VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ HỒNG THẮM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ TỪ THỰC TIỄN VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH CAO BẰNG Ngành: Luật hiến pháp Luật hành Mã số: 8.38.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS TRẦN THỊ LÂM THI Hà Nội - 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng trích dẫn đầy đủ theo quy định Tác giả Nguyễn Thị Hồng Thắm MỤC LỤC MỞ ĐẦU Trang Chương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN Khái niệm, đặc điểm, vai trò thực pháp luật về thực hành quyền công tố Viện kiểm sát nhân dân 1.2 Nội dung thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND 1.3 Các yếu tố bảo đảm thực pháp luật về THQCT VKSND Chương 1.1 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH CAO BẰNG Các yếu tố tác động đến thực pháp luật về thực hành quyền công tố Viện KSND tỉnh Cao Bằng 2.2 Thực trạng thực pháp luật về thực hành quyền công tố Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng 2.3 Nhận xét, đánh giá Chương 2.1 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH CAO BẰNG 3.1 3.2 Quan điểm bảo đảm thực pháp luật về thực hành quyền công tố Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng Giải pháp bảo đảm thực pháp luật về thực hành quyền công tố Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng KẾT LUẬN Danh mục tài liệu tham khảo 16 24 32 32 38 51 62 62 65 79 81 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BLTTHS : Bợ luật tố tụng hình BLHS : Bợ luật hình CQĐT : Cơ quan điều tra ĐTV : Điều tra viên KSĐT : Kiểm sát điều tra KSV : Kiểm sát viên LTCVKSND : Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân THQCT : Thực hành quyền công tố TNHS : Trách nhiệm hình TTHS : Tố tụng hình VKS : Viện kiểm sát VKSND : Viện kiểm sát nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1: Tình hình tợi phạm địa bàn tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2015 đến năm 2019 35 Bảng 2.2: Bảng số liệu Thực pháp luật về THQCT việc định áp dụng biện pháp ngăn chặn Bảng 2.3: Kết giải tố giác, tin báo về tội phạm 39 41 Bảng 2.4: Kết thực pháp luật về thực hành quyền công tố giai đoạn khởi tố vụ án, bị can 43 Bảng 2.5: Kết thực pháp luật về thực hành quyền công tố giai đoạn truy tố 47 Bảng 2.6: Kết thực pháp luật về thực hành quyền công tố giai đoạn xét xử 50 Bảng 2.7: Bảng thông kê số vụ VKS trả hồ sơ cho CQĐT điều tra bổ sung 55 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Điều 107 Khoản Hiến pháp năm 2013 quy định: Viện kiểm sát nhân dân thực chức thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp… Như vậy, Viện kiểm sát nhân dân quan Nhà nước giao thực chức này, hai chức hiến định Đồng thời pháp luật quy định cho Viện kiểm sát nhân dân nhiệm vụ quyền hạn để thực chức năng, nhiệm vụ mục đích nhằm đảm bảo cho pháp luật chấp hành nghiêm chỉnh thống Trong đó, việc thực chức thực hành quyền công tố theo quy định pháp luật góp phần tích cực định hướng điều tra xác, đảm bảo cho cơng tác khởi tố, bắt giam, giữ, thay thế, huỷ bỏ biện pháp ngăn chặn định tố tụng quy định pháp luật, góp phần xử lý người, tội, tránh oan, sai, bỏ lọt tội phạm Do vậy, để hoạt động thực hành quyền công tố Viện kiểm sát nhân dân có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu công cuộc cải cách tư pháp yêu cầu công cuộc đấu tranh phòng, chống tợi phạm tình hình mới, việc vận dụng thực pháp luật về thực hành quyền công tố phải đắn phát huy hiệu khẳng định vai trò Viện kiểm sát nhân dân hệ thống trị Việt Nam Trong năm gần đây, ngành kiểm sát nhân dân khơng ngừng nỗ lực phấn đấu hồn thành tốt tiêu, nhiệm vụ giao, liên tục truy tố vụ án lớn về tham nhũng, kinh tế, chức vụ, vụ án xâm phạm tính mạng, sức khỏe người vụ án đối tượng phạm tội sử dụng công nghệ cao, vụ án ma túy xuyên quốc gia… Đảng Nhà nước đánh giá cao, nhân dân tin tưởng, ủng hộ Mặc dù vậy, còn nhiều hạn chế việc thực pháp luật về THQCT hệ thống Viện KSND, nguyên nhân chủ quan, khách quan cần phải nhận diện tìm giải pháp khắc phục Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng khơng nằm ngoại lệ, có nhiều cố