“Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ Lý chọn đề tài Tiếng Anh ngôn ngữ thông dụng sử dụng rộng rãi giới Đối với học sinh ngày nay, học Tiếng Anh nhu cầu cấp thiết, giúp em tiếp cận với nguồn tri thức, tiến nhân loại Khơng vậy, cịn phương tiện để em giao lưu quốc tế, thể trình độ lực thân Chính Tiếng Anh có vai trị vơ quan trọng nên Bộ Giáo dục Đào tạo quan tâm, đầu tư kinh phí sở vật chất nhằm phục vụ tốt công tác dạy học tiếng Anh trường học nước Để giúp học sinh thấy vai trò quan trọng việc học Tiếng Anh giúp em thích thú việc học môn này, giáo viên phải đổi phương pháp giảng dạy cho phù hợp với nội dung đối tượng học sinh, gây hứng thú cho học sinh học để việc dạy học Tiếng Anh đạt hiệu cao Với cương vị giáo viên giảng dạy môn Tiếng Anh trường THCS, nắm rõ đặc trưng phương pháp mơn phụ trách Cùng với thực tế giảng dạy kinh nghiệm giảng dạy, tơi ln tự học hỏi, nghiên cứu tìm tòi để nâng cao chất lượng dạy học mơn Tiếng Anh, đặc biệt vùng q có nhiều khó khăn trường tơi Với tiêu chí đó, mạnh dạn nghiên cứu đề tài "Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS" Với sáng kiến kinh nghiệm này, hy vọng giúp ích cho nhiều đồng nghiệp q trình giảng dạy câu trần thuật, đồng thời giúp cho học sinh hứng thú, yêu thích học học mơn Tiếng Anh hiệu Mục đích nghiên cứu Khi viết sáng kiến kinh nghiệm này, mong góp thêm vài ý kiến vấn đề liên quan đến dạng trần thuật tiếng Anh Tôi hi vọng giúp bạn đồng nghiệp có thêm tài liệu tham khảo, giúp em học sinh biết cách biến đổi từ câu trực tiếp sang gián tiếp biết làm dạng tập có liên quan đến dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS Nội dung nghiên cứu Trong đề tài mình, tơi tập trung vào số vấn đề lý thuyết dạng trần thuật định nghĩa, phân loại, cách chuyển từ câu trực tiếp sang gián / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” tiếp, số dạng đặc biệt câu trần thuật ý… Bên cạnh đó, tơi cung cấp số dạng tập thực hành viết, tập trắc nghiệm tương ứng để củng cố cho phần kiến thức trên, nhằm giúp học sinh hiểu nắm kiến thức nâng cao dạng trần thuật Tiếng Anh, để em làm tốt dạng tập đạt kết cao kì thi Đối tượng nghiên cứu, khách thể nghiên cứu Trong chương trình tiếng Anh THCS mới, dạng trần thuật đưa vào giảng dạy khối Do đó, đề tài chủ yếu tập trung phân tích dạng trần thuật SGK Tiếng Anh số dạng trần thuật nâng cao sách ngữ pháp nâng cao Khi nghiên cứu đề tài này, dựa sở sau: - Dựa vào thực tế giảng dạy kinh nghiệm thân - Dựa vào số ý kiến đóng góp, chia sẻ đồng nghiệp - Dựa vào chia sẻ, ý kiến học sinh - Dựa vào SGK, SGV số tài liệu tham khảo dạng trần thuật - Dựa vào nguồn tài liệu mạng Internet Thành phần tham gia nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu: Năm học 2018-2019 - Đối tượng điều tra, khảo sát, thực nghiệm: Học sinh lớp 8A, 8B Phương pháp nghiên cứu Trong lĩnh vực vậy, muốn nghiên cứu đạt chất lượng tốt ta phải có phương pháp nghiên cứu phù hợp Đối với đề tài này, yêu cầu nhiệm vụ đặt sử dụng phương pháp nghiên cứu sau: a Phương pháp điều tra Lập phiếu điều tra thăm dị tìm hiểu sơ việc hiểu biết học sinh Tiếng Anh, dạng trần thuật b Phương pháp vấn Trò chuyện trực tiếp với nhiều học sinh giáo viên mục đích để tìm hiểu thu thập ý kiến có liên quan đến kiến thức câu trần thuật c Phương pháp quan sát Quan sát đồng nghiệp thông qua dạy dự giờ, tiết chuyên đề có liên quan đến tượng ngữ pháp từ rút kết luận cho thân d Phương pháp kiểm tra đề kiểm tra / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Tăng cường kiểm tra học sinh thơng qua nhiều hình thức từ rút nhận xét điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp e Tổng hợp kết quả, so sánh, rút kết luận, học thực tế Kế hoạch nghiên cứu Đầu năm học 2018- 2019 ( Tháng 8+ Tháng 9): quan sát, khảo sát, điều tra ghi chép tồn tại, khó khăn học sinh học Tiếng Anh, học đại từ Tiếng Anh Cuối học kì I (Tháng 12/2018 + Tháng 1/2019): Dạy dạng trần thuật cho học sinh làm tập liên quan để kiểm tra khả làm dạng tập em Giữa học kì II (Tháng 3/2019): Áp dụng đề tài để dạy câu trần thuật cho học sinh Cuối học kì II (Tháng 4/2019): Tìm tịi, học hỏi, nghiên cứu tìm giải pháp để giải vấn đề, tiến hành viết sáng kiến kinh nghiệm PHẦN 2: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI HOẶC CẢI TIẾN Cơ sở lí luận thực tiễn Trong chương trình tiếng Anh THCS, dạng trần thuật phần kiến thức quan trọng, học sinh thường khó khăn việc tìm hướng để làm loại tập Muốn làm tốt loại tập dạng trần thuật học sinh cần phải nắm vấn đề liên quan đến Tiếng Anh, đại từ, câu trực tiếp, câu gián tiếp Đặc biệt, học sinh khối làm quen dạng ngữ pháp nên em thường lúng túng, làm dể nhầm lẫn với dạng khác làm sai Thực trạng vấn đề nghiên cứu Sau trình giảng dạy chương trình lớp mới, tơi nhận thấy mức độ tiếp thu dạng ngữ pháp lớp cịn chưa cao, lớp trung bình khoảng 5-7 em hiểu biết làm tập, lại em làm giáo viên cố gắng truyền đạt cách tận tình, thường xuyên chữa lỗi sai cho em Tôi tiến hành khảo sát năm học số học sinh hiểu làm tập dạng trần thuật hạn chế / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Lớp TS 8A 8B 34 32 Giỏi SL % 20.6 15.6 Kết khảo sát cuối học kì I Khá TB Yếu SL % SL % SL % 13 38.2 12 35.3 5.9 10 31.3 13 40.6 9.4 Kém SL % 0 3.1 Mơ tả, phân tích giải pháp cải tiến Để học sinh dễ hiểu không bị nhầm lẫn dạng trần thuật, sau dạy học sinh định nghĩa, phân loại câu trần thuật, phân thành dạng công thức trần thuật Trong dạng, tơi có khái qt cơng thức chung, có ví dụ minh họa, dạng tập thực hành để học sinh vận dụng 3.1 Định nghĩa dạng trần thuật (Reported speech) Dạng trần thuật: tường thuật lại lời người khác theo hai cách: Trực tiếp gián tiếp + Câu trực tiếp (direct speech): tường thuật lại nguyên văn lời người nói cách đặt lời nói dấu ngoặc kép (“ ”) Chủ ngữ động từ trần thuật đứng đầu, cuối câu sau dấu phẩy Eg: Mary said: “ I don‟t like ice-cream” = “ I don‟t like ice-cream,” Mary said + Câu gián tiếp (Indirect speech): tường thuật lại lời người khác theo cách nói Lúc khơng cịn dấu ngoặc kép Eg: Mary said that She didn‟t like ice-cream 3.2 Phân loại dạng trần thuật Có hình thức trần thuật: Trần thuật nguyên trần thuật lùi - Trần thuật nguyên thì: Khi động từ trần thuật (Vt2) chia đơn, tiếp diễn, hồn thành tương lai đơn giữ nguyên động từ chuyển sang câu gián tiếp Chỉ biến đổi đại từ, trạng từ có Eg:Trực tiếp : My teacher says “ You are very good.” Gián tiếp => My teacher says that I am very good - Trần thuật lùi thì: Khi động từ trần thuật chia khứ, ta phải lùi động từ chuyển sang câu gián tiếp, đồng thời phải biến đổi đại từ, trạng từ thời gian, nơi chốn, cho phù hợp / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Eg1:Trực tiếp : My teacher said “ You are very good.” Gián tiếp => My teacher said that I was very good Eg2: Nam said “ I am reading a novel in my bedroom now” => Nam said that He was reading a novel in his bedroom then 3.3 Các bước chuyển từ câu trực tiếp sang câu gián tiếp - Bước 1: Chọn động từ trần thuật( said, told, ) công thức trần thuật phù hợp - Bước 2: Lùi động từ câu - Bước 3: Đổi đại từ tính từ sở hữu - Bước 4: Đổi trạng từ nơi chốn trạng từ thời gian - Bước 5: Đọc kiểm tra lại nghĩa câu, sửa chữa cần 3.4 Bảng