i BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y - DƢỢC THÁI NGUYÊN ĐÀO XUÂN HIỀN THỰC TRẠNG U XƠ TỬ CUNG ĐƢỢC ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT MỞ ĐƢỜNG BỤNG TẠI BỆNH VIỆN SẢN NHI BẮC GIANG Chuyên ngành: Sản phụ khoa Mã số: CK 62.72.13.03 LUẬN ÁN BÁC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP II HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: BSCKII ĐỖ BÌNH TRÍ Thái Ngun - 2014 ii Lời cam đoan Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng Các kết quả, số liệu thu đ-ợc luận ỏn trung thực ch-a đ-ợc công bố luận ỏn khác Hc viờn BS Đào Xuân Hiền iii Lời cảm ơn hon thnh lun ỏn tốt nghiệp bác sỹ chuyên khoa cấp II này, nỗ lực thân, nhận ủng hộ giúp đỡ nhiệt tình quan đồng nghiệp, nhà trường, thầy cô, bạn bè gia đình Tơi xin bày lịng biết ơn sâu sắc đến: - Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý - Đào tạo sau đại học, Bộ môn Phụ sản Trường Đại học Y Dược – Đại học Thái Nguyên; - Lãnh đạo Sở Y tế Bắc Giang, Ban Giám đốc, Khoa - Phòng đồng nghiệp Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang dạy dỗ, giúp đỡ, tạo điều kiện cho suốt thời gian học tập, nghiên cứu hồn thành luận án Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Bác sỹ CK II Đỗ Bình Trí người Thầy trực tiếp dìu dắt, giúp đỡ, hướng dẫn, góp ý, chỉnh sửa giúp tơi hồn thành luận án Tơi xin chân thành cảm ơn Các Thầy Cô giáo trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, Hội đồng thông qua đề cương, Hội đồng chấm luận án tốt nghiệp giảng dạy nhiệt tình bảo giúp tơi có kiến thức sở, kiến thức chuyên ngành đóng góp cho nhiều ý kiến quý báu để luận án tơi đạt mục tiêu đề hồn chỉnh Cuối tơi xin chân thành dành trọn lịng biết ơn tới người thân gia đình, Bống Min, bạn bè đồng nghiệp, người ln động viên, khích lệ, chia sẻ khó khăn, điểm tựa vững giúp thêm niềm tin nghị lực suốt trình học tập, thực nghiên cứu khoa học sống Thái Nguyên, ngày 20 tháng 11 năm 2014 Học viên Đào Xuân Hiền iv CÁC TỪ VIẾT TẮT AĐ : Âm đạo BN : Bệnh nhân BTC : Buồng tử cung BVPSTƢ : Bệnh viện Phụ Sản Trung ƣơng CI : Confidence Interval- Khoảng tin cậy CTC : Cổ tử cung Hb : Hemoglobin- Huyết sắc tố GPB : Giải phẫu bệnh n : Số lƣợng Bệnh nhân OR : Odds Ratio- Tỷ suất chênh PP : Phần phụ PTNS : Phẫu thuật nội soi RKRH : Rong kinh rong huyết RLKN : Rối loạn kinh nguyệt TB,BC :Tai biến, biến chứng TC : Tử cung TCBP : Tử cung bán phần TCHT : Tử cung hoàn toàn UXTC : U xơ tử cung VS : Vô sinh v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ii LỜI CẢM ƠN iii MỤC LỤC v DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ vii ĐẶT VẤN ĐỀ Chƣơng 1: TỔNG QUAN 1.1 Giải phẫu, cấu tạo mô học sinh lý tử cung 1.2 Bệnh U xơ tử cung CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu 29 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 30 2.3 Phƣơng pháp thu thập số liệu 33 2.4 Xử lý số liệu 33 2.5 Vấn đề đạo đức nghiên cứu 34 Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 35 3.1 Đặc điểm u xơ tử cung 35 3.2 Một số yếu tố liên quan đến phẫu thuật điều trị u xơ tử cung 46 3.3 Đánh giá kết phẫu thuật 52 Chƣơng 4: BÀN LUẬN 58 4.1 Thực trạng u xơ tử cung đƣợc điều trị phẫu thuật 58 4.2 Các yếu tố liên quan đến phẫu thuật điều trị u xơ tử cung 67 4.3 Kết phẫu thuật 75 KẾT LUẬN 83 KHUYẾN NGHỊ 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU DANH SÁCH BỆNH NHÂN vi DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Đặc điểm tuổi đối tƣợng nghiên cứu 35 Bảng 3.2 Đặc điểm nghề nghiệp đối tƣợng nghiên cứu 35 Bảng 3.3 Phân bố Bệnh nhân theo lý vào viện 36 Bảng 3.4 Đặc điểm bệnh sử 37 Bảng 3.5 Tỷ lệ mổ U xơ tử cung theo tuổi số lần đẻ 38 Bảng 3.6 Đặc điểm tiền sử phụ khoa 39 Bảng 3.7 Đặc điểm Hb – Thiếu máu vào viện 40 Bảng 3.8 Đặc điểm siêu âm 40 Bảng 3.9 Đặc điểm vị trí nhân xơ 41 Bảng 3.10 Đặc điểm thể nhân xơ tử cung 41 Bảng 3.11 Đặc điểm số lƣợng nhân xơ tử cung 42 Bảng 3.12 Liên quan máu trƣớc vào viện với thiếu máu 42 Bảng 3.13 Liên quan thể tích tử cung với thiếu máu 43 Bảng 3.14 Liên quan thể tích tử cung với mức độ thiếu máu 43 Bảng 3.15 Liên quan thể u xơ với thiếu máu 44 Bảng 3.16 Liên quan số lƣợng nhân xơ với thiếu máu 45 Bảng 3.17 Tỷ lệ truyền máu trƣớc mổ 46 Bảng 3.18 Liên quan tuổi phƣơng pháp phẫu thuật 48 Bảng 3.19 Liên quan số lần đẻ phƣơng pháp phẫu thuật 49 Bảng 3.20 Liên quan số lƣợng nhân xơ phƣơng pháp phẫu thuật 50 Bảng 3.21 Liên quan tuổi phƣơng pháp xử trí phần phụ 51 Bảng 3.22 Đánh giá kết phẫu thuật 52 Bảng 3.23 Liên quan độ di động tử cung tai biến, biến chứng 53 Bảng 3.24 Liên quan viêm dính tiểu khung tai biến, biến chứng 53 Bảng 3.25 Liên quan truyền máu trƣớc mổ tai biến, biến chứng 54 Bảng 3.26 Liên quan thiếu máu tai biến, biến chứng 54 Bảng 3.27 Liên quan thời gian phẫu thuật tai biến, biến chứng 55 Bảng 3.28 Tai biến, biến chứng xử trí 56 vii DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ Hình 1.1 Giải phẫu tạng chậu hông đáy chậu nữ Biểu đồ 3.1: Đặc điểm địa dƣ đối tƣợng nghiên cứu 36 Biểu đồ 3.2: Phân bố theo số lần đẻ 37 Biểu đồ 3.3: Các phƣơng pháp xử trí trƣớc mổ 46 Biểu đồ 3.4: Tỷ lệ phƣơng pháp xử trí u xơ mổ 47 Biểu đồ 3.5 Phân bố theo tính chất phẫu thuật 47 ĐẶT VẤN ĐỀ U xơ tử cung loại khối u lành tính phát triển từ tử cung Đây loại khối u sinh dục hay gặp phụ nữ lứa tuổi sinh đẻ Tỷ lệ gặp khoảng 10 - 20% bệnh nhân đến khám phụ khoa [5] Bệnh gặp phụ nữ trẻ tuổi ngƣời mãn kinh Bệnh thƣờng gặp phụ nữ không sinh đẻ sinh đẻ [5], [29], [67] Biểu lâm sàng u xơ tử cung đa dạng mà giai đoạn đầu phần lớn khơng có triệu chứng, nhiều bệnh nhân khám phụ khoa đƣợc kiểm tra sức khoẻ định kỳ phát bị u xơ tử cung U xơ tử cung gây đau bụng, rối loạn kinh nguyệt nhƣ cƣờng kinh, rong kinh, rong huyết băng kinh Tình trạng kéo dài dẫn đến thiếu máu ảnh hƣởng sức khoẻ ngƣời bệnh Những ngƣời độ tuổi sinh đẻ u xơ tử cung ngăn cản thụ thai làm tổ trứng, yếu tố góp phần gây vơ sinh Mặt khác, u xơ tử cung gây biến chứng cho thai nghén nhƣ sẩy thai, đẻ non nhƣ biến chứng đẻ thời kỳ hậu sản [71] Những phụ nữ lớn tuổi nhiều thấy dấu hiệu máu kéo dài u xơ tử cung lại lầm tƣởng rối loạn tiền mãn kinh, bệnh nhân trẻ tuổi chƣa lấy chồng có kinh nguyệt bất thƣờng kéo dài nhƣng ngại khám, nên việc phát bệnh nhiều bị muộn, dẫn đến tình trạng thiếu máu nặng nề Trƣờng hợp kèm viêm dính tiểu khung, kèm lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung có cuống dài làm sai lạc chẩn đốn khó khăn phẫu thuật, chí gây tai biến Việc điều trị cho bệnh nhân nhiều vấn đề đặt thầy thuốc phụ khoa Thái độ xử trí u xơ tử cung phụ thuộc nhiều vào vị trí, kích thƣớc, số lƣợng khối u, tuổi tình trạng bệnh nhân vào viện [5], [67] Phát hiện, chẩn đoán sớm u xơ tử cung việc làm cần thiết để đƣa hƣớng xử trí đắn nhằm hạn chế đến mức tối đa biến chứng u xơ tử cung gây Trong năm gần đây, y học có bƣớc phát triển vƣợt bậc việc chẩn đoán điều trị bệnh phụ khoa nói chung, việc chẩn đoán điều trị u xơ tử cung có thay đổi thu đƣợc kết khả quan Tuy nhiên tồn số vấn đề chẩn đoán điều trị u xơ tử cung Tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang ngồi nhiệm vụ khám chữa bệnh, cơng tác đạo tuyến sản phụ khoa, nhi khoa tuyến cuối tỉnh Bắc Giang vùng lân cận tỉnh bạn, sở đào tạo cho học viên, sinh viên Trƣờng Đại học Y - Dƣợc Thái Nguyên, học sinh Trƣờng Trung cấp Y tế Bắc Giang, Trƣờng Trung cấp Y - Dƣợc Bắc Giang Về Sản phụ khoa, năm có khoảng 14.000 ca đẻ, 3.000 ca mổ lấy thai, điều trị nội trú 2.000 Bệnh nhân Phụ khoa, phẫu thuật u phụ khoa cho khoảng gần 1.000 ca, khoảng 60% Bệnh nhân u xơ tử cung Phẫu thuật điều trị u xơ tử cung gồm bóc nhân xơ bảo tồn tử cung, cắt tử cung bán phần cắt tử cung hoàn toàn, kể bệnh nhân bị viêm dính tiểu khung, vết mổ cũ dính triển khai kỹ thuật mổ nội soi Tuy nhiên chƣa có số thống kê, hay nghiên cứu cụ thể xác định tỷ lệ mổ u xơ tử cung; triệu chứng, biến chứng u xơ tử cung nhƣ nào; kết phẫu thuật điều trị đạt sao, có tai biến biến chứng Để tìm hiểu cách tổng quát tình hình chẩn đoán điều trị u xơ tử cung phẫu thuật Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang, tiến hành nghiên cứu đề tài: "Thực trạng u xơ tử cung đƣợc điều trị phẫu thuật đánh giá kết phẫu thuật mở đƣờng bụng Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang" với mục tiêu: Mô tả thực trạng u xơ tử cung điều trị phẫu thuật mở đường bụng Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang từ 1/2013 - 6/2014 Xác định số yếu tố liên quan đến phẫu thuật u xơ tử cung Đánh giá kết điều trị u xơ tử cung phẫu thuật mở đường bụng Chƣơng TỔNG QUAN 1.1 Giải phẫu, cấu tạo mô học sinh lý tử cung 1.1.1 Giải phẫu tử cung Tử cung (TC) nằm chậu hơng, phía sau bàng quang, trƣớc trực tràng, dƣới quai ruột non đại tràng, âm đạo Tử cung hình nón cụt, dẹt trƣớc sau mà đỉnh quay xuống dƣới, có thân hình thang, kích thƣớc trung bình 4x4,5 (cm) Cổ tử cung (CTC) kích thƣớc trung bình 2,5x2,5 (cm) phần thắt lại thân cổ gọi eo dài trung bình 0,5cm [27] Lòng tử cung khoang dẹt theo chiều trƣớc sau thắt lại chỗ eo tử cung, chia thành hai buồng: buồng nhỏ dƣới nằm cổ tử cung gọi ống cổ tử cung buồng to gọi buồng tử cung (BTC) có hình tam giác mà ba cạnh lồi phía hình tam giác Hai thành trƣớc sau BTC áp sát vào Chiều sâu trung bình từ lỗ CTC tới đáy BTC khoảng 7cm Tử cung đƣợc cấu tạo từ vào gồm: - Lớp mạc hay lớp tử cung: lớp phúc mạc bao bọc tử cung Lớp phúc mạc dính chặt thân nhƣng dễ bóc tách eo - Lớp cơ: khác phần thân cổ Ở phần thân tử cung có lớp cơ: lớp ngồi lớp dọc, lớp gồm thớ đan chéo chằng chịt quấn lấy mạch máu, lớp chủ yếu gồm thớ vòng Ở phần cổ tử cung mỏng nhiều khơng có lớp rối có lớp vịng kẹp hai lớp dọc - Lớp niêm mạc lớp cùng, mỏng mảnh dính vào lớp Niêm mạc dày mỏng theo chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng bong gây tƣợng kinh nguyệt Tử cung nhận máu từ động mạch tử cung nhánh động mạch hạ vị 83 KẾT LUẬN Từ kết nghiên cứu đề tài, chúng tơi có số kết luận sau: Thực trạng u xơ tử cung đƣợc phẫu thuật điều trị: - Vị trí u xơ thƣờng gặp thân tử cung (chiếm 93,4%); eo tử cung 3,4%; cổ tử cung 0,5%, dây chằng rộng 1,1%, phối hợp 1,6% - Loại u kẽ chiếm tỷ lệ 86,6%; Dƣới mạc 2,7%; Dƣới niêm mạc 4,6%; Thể phối hợp 6,1% - Loại có nhân xơ chiếm tỷ lệ 62,2%; nhân xơ 8,9%; ≥3 nhân xơ 28,9% - Tỷ lệ thiếu máu nhập viện 34,6%, thiếu máu nặng 3,9% Tỷ lệ Bệnh nhân phải truyền máu trƣớc mổ 10,1% Thiếu máu thƣờng gặp bệnh nhân có u xơ thể dƣới niêm mạc, thể phối hợp, u xơ to tích tử cung to > tháng, có máu thời gian máu kéo dài - Các lý để bệnh nhân vào viện, định mổ: Đau hạ vị (66,8%), Rối loạn kinh nguyệt (58,1%), khám phụ khoa (3,7%) Một số yếu tố liên quan đến phẫu thuật điều trị u xơ tử cung - Mổ kế hoạch chiếm 95,5%; mổ cấp cứu chiếm 3,4%; mổ cấp cứu trì hỗn 1,1% - Tỷ lệ bóc nhân xơ 5,7%; Cắt TCBP 75,5%; Cắt TCHT 18,8% - Tuổi trung bình 45,79 ± 6,02, nhóm 40 - 49 tuổi chiếm 57,0% Tuổi trung bình nhóm bóc nhân xơ 36,64 ± 4,31; nhóm cắt TCBP 45,88 ±5,83; nhóm cắt TCHT 48,22 ± 4,50; Khơng có BN >50 tuổi bóc nhân xơ bảo tồn tử cung - Bệnh nhân mãn kinh có tỷ lệ 6,6% - Cắt phần phụ nhóm Bệnh nhân ≥ 50 tuổi 54,9%; nhóm Bệnh nhân mãn kinh 100% 84 - Phẫu thuật cắt tử cung chủ yếu phụ nữ đẻ: Bệnh nhân đẻ lần có tỷ lệ 52,6%, từ lần trở lên 87,4% - Số lƣợng nhân xơ nhiều phẫu thuật bóc u bảo tồn tử cung khó khăn - Thời gian phẫu thuật dài nhóm tích tử cung to >3 tháng Kết phẫu thuật mở đƣờng bụng - Kết phẫu thuật đạt tốt 96,6% - Thời gian phẫu thuật trung bình 67,23 ± 13,08 (phút), nhóm có tai biến, biến chứng 83,67 ± 12,88 (phút) - Thời gian điều trị hậu phẫu trung bình 7,22 ± 1,04 (ngày), nhóm khơng bị tai biến, biến chứng 7,09 ± 0,64 (ngày), nhóm có tai biến, biến chứng 10,87 ± 2,62 (ngày) - Tỷ lệ tai biến, biến chứng 3,4% chảy máu chiếm 0,9% nhiễm trùng thành bụng 2,5% Hay gặp tai biến, biến chứng đối tƣợng u xơ tử cung có biến chứng thiếu máu, phải truyền máu trƣớc mổ, mổ cấp cứu; có viêm dính tiểu khung kèm theo, thể tích tử cung to >3 tháng, di động tử cung kém… - 100% dùng kháng sinh điều trị 85 KHUYẾN NGHỊ - Thăm khám kỹ càng, tỷ mỷ, đƣa chẩn đốn xác định, lựa chọn phƣơng pháp phẫu thuật điều trị u xơ tử cung, cách thức phẫu thuật phù hợp, chăm sóc sau mổ cho đạt kết tốt nhất, an tồn nhất, chi phí thấp nhất, tránh tai biến - biến chứng - Tuyên truyền giáo dục nâng cao kiến thức chăm sóc sức khoẻ sức khoẻ sinh sản cho ngƣời dân để khám, phát hiện, điều trị u xơ tử cung sớm, tránh biến chứng nặng u xơ tử cung nhƣ thiếu máu nặng - Triển khai thêm phƣơng pháp khác phẫu thuật điều trị u xơ tử cung nhƣ: phẫu thuật nội soi, cắt tử cung đƣờng âm đạo 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT Cao Thị Thuý Anh (2011), Các phương pháp phẫu thuật u xơ tử cung Bệnh viện Phụ Sản Trung ương năm 2010, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa cấp II, Trƣờng Đại học Y Hà Nội Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang (2013), Báo cáo tổng kết năm 2013, Phòng Kế hoạch tổng hợp Lê Thanh Bình cộng (2009), “Đánh giá bƣớc đầu hiệu điều trị u xơ tử cung Mifepriston”, Hội nghị Sản phụ khoa Việt-Pháp năm 2009, tr 109-120 Bộ môn Huyết học - Truyền máu Trƣờng Đại học Y Hà Nội (2004), “Phân loại thiếu máu”, Bài giảng Huyết học Truyền máu, Nhà xuất Y học tr.158 Dƣơng Thị Cƣơng, Nguyễn Đức Hinh (1999), “U xơ tử cung”, Phụ khoa dành cho thầy thuốc thực hành, Nhà xuất Y học, tr.58 - 67 Phan Trƣờng Duyệt (1998), “Phẫu thuật tử cung qua đƣờng bụng”, Phẫu thuật sản phụ khoa, Nhà xuất Y học tr.386 - 424 Phan Trƣờng Duyệt (1999), “Siêu âm chẩn đoán thay đổi tử cung”, Kỹ thuật siêu âm ứng dụng sản phụ khoa, Nhà xuất khoa học kỹ thuật, Hà Nội, tr.372 - 388 Phạm Minh Đức (2000), “Sinh lý sinh sản nữ”, Sinh lý học tập II, Nhà xuất Y học tr.143 - 148 Nguyễn Hải Hà (2013), “Nghiên cứu hiệu thuốc viên TADIMAX điều trị u xơ tử cung”, Hội nghị Sản phụ khoa ViệtPháp năm 2013, tr.69-76 10 Nguyễn Đức Hinh (2000), “Kỹ thuật soi buồng tử cung”, Nội soi sản phụ khoa, Nhà xuất Y học tr.108 87 11 Nguyễn Đức Hinh (2012), “ Các kỹ thuật cắt tử cung”, Nhà xuất Y học 12 Vƣơng Tiến Hòa (2001) “Khối