GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 83 CHỈÅNG VII. THI CÄNG NÄØ MÇN TRONG XÁY DỈÛNG Trong xáy dỉûng, biãûn phạp näø mçn âỉåüc ạp dủng trong nhiãưu cäng tạc khạc nhau nhỉ: Phạ âạ, lm tåi âáút ràõn, phạ, nhäø gäúc cáy, âo , váûn chuøn âáút, phạ dåỵ cäng trçnh, váût kiãún trục . Trong ráút nhiãưu trỉåìng håüp, biãûn phạp näø mçn l biãûn phạp täút nháút, âäi khi l duy nháút so våïi cạc biãûn phạp thi cäng khạc vç mỉïc âäü tiãûn êch v hiãûu qu kinh tãú m nọ âem lải, ngoi ra biãûn phạp näø mçn cn khäng chëu nh hỉåíng báút låüi ca thåìi tiãút v gii quút âỉåüc váún âãư vãư mạy mọc, thiãút bë thi cäng . §7 .1. BN CHÁÚT CA SỈÛ NÄØ - CẠC LOẢI THÚC NÄØ 7.1.1. Bn cháút ca sỉû näø Thúc näø åí âiãưu kiãûn nháút âënh dỉåïi tạc âäüng ca cạc tạc nhán khạc nhau nhỉ: cå hc, l hc, họa hc . trong khong thåìi gian ráút ngàõn (khong 1/100 giáy) lm phạt sinh ra lỉåüng khê ráút låïn våïi nhiãût lỉåüng låïn gáy nãn hiãûn tỉåüng näø v phạ våỵ mäi trỉåìng xung quanh. Nãúu xy ra åí nåi kên s gáy ra ạp sút ráút låïn, sỉïc phạ hoải s tàng lãn nhiãưu láưn so våïi bçnh thỉåìng. 7.1.2. Cạc loải thúc näø 1. Phán loải theo thnh pháưn họa hc + Loải 1 cháút họa hc: Trong thnh pháưn thúc näø chè cọ duy nháút mäüt cháút họa hc. Vê dủ: thúc näø TNT . + Loải nhiãưu cháú t họa hc (dảng häùn håüp): Thnh pháưn thúc näø gäưm nhiãưu cháút họa hc träün láùn våïi nhau theo nhỉỵng tè lãû nháút âënh, åí âiãưu kiãûn bçnh thỉåìng thç chụng khäng tạc dủng våïi nhau, tuy nhiãn trong nhỉỵng âiãưu kiãûn âàûc biãût nhỉ nhiãût âäü cao . giỉỵa chụng xy ra phn ỉïng họa hc gáy näø. Ty theo u cáưu, cäng dủng củ thãø m thnh pháưn họa hc cọ thãø khạc nhau, nọ bao gäưm: cháút gáy chạy, cháút tảo oxy, cháút náng cao âäü nhảy ca thúc, cháút loải trỉì ngn lỉía âãø khäng sinh ra thạn khê cọ hải, cạc cháút phủ gia . 2. Phán loải cäng dủng + Thúc näø phạ vàng: L loải thúc näø phán họa cháûm, lỉåü ng khê phạt ra cháûm ạp lỉûc sinh ra tỉì tỉì lm nỉït våỵ mäi trỉåìng xung quanh thnh củc, hn v háút vàng chụng ra xung quanh. Vê dủ: amänhit, thúc näø âen . + Thúc näø phạ våỵ: L loải thúc näø cọ täúc âäü phán họa ráút nhanh, lỉåüng khê sinh ra nhanh chọng tảo ra ạp lỉûc tỉïc thåìi ráút låïn lm våỵ mäi trỉåìng nhỉng khäng gáy hiãûn tỉåüng bàõn vàng. Vê dủ: dinamit, trinitrobenzen . Trong xáy dỉûng