ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐÀO THẾ KHOA THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ CHI BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 60 - 34 - 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Chí Thiện THÁI NGUYÊN - 2012 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Bản luận văn thạc sĩ “Thực trạng giải pháp tăng cường quản lý chi bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Ngun” cơng trình nghiên cứu thực cá nhân tôi, thực sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn hướng dẫn khoa học PGS.TS Trần Chí Thiện Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Thái Nguyên, ngày 23 tháng năm 2012 Tác giả luận văn Đào Thế Khoa Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Trước hết với tình cảm chân thành lịng biết ơn sâu sắc, tơi xin gửi lời cảm ơn đến PGS.TS Trần Chí Thiện - Người trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tơi hồn thành Luận văn Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo khoa kinh tế, phịng Quản lý đào tạo sau đại học, thầy giáo ngồi Trường Đại học Kinh tế Quản trị kinh doanh Thái Nguyên, trực tiếp giảng dạy giúp đỡ tơi suốt q trình học tập nghiên cứu Tôi xin trân thành cảm ơn Trường Đại học Kinh tế & QTKD - ĐHTN tạo điều kiện tốt cho tơi theo học hồn thiện khóa học Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè, tồn thể gia đình, người thân động viên thời gian học tập nghiên cứu đề tài Thái Nguyên, ngày 23 tháng năm 2012 Tác giả luận văn Đào Thế Khoa Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vi DANH MỤC CÁC BẢNG vii MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Mục đích nghiên cứu đề tài Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài Kết cấu đề tài Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ BHXH VÀ CÁC CHẾ ĐỘ BHXH 1.1 Lý luận chung BHXH 1.1.1 Sự đời phát triển BHXH tất yếu khách quan 1.1.2 Khái niệm BHXH 1.1.3 Bản chất BHXH 1.1.4 Vai trò bảo hiểm xã hội 1.1.5 Cơ sở tạo lập sử dụng quỹ BHXH 11 1.2 Hệ thống chế độ BHXH 17 1.2.1 Khái niệm chế độ BHXH 17 1.2.2 Cơ sở xây dựng chế độ BHXH 18 1.3 Những vấn đề tổ chức chi trả chế độ BHXH 23 1.3.1 Vai trị cơng tác chi trả chế độ BHXH 23 1.3.2 Cơ sở chi trả chế độ BHXH 24 1.3.3 Nguyên tắc chi trả chế độ BHXH 25 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv 1.3.4 Quy trình chi trả chế độ BHXH 26 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI TRẢ CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở TỈNH THÁI NGUYÊN 31 2.1 Khái quát hoạt động BHXH qua giai đoạn 31 2.1.1 Giai đoạn trước tháng 10 năm 1995 31 2.1.2 Giai đoạn từ tháng 10 năm 1995 đến 35 2.2 Quy trình chi trả chế độ BHXH 42 2.2.1 Quản lý đối tượng chi trả BHXH 42 2.2.2 Phân cấp chi trả 44 2.2.3 Lập, xét duyệt dự toán chi BHXH 44 2.2.4 Tổ chức chi trả 45 2.2.5 Lập báo cáo, xét duyệt toán chi bảo hiểm xã hội 48 2.2.6 Thẩm định chi chế độ bảo hiểm xã hội 48 2.3 Thực trạng công tác chi trả chế độ BHXH BHXH tỉnh Thái Nguyên 50 2.3.1 Công tác quản lý đối tượng chi trả 50 2.3.2 Công tác chi trả chế độ dài hạn 54 2.3.3 Công tác chi trả chế độ ngắn hạn 59 2.3.4 Đánh giá quản lý công tác chi trả chế độ BHXH 65 Chƣơng 3: NHỮNG GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHI TRẢ CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở TỈNH THÁI NGUYÊN 73 3.1 Chiến lược phát triển ngành BHXH 73 3.2 Quan điểm định hướng hồn thiện cơng tác chi trả chế độ BHXH 74 3.2.1 Quan điểm 74 3.2.2 Định hướng hoàn thiện 76 3.3 Những giải pháp tăng cường quản lý công tác chi trả chế độ BHXH 78 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v 3.3.1 Hoàn thiện hệ thống văn pháp quy 78 3.3.2 Hồn thiện