Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh Phần II Thực trạng công tác kế toán tiền lơng và các khoản trích theo lơng của công ty C PHN PHT TRIN TRUYN THễNG TRUYN HèNH. I. Đặc điểm yêu cầu quản lý lao động, tiền lơng của Công ty C PHN PHT TRIN TRUYN THễNG TRUYN HèNH. 1. Những vần đề chung về tiền lơng: 1.1: Nguồn gốc, bản chất của tiền lơng: Tiền lơng là toàn bộ khoản tiền phải trả để bù đắp cho ngời lao động khi họ làm một công việc nào đó. Đây là khoản chi phí lớn, hay nói cách khác là một khoản nợ phải trả của mỗi doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động. Tiền lơng là nguồn thu nhập chủ yếu của ngời lao động. Bởi vậy, độ lớn tiền lơng không những phải đảm bảo tái sản xuất mở rộng về số lợng và chất lợng lao động của ngời lao động đã hao phí mà còn phải đảm bảo nuôi sống gia đình họ. Vấn đề đặt ra: Các doanh nghiệp cần phải hạch toán chi phí tiền lơng một cách chính xác, đầy đủ, hợp lý nhằm tiết kiệm chi phí tiền lơng cũng nh tính đúng lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt đợc. Song bởi cách trả thù lao thờng không thống nhất giữa các bộ phận, các đơn vị, các thời kỳ nên việc hạch toán chi phí tiền lơng rất phức tạp. Hạch toán chính xác chi phí về lao động có vị chí quan trọng, là cơ sở để xác định giá thành sản phẩm, giá bán sản phẩm. Đồng thời, nó còn là căn cứ để xác định các khoản nghĩa vụ phải nộp cho ngân sách Nhà nớc, cho các cơ quan phúc lợi xã hội. Bên cạnh việc hạch toán chi phí chính xác, hợp lý thì công tác tổ chức tập hợp ghi sổ để báo cáo, cung cấp kịp thời thông tin cho quản lý cũng không kém phần quan trọng, đòi hỏi phải có một hệ thống chứng từ, sổ sách kế toán hợp lý, rõ ràng, khoa học, chính xác. Trong nền kinh tế thị trờng và sự hoạt động của thị trờng sức lao động (hay còn gọi là thị trờng lao động) là hàng hoá, do vậy tiền lơng là giá cả của sức lao động . Khi phân tích về nền kinh tế t bản chủ nghĩa, nơi mà các quan hệ thị trởng thống trị mọi quan hệ kinh tế, xã hội khác. C. Mác viết :" Tiền công không phải là giá trị hay giá cả của lao động mà chỉ là một hình thái cải trang của giá trị hay giá cả sức lao động". Tiền lơng phản ánh nhiều quan hệ kinh tế, xã hội khác nhau. Tiền lơng trớc hết là số tiền mà ngời sử dụng lao động trả cho ngời lao động. Đó là quan hệ kinh tế của tiền lơng. Mặt khác, do tính chất đặc biệt của loại hàng hoá sức lao động mà tiền lơng không chỉ thuần tuý là vấn đề kinh tế mà còn là một vấn đề xã hội rất quan trọng, liên quan đến đời sống và trật tự xã hội. Đó là quan hệ xã hội. Trong quá trình hoạt động, nhất là hoạt động kinh doanh, đối với các chủ doanh nghiệp, tiền lơng là một phần chi phí cấu thành chi phí sản xuất - kinh doanh. Vì vậy, tiền lơng luôn đợc tính toán và quản lý chặt chẽ. Đối với ngời lao động tiền lơng là thu nhập từ SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 11 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh quá trình lao động của họ, phần thu nhập chủ yếu đối với đại đa số lao động trong xã hội có ảnh hởng trực tiếp đến mức sống của họ. Phấn đấu nâng cao tiền lơng là mục đích hết thảy của ngời lao động . Mục đích này tạo động lực để ngời lao động phát triển trình độ và khả năng lao động của mình. Trong điều kiện của một nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần nh ở nớc ta hiện nay, phạm trù tiền lơng đợc thể hiện cụ thể trong từng thành phần và khu vực kinh tế. Trong thành phần kinh tế Nhà nớc và khu vực hành chính sự nghiệp (khu vực lao động đ- ợc Nhà nớc trả lơng) tiền lơng là số tiền mà các doanh nghiệp quốc doanh, các cơ quan, tổ chức của Nhà nớc trả cho ngời lao động theo cơ chế và chính sách của Nhà nớc và đợc thể hiện trong hệ thống thanh toán lơng, bảng lơng do Nhà nớc quy định. Trong các thành phần về khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, tiền lơng chịu sự tác động và chi phối rất lớn của thị trờng, thị trờng lao động . Tiền