lùi động từ, bảng biến đổi trạng từ thời gian, nơi chốn Muốn chuyển từ câu trực tiếp sang câu gián tiếp, học sinh cần nắm bảng biến đổi đây: a Bảng lùi động từ: Câu trực tiếp Câu gián tiếp Hiện đơn -> Quá khứ đơn Hiện tiếp diễn -> Quá khứ tiếp diễn Hiện hoàn thành -> Quá khứ hoàn thành Quá khứ đơn -> Quá khứ hoàn thành Quá khứ tiếp diễn -> Quá khứ hoàn thành tiếp diễn Tương lai đơn: will/ shall -> would/ should Tương lai gần: be going to -> was/were going to Eg1 “ I am going to have a big party tonight,” Anna said => Anna said that She was going to have a big party that night / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Eg2 “ I go to school by bike everyday,” He said => He said that he went to school by bike everyday Eg3 “ I have done my homework,” My sister said => My sister said that She had done her homework b Bảng biến đổi số động từ khuyết thiếu: Câu trực tiếp Câu gián tiếp can -> could will -> would shall -> should Must/ have to -> had to may -> might Eg “I‟ll talk to Mr John,” said he => He said that he would talk to Mr John c Bảng biến đổi đại từ Các đại từ nhân xưng, tính từ sở hữu đại sở hữu,… chuyển từ lời nói trực tiếp sang lời nói gián tiếp thay đổi bảng sau: Câu trực tiếp I Đại từ nhân xưng Đại từ sở hữu Tính từ sở hữu Câu gián tiếp -> He, She We -> They You -> I, we Mine -> His, hers Ours -> Theirs Yours -> Mine, Ours My / 30 -> His, her “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Đại từ định Tân ngữ Our -> Their Your -> My, Our This -> That These -> Those Me Us -> Him, her -> Them You -> Me, us Lưu ý: tường thuật câu nói đại từ, tính từ khơng đổi Eg “ These are my dictionaries,” She said => She said that those were her dictionaries d Bảng biến đổi trạng từ nơi chốn, thời gian Câu trực tiếp Câu gián tiếp Here -> There Now -> Then Today -> That day Tonight -> That night Ago -> Before Tomorrow -> The next day / The following day The day after tomorrow -> In two days’ time / two days after Yesterday -> The day before / The previous day The day before yesterday -> Two days before Next + điểm thời gian -> The following + điểm thời gian / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Next Monday -> The following Monday Next week -> The following week Last + điểm thời gian -> The previous + điểm thời gian Last week -> The previous week / The week before Last year -> The previous year / The year before Eg1 “I‟m leaving here tomorrow,” said Mary => Mary said (that) she was leaving there the next day Eg “Mary gave me a beautiful present on my birthday last year,” Tom said => Tom said that Mary had given him a beautiful present on his birthday the previous year e Một số động từ không biến đổi Câu trực tiếp Câu gián tiếp Would -> Would Could -> Could Might -> Might Should -> Should Ought to -> Ought to 3.5 Các dạng trần thuật bản: Về cấu trúc câu trần thuật tiếng Anh, chia thành dạng sau : Dạng 1: Trần thuật lời nói, câu phát biểu (Reported statements) Đây loại câu tường thuật thong dụng tiếng anh, thường để thuật lại lời nói, câu chuyện người khác nói Dạng có cơng thức tổng qt sau: / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” S + said that + Mệnh đề (lùi thì) (S + V lùi thì) S + told + O + that + Mệnh đề (lùi thì) (S + V lùi thì) ( said to + O => told) Ví dụ minh họa: Eg1 Nam said, “You can go with me to the university” → Nam said that I could go with him to the university Eg2 “I’ll phone you tomorrow,” She said to Jack → She told Jack that She would phone him the next day Eg3 “I want a camera for my birthday,” he said to his mother → He told his mother