Ngaứy soaùn: / ./ Ngy dy: / ./ Tiết: 1-2 Khái quát văn học Việt Nam từ cách mạng tháng tám 1945 đến hết thế kỷ xx A. Mục tiêu. - Nắm đợc một số nét tổng quát về các giai đoạn phát triển; những thành tựu chủ yếu và đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỷ XX. Hiểu đợc mối quan hệ giữa văn học với thời đại, hiện thực đời sống và sự phát triển của lịch sử văn học. -Có năng lực tổng hợp khái quát và hệ thống hoá các kiến thức đã học về văn học Việt Nam từ 1945 đến hết thế kỷ XX. B. Phơng pháp. -Phát vấn. Thuyết giảng. C. Chuẩn bị. -Giáo viên: Soạn giáo án. -Học sinh: Soạn bài. D. Tiến trình lên lớp. 1. ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Giáo viên hớng dẫn học sinh tìm hiểu các đơn vị kiến thức trong bài. -Văn học Việt Nam thời kỳ này ra đời trong hoàn cảnh nào? Điều gì là thuận lợi? Giáo viên giới thiệu thêm: Văn chơng không đợc nói nhiều chuyện đau buồn, chuyện tiêu cực.Phản ánh tổn thất trong chiến đấu là văn chơng lạc điệu không lành mạnh. -Văn chơng không đợc nói chuyện hởng thụ chuyện hạnh phúc cá nhân Đề tài tình yêu cũng hạn chế Nếu có viết về tình yêu phải gắn liền với nhiệm vụ chiến đấu. -Văn chơng phải phản ánh nhận thức con ngời phân biệt rạch ròi giữa địch-ta, bạn-thù. Văn học thiên về hớng ngoại hơn là hớng nội. I. Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến 1975. 1. Vài nét về hoàn cảnh lịch sử xã hội văn hoá. Văn học Việt Nam ra đời trong hoàn cảnh: cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc ngày càng ác liệt: -Chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp. -Hai mơi mốt năm kháng chiến chống Mĩ. -Xây dựng chủ nghĩa xã hội miền Bắc. a. Mời năm (1945-1964) cuộc sống con ngời có nhiều thay đổi. -Nền kinh tế nghèo nàn, chậm phát triểnhình ảnh quê hơng, đất nớc và những con ngời kháng chiến nh bà mẹ, anh vệ quốc quân, chị phụ nữ, em bé liên lạc. Tất cả đều thể hiện chân thực và gợi cảm. b. Từ 1954-1965: * Chủ đề: + Tập trung thể hiện hình ảnh ngời lao động, ca ngợi đất nớc và con ngời trong những ngày đầu xd CNXH ở miền Bắc với cảm hứng lãng mạn, tràn đầy niềm vui và tin tởng vào ngày mai. + Hớng về miền Nam với nỗi đau chia cắt và ý chí thống nhất đất nớc. *Thành tựu: -Văn xuôi: Những tác phẩm tiêu biểu: Cửa biển 1 Nêu nhận định khái quát về thành tựu của văn học giai đoạn 1945-1954? Chứng minh một cách ngắn gọn? Về thơ biểu hiện cụ thể nh thế nào? -Giáo viên giới thiệu thêm: Một số bài thơ: Nguyên tiêu, Báo tiệp Đăng sơn, Cảnh khuya của Hồ Chí Minh. Tố Hữu tiêu biểu cho xu hớng khai thác những đề tài truyền thống. Nguyễn Đình Thi tiêu biểu cho sự tìm tòi cách tân thơ ca (huớng nội). Quang Dũng tiêu biểu cho cảm hớng lãng mạn anh hùng. -Về kịch? Về lí luận phê bình? -Em có kết luận gì về văn học giai đoạn 1945-1954? - Văn học 1954-1965 tập trung phản ánh điều gì ? Chứng minh ngắn gọn thành tựu của văn học giai đoạn 1955-1964 (4tập)-Nguyên Hồng, Vỡ bờ (2 tập)-Nguyễn Đình Thi, Sống mãi với thủ đô-Nguyễn Huy Tởng, Cao điểm cuối cùng -Hữu Mai, Trớc giờ nổ súng -Lê Khâm, Mời năm -Tô Hoài, Cái sân gạch, Mùa lúa chiêm -Đào Vũ, Mùa lạc -Nguyên Khải, Sông Đà -Nguyễn Tuân. -Thơ:-: Gió lộng -Tố Hữu, ánh sáng và phù sa -Chế Lan Viên, Riêng chung -Xuân Diệu, Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Bài ca cuộc đời -Huy