BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI – THÚ Y **************** KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP TỔN THƯƠNG XƯƠNG KHỚP TRÊN CHÓ VÀ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ TẠI TRẠM CHẨN ĐOÁN XÉT NGHIỆM VÀ ĐIỀU TRỊ CHI CỤC THÚ Y TP.HCM Sinh viên thực : PHẠM HUỲNH THANH TRÚC Lớp : DH08TY Ngành : Thú Y Niên khóa : 2008 – 2013 THÁNG 08/2013 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI – THÚ Y **************** PHẠM HUỲNH THANH TRÚC KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP TỔN THƯƠNG XƯƠNG KHỚP TRÊN CHÓ VÀ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ TẠI TRẠM CHẨN ĐOÁN XÉT NGHIỆM VÀ ĐIỀU TRỊ CHI CỤC THÚ Y TP.HCM Khóa luận đệ trình để đáp ứng yêu cầu cấp Bác sỹ thú y Giáo viên hướng dẫn TS LÊ QUANG THÔNG THÁNG 08/2013 i XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Họ tên sinh viên thực tập: PHẠM HUỲNH THANH TRÚC Tên luận văn “Khảo sát trường hợp tổn thương xương khớp chó hiệu điều trị Trạm Chẩn Đốn Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP.HCM” Đã hoàn thành luận văn theo yêu cầu giáo viên hướng dẫn ý kiến nhận xét, đóng góp hội đồng chấm thi tốt nghiệp Khoa Chăn Nuôi – Thú Y, Trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM Ngày … tháng … năm 2013 Giáo viên hướng dẫn TS Lê Quang Thông ii Ket-noi.com kho tai lieu mien phi LỜI CẢM TẠ Kính dâng lòng biết ơn sâu sắc đến ba m ẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng tạo điều kiện cho học tập, rèn luyện tri thức đạo đức Xin chân thành biết ơn Ban giám hiệu Trường Đại Học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh, Ban chủ nhiệm khoa Chăn Ni - Thú Y cùng toàn thể quý thầy cô Trường Đại Học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh tận tình chỉ dạy và truyền đạt kiến thức cho suốt trình học tập Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS Lê Quang Thông BSTY Trương Đức Dũng đã tận tình dạy, giúp đỡ và hướng dẫn tơi hồn thành tốt khóa luận tốt nghiệp Chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Chi Cục Thú Y TP Hồ Chí Minh, Ban lãnh đạo Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị tồn thể cơ, chú, anh, chị Tổ Điều Trị thuộc Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi suốt q trình thực đề tài Xin gửi lời cảm ơn đến tất cả những người bạn đã luôn chia sẻ, động viên giúp đỡ suốt thời gian học tập TP.HCM, 08/2013 Phạm Huỳnh Thanh Trúc iii TÓM TẮT Đề tài “Khảo sát trường hợp tổn thương xương khớp chó hiệu điều trị Trạm Chẩn Đốn Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP.HCM” thực thời gian từ ngày 21/02/2013 đến ngày 22/06/2013 Qua thời gian thực đề tài, chúng tơi ghi nhận 5.869 trường hợp chó đến khám có 125 trường hợp bị tổn thương xương khớp, chiếm tỷ lệ 2,13 % Các trường hợp tổn thương xương khớp xảy đực nhiều so với cái; nhóm giống chó nội cao nhóm chó ngoại gặp nhiều lứa tuổi < 12 tháng, lứa tuổi 12 - 36 tháng thấp lứa tuổi > 36 tháng Trong loại tổn thương trường hợp gãy xương chiếm tỷ lệ cao nhất, cao thứ hai viêm khớp, trật khớp, viêm bao khớp, hoại tử xương thấp trường hợp u xương Các trường hợp tổn thương xương khớp chi sau cao so với chi trước vùng khác Các trường hợp gãy xương chủ yếu gãy kín gãy hồn tồn Các trường hợp gãy ngang chiếm tỷ lệ cao dạng gãy xéo gãy nhiều đoạn