HỌC VIỆN NƠNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN CƠNG HỊA NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH CƠNG NGHỆ SẢN XUẤT GIỐNG RƯƠI (Tylorrhynchus heterochaetus Quatrefages, 1865) Chuyên ngành: Nuôi trồng thủy sản Mã số: 60 62 03 01 Người hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Ngọc Tuấn TS Nguyễn Hữu Ninh NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan tất số liệu kết nghiên cứu Đề tài trung thực chưa sử dụng cho cơng trình nghiên cứu Tơi xin cam đoan thông tin đưa Đề tài đựơc rõ nguồn gốc giúp đỡ cám ơn Hà Nội, ngày 12 tháng 05 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Công Hịa i LỜI CẢM ƠN Tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Nhà trường đặc biệt Quý Thầy cô khoa thủy sản giúp trang bị tri thức, tạo điều kiện môi trường thuận lợi cho tơi suốt q trình học tập thực luận văn Với lòng kính trọng biết ơn, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn tới TS Nguyễn Ngọc Tuấn, TS Nguyễn Hữu Ninh Ths Cao Văn Hạnh dẫn nhiệt tình cho tơi suốt thời gian thực nghiên cứu Xin cảm ơn ban lãnh đạo Trung tâm Quốc gia giống Hải sản Miền bắc cán Trung tâm hợp tác, chia sẻ thông tin, cung cấp cho nhiều nguồn tư liệu, tài liệu hữu ích phục vụ cho đề tài nghiên cứu Tôi xin gửi lời chi ân sâu sắc tới gia đình người bạn, người anh động viên, hỗ trợ nhiều suốt trình tơi học tập, làm việc hồn thành luận văn Hà Nội, ngày 12 tháng 05 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Cơng Hịa ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG v DANH MỤC HÌNH vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN viii THESIS ABSTRACT ix PHẦN MỞ ĐẦU PHẦN TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1 Tình hình nghiên cứu giới 2.2 Tình hình nghiên cứu Việt Nam PHẦN NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 12 3.1 Đối tượng, thời gian địa điểm nghiên cứu 12 3.2 Nội dung nghiên cứu 12 3.2.1 Nghiên cứu nuôi vỗ rươi 12 3.2.2 Nghiên cứu cho rươi sinh sản phương pháp nhân tạo 12 3.2.3 Nghiên cứu ảnh hưởng thức ăn lên sinh trưởng ấu trùng rươi giai đoạn trôi 14 3.2.4 Nghiên cứu ảnh hưởng mật độ lên sinh trưởng tỷ lệ sống ấu trùng rươi giai đoạn trôi 15 3.2.5 Chăm sóc quản lý sức khỏe ấu trùng bể nuôi 16 3.3 Phương pháp nghiên cứu 16 3.3.1 Phương pháp xác định sức sinh sản tuyệt đối tương đối rươi 16 3.3.3 Phương pháp theo dõi tốc độ tăng trưởng ấu trùng 17 3.3.4 Phương pháp xác định thông số môi trường 19 3.3.5 Phương pháp thu thập xử lý số liệu 19 PHẦN KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 20 4.1 Kết nghiên cứu nuôi vỗ thành thục rươi 20 iii 4.1.1 Tốc độ sinh trưởng, tỷ lệ sống, tỷ lệ thành thục sức sinh sản tuyệt đối rươi nuôi vỗ 20 4.1.2 Kết tuyển chọn rươi tham gia sinh sản 20 4.1.3 Tỷ lệ thành thục rươi 21 4.2 Kết nghiên cứu ảnh hưởng độ mặn tới tỷ lệ thụ tinh ấu trùng 22 4.2.1 Hình thái rươi bố mẹ tham gia sinh sản 22 4.2.2 Xác định tỷ lệ đực rươi 25 4.2.3 Sức sinh sản tương đối tuyệt đối rươi 26 4.2.4 Kết diễn biến yếu tố môi trường 26 4.2.5 Kết quan sát giai đoạn biến thái ấu trùng rươi 28 4.3 Kết nghiên cứu ảnh hưởng thức ăn lên sinh trưởng ấu trùng giai đoạn trôi 29 4.3.1 Kết yếu tố môi trường bể ương 29 4.4 Kết ảnh hưởng mật độ đến tăng trưởng ấu trùng rươi 32 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 35 5.1 Kết luận 37 5.2 Kiến nghị 