Cận, Tiếng sóng -Tế Hanh, Bài thơ Hắc Hải -Nguyễn Đình Thi, Những cánh buồm -Hoàng Trung Thông. -Về kịch: Kịch phát triễn mạnh Đó là các vở: Một Đảng viên-Học Phi, Ngọn lửa -Nguyễn Vũ, Nổi gió, Chị Nhàn-Đào Hồng Cẩm. c. Từ 1965-1975: * Chủ đề bao trùm: + Ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng (không sợ giặc, dám đánh giặc, quyết đánh giặc). Có đời sống tình cảm hài hoà giữa riêng và chung, bao giờ cũng đặt cái chung lên trên hết, có tình cảm quốc tế cao cả). +Tổ quốc và xã hội chủ nghĩa. - Văn xuôi: +Ngời mẹ cầm súng, những đứa con trong gia đình - Nguyễn Đình Thi, Rừng xà nu -Nguyễn Trung Thành (Nguyên Ngọc). +ở Miền Bắc: Kí của Nguyễn Tuân -Hà Nội ta đánh Mĩ giỏi,Vùng trời (3 tập). -Thơ:-Ra trận. Máu và hoa (Tố Hữu). -Hoa ngày thờng, chim báo bão (Chế Lan Viên) Và những gơng mặt: Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân, Nguyễn Khoa Điềm. Tất cả đã mang tới cho thơ ca tiếng nói mới mẻ, sôi nổi, trẻ trung. -Kịch: Đại đội trởng của tôi -Đào Hồng Cẩm, Đôi mắt -Vũ Dũng Minh. - Lý luận, nghiên cứu phê bình:Tập trung ở một số tác giả nh Vũ Ngọc Phan, Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Xuân Diệu, Chế Lan Viên. d. Văn học vùng địch tạm chiếm từ 1945-1975: -Văn học vùng địch tạm chiếm từ 1945-1975có hai thời điểm. +Dới chế độ thực dân Pháp (1945-1954). +Dới chế độ Mĩ -Nguỵ (1954-1975). 2 -Văn xuôi? -Thành tựu về thơ? -Thành tựu về kịch? -Nêu khái quát thành tựu văn học giai đoạn này? Thơ những năm chống Mĩ đạt tới thành tựu xuất sắc, tập trung thể hiện cuộc ra quân vĩ đại của cả dân tộc, khám phá sức mạnh của con ngời Việt Nam, đề cập tơí sứ mạng lịch sử và ý nghĩa nhân loại của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Thơ vừa mở mang, vừa đào sâu hiện thực đồng thời bổ sung, tăng c- ờng chất suy tởng và chính luận. -Thơ ca ghi nhận những tác giả vừa trực tiếp chiến đấu vừa làm thơ (Đó là những con ngời: Cả thế hệ giàn ngang gánh đất nớc trên vai)-Bằng Việt. -Truyện và kí có thành tựu nh thế nào? -Thơ có thành tựu nh thế nào? -Giáo viên minh hoạ: +Ra trận, Máu và hoa (Tố Hữu), Hoa ngày thờng, Chim báo bão, Những bài thơ đánh giặc (Chế Lan Viên), Hai đợt sóng, Tôi giàu đôi mắt (Xuân Diệu). - Nêu những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ 1954-1975? - Em hiểu nh thế nào là một nền văn học vận động theo hớng Cách mạng -Chủ yếu là những xu hớng văn học tiêu cực phản động xu hớng chống phá cách mạng xu hớng đồi truỵ. -Bên cạnh các xu hớng này cũng có văn học tiến bộ thể hiện lòng yêu nớc và cách mạng. +Vũ Hạnh với (Bút máu). +Vũ Bằng với (Thơng nhớ mời hai). +Sơn Nam với (Hơng rừng Cà Mau). 3. Đặc điểm của văn học Việt Nam từ 1945- 1975: a.Văn học vận động theo hớng cách mạng hoá, gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nớc. - Nhà văn - chiến sĩ. - Văn học trớc hết phải là một thứ vũ khí đấu tranh Cách mạng. - Hiện thực đời sống Cách mạng và kháng chiến là nguồn cảm hứng lớn cho văn học. - Quá trình vận động, phát triển của nền văn học mới ăn nhịp với từng chặng đờng của lịch sử dân tộc. - Đề tài chủ yếu: + Đề tài Tổ Quốc. + Đề tài XHCN. - Nhân vật trung tâm:Ngòi chiến sĩ trên mặt trận đấu tranh vũ trang và những ngời trực tiếp phục vụ chiến trờng, ngời lao động. b.Nền văn học hớng về đại chúng: - Quần chúng đông