HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ĐỖ DUY MẠNH PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI QUYẾT ĐỊNH MUA RAU AN TOÀN CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG TẠI THỊ XÃ TỪ SƠN – TỈNH BẮC NINH Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 60 62 01 15 Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Văn Song NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NƠNG NGHIỆP – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Đỗ Duy Mạnh i LỜI CẢM ƠN Để thực hoàn thành luận văn này, ngồi nổ lực thân, tơi nhận quan tâm, giúp đỡ tận tình, đóng góp quý báu nhiều cá nhân tập thể Trước tiên, xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới thầy cô giáo Khoa Kinh tế & Phát triển nông thôn, Viện Đào tạo sau Đại học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho tơi học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn Đặc biệt, xin bày tỏ biết ơn sâu sắc đến GS.TS Nguyễn Văn Song tận tình hướng dẫn, bảo giúp đỡ tơi suốt thời gian thực luận văn Tôi xin trân trọng cảm ơn UBND thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp số liệu, tư liệu khách quan giúp hồn thành luận văn Cuối cùng, tơi xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp người thân động viên, tạo điều kiện giúp đỡ trình thực đề tài nghiên cứu Một lần xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Đỗ Duy Mạnh ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục biểu đồ ix Danh mục đồ thị ix Danh mục sơ đồ x Danh mục hình x Trích yếu luận văn xi Thesis abstract xiii Phần Mở đầu 1.1 Đặt vấn đề 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 1.3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Đối tượng nghiên cứu .2 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu 1.4 Những đóng góp đề tài .2 Phần Cơ sở lý luận thực tiến 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Khái niệm, điều kiện chất lượng rau an toàn .4 2.1.2 Lý thuyết hành vi mua người tiêu dùng .5 2.1.3 Lý thuyết lựa chọn người tiêu dùng 12 2.2 Cơ sở thực tiễn 19 2.2.1 Thực trạng tiêu dùng rau an toàn Việt Nam 19 2.2.2 Thực trạng sản xuất rau an toàn địa bàn tỉnh Bắc Ninh 21 2.2.3 Tóm tắt cơng trình nghiên cứu liên quan 23 iii Phần Phương pháp nghiên cứu .25 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 25 3.1.1 Điều kiện tự nhiên 25 3.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội 29 3.2 Phương pháp nghiên cứu 35 3.2.1 Chọn địa điểm nghiên cứu 35 3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu 35 3.2.3 Phương pháp tổng hợp xử lý số liệu .36 3.2.4 Phương pháp phân tích 36 3.2.5 Hệ thống tiêu nghiên cứu 36 Phần Kết nghiên cứu thảo luận 38 4.1 Thực trạng tiêu thụ rau an toàn địa bàn thị xã Từ Sơn 38 4.1.1 Hệ thống cung ứng số lượng tiêu thụ rau an toàn 38 4.1.2 Giá giá trị tiêu thụ rau an toàn 43 4.1.3 Tổ chức hệ thống tiêu thụ rau an toàn 45 4.1.4 Khối lượng rau an tồn trung bình sử dụng hàng ngày hộ với số thành viên gia đình 47 4.2 Người tiêu dùng rau an toàn thị xã Từ Sơn .48 4.2.1 Nhận biết rau an toàn người tiêu dùng 48 4.2.2 Mức độ thường xuyên sử dụng rau an toàn người tiêu dùng 50 4.2.3 Các loại rau an toàn sử dụng 51 4.2.4 Đặc điểm người tiêu dùng tiêu dùng rau an toàn 51 4.2.5 Lý người tiêu dùng lựa chọn rau an toàn 57 4.2.6 Yếu tố quan tâm mua rau an toàn người tiêu dùng quan tâm 58 4.2.7 Sự cảm nhận người tiêu dùng mức độ ổn định giá rau an toàn 59 4.2.8 Cảm nhận mức giá rau an toàn người tiêu dùng 60 4.2.9 Thay đổi loại rau bữa ăn gia đình .61 4.3 Các yếu tố ảnh hưởng tới định mua rau an toàn người tiêu dùng thị xã Từ Sơn 62 4.3.1 Nhận thức người tiêu dùng rau an toàn .62 4.3.2 Nghề nghiệp người tiêu dùng 63 4.3.3 Mức thu nhập người tiêu dùng 65 iv 4.3.4 Mức chi tiêu sẵn lòng chi trả người tiêu dùng 68 4.3.5 Giới tính mức độ thường xuyên sử dụng rau