u sinh dục nữ”, Sức khỏe sinh sản, Nhà xuất Y học, tr.240 - 257 13 Nguyễn Thị Thu Hƣờng (2009), Nghiên cứu phẫu thuật cắt tử cung số bệnh phụ khoa lành tính Bệnh viện Phụ sản Trung ương năm 2008, Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ y học, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 14 Trần Thanh Hƣơng (2012), Nghiên cứu kết cắt tử cung hoàn toàn u xơ tử cung bằn phẫu thuật nội soi Bệnh viện Trung ương quân đội 108, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa cấp II, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 15 Đỗ Kính (1998), “Tử cung”, Mô học, Nhà xuất Y học tr.420 - 428 16 Hồng Văn Kết (2003), Nhận xét tình hình điều trị UXTC viện BVBMTSS năm 2002, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ y khoa, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 17 Đinh Tố Liên (2002), Nhận xét điều trị UXTC có biến chứng chảy máu viện BVBMTSS năm 2000 - 2001, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ y khoa, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 18 Nguyễn Khắc Liêu (2000), “Rong kinh rong huyết”, Bài giảng sản phụ khoa, Nhà xuất Y học, tr.253 - 258 19 Nguyễn Khắc Liêu (2000), “Sinh lý phụ khoa”, Bài giảng sản phụ khoa, Nhà xuất Y học, tr.235 - 238 20 Nguyễn Thị Phƣơng Loan (2005), Nghiên cứu tình hình xử trí u xơ tử cung phẫu thuật Bệnh viện Phụ Sản Trung ương năm 2004, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa II, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 21 Nguyễn Thị Phƣơng Mai (2009), Tình hình bóc u xơ tử cung qua nội soi Bệnh viện Phụ sản Trung ương từ 1/2005-6/2009, Luận văn tốt nghiệp 88 thạc sỹ y học, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 22 Lê Thị Xuân Mai (2004), Đối chiếu đặc điểm lâm sàng, kết điều trị với giai đoạn lâm sàng mô bệnh học ung thư cổ tử cung Bệnh viện Phụ sản Trung ương năm (6/1999 - 6/2004), Luận văn tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa cấp II, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 23 Nguyên Nguyên Ngọc (2007), Tình hình phẫu thuật điều trị u xơ tử cung Bệnh viện Phụ Sản Trung ương từ 2/2007 – 7/ 2007, Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ y học, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 24 Đinh Thế Mỹ, Phan Trƣờng Duyệt (2000), “U xơ tử cung”, Lâm sàng sản phụ khoa, Nhà xuất Y học, tr.435 - 443 25 Nguyễn Bá Mỹ Nhi (2005), “Đánh giá bƣớc đầu ứng dụng phẫu thuật nội soi điều trị bóc nhân xơ tử cung”, Nội san Sản phụ khoa năm 2005 tr.115 - 121 26 Đào Ngọc Phong (2006), Phương pháp nghiên cứu khoa học y học sức khoẻ cộng đồng, Khoa Y tế công cộng-Trƣờng Đại học Y Hà Nội 27 Nguyễn Quang Quyền (1995), “Cơ quan sinh dục nữ”, Giải phẫu học tập 2, Nhà xuất Y học, tr.223 - 231 28 Nguyễn Quang Quyền, Phạm Đăng Diêu (2004), ATLAS giải phẫu ngƣời, Nhà xuất y học, tr.366 29 Vũ Nhật Thăng (2000), “U xơ tử cung”, Bài giảng sản phụ khoa, Nhà xuất Y học, tr.290 - 298 30 Đỗ Minh Thịnh (2007) , Đánh giá phẫu thuật cắt tử cung đường âm đạo Bệnh viện Phụ sản Trung ương 2003-2007, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ chuyên khoa cấp II, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 31 Hồ Văn Thu (2001), Nghiên cứu tình hình u xơ tử cung người có thai điều trị Viện BVBMTSS năm 1996 - 2000, Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Y học, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 89 32 Kim Trang (2003), “Làm tắc động mạch tử cung phƣơng pháp hiệu điều trị u xơ tử cung”, Tuần tin tức Y dược