HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN THỊ CHUNG ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ Ở MỘT SỐ DỰ ÁN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐƠNG SƠN - TỈNH THANH HỐ Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60 85 01 03 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Khắc Thời NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu kết nghiên cứu luận văn trung thực chưa sử dụng để bảo vệ học vị Tôi xin cam đoan rằng, giúp đỡ cho việc thực luận văn cảm ơn thơng tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày 03 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Chung i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn nỗ lực thân nhận giúp đỡ nhiệt tình quan, thầy cơ, bạn bè đồng nghiệp gia đình Trước tiên tơi xin bầy tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS: Nguyễn Khắc Thời người tận tình hướng dẫn đóng góp ý kiến quý báu trình thực hồn thành luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo Khoa Quản lý đất đai, Ban Quản lý Đào tạo – Học viện nông nghiệp Việt Nam giúp đỡ q trình học tập thực đề tài Tơi xin chân thành cảm ơn tới tất đồng nghiệp, bạn bè người thân động viên tạo điều kiện thuận lợi cho tơi hồn thành luận văn thời gian quy định Hà Nội, ngày 03 tháng năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Chung ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Trích yếu luận văn viii Thesis abstract .x Phần Phần mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục đích yêu cầu 1.3 Đối tượng nghiên cứu 1.4 Những đóng góp đề tài .2 1.5 Ý nghĩa khoa học ý nghĩa thực tiễn đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Cơ sở lý luận công tác bồi thường, hỗ trợ tđc .4 2.1.1 Một số khái niệm .4 2.1.2 Sự cần thiết công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư .5 2.1.3 Đặc điểm yếu tố tác động đến công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư 2.2 Công tác bồi thường, hỗ trợ số nước 11 2.2.1 Hàn Quốc 11 2.2.2 Trung Quốc 12 2.2.3 Ấn Độ 13 2.2.4 Australia 14 2.2.5 Quy định bồi thường, hỗ trợ tái định cư thu hồi đất số tổ chức quốc tế 14 2.3 Chính sách bồi thường, hỗ trợ tđc Việt Nam 18 2.3.1 Thời kỳ trước có Luật Đất đai năm 1987 18 2.3.2 Thời kỳ năm 1988 đến năm 1993 18 2.3.3 Thời kỳ năm 1993 đến năm 2003 18 2.3.4 Các quy định bồi thường, hỗ trợ thực Luật Đất đai năm 2003 20 iii 2.3.5 Các quy định bồi thường, hỗ trợ theo Luật Đất đai năm 2013 văn Luật 21 2.3.6 Các quy định bồi thường, hỗ trợ tái định cư tỉnh Thanh Hóa 25 2.4 Thực trạng bồi thường, hỗ trợ tđc nhà nước thu hồi đất việt nam tỉnh Thanh Hóa 26 2.4.1 Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ TĐC nhà nước thu hồi đất Việt Nam 26 2.4.2 Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ TĐC nhà nước thu hồi đất tỉnh Thanh Hóa 28 2.5 Những học rút từ thực tiễn công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư 31 Phần Nội dung phương pháp nghiên cứu 33 3.1 Đối tượng nghiên cứu 33 3.2 Nội dung nghiên cứu: 33 3.3 Phương pháp nghiên cứu 34 3.3.1 Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp 34 3.3.2 Phương pháp điều tra số liệu sơ cấp .34 3.3.3 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 35 3.3.4 Phương pháp tống kê xử lý, số liệu thống kê 35 Phần Kết nghiên cứu thảo luận 36 4.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Đông Sơn .36 4.1.1 Điều kiện tự nhiên 36 4.1.2 Điều kiện kinh tế - Xã hội 37 4.1.3 Đánh giá chung điều kiện kinh tế - xã hội huyện Đông Sơn 40 4.2 Tình hình quản lý, sử dụng đất trạng sử dụng đất đai 41 4.2.1 Tình hình quản lý đất đai huyện Đông Sơn 41 4.2.2 Hiện trạng sử dụng đất 2016 43 4.2.3 Đánh giá chung tình hình quản lý sử dụng đất đai .47 4.3 Tình hình thực cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư huyện Đông Sơn giai đoạn 2011- 2016 49 4.4 Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trơ, tái định cư dự án nghiên cứu 49 4.4.1 Các văn pháp quy liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án nghiên cứu huyện Đông Sơn 49 4.4.2 Trình tự thực bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án thuộc huyện Đông Sơn 51 iv 4.4.3 Khái quát dự án nghiên cứu 58 4.4.4 Đối tượng điều kiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 59 4.4.5 Giá đất tính bồi thường, hỗ trợ: 62 4.4.6 Bồi thường tài sản, vật kiến trúc cối hoa màu 02 dự án nghiên cứu 66 4.4.7 Chính sách hỗ trợ dự án nghiên cứu 69 4.4.8 Việc thực sách tái định cư dự án nghiên cứu 75 4.4.9 Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu 77 4.5 Đề xuất giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư 82 4.5.1 Giải pháp sách thực sách 82 4.5.2 Giải pháp trình tự, thủ tục thực bồi thường, hỗ trợ .82 4.5.3 Giải pháp bồi thường 83 4.5.4 Giải pháp hỗ trợ 83 4.5.5 Các giải pháp khác 84 Phần Kết