an toàn người tiêu dùng .70 4.3.6 Độ tuổi người tiêu dùng 72 4.3.7 Trình độ học vấn người tiêu dùng 75 4.3.8 Địa điểm mua rau an toàn .78 4.3.9 Yếu tố cửa hàng rau để người tiêu dùng lựa chọn 80 4.3.10 Giá bán rau an toàn 80 4.3.11 Hình thức giá bán áp dụng cho loại rau an toàn .82 4.4 Giải pháp tiêu thụ rau an toàn thị xã Từ Sơn 83 4.4.1 Cơ sở đề xuất giải pháp 83 4.4.2 Nội dung giải pháp 86 Phần Kết luận kiến nghị 94 5.1 Kết luận 94 5.2 Kiến nghị 96 Tài liệu tham khảo 98 Phụ lục 100 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ BVTV Bảo vệ thực vật ĐVT Đơn vị tính FAO Tổ chức lương thực nông nghiệp liên hiệp quốc GAP Thực hành Nông nghiệp tốt HTX Hợp tác xã KHKT Khoa học kỹ thuật NN & PTNT Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn QĐ - BNN-KHCN Quyết định- Bộ Nông Nghiêp- Khoa Học Cơng Nghệ RAT Rau an tồn UBND Ủy ban Nhân Dân VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm WHO Tổ chức y tế giới vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Các đặc tính hành vi khách hàng Bảng 2.2 Các kiểu hành vi mua NTD Bảng 3.1 Tình hình phân bổ, sử dụng đất đai thị xã Từ Sơn qua năm 20142016 28 Bảng 3.2 Tình hình dân số lao động Thị xã Từ Sơn năm 2014-2016 31 Bảng 3.3 Kết phát triển cấu kinh tế thị xã Từ Sơn qua năm 20142016 34 Bảng 3.4 Dung lượng mẫu điều tra 35 Bảng 4.1 Hệ thống cung ứng rau an toàn thị xã Từ Sơn 39 Bảng 4.2 Kết tiêu thụ rau an toàn thị xã Từ Sơn 41 Bảng 4.3 Giá bán bình quân số loại rau an toàn địa bàn thị xã Từ Sơn 43 Bảng 4.4 Chênh lệch giá rau an toàn rau thường 44 Bảng 4.5 Chênh lệch giá rau an toàn cửa hàng, siêu thị địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh 44 Bảng 4.6 Tỷ trọng số lượng tiêu thụ theo hình thức 47 Bảng 4.7 Lượng rau an tồn trung bình sử dụng hàng ngày hộ với số lượng thành viên gia đình 48 Bảng 4.8 Tình hình tiêu dùng rau an tồn trái vụ 48 Bảng 4.9 Sự hiểu biết rau an toàn theo giới tính chủ hộ 50 Bảng 4.10 Mức độ thường xuyên sử dụng rau an tồn theo giới tính chủ hộ 50 Bảng 4.11 Lý lựa chọn rau an toàn người tiêu dùng theo giới tính 57 Bảng 4.12 Yếu tố mức độ quan tâm rau an toàn người tiêu dùng 58 Bảng 4.13 Nhận định biến động giá theo giới tính chủ hộ 60 Bảng 4.14 Cảm nhận mức giá rau an tồn theo giới tính chủ hộ 60 Bảng 4.15 Lý thay đổi loại rau bữa ăn theo giới tính chủ hộ 61 Bảng 4.16 Nhận thức rau an toàn người tiêu dùng 62 Bảng 4.17 Nghề nghiệp theo giới tính người tiêu dùng 63 Bảng 4.18 Nghề nghiệp người tiêu dùng ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 64 Bảng 4.19 Thu nhập người tiêu dùng rau an toàn 66 vii Bảng 4.20 Thu nhập người tiêu dùng ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 67 Bảng 4.21 Mức sẵn lòng chi trả ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 70 Bảng 4.19 Giới tính mức độ sử dụng rau người tiêu dùng 71 Bảng 4.22 Giới tính ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 71 Bảng 4.23 Mức độ ảnh hưởng chia theo độ tuổi người tiêu dùng 73 Bảng 4.24 Độ tuổi ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 75 Bảng 4.25 Mức độ ảnh hưởng chia theo trình độ học vấn người tiêu dùng 76 Bảng 4.25 Trình độ học vấn ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 77 Bảng 4.26 Mức độ ảnh hưởng chia theo địa điểm mua rau người tiêu dùng 78 Bảng 4.27 Yếu tố lựa chọn cửa hàng theo giới tính chủ hộ 80 Bảng 4.28 Mức độ ảnh hưởng theo giá bán rau an toàn so với loại rau khác 81 Bảng 4.29 Giá rau an toàn ảnh hưởng đến định mua rau an toàn 82 viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 4.1 Mức độ thường xuyên tiêu dùng rau an toàn 52 Biểu đồ 4.2 Tuổi nhóm người tiêu dùng khơng thường xun sử dụng rau an toàn 52 Biểu đồ 4.3 Trình độ nhóm người tiêu dùng khơng thường xun dùng rau an toàn 53 Biểu đồ 4.4 Nghề nghiệp nhóm người tiêu dùng khơng thường xun dùng rau an toàn 53 Biểu