HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN VĂN CỪ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ CHÈ CỦA HỘ NÔNG DÂN TRONG LÀNG NGHỀ CHÈ TRUYỀN THỐNG TIÊN TRƯỜNG 1, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60 34 01 02 Người hướng dẫn khoa học: TS Chu Thị Kim Loan NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tôi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày… tháng… năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Cừ i LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn, tơi nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy cô giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hồn thành luận văn, cho phép tơi bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới TS Chu Thị Kim Loan tận tình hướng dẫn, dành nhiều cơng sức, thời gian tạo điều kiện cho suốt trình học tập thực đề tài Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Khoa Sau đại học- Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ tơi q trình học tập, thựchiện đề tài hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán viên chức xã Tiên Hội huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giúp đỡ tạo điều kiện cho suốt q trình thực đề tài Tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tập thể bà thuộc làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên nhiệt tình giúp đỡ tơi q trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi mặt, động viên khuyến khích tơi hoàn thành luận văn./ Hà Nội, ngày… tháng… năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Cừ ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục ii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục biểu đồ, sơ đồ viii Trích yếu luận văn ix Thesis abstract xi Phần Mở đầu .1 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu .3 Phần Cơ sở lý luận thực tiễn đề tài .4 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Khái niệm đặc điểm hộ nông dân 2.1.2 Những vấn đề chung làng nghề chè truyền thống 2.1.3 Tổng quan sản xuất tiêu thụ hộ nông dân 2.1.4 Tổng quan chè đặc điểm sản xuất tiêu thụ chè .10 2.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất tiêu thụ sản phẩm chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống 13 2.2 Cơ sở thực tiễn 16 2.2.1 Kinh nghiệm sản xuất tiêu thụ chè số làng nghề chè truyền thống 16 2.2.2 Bài học cho làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên .19 Phần Đặc điểm địa bàn phương pháp nghiên cứu 21 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 21 iii 3.1.1 Đặc điểm huyện Đại Từ 21 3.1.2 Đặc điểm làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, xã Tiên Hội, huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên 26 3.2 Phương pháp nghiên cứu 30 3.2.1 Phương pháp thu thập thông tin 30 3.2.2 Phương pháp xử lý số liệu 32 3.2.3 Các phương pháp phân tích thơng tin 32 3.2.4 Các tiêu kinh tế áp dụng .33 Phần Kết thảo luận .34 4.1 Thực trạng sản xuất tiêu thụ chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường xã Tiên Hội 34 4.1.1 Khái quát tình hình sản xuất chè làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 34 4.1.2 Tình hình sản xuất chè hộ nông dân làng nghề nghè truyền thống Tiên Trường xã Tiên Hội huyện Đại Từ 37 4.1.3 Tình hình tiêu thụ sản phẩm chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, xã Tiên Hội huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên .49 4.