luận kiến nghị 85 5.1 Kết luận 85 5.2 Kiến nghị .86 Tài liệu tham khảo 87 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt BTC : Bộ Tài BTNMT : Bộ Tài nguyên Môi trường CCN : Cụm công nghiệp CHXHCN : Cộng hồ xã hội chủ nghĩa CNH-HĐH : Cơng nghiệp hố, đại hoá GCN : Giấy chứng nhận GPMB : Giải phóng mặt HĐBT : Hội đồng bồi thường HĐND : Hội đồng nhân dân HSĐC : Hồ sơ địa KCN : Khu cơng nghiệp KHSDĐ : Kế hoạch sử dụng đất KT-XH : Kinh tế xã hội NĐ-CP : Nghị định - Chính phủ QĐ-UBND : Quyết định - Uỷ ban nhân dân QHSDĐ : Quy hoạch sử dụng đất QL : Quốc lộ QSDĐ : Quyền sử dụng đất TĐC : Tái định cư TL : Tỉnh lộ TT : Thông tư TTLT : Thông tư liên tịch TƯ : Trung ương UBMTTQ : Uỷ ban mặt trận tổ quốc UBND : Uỷ ban nhân dân vi DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1 Hiện trạng dân số huyện Đông Sơn năm 2016 38 Bảng 4.2 Hiện trạng sử dụng đất huyện Đông Sơn năm 2016 44 Bảng 4.3 Diện tích, cấu sử dụng đất nơng nghiệp năm 2016 45 Bảng 4.4 Diện tích, cấu sử dụng đất phi nơng nghiệp năm 2016 46 Bảng 4.5 Khái quát chung 02 dự án nghiên cứu 59 Bảng 4.6 Bảng đối tượng bồi thường không bồi thường .60 Bảng 4.7 Ý kiến người dân việc xác định đối tượng bồi thường không bồi thường thuộc dự án nghiên cứu .61 Bảng 4.8 Tổng hợp đơn giá bồi thường đất 02 dự án 64 Bảng 4.9 So sánh mức độ chênh lệch giá bồi thường dự án giá thị trường thời điểm thu hồi đất 64 Bảng 4.10 Ý kiến người bị thu hồi đất giá đất tính bồi thường dự án nghiên cứu 65 Bảng 4.11 Tổng hợp kinh phí bồi thường hoa màu tài sản đất bị thu hồi 02 dự án .67 Bảng 4.12 Ý kiến người có đất việc xác định giá bồi thường trồng, cơng trình, đất 02 dự án 68 Bảng 4.13 Tổng hợp kinh phí hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi 02 dự án 73 Bảng 4.14 Ý kiến người có đất bị thu hồi việc thực sách hỗ trợ 74 vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Thị Chung Tên luận văn: “Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư số dự án địa bàn huyện Đơng Sơn - tỉnh Thanh Hố” Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60 85 01 03 Tên sở đào tạo: Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu - Đánh giá thực trạng việc tổ chức thực công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh Hóa - Đề xuất số giải pháp góp phần giải tồn tại, khó khăn q trình thực cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhằm đẩy nhanh tiến độ thực dự án đầu tư địa bàn Ý nghĩa khoa học ý nghĩa thực tiễn đề tài - Ý nghĩa khoa học: Kết nghiên cứu góp phần hồn thiện sở lý luận sách đền bù đất tài sản gắn liền đất thu hồi đất dự án phát triển kinh tế xã hội - Ý nghĩa thực tiễn: Kết nghiên cứu giúp nhà hoạch định sách xây dựng hồn thiện số sách đất đai, đồng thời giúp cho nhà Quản lý quản lý tốt quỹ đất Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp Phương pháp điều tra số liệu sơ cấp Phương pháp chọn điểm nghiên cứu Phương pháp tống kê xử lý, số liệu thống kê Phương pháp phân tích so sánh Kết kết luận Huyện Đơng Sơn huyện Đồng nằm ngõ phía Tây tỉnh Thanh Hóa Huyện Đơng Sơn có 16 đơn vị hành gồm thị trấn 15 xã với tổng dân số là: 74581 khẩu, số hộ 20989 hộ khu vực có mật độ dân số tương đối cao tỉnh Theo thống kê đất đai năm 2016 tổng diện tích tự nhiên huyện 8240,62 ha, diện tích đất nơng nghiệp 5240,69 chiếm 63,6 % tổng diện tích đất tự nhiên huyện Đông Sơn Giai đoạn từ năm 2011 – 2016 địa bàn huyện Đông Sơn triển khai dự án có liên quan đến bồi thường giải phóng mặt bằng, diện tích thu hồi 47,45 ha, viii Tổng số hộ bị ảnh hưởng 2772 hộ Về công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư 02 Dự án nghiên cứu cho thấy: - Dự án Khu thị Đơng Sơn có diện tích thu hồi 69.263,6 m2 với tổng kinh phí bồi thường 18.490.716.800 đồng liên quan đến 603 hộ dân có đất nơng nghiệp 110 hộ dân có đất Tổng số tiền bồi thường là: 40.221.150.000 - Dự án 2: Đường vành đai Phía Tây với diện tích thu hồi 40.000 m2 liên quan đến 81 hộ dân có đất nơng nghiệp, hộ có đất Tổng số tiền 16.555.930.000 đồng - Về xác định đối tượng bồi thường, hỗ trợ 02 dự án xác định cách, tỷ mỷ, xác 100% số phiếu đồng ý đối tượng bồi thường không bồi thương, hỗ trợ - Bồi thường, hỗ trợ đất nông nghiệp dự án 1: khu thị Đơng Sơn có 54/552 hộ chiếm 10 % số hộ không đồng thuận; dự án đường vành đai phía tây có 5/85 hộ chiếm 6% số hộ không đồng thuận - Giá bồi thường, hỗ trợ cơng trình, vật kiến trúc, bồi thường trồng hoa màu đất 100% số hộ hỏi đồng thuận với đơn giá bồi thường cơng trình, vật kiến trúc, bồi thường trồng hoa màu đất thời điểm thu hồi - Về khoản hỗ trợ ổn định đời sống, chuyển đổi nghề tìm kiếm việc làm, hỗ trợ tiền thưởng tiến độ bàn giao mặt 100% hộ hài lòng với khoản hỗ trợ Tất người dân bị thu hồi đất dự án nghiên cứu đồng ý với giá đất nơng nghiệp tính bồi thường Nhà nước thu hồi đất, trường hợp thu hồi