ng 30% so vớ i lư ợ ng bón năm 2015 Thay phân suppe lân bằ ng lân nung chả y Văn Điể n vớ i lư ợ ng bón sử dụ ng trung bình tấ n/ha chia làm đợ t bón Tăng cư ng bón phân hữ u sạ ch có nguồ n gố c rõ ràng để i thiệ n tính chấ t đấ t, tàn dư cỏ sau cắ t nguồ n cung cấ p chấ t hữ u cho đấ t, đồ ng thờ i bổ sung thêm chế phẩ m sinh họ c có lợ i EM, Ketomium, AT để ngăn chặ n phòng ngừ a ng sinh vậ t gây bệ nh vùng rễ Biệ n pháp để cỏ cắ t mộ t nhữ ng biệ n pháp giữ độ ẩ m đấ t tố t đư ợ c áp dụ ng tạ i mộ t số vư n nghiên u vớ i việ c không phun thuố c diệ t cỏ để cỏ mọ c suố t giai đoạ n mùa khô từ tháng 11 đế n hế t tháng năm sau Tuy nhiên có điề u kiệ n khí hậ u có thờ i gian hạ n dài sơng suố i chủ vư n cam cầ n chủ độ ng nguồ n nư c tư i để đả m bả o suấ t bằ ng việ c đào ao trữ nư c mùa mư a, đầ u tư hệ thố ng kênh dẫ n nư c hệ thố ng tư i nhỏ giọ t để chủ độ ng nư c tư i tích kiệ m nư c 53 Bả ng 3.5 Các vư n áp dụ ng tổ ng hợ p biệ n pháp i tạ o chấ t lư ợ ng đấ t Vư n (tuổ i vư n năm 2019) pHKCl Ca2+ SOM (%) Mg2+ meq/100g đấ t Năm pH SD TB SD TB SD TB SD V1 (4 tuổ i) 2018 4,19 0,10 3,14 0,48 3,31 0,79 2,67 0,80 2019 4,96 0,24 3,59 0,16 4,27 1,35 1,65 0,32 V2 (6 tuổ i) 2018 4,57 0,50 4,81 1,08 4,25 1,38 4,71 2,64 2019 5,21 0,17 4,29 0,31 5,65 0,51 2,15 0,41 V3 (10 tuổ i) 2018 4,57 0,83 4,07 0,68 6,10 2,44 3,35 1,17 2019 5,85 0,59 4,82 1,37 8,40 1,50 2,69 0,88 V4 (18 tuổ i) 2018 5,41 0,74 4,26 0,16 9,64 1,78 2,83 0,87 2019 6,25 0,31 4,79 0,47 10,67 0,47 2,29 0,50 5 4 3 pH Hàm lư ợ ng SOM (%) pHKCl pHKCl OM 1 0 2018 2019 V1 2018 2019 V2 2018 2019 V3 2018 2019 V4 Hình 3.17 Giá trị pH OM sau năm áp dụ ng biệ n pháp i tạ o độ chua Theo bả ng 3.5 hình 3.17 cho thấ y, việ c áp dụ ng tổ ng hợ p biệ n pháp bón vơi, để cỏ , giả m lư ợ ng phân bón hóa họ c, tăng cư ng bón phân hữ u đa giúp pH củ a vư n năm 2018 2019 i thiệ n từ chua nhẹ đế n trng tính dao 54 độ ng khoả ng từ 4,96-6,25 Chấ t hữ u tăng cao từ 3,14-4,82% giúp trì 12 Ca2+ Ca2+ Mg2+ Mg2+ pHKCl pHKCl 10 pH Hàm lư ợ ng Ca, Mg trao đổ i (meq/100g đấ t) canh tác bề n vữ ng cam 2 0 2018 2019 V1 2018 2019 V2 2018 2019 V3 2018 2019 V4 Hình 3.18 Hàm lư ợ ng Ca2+, Mg2+ sau năm áp dụ ng biệ n pháp i tạ o độ chua Đế n hàm lư ợ ng Ca, Mg đư ợ c i thiệ n đáng kể đặ c biệ t vư n V3, V4 vớ i hàm lư ợ ng Ca trao đổ i từ 6,10-10,67 meq/100g đấ t vư n V4 chuyể n sang bón phân cá ủ vừ a cung cấ p canxi vừ a giúp i tạ o đấ t tăng tính đệ m củ a đấ t Đố i vớ i Mg trao đổ i, vư n V3, V4 đư ợ c i thiệ n tăng so vớ i nhữ ng năm trư c dao độ ng khoả ng 2,29-3,35 meq/100g đấ t năm khoả ng phù hợ p vớ i phát triể n củ a cam 55 KẾ T LUẬ N VÀ KIẾ N NGHỊ KẾ T LUẬ N Đấ t trồ ng cam Cao Phong, Hòa Bình có phả n