Phần HH nâng cao thiếu 2 bài sau : 1) Bài §5 Phép chiếu song song. (Lưu Thị Thuỷ - THPH Võ Minh Đức) 2) Bài §5 Khoảng cách . (Võ Thị Kiều Oanh - THPH Võ Minh Đức) Giáo án này còn thô chưa biên tập. Đề nghị thầy cô biên tập, bổ sung, chỉnh lý trước khi dùng. Trang 1 GIÁO ÁN HÌNH HỌC LỚP 11 CHƯƠNG I – PHÉP DỜI HÌNH & PHÉP ĐỒNG DẠNG TRONG MẶT PHẲNG BÀI 1 – MỞ ĐẦU VỀ PHÉP BIẾN HÌNH TIẾT 01 Trường: THPT Thường Tân ( GV : Đoàn Thị Ngọc Điệp ) A. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức: Biết định nghĩa phép biến hình 2. Về kỹ năng: Dựng được ảnh của một điểm qua phép biến hình đã cho 3. Về tư duy thái độ: có tinh thần hợp tác, tích cực tham gia bài học, rèn luyện tư duy logic B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY & TRÒ 1. Chuẩn bị của Giáo viên: Các phiếu học tập, bảng phụ, computer, projector 2. Chuẩn bị của học sinh: kiến thức liên quan đến bài chẳng hạn: tìm hình chiếu của một điểm lên đường thẳng C. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Về cơ bản sử dụng phương pháp dạy học gợi mở vấn đáp đan xen hoạt động nhóm. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HĐ của HS HĐ của GV Ghi bảng – Trình chiếu HĐ1 : Ôn tập lại kiến thức cũ - Nghe và hiểu nhiệm vụ. - Cho biết khái niệm hàm số 1. Phép biến hình - Nhớ lại kiến thức cũ và trả lời câu hỏi . - Nhận xét câu trả lời của bạn. Nhận xét & chính xác hoá lại câu trả lời của học sinh Định nghĩa: SGK trang 4 HĐ2: Nghe & hiểu nhiệm vụ Ví dụ: Trong mặt phẳng, xét phép chiếu vuông góc lên đường thẳng d - Dựng ảnh của điểm M qua phép chiếu đó. - Phép chiếu đó có là phép biến hình không? - Yêu cầu học sinh chia làm 4 nhóm để thảo luận lấy ý kiến trả lời chung cho từng nhóm - Gọi đại diện nhóm trình bày - Cho học sinh nhó khác nhận xét - Nhận xét các câu trả lời của học sinh chính xác hoá nội dung 2. Các ví dụ Ví dụ 1 (SGK NC trang 4&5) Ví dụ 2 (SGK NC trang 4&5) Ví dụ 3 (SGK NC trang 4&5) Chia nhóm thảo luận, trả lời câu hỏi Học SGK NC trang 4&5 HĐ3: Nghe & hiểu - GV giới thiệu các kí hiệu & các Trang 2 thuật ngữ, đọc các kí hiệu đó HĐ 4: Hướng dẫn trả lời HĐ 1 & 2 trang 5 SGK Thảo luận nhóm để trả lời HĐ 1, 2 - Cho học sinh thảo luận nhóm để trả lời - Gọi đại diện nhóm trình bày - Cho học sinh nhóm khác nhận xét - Nhận xét các trả lời của học sinh, chính xác hóa nội dung 3. Kí hiệu & thuật ngữ: SGK/5 HĐ 5: Củng cố toàn bài Câu hỏi: 1. Em hãy cho biết bài học vừa rồi có những nội dung chính là gì? 2. Theo em qua baì học này ta cần đạt được điều gì? Dặn dò: Học bài & xem trước bài: "Phép tịnh tiến & phép dời hình". Trang 3 CHƯƠNG I : PHÉP DỜI HÌNH VÀ PHÉP ĐỒNG DẠNG TRONG MẶT PHẲNG BÀI 2: PHÉP TỊNH TIẾN VÀ PHÉP DỜI HÌNH GV Nguyễn Thò Hảo – Trần Văn Ơn A; MỤC TIÊU 1;Kiến Thức : - Giúp hs nắm được đònh nghóa và các tính chất, biểu thức tọa độ của phép tònh tiến.Biết cách xác đònh và dựng được ảnh của một hình đơn giản qua phép tònh tiến. - Học sinh nắm được đònh nghóa tổng quát của phép dời hình và các tính chất cơ bản của phép dời hình. 2;Kỹ Năng : - Dựng được ảnh của