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất tiêu thụ sản phẩm chè làng nghề truyền thống .55 4.2.1 Yếu tố bên .55 4.2.2 Yếu tố bên 58 4.2.3 Đánh giá chung 64 4.3 Một số giải pháp đẩy mạnh sản xuất tiêu thụ chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 66 4.3.1 Quan điểm, định hướng mục tiêu việc đẩy mạnh hoạt động sản xuất tiêu thụ sản phẩm 66 4.3.2 Giải pháp chủ yếu để thúc đẩy sản xuất tiêu thụ sản phẩm hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường .68 Phần Kết luận kiến nghị 74 5.1 Kết luận .74 5.2 Kiến nghị 75 iv 5.2.1 Đối với UBND tỉnh Thái Nguyên .75 5.2.2 Đối với sở ban ngành tỉnh Thái Nguyên .76 5.2.3 Đối với hộ nông dân sản xuất chè .76 Tài liệu tham khảo 77 Phụ lục 79 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa Tiếng Việt CSHT Cơ sở hạ tầng LNTT Làng nghề truyền thống HT Hợp tác HTX Hợp tác xã BVTV Bảo vệ thực vật XK Xuất DN Doanh nghiệp DNQD Doanh nghiệp quốc doanh KH-CN Khoa học – công nghệ NN&PTNT Nông nghiệp phát triển nông thôn KH,CN-MT Khoa học, công nghệ - môi trường UBND Ủy ban nhân dân TNHH Trách nhiệm hữu hạn CP Cổ phần VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm vi DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1 Diện tích, suất sản lượng chè làng nghề truyền thống Tiên Trường giai đoạn 2014-2016 35 Bảng 4.2 Thông tin chung hộ điều tra 37 Bảng 4.3 Cơ cấu giống chè hộ nông dân điều tra 39 Bảng 4.4 Thông tin diện tích, suất sản lượng chè hộ điều tra 40 Bảng 4.5 Chi phí đầu tư kiến thiết trồng chè năm 41 Bảng 4.6 Chi phí sản xuất bình qn chè/năm thời kỳ kinh doanh 43 Bảng 4.7 Giá trị sản xuất, chi phí lợi nhuận tính cho chè/năm thời kỳ kinh doanh .45 Bảng 4.8 Giá trị sản xuất, chi phí lợi nhuận bình quân hộ sản xuất kiêm thu mua chế biến chè khơ thành phẩm tính cho tổng sản lượng 1ha .47 Bảng 4.9 Giá trị sản xuất, chi phí lợi nhuận bình qn hộ nông dân trồng chè kiêm chế biến chè khô thành phẩm tính cho tổng sản lượng 1ha .48 Bảng 4.10 Tổng sản lượng chè búp tiêu thụ chè làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 49 Bảng 4.11 Giá trị sản xuất chè búp tươi bình quân 1ha 51 Bảng 4.12 Giá thu mua chè tươi theo thời vụ .54 Bảng 4.13 Đánh giá mức độ ảnh hưởng số yếu tố bên đến sản xuất tiêu thụ chè 56 Bảng 4.14 Ảnh hưởng số sách đến kết sản xuất hộ 58 Bảng 4.15 Đánh giá mức độ ảnh hưởng số yếu tố bên đến sản xuất tiêu thụ chè 59 Bảng 4.16 Phân phối lợi ích bên tính cho tạ sản phẩm chè khô 60 Bảng 4.17 Phân phối lợi ích nhận từ hoạt động sản xuất-tiêu thụ chè 63 Bảng 4.18 Đánh giá hộ nơng dân khó khăn q trình sản xuất tiêu thụ chè 66 vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 4.1 Cơ cấu số giống chè năm 2016 34 Biểu đồ 4.2 Cơ cấu loại chè tổng sản lượng tiêu thụ 50 Biểu đồ 4.3 Biểu đồ suất giá trị sản xuất chè bình quân .52 Biểu đồ 4.4 Cơ cấu giá trị gia tăng bên tham gia vào trình sản xuất chè khô thành phầm 61 Biểu đồ 4.5 Cơ cấu lợi nhuận bên tham gia vào trình sản xuất chè khơ thành phầm .62 Sơ đồ 4.1 Kênh tiêu thụ sản phẩm chè tươi hộ nơng dân 53 viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Văn Cừ Tên Luận văn: Giải pháp thúc đẩy sản xuất tiêu thụ chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, huyện