ứ ng chua vừ a đế n rấ t chua (pHKCl ≈ 4,25-5,16), hàm lư ợ ng chấ t hữ u khoả ng 2,94-3,30% (2016) Hàm lư ợ ng N, P, K dễ tiêu mứ c giàu Lư ợ ng Ca Mg trao đổ i lầ n lư ợ t 3,51 - 6,77 meq/100g đấ t 1,31-2,71 meq/100g, đó, hàm lư ợ ng Mg trao đổ i năm 2016 cao hơ n so vớ i năm 2015 Vôi có a hàm lư ợ ng CaO chiế m 54%, chấ t i tạ o đấ t có a 12,7% CaO, 30,4% MgO có a thêm tạ p chấ t Fe, Al Sử dụ ng vôi, chấ t i tạ o đấ t cung cấ p Ca Mg cho đấ t, tạ o điề u kiệ n để i thiệ n độ chua củ a đấ t pH củ a đấ t nghiên u tăng dầ n theo thứ tự : đấ t đố i ng < đấ t bổ sung chấ t i tạ o đấ t < đấ t bổ sung vôi chấ t i tạ o đấ t < đấ t bổ sung Ca(OH)2 Hàm lư ợ ng P dễ tiêu đấ t biế n độ ng nhiề u, hàm lư ợ ng K giả m cơng thứ c bón vơi, ngư ợ c lạ i vớ i công thứ c khác Đố i vớ i đấ t nghiên u (đấ t feralit đỏ vàng) có giá trị pHKCl 4,47 cầ n bổ sung ≥ tấ n vôi/ha/năm để đả m bả o hiệ u i thiệ n pH cung cấ p đủ dinh dư ỡ ng canxi cho cây, giả m thiể u tình trạ ng nứ t sau mư a Biochar đư ợ c sả n xuấ t từ cành cam tạ i nhiệ t độ 700oC cành cam tỉ a tạ i nhiệ t độ 500oC cho chấ t lư ợ ng tố t nhấ t vớ i giá trị pH > 10, giá trị trung hòa CCE 14,5%, hàm lư ợ ng P, K tổ ng số có mứ c độ tích lũy cao Biochar giúp gia tăng giá trị pH lên tớ i 29,1%, tăng hàm lư ợ ng P K dễ tiêu tố i đa lầ n lư ợ t 38,8 127,7% Trong đó, biochar BCL đư ợ c tạ o thành từ cành cam tỉ a giúp i thiệ n pH, P K dễ tiêu mứ c tố i đa vớ i lư ợ ng bón 2-3% (tư ng ứ ng vớ i 60 đế n 90 tấ n tàn dư /ha) KIẾ N NGHỊ Cầ n có biệ n pháp n lý sử dụ ng vôi chấ t i tạ o đấ t mộ t cách hợ p lý, bón thờ i điể m, đủ liề u lư ợ ng; Nên tậ n thu cành cam đố n tỉ a lúc dọ n vư n cuố i năm vư n cam chặ t bỏ để sả n xuấ t biochar làm chấ t i thiệ n độ chua củ a đấ t canh tác cam Cao Phong, Hịa Bình nói riêng vùng trồ ng ăn trái nói chung góp phầ n tiế t kiệ m chi phí sả n xuấ t, sử dụ ng hợ p lý phân khoáng đáp ứ ng đư ợ c yêu cầ u sả n xuấ t nông nghiệ p an tồn theo tiêu chuẩ n VietGAP GlobalGAP nơng nghiệ p hữ u 56 TÀI LIỆ U THAM KHẢ O Tài liệ u tiế ng Việ t Mai Thị Lan Anh, S Joseph, Nguyễ n Văn Hiề n, Trầ n Mạ nh Hùng, Nguyễ n Công Vinh, Ngô Thị Hoan Phạ m Thị Anh (2008) Đánh giá chấ t lư ợ ng than sinh họ c sả n xuấ t từ mộ t số loạ i vậ t liệ u hữ u phổ biế n miề n Bắ c Việ t Nam, Tạ p chí Khoa họ c Cơng nghệ , (96), tr.231-236 Bộ Nông nghiệ p Phát triể n Nông thôn (2017), Báo cáo thự c hiệ n kế hoạ ch 12 tháng năm 2017 ngành nông nghiệ p phát triể n nông thôn, năm 2017 Bộ Nông nghiệ p Phát triể n Nông thôn (2019), Nâng cao hiệ u sử dụ ng, i thiệ n tính chấ t lý, hóa, sinh họ c đấ t canh tác lúa ăn vùng đồ ng bằ ng sông Cử u Long hư ng tớ i phát triể n bề n vữ ng, Hộ i thả o Khoa họ c