đồ 4.5 Tuổi nhóm người thường xun sử dụng rau an tồn 55 Biểu đồ 4.6 Trình độ nhóm người tiêu dùng thường xuyên sử dụng rau toàn 55 Biểu đồ 4.7 Nghề nghiệp nhóm người tiêu dùng thường xuyên sử dụng rau an toàn 56 DANH MỤC ĐỒ THỊ Đồ thị 2.1 Đường bàng quan 14 Đồ thị 2.2 Đường ngân sách 16 Đồ thị 2.3 Hữu dụng tối ưu người tiêu dùng 17 Đồ thị 4.1 Các kênh thông tin người tiêu dùng biết đến 49 Đồ thị 4.2 Các loại rau an toàn sử dụng 51 Đồ thị 4.3 Lý nhóm người tiêu dùng khơng thường xun sử dụng rau an tồn lựa chọn mua rau an toàn 54 Đồ thị 4.4 Lý nhóm người tiêu dùng thường xuyên sử dụng rau an toàn lựa chọn mua rau an toàn 56 Đồ thị 4.5 Sự cảm nhận người tiêu dùng mức độ ổn định giá rau an toàn 59 Đồ thị 4.6 Phần trăm bình quân chi tiêu cho rau an tồn gia đình với số người gia đình 69 Đồ thị 4.7 Cơ cấu nhóm tuổi người tiêu dùng thị xã Từ Sơn 72 Đồ thị 4.8 Khoảng cách tới điểm bán rau an toàn 79 Đồ thị 4.9 Hình thức giá bán áp dụng cho loại rau an tồn 83 ix Hình 4.3 Cà chua có hóa chất thường khơng có cuống, cà chua tự nhiên cuống cứng Cà chua chín tự nhiên thường có màu đỏ, vỏ căng mọng để ý kỹ nhìn thấy nhũ lấm thịt qua vỏ Khi sờ vào trái cà chua chín thường có cảm giác mềm Khi bổ cà chua thấy hạt màu trắng vàng khơng xanh, ruột chín đỏ, chín mềm có bột 4.4.2.3 Nhóm giải pháp cho quyền a Cơng tác khuyến nơng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực + Xây dựng mơ hình sản xuất rau an toàn để nhân dân học tập, mở rộng sản xuất + Thường xuyên tổ chức tập huấn hướng dẫn kỹ thuật, bồi dưỡng kiến thức quản lý, thông tin thị trường cho cán sở nông dân, đẩy mạnh ứng dụng tiến kỹ thuật để nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh + Tiếp tục củng cố nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ cán khuyến nông, Ban quản lý HTX DVNN + Chủ trì, phối hợp với phòng Kinh tế, trạm Bảo vệ thực vật tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất rau an tồn cho nơng dân; Xây dựng mơ hình sản xuất rau an tồn ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật + Cử cán chun mơn giám sát quy trình sản xuất, vụ có báo cáo tổng hợp kết gửi phịng Kinh tế + Chủ trì, phối hợp với phịng Tài nguyên – Môi trường, UBND xã, phường Tân Hồng, Đình Bảng, Trang Hạ, Tam Sơn, Đồng Ngun, Đơng Ngàn thống lựa chọn địa điểm để xây dựng dự án sản xuất rau an tồn trình cấp thẩm 89 quyền phê duyệt; Phối hợp với Trạm Khuyến Nông, Trạm BVTV: Chỉ đạo, hướng dẫn nông dân thực tốt quy trình kỹ thuật sản xuất, kiểm sốt chất lượng làm thủ tục công nhận cho đơn vị đạt tiêu chuẩn rau an tồn b Cơng tác quản lý chất lượng Thường xuyên, theo dõi, hướng dẫn chủ dự án, hộ nông dân thực quy trình sản xuất; Kiểm sốt chất lượng thơng qua việc kiểm nghiệm công bố chất lượng sản phẩm Chủ trì, phối hợp với phịng Kinh tế, trạm Khuyến nông, UBND xã, phường giám sát, hướng dẫn việc sử dụng thuốc BVTV sản xuất rau an toàn; Thường xuyên theo dõi, kiểm tra việc lưu thông thuốc BVTV địa bàn thị xã c Tuyên truyền phổ biến kiến thức rau an toàn d Cho người tiêu dùng nhằm nâng cao hiểu biết nhận thức người tiêu dùng + Tăng cường tuyên truyền ảnh hưởng xấu rau khơng an tồn Khi người tiêu dùng có hiểu biết họ chọn lựa RAT với tinh thần tự nguyện sẵn sàng trả giá cao để mua RAT Các chương trình tuyên truyền phải thực thời gian dài với sách đồng bộ, chương trình phù hợp chương trình ti vi, quảng cáo, Điều giúp thị trường RAT phát triển mạnh mẽ + Cung cấp thông tin thị trường giá cả, địa điểm bán, nguồn hàng, quảng bá thương hiệu sản phẩm cho đối tượng quan tâm, kích thích tiêu dùng sản phẩm an tồn có RAT + Tổ chức hội chợ, triển lãm sản phẩm rau an toàn năm từ – lần vị trí thuận lợi, đủ rộng để sở sản xuất tiêu thụ rau an toàn Thị xã Từ Sơn tỉnh lân cận tham gia + Tổ chức hội thảo, hội nghị khách hàng tạo điều kiện giao lưu người sản xuất – người lưu