quy trình chi trả 83 3.3.3 Tăng cường kiểm tra, kiểm sốt cơng tác chi trả 90 3.3.4 Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý 92 3.3.5 Cân đối quỹ BHXH ổn định lâu dài 93 3.3.6 Hoàn thiện công tác tổ chức máy đào tạo cán 95 3.3.7 Một số giải pháp khác 96 KẾT LUẬN 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO 101 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế BNN : Bệnh nghề nghiệp CNTT : Công nghê thông tin DSPHSK : Dưỡng sức phục hồi sức khỏe NSNN : Ngân sách nhà nước TNLĐ : Tai nạn lao động UBND : Ủy ban nhân dân Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1: Tổng hợp đối tượng hưởng BHXH thường xuyên từ năm 2006 đến năm 2010 51 Bảng 2: Tổng hợp chi trả chế độ BHXH từ năm 2006 đến năm 2010 54 Bảng 3: Bảng tổng hợp chi ốm đau, thai sản, nghỉ DSPHSK từ năm 2006 đến năm 2010 60 Bảng 4: Tổng hợp chi ốm đau theo khối quản lý năm 2006 61 Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài nghiên cứu Khoa học ngày phát triển, người ngày chế ngự dự báo rủi ro diễn sống thiên tai, dịch bệnh Tuy nhiên trước diễn biến phức tạp sống, người lường trước rủi ro bệnh tật, tuổi già, ốm đau, sinh tử Mong muốn có khoản bù đắp rủi ro khơng người mà quan tâm, chăm sóc Đảng Nhà nước Ngay từ ngày đầu thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hồ, Chính phủ ban hành sắc lệnh sách bảo hiểm xã hội (BHXH) sau điều lệ tạm thời quy định chế độ BHXH công nhân viên chức Nhà nước, người làm việc tổ chức đoàn thể, xã hội, đơn vị sản xuất kinh doanh Nhà nước lực lượng vũ trang Trong trình thực hiện, chế độ sách BHXH khơng ngừng sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thời kỳ phát triển kinh tế đất nước Ngày 26/01/1995, Chính phủ có Nghị định số 12/CP ban hành Điều lệ BHXH Nghị định số 45/CP ngày 15/7/1995 ban hành Điều lệ BHXH sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân công an nhân dân Thực nghị Đại hội Đảng IX "từng bước mở rộng vững hệ thống BHXH an sinh xã hôi, tiến tới áp dụng chế độ BHXH cho người lao động, tâng lớp nhân dân" "tiến tới BHYT tồn dân" Ngày 24/01/2002 Thủ tương Chính phủ ký Quyết định số 20/2002/QĐ-TTg việc chuyển Bảo hiểm y tế Việt Nam sang Bảo hiểm xã hội Việt Nam kèm theo Nghị định số 01/2003/NĐ-CP ngày 09/01/2003 Chính phủ việc sửa đổi, bổ sung số điều Điều lệ Bảo hiểm xã hội ban hành kèm theo Chi trả bảo hiểm xã hội nhiệm vụ quan trọng ngành BHXH góp phần thực thi sách bảo hiểm xã hội Đảng Nhà nước Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn người lao động Sau 15 năm hoạt động, hệ thống Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức chi trả chế độ BHXH cho hàng triệu đối tượng dài hạn ngắn hạn, đảm bảo chi đúng, chi đủ, chi kịp thời chi tận tay đối tượng Tuy nhiên sách BHXH cịn có nhiều bất cập, đối tượng hưởng sách BHXH thường xuyên biến động gây nhiều khó khăn cho cơng tác chi trả chế độ BHXH Để đáp ứng cách tốt quyền lợi người lao động tham gia BHXH, việc hoàn thiện công tác quản lý chi trả chế độ BHXH để từ đưa số kiến nghị, giải pháp góp phần hồn thiện cơng tác quản lý chi trả chế độ BHXH Việt Nam chọn đề tài: "Thực trạng giải pháp tăng cường quản lý chi bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Nguyên" để làm luận văn tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu đề tài Thơng qua việc nghiên cứu lý luận BHXH thực trạng công tác chi trả chế độ BHXH BHXH tỉnh Thái Nguyên để phân tích, đánh giá kết quả, tồn nguyên nhân công tác chi trả chế độ BHXH Trên sở đưa kiến nghị giải pháp nhằm tăng cường quản lý công tác chi trả chế độ BHXH BHXH Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giai đoạn tới Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu đề tài Đối tượng nghiên cứu: Các chế độ BHXH quản lý công tác chi trả chế độ BHXH tỉnh Thái Nguyên Phạm vi nghiên cứu: - Nghiên cứu hoạt động BHXH thời gian qua - Nghiên cứu chế độ BHXH thực chi trả tỉnh Thái Nguyên (không bao gồm chế độ bảo hiểm y tế) thực trạng công tác quản lý chi trả chế độ BHXH BHXH tỉnh Thái Nguyên Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 87 bưu điện đáp ứng nguyên tắc chi trả tận tay, đủ số cho đối tượng hưởng thụ BHXH Đối tượng hưởng chế độ BHXH phân bố không đều, chủ yếu tập trung trung tâm thị, cịn xã vùng sâu, vùng xa đối tượng hưởng chế độ BHXH ít, có xã có đến đối tượng với số tiền chi trả Địa bàn xã phức tạp, thiên nhiên khắc nghiệt gây khơng khó khăn cho công tác chi trả Chẳng hạn xã Sảng mộc thuộc huyện Võ Nhai có bẩy đối tượng với số tiền chi trả 13 triệu đồng Xã xa trung tâm huyện tới 20km đường dốc, phải ngày đường BHXH huyện tổ chức chi trả trực tiếp cho đối tượng có đến chi trả đối tượng làm nương xa không nhận trợ cấp được, sau đối tượng lại BHXH huyện để lĩnh Chưa kể đợt chi trả phải gặp thời tiết xấu mưa, lũ lụt dẫn đến việc chi trả bị chậm lại Vì ngồi việc chi trả qua hệ thống ngân hàng, BHXH VN nghiên cứu thực chi trả BHXH qua hệ thống bưu điện xã vùng sâu vùng xa, số lượng, đối tượng số tiền chi trả khơng nhiều Phương thức chi trả có ưu, nhược điểm sau đây: Ưu điểm: + Cơ quan BHXH đại lý chi trả vận chuyển khối lượng tiền mặt lớn từ hệ thống Ngân hàng quan BHXH đại lý chi trả khơng phí vận chuyển, bảo quản, áp tải tiền + Cơ quan BHXH lo bố trí thời gian để phục vụ cơng tác chi trả + Đối tượng chi trả đến địa điểm chi trả để nhận tiền + Cơ quan BHXH kiểm tra có mặt, biến động đối tượng thông qua chữ ký chững từ chuyển tiền bưu điện chuyển lại + Rất thích hợp với điểm chi trả thuộc xã vùng sâu vùng xa, số lượng , đối tượng số tiền chi trả khơng nhiều Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 88 + Các dịch vụ chuyển tiền bưu điện triển khai tồn quốc thực việc chi trả bưu cục gần Nhược điểm: + Phí chuyển tiền cịn cao so với hệ thống ngân hàng + Cơ quan BHXH thường xuyên cập nhật địa đối tượng Trong trường hợp đối tượng thay đổi địa mà quan BHXH không nắm bắt kịp thời khó khăn cho cơng tác chi trả phát sinh chi phí Để thực phương thức chi trả này, quan BHXH ký hợp đồng với bưu cục địa phương quy định rõ ràng trách nhiệm bên, mức phí chuyển tiền, mức bồi hồn khơng thực công tác chi trả xảy tiền bên Hàng tháng quan BHXH chuyển tiền vào tài khoản bưu cục mang tiền bưu cục (tuỳ theo số lượng tiền chi trả nhiều hay ít) danh sách chi trả địa đối tượng theo xã để bưu cục thực việc chuyển tiền Định kỳ sau đến 10 ngày quan BHXH đến bưu cục nơi đăng ký chuyển tiền để toán tiền chi trả nhận chứng từ 3.3.2.4 Kiện toàn hệ thống đại diện chi trả cấp xã Như chương phân tích đại lý xã, phường, thị trấn có ý nghĩa quan trọng quản lý công tác chi trả chế độ BHXH Việc lựa chọn, ký hợp đồng đào tạo đại diện chi trả cần phải thực cách thường xuyên Hầu hết đại diện chi trả quyền sở giới thiệu bảo lãnh họ người nhiệt tình, tâm huyết có tinh thần trách nhiệm Nhưng tình cảm làng xóm bị chi phối hoạt động chi trả họ khiến cho công tác chi trả chưa đạt hiệu cao Vì quan BHXH cần phải có giải pháp để quản lý đại lý chi trả Có hai phương án thực hiện: Một là: thành lập đại diện BHXH huyện xã Đại diện BHXH huyện cử UBND xã giới thiệu để BHXH huyện lựa chọn Đại Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Ngun http://www.lrc-tnu.edu.vn 89 diện khơng có tư cách pháp nhân chịu quản lý toàn diện BHXH huyện tổ chức, hoạt động, chế độ trách nhiệm, sách, kinh phí hoạt động chịu quản lý hành UBND xã Đại diện có nhiệm vụ: - Quản lý thu nộp