đấ t, Thành phố Hậ u Giang Đỗ Đình Ca (2013), Tài liệ u hộ i thả o chư ng trình phụ c hồ i, phát triể n vùng cam hàng hóa sả n suấ t theo tiêu chuẩ n VietGAP tạ i Hả i Phòng Cao Văn Chí (2015), Tài liệ u tậ p huấ n "Kỹ thuậ t sả n xuấ t cam theo hư ng chấ t lư ợ ng, vệ sinh an toàn thự c phẩ m (VietGAP)", Trung tâm nghiên u phát triể n có múi, Việ n nghiên u rau Lê Văn Căn (1978), Giáo trình nơng hóa, NXB Khoa họ c Kỹ thuậ t, Hà Nộ i Hoàng Minh Châu (1998), Cẩ m nang sử dụ ng phân bón, NXB Trung tâm Thơng tin Khoa họ c Kỹ thuậ t Hóa chấ t, Hà Nộ i Lê Văn Dũng, Tấ t Anh Thư , Nguyễ n Duy Linh Võ Thị Gư ng (2018) Cả i thiệ n đặ c tính bấ t lợ i củ a đấ t phèn nhiễ m mặ n suấ t lúa qua sử dụ ng phân hữ u vôi điề u kiệ n nhà lư i., Journal of Science Can Tho University, tậ p 54, trang 65-74 Lê Đứ c (2006) Hóa họ c đấ t, Trư ng Đạ i họ c Khoa họ c Tự nhiên, ĐHQGHN 10 Võ Thị Gư ng (2005), Sự suy thối hóa họ c vậ t lý đấ t vư n trồ ng cam đồ ng bằ ng sơng Cử u Long, Tạ p chí Khoa họ c đấ t, Số 22, tr 29-31 11 Cao Việ t Hà, Lê Thanh Tùng (2010), “Nghiên u mộ t số tính chấ t lý hóa họ c củ a đấ t trồ ng cam theo độ tuổ i vư n Hàm Yên, Tuyên Quang”, Tạ p chí Khoa họ c Phát triể n, Tậ p 8, Số 3, tr 393-401 12 Nguyễ n Quố c Hiế u (2012), “Nghiên u tính chấ t lý hóa đấ t mộ t số biệ n pháp thâm canh cam đấ t đỏ bazan Phủ Quỳ , Nghệ An”, Luậ n án tiế n sỹ Nông 57 nghiệ p, Trư ng Đạ i họ c Nông nghiệ p 13 Vũ Văn Hiế u, Nguyễ n Thị Phư ng Thả o, Vũ Quang Sáng (2015), “Ả nh hư ng củ a sử dụ ng phân bón mộ t số biệ n pháp kỹ thuậ t đế n tính chấ t lý, hóa họ c đấ t trồ ng cam sành huyệ n Bắ c Quang, tỉ nh Hà Giang”, Tạ p chí Nơng nghiệ p Phát triể n Nơng thôn, Kỳ 1, tr 46-51 14 Trầ n Văn Huệ (2012), Nghiên u cơng nghệ Các bon hố chấ t thả i cháy đư ợ c rác thả i đô thị thành than nhiên liệ u, Luậ n văn thạ c sỹ , Trư ng ĐHKHTN, năm 2012 15 Nguyễ n Tri Quang Hư ng, Lê Kiế n Thông, Nguyễ n Minh Kỳ (2017) Tiề m sinh khố i phụ phẩ m nông nghiệ p hiệ u ứ ng dụ ng sả n xuấ t than sinh họ c (biochar) quy mô hộ gia đình Gị Cơng Tây, Tỉ nh Tiề n Giang SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, 20(M1), trang 68-78 16 Lê Văn Khoa, Nguyễ n Xuân Cự , Bùi Thị Ngọ c Dung, Lê Đứ c, Trầ n Khắ c Hiệ p, Cái Văn Tranh (2001) Phư ng pháp phân tích đấ t, nư c, phân bón, trồ ng, NXB Giáo dụ c 17 Phạ m Văn Linh, Trầ n Thị Quỳ nh Nga, Trầ n Đình Hợ p, Mai Sỹ Cư ng, Giáp Thị Luân cộ ng (2017) Đánh giá đặ c điể m mộ t số tính chấ t đấ t vùng trồ ng có múi tạ i Phủ Quỳ Tạ p chí Khoa họ c Cơng nghệ Nghệ An, số 10, trang 1-7 18 Lê Công Tuấ n Minh (2017) Đánh giá ả nh hư ng củ a mộ t số biệ n pháp n lý cỏ i đế n chấ t lư ợ ng đấ t trồ ng cam huyệ n Hàm Yên, tỉ nh Tuyên