ngỉåìi ta chia thúc näø theo kh nàng phạ hoải ca chụng thnh: - Thúc gáy näø.Loải ny nhảy våïi va chảm, ma sạt v tạc dủng ca lỉía, cọ thãø thäng qua lỉåüng nh loải ny âãø gáy näø lỉåüng thúc näø låïn khạc. Dng loải ny âãø chãú tả o kêp näø, dáy dáùn näø. GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 84 - Thúc cọ sỉïc näø úu, loải ny cọ âäü nhảy kẹm hån nhiãưu so våïi thúc gáy näø. - Thúc cọ sỉïc näø trung bçnh, loải ny cng cọ âäü nhảy kẹm hån thúc gáy näø. - Thúc cọ sỉïc näø mảnh. Mäüt säú loải thúc näø thäng dủng: + Thúc âen: L loải thúc näø bàõn vàng, loải ny nhảy våïi ma sạt va chảm, tia lỉía, loải ny dãù áøm, cáưn bo qun täút. Hay dng âãø khai thạc âạ tng, âạ häüc låïn, âãø chãú tảo dáy dáùn lỉía. + Thúc amänhit: Loải ny khäng nhảy våïi ma sat, êt nhảy våïi va chảm, khäng chëu nh hỉåíng ca sỉû thay âäøi nhiãû t âäü khäng bàõt chạy khi gàûp tia lỉía hay ngn lỉía. Loải ny cng dãù bë áøm. Hay dng âãø phạ våỵ cạc loải âạ mãưm. + Thúc näø dinamit: Loải ny cọ thãø ln chàût khi âọng gọi, khäng såü nỉåïc, áøm cọ thãø dng lm bäüc phạ näø dỉåïi nỉåïc, khäng sinh ra khê âäüc khi näø, dãù näø khi bë ma sạt, va chảm. Hay dng âãø phạ âạ ràõn. Nàng lỉûc näø úu dáưn khi âãø láu. + Fulminat Thy ngán [Hg(CNO) 2 ]: ÄØn âënh åí nhiãût âäü thỉåìng, nhiãût âäü cng cao thç phán họa cng nhanh, nhiãût âäü âãún 160 0 C âãún 165 0 C thç näø, Fulminat Thy ngán khä ráút nhảy, tháûm chê chè cáưn kh va chảm hồûc ma sạt cng gáy näø, âäü nháûy kẹm khi gàûp áøm (âäü áøm khong 30% va chảm cng khäng näø). Dng lm kêp näø. §7 .2. CẠC DỦNG CỦ V CẠC PHỈÅNG PHẠP GÁY NÄØ Cọ 3 phỉång phạp gáy näø, âi km l cạc dủng củ gáy näø tỉång ỉïng: Gáy näø bàòng lỉía, gáy näø bàòng âiãûn, gáy näø bàòng dáy dáùn näø. 7.2.1. Gáy näø bàòng lỉía Âäút chạy dáy dáùn lỉía, lỉía truưn âãún kêp lỉía våïi täúc âäü nháút âënh v lm chạy thúc näø gáy näø. 1. Dáy dáùn lỉía Hçnh 7-1 thãø hiãûn cáúu tảo màût càõt ngang ca dáy dáùn lỉía. Täúc âäü chạy trung bçnh ca dáy dáùn lỉía l 1cm/s, chạy cháûm khong 0,5cm/s. Cáưn chụ trạnh áøm, trạnh nhiãût, trạnh cong gy. 2. Kêp lỉía (hçnh 7-2) Kêp lỉía cọ chiãưu di 50mm, âỉåìng kênh 7mm, Âạy lm cọ tạc dủng âënh hỉåïng Thúc âen ln chàût Låïp vi ph nhỉûa chäúng áøm Såüi li 5 ÷ 6mm Hçnh 7-1. Màût càõt ngang dáy dáùn lỉía 1 2 3 4 5 Hçnh 7-2. Kêp lỉía 1) V (Bàòng