đất giá đất bồi thường thấp nhiều (1,9 đến 2,13) so với giá chuyển nhượng thực tế thị trường, mức độ đồng thuận người dân khơng cao Dự án có 35% hộ dân không đồng ý với mức giá đền bù; dự án có 100% hộ dân khơng đồng ý với mức bồi thường đất Tuy nhiên dự án GPMB phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng phát triển kinh tế tập trung nên biết giá bồi thường sách hỗ trợ thấp người sử dụng đất chấp hành chủ trương, sách chế độ sách nhà nước Qua khẳng định với lãnh đạo sâu sát Đảng, vào liệt cấp quyền đồng thuận người dân cơng tác GPMB khó khăn, phức tạp sau dân chủ công khai người dân dự án nghiên cứu chấp hành tốt Để góp phần hồn thiện cơng tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhà nước thu hồi đất cần thực giải pháp sau: Giải pháp sách thực sách; giải pháp trình tự thực bồi thường GPMB; giải pháp bồi thường; giải pháp hỗ trợ giải pháp khác ix 4.4.7.2 Ý kiến người dân thực sách hỗ trợ nhà nước Để xác định giá hỗ trợ ổn định đời sống, chuyển đổi nghề nghiệp di chuyển nhà triển khai điều tra, vấn lấy ý kiến người dân, kết thể bảng 4.14 Bảng 4.14 Ý kiến người có đất bị thu hồi việc thực sách hỗ trợ Số TT I Số hộ đồng ý Số Các sách hỗ trợ phiếu điều tra Số hộ Tỷ lệ (%) Số hộ không đồng ý Số hộ Tỷ lệ (%) Dự án Khu đô thị Đông Sơn Hỗ trợ ổn định đời sống SX 70 63 90 10 Hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp 70 65 92,8 7,2 Hỗ trợ di chuyển nhà 20 20 100 0 II Dự án II Đường vành đai Phía Tây Hỗ trợ ổn định đời sống SX 18 15 83 17 Hỗ trợ di chuyển nhà 2 100 0 Hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp 18 15 83 17 Nguồn số liệu: Tổng hợp từ phiếu điều tra Kết bảng 4.14 cho thấy: - Tại dự án 1: có 63/70 hộ hài lịng với sách hỗ trợ ổn định đời sống chiếm tỷ lệ 90%; có 7/70 hộ khơng hài lịng với sách hỗ trợ ổn định đời sống chiếm tỷ lệ 10% Taị dự án 2: có 15/18 hộ chiếm 83% hộ đồng thuận với hỗ trợ ổn định đời sống sản xuất, có 17% hộ dân khơng đồng tình Như dự án thấy đa số hộ hài lòng với khoản khoản hỗ trợ ổn định đời sống sản xuất - Về mức hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp 02 dự án nghiên cứu: mức hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp tạo việc làm dao động từ 83% dự án đến 92,8% dự án 1; số hộ khơng trí với đơn giá hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp tạo việc làm thấp từ 7,2% dự án đến 17% dự án -Về mức hỗ trợ di chuyển nhà ở, thuê nhà tạm người dân đồng thuận cao đạt 100% dự án, hộ có đất bị thu hồi diện tích, chủ yếu đất có nguồn gốc lấn chiếm, cơng trình cơng trình tạm sai phạm 74 4.4.8 Việc thực sách tái định cư dự án nghiên cứu Việc thực sách tái định cư thuộc dự án nghiên cứu thực theo Quyết định số 3788/2009/QĐ-UBND ngày 23/10/2009 Uỷ ban nhân dân tỉnh Thanh Hoá quy định: - Đất tái định cư thực theo nhiều mức diện tích khác phù hợp với mức bồi thường khả chi trả người tái định cư Đối với hộ gia đình cá nhân nhà nước thu hồi đất mà khơng có chỗ khác giao đất tái định cư - Hộ gia đình cá nhân nhận đất tái định cư mà số tiền bồi thường hỗ trợ nhỏ giá trị suất định cư tối thiểu hỗ trợ khoản chênh lệch đó; trường hợp khơng nhận đất tái định cư nhận tiền tương đương với khoản chênh lệch Như Bố trí khu TĐC thuận lợi nhiều mặt đảm bảo cho người bị thu hồi đất ổn định sống, tạo tâm lý an tâm để họ bàn giao lại mặt đất để thực dự án Khu tái định cư phải có điều kiện sống tốt nơi cũ - Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án II lập phương án tái định cư cách thức bố trí tái định cư cho hộ gia đình bị thu hồi đất sau: Đối với hộ có đất bị thu hồi ảnh hưởng dự án có diện tích đất vườn ao đất có nhà mà không công nhận đất quy đổi thành đất để bố trí tái định cư sau: Diện tích đất vườn ao đất có nhà khơng cơng nhận đất quy đổi 40% đất Bố trí tái định cư sau quy đổi diện tích đất theo nguyên tắc: - Diện tích để làm để bố trí tái định cư, gồm diện tích đất ở+ diện tích đất vườn ao quy đổi thành đất - Diện tích đất quy đổi < 140m2 bố trí lơ đất tái định cư -Diện tích đất quy đổi lớn 140 m2 đến 230 m2 bố trí lơ đất tái định cư - Diện tích đất quy đổi lớn 230 m2 đến 320 m2 bố trí lơ đất tái định cư - Diện tích đất quy đổi lớn 320 m2 đến 410 m2 bố trí lơ đất tái định 75 - Diện tích đất quy đổi lớn 410 m2 đến 500 m2 bố trí lơ đất tái định cư - Diện tích đất quy đổi lớn 500 m2 bố trí lô đất tái định cư * Trường hợp hộ gia đình có đất bị thu hồi ảnh hưởng dự án, có nhiều hệ sống đất thu hồi, có gia đình riêng có sổ hộ riêng số lô đất bố trí tái định cư khơng đủ để phân chia cho hộ Các hộ thực khó khăn nơi ở, có nhu cầu đất tái định cư ngồi việc bố trí tái định cư theo quy định bố trí thêm lơ đất tái định cư, theo bìa hộ phải nộp tiền sử dụng đất suất đầu tư sở hạ tầng theo quy định * Các hộ gia đình cá nhân có đất bị thu hồi ảnh hưởng dự án sau đăng ký lô