THỰC TRẠNG QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG KIỂM SỐT NỘI BỘ TRONG KIỂM TỐN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY THHH DỊCH VỤ TƯ VẤN TÀI CHÍNH KẾ TỐN VÀ KIỂM TỐN 1.Hệ thống kiểm sốt nội vai trị đánh giá hệ thống kiểm sốt nội kiểm tốn báo cáo tài Mọi doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực nào, với quy mơ lớn hay nhỏ có chế hoạt động, giám sát thiết kế từ ngày đầu thành lập Tuy doanh nghiệp có thiết kế riêng để phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh chúng có điểm chung bản, thiết lập nhằm đưa hoạt động công ty tiến hành cách bản, thống đạt hiệu cao Theo VSA 400:” Hệ thống kiểm soát nội quy định thủ tục kiểm soát đơn vị kiểm toán xây dựng áp dụng nhằm bảo đảm cho đơn vị tuân thủ Pháp luật quy định, ngăn ngừa phát sai sót; để lập báo cáo tài trung thực hợp lý; nhằm bảo vệ, quản lý sử dụng có hiệu tài sản đơn vị” Hệ thống kiểm soát nội ngày đóng vai trị quan trọng cơng ty nhờ mà hoạt động cơng ty diễn theo trình tự thống nhất, giúp cho doanh nghiệp quản lý việc thực kết công việc tiến hành Nếu doanh nghiệp không thiết lập hệ thống kiểm sốt nội nhà quản lý cơng ty khơng thể kiểm sốt việc thực hiệu công việc, điều làm cho nhà quản lý khó lòng đưa doanh nghiệp theo mục tiêu kinh doanh đề Bởi vậy, doanh nghiệp hệ thống kiểm sốt nội phần khơng thể thiếu mang tính sống cịn Trong q trình tiến hành kiểm tốn báo cáo tài cho khách hàng, kiểm tốn viên dựa nhiều vào hệ thống kiểm soát nội khách hàng Đối với khách hàng có hệ thống kiểm sốt nội hoạt động hiệu kiểm tốn viên dựa vào mà giảm bớt khối lượng cơng việc hoạt động cảu doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ phần giảm sai sót gian lận phát sinh Và ngược lại, doanh nghiệp khơng có hệ thống kiểm sốt nội hay có hệ thống kiểm sốt nội lại hoạt động hiệu kiểm tốn viên phải thực khối lượng cơng việc lớn hoạt động cơng ty khơng kiểm sốt chặt chẽ sai sót, gian lận khơng ngăn chặn, rủi ro việc kiểm tốn lớn Để giảm bớt rủi ro kiểm tốn kiểm toán viên phải thực nhiều thủ tục phân tích hơn, chọn mẫu với quy mơ lớn để thực kiểm tra làm cho thời gian thực kiểm toán bị kéo dài Như vậy, việc tìm hiểu đánh giá hệ thống kiểm sốt nội phần thiếu kiểm tốn, khơng có đánh giá đầy đủ xác kiểm tốn không hướng kết thúc thời điểm đặt theo kế hoạch 2.Thực trạng quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội AASC thực Để tìm hiểu thực trạng thực chu trình đánh giá hệ thống kiểm sốt nội kiểm tốn báo cáo tài AASC, tìm hiểu cụ thể thơng qua hai kiểm tốn báo cáo tài hai cơng ty khách hàng: Công ty A Công ty B AASC thực Trong đó, Cơng ty A cơng ty TNHH 100% vốn nước ngoài, khách hàng năm đầu AASC, công ty B công ty cổ phần khách hàng thường xuyên AASC Tại AASC, có quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội áp dụng chung cho kiểm tốn, nhiên thay đổi phụ thuộc vào khách hàng khác nhau, để tránh trùng lặp, thực trạng quy trình đánh giá hệ thống kiểm sốt nội Cơng ty A trình bày trước lấy làm gốc.Sau trình bày điểm khác biệt cơng ty B 2.1 Thu thập thông tin tổng quan chung khách hàng Những hiểu biết tình hình kinh doanh sở quan trọng để kiểm toán viên đưa xét đốn chun mơn Mức độ hiểu biết tình hình kinh doanh khách hàng việc sử dụng hiểu biết cách hợp lý trợ giúp kiểm toán viên đánh giá rủi ro vấn đề đáng ý Từ lập kế hoạch thực cơng việc kiểm tốn cách hiệu Nhận thức vấn đề này, AASC trước chấp nhận hợp đồng kiểm tốn, KTV tiến hành thu thập thơng tin sơ khách hàng: ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh, loại hình doanh nghiệp, hình thức sở hữu, cơng nghệ SX, máy quản lý, tình hình hoạt động, đối thủ cạnh tranh với nhu cầu kiểm toán