âäưng, nhäm); 2) thúc gáy näø;3) M kim loải âënh hỉåïng; 4) Hảt näø; 5) Dáy dáùn lỉía; 6) Màût lm âënh hỉåïng näø 6 GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 85 näø lm tàng tạc dủng ca kêp khi näø. 7.2.2. Gáy näø bàòng âiãûn 1. Kêp âiãûn (Hçnh 7-3) Vãư cáúu tảo, kêp âiãûn gáưn giäúng våïi kêp lỉía, thay thãú dáy dáùn lỉía bàòng dáy âiãûn, khi cọ âiãûn, s âäút chạy cáưu chạy (lm bàòng dáy Conxtàngtan âỉåìng kênh 0.035÷0.05mm, cọ âiãûn tråí 0.65÷2Ω) lm chạy khäúi thúc mäưi, sau âọ lm näø hảt näø v gáy näø kêp. Kêp âiãûn cọ loải näø nhanh, loải näø cháûm, våïi loải näø cháûm ngỉåìi ta âàût thãm thúc chạy cháûm vo khong giỉỵa m kim loải v cáưu chạy. 2. Ngưn âiãûn Cọ thãø dng ngưn âiãûn mäüt chiãưu (U = 110, 220 v), ngäưn âiãû n xoay chiãưu (U =127, 220, 380 v). Cạc ngưn âiãûn cọ thãø màõc näúi tiãúp hồûc song song våïi nhau v cọ thãø lm näø mäüt nhọm kêp âiãûn näúi báút kç theo kiãøu no dỉåïi âáy: + Màõc näúi tiãúp, cạch màõc âån gin âåỵ täún dáy âiãûn, dng khi ngưn cọ hiãûu âiãûn thãú låïn. Âäü tin cáûy theo cạch màõc ny kẹm vç chè cáưn mäüt kêp hng s khäng gáy näø cho cạc kêp cn lải. + Màõc song song, dng khi ngưn cọ hiãûu âiãûn thãú tháúp nhỉng cỉåìng âäü dng mảnh, cạch màõc ny cho âäü tin cáûy cao. + Màõc häùn håüp, dng khi ngưn âiãn cọ hiãûu âiãûn thãú v cỉåìng âäü dng âiãûn cao. u cáưu säú lỉåüng kêp âiãûn v âiãû n tråí trong mäùi nhọm phi nhỉ nhau. §7 .3. TẠC DỦNG CA NÄØ MÇN Tạc dủng phạ hoải ca näø mçn phủ thüc vo ráút nhiãưu úu täú: Mäi trỉåìng cáưn phạ hoải, hçnh dảng khäúi mçn, vë trê âàût mçn trong mäi trỉåìng, vë trê v hỉåïng ca kêp näø trong khäúi thúc näø, lỉåüng thúc näø, loải thúc näø. 7.3.1. Näø mçn trong mäi trỉåìng âäưng nháút vä hản Gi thiãút cọ mäüt khäúi mçn chän trong mäi trỉåìng âäưng nháút v vä hản. Khi mçn näø s tảo ra xung quanh nhỉỵng sọng xung kêch hçnh cáưu. ÅÍ tám vng näø ạp lỉûc ráút låïn, cng ra xa ạp lỉûc sọng xung 1 2 3 4 5 Hçnh 7-3. Kêp âiãûn 1) V (Bàòng âäưng, nhäm); 2) thúc gáy näø;3) M kim loải âënh hỉåïng; 4) Hảt näø; 5) Cáưu chạy; 6) Thúc mäưi dãù chạy; 7) dáy âiãûn; 8) Màût lm 8 6 7 R p R 1 1 2 3 4 Hçnh 7-4. Tạc dủng phạ hoải ca mçn trong mäi trỉåìng âäưng nháút vä hản GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 86 kêch gim do phi thàõng âỉåüc cn lỉûc ca mäi trỉåìng xung quanh. Do mỉïc âäü phạ hoải ca näø mçn khäng giäúng nhau åí cạc âiãøm trong mäi trỉåìng, vç váûy ngỉåìi ta chia tạc dủng phạ hoải ca näø mçn ra lm 4 vng nhỉ hçnh 7-4 1. Vng våỵ vủn (R 1 ): ÅÍ ngay trung tám nåi âàût mçn, åí âọ mäi trỉåìng bë ạp lỉûc låïn nháút tạc dủng nãn våỵ vủn ra v bë ln ẹp lải, tảo ra nhỉỵng khng träúng. 2. Vng bàõn vàng (R 2 ): ÅÍ âáy sọng xung kêch â bë gim úu do phi khàõc phủc lỉûc cn ca mäi trỉåìng nhỉng váùn â låïn âãø phạ hoải mäi trỉåìng thnh nhỉỵng củc nh v lm chụng bë bàõn vàng âi xa nãúu cọ màût tỉû do. 3. Vng rản nỉït (R 3 ): ÅÍ âáy sọng xung kêch â bë gim úu âi ráút nhiãưu, nọ chè cn â sỉïc lm nỉït våỵ mäi trỉåìng xung quanh thnh củc, hn nàòm ngun tải chäù. 4. Vng cháún âäüng (R 4 ): Sọng xung kêch lục ny ráút úu chè â âãø lm rung âäüng mäi trỉåìng xung quanh. Ranh giåïi giỉỵa cạc vng khäng r rng, trong âọ bạn kênh vng tạc dủng (R 1 ), (R 2 ), (R 3 ) l cọ nghéa thỉûc tãú v gi l bạn kênh tạc dủng phạ hoải ca mçn (R p ). 7.3.2. Näø mçn trong mäi trỉåìng cọ màût tỉû do Khi vë trê ca mçn trong mäi trỉåìng âỉåüc âàût gáưn våïi màût tỉû do, nãúu bạn kênh phạ hoải theo mäüt hỉåïng báút kç no âọ låïn hån khong cạch tỉì vë trê âàût mçn âãún màût tỉû do, thç tạc dủng näø mçn s xút hiãûn ra bãn ngoi theo hỉåïng màût tỉû do âọ. Nhỉ váûy nåi no cọ tråí lỉûc nh nháút thç nåi âọ bë phạ hoải nhiãưu nháút. Mún tàng hiãûu qu phạ hoải khi näø mçn cáưn âàût mçn trong mäi trỉåìng cọ mäüt hay nhiãưu màût tỉû do, hồûc phi tảo ra cạc màût tỉû do nhàòm náng cao hiãûu qu näø mçn. Xẹt trỉåìng håüp củ thãø khi näø mçn cọ màût tỉû do, khi mçn näø, trãn màût tỉû do s hçnh tha ình mäüt häú näø hçnh chọp nọn gi l häú phãùu näø mçn, cạc thäng säú häú phãùu näø mçn trãn hçnh 7-5. + r (m)-Bạn kênh miãûng häú phãùu; R (m)-Bạn kênh phạ hoải ca mçn; W (m)- Âỉåìng cn nh nháút (tênh tỉì tám âàût mçn âãún màût tỉû do); h(m) Chiãưu sáu thỉûc tãú häú phãùu näø mçn. 7.3.3. Phán loải tạc dủng ca näø mçn r R h W Hçnh 7-5. Häú phãùu näø mçn GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 87 Tạc dủng phạ hoải ca näø mçn âỉåüc âàûc trỉng båíi chè säú tạc dủng näø mçn n: W r n = (7.1) + Khi mçn (hồûc liãưu thúc näø) cọ n = 1 nghéa l r = W, âọ l liãưu thúc näø cọ chè säú bàõn vàng trung bçnh. + Khi mçn (hồûc liãưu thúc näø) cọ n > 1 nghéa l r > W, âọ l liãưu