thông phân phối – người tiêu dùng Thông qua hội thảo, hội nghị khách hàng, người sản xuất, người kinh doanh RAT thu nhận nhiều thông tin nhận thấy trách nhiệm họ sản xuất, cung ứng chủng loại, mẫu mã chất lượng rau an toàn theo yêu cầu người tiêu dùng e Quản lý sản xuất phân phối - lưu thơng rau an tồn Bên cạnh việc đào tạo nguồn nhân lực đủ lực để kiểm tra chất lượng RAT thí cần tăng cường kiểm sốt chất lượng rau sản xuất thị 90 trường Xây dựng sách phù hợp quản lý trang bị công cụ, phương pháp kiểm tra nhanh để kiểm sốt lưu thơng Phân định trách nhiệm cụ thể quan chức năng, cần có kế hoạch chủ động kiểm sốt vệ sinh an toàn thực phẩm đưa cảnh báo người tiêu dùng kêu gọi người tiêu dùng tự bảo vệ Kết hợp với tỉnh khác để kiểm soát chất lượng rau sản xuất Vì biết, thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh phải nhập khoảng 70% lượng rau từ tỉnh khác nên cách tốt kết hợp với tỉnh khác để kiểm soát chất lượng RAT Thiết lập hệ thống phân phối đại- gắn kết trách nhiệm nhà sản xuất- nhà phân phối- người tiêu dùng việc cung ứng tiêu thụ RAT Mở rộng kênh phân phối trực tiếp từ người trồng rau đến người tiêu dùng tập thể, gia đình nhằm tránh việc trà trộn rau thường vào RAT khâu trung gian Củng cố mạng lưới bán RAT thông qua siêu thị, cửa hàng chuyên kinh doanh RAT Vì hệ thống phân phối phần có tin tưởng người tiêu dùng Mở rộng kênh phân phối, tạo thuận lợi cho người tiêu dùng Xây dựng hệ thống phân phối RAT chợ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng tiếp cận dễ dàng với nguồn cung RAT RAT phải đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an tồn thực phẩm, có nhãn mác, bao bì theo qui định Người tiêu dùng có khả truy ngun nguồn gốc có điều xảy Đây biện pháp để khắc phục phần vấn đề thông tin không cân xứng người tiêu dùng nhà phân phối mua bán e Xây dựng thương hiệu, củng cố niềm tin người tiêu dùng Xây dựng logo chung cho ngành sản xuất RAT tám tỉnh thành thành phố phạm vi dự án xây dựng vùng RAT cung cấp RAT cho thị xã Từ Sơn Xúc tiến nhanh việc đăng ký thương hiệu RAT Việc tạo lập đăng ký thương hiệu cách để phân định RAT rau thường thị trường, tạo niềm tin cho người tiêu dùng, đảm bảo quyền lợi nâng cao trách nhiệm nhà sản xuất, nhà phân phối, mở hội cho phát triển thị trường RAT thị xã Từ Sơn Nhà nước cần cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh RAT, đăng ký thương hiệu, mã vạch RAT Thương hiệu thương hiệu nhà phân phối siêu thị, cửa hàng, quầy hàng chuyên kinh doanh RAT 91 Chính quyền cần tuyên truyền, kiểm soát nâng cao đạo đức người nông dân việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa chất khác Bản thân nhà phân phối kinh doanh RAT cần ý thức trách nhiệm, khơng lợi ích trước mắt mà bỏ qua lợi ích lâu dài Cùng góp phần củng cố niềm tin người tiêu dùng Đó góp phần vào phát triển thị trường RAT tồn lĩnh vực Tạo điều kiện cho người sản xuất tiếp xúc với cửa hàng siêu thị kinh doanh RAT địa bàn thị xã Từ Sơn Thị xã Từ Sơn Hiện nay, RAT đến tay người tiêu dùng thông qua cửa hàng, siêu thị chủ yếu, tiếp xúc người sản xuất với loại hình bán lẻ cịn khó khăn Để phát triển sản xuất tiêu thụ RAT cần liên kết chặt chẽ người sản xuất, nhà khoa học, quan quản lý, trung gian tiêu thụ RAT người tiêu dùng Tạo lập niềm tin tác nhân tham gia kênh phân phối Lợi ích tác nhân cần phải phân chia cách hài hòa Vì vấn đề lợi ích khơng giải thỏa đáng mối liên kết tác nhân chặt chẽ f Về thị trường - Xây dựng thuê cửa hàng bán giới thiệu sản phẩm rau an tồn trung tâm thị, khu đông dân cư - Tăng cường công tác giới thiệu, quảng bá sản phẩm thông qua hội chợ, hệ thống truyền thông - Tuyên truyền, vận động nhân dân sử dụng sản phẩm rau an toàn, bếp ăn tập thể như: Trường học, bệnh viện, khu công nghiệp 4.4.2.4 Giải pháp khác a Từ thực tế nêu việc giảm giá thành RAT thực cần thiết để RAT