lơng ở khu vực này dù vẫn nằm trong khuôn khổ luật pháp và theo những chính sách của Chính phủ, nhng là những giao dịch trực tiếp giữa chủ và thợ, những "mặc cả" cụ thể giữa một bên làm thuê và một bên đi thuê. Những hợp đồng lao động này có tác động trực tiếp đến phơng thức trả công. Đứng trên phạm vi toàn xã hội, tiền lơng đợc xem xét và đặt trong quan hệ về phân phối thu nhập, quan hệ sản xuất và tiêu dùng, quan hệ về trao đổi và do vậy các chính sách về tiền lơng, thu nhập luôn là các chính sách trọng tâm của mọi Quốc gia. Nh vậy, tiền lơng là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống cần thiết mà doanh nghiệp trả cho ngời lao động theo thời gian, khối lợng công việc và chất lợng lao động mà ngời lao động đã cống hiến cho doanh nghiệp. Chức năng của tiền lơng: + Chức năng thớc đo giá trị : Tiền lơng trả cho sức lao động, tức là giá cả của hàng hoá, sức lao động mà ngời sử dụng( Nhà nớc, các tổ chức kinh tế xã hội, các doanh nghiệp) và ngời cung ứng thoả thuận với nhau theo luật cung cầu giá cả trên thị trờng lao động. Tiền lơng là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống cần thiết mà doanh nghiệp trả cho ngời lao động theo thời gian, khối lợng công việc đã cống hiến cho doanh nghiệp. Khi tiền lơng trả cho ngời lao động ngang với giá trị sức lao động mà họ bỏ ra trong quá trình thực hiện công việc. Xã hội có thể xác định chính xác hao phí lao động của toàn thể cộng đồng thông qua tổng quỹ lơng cho toàn bộ ngời lao động. Điều này có ý nghĩa quan trọng giúp Nhà nớc hoạch định về các chính sách, chiến lợc về lao động tiền l- ơng. SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 22 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh + Chức năng tái sản xuất sức lao động : Quá trình tái sản xuất sức lao động đợc thực hiện bởi nhờ việc trả công cho ngời lao động thông qua tiền lơng. Theo Mác: " Sức lao động là toàn bộ khả năng về thể lực và trí lực tạo nên cho con ngời khả năng sáng tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội". Sức lao động là sản phẩm của lịch sử, luôn đợc hoàn thiện và nâng cao nhờ thờng xuyên đợc khôi phục và phát triển. Bản chất của tái sản xuất sức lao động duy trì và phát triển sức lao động, nghĩa là bảo đảm cho ngời lao động có một khối lợng t liệu sinh hoạt nhất định để có thể duy trì, phát triển và sản xuất ra sức lao động, đồng thời nâng cao chất lợng lao động. + Chức năng kích thích sức lao động bảo đảm cho ngời lao động làm việc có hiệu quả, khuyến khích tăng năng suất lao động : Thực tế cho thấy, khi tiền lơng phù hợp tức là ngời lao động đợc trả công xứng đáng sẽ tạo niềm say mê, hứng thú tích cực làm việc, phát huy tinh thần làm việc sáng tạo, tự học hỏi để nâng cao trình độ, gắn trách nhiệm bản thân và lợi ích tập thể. Tiền lơng là công cụ khuyến khích vật chất, là động lực thúc đẩy sản xuất phát triển. Nh vậy, tiền lơng phải đợc trả theo kết quả lao động, có nh vậy mới khuyến khích đ- ợc ngời lao động làm việc có hiệu quả và năng suất hơn. + Chức năng giám sát lao động: Ngời sử dụng lao động thông qua việc trả lơng cho ngời lao động có thể tiến hành kiểm tra, theo dõi, quan sát ngời lao động làm việc theo kế hoạch, tổ chức của mình để đảm bảo chi phí tiền bỏ ra phải đem lại kết quả và hiệu quả cao. Nhà nớc giám sát lao động bằng chế độ tiền lơng, đảm bảo quyền lợi tối thiểu mà ngời lao động hởng từ ngời sử dụng lao động cho việc hoàn thành công việc, tránh việc ngời sử dụng lao động vì sức ép, vì lợi nhuận mà tìm mọi cách giảm chi phí trong đó có chi phí tiền lơng trả cho ngời lao động. + Chức năng điều hoà lao động : Nhà nớc thông qua hệ thống chế độ, chính sách về tiền lơng nh hệ thống thang l- ơng, bảng lơng, các chế độ phụ cấp theo ngành, theo khu vực để làm công cụ điều tiết lao động, tạo điều kiện cho ngời lao động thấy thoả mãn, tránh tình trạng tập chung ở một số công việc quá mức cần thiết. Nh vậy, tiền lơng đã góp