Tất trường hợp gãy xương dài vị trí thân xương Có 60,8 % trường hợp tổn thương xương khớp điều trị ngoại khoa, trường hợp lại điều trị nội khoa Các trường hợp tổn thương khớp có hiệu điều trị tốt so với trường hợp tổn thương xương Nhìn chung, hiệu điều trị trường hợp tổn thương xương khớp cao Phương pháp sử dụng nhiều điều trị gãy xương phương pháp bó bột, phương pháp nội khoa, phương pháp phẫu thuật đinh xuyên tủy thấp phương pháp nẹp vít Đối với trường hợp gãy xương dạng đơn giản phương pháp bó bột cho hiệu điều trị cao mà chi phí điều trị lại thấp phương pháp phẫu thuật đinh xuyên tủy nẹp vít thường áp dụng trường hợp gãy xương nặng, phức tạp mang lại hiệu điều trị cao Hiệu điều trị phương pháp nội khoa điều trị gãy xương thấp iv Ket-noi.com kho tai lieu mien phi MỤC LỤC TRANG Trang tựa i Phiếu xác nhận giáo viên hướng dẫn ii Lời cảm tạ iii Tóm tắt iv Mục lục v Danh sách bảng viii Danh sách hình ix Danh sách biểu đồ x Chương MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Mục đích 1.3 Yêu cầu Chương TỔNG QUAN 2.1 Tổng quan hệ xương 2.1.1 Chức xương 2.1.2 Phân loại xương 2.1.3 Cấu tạo xương 2.1.4 Sự hình thành phát triển xương 2.2 Tổng quan hệ khớp 2.2.1 Định nghĩa 2.2.2 Phân loại khớp 2.2.3 Đặc điểm cấu tạo bao khớp 2.3 Một số trường hợp tổn thương hệ xương khớp chó 2.3.1 Gãy xương 2.3.1.1 Định nghĩa 2.3.1.2 Nguyên nhân v 2.3.1.3 Các yếu tố nguy gây gãy xương 2.3.1.4 Phân loại 10 2.3.1.5 Triệu chứng 11 2.3.1.6 Quá trình lành xương 12 2.3.1.7 Điều trị gãy xương 12 2.3.1.7.1 Phương pháp không phẫu thuật 12 2.3.1.7.2 Phương pháp phẫu thuật 15 2.3.1.7.3 Chăm sóc hậu phẫu 18 2.3.2 U xương 18 2.3.3 Hoại tử xương 19 2.3.4 Trật khớp 20 2.3.5 Viêm khớp 21 2.3.5.1 Viêm khớp thể tương dịch 21 2.3.5.2 Viêm khớp hóa mủ 21 2.3.5.3 Viêm thấp khớp 22 2.3.6 Viêm bao khớp 22 2.3.6.1 Viêm bao niêm dịch 22 2.3.6.2 Viêm bao hoạt dịch 23 2.4 Lược duyệt số cơng trình nghiên cứu trước 23 Chương NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT 25 3.1 Thời gian địa điểm 25 3.2 Đối tượng khảo sát 25 3.3 Nội dung khảo sát 25 3.4 Phương pháp thực 25 3.4.1 Khảo sát tỷ lệ phân loại trường hợp tổn thương xương khớp 25 3.4.1.1 Dụng cụ 25 3.4.1.2 Phương pháp tiến hành 26 3.4.1.3 Chỉ tiêu khảo sát 26 3.4.2 Khảo sát liệu pháp hiệu điều trị 27 vi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi 3.4.2.1 Dụng cụ thuốc thú y 27 3.4.2.2 Phương pháp tiến hành 28 3.4.2.3 Chỉ tiêu khảo sát 31 3.5 Phương pháp xử lý số liệu 31 Chương KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 32 4.1 Kết khảo sát tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp 32 4.1.1 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp tổng số chó đến khám 32 4.1.2 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp theo nhóm giống 33 4.1.3 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp theo giới tính 33 4.1.4 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp theo lứa tuổi 34 4.1.5 Tỷ lệ loại tổn thương xương khớp 35 4.1.6 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp chi trước chi sau 36 4.1.7 Tỷ lệ chó bị gãy xương theo cách phân loại gãy xương 38 4.2 Kết khảo sát hiệu điều trị 39 4.2.1 Hiệu điều trị trường hợp tổn thương xương khớp 39 4.2.1.1 Tỷ lệ trường hợp điều trị nội khoa điều trị ngoại khoa 39 4.2.1.2 Tỷ lệ khỏi