gắng thực tốt chức năng, nhiệm vụ giao, góp phần vào việc giữ gìn an ninh trị, trật tự an tồn xã hợi đạt thành tích đáng ghi nhận song chưa thật đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp Với mong muốn góp phần làm rõ thêm vấn đề lý luận thực pháp luật về thực hành quyền công tố đồng thời tổng kết, đánh giá kết quả, mặt còn hạn chế hoạt động tại Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng, từ đề xuất giải pháp góp phần bảo đảm hoạt đợng thực pháp luật về thực hành quyền công tố tại địa phương, học viên xin chọn đề tài “Thực pháp luật về thực hành quyền công tố từ thực tiễn Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng” làm luận văn tốt nghiệp cao học Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Hiện nay, thực pháp luật đặt nhiệm vụ cấp bách quan Đảng, Nhà nước, xã hội toàn thể nhân dân Để pháp luật phát huy hết hiệu công cụ quản lý Nhà nước, quản lý xã hợi, thực pháp luật phải quan tâm, đảm bảo Có nhiều cơng trình nghiên cứu về thực pháp luật nhiều lĩnh vực khác như: - “Thực pháp luật hòa giải sở Bình Thuận nayThực trạng giải pháp”, Luận văn thạc sỹ Luật học Lê Trung Quân, Học viện trịnh Quốc gia Hồ Chí Minh năm 2004 - “Thực pháp luật hoạt động lực lượng Công an nhân dân để bảo vệ trật tự, an toàn xã hội nước ta nay”, Luận án phó tiến sỹ Luật học Đỗ Tiến Triển, Học viện trị Quốc gia Hồ Chí Minh năm 1996 - “Thực pháp luật dân chủ sở địa bàn tỉnh Thanh Hóa”, Luận văn thạc sỹ Luật học Lại Thế Nguyên, Học viện trị Quốc gia Hồ Chí Minh năm, 2014 - “Thực pháp luật khiếu nại hành lĩnh vực đất đai địa bàn tỉnh Tây nguyên, Việt Nam”, Luận án tiến sỹ Lê Duyên Hà, Học viện trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2017 - “Thực pháp luật bình đẳng giới Việt Nam”, Luận án tiến sỹ Trần Thị Quốc Khánh, Học viện trị Quốc gia Hồ Chí Minh năm 2017 - “Thực pháp luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước cơng chức quan hành nhà nước gây Việt Nam”, Luận văn tiến sỹ Nguyễn Đỗ Kiên, Học viện trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2014 - "Vai trị dư luận xã hội việc thực pháp luật nước ta nay", Luận văn Thạc sỹ Tạ Thị Thu Hường, năm 2009 - "Một số vướng mắc, bất cập BLTTHS năm 2015" tác giả Nguyễn Văn Chung đăng Tạp chí Tòa án số năm 2016 - Giáo trình lý luận chung Nhà nước pháp luật- Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội 2015 - Lê Thị Tuyết Hoa (2005), Quyền công tố Việt Nam, Luận án tiến sỹ luật học, Viện Nhà nước pháp luật, Hà Nội - Nguyễn Văn Lượng, Áp dụng pháp luật thực hành quyền công tố giai đoạn điều tra tội phạm ma túy Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang, Luận văn thạc sỹ luật, năm 2012 - T.S Lê Hữu Thể : Bàn khái niệm quyền cơng tố, Tạp chí Kiểm Sát số 8, năm 2000 Các cơng trình nghiên cứu nói có đóng góp định thực pháp luật nhiều lĩnh vực khác đời sống xã hợi, song chưa có cơng trình nghiên cứu đề tài thực pháp luật về thực hành quyền công tố gắn với thực tiễn tại viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng Do đó, việc nghiên cứu đề tài “Thực pháp luật về thực hành quyền công tố từ thực tiễn Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng” không trùng lặp với cơng trình nghiên cứu khác có ý nghĩa lý luận thực tiễn Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích Mục đích nghiên cứu luận văn đề xuất mợt số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND nói chung VKSND tỉnh Cao Bằng nói riêng 3.2 Nhiệm vụ - Phân tích làm rõ vấn đề lý luận thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND - Phân tích làm rõ đặc điểm địa bàn tỉnh Cao Bằng có liên quan đến hoạt đợng thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND tỉnh Cao Bằng - Đánh giá thực trạng hạn chế, bất cập nguyên nhân hạn chế, bất cập thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND tỉnh Cao Bằng - Đề xuất giải pháp bảo đảm hiệu hoạt động thực pháp luật về thực hành qùn cơng tố quan VKSND nói chung tỉnh Cao Bằng nói riêng Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu luận văn vấn đề lý luận về thực pháp luật về thực hành quyền công tố thực trạng thực địa bàn tỉnh Cao Bằng - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu thực tiễn thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND tỉnh Cao Bằng phạm vi thời gian từ năm 2015 đến năm 2019 Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu - Cơ sở lý luận luận văn hệ thống quan điểm chủ nghĩa Mac-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, sách Đảng, Nhà nước về xây dựng nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa về sách hình sự, về chiến lược cải cách tư pháp - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để làm rõ thực trạng thực pháp luật về thực hành quyền công tố VKSND tỉnh Cao Bằng, phương pháp thống kê, so sánh làm rõ kết thực pháp luật trình giải vụ án hình Ý nghĩa lý luận thực tiễn luận văn - Luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận về thực pháp luật về thực hành quyền cơng tố, từ nâng cao nhận thức cán bộ, kiểm sát viên VKSND tỉnh Cao Bằng trình thực chức năng, nhiệm vụ giao - Các giải pháp luận văn đưa nhằm khắc phục bất cập, hạn chế việc thực pháp luật về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng có thể làm tài liệu tham khảo cho cán bộ, kiểm sát viên tham khảo, rút kinh nghiệm mặt còn tồn tại hạn chế, bất cập, đồng thời áp dụng giải pháp mà luận văn đưa để bảo đảm việc thực pháp luật trình giải vụ án cụ thể - Luận văn có thể làm tài liệu nghiên cứu, giảng dạy cho học viên, sinh viên sở đào tạo nghiên cứu khoa học Luật; tài liệu tham khảo cho Kiểm sát viên cấp tỉnh Cao Bằng nghiên cứu áp dụng hoạt động thực tiễn nhằm nâng cao trình đợ lý luận thực tế cơng tác thực pháp luật về thực hành quyền công tố Cơ cấu luận văn Ngoài Phần mở đầu kết luận, luận văn kết cấu thành chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực pháp luật về THQCT VKSND Chương 2: Thực trạng thực pháp luật về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng Chương 3: Quan điểm giải pháp bảo đảm thực pháp luật về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng trường, khám nghiệm tử thi, thực nghiệm điều tra giám định Trong trình kiểm sát việc khám nghiệm trường, khám nghiệm tử thi KSV cần phải hiểu lúc có qùn thực song song hai chức THQCT Kiểm sát hoạt động tư pháp Chỉ phân biệt nắm KSV thực chức THQCT, KSV thực chức Kiểm sát hoạt đợng tư pháp q trình kiểm sát khám nghiệm trường đưa định áp dụng pháp luật về THQCT xác bảo đảm hiệu Thứ hai: Nắm nội dung, biện pháp nhận thức sâu sắc ý nghĩa việc áp dụng pháp luật về THQCT khám nghiệm trường, khám nghiệm tử thi Khi THQCT tại trường vụ án hình KSV phải hiểu rõ: dấu vết tại trường vụ án hình hình thành hay đều có chế, có thời gian định, khơng tồn tại mãi Nếu dấu vết khơng thể khơi phục lại để chứng minh tội phạm, dấu vân tay, dấu vết sinh học Do việc khám nghiệm trường, khám nghiệm tử thi nhằm thu thập dấu vết phải thực kịp thời nhanh chóng, khám nghiệm trường, tử thi phải thu thập đầy đủ, toàn diện, truy nguyên dấu vết Khi thực công tác Kiểm sát viên phải ĐTV người chuyên môn xác định trường, dấu vết; Đối chiếu biên khám nghiệm trường, sơ đồ trường để đảm bảo giá trị pháp lý; Phải thu thập tài liệu chứng ban đầu; Phải thu thập thông tin từ nhiều nguồn trực tiếp tại trường sở nắm trường vụ án, KSV có thơng tin để đề yêu cầu cần điều tra tại trường, cần thu thập chứng vật chất ngay, cần lấy lời khai đối tượng từ định hướng điều tra đề yêu cầu điều tra văn xác Do vậy, khơng hiểu về trường, khơng có kỹ năng, kiến thức, khơng hiểu ý nghĩa việc THQCT tại trường vụ án KSV 70 khơng xác định mục tiêu, nhiệm vụ cần phải làm, từ khơng có định áp dụng pháp luật đắn tại trình khám nghiệm trường Hậu việc không định áp dụng pháp luật nhanh chóng, xác q trình khám nghiệm trường (ví dụ yêu cầu thu thập dấu vết chứng vật chất tại trường phân tích nêu trên) gây khó khăn, chí bế tắc trình giải vụ án Thứ ba: nâng cao chất lượng quan hệ phối hợp Điều tra viên Kiểm sát viên trình kiểm sát khám nghiệm trường, khám nghiệm tử thi Trong suốt trình khám nghiệm trường, Kiểm sát viên Điều tra viên đều phải nâng cao tinh thần, ý thức trách nhiệm tích cực trao đổi, nghiên cứu để xác định trường, xác định dấu vết, tài liệu cần thu thập tại