đảo vừa là đối tợng phản ánh vừa là đối tợng phục vụ ; vừa là nguồn cung cấp, bổ sung lực lợng sáng tác cho văn học: + Quan tâm tới đời sống của nhân dân lao động, nói lên nỗi bất hạnh cũng nh niềm vui, niềm tự hào của họ. + Nền văn học mới tập trung xây dựng hình tợng quần chúng Cách mạng: miêu tả ngời nông dân, ngời mẹ, ngời phụ nữ, em bé c. Nền văn học chủ yếu mang khuynh hớng sử thi và cảm hứng lãng mạn. + Khuynh hớng sử thi: - Đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa lịch sử và có tính chất toàn dân tộc. - Nhân vật chính thờng là những con ngời đại diện cho tinh hoa, khí phách, phẩm chất và ý chí của dân tộc; tiêu biểu cho lý tởng cộng đồng hơn là lợi ích và khát vọng cá nhân -> Con ngời chủ yếu đợc khám phá ở lẽ sống lớn và tình cảm lớn. - Giọng văn ngợi ca, hào hùng. 3 hoá ? Chứng minh ? - Đại chúng: "Đông đảo quần chúng " - Khuynh hớng sử thi là gì ? - Cảm hứng lãng mạn ? -Vài nét khái quát về hoàn cảnh lịch sử, xã hội của văn học Việt Nam từ 1975 đến hết thế kỷ XX? -Nêu những thành tựu chủ yếu của văn học giai đoạn này ? + Cảm hứng lãng mạn: - Cảm hứng khẳng định cái tôi tràn đầy cảm xúc và hớng tới lý tởng. Ca ngợi CN anh hùng Cách mạng và tin tởng vào tơng lai tơi sáng của dân tộc -> Nâng đỡ con ngời Việt Nam vợt qua thử thách. => Khuynh hớng sử thi kết hợp với cảm hứng lãng mạn đã làm cho văn học giai đoạn này thấm nhuần tinh thần lạc quan, đồng thời đáp ứng đợc yêu cầu phản ánh hiện thực đời sống trong quá trình vận động và phát triển Cách mạng II. Vài nét khái quát Văn học Việt Nam từ 1975 đến hết thế kỉ XX: 1. Vài nét về hoàn cảnh lịch sử xã hội, văn hoá. -Chiến tranh kết thúc, đời sống về t tởngtâm lí, nhu cầu vật chất con ngời đã có những thay đổi so với trớc. Từ 1975-1985 ta lại gặp phải những khó khăn về kinh tế sau cuộc chiến kéo dài cộng thêm là sự ảnh hởng của hệ thống XHCN ở Đông Âu bị sụp đổ. -Đại hội Đảng lần thứ VI (1986) mở ra những ph- ơng hớng mới thực sự cởi mở cho văn nghệ Đẳng khẳng định: "Đổi mới có ý nghĩa sống còn là nhu cầu bức thiết. Thái độ của Đảng nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật". 2. Qúa trình phát triễn và thành tựu chủ yếu: - Trờng ca: "Những ngời đi tới biển" (Thanh Thảo) - Thơ: "Tự hát" (X Quỳnh) , "Xúc xắc mùa thu" (Hoàng Nhuận Cầm), - Văn xuôi: "Đứng trớc biển", " Cù lao tràm ", (Nguyễn Mạnh Tuấn), Thời xa vắng (Lê Lựu) - Kí: "Ai đã đặt tên cho dòng sông" (Hoàng Phủ NgọcTờng), "Cát bụi chân ai" (Tô Hoài). III. Kết luận. - Xem SGK. Ngaứy soaùn: / ./ Ngy dy: / ./ Tiết: 3 nghị luận về một t tởng đạo lý 4 A. Mục tiêu: Giúp học sinh: -Biết cách viết một bài văn về t tởng đạo lí. -Có ý thức tiếp thu những quan niệm đúng đắn và phê phán những quan niệm sai lầm. B. Phơng pháp. - Nêu vấn đề - Phát vấn. C. Chuẩn bị. -Giáo viên: Soạn giáo án. -Học sinh: Soạn bài. D. Tiến trình lên lớp. 1. ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: a. Đặt vấn đề: b. Triển khai bài: Hoạt động của thầy và trò Hội dung - Giáo viên ghi đề bài lên bảng và yêu cầu học sinh tập trung tìm hiểu các khía cạnh sau: --Thế nào là nghị luận về một t tởng đạo lí? -Nêu những yêu cầu khi làm bài văn nghị luận về t tởng, đạo lí? - Giáo viên hớng dẫn học sinh trả lời các câu hỏi sau: +Thế nào là sống đẹp? (Gợi ý: về lý tởng tình cảm hành động). + Vậy sống đẹp là gì? Bài học rút ra? - Cách làm bài nghị luận? *Giáo viên giảng rõ: -Giải thích khái niệm của đề bài (ví dụ ở đề trên đã dẫn, ta phải giải thích sống đẹp là thế nào?). -Giải thích và chứng minh vấn đề đặt ra (tại sao lại đặt ra vấn đề sống có đạo lí, có lí tởng và nó thể hiện nh thế nào? -Suy nghĩ cách đặt vấn đề ấy có đúng không? (Hay sai) Chứng minh nên ta mở rộng bàn bạc I. Tìm hiểu chung: 1. Khái niệm: -Nghị luận về một t tởng đạo lý là quá trình kết hợp những thao tác lập luận để làm rõ những vấn đề t tởng, đạolí trong cuộc đời: -T tởng đạo lí trong cuộc đời bao gồm: +Lí tởng (lẽ sống). +Cách sống. +Hoạt động sống. +Mối quan hệ giữa con ngời với con ngời (cha mẹ, vợ chồng, anh em,và những ngời thân thuộc khác) ở ngoài xã hội có các quan hệ trên dới, đơn vị, tình làng nghĩa xóm, thầy trò, bạn bè. 2. Yêu cầu làm bài văn về về t tởng đạo lí: a. Hiểu đựoc vấn đề cần nghị luận, ta phải qua bớc phân tích, giải đề, xác định đợc vấn đề, với đề trên đây ta thực hiện. +Hiểu đợc vấn đề nghị luận là gì Ví dụ: "Sống đẹp là thế nào hỡi bạn -Muốn tìm thấy các vấn đề cần nghị luận, ta phải qua các bớc phân tích, giải đề xác định đợc vấn đề, với đề trên đây ta thực hiện. +Thế nào là sống đẹp? *Sống có lí tởng đúng đắn, cao cả, phù hợp với thời đại, xác định vai trò trách nhiệm. *Có đời sống tình cảm đúng mực, phong phú và hài hoà. *Có hành động đúng đắn. -Suy ra: Sống đẹp là sống có lí tởng đúng đắn, cao cả, cá 5 bằng cách đi sâu vào vấn đề nào đó-Một khía cạnh.Ví dụ làm thế nào để sống có lí tởng, có đạo lí hoặc phê phán cách sống không có lí tởng,hoài bão, thiếu đạo lí) này phải cụ thể sâu sắc, tránh chung chung. Sau cùng của suy nghĩ là nêu ý nghĩa vấn đề. -Vấn đề mà cố thủ tớng ấn Độ nêu ra là gì? Đặt tên cho vấn đề ấy? nhân xác định đợc vai trò trách nhiệm với cuộc sống, có đời sống tình cảm hài hoà phong phú, có hành động đúng đắn. Câu thơ nêu lên lí tởng và hành động và hớng con ng- ời tới hành động để nâng cao giá trị, phẩm chất của con ngời. b. Từ vấn đề nghị luận xác định ngời viết tiếp tục phân tích, chứng minh những biểu hiện cụ thể của vấn đề, thậm chí bàn bạc, so sánh bãi bỏnghĩa là áp dụng nhiều thao tác lập luận. c. Phải biết rút ra ý nghĩa vấn đề. d. Yêu cầu vô cùng quan trọng là ngời thực hiện nghị luận phải sống có lí tởng và đạo lí. 3. Cách làm bài nghị luận: a. Bố cục: Bài nghị luận về t tởng đậo lí cũng nh các bài văn nghị luận khác gồm 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. b. Các bớc tiến hành ở phần thân bài: phụ thuộc vào yêu cầu của thao tác những vấn đề chung nhất. II. Củng cố. III. Luyện tập. Câu 1: Vấn đề mà Nê -ru cố Tổng thống ấn Độ nêu ra là văn hoá và những biểu hiện ở con ngời Dựa vào đây ta đặt tên cho văn bản là: -Văn hoá con ngời. -Tác giả sử dụng các thao tác lập luận. +Giải thích +chứng minh. +Phân tích +bình luận. +Đoạn từ đầu đến hạn chế về trí tuệ và văn hoá Giải thích + khẳng định vấn đề (chứng minh). +Những đoạn còn lại là thao tác bình luận. +Cách diễn đạt rõ ràng, giàu hình ảnh. Câu 2: -Sau khi vào đề bài viết cần có các ý: *Hiểu câu nói ấy nh thế nào? Giải thích khái niệm: -Tại sao lí tởng là ngọn đèn chỉ đờng, vạch phơng hớng cho cuộc sống của thanh niên tavà nó thể hiện nh thế nào? -Suy nghĩ. +Vấn đề cần nghị luận