Quang Luậ n văn Thạ c sỹ , Trư ng Đạ i họ c Khoa họ c Tự nhiên, ĐHQGHN 19 Nguyễ n Đăng Nghĩa (2014) Vai trò củ a than sinh họ c (Biochar) sả n xuấ t ứ ng dụ ng hiệ u than sinh họ c Báo Cáo Phân Tích Xu Hư ng Công Nghệ , Trung Tâm Thông Tin Khoa Họ c Công Nghệ , Sở KH CN TP.HCM 20 Nguyễ n Tử Siêm, Thái Phiên (1999), Đấ t đồ i núi Việ t Nam: Thối hóa phụ c hồ i, NXB Nông nghiệ p, Hà Nộ i 21 Trầ n Thị Tuyế t Thu, Nguyễ n Thị Phư ng Loan, Lê Minh Thả o, Lê Công Tuấ n Minh, Nguyễ n Trung Tuấ n (2016), Nghiên u mộ t số tính chấ t đấ t trồ ng cam thị trấ n Cao Phong, tỉ nh Hịa Bình, Tạ p chí Khoa họ c đấ t, Số 47, trang 16-21 22 Trầ n Thị Tuyế t Thu, Phạ m Mạ nh Hùng, Nguyễ n Thị Thả o, Nguyễ n Xuân Huân, Nguyễ n Thị Phư ng Loan, Trầ n Vũ Diễ m Huyề n, Cao Văn Chí, Trị nh Quang Pháp (2018) Nghiên u nguyên nhân suy thoái chấ t lư ợ ng đấ t cam Cao Phong, tỉ nh Hoà Bình đề xuấ t biệ n pháp i tạ o phụ c hồ i Hộ i thả o Khoa họ c Đấ t, 58 phân bón nơng nghiệ p hữ u , Bộ NN PTNT, Hộ i Khoa họ c đấ t Việ t Nam, TP Hồ Chí Minh Tài liệ u tiế ng Anh 23 Bose T.K., Mitra S.K (1990), Fruit: tropical and subtropical, Published by Naya Prokash 2006 Bidhan Sarani, Calcutta 700006, India 24 Joyce S.Clemente, Suzanne Beauchemin, TedMac Kinnon, Joseph Martin, Cliff T.Johnston, Brad Joern (2017), Initial biochar properties related to the removal of As, Se, Pb, Cd, Cu, Ni, and Zn from an acidic suspension, Chemosphere, Volume 170, March 2017, Pages 216-224 25 Dai, Z., Zhang, X., Tang, C., Muhammad, N., Wu, J., Brookes, P C., & Xu, J (2017) Potential role of biochars in decreasing soil acidification - A critical review Science of the Total Environment, 581–582, 601-611 22 Davies F.S., Albrigo L.G (1994), CITRUS, CAB International 23 Dogo W.Y., Owuor P.O., Wanyoko J.K., Othieno C.O (1994), “High rates of nitrogen on tea at high altitudes”, Tea Board of Kenya, 15 (1), pp 280-285 24 dos Santos, D R., Tiecher, T., Gonzatto, R., Santanna, M A., Brunetto, G., & da Silva, L S (2018) Long-term effect of surface and incorporated liming in the conversion of natural grassland to no-till system for grain production in a highly acidic sandy-loam Ultisol from South Brazilian Campos Soil and Tillage Research, 180(September 2017), 222-231 25 El-Naggar, A., Lee, S S., Rinklebe, J., Farooq, M., Song, H., Sarmah, A K., Ok, Y S (2019) Biochar application to low fertility soils: A review of current status, and future prospects Geoderma, 337(May 2018), 536-554 26 Fageria, N K., & Baligar, V C (2008) Chapter Ameliorating Soil Acidity of Tropical Oxisols by Liming For Sustainable Crop Production Advances in Agronomy, 99(08), 345-399 27 Frank, T., Zimmermann, I., & Horn, R (2019) The