that he wanted a camera for his birthday Dạng : Trần thuật câu hỏi (Reported questions) Trần thuật dạng câu hỏi gồm có loại trần thuật câu hỏi Yes/No questions trần thuật câu hỏi Wh-Questions a Trần thuật câu hỏi trả lời Có- Không (Yes/No Questions) Câu hỏi Yes/No questions dạng câu hỏi đơn giản tiếng anh, thường bắt đầu bắt động từ TOBE trợ động từ Dạng có công thức tổng quát sau: S+ asked (+ O) wanted to know wondered + if / whether + S + V(lùi thì) Ví dụ minh họa: Eg1 “Is the bus station far away?” the girl asked => The girl wanted to know if the bus station was far away Eg2 “Are you going by train?” she asked me => She asked me whether I was going by train Eg3 “ Did Mr Brown send the potatoes to you?” she asked => She wondered If Mr Brown had sent the potatoes to me Eg4 “Jean, have you seen my gloves?” Thomas asked => Thomas asked Jean if She had seen his gloves Eg5 “Do you like learning English ?” The teacher asked / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” => The teacher wanted to know if I liked learning English Eg6 “Can I have a new bicycle?” said Anna to her father => Anna asked her father if she could have a new bicycle b Trần thuật câu hỏi có từ để hỏi (WH- Questions) Câu hỏi có từ để hỏi loại câu bắt đầu bắt từ nghi vấn như: Who, When, What, why, where … Dạng có công thức tổng quát sau: S+ asked (+ O) wanted to know wondered + Wh-words + S + V(lùi thì) Ví dụ minh họa: Eg1.“What are you going to next summer?” she asked us => She asked us what we were going to the following summer Eg2 “How long are you going to stay here?” I asked him => I asked him how long he was going to stay there Eg3 “What you want for lunch today, Peter?” Mary asked => Mary asked Peter what he wanted for lunch that day Eg4 “When was your little boy born?” said the nurse to Mrs Bingley => The nurse asked Mrs Bingley when her little boy had been born Eg5 “Where is the best place to buy souvenirs?” She asked => She wondered where was the best place to buy souvernirs Eg6 “How many jobs have you had since 2000?” the interviewer asked Mr Simpson => The interviewer asked Mr Simpson how many jobs he had had since 2000 Eg7 “Why didn‟t you go to school yesterday?” the teacher asked me => The teacher wanted to know why I hadn’t gone to school the day before Dạng Trần thuật dạng câu mệnh lệnh (Reported commands) Câu mệnh lệnh gồm có mệnh lệnh khẳng định mệnh lệnh phủ định Để tường thuật câu mệnh lệnh, ta thường dung số động từ phổ biến như: tell => told, ask=> asked , order=> ordered , advise=> advised, warn=> warned, beg=> begged, command=> commanded, remind=> reminded, instruct=> instructed , … 10 / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” C The teacher told us go home D.The teacher told to us to go home 12 “Please bring me some fish soup,” he said to the waitress A He asked the waitress bring him some fish soup B He asked the waitress to bring her some fish soup C He asked the waitress to bring him some fish soup D He asked the waitress bring her some fish soup 13 I said to Nick: “Where are you going?” A I asked Nick where was he going B I asked Nick where he was going C I asked Nick where is he going D I asked Nick where he is going 14 He asked me what……………………………………… A time was it B time is it C time it was D none is correct 15 “Don’t open your books,” the teacher said to the pupils A The teacher told the pupils to not open their books B The teacher told the pupils did not open their books C The teacher told the pupils not open their books D The teacher told the pupils not to open their books 