một điểm,một đoạn thẳng,một tam giác,một đường tròn qua một phép tònh tiến. - Xác đònh được véc tơ tònh tiến khi cho trước tạo ảnh và ảnh qua phép tònh tiến đó. - Xác đinh được tọa độ của yếu tố còn lại khi cho trước 2 trong 3 yếu tố:Véc tơ,tọa độ điểm,và ảnh của tọa độ điểm qua phép tònh tiến véc tơ trên. - Biết vận dụng phép tònh tiến để tìm lời giải cho một số bài toán. 3;Tư Duy – Thái Độ : Có ý thức học tập,tích cực khám phá,tìm tòi và có ví dụ ứng dụng trong thực tế. B : CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ Giáo Viên : Chẩn bò bảng phụ,ví dụ trực quan và phiếu học tập. Học Sinh : Ôn lại bài cũ phép biến hình.Chuẩn bò ví dụ về phép biến hình theo véc tơ cho trước. C : PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC Sử dụng phương pháp vấn đáp – gợi mở kết hợp hoạt động nhóm. D ; TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN GHI BẢNG,TRÌNH CHIẾU -Nghe câu hỏi và suy nghó ,chuẩn bò trả lời. -Nhận xét câu trả lời của bạn và cho biết ý của em. HĐ 1;Ôn lại kiến thức cũ - Em hãy cho biết đònh nghóa phếp biến hình.Cho một ví dụ về phép biến hình? - Phép biến hình biến điểm M thành chính nó còn được gọi là phép gì? Nêu đònh nghóa phép biến hình trong mặt phẳng. Dẫn dắt vào bài mới HS nghe và trả lời câu hỏi HĐ2 : -Nêu đònh nghóa và nhấn mạnh ký hiệu cho học sinh. - phép đồng nhất có phải là phép tònh tiến ?Vì sao? 1; Đònh nghóa:Phép tònh tiến theo vec tơ → u là một phép biến hình biến điểm M thành M , sao cho → , MM = → u Ký hiệu T hoặc T → u Trang 4 - Dựng ảnh 3 điểm A,B,C bất kỳ qua phép tònh tiến - Hs đứng lên phát biểu -Yêu cầu hs chọn trước mộtvéc tơ → u và lấy 3 điểm A,B,C bất kỳ.Dựng ảnh của mỗi điểm đó qua phép tònh tiến theo véc tơ → u đã chọn -Yêu cầu học sinh phát biểu cách dựng ảnh của một điểm qua một phép tònh tiến theo véc tơ → u cho trước. -minh họa bằng hình vẽ(Trình chiếu qua computer và Projector). Cũng cố lại phép tònh tiến cho HS. -Dựng ảnh của 3 điểm A,B,C bất kỳ qua phép tònh tiến véc tơ → u cho trước. A , B , A B C , C → u HĐ 3:Dẫn dắt giúp học sinh chiếm lónh tri thức về tính chất phép tònh tiến 2:Các tính chất Học sinh quan sát suy nghó và trả lời. -Dựng ảnh của đoạn thẳng AB,tam giác ABC qua phép tònh tiến. -Quan sát và nhận biết cách dựng ảnh của đoạn thẳng,tam giác qua phép tònh tiến. -Quan sát và phát biểu nhận xét. Đọc đònh lý 2 SGK trang 6. Trình bày về điều nhận biết đïc trong đònh lý 2. HĐTP 1;Giúp học sinh nắm đònh lý 1. - Dựa vào việc dựng ảnh của một điểm qua một phép tòhh tiến theo véc tơ → u cho trước.Em có nhận xét gì về véc tơ → , AA , → , BB , → , CC . - Yêu cầu học sinh đọc tính chất 1( SGK trang 6). - Cho học sinh dựng ảnh của đoạn thẳng .AB,tam giác ABC qua phép tònh tiến. - Minh họa bằng hình vẽ(Trình chiếu qua Computer và Projector) HĐTP 2:Phát hiện và chiếm lónh đònh lý 2. -Cho 3 điểm A,B,C thẳng hàng qua phép tònh tiến véc tơ → u ta được ảnh 3 điểm A,B.C như thế nào? -Yêu cầu học sinh đọc đònh lý2( SGK trang 6) và phát biểu trước lớp những điều nhận biết được từ đònh lý 