BHXH , chi trả chế độ BHXH cấp xã, phường - Quản lý đối tượng hưởng BHXH địa bàn Lập báo cáo tăng, giảm đối tượng hàng tháng, kiểm tra đối tượng thực tế với đối tượng theo danh sách chi trả hồ sơ lưu - Quản lý, giám sát hoạt động đại lý chi trả địa bàn BHXH Việt Nam quy định tiêu chuẩn lựa chọn đại diện chi trả thực trả lương Ưu điểm: - Vì lựa chọn theo tiêu chuẩn quan BHXH nên đảm bảo đủ lực phẩm chất làm việc - Cơ quan BHXH huyện trực tiếp đạo công tác chun mơn nghiệp vụ cơng tác thu nộp, chi trả BHXH xã tiến hành quy định - Uỷ ban nhân dân xã quản lý mặt hành tạo mối quan hệ gắn bó với quyền địa phương Nhược điểm - Phát sinh thêm biên chế chi phí tiền lương, phúc lợi - Đại diện chi trả chịu quản lý hai quan có lẫn lộn, chồng chéo cơng tác đạo Hai là, thành lập Phường, xã ban chi trả Ban chi trả gồm Phó chủ tịch UBND phường, xã làm trưởng ban, đại diện Uỷ ban kế toán Uỷ ban Việc chi trả diễn trụ sở Uỷ ban nhân dân xã, phường Tiền chi trả không hết ngày cất két UBND phường, xã Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 90 Ưu điểm: - Bảo đảm an toàn tiền mặt, thủ tục chi trả nguyên tắc tài Ban đại diện chi trả có trình độ chun mơn - Chi trả diễn địa điểm định thuận tiện cho việc kiểm tra, giám sát công tác chi trả - Nắm đối tượng chi trả tất thủ tục di chuyển, uỷ quyền, chết, hết hạn hưởng phải quan UBND xã, phường xác nhận, báo cắt, báo giảm đối tượng đảm bảo xác kịp thời - Giữ mối quan hệ tốt đẹp quan BHXH quyền địa phương từ tranh thủ ủng hộ, giúp đỡ họ - Cơ quan BHXH không quản lý nhiều đại lý chi trả địa bàn xã, phường Chi phí trang bị phương tiện bảo đảm an tồn tiền mặt giảm tranh thủ phương tiện sẵn có phường Nhược điểm: - Cần phải có ủng hộ, giúp đỡ UBND tỉnh, thành phố để đạo UBND xã, phường thị trấn làm tăng hiệu lực pháp lý công tác - Thời gian chi trả diễn chậm Ban chi trả phải tổ chức chi trả cho xã, phường - Một số phường, xã không muốn đảm nhận công tác chi trả bận cơng tác khác xã, phường mức thù lao chi trả không đáng kể 3.3.3 Tăng cường kiểm tra, kiểm sốt cơng tác chi trả BHXH cấp phải chủ động xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ hoạt động ngành có cơng tác chi trả chế độ BHXH Công tác kiểm tra phải tiến hành nghiêm túc, có khen thưởng, kỷ luật * Chi chế độ dài hạn Thường xuyên tiến hành kiểm tra công tác chi trả BHXH qua đại lý chi trả nhằm nhận diện đối tượng hưởng trợ cấp, nắm diễn biến đối tượng Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 91 di chuyển, tạm vắng, tạm trú, vi phạm pháp luật… từ cắt giảm kịp thời đối tượng hết hạn hưởng chết, phát đối tượng hưởng nhiều loại trợ cấp, hưởng sai trợ cấp Những nơi chi trả qua đại lý, đối tượng chết đại diện chi trả báo cáo phải kiểm tra qua gia đình đối tượng xem đại lý báo cắt giảm đối tượng có kịp thời khơng, tránh tình trạng lạm dụng quỹ BHXH Thực toán ngày hình thức chi trả trực tiếp khơng từ đến ngày hình thức chi trả gián tiếp Kiên không để dư tiền mặt đại lý chi trả để chi trả cho tháng sau BHXH huyện phối hợp với cấp uỷ, quyền địa phương rà soát lại chất lượng đội ngũ đại lý chi trả, kiên không ký hợp đồng chi trả với đại lý để xẩy nhiều vi phạm, không đủ lực, phẩm chất đạo đức * Đối với chi chế độ ngắn hạn Phối hợp chặt chẽ với tổ chức cơng đồn đơn vị để kiểm tra, giám sát chấm công để khắc phục triệt để tượng giả ốm, giả đẻ, khai khống thời gian nghỉ để rút tiền từ quỹ BHXH không chế độ Đối chiếu chứng từ gốc đơn vị lập với hồ sơ lưu phòng khám bệnh để phát chứng từ giả mạo Phối hợp với quan y tế cấp kiểm tra sở khám, chữa bệnh việc cấp giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH Kiểm tra việc chi trả ốm đau, thai sản,nghỉ DSPHSK cho người lao