bệnh 40 4.2.2 Hiệu điều trị gãy xương 41 4.2.2.1 Tỷ lệ loại phương pháp điều trị gãy xương 41 4.2.2.2 Thời gian thực bó bột phẫu thuật (đinh xuyên tủy nẹp vít) 42 4.2.2.3 Tai biến sau điều trị 43 4.2.2.4 Thời gian lành da 44 4.2.2.5 Chi phí điều trị 45 4.2.2.6 Tỷ lệ trường hợp lành xương sau điều trị 46 Chương KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 48 5.1 Kết luận 48 5.2 Đề nghị 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO 50 PHỤ LỤC 52 vii DANH SÁCH CÁC BẢNG TRANG Bảng 4.1 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp theo nhóm giống 33 Bảng 4.2 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp theo giới tính 34 Bảng 4.3 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp theo lứa tuổi 34 Bảng 4.4 Tỷ lệ chó bị tổn thương xương khớp chi trước chi sau 36 Bảng 4.5 Tỷ lệ chó bị gãy xương chi trước chi sau 37 Bảng 4.6 Tỷ lệ trường hợp điều trị nội khoa điều trị ngoại khoa 40 Bảng 4.7 Tỷ lệ khỏi bệnh 41 Bảng 4.8 Tỷ lệ phương pháp điều trị gãy xương 41 Bảng 4.9 Tỷ lệ tai biến sau điều trị 44 Bảng 4.10 Tỷ lệ trường hợp lành xương sau điều trị 46 viii Ket-noi.com kho tai lieu mien phi DANH SÁCH CÁC HÌNH TRANG Hình 2.1 Cấu trúc xương dài Hình 2.2 Cấu tạo xương Hình 2.3 Cấu tạo khớp Hình 2.4 Gãy xương kín gãy xương hở 10 Hình 2.5 Gãy hồn tồn gãy khơng hồn tồn 11 Hình 2.6 Các dạng gãy xương dài 11 Hình 2.7 Quá trình lành xương 12 Hình 2.8 Phương pháp Robert Jones 13 Hình 2.9 Vị trí bó bột tùy theo vị trí gãy xương 14 Hình 2.10 Phương pháp bó bột thạch cao 14 Hình 2.11 Phương pháp cố định nẹp vít 15 Hình 2.12 Phương pháp cố định đinh xuyên tủy 16 Hình 2.13 Các loại khung nẹp 17 Hình 2.14 Hỉnh ảnh X – quang u xương xương quay chó 19 Hình 3.1 Chó tuổi bị gãy xương trụ xương quay điều trị phương pháp bó bột thạch cao 28 Hình 3.2 Chó bị gãy xương ống điều trị phương pháp đinh xuyên tủy 29 Hình 3.3 Hình ảnh X – quang chó ta tuổi bị gãy xương đùi trước sau điều trị phương pháp nẹp vít 30 Hình 4.1 Chó Berger 12 tuổi bị u xương trụ xương quay 36 Hình 4.2 Trường hợp gãy xương hở: chó ta tuổi bị gãy xương ống 38 Hình 4.3 Hình ảnh X – quang trường hợp gãy khơng hồn tồn: chó ta tháng tuổi bị gãy xương ống 38 Hình 4.4 Hình ảnh X – quang trường hợp gãy xéo gãy nhiều đoạn 39 Hình 4.5 Chân bị sưng to sau bó bột ngày chó bị gãy xương ống 44 ix (bao gồm bó bột thạch cao, cố định đinh xuyên tủy, cố định nẹp vít) Số trường hợp cụ thể tỷ lệ sử dụng phương pháp điều trị theo dõi ghi nhận Bảng 4.6 Bảng 4.6 Tỷ lệ trường hợp điều trị nội khoa điều trị ngoại khoa Phương pháp điều trị Số trường hợp (con) Tỷ lệ (%) Nội khoa 49 39,2 Ngoại khoa 76 60,8 Tổng 125 100 Qua Bảng 4.6 chúng tơi có nhận xét sau: phương pháp điều trị ngoại khoa chiếm tỷ lệ cao nhiều so với phương pháp nội khoa (60,8 % so với 39,2 %) Nguyên nhân tỷ lệ trường hợp gãy xương cao tổng số trường hợp tổn thương xương khớp (80,8 %) mà phần lớn trường hợp gãy xương phải can thiệp ngoại khoa mang đến hiệu điều trị tốt Chúng sử dụng thuốc để điều trị trường hợp viêm khớp, viêm bao khớp, trật khớp sau nắn sửa khớp vài trường hợp gãy xương mức độ nhẹ Đối với trường hợp tổn thương khớp, điều trị kháng sinh ceftriaxone (liều 1ml/4 kg thể trọng, tiêm da), kháng viêm diclofenac (liều 1ml/5 kg thể trọng, tiêm da) kèm theo loại thuốc bổ Biodyl hay Bécozyme 