BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI - THÚ Y **************** KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP BẤT THƯỜNG XẢY RA Ở VÙNG ĐẦU TRÊN CHÓ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN BÌNH THẠNH TP.HỒ CHÍ MINH Sinh viên thực : Lê Minh Thành Lớp: DH07DY Ngành: Dược thú y Niên khóa: 2007 – 2012 Tháng 8/ 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI – THÚ Y **************** LÊ MINH THÀNH KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP BẤT THƯỜNG XẢY RA Ở VÙNG ĐẦU TRÊN CHĨ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN BÌNH THẠNH TP.HỒ CHÍ MINH Khóa luận đệ trình đáp ứng u cầu cấp Bác sĩ thú y Giáo viên hướng dẫn ThS PHAN QUANG BÁ Tháng 8/ 2012 i Lời cảm tạ Lời xin chân thành bày tỏ lòng thành kính biết ơn sâu sắc đến bậc sinh thành (Cha-Mẹ) sinh nuôi dưỡng, dạy dổ cho tình thương u vơ hạn tạo điều kiện thuận lợi đời, tài sản vô giá rèn luyện đạo đức, học tập trao dồi tri thức khoa học  Xin chân thành cảm ơn: Ban giám hiệu trường đại học Nông Lâm Tp.HCM Ban chủ nhiệm khoa Chăn Ni Thú Y tồn thể q thầy dạy bảo giúp đỡ em suốt thời gian học trường  Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc: ThS Phan Quang Bá môn thể ngoại khoa BSTY La Hồng Đạo toàn thể anh chị nhân viên Trạm thú y quận Bình Thạnh Tp.HCM Đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em hoàn thành luận văn tốt nghiệp Cảm ơn tất thành viên lớp DH07DY chia sẽ, giúp đỡ hỗ trợ tơi suốt q trình học tập hoàn thành luận văn tốt nghiệp Sinh viên thực Lê Minh Thành ii XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Họ tên sinh viên thực hiện: Lê Minh Thành Tên đề tài:“ Khảo sát trường hợp bất thường xảy vùng đầu chó Trạm thú y quận Bình Thạnh Tp.HCM ” luận văn hoàn thành theo kế hoạch yêu cầu giáo viên hướng dẫn Giáo viên hướng dẫn ThS Phan Quang Bá iii TÓM TẮT LUẬN VĂN Đề tài “ Khảo sát bất thường xảy vùng đầu chó trạm thú y quận Bình Thạnh TPHCM ” Thời gian thực kể từ 06/02/2012 đến 06/06/2012 Chúng tơi khảo sát 1422 chó đến khám điều trị có 403 bệnh vùng đầu, chiếm tỷ lệ 28,34% Sau phân loại dạng bệnh theo: nguồn gốc, tuổi, giới tính ghi nhận kết tỷ lệ bệnh hiệu điều trị sau: Bệnh chiếm tỷ lệ cao vùng đầu bệnh da có 151 chiếm 10,62%, bệnh mắt có 112 chiếm 7,88%, bệnh tai có 87 chiếm 6,11%, bệnh mũi có chiếm 2,32%, chiếm tỷ lệ thấp bệnh miệng có 20 chiếm 1,41% Tuy nhiên trình khảo sát khảo sát bệnh vùng hầu trạm khơng có ca  Tỷ lệ nhóm bệnh vùng đầu theo nguồn gốc, giới tính, tuổi có khác biệt thực nghiệm khơng có ý nghĩa mặt thống kê ( P>0,05)  Theo khảo sát bệnh vùng đầu theo lứa tuổi tăng rõ rệt hai giai đoạn – tháng >6-24 tháng , có xu hường giảm bệnh giai đoạn > 24 tháng Các bệnh thường găp da vùng đầu: viêm da ve (26,49%), demodex (22,52%), nấm da (12,58%), tổn thương học (17,22%) Hiệu điều trị cao bệnh tổn thương học da (93,31%)  Nhóm bệnh tai chủ yếu thường gặp: viêm tai (55,17%), tụ máu vành tai (22,99%), chấn thương học (21,84%) Trong dó bệnh tai chấn thương học có hiệu điều trị cao (94,74%)  Nhóm bệnh mắt thường gặp: viêm kết mạc mắt (33,04%), viêm loét giác mạc (25,00%), đục mắt (16,07%), sa tuyến lệ (13,39%) Hiệu điều trị bệnh mắt đạt tuyệt đối sa