là đề cao lí tởng sống của con ngời và khẩng định nó là yếu tố quan trọng làm nên cuộc sống con ngời. +Khẳng định: đúng. +Mở rộng bàn bạc. *Làm thế nào để sống có lí tởng? *Ngời sống không có lí tởng thì hậu quả sẽ ra sao? 6 *Lí tởng cuả thanh niên ta hiện nay là gì? -ý nghĩa của lời Nê-ru. *Đối với thanh niên ngày nay? *Đối với con đờng phấn đấu lí tởng, thanh niên cần phải nh thế nào? 4.Củng cố: Nắm nội dung bài. 5.Dặn dò: Tiết sau học Đọc văn Tuyên ngôn độc lập. Ngaứy soaùn: / ./ Ngy dy: / ./ Tiết: 4 Tuyên ngôn độc lập A. Mục tiêu: Giúp học sinh: -Hiểu đợc quan điểm sáng tác những nét khái quát về sự nghiệp văn học và những đặc điểm cơ bản về phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh. -Vận dụng có hiệu quả những kiến thức nói trên vào việc đọc hiểu văn thơ của Ngời. B. Phơng pháp. - Đọc diễn cảm-Phát vấn-Nêu vấn đề. C. Chuẩn bị. - Giáo viên: Soạn giáo án. - Học sinh: Soạn bài. D. Tiến trình lên lớp. 1. ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu những thành tựu chủ yếu của văn học giai đoạn 1945-1955? 3. Bài mới: a. Đặt vấn đề: b. Triển khai bài: Hoạt động của thầy và trò Nội dung -Học sinh đọc tiểu dẫn. -Nêu tóm tắt tiểu sử của Bác? -Giáo viên giới thiệu thêm: -Năm 1945 cùng với Đảng lãnh đạo nhân dân giành chính quyền Ngời độc tuyên ngôn khai sinh nớc Việt Nam dân chủ cộng hoà. -Ngời đợc bầu làm chủ tịch nớc trong phiên họp Quốc hội đầu tiên, tiếp tục giữ chức vụ đó cho đến ngày mất I. Tìm hiểu chung: 1. Vài nét về tiểu sử của Bác. a. Tiểu sử: (Xem SGK). b. Qúa trình hoạt động cách mạng. -Năm 1911: Bác ra đi tìm đờng cứu nớc. -Năm 1930: Bác đã thống nhất 3 tổ chức cộng sản thành Đảng cộng sản Đông Dơng (nay là Đảng cộng sản Việt Nam). -Năm 1941: Ngời về về nớc trực tiếp lãnh đạo cách mạng. -Năm 1990: nhân dịp kỉ niệm 100 ngày sinh của Ngời, tổ chức Giáo dục Khoa học và văn hoá Liên hiệp quốc đã ghi nhận và suy tôn Bác là Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. 7 2/9/1969. Văn chơng không phải là sự nghiệp chính của Bác nhng trong quá trình hoạt động cách mạng, Ngời đã sử dụng văn chơng nh một phơng tiện có hiệu quả Sự nghiệp văn chơng của Bác đợc thể hiện trên các lĩnh vực - Trình bày ngắn gọn sự nghiệp văn học của Bác? -Điều đáng lu ý ở tập thơ Nhật kí trong tù là tính hớng nội Đó là bức chân dung tinh thần tự hoạ về con ngời tinh thần của Bác-Một con ngời có tâm hồn lớn, dũng khí lớn, trí tuệ lớn. Con ngời ấy khát khao tự do hớng về Tổ quốc, nhạy cảm trớc cái đẹp của thiên nhiên, xúc động trớpc đau khổ của con ngời. Đồng thời nhìn thẳng vào mâu thuẫn xã hội thối nát, tạo ra tiếng cời đầy trí tuệ. -Anh (chị) hãy trình bày những nét cơ bản về văn chính luận? -Nêu những hiểu biết của em về thể loại truyện và ký của Bác? -Giáo viên khái quát nội dung truyện và ký của Bác: -Nội dung của truyện và kí đều tố cáo tội ác dã man bản chất tàn bạo, và xảo trá của bọn thực dân phong kiến tay sai đối với các nớc thuộc địa, đồng thời đề ca những tấm gơng yêu nớc, cách mạng. Đóng góp to lớn nhất của Bác là tìm ra đờng cứu n- ớc giải phóng dân tộc. 2. Quan điểm sáng tác văn học: - Văn học là một thứ vũ khí chiến đấu lợi hại phụng sự cho sự nghiệp đấu tranh Cách mạng. - Văn chơng phải có tính chân thật và dân tộc + Ngời đặc biệt coi trọng mục đích, đối