4.2.1.2 Tỷ lệ khỏi bệnh Qua Bảng 4.7 chúng tơi có nhận xét tỷ lệ khỏi bệnh trường hợp tổn thương khớp cao trường hợp tổn thương xương Nguyên nhân tổn thương xương thường tổn thương nặng, cần thời gian phục hồi lâu cần áp dụng kỹ thuật ngoại khoa để điều trị nên dễ xảy biến chứng làm ảnh hưởng đến hiệu điều trị Nhưng nhìn chung, hiệu điều trị trường hợp tổn thương xương khớp Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP.HCM cao với tỷ lệ khỏi bệnh 60,8 % 40 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Bảng 4.7 Tỷ lệ khỏi bệnh Số trường hợp bệnh Số trường hợp (con) khỏi bệnh (con) 101 56 55,45 U xương 0 Hoại tử xương 50 Trật khớp 3 100 Viêm khớp 16 14 87,50 Viêm bao khớp 2 100 125 76 60,80 Loại bệnh Gãy xương Tổng Tỷ lệ (%) 4.2.2 Hiệu điều trị gãy xương 4.2.2.1 Tỷ lệ loại phương pháp điều trị gãy xương Các phương pháp sử dụng để điều trị gãy xương bao gồm: nội khoa, bó bột thạch cao, phương pháp đinh xuyên tủy phương pháp nẹp vít Bảng 4.8 thể số trường hợp tỷ lệ phương pháp điều trị gãy xương Bảng 4.8 Tỷ lệ phương pháp điều trị gãy xương Phương pháp điều trị Số trường hợp (con) Tỷ lệ (%) Nội khoa 30 29,70 Bó bột 60 59,41 Đinh xuyên tủy 7,92 Nẹp vít 2,97 101 100 Tổng Qua số liệu Bảng 4.8 chúng tơi có nhận xét sau: 101 trường hợp chó bị gãy xương phương pháp điều trị sử dụng nhiều phương pháp bó bột (59,41 %), phương pháp nội khoa (29,7 %), phương 41 pháp phẫu thuật đinh xuyên tủy (7,92 %) thấp phương pháp nẹp vít chiếm tỷ lệ 2,97 % Theo chúng tơi, phương pháp bó bột sử dụng nhiều phương pháp khác chi phí bó bột vừa túi tiền đa số chủ ni mà mang lại hiệu điều trị cao trường hợp gãy không nặng phức tạp Đối với trường hợp gãy xương mức độ nhẹ chó phát triển hay chó mang thai trường hợp gãy vị trí khơng thể bó bột hàm, chậu, chúng tơi sử dụng loại thuốc kháng sinh để ngừa nhiễm trùng, thuốc kháng viêm giảm sưng, giảm đau cho thú, thuốc bổ bổ sung canxi giúp cho tổ chức xương chóng hồi phục 4.2.2.2 Thời gian thực bó bột phẫu thuật (đinh xuyên tủy nẹp vít) 83 90 80 70 59 60 50 40 30 20 10 10 Bó bột Đinh xun tủy Nẹp vít Biểu đồ 4.3 Thời gian thực bó bột phẫu thuật Qua thời gian khảo sát ghi nhận thời gian thực phương pháp bó bột trung bình 10 phút, nhiều lần so với phương pháp phẫu thuật Thời gian thực phương pháp đinh xuyên tủy trung bình 59 phút thời gian thực phương pháp nẹp vít trung bình 83 phút Sự chênh lệch rất có ý nghĩa mặt thống kê, với P < 0,001 42 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Khi thực phương pháp nẹp vít chúng tơi nhiều thời gian phương pháp khác phương pháp địi hỏi nhiều bước thực phức tạp việc đặt nẹp cho thẳng trục, khoan lỗ bắt xương, tạo ren, bắt vít… Cịn phương pháp đinh xun tủy phức tạp hơn, sau nắn xương thẳng trục cố định xương gãy kiềm tiến hành khoan đinh xuyên tủy Phương pháp bó bột đơn giản nhất, thao tác thực nhanh chóng Sau cố định chỗ gãy nắn xương tiến hành quấn bột chờ bột khô thực xong Kết khảo sát thời gian bó bột ngắn kết khảo sát Trần Thị Trúc (2012) Huỳnh Phi Vũ (2012) với thời gian bó bột trung bình 16,67 phút 20 phút Nguyên nhân có chênh lệch khác nơi khảo sát, thời gian khảo sát, kỹ thuật chuyên môn bác sĩ thực hiện; nữa, trình khảo sát chúng tơi trường hợp bó bột đa phần chó với trọng lượng nhỏ, thao tác dễ dàng dẫn đến thời gian bó bột trung bình ngắn Cịn thời gian phẫu thuật nẹp vít đinh xun tủy kết khảo sát chúng tơi gần tương đương với kết Trần Thị Trúc (2012) lại ngắn kết Huỳnh Phi Vũ (2012) 4.2.2.3 Tai biến sau điều trị Trong q trình thực bó bột phẫu thuật không ghi nhận trường hợp có xuất tai biến Tuy nhiên, sau điều trị có trường hợp xuất tai biến với số lượng tỷ lệ trình bày Bảng 4.9 Chúng nhận thấy tỷ lệ tai biến sau điều trị phương pháp đinh xuyên tủy cao (25 %), phương pháp bó bột với 23,33 % khơng có trường hợp nẹp vít gặp tai biến sau điều trị Trong trường hợp điều trị phương pháp đinh xuyên tủy có trường hợp xuất tai biến bao gồm: trường hợp vùng gãy bị sưng to có nhiều mủ sau xuyên đinh 15 ngày trường hợp bị đứt Và 14 trường hợp tai biến sau bó bột có trường hợp vùng bó bột bị sưng to cần phải tháo bột trường hợp lại chó cắn xé làm rớt lớp bột lớp bột bị ướt nên biến 43 dạng, khả cố định ổ gãy Các trường hợp tai biến xử lý cách tháo bỏ lớp bột cũ, chăm sóc vết thương bó bột lại Bảng 4.9 Tỷ lệ tai biến sau điều trị Phương pháp Số trường hợp điều Số trường hợp có điều trị trị (con) tai biến (con) Bó bột 60 14 23,33 Đinh xuyên tủy 25 Nẹp vít 0 Tỷ lệ (%) Theo chúng tôi, nguyên nhân trường hợp xảy tai biến đa phần cách chăm sóc quản lý chủ ni chưa tốt Việc chăm sóc hậu phẫu đóng vai trị quan trọng điều trị bệnh xương khớp chó Nếu chủ ni quan tâm chăm sóc tốt chó khơng q hiếu động trình lành xương diễn tiến thuận lợi Hình 4.5 Chân bị sưng to sau bó bột ngày chó bị gãy xương ống 4.2.2.4 Thời gian lành da Khảo sát thời gian thú lành da sau phẫu thuật ghi nhận phương pháp đinh xuyên tủy có thời gian lành da trung bình 10,13 ngày, ngắn so với phương pháp nẹp vít 15,33 ngày Sự khác biệt có ý nghĩa mặt thống kê (P 44 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi < 0,05) Thời gian lành da nhanh hay chậm tùy thuộc vào độ dài đường mổ, mức độ tổn thương mơ q trình phẫu thuật tình trạng sức khỏe thú Khi thực phẫu thuật nẹp vít phải mở rộng vết thương để đặt nẹp ép vào xương nên gây tổn hại đến mạch máu mô xung quanh vùng phẫu thuật nhiều so với phương pháp đinh xuyên tủy Kết điều trị thực tế phù hợp với nhận định điều kiện phẫu thuật thí nghiệm Nguyễn Ngọc Thanh Thái (2011) thú cố định vết gãy phương pháp đinh xuyên tủy có thời gian lành da ngắn so với phương pháp nẹp vít 4.2.2.5 Chi phí điều trị 1600000 1.374.333 1400000 1200000 1000000 790.125 800000 600000 400000 200000 253.133 45.500 Nội khoa Bó bột Đinh xuyên tủy Nẹp vít Biểu đồ 4.4 Chi phí điều trị gãy xương Qua trình khảo sát, chúng tơi ghi nhận có chênh lệch lớn chi phí phương pháp điều trị Phương pháp điều trị nội khoa có chi phí trung bình thấp phương pháp (45.550 đồng), phương pháp bó bột (253.133 đồng), phương pháp đinh xuyên tủy (790.125 đồng) cao chi phí thực phương pháp nẹp vít (1.374.333 đồng) Các chi phí bao gồm tiền cơng, phí chụp X - quang, tiền thuốc, dụng cụ vật liệu 45 Phương pháp điều trị nội khoa sử dụng thuốc nên có chi phí thấp Trong phương pháp ngoại khoa cịn lại bó bột phương pháp đơn giản nhất, tiền cơng khơng cao, khơng địi hỏi nhiều dụng cụ, cần có bơng gịn băng bột dụng cụ dễ mua rẻ tiền Phương pháp nẹp vít tốn chi phí cao phương pháp đòi hỏi nhiều loại dụng cụ phức tạp nẹp, vít, tạo ren, bắt vít… mà giá thành loại dụng cụ đắt loại dành riêng cho thú y chưa