khách hàng từ đánh giá khả chấp nhận khách hàng Sau chấp nhận hợp đồng kiểm toán, KTV phải thu thập thông tin chi tiết cần thiết khách hàng từ bắt đầu công việc kiểm tốn Ngay q trình kiểm tốn, KTV trợ lý KTV phải xem xét, đánh giá, cập nhật bổ xung thêm thông tin Đối với công ty A khách hàng năm đầu AASC nên việc thu thập thông tin tổng quan chung A đóng vai trị quan trọng Vì cơng việc trưởng phịng kiểm tốn giao cho KTV có nhiều kinh nghiệm tiến hành điều tra thu thập Bằng kinh nghiệm nghề nghiệp, KTV tiến hành biện pháp nghiệp vụ, thu thập thông thông qua việc trực tiếp khảo sát thực tế văn phòng, nhà xưởng gặp gỡ trao đổi với Ban giám đốc, thành viên Ban quản trị, Kiểm toán trưởng tiến hành vấn nhân viên công ty Đồng thời KTV thu thập thông tin từ văn pháp lý, quy định, sách Pháp luật ảnh hưởng đến hoạt động Công ty, nguồn thơng tin từ tài liệu phía khách hàng cung cấp như: Báo cáo quản lý nội bộ, báo cáo tài chính, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, sách vè quản lý kinh tế, tài chính, thuế, hệ thống kế toán, tài liệu kiểm soát nội bộ, quy định chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ phận đơn vị để có nhìn đầy đủ tình hình sản xuất kinh doanh, chiến lược phát triển doanh nghiệp việc tuân thủ Luật pháp áp dụng chế quản lý Công ty khách hàng KTV tổng hợp cơng việc giấy tờ làm việc sau: Bảng II.1: Thông tin khách hàng A Thông tin khách hàng Khách hàng: Cơng ty TNHH A Năm tài chính: 01/11/2005 đến 31/12/2006 Người lập: NVH Ngày: 18/03/2007 Người soát xét: ĐMC Ngày: 18/03/2007 Người duyệt: Ngày: Thông tin hoạt động kinh doanh khách hàng thay đổi năm kiểm toán x - Khách hàng: Năm đầu  Thường xuyên  Năm  - Loại hình doanh nghiệp Công ty nhà nước  Công ty cổ phần  Tổng tổng công ty nhà nước  Công ty TNHH  Doanh nghiệp tư nhân  Công ty 100% vốn nước ngồi Cơng ty liên doanh  Khác x  -Trụ sở chính: Lơ A2, Khu Cơng nghiệp Quang Minh, Mê Linh, Vĩnh Phúc - Số điện thoại: (84 - 0211) - Fax: (84-0211) - Mã số thuế: - Giấy phép hoạt động: Công ty chế xuất 100% vốn nước đầu tư Hokuyo Part Co., Ltd (Nhật Bản) thành lập theo Giấy phép đầu tư số 90/GP - VP ngày 24/10/2005 Uỷ ban Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc - Lĩnh vực kinh doanh: Công ty hoạt động lĩnh vực sản xuất - Hoạt động Cơng ty là: - Thiết kế, sản xuất bán khuôn mẫu bảng mạch in bảng mạch dễ uốn; -Thiết kế, sản xuất bán khuôn mẫu loại linh kiện thiết bị ép thiết bị bổ trợ khác liên quan; - Thiết kế, sản xuất bán loại lăn xác, chi tiết dụng cụ cắt; - Thiết kế, sản xuất bán loại thiết bị dùng cho việc xử lý bề mặt thiết bị gia công; - Thiết kế, sản xuất bán thiết bị viễn thông điện tử, tự động vũ trụ; - Các hoạt động kinh doanh khác có liên quan đến mục - Địa bàn hoạt động: phạm vi nước - Tổng số vốn pháp định: 650.000 USD - Tổng số vốn vay: - Thời gian hoạt động: 48 năm kể từ ngày cấp giấy phép đầu tư - Hội đồng quản trị Ban Giám đốc Các thành viên Hội đồng Quản trị bao gồm: Chức vụ Ngày bổ nhiệm Ông Isamu S Chủ tịch 28/09/2005 Ông Yasuhiro N Thành viên 28/09/2005 Ông Kazuhisa S Thành viên 28/09/2005 Ông Hideki F Thành viên 28/09/2005 Các thành viên Ban giám đốc bao gồm: Ông Seiichi M Chức vụ Ngày bổ nhiệm Tổng Giám đốc 28/09/2005 - Kế toán trưởng: Nghiêm Thị Dung - Năng lực quản lý Ban giám đốc Ban Giám đốc công ty người Nhật, cử từ cơng ty mẹ sang Họ người có kinh nghiệm cơng tác quản lý Nhìn chung, lực quản lý Ban giám đốc tốt Tuy nhiên, doanh nghiệp vào hoạt động từ năm 2005 nên số bỡ ngỡ với Luật pháp, với quy định môi trường kinh doanh Việt Nam Dự báo thị trường yếu tố môi trường Công ty TNHH A công ty 100% vốn đầu tư nước nằm khu chế xuất Là loại hình doanh