Đại Từ , tỉnh Thái Nguyên Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 24 21 09 95 Tên sở đào tạo: Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Luận văn nghiên cứu thực trạng sản xuất tiêu thụ sản phẩm chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên, từ đề xuất giải pháp thúc đẩy hoạt động sản xuất tiêu thụ sản phẩm chè làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên thời gian tới Phương Pháp nghiên cứu Luân văn nghiên cứu tình hình sản xuất tiêu thụ chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường địa bàn huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên từ đề xuất giải pháp nhằm thúc đẩy sản xuất tiêu thụ chè địa bàn nghiên cứu Để phân tích khách quan xác tác giả tiến hành thu thập số liệu thứ cấp cung cấp báo cáo, quy hoạch có liên quan địa bàn Ngồi tác giả tiến hành điều tra hộ nông dân nhằm thu thập số liệu sơ cấp thực tế hoạt động sản xuất tiêu thụ hộ nông dân trồng chè Các số liệu sau thu thập xử lý phần mềm Excel phân tích qua phương pháp như: Phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, phương pháp chuyên gia Thông qua phương pháp tác giả đánh giá tình hình sản xuất tiêu thụ chè hộ nông dân thay đổi qua năm thay đổi tác động từ yếu tố Từ đưa giải pháp phù hợp để đẩy mạnh hoạt động sản xuất tiêu thụ chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, huyện Đại Từ Kết Ngồi khái qt tình hình chung làng nghề chè truyền thống Tiên Trường huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, Luận văn đưa kết cho thấy thực trạng hoạt động sản xuất tiêu thụ chè hộ nông làng nghề chè truyền thống Tiên Trường sau: ix Việc chủ động nguồn lao động thu hoạch chè nhằm đảm bảo chất lượng chè Vì hộ nơng dân cần thực đổi cơng q trình thu hoạch, kết hợp với thuê lao động thu hoạch nhằm đảm bảo thời vụ sản xuất Xây dựng định mức vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sản xuất nhằm tiết kiệm chi phí; thực hạch tốn chi phí cụ thể sản xuất để giảm chi phí, nâng cao hiệu đầu tư Phân cơng, bố trí hợp lý lao động hai giai đoạn trình sản xuất, cân đối lượng chè thu hoạch với khả chế biến Học tập kinh nghiệm quản lý sản xuất phương pháp tiếp cận thị trường, đảm bảo sản xuất sản phẩm chè có chất lượng, chi phí tối thiểu, giá bán ổn định, phù hợp với nhu cầu thị hiếu thị trường Tận dụng nguồn nhiên liệu sẵn có gia đình phục vụ chế biến chè nhăm giảm chi phí sản xuất chung, cải tiến công cụ chế biến nhằm tiết kiệm nhiên liệu, quản lý tốt chi phí khác phát sinh trình sản xuất Hộ sản xuất cần áp dụng đồng nhóm giải pháp nhằm nâng cao kết hiệu trình sản xuất, tổ chức sản xuất phù hợp với quy mô điều kiện thực tế hộ, tăng cường mối liên hệ tác nhân sản xuất, hình thành chuỗi khép kín sản xuất – chế biến tiêu thụ sản phẩm Đưa giống chè có suất chất lượng cao vào sản xuất, áp dụng phương pháp sản xuất theo hướng sạch, an toàn, đáp ứng yêu cầu quy chuẩn an toàn thực phẩm nước khu vực Ngoài hộ phải thường xuyên học tập nâng cao trình độ kỹ thuật sản xuất, chế biến chè qua lớp tập huấn tổ chức địa phương tham khảo phương tiện thông tin đại chúng Xây dựng kế hoạch sử dụng quản lý vốn chi phí sản xuất hợp lý, tiết kiệm hiệu Tăng cường liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm tạo lợi sản xuất hộ 4.3.2.4 Mở rộng thị trường tiêu thụ tổ chức