đến với đa số người tiêu dùng Bằng biện pháp như: Xây dựng hệ thống phân phối trực tiếp từ người sản xuất đến người tiêu dùng, giảm khâu trung gian để giảm chi phí, từ đó, người tiêu dùng mua RAT với giá gần với giá nhà sản xuất Nhà nước hỗ trợ vốn ưu đãi, hỗ trợ cung cấp ứng dụng khoa học kỹ thuật cho vùng trồng RAT nhằm giảm chi phí, tăng hiệu sản xuất chất lượng, từ tăng khả cạnh tranh giá b) Học tập kinh nghiệm trồng rau an toàn nước tiên tiến có Thái Lan nước nằm khu vực ASIAN thành công việc phát triển thị trường RAT: 92 Hình 4.4 Logo chứng nhận sản phẩm đạt chất lượng quốc gia Nguồn: Nguyễn Văn Đức Tiến (2015) Công việc cấp chứng nhận sản phẩm GAP Thái Lan có đặc điểm sau: Tất chi phí, phương tiện, nhân phục vụ cho công tác kiểm tra chứng nhận sở sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc gia Q GAP nhà nước hỗ trợ hoàn toàn 100% Việc kiểm tra chứng nhận Nhà nước giao cho Trung tâm quản lý dịch hại tỉnh cấp vùng (tương ứng Việt Nam cấp Trung tâm BVTV Vùng Chi cục BVTV) cịn cơng tác hướng dẫn tư vấn nông dân thực GAP Trung tâm Khuyến nông tỉnh thực Giá trị chứng nhận cho ăn trái năm, rau năm Sau cấp chứng nhận, Trung tâm kiểm tra đột xuất định kỳ, vi phạm lần tiêu chuẩn bị thu hồi giấy chứng nhận GAP Một cán Trung tâm phụ trách khoảng 30 đăng ký chứng nhận sản phẩm (tạm hiểu cán giám sát) Lực lượng chương trình VSATTP đào tạo Nhà nước trả lương hàng tháng Gần đến cuối vụ, cán giám sát định phân tích tiêu dư lượng đăng ký với Hội đồng cấp giấy chứng nhận Trung tâm tiến hành xem xét cấp giấy chứng nhận logo dán 93 PHẦN KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Rau sản phẩm thiết yếu gia đình bữa ăn hàng ngày Hiện nay, nhu cầu tiêu dùng rau an toàn trở nên cấp thiết có nhiều người bị ngộ độc sử dụng sản phẩm rau khơng an tồn Với đề tài phân tích yêú tố ảnh hưởng tới định mua rau an toàn người tiêu dùng thị xã Từ Sơn – tỉnh Bắc Ninh nghiên cứu đề sau: Thứ nhất: Nêu khái niệm rau an toàn, điều kiện sản xuất RAT, Lý thuyết hành vi mua người tiêu dùng , lý thuyết lựa chọn người tiêu dùng yêú tố ảnh hưởng tới định mua rau an toàn người tiêu dùng gồm: Thu nhập, hiểu biết, trình độ văn hóa,tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp thói quen tiêu dùng sản phẩm khác yếu tố ảnh hưởng tới tiêu dùng rau an toàn Và cở sở thực tiễn tìm hiểu thực trạng tiêu dùng rau an toàn Việt Nam, thực trạng tiêu dùng rau an toàn địa bàn thị xã Từ Sơn Thứ hai: Mức tiêu thụ RAT thị xã Từ Sơn qua vài năm gần ngày gia tăng, năm 2014 mức tiêu thụ đạt 22608,42 đến năm 2016 đạt 51632,63 (tức tăng bình quân năm 51,12%) Tốc độ tiêu thụ RAT tăng nhanh, xét mặt số lượng RAT tiêu thụ Thị xã Từ Sơn chiếm tỷ trọng tương đối khả quan so với lượng sản phẩm cung cấp thị trường (năm 2014, tỷ lệ tiêu thụ đạt 45,85% so với lượng cung; đến năm 2016 đạt 75,64% so với lượng cung thị trường) Như vậy, thị xã Từ Sơn thị trường đầu lớn tiêu thụ sản phẩm rau an toàn Với 60 người vấn có 70% số người trả lời biết đến rau an toàn qua kênh thứ qua tivi, báo, đài, 30% lại hỏi biết đến thơng tin rau an tồn qua kênh thứ Với kênh thứ qua Internet, với kênh có 16,67% người tiêu dùng tiếp cận với nguồn thơng tin qua kênh này, cịn 83,33% khơng biết đến qua internet Kênh thứ 3, có 58,33% người tiêu dùng tiếp nhận thông tin qua bạn bè người thân mình, 41,67% người tiêu dùng khơng tiếp cận thông tin qua kênh Khi hỏi RAT, chúng tơi thấy có tới 3/4 chiếm 75% số 60 người hỏi chưa biết đến cách không đầy đủ RAT, họ cho RAT rau dược thuốc tím hay ngâm nước muối trước dùng Với 94 công chức, số người hiểu rõ RAT 34/60 người vấn, với người lao động, hiểu biết RAT họ có hạn chế hơn, số 16 người hỏi có 10 người biết rõ RAT người chưa nghe nói đến Điều cho thấy, việc quảng bá, tuyên truyền thông cách đầy đủ RAT (tiêu chuẩn chất lượng, tác hại rau “khơng an