nghiệp nhà nước Việt Nam khuyến khích phát triển, bên cạnh tính kinh tế cịn mang tính xã hội giải cơng ăn việc làm đáng kể cho phận lao động Hiện nay, Việt Nam trở thành thành viên thức Tổ chức Thương mại giới (WTO), doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực Công nghệ điện tử kỹ thuật cao khuyến khích phát triển Những xu hướng quan trọng ngành/ Đối thủ cạnh tranh sản phẩm thay Công ty cung cấp sản phẩm chủ yếu cho công ty TNHH Sumito B Việt Nam theo đơn đặt hàng Hiện Việt Nam có hai nhà cung cấp lĩnh vực sản phẩm Công ty Công ty K Digital Việt Nam Khả huy động nguồn tài chính/tín dụng Cơng ty vay khoản tín dụng ưu đãi từ cơng ty mẹ với lãi suất thấp 0,8% năm Các quy định pháp luật có ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh Văn pháp luật đời khuyến khích Các yếu tố trị, xã hội có ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh Việt Nam Nhật Bản có mối quan hệ song phương từ nhiều năm Rủi ro kinh doanh Sản phẩm mang tính đặc thù, sản xuất theo đơn đặt hàng khách hàng, cung cấp chủ yếu cho khách hàng, khả rủi ro kinh doanh đơn vị lớn ( Nguồn:Hồ sơ kiểm toán khách hàng A AASC) Đối với công ty B _ khách hàng năm thứ cơng ty, thơng tin chung khách hàng B kiểm toán viên cập nhật Hồ sơ chung lưu văn phòng AASC Trong kiểm tốn đặc biệt lưu ý đến ý kiến tư vấn kiểm toán viên xây dựng quy trình kiểm sốt, xây dựng hệ thống kiểm sốt nội ý kiến hồn thiện cơng tác kế toán hồ sơ kiểm toán năm trước Đồng thời, kiểm toán viên tiến hành gặp gỡ trao đổi với Ban Giám đốc, Kế toán trưởng, tiến hành vấn cán bộ, công nhân viên công ty để cập nhật thông tin tổ chức máy quản lý thay đổi hoạt động kinh doanh công ty Tất thơng tin thu kiểm tốn viên tập hợp giấy làm việc Bảng II.2 Thông tin khách hàng B Thông tin khách hàng Khách hàng: Công ty Cổ phần B Năm tài chính: 01/11/2006 đến 31/12/2006 Người lập: PHH Ngày: 12/02/2007 Người soát xét: ĐMC Ngày: 13/02/2007 Người duyệt: Ngày: Thông tin hoạt động kinh doanh khách hàng thay đổi năm kiểm toán - Khách hàng: Năm đầu Thường xuyên x Năm thứ - Loại hình doanh nghiệp x Cơng ty nhà nước  Công ty cổ phần  Tổng tổng công ty nhà nước  Công ty TNHH  Doanh nghiệp tư nhân  Cơng ty 100% vốn nước ngồi  Cơng ty liên doanh  Khác -Trụ sở chính: số 31 BTX Thành phố Hồ Chí Minh - Số điện thoại: 08……… - Fax: 08………… - Mã số thuế: ……… - Giấy phép hoạt động:  QĐ/GP thành lập số 0547/2003/QĐ-BTM Bộ Thương Mại cấp ngày 12/8/2003  GP điều chỉnh lần ngày 12/12/2005 cấp Sở KH& ĐT TP HCM: Bổ xung thêm ngành hàng kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập  GP điều chỉnh lần ngày 25/04/2006 cấp Sở KH& ĐT TP HCM : Bổ xung thêm ngành nghề kinh doanh xăng dầu -Lĩnh vực kinh doanh Tương tự năm trước.Bổ xung thêm hoạt động sau: + Xây dựng xưởng chế biến nơng sản Tân Un-Bình Dương với hoạt động sản xuất,gia cơng chế biến hạt tiêu + Lập báo cáo nghiên cứu khả thi phương hướng đầu tư vốn xây dựng nhà máy sản xuất sơn Khu công nghiệp Việt Nam-Singapore tỉnh Bình Dương +Bổ xung thêm ngành nghề kinh doanh xăng dầu cho Công ty ... nội AASC thực Để tìm hiểu thực trạng thực chu trình đánh giá hệ thống kiểm sốt nội kiểm tốn báo cáo tài AASC, tìm hiểu cụ thể thơng qua hai kiểm tốn báo cáo tài hai công ty khách hàng: Công ty. .. đánh giá hệ thống kiểm sốt nội phần khơng thể thiếu kiểm tốn, khơng có đánh giá đầy đủ xác kiểm tốn không hướng kết thúc thời điểm đặt theo kế hoạch 2 .Thực trạng quy trình đánh giá hệ thống kiểm. .. từ tài liệu phía khách hàng cung cấp như: Báo cáo quản lý nội bộ, báo cáo tài chính, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, sách vè quản lý kinh tế, tài chính, thuế, hệ thống kế toán, tài liệu kiểm soát nội