need for lime in dependence on clay content in arable crop production in Germany Soil and Tillage Research, 191(January), 11-17 28 Holland, J E., Bennett, A E., Newton, A C., White, P J., McKenzie, B M., George, T S., Hayes, R C (2018) Liming impacts on soils, crops and biodiversity 59 in the UK: A review Science of the Total Environment, 610–611, 316-332 29 Kavitha, B., Reddy, P V L., Kim, B., Lee, S S., Pandey, S K., & Kim, K H (2018) Benefits and limitations of biochar amendment in agricultural soils: A review Journal of Environmental Management, 227 (August), 146 - 154 30 Kunhikrishnan, A., Thangarajan, R., Bolan, N S., Xu, Y., Mandal, S., Gleeson, D B., Naidu, R (2016) Functional Relationships of Soil Acidification, Liming, and Greenhouse Gas Flux Advances in Agronomy, 139 , 1-71 31 Li, F., Liang, X., Niyungeko, C., Sun, T., Liu, F., & Arai, Y (2019) Effects of biochar amendments on soil phosphorus transformation in agricultural soils In Advances in Agronomy (1st ed.) 32 Materechera, S A., & Mkhabela, T S (2002) The effectiveness of lime, chicken manure and leaf litter ash in ameliorating acidity in a soil previously under black wattle (Acacia mearnsii) plantation Bioresource Technology, 85(1), 9-16 33 Oladele, S O., Adeyemo, A J., & Awodun, M A (2019) Influence of rice husk biochar and inorganic fertilizer on soil nutrients availability and rain-fed rice yield in two contrasting soils Geoderma, 336(February 2018), 1-11 34 Robarge, W P (2008) Acidity Encyclopedia of Earth Sciences Series, 10-21 35 Shaaban, M., Van Zwieten, L., Bashir, S., Younas, A., Núñez-Delgado, A., Chhajro, M A., Hu, R (2018) A concise review of biochar application to agricultural soils to improve soil conditions and fight pollution Journal of Environmental Management, 228 (April), 429-440 36 Tandzi, L N., Mutengwa, C S., Ngonkeu, E L M., & Gracen, V (2018) Breeding maize for tolerance to acidic soils: A review Agronomy, 8(6), 1-21 37 Xiao, X., Chen, B., Chen, Z., Zhu, L., & Schnoor, J L (2018) Insight into Multiple and Multilevel Structures of Biochars and Their Potential Environmental Applications: A Critical Review Environmental Science and Technology, 52(9), 5027-5047 38 Zhang, H., Chen, C., Gray, E M., Boyd, S E., Yang, H., & Zhang, D (2016) Roles of biochar in improving phosphorus availability in soils: A phosphate adsorbent and a source of available phosphorus Geoderma, 276, 1-6 http://www.fao.org/faostat/en/#compare 60 PHỤ LỤ C Bả ng Chỉ tiêu đánh giá ả nh hư ng củ a vậ t liệ u vôi pH CTTN Đố i ng Chấ t i tạ o đấ t Vôi t Vôi+Chấ t i tạ o đấ t Ca(OH)2 Trung bình 4,57 ĐC g/kg mg/100g đấ t Feox Alox P2O5dt K2Odt Trung Trung Trung Trung SD SD SD SD SD bình