tợng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm. * Trớc khi đặt bút viết, Bác đặt ra câu hỏi: -Viết cho ai (đối tợng sáng tác). -Viết để làm gì (mục đích sáng tác). -Viết về cái gì (nội dung sáng tác). -Viết nh thế nào? (phơng pháp sáng tác). Nhờ có hệ thông quan điểm trên đây, tác phẩm văn chơng của Bác vừa có giá trị t tởng, tình cảm, nội dung thiết thực mà còn có nghệ thuật sinh động, đa dạng. 3. Sự nghiệp văn học: a. Văn chính luận: -Tuyên ngôn độc lập: Một áng văn chính luận mẫu mực: Lập luận chặt chẽ, lời lẽ đanh thép, giọng văn hùng hồn, ngôn ngữ trong sáng, giàu tính biểu cảm ở thời điểm gay go, quyết liệt của cuộc dân tộc. -"Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến"; "Lời kêu gọi chống Mĩ cứu nớc". Đó là lời hịch truyền đi vang vọng khắp non sông làm rung động trái tim ngời Việt Nam yêu nớc. => Những áng văn chính luận của Ngời viết ra không chỉ bằng trí tuệ sáng suốt, sắc sảo mà bằng cả một tấm lòng yêu ghét phân minh, bằng hệ thống ngôn ngữ chặt chẽ, súc tích. b.Truyện và kí. -Đây là những truyện Bác viết trong thời gian Bác họat động ở Pháp, tập hợp lại thành tập truyện và kí Tất cả đều đợc viết bằng tiếng Pháp. Đó là những truyện Pa ri (1922), Lời than vãn của Bà Trng Trắc (1922), Con ngời biết mùi hun khói (1922), Đồng tâm nhất trí (19220), Vi Hành (1923), Những trò lố hay Va ren và Phan Bội Châu (1925). -Bút pháp nghệ thuật hiện đại, tạo nên những tình huống độc đáo, hình tợng sinh động, nghệ thuật kể chuyện linh hoạt, trí tởng tợng phong phú, vốn văn 8 -Giáo viên giới thiệu thêm về tập "Nhật kí trong tù": Bác làm chủ yếu trong thời gian bốn tháng đầu Tập nhật kí bằng thơ ghi lại một cách chính xác những điều mắt thấy tai nghe của chế độ nhà tù Trung hoa dân quốc Tởng Giới Thạch Tập thơ thể hiện sự phê phán sâu sắc. Từ những ý kiến trên chúng ta rút ra phong cách nghệ thuật của Bác: Thơ Bác là sự kết hợp giữa bút pháp cổ điển mà hiện đại. -Phong cách nghệ thuật của Bác đa dạng, phong phú ở các thể loại nhng rất thống nhất. hoá sâu rộng, trí tuệ sâu sắc, trái tim tràn đầy nhiệt tình yêu nớc và cách mạng. -Ngoài tập truyện và kí, Bác còn viết: Nhật kí chìm tàu (1931), Vừa đi vừa kể chuyện (19630). c. Thơ ca: -Nhật kí trong tù (1942-1943) bao gồm 134 bài tứ tuyệt, viết bằng chữ Hán. -Nghệ thuật thơ "Nhật kí trong tù" rất đa dạng, phong phú Đó là sự kết giữa bút pháp cổ điển với hiện đại, giữa trong sáng giản dị và thâm trầm sâu sắc -Tập "Thơ Hồ Chí Minh" bao gồm những bài thơ Bác viết trớc năm 1945 và trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ. 4. Phong cách nghệ thuật: -Phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh độc đáo, đa dạng mà thống nhất. +Văn chính luận: -Lập luận chặt chẽ. -T duy sắc sảo. -Giàu tính luận chiến. -Giàu cảm xúc hình ảnh. - Giọng văn đa dạng khi hùng hồn đanh thép, khi ôn tồn lặng lẽ thấu tình đạt lí +Truyện và kí: - Kết hợp giữa trí tuệ và hiện đại (tạo ra mâu thuẫn làm bật tiếng cời châm biếm, tính chiến đấu mạnh mẽ). +Thơ ca: Phong cách thơ ca chia làm hai loại: *Thơ ca nhằm mục đích tuyên truyền: -Đợc viết nh bài ca (diễn ca. dễ thuộc, dễ nhớ. -Giàu hình ảnh mang tính dân gian. *Thơ nghệ thuật: -Thơ tứ tuyệt viết bằng chữ Hán. -"Thơ Bác đã giành cho thiên nhiên một địa vị danh dự "(Đặng Thai Mai). +Cách viết