động đơn vị sử dụng lao động cách đối chiếu tên người lao động sổ lương đơn vị với danh sách đối tượng hưởng trợ cấp BHXH quan BHXH xét duyệt thời điểm xem có bị trùng khơng Gặp gỡ trực tiếp với đối tượng kiểm tra chữ ký họ chứng từ lưu đơn vị để xác nhận đơn vị để xác nhận đối tượng nhận đủ tiền trợ cấp Trường hợp đơn vị khơng có tài khoản mà thực chi trả tiền mặt kiểm tra sổ quỹ cảu đơn vị nhằm xác nhận tiền chi trả trợ cấp cho người lao động nhập quỹ đơn vị Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 92 Phối hợp với quan tra, kiểm toán, lao động, cơng đồn, kiểm sát, tồ án để thực chức kiểm tra giám sát, xử lý việc chấp hành sách BHXH quan, đơn vị tồn quốc 3.3.4 Ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào quản lý Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển vũ bão ngày tác động vào đời sống kinh tế xã hội người đóng vai trò quan trọng quản lý kinh tế tăng trưởng kinh tế việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin trở thành yếu tố sống cịn Đối tượng tham gia BHXH ngày gia tăng, quyền lợi BHXH ngày mở rộng, sách BHXH ngày cụ thể hoá, làm cho máy quản lý gặp nhiều khó khăn, nặng nề khơng có chuyển đổi thích ứng Để đáp ứng nhiệm vụ bên cạnh nhiều giải pháp quan trọng việc nâng cao lực quản lý công nghệ thông tin giải pháp then chốt Mặt khác hoạt động chế thị trường, đối tượng tham gia hưởng BHXH đòi hỏi từ hệ thống BHXH phải cung cấp đảm bảo dịch vụ tốt Sự hội nhập quốc tế đòi hỏi phải thay đổi phương thức quản lý từ hành thủ cơng sang phương thức quản lý đại Để thực có hiệu ứng dụng công nghệ thông tin cần tập trung giải vấn đề sau: - Nâng cao nhận thức cán công chức, viên chức hệ thống tầm quan trọng công nghệ thông tin Chú trọng đào tạo người có kiến thức tin học phù hợp với chức năng, nhiệm vụ tổ chức máy ngành có thích nghi với phương thức quản lý đại - Xây dựng hệ thống thông tin (cơ sở liệu BHXH) theo chuẩn quốc gia, quốc tế để đảm bảo nguyên tắc đồng chia sẻ, khai thác, cập nhật, bảo trì Chẳng hạn xét duyệt chế độ BHXH, phận xét duyệt chế độ khai thác thơng tin q trình tham gia BHXH người lao động Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 93 - Hoàn thiện quy trình quản lý BHXH với bước hợp lý tiến đến đại, chuyên nghiệp có khả đáp ứng yêu cầu cao việc mở rộng phạm vi, đôi tượng tham gia hưởng chế độ BHXH Chẳng hạn quy trình quản lý chi BHXH phải xây dựng quản lý kho liệu đối tượng hưởng BHXH theo loại nguồn kinh phí Cập nhật đối tượng tăng, giảm hàng tháng; điều chỉnh tăng giảm trợ cấp chế độ sách có thay đổi Lập danh sách chi trả lương hưu trợ cấp BHXH hàng cho loại đối tượng, nguồn kinh phí theo xã, phường; quản lý, lưu trữ hồ sơ đối tượng hết hạn hưởng, chết, vi phạm pháp luật bị tù Theo dõi tình hình cấp phát tốn kinh phí Tổ chức hạch toán kế toán, lập báo cáo theo quy định - Chọn giải pháp phần mềm phần cứng, bảo mật thông tin đáp ứng yêu cầu quản lý BHXH phù hợp với phát triển mạnh mẽ, không ngừng công nghệ thông tin - Đầu tư trang bị đầy đủ sở vật chất trụ sở, máy vi tính cho tồn hệ thống 3.3.5 Cân đối quỹ BHXH ổn định lâu dài Đê đảm bảo nguyên tắc chi trả kịp thời việc đảm bảo đủ nguồn kinh phí chi trả chế độ BHXH điều quan trọng Sau 15 năm hoạt động, số lượng đối tượng thụ hưởng sách BHXH tăng với tốc độ lớn Số tiền chi trả cho đối tượng ngày tăng chiếm tỷ trọng ngày lớn số thu BHXH quỹ Với tỷ trọng thu chi dẫn tới tình trạng nguồn thu đủ chi hàng năm cân đối năm tới Các chuyên gia tài cho cân đối quỹ BHXH theo phương pháp thu người làm việc trả cho người hưu với tốc độ điều chỉnh tăng chi BHXH gắn liền với tiền lương khơng có thay đổi chế độ thu chi hợp lý giải pháp đầu Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 94 tư,bảo toàn tăng trưởng quỹ có hiệu tương lai quỹ BHXH cân đối Khi khơng cịn quỹ BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHXH, NSNN lại tiếp tục bù lỗ chi trả Vì ngồi giải pháp quản lý công tác chi trả BHXH (sử dụng quỹ BHXH) cịn phải tính giải pháp bồi dưỡng nguồn thu cho quỹ BHXH 3.3.5.1 Mở rộng đối tượng tham gia BHXH - Nắm số lượng lao động, số đơn vị sử dụng lao động địa bàn - Phối hợp với quan chức tổ chức đoàn kiểm tra liên ngành để tổ chức kiểm tra tình hình thực sách BHXH doanh nghiệp, Nếu phát sai sót cần phải có biện pháp xử lý cứng rắn đề nghị cấp có thẩm quyền thu hồi giấy phép kinh doanh, truy tố trước pháp luật - Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm làm cho người lao động chủ sử dụng lao động thành phần kinh tế hiểu rõ nghĩa vụ, quyền lợi tham gia BHXH - Để hạn chế đến chấm dứt tình trạng nợ đọng BHXH, quan BHXH cấp cần cử cán trực tiếp xuống doanh nghiệp để kiểm tra, đối chiếu thu nộp BHXH truy thu tiền BHXH 3.3.5.2 Đa dạng hoá hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ Trong năm qua, quỹ BHXH chủ yếu dùng NSNN, ngân hàng thương mại vay mua cơng trái, trái phiếu, lãi đầu tư tài dùng để trích kinh phí quản lý máy, trích quỹ đầu tư xây dựng trích lập quỹ khen thưởng phúc lợi Số lại bổ sung vào quỹ BHXH tính tỷ lệ trượt giá thi coi quỹ BHXH bảo toàn Quỹ BHXH tham gia vào thị trường vốn phải đem lại hiệu kinh tế, phải có lãi phải đáp ứng u cầu "bảo tồn tăng trưởng" Quỹ cần có bảo trợ Nhà nước Ngoài danh mục đầu tư theo định Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 95 Chính phủ, Nhà nước cần cho phép Bảo hiểm xã hội Việt Nam quyền xem xét, lựa chọn thêm dự án đầu tu thích hợp - Cần phải đa dạng hố loại hình đầu tư cơng cụ đầu tư Bên cạnh hoạt động đầu tư có, đề nghị Chính phủ cho quỹ BHXH đầu tư vào dự án lớn có tầm chiến lược quốc gia theo định mức liên doanh, góp cổ phần vào ngành khai thác, chế biến dầu khí, điện tử viễn thơng, khu công nghiệp cao, nghiệp xã hội ngành đầu tư có lãi khả rút vốn thuận lợi cần thiết - Cho Chính phủ vay kinh doanh bất động sản, tham gia tái Bảo hiểm với công ty bảo hiểm thương mại Muốn hệ thống BHXH Việt Nam phải có phòng (ban) riêng bao gồm chuyên gia tài nhằm thực hoạt động 3.3.6 Hồn thiện công tác tổ chức máy đào tạo cán Hiện máy tổ chức hệ thống BHXH Việt Nam tổ chức thành cấp: Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện Trong đối tượng tham gia BHXH Chính phủ mở rộng đến cán phường giáo dục mầm non; đối tượng hưởng thụ chế độ BHXH nằm xã, phường chủ yếu Trong tương lai, tiến tới BHYT toàn dân áp dụng BHXH cho người lao động, tầng lớp nhân dân cần thiết phải hình thành tổ chức máy cấp xã, phường Hệ thống BHXH quan thực sách BHXH, ngồi việc thực nghiệp vụ thu BHXH, chi BHXH, giải chế độ sách, quan BHXH cịn phải tun truyền, giải thích chế độ sách, tổ chức kiểm tra, đôn đốc nhắc nhở đơn vị thực tốt sách BHXH Vì cán công chức ngành BHXH không đào tạo chuyên sâu chuyên môn nghiệp vụ mà cịn người hiểu chế độ sách xã hội, có lịng nhiệt tình tinh thần trách nhiệm cao Để Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 96 đáp ứng yêu cầu ngày cao hoạt động nghiệp BHXH cần phải có giải pháp sau: - Rà sốt, xếp lại đội ngũ cán bộ, cơng chức ngành cho phù hợp với lực, sở trường chức năng, nhiệm vụ giao - Phối hợp với trường đại học, cao đẳng đào tạo lại cán có cán có trình độ từ trung cấp trở xuống - Thường xuyên mở lớp tập huấn quản lý, chuyên môn cho cán lãnh đạo cán ngành - Nâng cao trình độ lý luận trị quản lý nhà nước, tin học, ngoại ngữ cho cán công chức ngành - Trong hoạt động quản lý nghiệp BHXH ngồi chun mơn lĩnh vực quản lý BHXH nói chúng, phải có chun mơn tài kế tốn Do phải có kế hoạch đào tạo chun mơn ngành tài kế tốn số cán cơng chức, viên chức chưa qua đào tạo Tổ chức lớp tập huấn cử học lớp bồi dưỡng kế toán trưởng, lớp quản lý kinh tế chức danh giám đốc BHXH huyện, tỉnh trưởng phịng kế hoạch tài chính, kế tốn trưởng BHXH huyện - Thường xuyên mở lớp đào tạo đại lý chi trả để nâng cao nghiệp vụ chi trả nhằm phục vụ tốt công tác chi trả chế độ BHXH Xây dựng tiên chuẩn tuyển chọn đại lý chi trả 3.3.7 Một số giải pháp khác - Nâng cao chất lượng báo cáo báo cáo BHXH cấp huyện Chấm dứt tình trạng tẩy xố, sửa chữa chứng từ quan BHXH xét duyệt làm để chi trả chế độ BHXH Xử lý nghiêm đơn vị lập báo cáo nhiều sai sót, khơng đảm bảo thời gian nộp báo cáo - Tuyên truyền sâu rộng sách BHXH tới tầng lớp nhân dân xã hội để người lao động chủ sử dụng lao động thực sách Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 97 BHXH theo quy định pháp luật Hình thức tuyên truyền phải đa dạng, phong phú phát tờ rơi, dựng Pano, áp phích hay tun truyền qua quan thơng báo chí, quan phát truyền hình địa phương Trung ương Phát động thi tìm hiểu sách BHXH tới đơn vị sử dụng lao động tới xã, phường Mở hệ thống giải đáp qua điện thoại để giải đáp sách BHXH cho tầng lớp nhân dân Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 98 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận BHXH sách sách quan trọng hệ thống sách xã hội Đảng Nhà nước ta Thực tốt sách BHXH góp phần chăm lo đời sống cho người lao động, ổn định trị xã hội, đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội đất nước Sau 10 năm thực chủ trương đổi sách BHXH, sách BHXH không ngừng cải thiện, mang lại niềm tin cho người lao động ngày khẳng định tầm quan trọng tính tất yếu đời sống xã hội Đối tượng tham gia BHXH ngày mở rộng; tổ chức chi trả chế độ BHXH kịp thời, đầy đủ; hình thành quỹ BHXH độc lập tách khỏi NSNN, giảm dần bao cấp Nhà nước lương hưu trợ cấp BHXH đảm bảo có kết dư hàng năm Cơng tác chi trả BHXH cho đối tượng việc thực thi quyền lợi người tham gia BHXH sau họ hồn thành nghĩa vụ đóng góp BHXH Vì thực tốt công tác chi trả BHXH ý nghĩa đảm bảo sống hàng ngày cho người lao động mà giúp cho việc thực sách BHXH đạt hiệu Để góp phần hồn thiện quản lý cơng tác chi trả chế độ BHXH giai đoạn tiếp theo, tác giả hoàn thành luận văn thạc sĩ với đề tài: "Thực trạng giải pháp tăng cường quản lý chi Bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Nguyên" Luận văn tập trung nghiên cứu giải vấn đề: - Chương 1: Làm rõ lý luận BHXH, quỹ BHXH, chế độ BHXH vai trị cơng tác chi trả chế độ BHXH quy trình chi trả chế độ BHXH - Chương 2: Đánh giá hoạt động BHXH qua giai đoạn đồng thời phân tích thực trạng cơng tác chi trả chế độ BHXH Việt Nam giai đoạn 1995 Từ thực trạng đưa nhận xét quản lý công tác chi trả chế độ BHXH nguyên nhân Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 99 - Chương 3: Trên sở nhận thức phân tích, đánh giá để đứa định hướng số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý công tác chi trả chế độ BHXH địa bàn tỉnh Thái Nguyên, góp phần địa bàn nước Kiến nghị 2.1 Kiến nghị Nhà nước - Chính phủ ban hành văn hướng dẫn cụ thể, đồng tránh tình trạng Luật ban hành mà chưa có văn hướng dẫn quan quản lý cấp - Ban hành cụ thể hình thức chế tài vi phạm pháp luật BHXH để xử lý thật nghiêm đơn vị sử dụng lao động không chấp hành sách BHXH có hành vi giả mạo hồ sơ, chứng từ, chiếm dụng tiền trợ cấp BHXH Đề nghị nghiên cứu, bổ sung Bộ luật hình tội trốn đóng BHXH, chiếm dụng, nợ đọng tiền BHXH - Tăng tỷ lệ trích phí chi trả để có kinh phí trả cơng thoả đáng cho đại lý chi trả cán chi trả trực tiếp, đồng thời có kinh phí để khen thưởng cá nhân, đơn vị làm tốt công tác chi trả BHXH - Bổ sung thêm thành viên Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam đại diện người sử dụng lao động đóng góp khoản tài lớn vào quỹ BHXH để tăng thêm trách nhiệm tham gia BHXH đơn vị sử dụng lao động 2.2 Kiến nghị BHXH Việt Nam - Bổ sung quy trình giải trợ cấp lần cho người lao động nghỉ việc nơi cư trú Nếu giải theo quy định hành khó khăn cho người lao động đối tượng làm xa Nếu hồ sơ khơng sai sót họ phải lại hai lần (nộp hồ sơ nhận kết quả), có sai sót phải lại nhiều lần, điều kiện đường xá xa xôi tốn cho đối tượng Vì Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 100 nên quy định giải trợ cấp BHXH lần cho người lao động nơi cư trú giải theo nơi cư trú nơi lao động tham gia BHXH có nguyện vọng Đồng thời phân cấp chi trả trợ cấp lần đối tượng cho BHXH huyện nơi đối tượng cư trú (hoặc đăng ký tạm trú) - Hoàn thiện phần mền quản lý nghiệp vụ BHXH thu BHXH, xét duyệt hồ sơ, quản lý đối tượng, chi trả lương hưu trợ cấp, kế toán thống kê áp dụng thống toàn quốc Trang bị mạng lưới thông tin từ huyện lên tỉnh, Trung ương để giảm bớt thủ tục giấy tờ, thời gian kiểm tra đối chiếu, nộp báo cáo - Phối hợp chặt chẽ với quyền địa phương, quan chức tra, tài chính, lao động để tiến hành kiểm tra đơn vị sử dụng lao động có hành vi cố tình trốn tham gia BHXH, khơng thực chi trả chế độ bHXH cho người lao động để bảo vệ quyền lợi cho người lao động Kiến nghị với quan chức xử lý nghiêm khắc đến cá nhân, đơn vị có hành vi làm giả hồ sơ, chứng từ để gian lận tiền quỹ BHXH - Kịp thời kiến nghị với quan chức bất hợp lý sách, chế độ BHXh để điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHXH - Ban hành lại hệ thống mẫu biểu báo cáo tài chính, nghiệp vụ tránh tình trạng chồng chéo phịng, ban Mẫu biểu phải rõ ràng, tiêu phải phù hợp với yêu cầu quản lý khai thác chung phịng, ban Mặc dù có nhiều cố gắng hạn chế thời gian nhận thức nên luận văn không tránh khỏi khiếm khuyết, tác giả mong nhận phê bình, góp ý độc giả, bảo hướng dẫn thầy PGS.TS Trần Chí Thiện thày khác quan tâm, hướng dẫn Xin trân trọng cảm ơn! Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ luật BHXH số 71/2006 Hệ thống văn BHXH Việt Nam hướng dẫn thực văn quy phạm pháp luật Nghị định 12/CP ngày 26/1/1995 Chính phủ Nghị định 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 Chính phủ hướng dẫn số điều Luật BHXH BHXH bắt buộc Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH hướng dẫn thực số điều Nghị định 152/2006/NĐ-CP Thông tư số 31/2007/TT-BLĐTBXH ngày 28/12/2007 BLĐTBXH hướng dẫn điều chỉnh lương hưu trợ cấp hàng tháng theo Nghị định số 184/2007/NĐ-CP ngày 17/12/2007 Nghị định số 166/2007/NĐ-CP ngày 16/11/2007 Chính phủ Thơng tư số 02/2008/TT-BLĐTBXH ngày 31/12/2008 BLĐTBXH hướng dẫn số điều Luật BHXH BHXH tự nguyện Toàn hệ thống báo cáo, tốn tài chính, kết kiểm toán 10 năm BHXH tỉnh Thái Nguyên Hệ thống báo cáo tổng kết hang năm, tổng kế giai đoạn 10 năm BHXH tỉnh Thái Nguyên Số hóa Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ... thạc sĩ ? ?Thực trạng giải pháp tăng cường quản lý chi bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Ngun” cơng trình nghiên cứu thực cá nhân tôi, thực sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn... duyệt toán chi bảo hiểm xã hội 48 2.2.6 Thẩm định chi chế độ bảo hiểm xã hội 48 2.3 Thực trạng công tác chi trả chế độ BHXH BHXH tỉnh Thái Nguyên 50 2.3.1 Công tác quản lý đối tượng chi trả... giải pháp góp phần hồn thiện cơng tác quản lý chi trả chế độ BHXH Việt Nam chọn đề tài: "Thực trạng giải pháp tăng cường quản lý chi bảo hiểm xã hội tỉnh Thái Nguyên" để làm luận văn tốt nghiệp