trường, nguồn thơng tin cần thu thập mợt cách tồn diện Sau khám nghiệm cần phối hợp kiểm tra lại biên trường, phải đảm bảo đủ thành phần, nợi dung phản ánh trung thực trường kiểm sát viên ký đảm bảo giá trị pháp lý Sau kết thúc, cần phối hợp xác định dấu vết, vật chứng cần phải trưng cầu giám định Tất hoạt động đều thể phối hợp ĐTV KSV hoạt động áp dụng pháp luật trình khám nghiệm trường, từ đưa hướng điều tra vụ án xác Thứ tư: Đảm bảo sở vật chất, phương tiện, kỹ thuật cho hoạt động khám nghiệm trường Khác với hoạt động áp dụng pháp luật về THQCT giai đoạn khác, áp dụng pháp luật về THQCT hoạt động kiểm sát khám nghiệm trường đòi hỏi kịp thời, xác, chun mơn kỹ thuật cao để đáp ứng yêu cầu VKS trình thu thập chứng tại trường việc quan tâm đầu tư trang thiết bị phục vụ cho công tác như: trang bị phương tiện kỹ thuật đảm bảo chất lượng việc thu 71 thập dấu vết, truy nguyên dấu vết tại trường, hệ thống máy ảnh, camera phục vụ cho công tác khám nghiệm, ghi lại trường để có thể xem lại, phân tích lại trường điều tất yếu cần thiết Hơn nữa, đặc thù Cao Bằng tỉnh miền núi, giao thơng lại khó khăn, khoảng cách trung tâm huyện với trung tâm hành tỉnh xa nên việc đảm bảo phương tiện lại đảm bảo yếu tố khác mặt kỹ thuật truy nguyên dấu vết, việc bảo quản mẫu vật trưng cầu giám định cần phải quan tâm đầu tư, có bảo đảm hoạt động áp dụng pháp luật về THQCT đáp ứng yêu cầu trình thu thập chứng cứ, dấu vết: kịp thời, nhanh chóng, xác Từ phục vụ cho q trình giải vụ án đắn, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội 3.2.2.3 Kiểm sát viện cần nâng cao chất lượng yêu cầu điều tra hoạt động áp dụng pháp luật thực hành quyền công tố Trước hết KSV phải nắm quy định pháp luật về yêu cầu điều tra thẩm quyền ban hành yêu cầu điều tra, theo KSV có quyền ban hành yêu cầu điều tra quy định tại Điểm e Khoản Điều 42 BLTTHS Điều 26 quy chế công tác THQCT, kiểm sát điều tra ban hành kèm theo định số 179/2018 Viện trưởng VKSND tối cao Yêu cầu điều tra có cứ, có chất lượng định hướng điều tra cho ĐTV thuyết phục CQĐT trình thực yêu cầu VKS, từ khắc phục tình trạng VKS ban hành yêu cầu điều tra còn chung chung, hình thức, ĐTV khơng thực hoặc thực không hết yêu cầu VKS Do việc nâng cao chất lượng yêu cầu điều tra giải pháp bảo đảm hoạt động áp dụng pháp luật về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng Do tính chất, đặc điểm loại tội phạm khác nhau, vụ án có nợi dung cần u cầu điều tra khác nhau, KSV hai cấp VKS Cao Bằng cần nhận thức đầy đủ sở chung khái quát để áp 72 vào vụ án, loại tội, đề yêu cầu điều tra phù hợp Theo đó, cần thực tốt bước sau: Nội dung yêu cầu điều tra phải sản phẩm dựa sở nghiên cứu tất tài liệu có hồ sơ vụ án tại thời điểm yêu cầu; Yêu cầu điều tra phải dựa sở vấn đề cần chứng minh vụ án theo quy định tại Điều 85 BLTTHS năm 2015; Yêu cầu điều tra phải dựa sở cấu thành tội phạm riêng loại tội vụ án, đặc trưng riêng loại tợi phạm; Ngồi loại tợi phạm còn có văn hướng dẫn luật, yêu cầu điều tra phải phù hợp sở hướng dẫn đó, đồng thời yêu cầu thu thập chứng bảo đảm đủ sở để giải vụ án theo hướng dẫn 3.2.2.4: Hạn chế thấp tình trạng trả hồ sơ điều tra bổ sung Tuy nay, tỉ lệ án trả hồ sơ điều tra bổ sung VKS hai cấp tỉnh Cao Bằng nằm ngưỡng cho phép tiêu công tác hàng năm VKS tối cao đề ra, song tình trạng trả hồ sơ điều tra bổ sung "hậu quả" q trình điều tra việc áp dụng pháp luật về THQCT giai đoạn điều tra Vì vậy, cần hạn chế tới mức thấp có thể tình trạng trả hồ sơ điều tra bổ sung, vụ án trả lỗi KSV trình THQCT Do vậy, để hạn chế tới mức thấp tỉ lệ án trả hồ sơ điều tra bổ sung VKS hai cấp tỉnh Cao Bằng cần thực tốt giải pháp sau áp dụng pháp luật về THQCT trình giải vụ án hình Thứ nhất: Trong hoạt động xét phê chuẩn định khởi tố bị can Sau khởi tố vụ án hình sự, xác định người thực hành vi phạm tội, CQĐT tiến hành khởi tố bị can chủn tồn bợ hồ sơ tài liệu sang VKS đề nghị phê chuẩn khởi tố bị can Vai trò VKS giai đoạn có ý nghĩa định, phê chuẩn hay không phê chuẩn định khởi tố bị can Do vậy, KSV nghiên cứu hồ sơ, tài liệu phải thận trọng, đảm bảo có pháp luật, không làm oan, sai, đồng thời không bỏ lọt tội phạm Đảm bảo hoạt động áp dụng pháp luật việc xét 73 phê chuẩn định khởi tố bị can, Kiểm sát viên VKS hai cấp tỉnh Cao Bằng cần thực tốt nội dung sau: Kiểm sát viên phải xem xét thật kỹ tài liệu có hồ sơ vụ án, xác định có hành vi phạm tợi xảy hay khơng, người thực hành vi phạm tội; kiểm tra, nghiên cứu biên khám nghiệm trường, tử thi, biên xem xét dấu vết thân thể, lời khai người thực hành vi phạm tội, bị hại (hoặc người đại diện), người làm chứng xem xét vật chứng thu giữ Kiểm tra về tính hợp pháp tất tài liệu, chứng cứ, đối chiếu, so sánh tính liên quan chứng để tìm thật khách quan Nếu xét thấy chưa thu thập đầy đủ chứng cần thiết cho việc phê chuẩn khởi tố, Kiểm sát viên phải yêu cầu Điều tra viên bổ sung, kiên không để xảy trường hợp phê chuẩn khởi tố bổ sung chứng quan trọng sau Nếu CQĐT không bổ sung đầy đủ chứng chứng minh hành vi phạm tợi bị can kiên không phê chuẩn khởi tố bị can Trong trường hợp cần thiết, kiểm sát viên phải trực tiếp tham gia việc xác minh, lấy lời khai để xác định thật khách quan vụ án, vụ án phức tạp, đối tượng không thừa nhận hành vi phạm tội Khi đề xuất phê chuẩn khởi tố bị can, kiểm sát viên phải trình thống kê, đánh giá chứng quan điểm KSV để lãnh đạo xem xét, định Thứ hai: Ban hành u cầu điều tra có chất lượng Ngồi việc đề yêu cầu điều tra có chất lượng phân tích ở giải pháp trên, Kiểm sát viên phải thường xuyên theo dõi tiến độ điều tra Điều tra viên để kịp thời nắm tình tiết, vấn đề phát sinh; cập nhật nghiên cứu tài liệu, chứng Điều tra viên vừa thu thập được; tổng hợp, đối chiếu, tìm mâu thuẫn lời khai, yếu tố cấu thành tội phạm mà Điều tra viên chưa làm hoặc làm chưa rõ để đề yêu cầu điều tra Việc đề yêu cầu điều tra không thiết phải 74 thực mợt cách máy móc, vụ án đơn giản, hồ sơ thu thập đầy đủ, khơng thiết phải đề yêu cầu điều tra một cách chung chung, chiếu lệ, mà Kiểm sát viên Điều tra viên phân công vụ án cần trao đổi thống vấn đề cần điều tra làm rõ vụ án Kiểm sát viên phải thường xuyên theo dõi, đôn đốc Điều tra viên việc thực yêu cầu điều tra, tiến độ, chất lượng tài liệu, chứng Điều tra viên thu thập Đảm bảo Điều tra viên thực đầy đủ yêu cầu điều tra trước kết thúc điều tra vụ án Thứ ba:Kỹ đánh giá chứng Việc đánh giá chứng quan trọng qúa trình nghiên cứu hồ sơ vụ án, từ giai đoạn định phê chuẩn khởi tố bị can giai đoạn định việc truy tố Vì có ḅc tợi bị can bị cáo hay khơng dựa vào chứng ḅc tợi loại trừ chứng gỡ tội Song kiểm sát viên phải lưu ý, một tài liệu coi chứng đảm bảo thỏa mãn tḥc tính chứng đồng thời phải thu thập theo dúng trình tự thủ tục quy định pháp luật tố tụng hình Do vậy, xem xét, đánh giá chứng cần lưu ý vấn đề sau: - Trên sở việc hệ thống chứng trình nghiên cứu hồ sơ, kiểm sát viên phải xem xét chứng có hồ sơ vụ án có thu thập đảm bảo quy định BLTTHS hay chưa, chứng có thỏa mãn về tḥc tính hay khơng, tính khách quan, tính liên quan tính hợp pháp - Nguồn chứng thu thập đầy đủ, toàn diện, cụ thể chưa, có thiếu nguồn chứng khơng Cách kiểm tra phát vấn đề dựa vào tài liệu có hồ sơ vụ án - Đánh giá chất lượng chứng cứ: Cần xem xét chứng có đủ sở để phản ánh tính khách quan vật, tượng, có đầy đủ thông tin pháp lý cần thiết để đánh giá, xác định tội danh, người phạm tội, diễn biến hành vi phạm tội, pháp lý để xử lý người phạm tội Hiểu nôm na hệ 75 thống chứng có nói lên đủ giá trị chứng minh hành vi phạm tội bị can hay chưa Đánh giá tổng hợp chứng trình nghiên cứu hồ sơ vụ án hoạt động nhận thức độc lập kiểm sát viên chứng mối liên hệ chặt chẽ với nhằm xác định giá trị chứng minh chứng Kiểm sát viên phải nghiên cứu xem chứng đủ để chứng minh vấn đề cần phải chứng minh vụ án quy định tại Điều 85 BLTTHS hay chưa Các chứng phải có mối quan hệ mật thiết phải có mối quan hệ nhân với Trong trình đánh giá chứng cứ, có khó khăn vướng mắc kiểm sát viên phải kịp thời báo cáo xin ý kiến đạo lãnh đạo đơn vị Hoạt động đánh giá chứng cứ, thống kê chứng giúp KSV kịp thời phát mâu thuẫn chứng với nhau, tài liệu chứng thiếu, vấn đề cần phải chứng minh ĐTV bỏ sót Hoạt đợng phải thực song song với trình điều tra phải hệ thống chứng trước kết thúc điều tra Từ KSV đưa định như: Yêu cầu ĐTV bổ sung chứng cứ; KSV trực tiếp hỏi cung bị can, người bị hại, người làm chứng để kiểm tra tính khách quan, tính liên quan tính hợp pháp chứng CQĐT thu thập được; hoặc kiểm sát viên trực tiếp thực một số hoạt động điều tra một số trường hợp pháp luật quy định Làm tốt vấn đề hạn chế thấp việc trả hồ sơ điều tra bổ sung, hoặc có xảy việc trả hồ sơ ngun nhân khơng phải thiếu sót, yếu KSV giai đoạn điều tra 3.2.2.5 Nâng cao chất lượng tranh tụng Kiểm sát viện phiên tòa yếu tố định hiệu áp dụng pháp luật thực hành quyền công tố giai đoạn xét xử 76 Một hoạt động thực chức THQCT KSV giai đoạn xét xử vụ án hình tranh tụng tại phiên tịa Không giống hoạt động áp dụng pháp luật khác, hoạt động áp dụng pháp luật vào tranh tụng tại phiên tòa đỏi hỏi KSV phải nhạy bén, nắm nội dung vụ án diễn biến tại phiên tịa, linh hoạt xử lý tình xảy ra, nắm quy định pháp luật Từ đưa định kịp thời, quy định pháp luật Để nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa, KSV hai cấp VKS Cao Bằng cần thực tốt giải pháp sau: Thứ nhất: Lãnh đạo VKS hai cấp cần nâng cao công tác đạo điều hành thông qua việc yêu cầu KSV báo cáo tài liệu chuẩn bị tham gia xét xử như: Báo cáo án, dự thảo luận tội, đề cương tham gia xét hỏi, dự kiến tình xảy qúa trình tranh luận, hệ thống chứng ḅc tợi, gỡ tợi để từ kịp thời đưa phương hướng, đạo KSV kịp thời Thứ hai: KSV phải nắm vững pháp luật, pháp luật về hình sự, pháp luật về TTHS văn bản, luật liên quan, bên cạnh nắm đầy đủ, tồn diện nợi dung vụ án, hệ thống chứng Thực tế cho thấy, KSV có trình độ chuyên môn, nắm vững pháp luật nắm hồ sơ vụ án chủ đợng trình đối đáp, tranh luận việc tranh luận có cứ, thuyết phục người bào chữa người tham gia phiên tịa, hợi đồng xét xử Thứ ba: Thông qua phần xét hỏi, thẩm tra chứng tại phiên tòa, KSV phải kịp thời chỉnh lý, bổ sung nợi dung dự thảo luận tợi khơng cịn phù hợp, thay vào nhận định đánh giá thể quan điểm KSV phù hợp với diễn biến tại phiên tịa, luận tợi thuyết phục có sở pháp lý, phù hợp với thật khách quan vụ án Bản luận tợi chất lượng, phân tích, đánh giá, lập luận chặt chẽ, quan điểm xử lý vụ án phù hợp với pháp luật diễn biến vụ án điều kiện tiền để giúp KSV thành công tranh luận 77 Thứ tư: KSV phải lắng nghe ghi chép đầy đủ tất ý kiến bị cáo, người bào chữa người khác tham gia tố tụng khác Việc ghi chép giúp KSV định hình quan điểm trái với quan điểm KSV, vấn đề KSV cần xét hỏi, dự đoán quan điểm cần tranh tụng Dựa vào KSV phác thảo luận điểm cần phát biểu tranh luận luận cho luận điểm theo quy định BLTTHS Nếu khơng thực tốt việc KSV không nắm cần hỏi nội dung nào, cần tranh tụng với ai, cần tranh tụng với ý kiến 78 KẾT LUẬN Áp dụng pháp luật về THQCT VKSND một hình thức thực pháp luật cụ thể, thực trình giải vụ án hình Những vấn đề lý luận chung về điều tra vụ án hình sự, THQCT sở, nền tảng để luận văn phân tích làm rõ khái niệm, đặc điểm nợi dung ADPL về THQCT q trình giải vụ án hình VKSND Trong năm qua (từ 2015 đến năm 2019), thời gian BLTTHS BLHS năm 2015 có hiệu lực, KSV VKSND hai cấp tỉnh Cao Bằng còn thiếu hạn chế về lực, kỹ THQCT trình giải vụ án hình tồn ngành khơng ngừng nỗ lực, cố gắng hồn thành tốt nhiệm vụ hàng năm; không để xảy trường hợp VKS truy tố Tòa án tuyên không phạm tội, không để lọt tội phạm chất lượng áp dụng pháp luật về THQCT nói riêng việc thực chức THQCT, Kiểm sát việc giải vụ án hình nói chung ngày nâng cao Tuy vậy, chất lượng đội ngũ KSV VKS hai cấp tỉnh Cao Bằng chưa đồng đều, kỹ tranh tụng KSV tại phiên tòa chưa thật đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp Vì vậy, tác giả mạnh dạn nghiên cứu thực tiễn, đánh giá thực trạng hoạt động ADPL về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng qua phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê,… Kết nghiên cứu cho thấy, thời gian qua hoạt động áp dụng pháp luật về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng đạt nhiều thành tích định, góp phần với quan tiến hành tố tụng ở địa phương giữ vững an ninh trị, trật tự an tồn xã hợi Bên cạnh còn bợc lợ khơng hạn chế, yếu kém, có ngun chủ quan, nguyên nhân khách