tuyến lệ 100%  Nhóm bệnh miệng: viêm miệng nghi nấm có (10,00%), nha chu (40,00%), viêm tuỷ (15,00%), lủng men iv (20,00%) Trong trường hợp nha chu chiếm tỷ lệ bệnh cao đạt hiệu điều trị cao bệnh miệng (62,50%)  Nhóm bệnh mũi đa số gặp trường hợp chảy máu mũi có 18 (54,55%), bệnh khác 15 (45,45%) Hiệu điều trị đạt cao 83,33% bệnh chảy máu mũi v Danh sách bảng vi Danh sách hình CHƯƠNG MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Hiện việc nuôi dưỡng chăm sóc thú cưng nhà phổ biến ngồi tính thẩm mỹ thú cưng người bạn để tâm chia với chủ chăn ni Nhưng số gia đình cơng việc q bận rộn nên người quan tâm đến sức khỏe thay đổi bất thường chúng có dấu hiệu phải để ý quan sát kỹ phát bệnh kịp thời bệnh da, tai, mắt miệng chó khơng thể bỏ qua Trong thực tế nhóm bệnh chấn thương vùng đầu chiếm tỉ lệ thấp nguy hiểm so với bệnh phổ biến đường hô hấp, tiêu hóa, nhóm bệnh gây khó chịu cho thú làm thay đổi tính cách chúng đồng thời làm tính thẩm mỹ ngoại hình Nếu phát sớm điều trị cho nhóm bệnh thường có kết cao Vì chúng tơi thực đề tài: "KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP BẤT THƯỜNG Ở VÙNG ĐẦU TRÊN CHĨ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN BÌNH THẠNH TP.HỒ CHÍ MINH" 1.2 Mục đích Tìm hiểu bệnh da, tai, mắt, mũi miệng chó 1.3 Yêu cầu  Xác định tỷ lệ xuất nhóm bệnh da, tai, mắt, mũi miệng chó  Xác định tỷ lệ nhóm bệnh theo giới tính, nguồn gốc độ tuổi  Xác định tỷ lệ nhóm loại bệnh nhóm bệnh tai, da, mắt, mũi miệng  Ghi nhận hiệu điều trị nhóm bệnh CHƯƠNG TỔNG QUAN 2.1 Tổng quan tai (trích dẫn Vũ Minh Nguyệt, 2007) 2.1.1 Sơ lược cấu tạo chức tai chó Hình 2.1 Cấu tạo tai chó Nguồn http://www.vetonline.cu.edu.ey/images/ed7.jpg Cấu tạo tai chó bao gồm phần: tai ngoài, tai tai  Tai Tai bao gồm loa tai, kênh tai dọc kênh tai ngang có vai trò thu nhận hướng sóng âm vào màng nhĩ Loa tai nâng đỡ sụn nhĩ với nhiều hình dạng độ cứng khác tùy theo giống tạo nên hình dáng tai chó Kênh tai tạo da có lơng, tuyến bã nhờn tuyến ráy tai có tác dụng giữ bụi, với tích tụ mảnh vảy sừng, chất tiết tuyến ráy tai tuyến bã nhờn tạo nên ráy tai bình thường chó Kênh tai ngang có đầu tận màng nhĩ, thấy phần kênh tai ngang kiểm tra tai cách soi tai Vì kênh tai ngồi lớp da tạo nên, tai có biểu liên quan phản ứng dị Hình 4.5 Viêm loét giác mạc 4.8 Nhóm bệnh mũi hiệu điều trị Bảng 4.8: Nhóm bệnh mũi hiệu điều trị Bệnh Số chó khảo sát (n=33) Hiệu điều trị Số chó bệnh (con) Tỷ lệ (%) Số chó khỏi bênh (con) Tỷ lệ (%) Chảy máu mũi Bệnh khác Tổng số 18 15 33 54,55 45,45 100 15 23 83,33 53,33 69,70 Qua bảng 4.8 nhận thấy bệnh chảy máu mũi chấn thương chiếm tỷ lệ 54,55% hiệu điều trị đạt 83,33%.Phương pháp điều trị liệu pháp ngoại khoa kết hợp tiêm thuốc cầm máu như: vitamin K1, transramin, tiêm thêm kháng sinh, vitamin C kháng viêm chống nhiễm trùng Một số bệnh mũi không rõ nguyên nhân, điều trị theo triệu chứng 54 Hình 4.6 Chó bị chảy máu mũi 55 4.9 Nhóm bệnh miệng hiệu điều trị Bảng 4.9: Nhóm bệnh miệng hiệu điều trị Bệnh Số chó khảo sát (n=20) Hiệu điều trị Viêm miệng Nha chu Viêm tủy nghi nấm Số chó bệnh (con) Tỷ lệ (%) Số chó khỏi bênh (con) Tỷ lệ (%) Lủng men Bênh khác Tổng số 20 10 40 15 20 15 100 1 50 62,5 33,33 33,33 40 Qua bảng 4.9 nhận thấy tỷ lệ bệnh nha chu cao chiếm 40,00%, hiệu điều trị 62,50%, áp dụng liệu pháp ngoại khoa (cạo vôi răng) sau điều trị kháng sinh, kháng viêm Tỷ lệ lủng men chiếm tỷ lệ 20,00%, chúng tơi khơng điều trị khơng đủ phương tiện kỹ thuật Tỷ lệ bệnh chiếm thấp viêm miệng nghi nấm với 10,00%, hiệu điều trị 50,00% Tỷ lệ bệnh viêm tủy chiếm 15,00%, hiệu điều trị 33,33%.