phần tạo ra một cơ cấu lao động hợp lý, tạo điều kiện cho sự phát triển cân đối giữa các ngành và các vùng. + Chức năng tích luỹ: Tiền lơng là một phần thu nhập của ngời lao động. Vì vậy, ngời lao động tạo ra thu nhập không những để duy trì hoạt động sống hàng ngày trong thời gian làm việc, mà còn SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 33 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh để dự phòng cho cuộc sống lâu dài khi hết khả năng lao động hoặc gặp rủi ro trong cuộc sống. 1.2: Quỹ tiền lơng và thành phần của quỹ tiền lơng trong doanh nghiệp: Quỹ tiền lơng của doanh nghiệp là toàn bộ tiền lơng của doanh nghiệp trả cho tất cả các loại lao động thuộc doanh nghiệp quản lý và sử dụng. Thành phần của quỹ lơng bao gồm các khoản chủ yếu là tiền lơng trả cho ngơi lao động trong thời gian thực tế làm việc (theo thời gian, theo sản phẩm ), tiền l ơng trả cho ngời lao động trong thời gian ngừng việc, nghỉ phép hoặc đi học, các loại tiền thởng trong sản xuất, các khoản phụ cấp thờng xuyên (Phụ cấp khu vực, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp thâm niên, phụ cấp làm đêm, thêm giờ ). Trong quan hệ với quá trình sản xuất - kinh doanh, kế toán phân loại quỹ tiền l ơng của doanh nghiệp nh sau: - Tiền lơng chính: Là tiền lơng trả cho ngời lao động trong thời gian làm nhiệm vụ chính đã quy định cho họ, bao gồm: Tiền lơng cấp bậc, các khoản phụ cấp thờng xuyên và tiền thởng trong sản xuất. - Tiền lơng phụ: Là tiền lơng phải trả cho ngời lao động trong thời gian không làm nhiệm vụ chính nhng vẫn đợc hởng lơng theo chế độ quy định nh tiền lơng trả cho ngời lao động trong thời gian nghỉ phép, thời gian đi làm nghĩa vụ xã hội, hội họp, đi học, trong thời gian ngừng sản xuất. Việc phân chia quỹ tiền lơng thành tiền lơng chính và tiền lơng phụ có ý nghĩa nhất định trong công tác hạch toán, phân bổ tiền lơng theo đúng đối tợng và trong công tác phân tích tình hình sử dụng quỹ lơng ở các doanh nghiệp. Về nguyên tắc quản lý tài chính, các doanh nghiệp phải quản lý chặt chẽ quỹ tiền l- ơng nh: chi quỹ lơng theo đúng mục đích, gắn với kết quản sản xuất kinh doanh, trên cơ sở các định mức lao động và đơn giá tiền lơng hợp lý đợc cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đối với doanh nghiệp kinh doanh cha có lãi, cha bảo toàn vốn thì tổng quỹ lơng doanh nghiệp đợc phép chi không vợt quá tiền lơng cơ bản tính theo số lợng lao động thực tế khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh, hệ số và mức lơng cấp bậc theo hợp đồng, mức phụ cấp lơng theo quy định của nhà nớc. Đối với doanh nghiệp kinh doanh có lãi, đạt đợc tỷ suất lợi nhuận trên vốn nhà nớc cao, đóng góp cho ngân sách nhà nớc lớn thì đợc phép chi quỹ lơng theo hiệu quả đạt đợc của doanh nghiệp nhng phải đảm bảo các điều kiện sau: - Bảo toàn đợc vốn và không xin giảm khấu hao hoặc giảm các khoản phải nộp ngân sách nhà nớc. - Tốc độ tăng của quỹ tiền lơng phải thấp hơn tốc độ tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn nhà n- ớc cấp. SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 44 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh 1.3: Chế độ tiền lơng và các hình thức trả lơng trong doanh nghiệp: 1.3.1: Chế độ tiền lơng: Theo Bộ luật lao động, tiền lơng của ngời lao động do hai bên thoả thuận trong hợp đồng và đợc trả theo năng suất lao động, chất lợng và hiệu quả công việc. Mức lơng của ngời lao động không đợc thấp hơn mức lơng tối thiểu do Nhà nớc quy định ( 540.000đ/ng- ời đợc thực hiện từ 01/01/2008) Nhà nớc khống chế mức lơng tối thiểu, việc khống chế mức lơng tối thiểu có nghĩa là Nhà nớc buộc các doanh nghiệp phải đảm bảo lợi ích tối thiếu của ngời lao động. Nếu doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thua lỗ đến nỗi ngời lao động có mức thu nhập dới mức tối thiểu thì Nhà nớc sẽ phải can thiệp, xem xét thay đổi cán bộ lãnh đạo, giúp đỡ doanh nghiệp chuyển hớng sản xuất, thậm chí cho sát nhập với doanh nghiệp khác, hoặc phá sản. Đối với ngời lao động có thu nhập quá cao, sẽ đợc điều tiết theo Luật Thuế thu nhập. - Làm công việc gì, chức vụ gì hởng lơng theo công việc đó, chức vụ đó thông qua Hợp đồng lao động và Thoả ớc lao động tập thể. Đối với công nhân và nhân viên trực tiếp sản xuất kinh doanh, cơ sở để xếp lơng là tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật, đối với viên chức Nhà nớc là tiêu chuẩn nghiệp vụ chuyên môn, đối với phục vụ quản lý doanh nghiệp là tiêu chuẩn xếp hạng doanh nghiệp theo độ phức tạp về quản lý và hiệu quả sản xuất kinh doanh. - Việc trả lơng phải theo kết quả sản xuất kinh doanh và doanh nghiệp phải đảm bảo các nghĩa vụ đối với Nhà nớc, không đợc thấp hơn quy định hiện hành. Để tính lơng cho ngời lao động làm thêm giời hoặc làm việc ban đêm dựa trên cơ sở Điều 61 - Bộ Luật Lao động mà doanh nghiệp có thể đa ra các chỉ tiêu phù hợp. Đối với ngời lao động làm thêm giờ: + Vào ngày thờng đợc trả ít nhất 150% . + Vào ngày nghỉ hàng tuần, ngày lễ đợc trả lơng ít nhất bằng 200%. + Vào ngày lễ, ngày nghỉ có hởng lơng ít nhất bằng 300% Nếu ngời lao động đợc nghỉ bù những giờ làm thêm thì ngời sử dụng lao động chỉ phải trả phần tiền lơng chênh lệch so với tiền lơng giờ của ngày làm việc bình thờng. Đối với ngời lao động làm việc vào ban đêm thì đợc trả thêm ít nhất bằng 30% tiền lơng tính theo đơn giá tiền lơng hoặc tiền lơng của công việc đang làm vào ban ngày. 1.3.2: Các hình thức trả lơng: Việc vận dụng hình thức tiền lơng thích hợp nhằm quán triệt nguyên tắc phân phối theo lao động, kết hợp chặt chẽ giữa lợi ích chung của xã hội với lợi ích chung của doanh nghiệp và ngời lao động, lựa chọn hình thức tiền lơng đúng đắn còn có tác dụng đòn bẩy kinh tế, khuyến khích ngời lao động chấp hành tốt kỷ luật lao động, nâng cao năng suất lao động, giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm đợc chi phí nhân công để hạ giá thành sản SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 55 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh phẩm. Trong các doanh nghiệp nớc ta hiện nay, các hình thức tiền lơng chủ yếu đợc áp dụng là: Hình thức tiền lơng theo thời gian. Hình thức tiền lơng theo sản phẩm. Hình thức tiền lơng theo thời gian: Tiền lơng trả theo thời gian chủ yếu áp dụng đối với những ngời làm công tác quản lý. Đối với công nhân sản xuất thì hình thức trả lơng này chỉ áp dụng ở những bộ phận lao động bằng máy móc là chủ yếu hoặc những công việc không thể tiến hành định mức một cách chặt chẽ và chính xác, hoặc vì tính chất của sản xuất nếu thực hiện trả tiền công theo sản phẩm sẽ không bảo đảm đợc chất lợng sản phẩm, không đem lại hiệu quả thiết thực. Hình thức trả lơng theo thời gian có nhiều nhợc điểm hơn so với hình thức tiền lơng trả theo sản phẩm vì nó cha gắn thu nhập của mỗi ngời với kết quả lao động mà họ đã đạt đợc trong thời gian làm việc. Hình thức trả lơng theo thời gian gồm hai chế độ : theo thời gian đơn giản và theo thời gian có thởng. - Chế độ trả lơng theo thời gian đơn giản: Chế độ trả lơng theo thời gian đơn giản là chế độ trả lơng mà tiền lơng nhận đợc của mỗi ngời công nhân do mức lơng cấp bậc cao hay thấp và thời gian thực tế làm việc nhiều hay ít quyết định. Chế độ trả lơng này chỉ áp dụng ở những nơi khó các định mức lao động chính xác, khó đánh giá công việc chính xác. Có 3 loại lơng theo thời gian đơn giản: + Lơng tháng: Đợc quy định sẵn đối với từng bậc lơng trong các thang lơng. Lơng tháng thờng đợc áp dụng để trả lơng cho nhân viên làm công tác quản lý kinh tế, quản lý hành chính và các nhân viên thuộc các ngành hoạt động không có tính chất sản xuất. + Lơng ngày: Là tiền lơng trả cho ngời lao động theo mức lơng ngày và số ngày làm việc thực tế trong tháng. Mức lơng ngày đợc tính bằng cách lấy mức lơng tháng chia cho số ngày làm việc trong tháng theo chế độ. Lơng ngày thờng đợc áp dụng để