quan Để bảo đảm hiệu thực pháp luật về THQCT VKSND hai cấp tỉnh Cao Bằng góp phần nâng cao hiệu công tác THQCT, kiểm sát giải vụ án hình sự, sở quy định pháp luật, tình 79 hình tợi phạm đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế, trị, xã hợi tỉnh Cao Bằng, tác giải nghiên cứu bước đầu đề xuất một số quan điểm giải pháp đảm bảo hiệu áp dụng pháp luật về THQCT VKSND tỉnh Cao Bằng, từ góp phần bảo đảm hoạt động THQCT, kiểm sát giải vụ án hình người, tợi, pháp luật, khơng bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội Luận văn có ý nghĩa về mặt lý luận thực tiễn công tác ngành kiểm sát Cao Bằng, đồng thời có ý nghĩa thiết thực, tài liệu tham khảo Kiểm sát viên trình thực nhiệm vụ giao Trong trình làm luận văn, học viên nhận nhiều giúp đỡ, quan tâm từ đồng nghiệp, từ đơn vị hướng dẫn tận tình giảng viên Song, học viên có kinh nghiệm thực tiễn công tác chủ yếu, việc nghiên cứu khoa học còn mẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm, luận văn khơng tránh khỏi thiếu sót, hạn chế Rất mong nhận góp ý giảng viên, nhà nghiên cứu 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Ban Cán đảng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (2019), Báo cáo tổng kết 15 năm thực Nghị 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 Bộ Chính trị ngành kiểm sát nhân dân, Hà Nợi Bợ Chính trị (2002), Nghị số 08 - TW/NQ ngày 02/01/2002, khóa IX số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp thời gian tới, Hà Nợi Bợ Chính trị (2005), Nghị 48 - TW/NQ ngày 24/5/2005, khóa IX chiến lược xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam năm 2010, Hà Nợi Bợ Chính trị (2005), Nghị 49-TW/NQ ngày 02/6/2005, khóa IX, chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội Bợ Chính trị (2010), Kết luận số 79-KL/TW ngày 28/7/2010 đề án đổi tổ chức hoạt động Tòa án, Viện kiểm sát Cơ quan Điều tra theo Nghị 49-TW/NQ Bộ Chính trị chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nợi Bợ Chính trị (2014), Kết luận số 92 ngày 12/3/2014, tiếp tục thực Nghị số 49-TW/NQ ngày 02/6/2005, khóa IX, chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội Cục Thống kê tỉnh Cao Bằng (2019), Niên giám thống kê năm 2019, Cao Bằng Đỗ Văn Đương (1999), Khái niệm, đối tượng, phạm vi, nội dung quyền công tố, kỷ yếu đề tài cấp bộ: Những vấn đề lý luận quyền công tố thực tiễn hoạt động công tố Việt Nam từ năm 1945 đến nay, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội Hoàng Xuân Đàn (2012), Áp dụng pháp luật thực hành quyền công tố giai đoạn điều tra vụ án hình Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng, Luận văn thạc sĩ Luật, Học viện Chính trị - Hành quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 10 Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc 81 lần thứ XII, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 11 Ngô Văn Đọn (2004), Nâng cao chất lượng kiểm sát hoạt động tư pháp thực hành quyền công tố vấn đề thông khâu chuyên khâu cơng tác kiểm sát hình sự, Đề tài khoa học cấp bộ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hà Nội 12 Lê Thị Tuyết Hoa (2002), Quyền công tố Việt Nam, Luận án tiến sỹ Luật học, Viện Nhà nước pháp luật, Hà Nội 13 Nguyễn Văn Hùng (2010), Thực hành quyền công tố kiểm sát điều tra tội xâm phạm sức khỏe địa bàn tỉnh Bắc Ninh - Thực trạng số kiến nghị, Luận văn thạc sĩ Luật, Đại học Quốc gia, Hà Nợi 14 Hồng Nghĩa Mai (2008), Nâng cao trách nhiệm Viện kiểm sát kiểm sát viên công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm vụ án hình sự, khơng bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội, Viện kiểm sát nhân dân tiến trình cải cách tư pháp, Đề tài khoa học cấp bộ, Viện kiểm sát nhân dân, Hà Nợi 15 Nhà xuất Chính trị quốc gia (2006), Tuyên ngôn độc lập năm 1945 Hiến pháp Việt Nam (năm 1946, 1959, 1980, 1992), Hà Nội 16 Nhà xuất Đại học Quốc gia Hà Nội (2006), Kỹ thực hành quyền công tố kiểm sát việc tuân theo pháp luật tố tụng hình sự, Hà Nội 17 Nguyễn Hải Phong (Chủ biên) (2014), Một số vấn đề tăng cường trách nhiệm công tố hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra theo yêu cầu cải