Ở bệnh chúng tơi chẩn đốn dựa vào lâm sàng nghi ngờ.Điều trị kháng sinh enrofloxacin hổ trợ thêm vitamin C Bệnh khác nhóm bệnh miệng chiếm tỷ lệ cao tương đối 20,00%, chủ yếu tổn thương học như: mắc xương, cắn nhau, bị đánh,… điều trị kháng sinh, kháng viêm chống nhiễm trùng, giảm sưng, giảm đau Hiệu điều trị đạt 33,33% 56 Hình 4.7 Chó bị viêm miệng 57 Chương KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1 Kết luận Qua thời gian thực đề tài “ Khảo sát bất thường xảy vùng đầu 1422 chó đến khám điều trị Trạm Thú Y quận Bình Thạnh TPHCM ” Chúng tơi đưa số kết luận sau: Nhóm bệnh da chiếm tỷ lệ cao nhóm bệnh khảo sát bệnh mắt, tai, mũi, cuối miệng có tỷ lệ thấp Ở q trình khảo sát chúng tơi ghi nhận khơng có xuất bệnh vùng hầu Tỷ lệ nhóm bệnh theo nguồn gốc: chó ngoại cao giống chó nội Sự khác biệt khơng có ý nghĩa mặt thống kê P> 0,05 Tỷ lệ nhiễm cao đực nhóm bệnh da, mắt thấp bệnh tai mũi Tỷ lệ nhóm bệnh theo lứa tuổi: giai đoạn -6 tháng đến > – 24 tháng tuổi có xu tăng Khi so sánh nhóm bệnh giai đoạn tuổi khác ghi nhận thực tế có khác biệt khơng có ý nghĩa mặt thống kê P> 0,05 Kết điều trị bệnh vùng đầu Trạm Thú Y quận Bình Thạnh TPHCM tương đối cao nhiên có số bệnh hiệu điều trị chưa cao: lũng men răng, viêm tủy răng, đục giác mạc…, khơng có điều kiện phương tiện kỹ thuật 5.2 Đề nghị Nhằm mục đích nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật vào nghiệp phát triển chung ngành thú y, tơi xin có đề nghị sau: cán thú y cần hướng dẫn chủ nuôi cách chăm sóc, ni dưỡng phương pháp phòng ngừa bệnh 58 Cần nghiên cứu sâu bệnh da, mắt bệnh miệng để có hướng điều trị đạt hiệu cao hơn, nhằm mục đích phục vụ tốt đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ cho thú cưng Chúng mong muốn hy vọng vấn đề nêu nghiên cứu đề tài sau Đồng thời mong muốn tương lai có trang thiết bị chun mơn cho ngành thú y như: dụng cụ khám mắt, mũi, tai miệng 59 TÀI LIỆU THAM KHẢO Phần tài liệu tiếng việt 1.Phan Quang Bá, 2004 Giáo trình thể học gia súc Bộ môn thể ngoại khoa, khoa CNTY – Trường ĐHNL, TPHCM Phạm Ngọc Bích , 2007 Khảo sát bệnh viêm tai ngồi chó TP HCM so sánh hiệu điều trị hai loại thuốc nhỏ tai sát khuẩn Đề cương luận văn Thạc sĩ khoa học nông nghiệp , Đại học nông lâm TP.HCM Trần Văn Chính, 2002 Tài liệu giảng thống kê sinh học Tủ sách ĐHNL, TPHCM Lâm Thị Thu Hương, 2005 Giáo trình mơ phơi gia súc Bộ mơn bệnh lý ký sinh khoa CNTY – Trường ĐHNL, TPHCM Lương Văn Huấn, Lê Hữu Khương, 1999 Ký sinh bệnh ký sinh gia súc gia cầm NXB Nông Nghiệp TPHCM Văn Thị Kiều , 2002 Tình hình nhiễm tác hại Otodectes cynotis chó số quận huyện TP.HCM Luận văn tốt nghiệp bác sĩ thú y Trường Đại học nông Lâm TP.HCM Nguyễn Thị Thúy Kiều , 2002 Tình hình nhiễm ngoại kí sinh chó điều trị chi cục thú y TP.HCM Luận văn tốt nghiệp bác sĩ thú y Trường Đại học Nơng Lâm TP.HCM Lữ Thị Bích Nga , 2004 Khảo sát tình hình nhiễm bênh Demodex chó theo dõi kết điều trị chi cục thú y TP.HCM Nguyễn Thị Kiều Nga , 2008 Tỷ lệ nhiễm kết điều trị bệnh tai , da , mắt chó bệnh viện thú y Trường đại học nơng Lâm TP.HCM Luận văn tốt nghiệp bác sĩ thú y 10 Vũ Minh Nguyệt , 2007 Khảo sát tình hình nhiễm kết điều trị bệnh tai da mắt chó trạm thú y Quận Tân Bình TP HCM Luận văn tốt nghiệp bác sĩ thú y đại học Nông lâm TP.HCM 11 Nguyễn Như Pho, 1995 Giáo trình nội chẩn Tủ sách ĐHNL, TPHCM 12 Phan Tấn Phong , 2006 Khảo sát bệnh chó trạm thú y Quận I Luận văn tốt nghiệp bác sĩ thú y đại học Nông Lâm TP.HCM 60 13 Trần Hồng Vũ , 2003 Khảo sát tình hình bênh mắt chó đến khám chi cục thú y TP.HCM Luận văn tốt nghiệp bác sĩ thú y trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM Tài liệu nước A color Atlas of “CLINICAL ANATOMY OF THE DOG AND CAT ” Micheal Z.Kaplan-Robert.K Zackler khoa tai, mũi họng, phẩu thuật Trường Đại học Tổng Hợp California Trang web tham khảo 1.www.acvo.com www.demodexsolutions.ru www.petducation.com www.vetonline.cu.edu.eg www.vetmed.wsu.edu/clientED/anatomy/dog-nose.aspx 61 PHỤ LỤC NGUỒN GỐC ————— 6/14/2012 1:00:02 PM ———————————————————— Welcome to Minitab, press F1 for help Chi-Square Test: Bệnh da, Không bệnh da Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Da 45 54.79 1.750 Không bệnh da 471 461.21 0.208 106 96.21 0.997 800 809.79 0.118 906 Total 151 1271 1422 Total 516 Chi-Sq = 3.074, DF = 1, P-Value = 0.080 Chi-Square Test: Bệnh tai, Không bệnh tai Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Tai 26 31.57 0.983 Không bệnh tai 490 484.43 0.064 61 55.43 0.560 845 850.57 0.036 906 Total 87 1335 1422 Total 516 Chi-Sq = 1.643, DF = 1, P-Value = 0.200 62 Chi-Square Test: Bệnh mũi, Không bệnh mũi Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Mũi 60 40.64 9.221 Không bệnh mũi 456 475.36 0.788 52 71.36 5.252 854 834.64 0.449 906 Total 112 1310 1422 Total 516 Chi-Sq = 15.710, DF = 1, P-Value = 0.000 Chi-Square Test: Bệnh mắt, Không bệnh mắt Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Mắt 14 11.97 0.343 Không bệnh mắt 502 504.03 0.008 19 21.03 0.195 887 884.97 0.005 906 Total 33 1389 1422 Total 516 Chi-Sq = 0.550, DF = 1, P-Value = 0.458 Chi-Square Test: Bệnh miệng, Không bệnh miệng Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts Răng miệng 7.26 0.076 Không bệnh miệng 508 508.74 0.001 12 12.74 0.043 894 893.26 0.001 906 Total 20 1402 1422 Total 516 Chi-Sq = 0.121, DF = 1, P-Value = 0.728 63 GIỚI TÍNH ————— 6/14/2012 1:14:58 PM ———————————————————— Welcome to Minitab, press F1 for help Chi-Square Test: Bệnh da, không bệnh da Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts da 62 65.20 0.157 không bệnh da 552 548.80 0.019 89 85.80 0.119 719 722.20 0.014 808 Total 151 1271 1422 Total 614 Chi-Sq = 0.309, DF = 1, P-Value = 0.578 Chi-Square Test: Bệnh tai, không bệnh tai Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts tai 38 37.57 0.005 không bệnh tai 576 576.43 0.000 49 49.43 0.004 759 758.57 0.000 808 Total 87 1335 1422 Total 614 Chi-Sq = 0.009, DF = 1, P-Value = 0.923 Chi-Square Test: Bệnh mũi, không