trả lơng cho ngời lao động trong những ngày hội họp, học tập, hoặc làm nghĩa vụ khác và làm căn cứ để tính trợ cấp BHXH. + Lơng giờ: Tính bằng cách lấy mức lơng ngày chia cho số giờ làm việc trong ngày theo chế độ. Lơng giờ thờng đợc áp dụng để trả lơng cho ngời lao động trực tiếp trong thời gian làm việc không hởng lơng theo sản phẩm. Nhìn chung hình thức tiền lơng theo thời gian có mặt hạn chế là mang tính bình quân, nhiều khi không phù hợp với kết quả lao động thực tế của ngời lao động. Vì vậy, chỉ SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 66 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh những trờng hợp nào cha đủ điều kiện thực hiện hình thức tiền lơng theo sản phẩm mới phải áp dụng tiền lơng theo thời gian. - Chế độ trả lơng theo thời gian có thởng. Chế độ trả lơng này là sự kết hợp giữa chế độ trả lơng theo thời gian đơn giản với tiền thởng, khi đạt đợc những chỉ tiêu về số lợng hoặc chất lợng đã quy định. Chế độ trả lơng này chủ yếu áp dụng đối với những công nhân phụ làm công việc phục vụ: công nhân sửa chữa, điều chỉnh thiết bị. Ngoài ra, còn áp dụng đối với những công nhân chính làm việc ở những khâu sản xuất có trình độ cơ khí hoá cao, tự động hoá, những công việc tuyệt đối phải đảm bảo chất lợng. Tiền lơng của công nhân đợc tính bằng cách lấy lơng trả theo thời gian đơn gian cộng thêm tiền thởng. Trong chế độ trả lơng này không những phản ánh trình độ thành thạo và thời gian làm việc thực tế mà còn gắn chặt với thành tích công tác của từng ngời thông qua các chỉ tiêu xét thởng đã đạt đợc. Vì vậy, nó khuyến khích ngời lao động quan tâm đến trách nhiệm và kết quả công tác. Do đó, cùng với ảnh hởng của tiến bộ kỹ thuật, chế độ tiền lơng ngày càng mở rộng hơn. Hình thức trả lơng theo sản phẩm: Hình thức tiền lơng theo sản phẩm thực hiện việc tính trả lơng cho ngời lao động theo số lợng và chất lợng sản phẩm hoặc công việc đã hoàn thành. Đây là hình thức tiền l- ơng phù hợp với nguyên tắc phân phối theo lao động, gắn chặt năng suất lao động với thù lao lao động, có tác dụng khuyến khích ngời lao động nâng cao năng suất lao động, góp phần tăng thêm sản phẩm cho xã hội. Trong việc trả lơng theo sản phẩm thì điều kiện quan trọng nhất là phải xây dựng đợc các định mức kinh tế kỹ thuật để làm cơ sở cho việc xây dựng đơn giá tiền lơng đối với từng loại sản phẩm, từng công việc một cách hợp lý. Hình thức tiền lơng theo sản phẩm còn tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể ở từng doanh nghiệp mà vận dụng theo hình thức cụ thể sau: - Chế độ trả lơng theo sản phẩm trực tiếp cá nhân: Chế độ trả lơng theo sản phẩm trực tiếp cá nhân đợc áp dụng rộng rãi đối với ngời trực tiếp sản xuất trong điều kiện quá trình lao động của họ mang tính chất độc lập tơng đối, có thể định mức, kiểm tra và nghiệm thu sản phẩm một cách cụ thể và riêng biệt. Ưu điểm: Dễ dàng tính đợc tiền lơng trong kỳ, khuyến khích công nhân tích cực làm việc, nâng cao năng suất lao động, tăng tiền lơng một cách trực tiếp. Nhợc điểm: dễ làm công nhân chỉ quan tâm đến số lợng mà ít chú ý đến chất lợng sản phẩm, nếu không có thái độ và ý thức làm việc tốt sẽ ít quan tâm đến tiết kiệm vật t, nguyên vật liệu hay sử dụng hiệu quả máy móc thiết bị. - Chế độ trả lơng sản phẩm tập thể. Chế độ này áp dụng để trả lơng cho một nhóm ngời lao động (tổ sản xuất ) khi họ hoàn thành một khối lợng sản phẩm nhất định. Chế độ trả lơng sản phẩm tập thể áp dụng SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 77 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh cho những công việc đòi hỏi nhiều ngời cùng tham gia thực hiện, mà công việc của mỗi các nhân có liên quan đến nhau. Ưu điểm: Trả lơng sản phẩm tập thể có tác dụng nâng cao ý thức trách nhiệm, tinh thần hợp tác và phân phối có hiệu quả giữa các công nhân làm việc trong tổ để cả tổ làm việc hiệu quả hơn, khuyến khích các tổ làm việc theo mô hình tổ chức lao động theo