37 TÀI LIỆU THAM KHẢO 36 PHỤ LỤC 38 iv DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 Trọng lượng trung bình rươi tham gia sinh sản (n=100) 13 Bảng 3.2 Tỷ lệ rươi đực, rươi qua lần sinh sản 14 Bảng 4.3 Kết nuôi vỗ Rươi qua đợt 20 Bảng 4.4 Kết tuyển chọn rươi 21 Bảng 4.5 Tỷ lệ thành thục rươi qua nghiệm thức 22 Bảng 4.7 Tỷ lệ đực rươi sinh sản qua đợt thu mẫu 26 Bảng 4.8 Sức sinh sản tương đối tuyệt đối rươi 26 Bảng 4.9 Một số yếu tố mơi trường bình ấp 27 Bảng 4.10 Tỷ lệ thụ tinh trứng qua nghiệm thức 28 Bảng 4.11 Các yếu tố môi trường trình ương 30 Bảng 4.12 Sinh trưởng chiều dài ấu trùng rưoi 31 Bảng 4.13 Chiều dài tỷ lệ sống ấu trùng qua nghiệm thức 33 v DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Phân bố rươi Việt Nam Hình 3.2 Sơ đồ bố trí thí nghiệm 12 Hình 3.3 Bố trí thí nghiệm 13 Hình 3.4 Tuyển chọn ghép đực 14 Hình 3.5 Thức ăn dùng thí nghiệm 15 Hình 3.6 Bố trí thí nghiệm mật độ ương 15 Hình 4.7 Tỷ lệ thành thục rươi 21 Hình 4.8 Hình thái rươi bố mẹ 23 Hình 4.9 Rươi tiêu giảm 24 Hình 4.10 Rươi đực tiêu giảm 25 Hình 4.11 Tỷ lệ thụ tinh rươi qua nghiệm thức 27 Hình 4.12 Quá trình phát triển trướng thụ tinh rươi 29 Hình 4.13 Tăng trưởng ấu trùng qua ngày ương 30 Hình 4.14 Tăng trưởng ấu trùng rươi 32 Hình 15 Rươi bố mẹ thu tự nhiên 44 Hình 16 Tuyển chọn rươi bố mẹ 44 Hình 17 Dùng lông vũ khuấy trứng 45 Hình 18 Pha lỗng loại bỏ sẹ thừa 45 Hình 19 Quá trình phát triển phôi 46 Hình 20 Chiều dài số đốt ấu trùng 46 vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt CS Cộng ĐC Đối chứng DO Hàm lượng oxy hoà tan nước NT Nghiệm thức TH Thức ăn tổng hợp cao đạm (60%Pr) TB Trung bình TLN Tỷ lệ nở TLTT Tỷ lệ thụ tinh TLS Tỷ lệ sống ấu trùng vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Cơng Hịa Tên Luận văn: Nghiên cứu quy trình cơng nghệ sản xuất giống rươi (Tylorrhynchus heterochaetus Quatrefages, 1865) Ngành: Nuôi trồng thủy sản Mã số: 60620301 Tên sở đào tạo: Học viện Nơng nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu công nghệ sản xuất giống rươi điều kiện nhân tạo nhằm chủ động nguồn giống để phát triển ni góp phần bảo vệ nguồn lợi rươi - Xây dựng quy trình sản xuất giống nhân tạo rươi từ giai đoạn tuyển chọn rươi bố mẹ, ghép sinh sản ương ấu trùng trôi Nội dung phương pháp nghiên cứu  Nội dung nghiên cứu - Nghiên cứu nuôi vỗ thành thục rươi bố mẹ, ghép sinh sản, kích thích sinh sản độ mặn; - Nghiên cứu mật độ dinh dưỡng cho giai đoạn ương nuôi ấu trùng  Phương pháp nghiên cứu - Các nghiệm thức bố trí theo phương pháp thống kê; - Số liệu thu thập phân tích theo phương pháp thường quy Kết kết luận  Qua kết nghiên cứu đề tài Hải Phòng năm 2016, 2017 xác định thức ăn, chất đáy giai đoạn nuôi vỗ rươi thành thục độ mặn phù hợp (S= 100/00) cho ấp nở ấu trùng giai đoạn trôi  Đề tài xác định tỷ lệ đực (đực/cái) rươi tham gia sinh sản (1/4,1)  Quan sát giai đoạn biến thái ấu trùng mật độ ương phù hợp (200con/L) dinh dưỡng tốt ( Lansy + Vi tảo) giai đoạn đầu ấu trùng tia cứng (5đốt) viii THESIS ABSTRACT Master candidate: Nguyen Cong Hoa Thesis title: Research on reproductive technological process in Palolo (Tylorrhynchus heterochaetus Quatrefages, 1865) Major: Aquaculture Code: 60620301 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives Technology research hatchery palolo in artificial conditions to proactively seed