2. a,Đònh lý 1;Nếu phép tònh tiến biến hai điểm M và N lần lượt thành hai điểm M , và N , thì M , N , =MN. Ghi nhớ:Phép tònh tiến bảo toàn khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ. A , A B , B C , C → u Trang 5 - Giáo viên nhận xét dẫn dắt khái quát hệ quả 3. b,Đònh lý 2;Phép tònh tiến biến 3 điểm thẳng hàng thành 3 điểm thẳng hàng và không làm thay đổi thứ tự 3 điểm đó. c,Hệ quả 3 (SGK trang 6) Quan sát,suy nghó trả lời câu hỏi -Đọc SGK trang 6(Biểu thức tọa độ cuả phép tònh tiến). -Giải thích vì sao có công thức tọa độ trên. Suy nghó đề bài và tính xem tọa độ M , là bao nhiêu. Học sinh đứng lên trả trình bày. HĐ 4:Giúp học sinh hiểu được biểu thức tọa độ của phép tònh tiến. HĐTP 1:Nhắc lại biểu thức tọa độ của các phép toán véc tơ trong mặt phẳng. -Cho M(x,y,);M , (x , ,y , ) thì véc tơ → , MM có tọa độ như thế nào? -Cho véc tơ → , MM (x , -x:y , - y); → u (a,b) khi nào thì → , MM = → u HĐTP 2:Chiếm lónh tri thức mới về biểu thức tọa độ của phép tònh tiến. - Cho học sinh làm ví dụ sau: VD : Trong mặt phẳng oxy cho véc tơ → u (1;2).Tìm tọa độ điểm M , là ảnh của điểm M(3;-1) qua phép tònh tiến T → u . 3 ;Biểu thức tọa độ cuả phép tònh tiến. M(x,y); M , (x , ,y , ) ⇒ → , MM (x , -x;y , -y) . → , MM (x , -x;y , -y) → u (a,b) ⇒ → , MM = → u khi và chỉ khi    −= −= yyb xxa ' ' Cho u(a,b) ; M(x,y) và M , (x , ,y , )là ảnh của M(x,y) qua véc tơ → u .Khi đó    += += byy axx ' ' y Gọi M , (x , ,y , ) khi đó Trang 6 3 0 2 1 4 -1    =+−= =+= < = >    += += 121' 413' ' ' y x byy axx HĐ 5 :Ứng dụng của phép tònh tiến . -Giáo viên trình bày bài toán 1,bài toán 2 SGK trang 7 -Giải thích rõ HĐ 3,HĐ 4(SGK trang 8) cho học sinh 4; Ứng dụng của phép tònh tiến. Học sinh đọc đònh nghóa phép dời hình SGK Trnag 6. Học sinh đọc đònh lý SGK trang 8. HĐ 6 :Từ đònh nghóa và tính chất của phép tònh tiến .Giáo viên khái quát lên phép dời hình. -Đònh nghóa phép dời hình cho học sinh. Giúp học sinh hiểu được các tính chất của phép dời hình. 5;Phép dời hình Đònh nghóa (SGK trang 8) Đònh lý(SGK trang 8) HĐ 6: Cũng cố toàn bài. -Câu hỏi 1;Em hãy nêu cách dựng ảnh của một điểm,đoạn thẳêng,tam giác qua một phép tònh tiến. -Câu hỏi 2;Nhắc lại nội dung cần nắm trong bài học này. BÀI TẬP VỀ NHÀ: 1;Nắm vững lý thuyết. 2;Vận dụng các kiến thức về phép tònh tiến làm bài tập 1,2,3,4,5,6.SGK trang 9. HD Bài 3/9. → ,, MM = → , MM + , M → ,, M Mà → , MM = → u ,,, MM → = → v Vậy → ,, MM = → u + → v ⇒ Phép tònh tiến biến M → M ,, là T → u + → v Bài 5: a; M , (x , 1 ,y , 1 ) với x , = x 1 cos α -y 1 sin α +a y , 1 = x 1 sin α + y 1 cos α +b Trang 7    N , (x , 2 ,y , 2 ) vôùi x , 2 = x 2 cos α -y 2 sin α + a y , 2 =x 2 sin α +y 2 cos α +b b, Tính d = MN = 2 21 2 21 )()( yyxx −+− d , = ,, NM = 2, 2 , 1 2, 2 , 1 )()( yyxx −+− Sau ñoù thay vaøo tính. Trang 8    PHÉP ĐỐI XỨNG TRỤC Tiết :……… Giáo viên soạn: Võ Văn Thân Trường : THPT Trần Văn Ơn A. MỤC TIÊU: 1. Về kiến thức: Học sinh nắm được - định nghĩa phép đối xứng trục và biết phép đối xứng trục là phép dời hình, do đó nó có các tính