thúc näø cọ chè säú bàõn vàng xa, mảnh. + Khi mçn (hồûc liãưu thúc näø) cọ n < 1 nghéa l r < W, âọ l liãưu thúc näø cọ chè säú bàõn vàng úu. - Nãúu n = 0.75 ÷ 1 liãưu thúc näø cọ chè säú bàõn vàng úu, ch úu lm xåïi tåi âáút, khäng tảo ra phãùu näø, nghéa l âáút khäng bë bàõn vàng âi hồûc bë bàõn vàng ráút úu. - Nãúu n < 0.75 liãưu thúc näø ráút úu, khäng cọ bàõn vàng. - Nãúu r << W dng âãø näø om (näø ngáưm). Näø vàng xa thỉåìng âỉåüc ỉïng dủng âãø âo, khai thạc v váûn chuøn âáút âạ. Näø xåïi tåi ỉïng dủng âãø xåïi tåi âáút. Näø om âỉåüc ỉïng dủng âãø tảo ra nhỉỵng khong träúng trong âáút. 7.3.3. nh hỉåíng ca hçnh dảng v bãư màût khäúi thúc näø âãún tạc dủng ca näø mçn Hçnh dạng khäúi thúc näø cọ thãø l hçnh khäúi, hçnh äúng, hçnh bạn cáưu. Hçnh khäúi thûn tiãûn cho viãûc bäú trê xãúp âàût, tuy nhiãn khi näø khäng âënh hỉåïng. Khäúi hçnh äúng khi näø cọ thãø âënh hỉåïng, dng âãø âo kãnh mỉång, váûn chuøn âáút âạ khi âo theo hỉåïng âënh trỉåïc. Khäúi thúc näø hçnh bạn cáưu, loải ny âỉåüc cáúu tảo màût lm cọ låïp v ú u hån màût läưi cọ tạc dủng âënh hỉåïng sỉû näø nhàòm tàng hiãûu qu näø mçn. 7.3.4. nh hỉåíng ca vë trê âàût thúc näø âãún tạc dủng ca näø mçn Thúc näø cọ thãø âàût åí nhỉỵng vë trê khạc nhau trong mäi trỉåìng cáưn phạ hoải. Cáưn lỉûa chn vë trê âàût sao cho táûn dủng âỉåüc ạp lỉûc khi näø lm tàng tạc dủng phạ hoải ca mçn. 7.3.5. nh hỉåíng ca vë trê âàût kêp trong khäúi thúc näø âãún tạc dủng ca näø mçn Âãø tàng hiãûu qu phạ hoải khi näø mçn, kêp näø âỉåüc bäú trê sao cho hỉåïng näø Hỉåïng cäng phạ v cỉïng v úu a) b) c) Hçnh 7-6. Hçnh dảng v âàûc âiãøm bãư màût khäúi thúc näø a) Hçnh khäúi; b) Hçnh äúng; c) Hçnh cáưu GIAẽO TRầNH MN HOĩC KYẻ THUT THI CNG I 88 truỡng vồùi hổồùng cọng phaù chờnh (hỗnh 7-7). Đ7 .4. TấNH TOAẽN LặĩNG THUC Nỉ Khọỳi lổồỹng thuọỳc nọứ õổồỹc tờnh toaùn theo cọng thổùc 7.2 Q = qV (kg) (7.2) Trong õoù: q (kg/m 3 )-lổồỹng thuọỳc nọứ rióng, tuỡy thuọỹc vaỡo loaỷi thuọỳc nọứ, cỏỳp õỏỳt õaù cỏửn phaù vồợ vaỡ caùch thổùc phaù vồợ; V (m 3 )-thóứ tờch khọỳi õỏỳt hỗnh phóựu. )m( Wr 3 1 V 32 = (7.3) 7.4.1. Khi lióửu thuọỳc nọứ bừn vng trung bỗnh Vỗ lióửu thuọỳc nọứ bừn vng trung bỗnh nón r = W 333 rW W 3 1 V = Khi õoù lổồỹng thuọỳc cỏửn thióỳt laỡ: Q = qW 3 = qr 3 (kg) (7.4) Lióửu thuọỳc nọứ rióng phuỷ thuọỹc vaỡo