tồn”…) cần thiết Nghề nghiệp có ảnh hưởng lớn đến việc tiêu dùng rau an toàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh Những người tiêu dùng rau an toàn chủ yếu viên chức Nhà nước, nhà bn người nghỉ hưu nhóm người tiêu dùng họ có hiểu biết rau an tồn tầm quan trọng với sức khỏe gia đình Cịn người tiêu dùng lao động công ty người tiêu dùng thuộc đối tượng khác họ chưa hiểu rõ tầm quan trọng rau an toàn với sức khỏe họ chưa có điều kiện nên họ chưa tiêu dùng tiêu dùng rau an toàn mức độ Với mức thu nhập trung bình gia đình người tiêu dùng khu vực thị xã Từ Sơn cao, có 91,67% số người tiêu dùng hỏi gia đình họ có mức thu nhập trung bình từ triệu đồng/ tháng trở lên Đây sở để họ sẵn sàng sử dụng rau an tồn Như ta thấy độ tuổi có ảnh hưởng lớn đến việc tiêu dùng rau an toàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh Những người nhiều tuổi họ ưu tiên dùng rau an toàn người trẻ tuổi Những người nhiều tuổi thường người có trình độ hiểu biết, cơng việc thu nhập ổn định, họ thường người đưa định quan trọng gia đình Chính vậy, họ người sẵn sàng tiêu dùng sản phẩm rau an toàn cho dù giá rau an tồn có đắt sản phẩm rau thường Trong số người có trình độ trung học phổ thơng hỏi có đến người khơng tiêu dùng rau an tồn chiếm tỷ lệ 100% Như với người tiêu dùng có trình độ trung học phổ thơng họ khơng tiêu dùng rau an toàn Thứ ba, Trong năm gần đây, tình trạng ngộ độc thực phẩm ngày gia tăng đề cập đến mối nguy hiểm đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng Sử dụng RAT giải pháp tốt để hạn chế tình trạng Thế nhưng, thị trường RAT nhiều bất cập chưa phát triển mạnh, tỷ lệ RAT mà người tiêu dùng sử dụng bữa ăn hàng ngày chưa cao Qua thực tế điều tra người tiêu dùng tìm hiểu thị trường RAT, cần có giải pháp khuyến cáo cho người tiêu dùng RAT Đối với nhà phân 95 phối cung cấp sản phẩm rau an toàn tiếp thị sản phẩm rau an toàn cần quan tâm đến vấn đề: Xác định nhóm khách hàng mục tiêu dựa vào đặc điểm người tiêu dùng: tuổi, trình độ, nghề nghiệp, thu nhập Bên cạnh cần có sách marketing hỗ hợp: sản phẩm, giá, phân phối hợp lý để hiệu chiến dịch tiếp thị cao Nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu nhằm tạo lòng tin cho người tiêu dùng Bên cạnh đó, mở rộng mạng lưới tiêu thụ RAT Các quan chức cần có giải pháp hiệu nhằm quản lý RAT từ khâu sản xuất, phân phối đến lưu thông nhằm đảm bảo chất lượng RAT Bên cạnh đó, việc giảm giá thành RAT cần thiết để RAT đến với người dân 5.2 KIẾN NGHỊ 5.2.1 Đối với nhà sản xuất Áp dụng tiến kỹ thuật vào sản xuất nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả, giảm giá thành sản phẩm Bên cạnh đó, cần phải tăng chủng loại RAT Nâng cao ý thức, đạo đức việc sử dụng hóa chất độc hại 5.2.2 Đối với hệ thống phân phối (cửa hàng, siêu thị) Mở rộng kênh phân phối, tạo thuận lợi cho người tiêu dùng Xây dựng thương hiệu nhà phân phối để tạo niềm tin người tiêu dùng Đầu tư bao bì sản phẩm, bao bì cung cấp đầy đủ thơng tin nguồn gốc, thành phần, cách bảo quản… cho người tiêu dùng Bên cạnh đó, cịn phải đảm bảo hình thức rau bắt mắt, không bị héo, dập, già Tăng cường quảng bá sản phẩm biểu ngữ, áp phích…, tạo quan tâm người tiêu dùng Quan trọng phải đảm bảo chất lượng sản phẩm, không lợi ích trước mắt mà bán sản phẩm khơng đảm bảo chất lượng, làm niềm tin người tiêu dùng 5.2.3 Đối với ban ngành chức Cần tăng cường tuyên truyền cung cấp thông tin để tăng hiểu biết người dân thông qua phương tiện truyền thơng, báo chí… Các quan chức cần tăng cường kiểm soát chất lượng rau sản xuất thị trường Xây dựng sách phù hợp quản lý 96 trang bị công cụ kiểm tra nhanh để kiểm sốt lưu thơng Kết hợp với tỉnh lân cận để kiểm sốt chất lượng RAT Về việc cơng nhận chất lượng RAT, đề nghị Sở NN&PTNT phối hợp Chi cục BVTV, Sở Y Tế kiểm tra định kỳ sản phẩm RAT cấp giấy chứng nhận “An toàn vệ sinh