ngắn gọn. +Rất trong sáng, giản dị. +Sử dụng linh hoạt các thủ pháp nghệ thuật nhằm làm rõ chủ đề. Kết luận: +Thơ văn Hồ Chí Minh là di sản tinh thần vô giá. +Là một bộ phận gắn bó với sự nghiệp của Ngời. +Có vị trí quan trọng trọng trong lịch sử văn học và đời sống tinh thần 9 dân tộc dân tộc. +Thơ văn cuả Bác thể hiện chân thật và sâu sắc t t- ởng, tình cảm và tâm hồn cao cả của Bác. +Tìm hiểu thơ ca của Bác chúng ta rút đợc nhiều bài học quý báu: *Yêu nớc thơng ngời, một lòng vì nớc vì dân. *Rèn luyện trong gian khổ, luôn lạc quan, ung dung tự tại. *Thắng không kiêu, bại không nản. *Luôn luôn mài sắc ý chí chiến đấu. *Gắn bó với thiên nhiên. II. Củng cố. -Tham khảo phần Ghi nhớ (SGK). III. Luyện tập: 4. Củng cố: Nắm quan điểm sáng tác và phong cách nghệ thụât của thơ văn Hồ Chí Minh. 5. Dặn dò: Tiết sau học Tiếng Việt "Giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt. " Ngaứy soaùn: / ./ Ngy dy: / ./ Tiết thứ: 5 Giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt A. Mục tiêu: Giúp học sinh: -Nhận thức sự trong sáng là một yêu cầu, một phẩm chất của ngôn ngữ nói chung, của Tiếng Việt nói riêng và nó đợc biểu hiện ở nhiều phơng diện khác nhau. -Có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt khi nói, khi viết, đồng thời rèn luyện các kĩ năng nói và viết đảm bảo giữ gìn và phát triễn sự trong sáng của Tiếng Việt. B. Phơng pháp: -Phát vấn nêu vấn đề. c. chuẩn bị. -Giáo viên: Soạn giáo án. -Học sinh: Soạn bài. D. Tiến trình lên lớp: 1.ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Bài mới: a. Đặt vấn đề: Khi nghe một ngời nào đó phát âm không chuẩn, một ngời quá lạm dụng từ Hán Việt hoặc tiếng nớc ngoài ta thấy khó chịu. Tại sao Tiếng Việt phong phú sao không biết dùng? Để thấy đợc bản chất của vấn đế, ta tìm hiểu bài Gĩ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt. b. Triển khai bài: Hoạt động của thầy và trò Nội dung -Giáo viên hớng dẫn học sinh học I. Sự trong sáng của Tiếng Việt. -Trong sáng thuộc về bản chất của ngôn ngữ nói 10 [...]... khai sinh: Bùi Đình Diệm -Bút danh: Quang Dũng -Sinh năm 1921và mất năm 1988 -Quê: Phọng Trì, an Phợng, Hà Tây -Xuất thân trong một gia đình nho học -Là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, vẽ tranh soạn nhạc Một hồn thơ phóng khoáng, lãng mạn và tài hoa Đặc biệt là khi ông viết về lính b Tác phẩm: -Năm 1948: Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác nhớ đồng đội cũTại Phù Lu Chanh ông viết bài thơ này -Mục... tợng chia chiếc bánh thời gian của các bạn trẻ hôm nay + Luận điểm: -Việc làm của Nguyễn Hữu Ân -Hiện tợng của Nguyễn Hữu Ân là hiện tợng sống đẹp của thanh niên ngày nay + Dẫn chứng: -Đa ra một số việc làm có ý nghĩa của thanh niên ngày nay nh Nguyễn Hữu Ân (Ví dụ: dạy học ở lớp tình thơng, tham gia phong trào thanh niên tình nguyện ) -Đa ra một số việc làm đáng phê phán của thanh niên học sinh nh: đua... là mối quan hệ giữa "đức hạnh" với thanh niên học sinh trong giai đoạn hiện nay của nvà "hành động" của mỗi ngời ớc ta 2 Xác định cách thức làm bài: - Thao tác lập luận: Phối hợp các thao tác giải thích chứng minh phân tích bác bỏ bình luận - Lựa chọn dẫn chứng: Chủ yếu dùng dẫn chứng thực tế cuộc sống Có thể dẫn một số thơ văn để bài viết thêm sinh động nhng cần vừa mức, tránh