qua mạng Internet số 41 33 Trƣờng Đại học Y-Dƣợc - Đại học Thái Nguyên (2011), Phương pháp nghiên cứu khoa học lĩnh vực y học (Giáo trình sau đại học), Nhà xuất y học 34 Lê Thị Thanh Vân (2000), “Lịch sử soi buồng tử cung”, Nội soi phụ khoa, Nhà xuất Y học Hà Nội, tr.98 - 101 35 Vũ Thanh Vân (2002), Nghiên cứu kết phẫu thuật bóc tách u xơ tử cung Viện BVBMTSS 1996 - 2000, Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Y học, Trƣờng Đại học Y Hà Nội 36 Nguyễn Đức Vy, Nguyễn Đức Hinh (2005), “Đánh giá hiệu quả, độ an toàn khả chấp nhận thuốc Trinh nữ hoàng cung điều trị u xơ tử cung” (Đề tài nghiên cứu cấp bộ, nghiệm thu tháng 8/2005) TIẾNG ANH 37 Ahmad A., Qadan L., Hassan N., Najarian K (2002), “Uterine artery embolization treatment of uterine fibroids: effect on ovarian funtion in younger women”, J Vasc Interv Radio Oct; 13 (10), p.1017 - 20 38 Ahmed F., Vasti S (2001), “Infection complication following abdominal hysterectomy in Karachi Pakistan”, Int J Gynaecol Obstet Apr; 73(1), 27 – 34 39 Bren Linda (2011) “Alternatives to hysterectomy: new technologies, More option”, FDA Consumer magazine, November - December, p.1 - 40 Buttram V C., Reiter R C (1981), “Uterine leiomyoma: etiology, symtomatology and management”, Fertil Steril, T.36, p.433 - 445 41 Candiani G.B., Fedele L., Parazzino F., Villa L (1991), “Risk of recurrence after myomectomy” Br J Obstet Gynecol; T.98, p.385 - 389 90 42 Debodinance P (2011), “Hysterectomy for benign lesion in the north of France: epidemiology and postoperrative event” J Gyneco Obstet Biol Reprod Apr; 30 (2), p.151 - 43 Elizabeth A Stewart (2001), “Uterine Fibroids”, Lancet Vol 357, p.293-98 44 Elizabeth A Stewart (2013), “Overview of treatment uterine leiomyomas (Fibroids)”, Literature review current through: Nov 2014 ( This opic last updated Jul 19, 2013 45 Exacoustos C (1993), “Ultrasound diagnosis of uterine myoma and complications in pregnancy”, Obstet Gynecol, T.82(1), p.97-101 46 Felberbaum RE., Ludwig M., Diedrich K (1999), “Medical treatment of uterine fibroids with the LH - RH antagonist: Cetrorelix”, Contracept Fertil Sex Oct; 27(10), p.701-709 47 Garcia C-R., Tereck RW (1984), “Submucosal leiomyomas and infertility”, Fertil, T.42, p.16-19 48 Glevin K., Palvio P (1990), “Uterine myomas in pregnancy”, Acta Obstet Gynecol Scand, T.69, p.617-619 49 Grigorieva V., Chen - Mok M., Tarasova M., Mikhailov A (2003), “Use of a levonorgestrel - releasing intra uterine system to treat bleeding relate to uterine leiomyomas” Fertil Steril Nov; 80(5): p.1291-2; author reply 1292-3 50 Hills S.D., Marchbanh P.A., Peterson H.B (1996), “Uterine size and rick of complication among undergoing abdominal hysterectomy for leiomyomas” Obstet Gynecol Apr; 87(4), p.539-43 51 Kette LM., Murphy AA., Morales AJ., Yen SS (1994), “Clinical efficacy of the antiprogesterone RU486 in the treatment of endometriosis and uterine fibroids” Hum Reprod Jun; Suppl 1, p.116-20 91 52 Kirsten Hald MD., Anton Langebrekke MD., Nils Einon Klow MD., Hans Jorgen Noreng MD., Anetli Bugge Berg MD and Olav Istre MD (2004), Laparoscopic occlusion of uterine vessels for the treatment of symptomatic fibroids Initial experience and comparision to uterine artery embolizasion“ Jan vol 190, p.37-43 53 Lambaudi E., Boukerrou M., Cosson M., Querleu D., Crepin G (2011), “Hysterectomy for benign lession peroperation and early postoperative complication”, Ann chir, May; 125 (4), p.340-5 54 Litta P., Vasile C., Merlin