kênh tiêu thụ *) Thị trường đầu Với sách hỗ trợ địa phương hộ nông dân cần lựa chọn mặt hàng tiêu thụ để sản xuất tiêu thụ sản phẩm có tỷ lệ chế biến cao, chuyển đổi cấu chủng loại sản phẩm chè để đáp ứng nhu cầu thị trường nước giới Ngoài UBND huyện Đại Từ nói chung UBND xã Tiên Hội nói riêng cần hỗ trợ nâng cao lực thị trường cho người sản xuất thông qua công tác 71 khuyến nông, khuyến công, đặc biệt quan tâm đến việc cung cấp thông tin, kiến thức thị trường nâng cao lực thị trường cho nông dân Đầu tư phát triển thương hiệu Chè Đại Từ Khuyến khích, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân xây dựng phát triển thương hiệu, nhãn hiệu hàng hố cho sản phẩm Coi cách thâm nhập củng cố vị chè Thái Nguyên thị trường nước quốc tế, vừa cách thức hữu hiệu bảo vệ quyền lợi người sản xuất cạnh tranh Bên canh đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu thị trường, xúc tiến thương mại thông qua hoạt động hội chợ triển lãm nước, Festival chè, quảng bá doanh nghiệp sản xuất chè hàng hoá sản phẩm chè họ thị trường nội địa giới Thu hút đầu tư trực tiếp nước vào phát triển vùng nguyên liệu chế biến chè tỉnh Tăng cường liên doanh, liên kết doanh nghiệp nước với đối tác nước nhằm tăng cường tiềm lực xuất *) Tổ chức hợp lý hệ thống kênh tiêu thụ sản phẩm chè: Các tổ chức thương mại đơn vị chế biến chè cần có ký hợp đồng kinh tế với đại diện hộ nông dân, hợp tác xã Trong quy định rõ thời hạn hợp đồng (ổn định theo chu kỳ sản xuất chè), quy định chủng loại, chất lượng sản phẩm trách nhiệm bên trình sản xuất, tiêu thụ toán, để người sản xuất yên tâm đầu tư mở rộng sản xuất, nâng cao suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm Ngoài UBND cấp cần khuyến khích thành phần kinh tế tỉnh, tổ chức, cá nhân ngồi tỉnh có vốn, tay nghề kinh nghiệm, để thành lập đơn vị chế biến hay tổ chức tiêu thụ chè hình thức cơng ty trách nhiệm hữu hạn; doanh nghiệp tư nhân; tổ hợp tác xã hộ gia đình Có kết hợp chặt chẽ nơng nghiệp, công nghiệp thương mại để mở rộng tiêu thụ, không dừng mặt hàng nguyên liệu thô, tăng sản phẩm chè qua chế biến, tạo khả cạnh tranh sản phẩm chè thị trường 4.3.2.5 Tham gia hình thức liên kết phù hợp khâu trình sản xuất chè Phát triển kinh tế hợp tác cung ứng đầu vào, sản xuất tiêu thụ chè để hạn chế tác động tiêu cực việc tăng giá đầu vào nâng cao hiệu sản xuất chè hộ nơng dân Khắc phục tình trạng hộ nông dân đơn lẻ đối mặt với thị trường doanh nghiệp Thực tiễn cho thấy, để hộ nơng dân đối mặt trực 72 tiếp với thị trường ảnh hưởng bất lợi từ thị trường điều kiện giá biến động điều tránh khỏi phần thiệt thuộc hộ nơng dân đơn lẻ Vì thế, việc đẩy mạnh kinh tế hợp tác để hỗ trợ để nông dân hợp tác với giải pháp lâu dài để giúp họ hạn chế ảnh hưởng xấu biến động giá tăng giá đầu vào gây lên 4.3.2.6 Chú trọng hoạt động tiếp thị sản phẩm chè, xây dựng thương hiệu, tổ chức mạng lưới tiêu thụ Các cấp quyền có trách nhiệm cần đẩy mạnh cơng tác xúc tiến thương mại, tìm kiếm mở rộng thị trường, bạn hàng để có thị trường ổn định, tiêu thụ xuất trực tiếp qua tiêu thụ trung gian Cụ thể không Tỉnh mà huyện xã làng nghề Tiên Trường nhanh chóng đăng ký xây dựng thương hiệu cho chè Đại Từ nói chung thương hiệu chè Làng nghề Tiên Trường nói riêng, tham gia vào thương hiệu chè Việt Ngoài tổ chức mạng lưới tiêu