cách tư pháp, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nợi 18 Đinh Văn Quế (2002), Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự, NXB Tư pháp, Hà Nội 19 Đinh Văn Quế (2016), Bình luận Bộ luật Hình 2015, Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự người, NXB Tư pháp, Hà Nội 20 Quốc hội (1980), Hiến pháp năm 1980, Hà Nội 82 21 Quốc hợi (2003), Bộ luật Tố tụng hình năm 2003, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nợi 22 Quốc hợi (2009), Bộ luật Hình 1999 (sửa đổi bổ sung năm 2009), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nợi 23 Quốc hội (2013), Hiến pháp năm 2013, Hà Nội 24 Quốc hội (2014), Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, Hà Nội 25 Quốc hội (2015), Bộ luật tố tụng hình năm 2015, NXB Lao đợng, Hà Nợi 26 Quốc hợi (2017), Bộ luật hình năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017), NXB Lao động, Hà Nội 27 Lê Hữu Thể (1999), Những vấn đề lý luận quyền công tố việc tổ chức thực quyền công tố Việt Nam từ 1945 đến nay, Đề tài khoa học cấp bộ, Viện kiểm sát nhân dân, Hà Nội 28 Trần Thu (2003), Nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố kiểm sát hoạt động tư pháp xét xử vụ án hình theo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 Nghị số 08- NQ/TW ngày 02/01/2002 Bộ trị, Đề tài khoa học cấp bộ, Hà Nội 29 Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát năm (2009), Tập giảng lớp bồi dưỡng kiến thức thực hành quyền công tố kiểm sát hình dùng cho Kiểm sát viên - Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện, Tập 1, 2, Hà Nội 30 Trường Đại học Luật Hà Nội (2003), Giáo trình Luật hình Việt Nam, NXB Cơng an nhân dân, Hà Nội 31 T.S Lê Hữu Thể: Bàn khái niệm quyền cơng tố, Tạp chí Kiểm Sát số 8, năm 2000 32 Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng (2019), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2015- 2019, Cao Bằng 33 Viện Khoa học kiểm sát - Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2006), Sổ tay kiểm sát viên hình sự, Tập 1, Hà Nợi 34 Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng (2016), Kỷ yếu 50 năm Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng, Cao Bằng 83 35 Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng (2017), Báo cáo chuyên đề án trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung từ năm 2012 đến năm 2017, Cao Bằng 36 Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng (2019), Thống kê, báo cáo tổng kết công tác kiểm sát từ năm 2015 đến năm 2019, Cao Bằng 37 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2020), Quy chế thực hành quyền công tố kiểm sát điều tra vụ án hình sự, ban hành kèm theo định số 111 ngày 17/04/2020 Viện trưởng VKSND tối cao, Hà Nội 38 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2020), Quy chế Thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử vụ án hình sự, Hà Nội 39 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2010), Thực trạng giải pháp nâng cao chất lượng hiệu thực hành quyền công tố kiểm sát xét xử vụ án hình sự, Đề tài khoa học cấp bộ, Hà Nội 40 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2012), Kế hoạch triển khai vận động xây dựng đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên “Vững trị, giỏi nghiệp vụ, tinh thông pháp luật, công tâm lĩnh, kỷ cương trách nhiệm, Hà Nội 41 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2013), Chỉ thị 06/CT- VKSTC Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ngày 06/12/2013 “Tăng cường trách nhiệm công tố hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm” 42 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (2020), Chỉ thị 05/CT- VKSTC Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ngày 27/04/2020 “Tăng cường trách nhiệm cơng tố giải vụ án hình sự, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm”, Hà Nội 43 Vũ Trọng Lĩnh (2010), Áp dụng pháp luật thực hành quyền công tố giai đoạn điều tra vụ án mua bán người Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh, Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Chính trị Hành Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nợi 84