bình bình bình 0,41 1,17 0,05 2,62 0,28 39,1 5,6 31,0 1,5 meq/100g đấ t Mg2+ Trung SD SD bình 0,66 3,38 0,64 Ca2+ Trung bình 4,75 CT1 4,70 0,02 1,98 0,10 3,04 0,10 42,0 0,4 34,7 1,9 5,38 0,13 3,50 0,50 CT2 4,78 0,01 1,99 0,02 3,16 0,18 38,4 0,4 29,2 6,1 5,75 0,25 4,00 0,50 CT3 4,92 0,05 2,03 0,05 2,84 0,55 41,1 1,8 26,9 3,3 5,88 0,13 3,75 0,50 CT4 4,81 0,02 2,08 0,08 3,26 0,51 41,6 1,9 25,8 7,0 5,88 0,13 3,63 0,38 CT5 5,08 0,02 1,88 0,75 3,05 0,50 39,6 0,4 35,9 5,5 7,88 0,87 2,25 0,50 CT6 5,30 0,01 1,60 0,02 3,06 0,21 41,5 0,4 34,7 1,7 7,63 0,38 2,75 0,50 CT7 4,87 0,05 1,42 0,16 2,97 0,16 38,1 0,2 25,8 7,0 4,88 1,38 5,00 1,50 CT8 4,94 0,01 1,73 0,02 3,04 0,19 39,3 1,2 35,8 5,3 5,13 0,88 4,75 0,75 CT9 5,13 0,01 1,20 0,20 2,58 0,20 37,3 1,3 35,2 3,4 6,63 0,13 4,50 1,50 CT10 4,96 0,05 2,29 0,50 2,17 0,50 31,6 5,4 37,0 3,3 6,75 0,25 3,13 0,13 CT11 5,19 0,01 1,60 0,05 2,09 0,52 39,3 0,4 34,6 1,6 7,75 0,25 2,13 0,13 CT12 5,48 0,02 1,68 0,01 2,20 0,60 38,7 0,4 34,2 1,0 8,38 0,37 2,13 0,63 SD: Độ lệ ch chuẩ n 61 Bả ng Chỉ tiêu đánh giá ả nh hư ng củ a biochar pHKCl CTTN P2O5dt K2Odt mg/100g đấ t Trung Trung SD SD bình bình Ca2+ Mg2+ meq/100g đấ t Trung Trung SD SD bình bình Alox Trung bình Feox g/kg Trung SD bình Trung bình SD ĐC (đố i ng) 4,47 0,41 39,1 5,6 31,0 1,5 4,75 0,7 3,38 0,6 2,64 0,58 1,17 0,05 BCL1 4,78 0,11 43,6 6,4 38,0 5,0 5,56 0,32 2,94 0,11 1,71 0,28 1,50 0,07 BCL2 4,92 0,04 51,3 8,9 50,9 0,5 6,63 0,28 2,75 0,13 1,56 0,18 1,90 0,17 BCL3 5,42 0,02 52,1 6,2 60,9 1,1 6,25 1,61 3,19 0,59 1,09 0,08 1,73 0,17 BCL4 5,77 0,02 47,9 12,8 70,7 1,9 7,50 0,18 2,63 0,28 0,58 0,12 1,55 0,04 BCC1 4,56 0,02 45,5 7,2 36,4 2,5 5,88 0,38 3,38 0,06 1,10 0,42 1,58 0,04 BCC2 4,94 0,02 48,0 7,9 39,7 3,6 6,75 0,50 2,50 0,13 0,68 0,17 1,53 0,01 BCC3 5,21 0,01 51,5 4,8 43,1 1,2 7,00 0,25 2,63 0,06 0,48 0,16 1,60 0,08 BCC4 5,61 0,01 38,9 5,6 44,7 1,4 8,00 0,25 2,38 0,06 0,40 0,05 1,43 0,05 SD SD: Độ lệ ch chuẩ n 62 PHỤ LỤ C 2: MỘ T SỐ HÌNH Ả NH VỀ VẬ T LIỆ U THÍ NGHIỆ M Chấ t i tạ o đấ t Vôi t Thân cành cam 700oC Thân cành cam 300oC Cành cam nhỏ 700oC Cành cam nhỏ 300oC + 63 ... chú: SD - Độ lệ ch chuẩ n 3.1.1 Độ chua hàm lư ợ ng chấ t hữ u đấ t trồ ng cam Cao Phong năm 2015-2016 Từ bả ng 3.1, kế t nghiên u biế n độ ng độ chua chấ t hữ u (SOM) đấ t cam Cao Phong đư ợ... ng cam Cao Phong cầ n có nhữ ng biệ n pháp i tạ o độ chua mộ t cách hiệ u để trì khoả ng thích hợ p cho cam phát triể n 1.3 Mộ t số biệ n pháp i thiệ n độ chua củ a đấ t 1.3.1 Cả i thiệ n độ chua. .. m cam (cành cam) góp phầ n vào tiế n tớ i trình canh tác cam hữ u Chư ng TỔ NG QUAN TÀI LIỆ U 1.1 Tổ ng quan độ chua củ a đấ t 1.1.1 Khái niệ m độ chua phân loạ i độ chua Độ chua yế u tố độ