F (2003), “A new technique of hysteroscopic myomectomy with enucleation in toto”, J Am Assoc Gynecol Laparosc May 10 (2), p.263-70 55 Mahbouli S (2001), “Management of uterine fibromas Report of 219 case”, Tunis Med., T.79 (10), p.515-520 56 Malzomi M., Roton M (2003), “Fertility after laparoscopic myomectomy of large iterin myomas: Operative technique and preliminary result” Eur J Gynaecol Omcol 24 (1), p.79 - 82 57 Meikle S.F., Nugent E.W., Orleans M (1997), “Complication and recovery from laparoscopy - assisted vaginal hysterectomy compared with abdominal and vaginal hysterectomy”, Obstet Gynecol Feb 89 (2), p.304-11 58 Millerjanet Lochrane., Phi D (2003), “Uterine Fibroid Embolization” Radiology round, December, Volume 1, Issue 59 Nguyen - Duc H (2003), “Large uterine fibroma in a 15 year old adolescent Giant leiomyoma in adolescent”, J Gynecol Obstet Biol Reprod T32 (8 Pt 1), p.748 – 50 60 Ploszynski A (1997), “Surgical treatment of uterine myoma need for surgery and long -term result”, Ginekol Pol Sep; 68 (9), p.423-6 92 61 Ravina J.H (2000), “Pregnancy after embolisation of uterine myoma: report of 12 cases”, Fertil steril, p.1241-1243 62 Ravina J.H (2000), “Arterial embolization of iterine myoma results of 286 cases”, J Gyneco- Obstet, p 272-5 63 Shen CC., Wu MP., Kung FT (2003), “Major complication associated with laparoscopic - assisted vaginal hysterectomy” JAn Assoc Gynecol Laparosc May; 10 (2), p.147 -53 64 Venkatachalam S., Bagratee J.S., Moodley J (2004) “Medical management of uterine fibroids with Medroxyprogesteron acetat (Depoprovera): A pilot suty” Journal of Gynaecology and Obstetric, vol 24, No.7, p.798-800 65 Vissco AG., Barber MD., Myers ER (2012), “Latrogenic ureteral injury and the development of vesico - vaginal fistula: a complication of total hysterectomy for myoma uteri” Am J Obstet Gynecol Oct; 187 (4), p.1008-12 66 Wang L., Merkur (2010) „‟Laparoscopic H., Hardas G., Soo S., Lujic S hysterectomy in the presence of previous caesarean section: a review of one hundred forty0 one cases in the Sydney West Advanced Pelvic Surgery Unit‟‟, J Minim Invasive Gynecol; Mar-Apr, 17(2), p.186-191 TIẾNG PHÁP 67 Bernard Jean., Louis Blan C.(1999), “Fibromyomes uterins”, Gynecologie Obstet Reprod T.27, p.730-5 68 Boubli L (1999), “Traitement medical des fibromes uterins”, J Gynecologie Obstet Biol Reprod T.27, p.729-31 69 Bouret J.M (1999), “Place de 1‟embolosation dans la pathologie 93 myomateuse”, J Gynecol Obstet Biol Reprod, T.28, p.753-760 70 Christin S., Wirthner (1999), Fibromes classification et physiopathologie”, J Gynecol Obstet Biol Reprod, T.28, p.707-714 71 Diluca D (1981), Fibrome et grossesse propos de 476 cas thèse Paris 72 Gilles Desauchniers M.D (2011), “Les fibromes uterin” Dept Obstetrique gynecologie, Hopital du scare ceur de Montreal Mise a Jurin, http: //www.crhsc 73 Joelyne Aubry et Robert Dehim (2003), “Fibrome uterin”, Quoc De Neuf Sur Proteus, http://www.reseaproteus.net 74 Monnier J.E., Bernardi C (1986), “Lassociation fibrome et grossesse.A propos de 51 observations relevee d‟avrill 1976 a decemder” 75 T.Vuoch.Santini (2012), “Etude des fibromes uterin dans le service de gynecologie du centre national de protection maternelle et infantile”,http: www.kh refer org/chodg ct/revne/52/etude.Htm 94 PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU STT…… Đề tài:‘’Phẫu thuật UXTC BV Sản Nhi Bắc Giang năm 2013-2014’’ PHẦN HÀNH CHÍNH : Số bệnh án: Họ tên: Tuổi: Ngày vào viện: .Ngày mổ……….Ngày viện: .Ngày ĐT Nghề nghiệp:1.Cán bộ; 2.Công nhân; Nội trợ; 4.Làm ruộng; Nghề khác Nơi sinh sống: Thành thị Nông thơn TIỀN SỬ BỆNH NỘI KHOA: 1.Khơng; 2.Có: 1.THA 2.