thực phẩm” cho hộ sản xuất để củng cố niềm tin khách hàng RAT 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bùi Thị Gia (2001) Những biện pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất rau huyện Gia Lâm, Thị xã Từ Sơn Luận án tiến sĩ kinh tế, trường đại học nông nghiệp Thị xã Từ Sơn Cao Văn Thủy (2014), Nghiên cứu thị trường rau an toàn địa bàn thị xã Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên, luận văn thạc sĩ, chuyên ngành quản trị kinh doanh, Đại học Thương Mại, Hà Nội Đinh Thị Thu Hương (2014),“Thực trạng tiêu thụ rau an toàn địa bàn thị xã Từ Sơn Thị xã Từ Sơn – Thị xã Từ Sơn”, luận văn thạc sĩ, chuyên ngành quản trị kinh doanh, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, Hà Nội Lê Anh Tuấn (2001) Tìm hiểu hệ thống thị trường tiêu thụ rau thị xã Từ Sơn Đống Đa, 2001, Luận văn thạc sĩ, chuyên ngành quản trị kinh doanh, Đại học Thương Mại, Hà Nội Lê Thị Hoa Sen, Hồ Thị Hồng (2012) “Một số yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất-tiêu thụ rau an toàn tỉnh Thừa Thiên Huế”, nghiên cứu trường Đại học Huế Nguyễn Thị Hằng (2013), Phân tích yếu tố ảnh hưởng tới hành vi mua sữa người tiêu dùng địa bàn thị xã Từ Sơn Thị xã Từ Sơn, thành phố Thị xã Từ Sơn, luận văn thạc sĩ, chuyên ngành quản trị kinh doanh, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, Hà Nội Nguyễn Văn Thuận (2015), Xây dựng triển khai mơ hình tổ chức sản xuất tiêu thụ rau an toàn địa bàn thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh, luận văn thạc sĩ, chuyên ngành kinh tế Nông Nghiệp, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam Nguyễn Văn Thuận, Võ Thành Danh (2016) Phân tích yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng rau an toàn thành phố Cần Thơ, nghiên cứu trường Đại học Cần Thơ Phòng kinh tế thị xã Từ Sơn (2014, 2015, 2016) Thông tin kinh tế xã hội thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh 10 Phòng Thống kê (2014, 2015, 2016) Thông tin kinh tế xã hội thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh 11 Tổng cục Thống kê (2015) Niên giám thống kê, NXB Thống kê Bắc Ninh 98 12 Trần Đoàn Dũng (2014), “Các nhân tố ảnh hưởng tới hành vi mua rau GAP người tiêu dùng TP Hà Nội” luận văn thạc sĩ, chuyên ngành quản trị kinh doanh, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, Hà Nội 13 Trần Minh Đạo (2014), Giáo trình Marketing bản, NXB Nông Nghiệp, Thị xã Từ Sơn 14 Trần Thị Ba (2015),Chuỗi cung ứng rau ĐBSCL theo tiêu chuẩn GAP Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản Trị Kinh Doanh, Đại học Nông Lâm 15 UBND tỉnh Bắc Ninh (2015), Quyết định số 98/2015/QĐ-UBND, ngày 10/7/2015 việc phê duyệt chương trình mục tiêu, phát triển rau an tồn địa bàn thành phố giai đoạn 2012 – 2016 tỉnh Bắc Ninh 16 UBND tỉnh Bắc Ninh (2015), Quyết định phê duyệt Chương trình mục tiêu, phát triển rau an toàn địa bàn thành phố, thị xã giai đoạn 2010 - 2016- Số: 98 /2016/QĐ-UBND, 2015 Ủy ban Nhân Dân tỉnh Bắc Ninh 17 UBND thị xã Từ Sơn, Báo cáo tổng kết tình hình phát triển thị xã Từ Sơn giai đoanh 2010-2015, Ủy ban Nhân Dân thị xã Từ Sơn 18 Viện nghiên cứu rau TP HCM (1994) Tổng quan phát triển rau Việt Nam 1013 - 2014, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam 99 PHỤ LỤC PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI HÀNH VI MUA RAU AN TOÀN CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN – TỈNH BẮC NINH Xin chào anh (chị)! Tôi là: Đỗ Duy Mạnh Hiện nay, thực đề tài: “Phân tích yêú tố ảnh hưởng tới định mua rau an toàn thị xã Từ Sơn – tỉnh Bắc Ninh” Xin anh (chị) vui lòng giành chút thời gian tham gia trả lời câu hỏi vấn tôi: Họ tên: ……………… Địa chỉ: ………………… Giới tính: ……………… Tuổi: ……………………… 1/ Thông thường, tháng anh (chị) chi tiền cho ăn mua? 2/ Trong khoản tiền chi tiêu cho ăn mua anh (chị) có dùng cho việc mua rau khơng? □ Có………….