tổ tự quản lý. Nhợc điểm: chế độ trả lơng sản phẩm tập thể cũng có hạn chế khuyến khích tăng năng suất lao động cá nhân, vì tiền lơng phụ thuộc vào kết quả làm việc của bản thân họ . - Chế độ trả lơng theo sản phẩm gián tiếp: Đợc áp dụng cho những công nhân phụ mà công việc của họ có ảnh hởng nhiều đến kết quả lao động của từng công nhân chính hởng lơng theo theo sản phẩm, nh công nhân sửa chữa, phục vụ máy sợi, máy dệt, trong nhà máy dệt, công nhân điều chỉnh thiết bị trong nhà máy cơ khí. Ưu điểm: Chế độ trả lơng này khuyến khích công nhân phụ - phụ trợ phục vụ tốt hơn cho hoạt động của công nhân chính, góp phần nâng cao năng suất lao động của công nhân chính. Nhợc điểm: Tiền lơng của công nhân phụ - phụ trợ phụ thuộc vào kết quả làm việc thực tế của công nhân chính, mà kết quả này lại chịu tác động của các yếu tố khác. Do vậy, có thể làm hạn chế sự cố gắng làm việc của công nhân phụ. - Chế độ trả lơng sản phẩm khoán: Chế độ trả lơng sản phẩm khoán áp dụng cho các công việc đợc giao khoán cho công nhân. Chế độ này đợc thực hiện khá phổ biến trong các ngành nông nghiệp, xây dựng cơ bản, hoặc trong một ngành khác khi công nhân làm các công việc mang tính đột xuất, công việc không thể xác định một định mức lao động ổn định trong thời gian dài đ- ợc. Ưu điểm: Trả lơng theo sản phẩm khoán có tác dụng làm cho ngời lao động phát huy sáng kiến và tích cực cải tiến lao động để tối u hoá quá trình làm việc, giảm thời gian lao động, hoàn thành nhận công việc giao khoán. Nhợc điểm: Việc xác định đơn giá giao khoán phức tạp, khó chính xác, việc trả sản phẩm khoán có thể làm cho công nhân bi quan hay không chú ý đầy đủ đến một số việc bộ phận trong quá trình hoàn thành công việc giao khoán. - Chế độ trả lơng sản phẩm có thởng. Chế độ trả lơng sản phẩm có thởng là sự kết hợp trả lơng theo sản phẩm và tiền th- ởng. Ưu điểm: Khuyến khích công nhân tích cực làm việc vợt mức sản xuất. SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 88 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh Nhợc điểm: Việc phân tích tính toán xác định các chỉ tiêu tính thởng không chính xác có thể làm tăng chi phí tiền lơng, bội chi quỹ tiền lơng. - Chế độ trả lơng theo sản phẩm luỹ tiến: Chế độ trả lơng theo sản phẩm luỹ tiến đợc xác định ở những " khâu yếu " trong quá trình sản xuất. Đó là khâu có ảnh hởng trực tiếp đến toàn bộ quá trình sản xuất. Ưu điểm: Việc tăng đơn giá cho những sản phẩm vợt mức khởi điểm làm cho công nhân tích cực làm việc làm tăng năng suất lao động. Nhợc điểm: áp dụng chế độ này dễ làm cho tốc độ tăng của tiền lơng lớn hơn tốc độ tăng năng suất lao động của những khâu áp dụng trả lơng sản phẩm luỹ tiến. - Chế độ khoán quỹ lơng. Là dạng đặc biệt của tiền lơng sản phẩm đợc sử dụng để trả lơng cho những ngời làm việc tại các phòng ban của doanh nghiệp. Theo hình thức này, căn cứ vào khối lợng công việc tại các phòng ban, doanh nghiệp tiến hành khoán quỹ lơng. Quỹ lơng thực tế của từng phòng ban phụ thuộc mức độ hoàn thành công việc đợc giao. Tiền lơng thực tế của từng nhân viên vừa phụ thuộc vào quỹ lơng thực tế của phòng ban, vừa phụ thuộc vào số lợng nhân viên của phòng ban đó. 2. Hạch toán tiền lơng trong doanh nghiệp: 2.1: Nhiệm vụ hạch toán tiền lơng: Quản lý lao động và tiền lơng là một nội dung quan trọng trong công tác quản lý sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, nó là nhân tố giúp doanh nghiệp hoàn thành và hoàn thành vợt mức kế hoạch sản xuất kinh doanh của mình. Tổ chức hạch toán lao động tiền lơng giúp cho công tác quản lý lao động của doanh nghiệp vào nền nếp, thúc đẩy ng- ời lao động chấp hành tốt kỷ luật lao động, tăng năng suất lao động và hiệu suất công tác. Đồng thời cũng tạo cơ sở cho việc tính lơng theo đúng nguyên tắc phân phối theo lao động. Tổ chức tốt công tác hạch toán lao động tiền lơng giúp cho doanh nghiệp quản lý tốt quỹ tiền lơng, bảo đảm việc trả lơng và trợ cấp BHXH đúng nguyên tắc, đúng chế độ, kích thích ngời lao động hoàn thành nhiệm vụ đợc giao, đồng thời cũng tạo đợc cơ sở cho việc phân bổ chi phí nhân công vào giá thành sản phẩm đợc chính xác. Nhiệm vụ hạch toán lao động và tiền lơng trong doanh nghiệp là : - Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp chính xác, đầy đủ, kịp thời về số lợng, chất lợng, thời gian và kết quả lao động. Tính toán các khoản tiền lơng, tiền thởng các khoản trợ cấp phải trả cho ngời lao động và tình hình thanh toán các khoản đó cho ngời lao động, việc chấp hành chính sách chế độ về lao động, tiền lơng, các khoản trích theo lơng, sử dụng quỹ lơng. - Tính toán và phân bổ các khoản chi phí tiền lơng, các khoản trích theo lơng vào chi phí sản xuất kinh doanh theo từng đối tợng . Hớng dẫn và kiểm tra các nhân viên hạch toán ở các Phân xởng sản xuất các bộ phận sản xuất kinh doanh, các phòng ban thực hiện SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 99 Báo cáo thực tập GVHD: Trần Thị Nam Thanh đầy đủ các chứng từ ghi chép ban đầu về lao động, tiền lơng và các khoản trích theo lơng, mở sổ, thẻ kế toán và hạch toán lao động, tiền lơng, BHXH, BHYT , KPCĐ đúng theo chế độ. - Lập báo cáo về lao động, tiền lơng phục vụ cho công tác quản lý nhà nớc và quản lý doanh nghiệp. 2.2: Thủ tục, chứng từ, tài khoản sử dụng hạch toán tiền lơng: 2.2.1: Tổ chức chứng từ hạch toán . - Hạch toán số lợng lao động : Chỉ tiêu số lợng tại doanh nghiệp đợc phản ánh trên (Sổ danh sách lao động) của doanh nghiệp do phòng (bộ phận) lao động - tiền lơng lập dựa trên số lao động hiện có tại doanh nghiệp bao gồm cả số lao động dài hạn , lao động tạm thời , lao động trực tiếp, gián tiếp và lao động khác ngoài sản xuất . "Sổ danh sách lao động" không chỉ lập chung cho toàn doanh nghiệp mà còn đợc lập riêng cho từng bộ phận sản xuất trong doanh nghiệp, nhằm thờng xuyên nắm chắc số lợng lao động hiện có của từng bộ phận và từng doanh nghiệp. Cơ sở để ghi "Sổ danh sách lao động" là chứng từ ban đầu về tuyển dụng, thuyên chuyển công tác , nâng bậc, thôi việc . Các chứng từ trên đại bộ phận do phòng Tổ chức lao động mỗi khi tuyển dụng, nâng bậc , cho thôi việc . Mọi sự biến động về số lợng lao động để phải đợc ghi chép kịp thời vào "Sổ danh sách lao động" để trên cơ sở đó làm căn cứ cho việc tính lơng phải trả và các chế độ khác cho ngời lao động đực kịp thời . - Hạch toán thời gian lao động : Hạch toán sử dụng thời gian lao động phi bảo đảm ghi chép, phản ánh kịp thời chính xác số ngày công, giờ công làm việc thực tế hoặc ngừng việc , nghỉ việc của từng ngời lao động , từng đơn vị sản xuất , từng phòng ban trong doanh nghiệp. Chứng từ ban đầu quan trọng nhất để hạch toán thời gian lao động trong các doanh nghiệp là " Bảng chấm công " (mẫu số 02 - LĐTL chế độ chứng từ kế toán) Bảng chấm công sử dụng để ghi chép thời gian thực tế làm việc, nghỉ việc, vắng mặt của ngời lao động theo từng ngày. Bảng chấm công phải lập riêng cho từng bộ phận (tổ sản xuất, phòng ban và dùng trong1 tháng tơng ứng với kỳ tính lơng) Tổ trởng tổ sản xuất hoặc tr- ởng các phòng ban là ngời trực tiếp ghi "Bảng chấm công " căn cứ vào số lao động có mặt, vắng mặt đầu ngày làm việc ở đơn vị mình. Bảng chấm công là căn cứ để tính lơng, tính thởng cho từng ngời lao động và để tổng hợp tời gian lao động trong doanh nghiệp. Đối với các trờng hợp ngừng việc xảy ra trong ngày do bất cứ nguyên nhân gì, đều phải lập " Biên bản ngừng việc" trong đó ghi rõ thời gian ngừng việc thực tế của mỗi ngời có mặt và ngời chịu trách nhiệm. " Biên bản ngừng việc " là cơ sở để tính lơng và xử lý thiệt hại xảy ra. SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 1010 [...]