ĐTĐ 3.Basedow 4.Khác TIỀN SỬ SẢN KHOA : PARA :…………… Số lần đẻ: Chƣa đẻ, Đẻ: 1lần, Đẻ 2lần, Đẻ  Mổ đẻ : …….lần TIỀN SỬ PHỤ KHOA : Chu kỳ kinh…… ngày; Đều Không Chƣa mãn kinh, Đã mãn kinh : Thời gian MK: …….năm Phẫu thuật tử cung: Chƣa phẫu thuật Bóc nhân xơ ; Mổ đẻ PT vùng tiểu khung: 1.VRT 2.GEU 3.VFF 4.UBT 5.Triệt sản 6.Khác TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG UXTC Lý vào viện : Tự sờ thấy u Khám phụ khoa Đau hạ vị Rong kinh-huyết Băng kinh- huyết Ra dịch ÂĐ RL tiểu tiện 8.RL tiêu hoá Thời gian diễn biến TCLS trước vào viện : ……………tháng Thời gian phát u đến vào viện: ………tháng/ Điều trị nội khoa trƣớc vào viện: Không … năm Có Thời gian ĐT:…………Thuốc điều trị:………………………… ………… 95 TRIỆU CHỨNG CẬN LÂM SÀNG: Siêu âm: KíchThƣớc TC …….x… x…… (mm) Khối âm vang khác TC: 1.có KThƣớc:…….x………x…….x… ; Khơng Tồn TC; Thành trƣớc; Thành sau; 4.Thành bên Vị trí: Đáy ThânTC; EoTC; CTC Khác Bệnh lý kèm theo: 1.UBT 2.ULNMTC 3.Ứ nƣớc VT Khối buồng CTC XN máu: Hb:…… g/l; HC:………T/l; BC:…….G/l; Hct:.……, Nhóm máu… Chụp buồng tử cung: Khơng Có Tổn thƣơng CTC: Có: ……………………………… Khơng Khám: Kích thƣớc TC:………….tháng Di động TC: 1.Tốt 2.Hạn chế 3.Dính XỬ TRÍ TRƢỚC MỔ: Khơng xử trí gì; Nạo BTC + thuốc co hồi TC 2.Tăng co TC đơn Truyền máu: … đơn vị máu truyền =…… ml Chẩn đoán trƣớc mổ: ………………………………………………………… KHI PHẪU THUẬT: Chẩn đoán sau mổ:………………………………………… Tình trạng tiểu khung: Khơng dính Khối lƣợng TC:…… Dính Số lƣợng U:……… Vị trí: 1.Thân Eo 3.CTC 4.Trong D/c rộng 5.Khác Loại UXTC: Kẽ 2.Dƣới mạc 3.Dƣới niêm mạc 4.Kết hợp 5.Xơ hố TÍNH CHẤT PT: Mổ cấp cứu Mổ CC có trì hỗn CÁCH THỨC PT: thời gian PT:………….phút Mổ phiên PP Trừ đau: Tê TS 2.NKQ 96 1> Bảo tồn: Bóc nhân xơ 1.Thành cơng Mở bụng Nội soi phẫu thuật Không thành cơng: -> 2>Cắt TC hồn tồn: Mở bụng; NSPT; Đƣờng Âm đạo Bóc nhân trƣớc cắt TC□ Khác:…………………………………… 3>Cắt TC bán phần: Mở bụng Nội soi Bóc nhân trƣớc căt TC□□ Xử trí phần phụ: 1.Để lại 2PP; - Vết mổ: Ngang Tai biến mổ: Cắt 1PP; 3.Cắt 2PP Dọc Số Đơn vị truyền máu mổ:…… = …… ml 1.Tổn thƣơng hệ tiết niệu: 1.Bàng quang 2.Niệu quản 3.BQ+NQ 2.Tổn thƣơng hệ tiêu hóa: Ruột non 2.Đại tràng 3.Chảy máu nhiều: 1.Khâu cầm máu 2.Thắt ĐM hạ vị Biến chứng sau mổ : 1.Chảy máu mỏm cắt ; Tụ máu mỏm cắt; Nhiễm trùng mỏm cắt 4.Chảy máu thành bụng 5.Nhiễm trùng thành bụng 6.Khác :…………… Vị trí:……………… Lƣợng máu:.… ml,… Đv máu truyền sau mổ:… ml CHẨN ĐỐN GIẢI PHẪU BỆNH LÝ 1.Có UXTC Số u: …… , Loại: 1.Kẽ 2.Dưới Thanh mạc 3.Dưới niêm mạc TC xơ hóa 2.UXTC + LNMTC ở: 1.Cơ TC 2.Buông tứng UXTC+ UBT 3.Cùng đồ ; Loại: 1.U bì; Nhầy; Khác ĐIỀU TRỊ KHÁNG SINH SAU MỔ: 1.KS dự phòng Ngƣời lập phiếu KS điều trị 97 ... c? ?u đề tài: "Thực trạng u xơ tử cung đƣợc đi? ?u trị ph? ?u thuật đánh giá kết ph? ?u thuật mở đƣờng bụng Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang" với mục ti? ?u: Mô tả thực trạng u xơ tử cung đi? ?u trị ph? ?u thuật. .. ph? ?u thuật mở đường bụng Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang từ 1/2013 - 6/2014 Xác định số y? ?u tố liên quan đến ph? ?u thuật u xơ tử cung Đánh giá kết đi? ?u trị u xơ tử cung ph? ?u thuật mở đường bụng 3 Chƣơng... BÀN LUẬN 58 4.1 Thực trạng u xơ tử cung đƣợc đi? ?u trị ph? ?u thuật 58 4.2 Các y? ?u tố liên quan đến ph? ?u thuật đi? ?u trị u xơ tử cung 67 4.3 Kết ph? ?u thuật 75 KẾT LUẬN