chất của phép dời hình - Nhận biết những hình đơn giản có trục đối xứng và xác định được trục đối xứng của hình đó. 2. Về kỹ năng: - Biết cách dựng ảnh của hình đơn giản qua phép đối xứng trục. - Biết áp dụng phép đối xứng để tìm lời giải của một số bài toán. 3. Về tư duy thái độ: Có tinh thần hợp tác , tích cực tham gia bài học, rèn luyện tư duy logic. B. CHUẨN BỊ 1. Của thầy: Thước, phấn màu, com pa. - Bảng phụ : hình vẽ số 7 SGK trang 11, Bảng các chữ cái, giấy trắng và mực Bài toán :Hai làng A và B ở về cùng phía của một con sông ( mà bớ của nó được coi là thẳng) Hỏi phải đạt trạm bơm nước ở vị trí nào trên bờ sông để con đường cấp nước tới hai làng đó là ngắn nhất) - Phiếu học tập : Các chữ cái có trục đối xứng và có bao nhiêu trục vẽ các trục đó A, O, P, Q - Các hình - 2. Của học sinh: Dụng cụ học tập - Ôn lại bài cũ Bài tập số 6 SGK trang 9 3. Phiếu trắt nghiệm sau bài học: Câu 1: Trong các hình sau đây hình nào có bốn trục đối xứng? A/ Hình bình hành B/ Hình chữ nhật C/ Hình thoi D/ Hình vuông Câu 2: Cho 2 hình tròn không bằng nhau cắt nhau tại 2 điểm thì có mấy trục đối xứng A/ 1 B/ 2 C/ 4 D/ Vô số Câu 3: Cho hai đường thẳng cắt nhau d và d / . Có bao nhiêu phép đối xứng trục biến d thành d / A/ Không có phép đối xứng trục nào ? B/ Có duy nhất một phép đối xứng trục. C/ Chỉ có hai phép đối xứng trục. D/ Có rất nhiều phép đối xứng trục. C .PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Giáo viên sử dụng PPDH gợi mở vấn đáp đan xen hoạt động nhóm. D. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC HĐ của HS HĐ của GV Ghi bảng – Trình chiếu HĐ 1: Ôn tập lại kiến thức cũ - Nghe và hiểu nhiệm vụ. - Cho biết đn của phép tịnh tiến, phép dời hình. Trang 9 - Nhớ lại kiến thức cũ và trả lời - Phát biểu định lý về phép đời hình - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Vận dụng bài tập 6 SGK - Lên bảng làm bài - Lấy hai điểm bất kì M=(x 1 ;y 1 ) và N=(x 2 ;y 2 ) khi đó MN= 2 21 2 21 )()( yyxx −+− -Ảnh của M, N qua F 1 lần lược là M / =(y 1 ; -x 1 ) và N=(y 2 ; -x 2 ). Như vậy M / N / = 2 21 2 21 )()( xxyy +−+− Suy ra MN = M / N / , vậy F 1 là phép dời hình - HS hoạt động nhóm - Phát bài tóan cho học sinh Giúp HS ôn lại về đường trung trục của đoạn thẳng. A . B. Trạm bơm ? ___--------____________---- __________________-------- HĐ2:Giảng định nghĩa 1 Định nghĩa phép đối xứng trục SGK trang 10 - Nghe và hiểu - Trả lời câu hỏi - Đường thẳng a là gì của đọan thẳng MM / ? Vẽ hình 6 SGK - Phát biểu điều vừa nhận xét được - Nhận xét câu trả lời của HS Ký hiệu thuật ngữ - Phép đối xứng trục qua đường thẳng a được ký hiệu là Đ a . - Đường thẳng a gọi là trục đối xứng. - Đọc ?1 SGK - Suy nghĩ độc lập - Trả lời - Nhận xét câu trả lời của bạn. - Nhận xét câu trả lời của HS - Đọc ?2 SGK - Hoạt động nhóm - Đại diện nhóm trả lời - Nhận xét câu trả lời của nhóm bạn. - Nhận xét câu trả lời của HS - Cho thí dụ minh họa - HĐ 3: Giảng định lý 2 Định lý :SGK trang 10 - Nhận xét gì về tọa độ của điểm qua phép đối xứng trục Ox,Oy Trang 10 y x M’ M -x