đất tái định cư tính bù trừ số tiền bồi thường đất phê duyệt để nộp tiền sử dụng đất tiền đầu tư sở vào hạ tầng vào ngân sách nhà nước theo quy định: - Nếu giá trị bồi thường đất đất vườn ao (nếu có) nơi lớn giá trị đất tái định cư nhận tiền bồi thường phần chênh lệch - Nếu giá trị bồi thường đất đất vườn ao (nếu có) nơi nhỏ giá trị đất tái định cư chủ hộ phải nộp phần chênh lệch vào ngân sách nhà nước * Các hộ gia đình cá nhân có đất bị thu hồi ảnh hưởng dự án không nhận đất tái định cư khu tập trung theo quy định nhà nước trả tiền để lo chỗ Nhưng dự án Dự án I, ngồi sách chung Ủy ban nhân dân tỉnh cịn có sách bồi thường hỗ trợ tái định cư riêng có phần linh hoạt như: - Trường hợp bố trí đất tái định cư theo phương thức đất đổi đất, hộ gia đình khơng có nơi khác quyền xã phường cộng đồng thơn xóm xác nhận Giá trị bồi thường cho tồn diện tích đất nơi so với giá trị diện tích đất tối thiểu theo hạn mức đất Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa quy định nơi đến, thiếu tiền hộ khơng phải bù - Sau nhận lô đất tái định cư theo quy định mà số tiền bồi thường đất nơi lại lớn giá trị ứng với 40 m2 lơ đất có giá cao mà hộ lựa chọn hộ mua thêm lơ đất tái định cư (Theo quy định 76 chung Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa số tiền chênh lệch gia đình phải nhận lại sau bố trí lô đất tái đinh cư) - Đối với đất Tái định cư nơi đến bắt buộc MBQH phải hoàn thiện điện, nước, sở hạ tầng hoàn thiện, người dân nhận đất tái định cư xây dựng nhà Chính sách tái định cư dự án có phần linh hoạt so định số 3788/2009/QĐ-UBND ủy ban nhân dân tỉnh dùng chung cho dự án toàn tỉnh nên hầu hết tất hộ dân bị ảnh hưởng dự án ủng hộ nên việc giải phóng mặt bằng, bàn giao đất cho chủ đầu tư nhanh chóng vượt tiến độ đề 4.4.9 Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu Qua tìm hiểu nghiên cứu đề tài, tơi có số đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ địa bàn huyện Động Sơn sau: 4.4.9.1 Một số kết đạt Việc thực sách bồi thường, hỗ trợ tái đinh cư Nhà nước thu hồi đất thực theo quy định nhà nước.Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa ban hành nhiều văn hướng dẫn đạo để thực tốt công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư Các văn ban hành thời gian thể đồng bộ, tập trung đạo sát với thực tế nên tạo bước phát triển công tác quản lý Nhà nước thu hồi GPMB thành phố Các sách Nhà nước quan chuyên môn tham mưu kịp thời như: giá đất địa bàn tồn thành phố, giá bồi thường sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, sách ưu đãi đầu tư, sách đào tạo nghề hỗ trợ việc làm cho người dân bị thu hồi đất nơng nghiệp Qua q trình thực sách bồi thường, hỗ trợ tái đinh cư Hội đồng bồi thường cho thấy: quyền lợi hợp pháp người sử dụng đất bị thu hồi đảm bảo, q trình thực cơng tác bồi thường GPMB công khai minh bạch, công dân chủ, thống ý chí đạo huyện Đông Sơn Ủy ban nhân dân tỉnh đảm bảo quyền lợi cho tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi, góp phần đẩy nhanh tiến độ GPMB nên phần lớn diện tích bàn giao cho nhà đầu tư kịp thời theo tiến độ; làm hạn chế việc khiếu nại, tố cáo nhân dân đồng thời nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước 77 lĩnh vực quản lý đất đai Sự thống nhận thức tổ chức thực nhiệm vụ giải phóng mặt hệ thống trị, với quan tâm đạo giúp đỡ Chính phủ Bộ ngành Trung ương tạo nhận thức đắn đồng thuận xã hội, ủng hộ tầng lớp nhân dân Chỉ đạo tập trung, liệt, trọng tâm, trọng điểm nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp phân công rõ trách nhiệm Sở ngành, huyện , xã, thị trấn tổ chức, cá nhân Trình tự thủ tục từ thu hồi đất đến bồi thường, hỗ trợ TĐC Hội đồng bồi thường GPMB, quyền cấp chủ đầu tư thực đầy đủ, cơng khai, quy định; Chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC thông tin tuyên truyền nhiều hình thức miễn phí đến hộ dân có đất bị thu hồi triển khai trực tiếp đến người dân Các dự án công khai phương án bồi thường, GPMB để lấy ý kiến tham gia tổ chức hộ gia đình cá nhân theo quy định quy chế dân chủ cấp sở, Nghị định 197/2004/NĐ-CP Nghị định số 69/2009/NĐ-CP Hội đồng bồi thường GPMB, quyền cấp xã tổ chức làm nhiệm vụ GPMB thực đầy đủ; 100% phương án niêm yết công khai trụ sở UBND xã, thị trấn nhà Văn hóa thơn Cơng tác bố trí tái định cư thực kịp thời, vị trí tái định cư cơng khai có điều kiện thuận lợi cho bốc thăm vị trí nhà theo lơ đất quy hoạch 4.4.9.2 Những hạn chế tồn Là dự án triển khai theo quy định chung nhà nước, ngồi cịn chịu chi phối sách khác địa bàn huyện Đơng Sơn mà xu hướng ngày có lợi cho người dân: chênh lệch giá bồi thường, lợi ích kinh tế gây nên xúc, mâu thuẫn người chấp hành giải phóng mặt địa bàn Chính sách pháp luật Nhà nước hồn thiện theo chế thị trường, nhiều Nghị định văn hướng dẫn sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư đời phải sửa đổi, hoàn chỉnh Luật đất đai năm 2003, Nghị định số 181/2004/NĐ-CP, Nghị định số 197/2004/NĐ-CP, Nghị định số 17/2006/NĐ-CP, Nghị định 69/NĐ-CP ngày 13/8/2009 Mới Luật đất đai năm 2013 Nhìn chung chế sách Nhà nước ban hành vừa chậm, vừa thiếu đồng bộ, q trình thực cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư nói chung dự án nghiên cứu nói riêng gặp khơng vướng mắc, khó khăn, cụ thể: 78 - Đối với công tác giá đất: Khung giá đất tỉnh ban hành thấp so với giá thị trường nhiều bất cập, chưa tương xứng với giá thực tế Việc quản lý thị trường bất động sản lỏng lẻo nên người dân yêu cầu bồi thường với mức giá cao, đồng thời tập trung khiếu kiện để gây sức ép với Nhà nước trình thực công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư Đối với đất nông nghiệp: Theo quy định khoản điều Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 Chính phủ thì: “Người bị thu hồi đất sử dụng vào mục đích bồi thường việc giao đất có mục đích sử dụng, khơng có đất để bồi thường bồi thường giá trị quyền sử dụng đất thời điểm có định thu hồi” Do vậy, bị nhà nước thu hồi đất người dân không chấp nhận nhận tiền bồi thường mà yêu cầu Nhà nước phải bồi thường đất chấp nhận GPMB để thực dự án Đây nguyên nhân làm chậm tiến độ GPMB dự án nghiên cứu nói riêng dự án địa bàn huyện nói chung năm qua Từ thực tế cho thấy, giá đất bồi thường loại đất thấp nhiều so với giá đất thực tế địa phương (từ 30% đến 40% ) Tuy nhiên giá đất thị trường biến động khơng ngừng gây khó khăn cho việc xác định giá bồi thường phù hợp Mặt khác UBND cấp tỉnh vừa quan có thẩm quyền thu hồi đất vừa có thẩm quyền xác định giá bồi thường nên khơng đảm bảo tính khách quan Và thực tế cho thấy giá bồi thường phần lớn trường hợp thấp nhiều so với giá trị thị trường Điều ảnh hưởng lớn đến quyền lợi người bị thu hồi đất mà không nhận đồng thuận người dân dẫn đến tình trạng người bị thu hồi đất bất hợp tác, khiếu kiện kéo dài gây ảnh hưởng đến cơng tác giải phóng mặt Việc thực cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư thu hồi đất khó khăn mà quyền lợi đáng người dân chưa đảm bảo Vì hầu hết dự án muốn thực theo kế hoạch chủ đầu tư phải xem xét đến yếu tố xây dựng đơn giá, bồi thường hỗ trợ Nhà nước thu hồi đất phải đảm bảo hài hịa lợi ích Nhà nước; chủ đầu tư; chủ sử dụng đất hộ dân có đất bị thu hồi Hầu hết hộ dân hỏi dự án I cho mức bồi thường giá đất phù hợp, đời sống vật chất sau bị thu hồi hết đất ở, đất canh tác có lên ngồi tiền bồi thường hỗ trợ hộ hỗ trợ đào tạo nghề, 79 giới thiệu việc làm nhận nơi tái định cư tốt nơi cũ Còn dự án cịn lại áp dụng với sách hành hộ dân cịn nhiều ý kiến giá đất bồi thường nơi đến chưa hợp lý - Các sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư: Những bất cập sách bồi thường, hỗ trợ TĐC Nhà nước thu hồi đất chủ yếu tập trung vào đơn giá bồi thường đất tài sản đất (bằng tiền) chưa thực quan tâm đến việc ổn định đời sống người dân Trong tồn tư liệu sản xuất đất nông nghiệp lại khơng cịn, thu hồi đất, đất nơng nghiệp Nhà nước chưa tính đến yếu tố ổn định đời sống tạo việc làm cho người dân, người hết tuổi lao động khơng hưởng chế độ, sách xã hội Về mức hỗ trợ cụ thể Nhà nước thu hồi đất UBND cấp tỉnh định Đối với mức hỗ trợ cho hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất mà tự lo chỗ tính suất đầu tư hạ tầng tính cho hộ gia đình khu tái định cư tập trung Tuy nhiên mức hỗ trợ tái định cư thấp, việc tính tốn suất đầu tư tiền theo dự án gặp khó khăn, khơng đồng bộ, khơng qn mà việc xác định mức hỗ trợ gặp nhiều khó khăn Đối với quy định tái định cư: Mặc dù có quy định điều kiện bắt buộc khu tái định cư thực tế thực không đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật việc chất lượng nhà tái định cư thấp, thiếu thốn sở hạ tầng, yếu công tác quản lý khu tái định cư Một số dự án chưa có khu tái định cư chưa giải tái định cư định thu hồi đất ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân Đối với đối tượng hỗ trợ: Do định nghĩa hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo khoản Điều 14 Thông tư số 14/2009/TTBTNMT Bộ Tài nguyên Môi trường không quy định chi tiết cho địa phương thực hiện, nên dẫn đến chưa thống cách hiểu trực tiếp sản xuất diện tích đất nơng nghiệp hay hộ gia đình, cá nhân có nguồn sống chủ yếu nơng nghiệp (do UBND cấp xã nơi có đất bị thu hồi xác nhận) nên xảy trường hợp hỗ trợ chưa đối tượng UBND cấp xã không xác nhận trường hợp chủ sử dụng đất cho người khác thuê, không trực tiếp canh tác -Đối với việc bồi thường, hỗ trợ Tài sản đất, cối hoa màu: 80 Giá bồi thường tài sản đất giá tương ứng mức thực tế, nghĩa bị thu hồi đến đâu bồi thường đến bồi thường hồn tồn theo giá trị xây Riêng loại trồng hàng năm đơn giá bồi thường thấp nhiều so với giá trị thực - Đối với việc hỗ trợ ổn định đời sống ổn định sản xuất: Đất nông nghiệp tư liệu sản xuất nông dân bị thu hồi đất với quy mô lớn, người dân có nhiều xúc như: Họ sống gì, tương lai cháu họ sống mà đất nông nghiệp nguồn thu nhập khơng cịn Bên cạnh dự án thường có hình thức hỗ trợ, thông qua hỗ trợ khoản tiền định, khoản tiền phát huy tác dụng khác Đối với người động phát huy tác dụng thơng qua đầu tư sinh lợi, cịn với người khác khoản tiền tiêu dùng khoảng thời gian định sau dẫn đến thất nghiệp Đây vấn đề xúc khơng ảnh hưởng tới sống gia đình họ mà cịn làm ảnh hưởng tới cộng đồng xã hội Do việc chuyển đổi việc làm: chưa có dự án để chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân Nhà nước thu hồi đất Hầu hết dự án thực theo sách chung tỉnh bồi thường tiền mà khơng có định hướng hay đào tạo nghề Pháp luật quy định hai mức hỗ trợ Nhà nước thu hồi đất hỗ trợ di chuyển chỗ hỗ trợ tái định cư mà chưa tính đến việc hỗ trợ trường hợp phải di chuyển chỗ mà ảnh hưởng đến đời sống người bị thu hồi đất Bởi biết nhà có vai trò quan trọng, gắn liền với đời sống người dân Việc phải di chuyển chỗ Nhà nước thu hồi đất có tác động khơng nhỏ đến đời sống, sinh hoạt người bị thu hồi đất việc phải thay đổi chỗ làm, thay đổi trường học - Tổ chức thực hiện: Việc thực Quản lý nhà nước đất đai địa phương cịn lỏng lẻo, cơng tác quản lý đất đai yếu hộ dân tự động xây dựng nhà trái phép đất trồng hàng năm hay diện tích xây dựng cơng trình đất trồng lâu năm nhiều diện tích phê duyệt Hồ sơ quản lý đất đai địa phương thiếu, đồ lưu trữ không rõ ranh giới, mục đích, diện tích sử dụng đất dẫn đến khảo sát lập phương án bồi thường nhiều sai phạm Cán có liên quan làm việc thiếu tinh thần trách nhiệm,gây xúc cho người dân 81 Ý thức chấp hành sách pháp luật người dân nói chung người bị thu hồi đất nói riêng chưa cao Nhiều đối tượng áp dụng đầy đủ sách, vận động thuyết phục cố tình chống đối, khơng chấp hành việc thu hồi đất phương án bồi thường thiệt hại Mặt khác họ lại lơi kéo kích động nhân dân khơng chấp hành sách Nhà nước, làm ảnh hưởng tới tiến độ bồi thường hỗ trợ tái định cư Tình trạng người dân giải phóng mặt giao đất cho chủ đầu tư, hộ chưa bàn giao đất tái định cư mặt tái định cư chưa hoàn thiện để giao đất cho dân 4.5 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ Để hồn thiện cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư thời gian tới cần thực đồng số giải pháp chủ yếu sau: 4.5.1 Giải pháp sách thực sách - Cần có khung giá đất chi tiết cho loại đất tính giá trị cho tài sản gắn liền với đất cho phù hợp với giá thị trường Vì cần khẩn trương hồn thiện quy định pháp luật, theo hướng dựa sở thị trường để giải vấn đề bồi thường cho người bị thu hồi đất sớm hoàn thiện công tác định giá tài sản đất Muốn thực điều cần tập trung đầu tư, nghiên cứu, điều chỉnh sách pháp luật đất đai đảm bảo tính khoa học, kế thừa, đồng phù hợp với thực tiễn phải giải mối quan hệ đất đai bối cảnh nhiều dự án đầu tư để phát triển kinh tế xã hội đất nước 4.5.2 Giải pháp trình tự, thủ tục thực bồi thường, hỗ trợ Ở dự án I: Sự chậm trễ công tác bồi thường, giải phóng mặt nguyên nhân làm chậm tiến độ thi công, làm tăng vốn đầu tư cơng trình xây dựng, làm nản lịng người có vốn, ảnh hưởng xấu đến mơi trường đầu tư Chính sách cơng tác cần sửa đổi cho phù hợp với phát triển chung kinh tế, tạo nhiều thuận lợi công tác, làm giảm thời gian nhiều vướng mắc việc GPMB Những khó khăn gặp phải cơng tác bồi thường, giải phóng mặt nhiều nguyên nhân gây đó, có nguyên nhân quan trọng nhất, phối hợp cấp, ngành, trách nhiệm cách thức tổ chức, trình tự thủ tục thực bồi thường hỗ trợ tái định cư Ngồi cịn số trình tự, thủ tục cần quan tâm là: 82 -Cơng khai dự án địa bàn trước thu hồi đất để người dân có chuẩn bị tinh thần phương án di chuyển Việc bồi thường, hỗ trợ TĐC Nhà nước thu hồi phải thật công khai minh bạch phải niêm yết theo trình tự quy định Pháp luật đất đai - Công tác lập hồ sơ thu hồi đất, lập phương án bồi thường, hỗ trợ TĐC bước đầu phải đảm bảo trình tự, thủ tục quy định pháp luật quy định cụ thể văn pháp lý hành Q trình lập hồ sơ phải xác, chặt chẽ đảm bảo công khai, minh bạch không làm ảnh hưởng đến quyền lợi người bị thu hồi đất - Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến sách pháp luật quy hoạch, GPMB phương tiện thông tin đại chúng, báo chí, qua tổ chức đồn thể… để nhân dân nắm vững sách, chủ trương Nhà nước Tăng cường đối thoại, chất vấn lãnh đạo cấp, ngành, quan chuyên môn với người bị thu hồi đất để giải thích chế độ, sách ý kiến thắc mắc, kiến nghị người dân 4.5.3 Giải pháp bồi thường Chính sách bồi thường, hỗ trợ tài sản phần lớn người bị thu hồi đất chấp nhận Việc bồi thường hỗ trợ tài sản tính theo mức thiệt hại thực tế, xem xét giá trị xây dựng Tuy nhiên cần thường xuyên xác định lại đơn giá bồi