lan manlạc sang nghị... và 6 cùng thanh, đối với thanh của tiếng thứ 4 *Nhất tam ngũ bất luận Tiếng 1.3.5 gieo bằng thanh nào cũng đợc +Vần: *Luật trắc, vần bằng: Tiếng suối trong nh tiếng hát xa *Luật bằng, vần bằng: Trong tù không rợu cũng không hoa +Liên:(với bài bát cú) *Tiếng thứ 2 câu 1 với tiếng thứ 2 câu 8 cùng một liên (cùng thanh) *Tiếng thứ 2 của câu 2 với tiếng thứ 2 của câu 3 là cùng một liên (cùng thanh) *Tiếng... cám ơn nguời khác +Phải giao tiếp đúng vai, đúng tâm lí, tuổi tác, đúng chỗ +Phải biết điều tiết âm thanh khi giao tiếp II Trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của Tiếng - Trách nhiệm công dân trong việc Việt giữ gìn sự trong sáng của Tiếng -Mỗi cá nhân nói và viết cần có ý thức tôn trọng và Việt? yêu quý Tiếng Việt -Có thói quen cẩn trọng,cân nhắc, lựa lời khi sử dụng Tiếng Việt để giao tiếp sao cho lời... mỗi quốc gia cần có - Văn bản nhật dụng nhiệm vụ gì trớc đại dịch -Thông điệp: Là những lời thông cáo mang ý nghĩa HIV/AIDS? quan trọng đối với nhiều ngời, nhiều quốc gia, dân tộc +Có hiện tợng một số nớc trên thế c Bố cục: giới cho rằng sự cạnh tranh lúc này Bài văn chia làm ba đoạn có ý nghĩa quan trọng và cấp bách d Chủ đề: hơn thảm hoạ HIV/AIDS -Thông điệp nêu rõ hiểm hoạ của toàn nhân loại kêu... -Trong lời kêu gọi mọi ngòi nỗ lực chống HIV/AIDS hơn nữa, tác giả đã nhấn mạnh điều gì? -Em có nhận xét gì về tác giả? Những câu văn nào làm anh (chị) rung động nhất? -Thông điệp giúp cho ngời đọc, ngời nghe biết quan tâm tới hiện tợng đời sống đang diễn ra quanh ta để tâm hồn, trí tuệ khoa học ông nghèo nàn, đơn điệu và biết chia sẻ, không vô cảm trớc nỗi đau con ngời -Từ đó xác định thái độ hành... đa ra ý kiến của mình để không đợc phép gạt bỏ từ chối những gì mà thời đại thống nhất đem lại " 3 Bài tập 3: Bài tập 3: Yêu cầu học sinh tìm hiểu - Các từ mang tính chất "lạm dụng": là fan; hacker để xác định những từ dùng mang tính Lần lựơt thay thế bằng các từ "ngời hâm mộ", "tin chất "lạm dụng" tặc" Bìa tập 4: Học sinh tìm hiểu để đánh 4 Bài tập 4: dấu đúng và phân tích đợc những câu - Học sinh... đoàn quân Đoàn binh tạo ra âm vang mạnh mẽ hơn ba tiếng không mọc tóc" gợi nét ngang tàng, độc đáo Cả câu thơ tạo hình ảnh hiên ngang, dữ dội, lẫm liệt của ngời lính Tây Tiến - Giáo viên bình: Nhà thơ nhớ về "Tây Tiến" là nhớ về tuổi trẻ của một thời say mê, hào hùng Đến lúc này (1948), mặc dù đã xa đơn vị, xa những ngời đồng đội thân yêu, xa miền Tây Bắc của Tổ quốc, Quang Dũng đã bộc lộ nỗi nhớ bằng... chức vụ quan trọng của Đảng và nhà nớc II Sự nghiệp *Đối với T Hữu, con đờng CM và con đờng thơ có sự thống nhất không thể tách rời Mỗi tập thơ của ông là một chặng đờng Cách mạng 1 Tập thơ "Từ ấy": - Tập thơ đầu tiên ứng với 10 năm đầu của chặng đờng hoạt động Cách mạng - Tập thơ gồm 3 phần: Máu lửa, Xiềng xích, Giải phóng - Nội dung: Là niềm hân hoan của tâm hồn ngời thanh niên trẻ tuổi đang "băn . -Hoa ngày thờng, chim báo bão (Chế Lan Viên) Và những gơng mặt: Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân, Nguyễn Khoa Điềm. Tất cả đã mang tới cho thơ ca tiếng nói mới. cứu phê bình:Tập trung ở một số tác giả nh Vũ Ngọc Phan, Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Xuân Diệu, Chế Lan Viên. d. Văn học vùng địch tạm chiếm từ 1945-1975: