BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -o0o - Tạ Tố Trân HIỆU QUẢ AMOXICILLINE THEO PHÁC ĐỒ PHỊNG NGỪA TRONG PHẪU THUẬT NHỔ RĂNG KHƠN HÀM DƢỚI MỌC LỆCH LUẬN ÁN CHUYÊN KHOA II THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -o0o - Tạ Tố Trân HIỆU QUẢ AMOXICILLINE THEO PHÁC ĐỒ PHÒNG NGỪA TRONG PHẪU THUẬT NHỔ RĂNG KHÔN HÀM DƢỚI MỌC LỆCH Chuyên ngành: RĂNG HÀM MẶT Mã số: CK 62 72 28 15 LUẬN ÁN CHUYÊN KHOA II Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Nguyễn Thị Bích Lý THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tơi cam đoan cơng trình nghiên cứu tơi Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chƣa đƣợc công bố cơng trình khác Tạ Tố Trân MỤC LỤC Đối chiếu thuật ngữ Việt – Anh i Danh mục bảng ii Danh mục biểu đồi v Danh mục hình v MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .3 1.1 RĂNG KHÔN HÀM DƢỚI VÀ BIẾN CHỨNG TRONG PHẪU THUẬT NHỔ RĂNG KHÔN HÀM DƢỚI 1.1.1 Nhiễm trùng sau nhổ tiểu phẫu thuật 1.1.2 Đau nhổ tiểu phẫu thuật 1.1.3 Sƣng phẫu thuật miệng 1.1.4 Khít hàm phẫu thuật miệng 1.2 KHÁNG SINH VÀ HIỆN TƢỢNG KHÁNG THUỐC 1.2.1 Kháng sinh .8 1.2.2 Hiện tƣợng kháng thuốc 13 1.3 NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG AMOXICILLINE TRONG TIỂU PHẪU THUẬT RĂNG KHÔN HÀM DƢỚI .15 1.3.1 Amoxicillin 15 1.3.2 Nghiên cứu sử dụng Amoxicillin tiểu phẫu khôn hàm dƣới 17 CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21 2.1.ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 21 2.1.1 Mẫu nghiên cứu .21 2.1.2 Tiêu chuẩn chọn mẫu 21 2.1.3 Tiêu chuẩn loại trừ 21 2.1.4 Tiêu chuẩn ngƣng nghiên cứu .22 2.2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22 2.2.1 Thiết kế nghiên cứu .22 2.2.2 Vật liệu nghiên cứu 22 2.2.3 Qui trình nghiên cứu 22 2.3 THU THẬP SỐ LIỆU 24 2.3.1 Thu thập liệu 24 2.3.2 Đánh giá đau 25 2.3.3 Đánh giá sƣng 26 2.3.4 Đánh giá khít hàm 27 2.3.5 Đánh giá nhiễm trùng 27 2.3.6 Đánh giá biến cố bất lợi 28 2.4 KIỂM SOÁT CÁC YẾU TỐ GÂY NHIỄU 28 2.5 XỬ LÝ SỐ LIỆU 29 2.6 VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU .31 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 32 3.1 ĐẶC ĐIỂM MẪU NGHIÊN CỨU 32 3.1.1 Sự phân bố tuổi giới tính 32 3.1.2 Sự phân bố loại nghiên cứu 33 3.1.3 Sự phân bố độ khó nghiên cứu 34 3.1.4 Thời gian phẫu thuật, lƣợng thuốc tê thời gian tê .34 3.2 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .37 3.2.1 Mức độ đau 37 3.2.2 Mức độ sƣng mặt 41 3.2.3 Mức độ khít hàm 45 3.2.4 Tình trạng nhiễm trùng 47 3.3 Biến cố bất lợi 52 CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN 53 4.1MẪU NGHIÊN CỨU 53 4.1.1 Giới tính 53 4.1.2 Tuổi 53 4.1.3 Loại độ khó nghiên cứu 54 4.1.4 Thời gian phẫu thuật, lƣợng thuốc tê thời gian tê .55 4.2 PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ NHIỄM TRÙNG 56 4.3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .57 4.3.1 Mức độ đau 57 4.3.2 Mức độ sƣng 60 4.3.3 Mức độ khít hàm 61 4.3.4 Tình trạng nhiễm trùng 63 4.4 BIẾN CỐ BẤT LỢI 68 Hạn chế đề tài 69 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 1: Phiếu cung cấp thông tin dành cho đối tƣợng nghiên cứu PL1 PHỤ LỤC 2: Phiếu đồng ý tham gia nghiên cứu PL4 PHỤ LỤC 3: Phiếu đồng ý cho phép tiến hành nghiên cứu PL5 PHỤ LỤC 4: Phiếu đánh giá (phần bệnh nhân tự điền) PL6 PHỤ LỤC 5: Phiếu đánh giá (phần nghiên cứu viên đánh giá) PL7 PHỤ LỤC 6: Bảng tính cỡ mẫu phần mềm PASS 14 PL8 PHỤ LỤC 7: Danh sách bệnh nhân tham gia nghiên cứu PL9 PHỤ LỤC 8: Bảng số liệu thô PL13 PHỤ LỤC 9: Một số hình ảnh trình phẫu thuật PL17 PHỤ LỤC 10: Một số hình ảnh thiết bị nghiên cứu PL23 PHỤ LỤC 11: Hình ảnh phim panorex số bệnh nhân nghiên cứu PL24 PHỤ LỤC 12: Hình ảnh bạch cầu trung tính sau nhuộm AO PL30 i Đối chiếu thuật ngữ Việt – Anh - Kháng thuốc kháng sinh: antibiotic resistance - Kháng sinh phổ hẹp: narrow-spectrum antibiotic - Kháng sinh phổ rộng: broad-spectrum antibiotic - Kháng sinh phòng ngừa: antibiotic prophylaxis - Phác đồ điều trị: therapeutic protocol ii Danh mục bảng Bảng 1.1: Phân loại mức độ khó khơn hàm dƣới theo Mai Đình Hƣng Bảng 1.2: Tóm tắt số nghiên cứu sử dụng Amoxicillin tiểu phẫu khôn hàm dƣới 19 Bảng 3.1: Sự phân bố tuổi giới tính 32 Bảng 3.2: Sự phân bố nghiên cứu 33 Bảng 3.3: Sự phân bố độ khó nghiên cứu 34 Bảng 3.4: Thời gian phẫu thuật, lƣợng thuốc tê thời gian tê môi 34 Bảng 3.5: Phân bố bệnh nhân theo mức độ đau 37 Bảng 3.6: Phân nhóm thang đánh giá đau 38 Bảng 3.7: So sánh số bệnh nhân có mức độ đau hai nhóm 38 Bảng 3.8: Mức độ đau trung bình hai nhóm 40 Bảng 3.9: Các thuốc giảm đau bệnh nhân dùng thêm 41 Bảng 3.10: So sánh số bệnh nhân dùng thêm thuốc giảm đau hai nhóm 41 Bảng 3.11: Số đo mặt theo chiều ngang chiều dọc nhóm 41 Bàng 3.12: Số đo mặt theo chiều ngang chiều dọc nhóm 42 Bảng 3.13: Mức độ sƣng mặt theo chiều ngang chiều dọc hai nhóm 42 Bảng 3.14: Độ há miệng trung bình hai nhóm thời điểm 45 Bảng 3.15: Mức độ khít hàm hai nhóm 47 Bảng 3.16: Số lƣợng bạch cầu trung bình nƣớc bọt 48 Bảng 3.17: Sự thay đổi bạch cầu nƣớc bọt trƣớc sau phẫu thuật 48 iii Bảng 3.18: Phân bố bệnh nhân theo nhiệt độ 49 Bảng 3.19: Nhiệt độ trung bình bệnh nhân qua thời điểm đánh giá 50 Bảng 3.20: Tình trạng viêm nhiễm trùng ổ 51 Bảng số liệu thô PL13 iv Danh mục biểu đồ Biểu đồ 3.1: Sự phân bố tuổi bệnh nhân tham gia nghiên cứu 33 Biểu đồ 3.2: Sự phân bố thời gian phẫu thuật 35 Biểu đồ 3.3: Sự phân bố lƣợng thuốc tê 35 Biểu đồ 3.4: Sự phân bố thời gian tê môi 36 Biểu đồ 3.5: Sự thay đổi mức độ đau trung bình hai nhóm thời điểm 40 Biểu đồ 3.6: Số đo mặt theo chiều ngang hai nhóm 44 Biều đồ 3.7: Số đo mặt theo chiều dọc hai nhóm 44 Biểu đồ 3.8: Mức độ sƣng mặt theo chiều ngang dọc hai nhóm 45 Biểu đồ 3.9: Độ há miệng hai nhóm thời điểm 46 Biểu đồ 3.10: Mức độ khít hàm hai nhóm thời điểm 47 Biểu đồ 3.11: Sự phân bố số lƣợng bạch cầu thay đổi sau phẫu thuật 49 Biểu đồ 3.12: Sự phân bố thân nhiệt bệnh nhân 51 Bảng số liệu thô (tiếp theo) 105 NGUYỄN TNH 106 HỒ QM 107 NGUYỄN BPL 108 ĐỖ TCN 1996 NỮ 1994 NAM 1993 NỮ 1993 NỮ 2 48 48 48 38 10 10 12 11 22 17 49 26 3.3 2.4 264 36.6 36.4 36.3 3.6 96 36.7 36.8 36.9 2.4 95 38 37 37 3 2 1 115 115 115 102 105 102 102 110 102 96 115 100 115 120 115 114 125 114 51 42 45 32 42 40 48 134 149 40 26 45 42 37 44 83 PARA 22 Flagyl, rabe 20 PARA Trong đó: 1: Phân nhóm; 2: Răng nhổ; 3: Độ khó theo Mai Đình Hƣng; 4: Thời gian phẫu thuật (phút); 5: Lƣợng thuốc tê (ml); 6: Thời gian tê (phút); 7: Thân nhiệt thời điểm trƣớc phẫu thuật (T0, 0C); 8: Thân nhiệt thời điểm ngày thứ hai sau phẫu thuật (T2, 0C); 9: Thân nhiệt tại thời điểm ngày thứ bảy sau phẫu thuật (T7, 0C); 10: Mức độ đau thời điểm sau phẫu thuật; 11: Mức độ đau thời điểm sau phẫu thuật; 12: Mức độ đau thời điểm sau phẫu thuật; 13: Mức độ đau thời điểm T2; 14: Mức độ đau thời điểm T7; 15: Số đo từ góc mắt ngồi đến góc hàm dƣới thời điểm T0 (mm); 16: Số đo từ góc mắt ngồi đến góc hàm dƣới thời điểm T2 (mm); 17: Số đo từ góc mắt ngồi đến góc hàm dƣới thời điểm T7 (mm); 18: Số đo từ chân dái tai đến khoé miệng thời điểm T0 (mm); 19: Số đo từ chân dái tai đến khoé miệng thời điểm T2 (mm); 20: Số đo từ chân dái tai đến khoé miệng thời điểm T7 (mm); 21: Số đo khoảng cách hai cửa thời điểm T0 (mm); 22: Số đo khoảng cách hai cửa thời điểm T2 (mm); 23: Số đo khoảng cách hai cửa thời điểm T7 (mm); 24: Số lƣợng bạch cầu nƣớc bọt thời điểm T0 (x104); 25: Số lƣợng bạch cầu nƣớc bọt thời điểm T2 (x104); 26: Số lƣợng bạch cầu nƣớc bọt thời điểm T7 (x104); 27:Tên loại thuốc bệnh nhân sử dụng thêm (PANA: panadol 500mg, EFFER: efferalgan 500mg, PARA: paracetamol 500mg, OME: omeprazole 20mg, rabe: fexo rabeprazole); 28: Lƣợng thuốc bệnh nhân sử dụng, viên) Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL17 Phụ lục 9: Một số hình ảnh trình phẫu thuật Hình: Chuẩn bị bệnh nhân Hình: Sát trùng vùng làm việc Povidine 10% Hình: Gây tê vùng thần kinh xƣơng ổ dƣới Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL18 Hình: Gây tê chỗ mặt ngồi Hình: Tạo đƣờng rạch từ góc xa ngồi 7, bao quanh mặt ngồi Hình: Tạo đƣờng rạch giảm căng từ góc ngồi xa lên cành cao xƣơng hàm dƣới Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL19 Hình: Bóc tách vạt tồn phần bộc lộ xƣơng bên dƣới Hình: Khoan xƣơng tạo rãnh mặt ngồi Hình: Chia cắt thân chân theo chiều ngồi Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL20 Hình: Dùng Dùng nạy kềmtách nhổ đơi phần Hình: răng, phíaphần xa phía xa nạy Hình: Dùng kềm nhổ phần phía xa Hình: Nạy phần phía gần Tn thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL21 Hình: Dùng kềm nhổ phần phía gần Hình: Nạo mơ viêm, bao quanh thân Hình: Làm nhẵn bờ xƣơng bén nhọn dũa Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL22 Hình: Khâu mũi rời Hình: Bơm rữa, đè ép ổ Hình: Ê kíp phẫu thuật Tn thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL23 Phụ lục 10: Một số hình ảnh thiết bị nghiên cứu Hình: Máy quay ly tâm Eppendorf Centrifuge 5702 – Sigma-Aldrich Hình: Buồng đếm Neubauer Improved, độ sâu 0,1mm, Hirschmann, Đức Hình: Hệ thống kính hiển vi huỳnh quang Carl Zeiss V630Bio, Đức Hình: Phẩm nhuộm Acridine Orange (AO) hemi (zinc chloride) salt, Sigma Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn Hình: Nhiệt kế điện tử Omron MC-720 PL24 Phụ lục 11: Hình ảnh phim panorex số bệnh nhân nghiên cứu Hình: Bệnh nhân Hồng TD., số thứ tự 1, 48, độ khó theo Mai Đình Hƣng: điểm Hình: Bệnh nhân Trần CH., số thứ tự 86, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: điểm Tn thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL25 Hình: Bệnh nhân Trần PY., số thứ tự 91, 48, độ khó theo Mai Đình Hƣng: điểm Hình: Bệnh nhân Sa DT., số thứ tự 101, 48, độ khó theo Mai Đình Hƣng: điểm Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL26 Hình: Bệnh nhân Đỗ HKV., số thứ tự 82, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: điểm Hình: Bệnh nhân Hồ AT., số thứ tự 78, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: 10 điểm Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL27 Hình: Bệnh nhân Cao HT., số thứ tự 77, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: 11 điểm Hình: Bệnh nhân Nguyễn KH., số thứ tự 56, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: 12 điểm Tn thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL28 Hình: Bệnh nhân Lƣu NS., số thứ tự 31, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: 13 điểm Hình: Bệnh nhân Phạm NTP., số thứ tự 46, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: 14 điểm Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL29 Hình: Bệnh nhân Phan TT., số thứ tự 10, 38, độ khó theo Mai Đình Hƣng: 15 điểm Tn thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn PL30 Phụ lục 12: Hình ảnh bạch cầu trung tính sau nhuộm AO Hình: Bạch cầu trung tính sau nhuộm AO quan sát kính hiển vi huỳnh quang với độ phóng đại x100 tế bào bắt màu đỏ đậm, sáng có vịng bào tƣơng xung quanh nhấp nháy ốc vi cấp Tuân thủ Luật Sở hữu trí tuệ Quy định truy cập tài liệu điện tử Ghi rõ nguồn trích dẫn ... khít hàm hai nhóm bệnh nhân sử dụng phác đồ kháng sinh phòng ngừa điều trị sau phẫu thuậtrăng khôn hàm dƣới mọc lệch So sánh hiệu giảm nhiễm trùng hai phác đồ kháng sinh sau phẫu thuật khôn hàm. .. nhiều nghiên cứu đƣợc thực nhầm so sánh hiệu Amoxicillin theo phác đồ phòng ngừa trƣớc phẫu thuật phác đồ phòng ngừa sau phẫu thuật phẫu thuật nhổ khơn hàm dƣới, với mục đích rút ngắn thời gian... sánh hiệu Amoxicillin phẫu thuật khôn hàm dƣới mọc lệch theo hai phác đồ phòng ngừa điều trị Kết cho thấy Amoxicillin dùng theo phác đồ phịng ngừa có hiệu tƣơng đƣơng với phác đồ điều trị 6- Bệnh