thường tài sản đất bị thu hồi để phù hợp với thị trường, tránh chênh lệch cao thị trường giá nhà nước đưa Xây dựng khu TĐC trước thực dự án để Nhà nước thu hồi đất người dân phải biết nơi di chuyển đến có tốt hay khơng nơi Cần có quy định ưu tiên tạo điều kiện thuận lợi việc bố trí TĐC cho người dân đất diện rộng Ưu tiên cho hộ tái định cư thủ tục cấp phép xây dựng MBQH thời gian ngắn để hộ tiến hành xây dựng nhà cửa, có nơi ăn chốn sớm 4.5.4 Giải pháp hỗ trợ Thực tế cho thấy chế hỗ trợ thỏa đáng cho hộ dân cần phải có giải pháp hỗ trợ hậu giải phóng mặt dự án 2, kết dự án thường gây vấn đề môi trường, xã hội kinh tế nghiêm trọng: hệ thống sản xản xuất bị phá hủy, người dân phải đối mặt với việc công cụ sản xuất tài sản họ bị ảnh hưởng, khơng có nguồn thu nhập thay thế, việc khơi phục lại sống tạo điều kiện cho người bị thu hồi đất 83 có nguồn thu nhập vấn đề cần đặc biệt quan tâm Vì vậy, cần có sách, biện pháp khơi phục sống cho họ áp dụng sách hỗ trợ dự án I: hỗ trợ chuyển dịch cấu kinh tế, hỗ trợ đào tạo chuyển nghề, mở khóa đào tạo nghề, tuyển dụng lao động, đặc biệt lao động trẻ tạo điều kiện cho người già có việc làm phù hợp Nghiên cứu để sửa đổi sách bổ sung mức hỗ trợ hộ bị thu hồi từ 10% đến 30% diện tích đất nông nghiệp sử dụng hỗ trợ tháng, di chuyển chỗ hỗ trợ tháng phải di chuyển, mức hỗ trợ 30kg gạo tẻ/khẩu/ tháng theo giá trung bình thời điểm tính hỗ trợ 4.5.5 Các giải pháp khác Ngồi quy định pháp luật cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cịn có phận không phần quan trọng để thành công cơng tác giải phóng mặt máy làm công tác GPMB, máy phải kiện tồn để có đủ đội ngũ cán bộ, cơng chức có kiến thức lực cơng tác phù hợp; làm việc mang tính nghề nghiệp chuyên trách ổn định Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước đất đai chế độ sách liên quan đến GPMB cho đội ngũ cán chuyên trách làm công tác GPMB Nguyên tắc công khai, dân chủ công tác GPMB dự án cấp Chính quyền quan tâm hơn, nhiên để thực nguyên tắc thực có hiệu nữa, cần quan tâm tiếp tục hồn thiện chế, quy trình thực cơng khai, dân chủ để người dân nắm rõ chế sách, lợi ích dự án quyền lợi bị thu hồi đất Xây dựng, triển khai dự án phát triển tiểu thủ công nghiệp, làng nghề để thu hút lao động chỗ, đặc biệt lao động khơng có có khả chuyển đổi nghề nghiệp Cần phải thể chế hóa việc giao dịch bất động sản địa phương, nhằm ổn định thị trường bất động sản, hạn chế sốt đất ảo, đồng thời bảo đảm giao dịch định giá đất, tính bồi thường sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế thị trường điều kiện bình thường Trước phê duyệt dự án phải lấy ý kiến người dân có dự án qua, dự án phê duyệt phải thông báo rộng rãi đến người dân khu vực có dự án; khảo sát giá đất thực tế thời điểm thu hồi để xác định giá đất bồi thường (đối với đất ở) tính tốn hợp lý khoản hỗ trợ giá thu tiền sử dụng đất tái định cư; Hoàn thiện sở hạ tầng khu tái định cư trước thu hồi đất 84 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Từ kết nghiên cứu đề tài rút số kết luận sau đây: Huyện Đông Sơn huyện Đồng nằm ngõ phía Tây tỉnh Thanh Hóa Huyện Đơng Sơn có 16 đơn vị hành gồm thị trấn 15 xã với tổng dân số là: 74581 khẩu, số hộ 20989 hộ khu vực có mật độ dân số tương đối cao tỉnh Theo thống kê đất đai năm 2016 tổng diện tích tự nhiên huyện 8240,62 ha, diện tích đất nơng nghiệp 5240,69 chiếm 63,6 % tổng diện tích đất tự nhiên huyện Đông Sơn giai đoạn từ năm 2011 – 2016 địa bàn huyện Đông Sơn triển khai dự án có liên quan đến bồi thường giải phóng mặt bằng, diện tích thu hồi 47,45 ha, Trong số hộ bị ảnh hưởng 2772 hộ Về công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư 02 Dự án nghiên cứu cho thấy: - Dự án Khu thị Đơng Sơn có diện tích thu hồi 69.263,6 m2 với tổng kinh phí bồi thường 18.490.716.800 đồng liên quan đến 603 hộ dân có đất nơng nghiệp 110 hộ dân có đất Tổng số tiền bồi thường là: 40.221.150.000 - Dự án 2: Đường vành đai Phía Tây với diện tích thu hồi 40.000 m2 liên quan đến 77 hộ dân có đất nơng nghiệp, hộ có đất Tổng số tiền 16.555.930.000 đồng - Về xác định đối tượng bồi thường, hỗ trợ 02 dự án xác định cách, tỷ mỷ, xác 100% số phiếu đồng ý đối tượng bồi thường không bồi thương, hỗ trợ - Bồi thường, hỗ trợ đất nông nghiệp dự án 1: khu thị Đơng Sơn có 54/552 hộ chiếm 10 % số hộ không đồng thuận; dự án đường vành đai phía tây có 5/85 hộ chiếm 6% số hộ không đồng thuận - Giá bồi thường, hỗ trợ cơng trình, vật kiến trúc, bồi thường trồng hoa màu đất 100% số hộ hỏi đồng thuận với đơn giá bồi thường cơng trình, vật kiến trúc, bồi thường trồng hoa màu đất thời điểm thu hồi - Về khoản hỗ trợ ổn định đời sống, chuyển đổi nghề tìm kiếm việc 85 làm, hỗ trợ tiền thưởng tiến độ bàn giao mặt 100% hộ hài lòng với khoản hỗ trợ - Tất người dân bị thu hồi đất dự án nghiên cứu đồng ý với giá đất nơng nghiệp tính bồi thường Nhà nước thu hồi đất, trường hợp thu hồi đất giá đất bồi thường thấp nhiều (1,9 đến 2,13) so với giá chuyển nhượng thực tế thị trường, mức độ đồng thuận người dân khơng cao Dự án có 35% hộ dân không đồng ý với mức giá đền bù; dự án có 100% hộ dân khơng đồng ý với mức bồi thường đất Để góp phần hồn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhà nước thu hồi đất cần thực giải pháp sau: Giải pháp sách thực sách; giải pháp trình tự thực bồi thường GPMB; giải pháp bồi thường; giải pháp hỗ trợ giải pháp khác 5.2 KIẾN NGHỊ Để hồn thiện sách bồi thường hỗ trợ tái định cư, đảm bảo tính đồng bộ, thống khắc phục tồn tại, bất cập việc áp dụng sách giải phóng mặt theo quy định Nhà nước địa bàn huyện Đơng Sơn, em có số kiến nghị sau: - Cần công khai minh bạch phương án bồi thường GPMB để người dân biết góp ý vào phương án bồi thường - Nhà nước cần xác định giá đất nông nghiệp giá đất phải sát với giá đất thực tế sửa đổi sách hỗ trợ tài sản đất hỗ trợ người dân nghề nghiệp để họ ổn định sống - Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến sách pháp luật quy hoạch, GPMB phương tiện thông tin đại chúng, báo chí, qua tổ chức đồn thể… để nhân dân nắm vững sách, chủ trương Nhà nước Tăng cường đối thoại, chất vấn lãnh đạo cấp, ngành, quan chuyên môn với người bị thu hồi đất để giải thích chế độ, sách ý kiến thắc mắc, kiến nghị người dân 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài Bộ Tài ngun Mơi trường (2008) Báo cáo kết tổng hợp tăng cường quản lý sử dụng đất quy hoạch dự án đầu tư phạm vi nước Bộ Tài ngun Mơi trường (2011) Đề án tìm hiểu thực trạng tìm hiểu đời sống việc làm người dân Nhà nước thu hồi đất để xây dựng khu công nghiệp Bộ Tài nguyên Môi trường (2007) Hội nghị kiểm điểm công quản lý Nhà nước Tài nguyên Môi trường ngày 27/02/2007, Hà Nội Bộ Tài nguyên Môi trường (2012a) Báo cáo tổng kết thi hành Luật đất đai năm 2003 định hướng sửa đổi Luật đất đai Bộ Tài nguyên Môi trường (2012b) Kinh nghiệm nước quản lý pháp luật đất đai Chính phủ (2004) Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 bồi thường thiệt hại Nhà nước thu hồi đất mục đích an ninh, quốc phịng, lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng Chính phủ (2007) Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 bồi thường thiệt hại Nhà nước thu hồi đất mục đích an ninh, quốc phịng, lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng Chính phủ (2009) Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng năm 2009 Chính phủ quy định bổ sung quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư Hồ Thị Lam Trà Nguyễn Văn Quân (2006) Giáo trình Định giá đất, NXB Nông Nghiệp Hà Nội 10 Hội Khoa học đất Việt Nam - Dự án ENABLE, Hội thảo “Chính sách pháp luật đất đai liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nơng thơn” ngày 05/5/2009 11 Hội thảo sách pháp luật đất đai liên quan đến nông nghiệp - nông dân - nông thôn ngày 08/5/2009 12 Lê Du Phong Thu nhập, đời sống, việc làm người có đất bị thu hồi để xây dựng khu công nghiệp, khu đô thị, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, cơng trình cơng cộng, phục vụ lợi ích quốc gia NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội (2007) 87 13 Quốc hội (2003) Luật Đất đai năm 2003, Nxb Chính trị Quốc gia 14 Quốc hội (2013) Luật Đất đai năm 2013, Nxb Chính trị Quốc gia 15 Ngân hàng phát triển Châu Á (2006), Dự án nâng cao hiệu thị trường cho người nghèo 16 Ngân hàng Phát triển Châu Á, 2006 Cẩm nang tái định cư (Hướng dẫn thực hành) 17 Nguyễn Đức Minh (2001) Quy hoạch đất đai thị trường bất động sản, hội thảo số vấn đề hình thành phát triển thị trường bất động sản Việt Nam, ngày 1516 tháng 11 năm 2001, Hà Nội 18 Tơn Gia Hun, Nguyễn Đình Bồng (2006) Quản lý đất đai thị trường đất đai, NXB Bản đồ, Trung tâm điều tra quy hoạch - Bộ Tài nguyên Môi trường, Hà Nội 19 Trương Phan - Cục Công nghiệp - Bộ Kinh tế Đài Loan (1996) Quan hệ quy hoạch đất đai phát triển kinh tế (nội dung thu hồi đất, chế độ bồi thường tính cơng bằng) 20 Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa (2015) Báo cáo tổng kết cơng tác phát triển kinh tế xã hội năm 2015 88 ... trên, để nhìn nhận đầy đủ cơng tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh Hóa, chúng tơi tiến hành thực đề tài: ? ?Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. .. định cư số dự án địa bàn huyện Đông Sơn - tỉnh Thanh Hố” 1.2 MỤC ĐÍCH VÀ U CẦU a Mục đích nghiên cứu - Đánh giá thực trạng việc tổ chức thực công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án huyện. .. TỪ THỰC TIỄN CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ Công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư năm qua Việt Nam rút số học thực sách bồi thường sau: Giá đất bồi thường, hỗ trợ chưa phù hợp + Giá