for aquaculture development and resource protection contribute palolo Construction process of artificial breeding palolo from stage parents palolo selection, grafting reproduction, and larval float Materials and Methods • Research content Research on raising a maturely palolos parents, transplant reproduction, spawning by salinity Research and nutrient density for larval rearing phase • Research Methodology The treatments were arranged according to the statistical method Data was collected and analyzed by conventional methods Main findings and conclusions The results of a project in two years (2016 and 2017) in Hai Phong province determined that food and benthos in fattening maturation period and optimum salinity (S= 100/00) for larva incubation in floating period Project also determined male and female ratio (male/female) of palolos when they participate to breeding (1:1.4) The metamorphosis periods of larvae, suitable nursing density (200 species/L) and the best nutrition (Lansy + microalga) in the first period of there hard rays (five chunks) larvae were observed ix tổng hợp cho kết sinh trưởng chiều dài mà mang lại tỷ lệ sống rươi cao nghiệm thức lại.Tỷ lệ sống ấu trùng rươi dao động từ 5,61 đến 5,77% Trong đó, sử dụng thức ăn nghiệm thức cho kết cao (5,77±0,002), nghiệm thức nhỏ nghiệm thức Thí nghiệm cho thấy tăng trưởng ấu trùng phụ thuộc lớn vào thức ăn loại thức thức ăn đặc biệt ấu trùng sử dụng hết noãn hoàng, kết quánày phù hợp với nghiên cứu Sato and Tsuchiya (1987) Qua kết phân tích nhận rằng, nghiệm thức sử dụng đồng thời tảo tươi kết hợp với thức ăn tổng hợp phù hợp với giai đoạn ấu trùng trơi rươi, thích hợp với giai đoạn từ - 40 ngày ương (ấu trùng trocophora) Như vậy, việc sử dụng thức ăn tảo tươi kết hợp với thức ăn tổng hợp đạt sinh trưởng tỷ lệ sống đạt cao so với việc cho ăn thức ăn đơn tảo tươi tổng hợp ương nuôi ấu trùng rươi 4.4 KẾT QUẢ ẢNH HƯỞNG CỦA MẬT ĐỘ ĐẾN TĂNG TRƯỞNG CỦA ẤU TRÙNG RƯƠI Môi trường trình ương đảm bảo, nhiệt độ trung bình 27,5 0C28,20C; pH = 7,5-8,5; DO: 4,5-6,2 mg/l; Độ mặn: 10-10,20/00 Đây ngưỡng môi trường phù hợp cho động vật thủy sản ấu trùng rươi phát triền Hình 4.14 Tăng trưởng ấu trùng rươi 32 Thời gian đầu tăng trưởng ấu trùng nghiệm thức khơng có biến động nhiều lúc ấu trùng nhỏ khả cạnh tranh chưa cao mật độ khơng có ảnh hưởng lớn Đến ngày ấu trùng sử dụng dinh dưỡng ngồi, nhu cầu mơi trừng tăng, tính cạnh tranh cao nên mật độ yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng ấu trùng (Hình 3.13) Bảng 4.13 Chiều dài tỷ lệ sống ấu trùng qua nghiệm thức Thời Chỉ gian tiêu Mật độ (Con/L) 200 300 500 700 0,261±0,000a 0,259±0.003a 0,260±0.000a 0,261±0,003a Chiều 10 0,483±0,003d 0,447±0,003c 0,414±0,003b 0,393±0,003a dài 20 1,892±0,006d 1,875±0,003c 1,763±0,003b 1,652±0,003a (mm) 30 10,331±0,006c 10,253±0,003b 10,232±0,006b 10,212±0,003a 40 11,614±0,007d 11,566±0,007c 11,435±0,003b 11,364±0,006a 20 31,176±0,003 29,778±0,003 28,037±0,003 27,695±0,003 40 13,373±0,003 11,692±0,003 11,368±0,003 10,694±0,003 (Ngày) Tỷ lệ sống (%) Ghi chú: Các giá trị thể bảng giá trị TB±SE Các giá trị hàng có ký tự khác khác biệt có ý nghĩa thống kê (p10 ngày tuổi) sinh trưởng chiều dài khơng có khác biệt lớn nghiệm thức mật độ ương khác Ngày thứ 10 trở đến ngày thứ 20 nghiệm thức mật độ có khác biệt có ý nghĩa thống kê (p