... khấu trừ vào thu nhập 2.2.3: Tài khoản sử dụng hạch toán tiền lơng : Tài khoản sử dụng để hạch toán tổng hợp tiền lơng, tiền thởng và tình hình thanh toán với ngời lao động là TK 334 "Phải trả ngời lao động" Bên Nợ : - Các khoản tiền lơng, tiền thởng, BHXH và các khoản khác đã trả, đã ứng trớc cho ngời lao động - Các khoản khấu trừ vào thu nhập của ngời lao động Bên Có : - Các khoản tiền lơng, tiền. .. ngày Sau khi đã tính xong lơng, kế toán trởng duyệt và chi lơng Khi chi xong các bảng thanh toán lơng chi tiết cho các bộ phận kế toán tiền lơng phải lập một bảng tổng hợp tiền lơng của toàn Công Ty để làm cơ sở hạch toán Mẫu bảng thanh toán tiền lơng tổng hợp của toàn Công ty tháng 12 năm 2008 Từ bảng chấm công trên kế toán lập bảng thanh toán tiền lơng cho cán bộ công nhân viên trong tháng 12 năm... với công việc sản xuất của mỗi ngời trong từng đơn vị sản xuất SP của Công ty Quỹ tiền lơng của Công Ty : Do mô hình cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty C phn phỏt trin Truyn thụng Truyn hỡnh đợc phân thành hai cấp: + Cấp Công ty: do Giám đốc Công ty lãnh đạo + Cấp Phân xởng sản xuất: do Quản đốc và Đội trởng lãnh đạo Vì vậy nên Quỹ tiền lơng của Công ty cũng gồm hai loại tơng ứng: Quỹ tiền lơng của. .. tiếp đó là những ngày công lễ, phép thì sẽ đợc trả lơng thời gian - Hàng tháng kế toán căn cứ vào bảng chấm công của phòng Tổ chức Hành chính chuyển sang Bộ phận kế toán tiền lơng căn cứ vào bảng chấm công đã duyệt của phòng Tổ chức Hành chính làm lơng cho cán bộ công nhân viên và tiến hành trích BHXH, BHYT và KPCĐ theo tỷ lệ quy định của Nhà nớc Công ty C phn phỏt trin Truyn thụng Truyn hỡnh do đặc... cáo thực tập II Hạch toán tiền lơng và các khoản thanh toán với ngời lao động của công ty 1 Các hình thức trả lơng ở Công ty C phn phỏt trin Truyn thụng Truyn hỡnh 1.1: Hình thức trả lơng theo thời gian: Lơng thời gian đợc trả cho các bộ phận làm khối gián tiếp nh P Tài Chính Kế toán, phòng bo hnh, phòng Hành chính, phòng Kinh doanh, phũng nghiờn cu phỏt trin, Ngoài ra lơng thời gian còn đợc trả cho các. .. ngời lao động, kế toán ghi: Nợ TK 338 (3388) Có TK 111, 112 3 Hình thức sổ kế toán nhật ký chung đợc áp dụng trong hạch toán tiền lơng và trích các khoản theo lơng của doanh nghiệp: - Nhật ký chung là sổ kế toán tổng hợp, các nghiệp vụ phát sinh đợc ghi vào các sổ, thẻ kế toán chi tiết - Điều kiện áp dụng: Thích hợp với mọi loại hình doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp sử dụng kế toán máy SVTH:... quản lý Công ty do kế toán tiền lơng ở Công ty phụ trách Quỹ tiền lơng khoán của các phân xởng sản xuất và đội sản xuất, do quản đốc và thống kê phân xởng sản xuất phụ trách SVTH: Lơng Thị Mai Hơng Trờng Đại học kinh tế quốc dân 34 GVHD: Trần Thị Nam Thanh Báo cáo thực tập 2 Quỹ tiền lơng và các khoản thu nhập khác của ngời lao động 2.1: Phụ cấp: Theo quy định của Nhà nớc hiện nay phụ cấp là một phần. .. 9.600.000 Ngời lập 9.600.000 Kế toán trởng Do điều kiện của Công ty, nhiều lúc các phân xởng sản xuất, đội sản xuất cha thanh toán hết các hợp đồng kinh tế nên khi hạch toán kế toán phải ghi vào tài khoản 336 "phải trả nội bộ " Vì khi phân xởng sản xuất lên vay để tạm ứng lơng kỳ 1 của sản phẩm đợc giao thì đã ghi nợ của TK 136 cho nên khi thanh toán sản phẩm, kế toán kết chuyển tiền lơng để giảm nợ cho... số tiền là : 9.600.000 đồng Sau khi công việc đã hoàn thành phòng Kế hoạch kỹ thuật xuống nghiệm thu Phân xởng sản xuất phải tập hợp chứng từ chi phí vật t, tiền lơng và chi phí khác theo đúng giá thành đã giao cho công ty Trong đó phần tiền lơng của từng công nhân sản xuất sẽ đợc thể hiện theo từng công việc làm do ngời tổ trởng chấm công và giao khoán công việc làm đợc theo sản phẩm Căn cứ vào... từng ngời, từng bộ phận và cả doanh nghiệp Để hạch toán kết quả lao động trong các doanh nghiệp, kế toán sử dụng các chứng từ ban đầu khác nhau tuỳ thuộc vào loại hình và đặc điểm sản xuất của từng doanh nghiệp Mỗi một bộ phận sản xuất phải mở sổ tổng hợp theo dõi kết quả lao động dựa trên các chứng từ hạch toán kết quả lao động hàng ngày Phòng kế toán có nhiệm vụ tập hợp kết quả của toàn doanh nghiệp