thụ chè cho hộ nông dân sản xuất theo kênh sau: Chè thương phẩm đưa tiêu thụ, chè bán thành phẩm để tiếp tục tinh chế, chè nguyên liệu cung cấp cho công nghiệp chế biến Mạng lưới bao gồm chợ đầu mối, cửa hàng thương mại, đại lý thu mua nhà máy chế biến đơn vị kinh doanh chè Khơng trách nhiệm quyền đồn thể mà cịn trách nhiệm hộ nông dân việc xây dựng quảng bá thương hiệu chè, tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường tiêu thụ cho sản phẩm Trong giai đoạn kinh tế thị trường nay, sản xuất nơng nghiệp nói chung, sản xuất chè nhỏ lẻ tạo sản phẩm hàng hóa khơng đồng đều, thiếu sức cạnh tranh, gặp nhiều khó khăn việc tiêu thụ sản phẩm hiệu kinh tế thấp Do vậy, nông hộ kết hợp sản xuất theo hình thức tổ hợp tác, hay Hợp tác xã với hỗ trợ Nhà nước, doanh nghiệp nhà khoa học hàng hóa đồng số lượng, chất lượng đủ sức cạnh tranh thị trường Mặt khác, thực tế cho thấy, phải HTX công ty bảo đảm đủ tư cách pháp nhân để ký hợp đồng giao dịch, tiêu thụ sản phẩm với giá trị lớn 73 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Là làng nghề công nhận, Tiên Trường năm qua ý đến việc áp dụng máy móc, thiết bị vào sản xuất mức độ thấp, vấn đề ứng dụng đổi công nghệ cịn gặp nhiều khó khăn vốn, nhân lực Ngồi làng nghề chè truyền thống Tiên Trường có quy mơ cịn nhỏ, giá trị sản xuất số lao động mức khiêm tốn, sản phẩm làng nghề chất lượng không đồng mức độ tiêu thụ cịn hạn chế Việc trì phát triển sản xuất làng nghề gặp nhiều trở ngại mà nguồn vốn hạn hẹp, trình độ tay nghề lao động lực quản lý chủ sở hạn chế, nguyên liệu đầu vào, giá thị trường không ổn định… Qua năm với quan tâm địa phương cố gắng hộ dân, sản lượng đạt có xu hướng tăng với tốc độ tăng năm 2016 6,6% so với năm 2015 đưa mực sản lượng đạt 100,1 tấn, diện tích sản xuất chè ngày mở rộng theo chiều rộng chiều sâu Với tổng diện dích năm 2016 đạt 42,7ha tăng 3,64% so với năm 2015 góp phần tăng suất đáng kể cho hộ nông dân địa bàn làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1, với thay đổi cấu giống chè địa bàn ngày tối ưu hơn, việc đưa giống chè lai Bát tiên, Long vân, Phúc Thọ, vào trồng thay diện tích chè già cỗi tới năm 2016 suất chè tươi tăng lên đáng kể đạt 116 tạ/ha tăng 10,48% so với nă 2015 Để đạt thành tựu nhờ có đổi chế quản lý có sách khuyến khích phát triển kinh tế phù hợp nên năm qua, phát triển làng nghề Tiên Trường 1đã tăng nhanh Tuy nhiên hoạt động sản xuất địa bàn bị hạn chế số yếu tố điều kiện tự nhiên, phát triển kinh tế xã hội, yếu tố thị trường hay sách địa phường, Ngồi cịn chịu tác động lớn từ yếu tố kỹ thuật, phương thức sản xuất, quan trọng lợi ích mà hộ nơng dân nhận Chính yếu tố gây khó khăn hoạt động tiêu thụ sản phẩm, gây ảnh hưởng tới giá trị thương hiệu làng nghề chè truyền thống Tiên Trường Vì việc nghiên cứu để đưa giải pháp phát triển bền vững cho làng nghề chè Truyền Thống Tiên Trường đòi hỏi thiết Để giúp làng nghề tồn phát triển, nâng sức 74 cạnh tranh cho sản phẩm, luận văn nghiên cứu mà đưa số giải pháp: (1) Đẩy mạnh hoạt động ứng dụng tiến khoa học công nghệ sản xuất chế biến chè (2) Tăng cường khả tiếp cận vốn hộ nơng dân (3) Nâng cao trình độ kỹ thuật quản lý sản xuất kinh doanh chè hộ nông dân (4) Mở rộng thị trường tiêu thụ tổ chức kênh tiêu thụ hợp lý, han chế tối đa thay đổi đột ngột từ thị trường (5) Tham gia hình thức liên kết phù hợp khâu trình sản xuất chè (6) trọng hoạt động tiếp thị sản phẩm chè, xây dựng thương hiệu, tổ chức mạng lưới tiêu thụ 5.2 KIẾN NGHỊ 5.2.1 Đối với UBND tỉnh Thái Nguyên Cần thực hiên tốt sách quy hoạch sản xuất chè, thực sách đất đai, sách hỗ trợ vốn, hỗ trợ khoa học kỹ thuật, cung cấp thông tin thị trường, tạo điều kiện thuận lợi cho hộ sản xuất chế biến chè Quy hoạch sản xuất chè địa bàn huyện, gắn kết hộ nông dân sản xuất với sở chế biến chè đặc biệt công ty chè địa bàn huyện Có sách giao đất lâu dài cho người dân yên tâm đầu tư sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi chuyển đổi số diện tích đất trồng hiệu sang trồng chè Khuyến khích nghiên cứu lai tạo đưa vào sản xuất giống chè có suất chất lượng cao, thực hỗ trợ người dân sản xuất tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chè huyện nói chung thương hiệu sản phẩm chè làng nghề chè truyền thống Tiên Trường nói riêng Tiếp tục quy hoạch làng nghề cách khuyến khích đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, hộ gia đình làm nghề vay vốn phát triển sản xuất, đồng thời mở lớp tập huấn đào tạo nghề để giúp đỡ làng nghề có điều kiện phát triển mạnh hơn; xây dựng mơ hình làng nghề gắn kết với hộ, sở sản xuất với doanh nghiệp sản xuất, chế biến tiêu thụ sản phẩm Cần tăng cường quản lý vùng nguyên liệu, kiểm tra, giám sát việc thực hợp đồng kinh tế chủ thể kinh doanh hộ dân việc sản xuất chè, việc thu mua nguyên liệu, giá thu mua Kiểm tra, quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm sở chế biến chè; Kiểm tra việc kinh doanh, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật chè; Kiểm tra việc thực nghĩa vụ thuế đơn vị kinh doanh / 75 5.2.2 Đối với sở ban ngành tỉnh Thái Nguyên Cán nông nghiệp thuộc sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn tỉnh Thái Nguyên cần hướng dẫn nơng dân áp dụng quy trình tiết kiệm phân bón, thuốc trừ sâu, nước quy trình “3 giảm, tăng” Ngoài sở ban ngành địa bàn tỉnh cần tăng cường công tác dự báo để nắm rõ tình hình cung cầu nước diễn biến thị trường giới để đáp ứng nhu cầu nơng hộ khơng để tình trạng khan thiếu hàng nông hộ vào vụ khiến giá bị đẩy lên cao thừa hàng hóa nơng nhàn gây lãng phí nguồn vốn cung ứng nhập sản xuất 5.2.3 Đối với hộ nông dân sản xuất chè Phải có ý kiến đề xuất kịp thời vấn đề cần thiết quyền cấp, phải có trách nhiệm sản xuất theo quy trình kỹ thuật thâm canh khoa học cán khuyến nông hướng dẫn, khuyến cáo Nên vận dụng phương pháp sản xuất chè an toàn, chè hữu cơ, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu bừa bãi, bón phân quy trình kỹ thuật số lượng vừa đủ theo khuyến cáo Nên ủ gốc cho chè vào mùa khô, vừa giữ ẩm cho chè, vừa hạn chế cỏ dại, tiết kiệm công lao động làm cỏ, có tác dụng cải tạo đất tốt, lại tiết kiệm chi phí bón phân, sở tăng suất chè, tăng suất lao động, tăng hiệu kỹ thuật trồng chè 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO I Tài liệu tham khảo tiếng Việt: Giáo trình Kinh tế học Chính trị Mác – Lê nin (2005) Hội đồng Trung ương đạo biên soạn giáo trình Quốc gia môn khoa học Mác – Lê nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh Nhà xuất Chính trị quốc gia - Sự thật (tái bản) Hà Nội, năm 2005 tr 240-275 Kinh tế Chính trị Mác – Lênin (2007), Vũ Anh Tuấn, Phạm Quang