16 He said, “My wife has just bought a diamond ring.” A He said that his wife had just bought a diamond ring B He said that my wife had just bought a diamond ring C He said that his wife has just bought a diamond ring D he said that his wife just bought a diamond ring 17 “I will come with you as soon as I am ready”, she said to Philip A She said to Philip he will come to see you as soon as he I am ready B She told Philip she will come to see her as soon as she was ready C She told Philip she would come to see you as soon as she was ready D She told Philip she would come to see him as soon as she was ready 18 “I wrote to him yesterday” A She said to me I wrote to him the day before B She told me she wrote to him yesterday C She told me she had written to him yesterday D She told me she had written to him the day before 19 “He is talking to your sister”, She said to me A She told me he was talking to your sister B She told me she was talking to my sister C She told me he was talking to my sister D She told me he was talking to her sister 16 / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” 20 Mr Hawk told me that he would give me his answer the……… day A previous B following C before D last 21 She…………him whether he liked the steak she cooked A asks B wondered C wanted to know D asked 22 He asked me…………… A How long you have studied English B How long had you studied English C How long you had study English D How long you had studied English 23 “I’ll tell you about this tomorrow, Mary.” said Tom A Tom said to Mary that he will tell her about that the next day B Tom told Mary that I would tell you about that the next day C Tom told Mary that he would tell her about that the next day D Tom told Mary that she would tell him about that the next day 24 “I have something to tell you” Kerry said to Cheryl A Kerry told Cheryl I had something to tell her B Kerry told Chery he had something to tell her C Kerry told Cheryl she had had something to tell him D Kerry told Cheryl he had had something to tell her 25 “Don’t make noise because I am listening music now” A He asked me not to make noise because I am listening music now B He asked me not to make noise because I was listening music then C He asked me not to make noise because he was listening music then D He asked me to make noise because I was listening music then Ngoài hai dạng tập cịn có dạng tập chuyển từ câu gián tiếp sang câu trực tiếp Học sinh phải nắm cấu trúc câu trực tiếp gián tiếp Dạng khó học sinh làm tập chuyển sang câu gián tiếp em dễ dàng làm tập chuyển sang câu trực tiếp Exercise Chuyển câu sau sang dạng trực tiếp Mary said that she had to go home to make the dinner => Mary said: “ Tom asked me whether I was going to Ho Chi Minh City the following week => Tom asked me : “ My mother asked me if I had finished my homework => My mother asked: “ 17 / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” She told me that she couldn’t it by herself => She said to me : “ Lan wanted to know if my brother lived in London => Lan asked : “ The librarian told the students not to leave those books on the table => The librarian asked the students: “ The boss asked the secretaty who had written that note => The boss asked the secretary : “ My friend told me she had just received a postcast from his sister => My friend said to me : “ The father told the kid not to be so silly => The father asked the kid : “ 10.The porter told me he would wake me up when the train arrived in Leeds => The porter asked me : “ 3.7 Một số dạng trần thuật đặc biệt, nâng