phổ biến Cịn phương pháp đinh xun tủy địi hỏi dụng cụ hơn, dễ dàng tìm mua đinh Kuntschner cửa hàng dụng cụ y khoa Bên cạnh đó, hai phương pháp thực phức tạp nên địi hỏi tiền cơng phải nhiều 4.2.2.6 Tỷ lệ trường hợp lành xương sau điều trị Bảng 4.10 Tỷ lệ trường hợp lành xương sau điều trị Phương pháp Số trường hợp điều Số trường hợp trị (con) lành xương (con) Nội khoa 30 6,67 Bó bột 60 48 80,00 Đinh xuyên tủy 50,00 Nẹp vít 66,67 101 56 55,45 điều trị Tổng Tỷ lệ (%) Qua Bảng 4.10 chúng tơi có nhận xét sau: trường hợp gãy xương điều trị phương pháp bó bột có hiệu điều trị cao với 80 % trường hợp lành xương, phương pháp nẹp vít đinh xuyên tủy với tỷ lệ lành xương 66,67 % 50 %, phương pháp nội khoa có hiệu thấp (6,67 % trường hợp lành xương) Đối với phương pháp điều trị nội khoa, hai trường hợp lành xương hai trường hợp nứt xương mức độ nhẹ điều trị thuốc kháng sinh, kháng viêm bổ sung đầy đủ canxi Các trường hợp lại không lành xương 46 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi trường hợp bị tổn thương vùng xương phức tạp hay tổn thương nặng khơng thể điều trị chúng tơi tiêm thuốc để giảm sưng, giảm đau cho vật Đa số trường hợp chủ nuôi không muốn tiếp tục điều trị nên theo dõi trình hồi phục thú Quá trình lành xương đòi hỏi khoảng thời gian dài từ – tuần thời gian thực khảo sát chúng tơi có giới hạn; cho nên, có trường hợp chó gãy xương điều trị phương pháp bó bột, đinh xuyên tủy nẹp vít chúng tơi khơng thể theo dõi đến lúc thú lành xương hoàn toàn Những trường hợp chúng tơi đưa vào nhóm trường hợp chưa lành xương Qua q trình khảo sát chúng tơi nhận thấy trường hợp gãy xương dạng đơn giản (nứt xương, gãy ngang,…) phương pháp bó bột cho hiệu điều trị cao mà chi phí điều trị lại thấp phù hợp với nhu cầu phần lớn chủ ni Trong phương pháp phẫu thuật đinh xuyên tủy nẹp vít thường áp dụng trường hợp gãy xương nặng, phức tạp mang lại hiệu cao Tuy nhiên hai phương pháp đòi hỏi quan tâm, chăm sóc quản lý tốt chủ ni đạt hiệu điều trị cao 47 Chương KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1 Kết luận Qua trình khảo sát 5.869 trường hợp chó bệnh đến khám điều trị Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP.HCM, chúng tơi có số kết luận sau: Tỷ lệ tổn thương xương khớp chiếm 2,13 % tổng số chó đến khám Các trường hợp tổn thương xương khớp xảy đực nhiều so với cái; nhóm giống chó nội cao nhóm chó ngoại gặp nhiều lứa tuổi < 12 tháng, lứa tuổi 12 - 36 tháng thấp lứa tuổi > 36 tháng Trong trường hợp tổn thương chiếm tỷ lệ cao trường hợp gãy xương, cao thứ hai trường hợp viêm khớp, trật khớp, viêm bao khớp, hoại tử xương thấp trường hợp u xương Các trường hợp gãy xương trường hợp tổn thương xương khớp nói chung xảy chi sau chiếm tỷ lệ cao so với chi trước Các trường hợp gãy xương chủ yếu gãy kín, cịn trường hợp gãy hở gặp Kiểu gãy hoàn toàn chiếm tỷ lệ cao nhiều so với gãy khơng hồn tồn Tỷ lệ trường hợp gãy xương dạng gãy ngang cao nhất, dạng gãy xéo thấp dạng gãy nhiều đoạn Tất trường hợp gãy xương dài vị trí thân xương Trong trường hợp tổn thương xương khớp có 60,8 % trường hợp điều trị ngoại khoa, trường hợp lại điều trị nội khoa Hiệu điều trị có 48 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi 55,45 % trường hợp gãy xương, 50 % trường hợp hoại tử xương, 87,5 % trường hợp viêm khớp 100 % trường hợp trật khớp, viêm bao khớp khỏi bệnh hoàn toàn Phương pháp sử dụng nhiều điều trị gãy xương phương pháp bó bột, phương pháp nội khoa, phương pháp phẫu thuật đinh xuyên tủy phương pháp nẹp vít Thời gian thực bó bột trung bình 10 phút, thấp thời gian phẫu thuật đinh xuyên tủy nẹp vít 59 phút 83 phút Tỷ lệ tai biến sau điều trị phương pháp đinh xuyên tủy cao nhất, phương pháp bó bột khơng có trường hợp nẹp vít gặp tai biến sau điều trị Thời gian lành da chó phương pháp đinh xuyên tủy 10,13 ngày ngắn phương pháp nẹp vít 15,33 ngày Chi phí điều trị trung bình phương pháp nội khoa 45.550 đồng, bó bột 253.133 đồng, phương pháp đinh xuyên tủy 790.125 đồng phương pháp nẹp vít 1.374.333 đồng Hiệu điều trị gãy xương phương pháp bó bột cho hiệu điều trị cao với 80 % trường hợp lành xương, phương pháp nẹp vít đinh xuyên tủy với tỷ lệ lành xương 66,67 % 50 %, cịn phương pháp nội khoa có hiệu thấp (6,67 % trường hợp lành xương) 5.2 Đề nghị Các bác sĩ thú y cần hướng dẫn chủ ni cách chăm sóc, ni dưỡng quản lý chó, tránh thả rong để làm giảm tỷ lệ chó bị chấn thương đảm bảo an toàn cho người xung quanh Trong trường hợp cố định xương gãy phức tạp cần áp dụng phương pháp điều trị phẫu thuật (nẹp vít, đinh xuyên tủy, cố định ngoài) hiệu điều trị tốt Nếu có điều kiện nên sử dụng phương pháp nẹp vít chó bị gãy thân xương dài tính ổn định khả phục hồi cao Đề nghị chủ vật nuôi nên tuân thủ hướng dẫn chăm sóc hậu phẫu bác sĩ suốt q trình điều trị để hạn chế biến chứng xảy đưa chó đến chụp X – quang ngày 7, 14, 30, 60 90 ngày sau điều trị để kiểm tra lành xương 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT Phan Quang Bá, 2009 Giáo trình thể học gia súc Tủ sách trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM Trần Văn Chính Tài liệu giảng dạy mơn thống kê sinh học Tủ sách trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM Huỳnh Văn Kháng, 2003 Bệnh ngoại khoa gia súc Nhà xuất Nông Nghiệp Phạm Đăng Khôi, 2008 Khảo sát số bất thường xương khớp chó bệnh viện thú y trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ Thú Y, Đại học Nơng Lâm, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam Nguyễn Ngọc Thanh Thái, 2011 Ứng dụng hai phương pháp cố định gãy xương đùi kỹ thuật đinh xuyên tủy nẹp vít chó Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp, Đại học Nông Lâm Tủ sách Đại Học Nông Lâm TP.HCM Lê Văn Thọ, 2006 Ngoại khoa thú y (chó – mèo) Nhà xuất nông nghiệp, TP.HCM, Việt Nam, 194 trang Lê Quang Thông, 2009 Bài giảng ngoại khoa thú y Trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM Trần Thị Trúc, 2012 Khảo sát trường hợp tổn thương xương khớp chó hiệu điều trị Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP.HCM Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ Thú y, Đại học Nơng Lâm, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam Huỳnh Phi Vũ, 2012 Khảo sát số trường hợp gãy xương chó theo dõi kết điều trị phịng khám thú y Tín – Thơ Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ Thú y, Đại học Nông Lâm, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam TÀI LIỆU NƯỚC NGOÀI Déjardin L.M., 2005 The treatment of femoral shaft fractures in children AO Dialogue, 18 50 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Denny H.R and Butterworth S.J., 2000 A