Phân, Tô Đức Hạnh, Nhà xuất Tổng hợp (in lần thứ hai có sửa chữa, bổ sung), thành phố Hồ Chí Minh, năm 2007 Tr 150-175 Nguyễn Trọng Hoài (2009) Dự báo phân tích liệu kinh tế tài chính, Nhà xuất Thống kê Hà Nội tr 21- 50 Đinh Phi Hổ (2003) Giáo trình Kinh tế nông nghiệp, NXB Thống kê, Hà Nội Trần Tiến Khai (2012) Phương pháp nghiên cứu kinh tế - Kiến thức bản, Nhà xuất Lao động Xã hội Hà Nội tr 46-83 Phạm Ngọc Kiểm (2009) Giáo trình Thống kê nơng nghiệp, Nhà xuất Thống kê, Hà Nội tr 15-40 Nguyên thị Việt Châu (2014) Giáo trình Thống kê kinh doanh, Nhà xuất Đà Nẵng tr 8-26 Lê Tất Khương (1999) Giáo trình chè, Nhà xuất Nơng nghiệp, Hà Nội Phạm Văn Khơi (2007) Giáo trình phân tích sách nông nghiệp, nông thôn, Nhà xuất Đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội Tr 12-38, 196-235 10 Trịnh Xuân Ngọ (2002) Cây chè kỹ thuật chế biến, Nhà xuất Lao động Xã hội, Hà Nội 11 Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên, (2011) Đề án nâng cao lực sản xuất, chế biến, tiêu thụ chè tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011 - 2015, tháng 9/ 2011 12 Nguyễn Phong Thái (2002) Giải pháp hội nhập để nâng cao chất lượng chè Việt Nam, Báo cáo trình bày hội thảo giải pháp nâng cao chất lượng phát triển thị trường ngành chè Việt Nam ngày 26/12/2002 VITAS, Hà Nội 13 Dương Văn Tiển (2006) Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nhà xuất Xây dựng, Hà Nội 14 Uỷ ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên (2011) Báo cáo tình hình sản xuất tiêu thụ chè Thái Nguyên năm 2011 77 15 UBND huyện Đại Từ (2016) Báo cáo Tiến độ thực Đề án “Hỗ trợ phát triển sản xuất, chế biến, kinh doanh tiêu thụ chè huyện Đại Từ giai đoạn 2016-2020, ngày 14/12/2016 II Tài liệu tham khảo tiếng Anh: 17 Yamane (1967:886) Deteminining sample size,Glenn D Israel-University of Florida 78 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA HỘ Sô phiểu Ngày: Các thông tin sử dụng cho mục đích nghiên cứu để nâng cao hoạt đọng sản xuất tiêu thụ chè làng nghề Tiên Trường huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên vậy, cung cấp cho câu trả lời xác cho câu hỏi bảng câu hỏi Trân trọng cảm ơn! I THÔNG TIN CHUNG Hãy điền tất thông tin cá nhân theo mục Họ tên (tùy chọn): …………………………………………………………… Tuổi:…………… Giới tính: Nam Nữ: 4.Trình độ đào tạo: ………………………………………………………………… Tổng số nhân khẩu:………………………………( Người) Số lao động chính:…………………… Dân tộc:…………………… Địa chỉ:……………………………………… II Thông tin chi tiết trồng tiêu thụ chè Diện tích sản xuất gia đình? Loại đất Diện tích (Sào – m2) Đất trồng chè Đất chăn nuôi Đất lâm nghiệp Đất khác 79 Năng suất bình quân sản xuất chè qua năm gia đình Chỉ tiêu Năm 2014 Năm 2014 Năm 2016 Năng suất bình quân ( tạ/ Sào) Gia đình tự trồng chè hay có hỗ trợ từ bên ngoài? ……………………………………………………………………………… Cơ quan hỗ trợ: Gia đình mua giống đâu? ……………………………………………………………………………… Các khoản chi phí cho sản xuất chè Chỉ tiêu ĐVT Phân đạm Kg Phân lân Kg Phân Kali Kg Phân chuồng Kg Phân vi sinh Kg Thuốc trừ sâu 1000đ Thủy lợi 1000đ Chi phí khác 1000đ Số lượng Giá thành Các khoản chi phí cho lao động trồng chè Chỉ tiêu Số lượng công Làm đất Đào hố, bỏ phân trồng chè Chăm sóc Phịng trừ sâu bệnh Đốn chè thu hài Chi phí khác 80 Cơng/m2 Thành tiền (đồng) Các bác có áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất khơng? Có  Khơng  Các cơng cụ mà gia đình sử dụng chế biến chè? 10 Gia đình có tập huấn kỹ thuật khơng? Có  khơng  11 Nếu tập huấn, sau buổi gia đình nắm kỹ thuật nào? Nắm kỹ thuật  Năm kỹ thuật  Năm chưa kỹ thuật  Khơng rõ  12 Gia đình có hỗ trợ trình trồng chè? Vốn Giống Kỹ thuật 13.Các bác có thiếu vốn sản xuất khơng? Có  khơng  14 Các bác bán chè cho ai? STT Nội dung Nhà máy chè Người thu gom Người bán buôn Người bán lẻ Khác Số lượng (Kg) 81 Ghi 14 Những nguồn cung cấp thông tin thị trường cho gia đình là? STT Nguồn thơng tin Thường nhân Chủ sở chế biến Nông dân Cán khuyến Khơng Ít Nhiều nơng Sách, báo, tạp chí Ti vi/ đài Internet Khác 15 Doanh thu lợi nhuận tính 1ha chè gia đình? Năm Sản lượng (kg Giá bán (đ/kg) Doanh thu Lợi nhuận chè tươi) (Chè khô) (đồng) (đồng) 2014 2015 2016 16 Trong q tình sản xuất chè Ơng/bà gặp khó khăn STT Chỉ tiêu Số ý kiến Thiếu giống Đất sản xuất Đất nghèo dinh dưỡng, đất dốc Thiếu nước Khơng đủ phân bón Thiếu lao động Thời tiết 82 Thiếu vốn Giao thông lại khó khăn 10 Thiếu ký thuật 11 Chính sách hỗ trợ người dân chưa nhiều 12 Sâu bệnh 17 Gia đình thấy hiệu thu từ chè nào? 18 Xin cho biết dự định gia đình năm tới sản xuất chè nào? STT Nội dung Diện tích (m2) Giữ nguyên diện tích Giảm diện tích Mở rộng diện tích Trồng thêm giống 19 Xin cho biết sách hỗ trợ sản xuất hộ hưởng Chính sách Được hưởng Hỗ trợ vốn Khuyến nông Hỗ trợ đất đai Hỗ trợ phịng dịch bệnh 83 Khơng hưởng 20 xin cho biết theo gia đình yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất tiêu thụ chè địa bàn Diễn giải Rất lớn Lớn Rất lớn Lớn Khơng ảnh hưởng Nhóm yếu tố tự nhiên - Điều kiện thời tiết - Diện tích đất canh tác 2 Nhóm yếu tố phát triển kinh tế xã hội - Mức đầu tư - CSHT địa phương Yếu tố thị trường - Thị trường - Thơng tin thị trường Nhóm yếu tố giải pháp hỗ trợ địa phương - Chủ chương, sách Diễn giải Nhóm yếu tố kỹ thuật - Nguồn giống - Kỹ thuật sản xuất - Tình hình dịch bệnh Phương thức sản xuất tiêu thụ - Phương thức sản xuất - Phương thức tiêu thụ Nhóm yếu tố lợi ích - Lợi nhuận chưa phù hợp 84 Không ảnh hưởng 21 Xin cho biết khó khăn q trình sản xuất tiêu thụ chè Diễn giải Đánh giá khó khăn Khó khăn Khó khăn sản xuất - Giá phân bón biến động - Điều kiện khí hậu khơng thuận lợi - Tình hình dịch bệnh nhiều - Mức vay lãi ngân hàng cao lượng vay - Giao thông không thuận lợi - Nguồn nước tưới - đất dốc, bạc màu - Diện tích trồng nhỏ - Trình độ kỹ thuật cịn thấp - Lao động Khó khăn tiêu thụ - Giá chè không ổn định - Thường bị ép giá vụ - Chưa có hội quảng bá sản phẩm - Tỷ lệ hao hụt lớn - Khác 22 Các bác có đề xuất kiến nghị với quyền địa phương để phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩn nâng cao hiệu chè? Xin chân thành cảm ơn! 85 ... trạng sản xuất tiêu thụ sản phẩm chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên, từ đề xuất giải pháp thúc đẩy hoạt động sản xuất tiêu thụ sản phẩm chè làng nghề. .. phẩm chè hộ nông dân làng nghề truyền thống chè - Phân tích thực trạng sản xuất tiêu thụ hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên năm gần - Đề xuất giải pháp. .. sản xuất chè hộ nông dân làng nghề nghè truyền thống Tiên Trường xã Tiên Hội huyện Đại Từ 37 4.1.3 Tình hình tiêu thụ sản phẩm chè hộ nông dân làng nghề chè truyền thống Tiên Trường 1,