… (tiếp tục) □ Khơng …………(ngừng) 3/ Hiện anh (chị) sống gia đình hay sống mình? (vui lịng đánh số 1: sống gia đình, 2: sống mình) □ 4/ Gia đình anh (chị) có trẻ nhỏ khơng? □ Có □ Khơng 5/ Trong gia đình anh (chị) người thường xuyên mua rau nhất? □ Người vợ □ Người □ Người chồng □ Khác 6/ Vui lịng cho biết trình độ học vấn anh (chị) mức nào? Trình độ học vấn Trên đại học Đại học- cao đẳng Trung cấp chuyên nghiệp Trung học phổ thông 100 7/ Anh (Chị) mua rau sạch: □ Rất thường xuyên □ Thỉnh thoảng □ Thường xuyên □ Chưa 8/ Anh (chị) mong muốn điều mua rau sạch? Lời phát biểu Rất đồng ý Đồng ý Không ý kiến Không đồng ý Rất không đồng ý Sức khỏe tốt Đầy đủ chất dinh dưỡng Ngon, đẹp Khác 9/ Anh (chị) thường sử dụng rau theo mùa năm? (vui lòng đánh số 1: hơn, 2: nhiều hơn, 3: khơng thay đổi) STT Xuân Hạ Thu Đông … 10/ Mức độ quan trọng yếu tố định mua rau sạch: Rất quan Quan Bình khơng Rất khơng trọng trọng thường quan trọng quan trọng Nhãn hiệu tiếng Màu sắc, kiểu dáng bao bì Giá hợp lý Đảm bảo an tồn vệ sinh Địa điểm mua rau Quảng cáo hấp dẫn Nguồn gốc sản phẩm rõ ràng Thái độ phục vụ Chủng loại đa dạng Khuyến Khối lượng tịnh Công nghệ chế biến Khác 101 11/ Anh (chị) thường mua rau đâu? Rất thường xuyên Thường xuyên Bình thường Thỉnh thoảng Hiếm Siêu thị Đại lý phân phối Chợ khác 12/ Vì anh (chị) lại chọn mua đó? (có thể lựa chọn nhiều phương án) Uy tín ( bán giá, chất lượng, ) Dễ chọn lựa Gần nhà Tiện đường lại Nhân viên bán hàng phục vụ tốt Cách trang trí quầy hàng Khác (ghi rõ) 13/ Anh (chị) thấy mức giá loại rau bảng sau nào? Rất đắt Đắt Bình thường Rẻ Rất rẻ Vụ đông Vụ hè Vụ thu Vụ xuân 14/ Anh (chị) có thường xun cập nhật thơng tin liên quan tới rau không? □ Rất thường xuyên □ Thường xuyên □ Thỉnh thoảng □ Không 15/ Anh (chị) biết đến sản phẩm rau cách nào? (có thể chọn nhiều phương án) Tivi Tạp chí Internet Đài phát Banner, áp Người thân, bạn bè phích giới thiệu Tại nơi bán hàng 16/ Với anh (chị) mua rau nguồn tham khảo quan trọng nhất? (vui lòng đánh số thứ tự từ 1- theo mức độ quan trọng tới không quan trọng) Rất quan trọng Quan trọng Cá nhân Thương mại Đại chúng Kinh nghiệm 102 Bình thường Ít quan trọng Rất khơng quan trọng 17/ Quảng cáo có tác động nhiều tới hành vi mua hàng anh (chị) khơng? □ Rất nhiều □ Ảnh hưởng □ Nhiều □ Khơng ảnh hưởng 18/ Anh (chị) thích hình thức khuyến nào? Rất hấp dẫn Hấp dẫn Bình thường Không hấp dẫn Rất không hấp dẫn Giảm giá Tặng kèm sản phẩm khác: ghép hình, Mua với số lượng lớn tặng thêm rau Tặng phiếu mua hàng với giá ưu đãi Sử dụng thẻ cào trúng thưởng Tích điểm tặng quà Khác (ghi rõ) 19/ Anh (chị) có ý định chuyển sang dùng loại rau khác tương lai? □ Có □ Khơng 20/ Sau sử dụng rau bạn cảm thấy hài lịng anh (chị) có khun người xung quanh chị nên dùng loại rau khơng? □ Có □ Khơng 21/ Mức độ tin cậy anh (chị) vào hãng rau nội? Mức độ tin tưởng Rất tin tưởng Tin tưởng Bình thường Không tin tưởng Rất không tin tưởng Ghi chú: Mức độ Thường xuyên ứng với số lần mua từ 10 lần/tháng Thỉnh Thoảng ứng với số lần mua từ 10 lần/tháng Xin chân thành cảm ơn tham gia trả lời câu hỏi tôi! Chúc anh (chị) tìm cho sản phẩm tốt phù hợp 103 ... ? ?Phân tích yêú tố ảnh hưởng tới định mua rau an toàn người tiêu dùng thị xã Từ Sơn – tỉnh Bắc Ninh? ?? 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Trên sở phân tích thực trạng tiêu dùng rau an toàn. .. tiễn yếu tố ảnh hưởng đến tiêu dùng rau an tồn Trên sở đánh giá thực trạng tiêu dùng rau an toàn người tiêu dùng khu vực thị xã Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh Chỉ kết đạt được, yếu tố ảnh hưởng tới định mua. .. họ chưa tiêu dùng tiêu dùng rau an toàn mức độ Độ tuổi có ảnh hưởng lớn đến việc tiêu dùng rau an toàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh Những người nhiều tuổi họ ưu tiên dùng rau an toàn người trẻ