Guide to Canine and Feline Ortho paedic Surgery 4th edition Blackwell Publishing, UK Johnson A.J., Houlton J.E.F and Vannini R., 2005 AO Principles of Fracture Management in the Dog and Cat AO Publishing, Switzerland Kronfeld D.S., 1985 Nutrition In Orthopaedics In Textbook of Small Animal Orthopaedics 1st edition Lippincott Williams & Wilkin, USA Piermattei D., Flo G and DeCamp C., 2006 Handbook of Small Animal Orthopedics and Fracture Repair 4th edition Saunders Company, USA TÀI LIỆU INTERNET National Cancer Institute, December 25th 2011 Wikipedia, April 26th 2010 51 PHỤ LỤC Chi-Square Test: Nhóm giống Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Ngoai Ton thuong 72 85.96 2.267 Khong ton thuong 3964 3950.04 0.049 53 39.04 4.992 1780 1793.96 0.109 1833 125 5744 5869 Noi Total Total 4036 Chi-Sq = 7.417, DF = 1, P-Value = 0.006 Chi-Square Test: Giới tính Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Duc Cai Ton thuong 59 48.71 2.174 Khong ton thuong 2228 2238.29 0.047 66 76.29 1.388 3516 3505.71 0.030 3582 125 5744 5869 Total Total 2287 Chi-Sq = 3.640, DF = 1, P-Value = 0.056 Chi-Square Test: Nhóm tuổi Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts < 12 th 12 - 36 th Ton thuong 64 39.02 15.994 Khong ton thuong 1768 1792.98 0.348 30 36.91 1.294 1703 1696.09 0.028 52 Total 1832 1733 Ket-noi.com kho tai lieu mien phi > 36 th 31 49.07 6.655 2273 2254.93 0.145 2304 125 5744 5869 Total Chi-Sq = 24.464, DF = 2, P-Value = 0.000 One-way ANOVA: TGĐT versus PPĐT Source PPĐT Error Total DF 68 70 S = 6.485 Level Bó bột Nẹp vít Xuyên đinh SS 30569.8 2859.8 33429.6 MS 15284.9 42.1 R-Sq = 91.45% N 60 Mean 9.750 83.333 59.375 F 363.44 P 0.000 R-Sq(adj) = 91.19% Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev -+ -+ -+ -+-(*) ( * ) (-*-) -+ -+ -+ -+-25 50 75 100 StDev 5.556 10.408 10.836 Pooled StDev = 6.485 One-way ANOVA: TGLD versus PPĐT Source PPĐT Error Total DF 10 S = 2.973 SS 59.19 79.54 138.73 MS 59.19 8.84 R-Sq = 42.66% Level Đinh xuyên tủy Nẹp vít N Mean 10.125 15.333 F 6.70 P 0.029 R-Sq(adj) = 36.29% StDev 3.271 1.528 Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev + -+ -+ -+ -( -* -) ( * ) + -+ -+ -+ -9.0 12.0 15.0 18.0 Pooled StDev = 2.973 One-way ANOVA: Chi phí versus PPĐT Source Phương pháp DF SS 7.35124E+12 MS 2.45041E+12 53 F 181.76 P 0.000 Error Total 97 100 S = 116111 R-Sq = 84.90% Level Bó bột Nẹp vít Nội khoa Xun đinh N 60 30 1.30773E+12 8.65896E+12 Mean 253133 1374333 45500 790125 13481711082 R-Sq(adj) = 84.43% StDev 144127 74460 20912 91320 Individual 95% CIs For Mean Based on Pooled StDev + -+ -+ -+ *) ( * -) (*) (-*-) + -+ -+ -+ 400000 800000 1200000 Pooled StDev = 116111 54 ... 11, TP. HCM) 3.2 Đối tượng khảo sát Các chó bị tổn thương xương khớp đến khám Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP. HCM 3.3 Nội dung khảo sát (1) Khảo sát tỷ lệ phân loại trường hợp. .. xương khớp điều trị ngoại khoa, trường hợp lại điều trị nội khoa Các trường hợp tổn thương khớp có hiệu điều trị tốt so với trường hợp tổn thương xương Nhìn chung, hiệu điều trị trường hợp tổn thương. .. khoa để điều trị nên dễ x? ?y biến chứng làm ảnh hưởng đến hiệu điều trị Nhưng nhìn chung, hiệu điều trị trường hợp tổn thương xương khớp Trạm Chẩn Đoán Xét Nghiệm Điều Trị Chi Cục Thú Y TP. HCM cao