bệnh mũi Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts mũi 45 48.36 0.233 không bệnh mũi 569 565.64 0.020 67 63.64 0.177 741 744.36 0.015 Total 614 808 64 Total 112 1310 1422 Chi-Sq = 0.446, DF = 1, P-Value = 0.504 Chi-Square Test: Bệnh mắt, không bệnh mắt Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts mắt 15 14.25 0.040 không bệnhmắt 599 599.75 0.001 18 18.75 0.030 790 789.25 0.001 808 Total 33 1389 1422 Total 614 Chi-Sq = 0.071, DF = 1, P-Value = 0.789 Chi-Square Test: Bệnh miệng, không bệnh miệng Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts miệng 8.64 0.047 không bệnh miệng 606 605.36 0.001 12 11.36 0.036 796 796.64 0.001 808 Total 20 1402 1422 Total 614 Chi-Sq = 0.084, DF = 1, P-Value = 0.773 TUỔI ————— 6/14/2012 1:20:22 PM ———————————————————— Welcome to Minitab, press F1 for help Chi-Square Test: Bệnh da, không bệnh da Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts da 33 33.35 không bệnh da 56 55.65 Total 89 65 0.004 0.002 38 38.22 0.001 64 63.78 0.001 102 48 48.71 0.010 82 81.29 0.006 130 32 30.72 0.053 50 51.28 0.032 82 Total 151 252 403 Chi-Sq = 0.109, DF = 3, P-Value = 0.991 Chi-Square Test: Bệnh tai, không bệnh tai Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts tai 16 19.21 0.537 không bệnh tai 73 69.79 0.148 25 22.02 0.403 77 79.98 0.111 102 29 28.06 0.031 101 101.94 0.009 130 17 17.70 0.028 65 64.30 0.008 82 Total 87 316 403 Total 89 Chi-Sq = 1.275, DF = 3, P-Value = 0.735 Chi-Square Test: Bệnh mắt, không bệnh mắt Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts mắt 30 24.73 1.121 không bệnh mắt 59 64.27 0.431 23 28.35 1.009 79 73.65 0.388 102 33 97 130 Total 89 66 36.13 0.271 93.87 0.104 26 22.79 0.452 56 59.21 0.174 82 Total 112 291 403 Chi-Sq = 3.951, DF = 3, P-Value = 0.267 Chi-Square Test: Bệnh mũi, không bệnh mũi Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts mũi 7.29 0.011 không bệnh mũi 82 81.71 0.001 11 8.35 0.839 91 93.65 0.075 102 12 10.65 0.172 118 119.35 0.015 130 6.71 2.055 79 75.29 0.183 82 Total 33 370 403 Total 89 Chi-Sq = 3.353, DF = 3, P-Value = 0.340 Chi-Square Test: Bệnh miệng, không bệnh miệng Expected counts are printed below observed counts Chi-Square contributions are printed below expected counts miệng 4.42 0.455 không bệnh miệng 86 84.58 0.024 5.06 0.001 97 96.94 0.000 102 6.45 0.372 122 123.55 0.019 130 Total 89 67 4 4.07 0.001 78 77.93 0.000 82 Total 20 383 403 Chi-Sq = 0.871, DF = 3, P-Value = 0.832 68 ... NÔNG LÂM TP HỒ CHÍ MINH KHOA CHĂN NI – THÚ Y **************** LÊ MINH THÀNH KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP BẤT THƯỜNG XẢY RA Ở VÙNG ĐẦU TRÊN CHÓ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN BÌNH THẠNH TP.HỒ CHÍ MINH Khóa luận đệ... học tập hoàn thành luận văn tốt nghiệp Sinh viên thực Lê Minh Thành ii XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Họ tên sinh viên thực hiện: Lê Minh Thành Tên đề tài:“ Khảo sát trường hợp bất thường xảy... "KHẢO SÁT CÁC TRƯỜNG HỢP BẤT THƯỜNG Ở VÙNG ĐẦU TRÊN CHĨ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN BÌNH THẠNH TP.HỒ CHÍ MINH" 1.2 Mục đích Tìm hiểu bệnh da, tai, mắt, mũi miệng chó 1.3 Yêu cầu  Xác định tỷ lệ xuất nhóm