cao Ngồi dạng bị động trên, cịn số dạng trần thuật đặc biệt, nâng cao khác mà học sinh cần nắm vững Dạng 1: Câu trần thuật với động từ nguyên thể (Reported speech with to infinitive) Động từ trần thuật ( Vt2) : ask, advise, command, invite, order, recommend, encourage, urge, warn, want, beg, instruct, persuade Công thức trần thuật tổng quát: S + Vt2 + O + (not) + to V-infinitive … Eg: “Be careful of strangers and don‟t go out at night”; he said -> He warned us to be careful strangers and not to go out at night a Câu đề nghị S + invited + (O) + to V-infinitive … S + offered + to V-infinitive … Eg: He said, “Would you like to go out for dinner?” -> He invited me to go out for dinner 18 / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” b Câu yêu cầu: (động từ tường thuật ask) S + asked + someboby + for + something Eg: In a restaurant, the man said; “I‟d like a bottle of red wine, please” -> The man asked for a bottle of red wine c Câu khuyên bảo: Lời khuyên thường bắt đầu bằng: - You should / You ought to + V-infinitive - If I were you , I would/ should + V-infinitive - You had better + V-infinitive … - Why don’t you + V-infinitive …  Cấu trúc trần thuật : S + advised + O + (not) to V-infinitive … Eg1: “You should study harder,” my mother said =>My mother advised me to study harder Eg2 “Why don‟t you repaint your room? “ She said => She advised me to repaint my room Eg3: “You shouldn‟t stay up too late at night,” She said to her son => She advised her son not to stay up too late at night d Lời nhắc nhở “Remember/ Don’t forget …” chuyển sang lời nói gián tiếp ta áp dụng cấu trúc sau: S + remind(ed) + O + to V-infinitive … Eg: She said to me; “Don‟t forget to ring me up tomorrow evening” -> She reminded me to ring her up the next evening e Sự đồng ý quan điểm như: all right, yes, of course, ta áp dụng cấu trúc sau: S + agreed + to V-infinitive … 19 / 30 “Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS” Eg: “All right, I‟ll wait for you” he said => He agreed to wait for me f Câu trực tiếp diễn tả điều mong muốn như: would like, wish : S + wanted + O + to V-infinitive … Eg: “I‟d like Lan to become a doctor,” my mum said => My mum wanted Lan to become a doctor g Câu trực tiếp diễn tả từ chối : S + refused + to V-infinitive … Eg: „No, I won‟t lend you my car” He said => He refused to lend me his car h Câu trực tiếp diễn tả lời hứa: S + promised + to V-infinitive … Eg: „I‟ll send you a card on your birthday” Lucy said -> Lucy promised to send me a card on my birthday Dạng 2: Câu trần thuật với danh động từ (Reported speech with gerund ) a Động từ trần thuật + V-ing * Động từ trần thuật (Vt2): admit, deny, suggest, regret S + admitted + V-ing +… : …thừa nhận làm… S + denied + V-ing +… : ….phủ nhận …… S + suggested + V-ing +… : …gợi ý làm… S + regretted + V-ing +… : ….hối tiếc… Eg1: “We stole his wallet,” they said -> They admitted stealing his wallet Eg2: “I didn‟t steal his money,” she said -> She denied stealing his money 20 / 30 ...? ?Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS? ?? tiếp, số dạng đặc biệt câu trần thuật ý… Bên cạnh đó, tơi cung cấp số dạng tập thực hành viết, tập trắc nghiệm tương... cho em Tôi tiến hành khảo sát năm học số học sinh hiểu làm tập dạng trần thuật hạn chế / 30 ? ?Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS? ?? Lớp TS 8A 8B 34 32 Giỏi SL % 20.6... bite his nails 11 / 30 ? ?Một số kinh nghiệm dạy dạng trần thuật chương trình Tiếng Anh THCS? ?? Dạng Trần thuật câu cảm thán (Exclamations in indirect speech) Động từ tường thuật dùng câu cảm thán