loaỷi thuọỳc nọứ, cỏỳp õỏỳt õaù. Kóứ õóỳn caùc loaỷi thuọỳc nọứ khaùc nhau, trong tờnh toaùn ngổồỡi ta õổa vaỡo hóỷ sọỳ õióửu chốnh . Khi õoù : Q = qW 3 (kg) (7.5) ọỹ chỷt trung bỗnh cuớa thuọỳc nọứ (kg/cm 3 ) ọỹ chỷt trung bỗnh cuớa thuọỳc nọứ (kg/cm 3 ) Loaỷi thuọỳc nọứ Hóỷ sọỳ Thuọỳc bọỹt Thuọỳc õoùng baùnh Loaỷi thuọỳc nọứ Hóỷ sọỳ Thuọỳc bọỹt Thuọỳc õoùng baùnh Amọhit N 0 9 vaỡ 10 1.0 0.8 0.85 Trinitrotoluen 0.95 0.93 0.98 Amọhit N 0 7 0.9 0.9 0.95 Nitrat amọn 1.45 0.9 0.95 Amọhit N 0 6 0.85 0.9 0.95 inamit 62% 0.75 1.25 B3 chởu nổồùc 0.9 0.9 0.95 Thuọỳc õen 1.65 Hóỷ sọỳ õióửu chốnh cho mọỹt sọỳ thuọỳc nọứ thổồỡng duỡng Hổồùng kờp nọứ Hổồùng kờp nọứ Hổồùng cọng phaù Hổồùng õỷt kờp khọng hồỹp lyù Hổồùng õỷt kờp hồỹp lyù Hổồùng cọng phaù Hỗnh 7-7. Caùch õỷt kờp nọứ GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 89 7.4.2. Khi liãưu thúc näø bàõn vàng xa Vç liãưu thúc näø bàõn vàng nãn r > W, lục ny phi kãø âãún chè säú bàõn vàng f(n). Theo Boretscop, chè säú bàõn vàng f(n) âỉåüc tênh: f(n) = (0.4 + 0.6n 3 ) (7.6) Khi âọ lỉåüng thúc näø âỉåüc tênh theo cäng thỉïc: Q = α.q.f(n) (7.7) 7.4.3. Khi näø mçn åí nhỉỵng nåi cọ nhiãưu låïp âáút âạ khạc nhau Xạc âënh trë säú q tb nhỉ sau: )(kg/m W q 3 tb )h .qhqhα(q nn2211 ++ = (7.8) Trong âọ: q 1 , q 2 , ., q n (kg/m 3 )-lỉåüng thúc näø riãng âäúi våïi tỉìng låïp âáút âäưng nháút; h 1 , h 2 , ., h n (m)-chiãưu dy ca mäùi låïp âáút âäưng nháút. §7 .5. CẠC PHỈÅNG PHẠP NÄØ MÇN Thi cäng näø mçn bao gäưm mäüt säú phỉång phạp sau: + Näø mçn màût ngoi (näø mçn ạp màût). + Näø mçn trong läù näng. + Näø mçn trong läù sáu. + Näø mçn bàõn vàng xa. + Näø mçn vi sai. 7.5.1. Näø mçn ạp màût Ạp mçn (khäúi thúc näø) vo bãư màût âäúi tỉåüng cáưn phạ hoải (nãn låüi dủng vë trê lm tỉû nhiãn, hồûc chøn bë trỉåïc), bãn ngoi cọ âàõp âáút hồûc cạt. Ỉu âiãøm ca phỉång phạp n l âån gin, dãù thi cäng, khäng täún cäng khoan tảo läù. Tuy nhiãn hiãûu qu näø mçn kẹm do máút mạt ạp lỉûc ra mäi trỉåìng tỉû do xung quanh, täún kẹm thúc näø. Ạp dủng phỉång phạp ny âãø phạ âạ mäư cäi, âo gäúc cáy hay phạ dåỵ váût kiãún trục . 7.5.2. Nä ø mçn trong läù näng Låïp ph Khäúi thúc näø Váût cáưn ph ạ Hçnh 7-8. Näø mçn ạp màût GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 90 Ngỉåìi ta khoan vo trong váût hồûc âäúi tỉåüng cáưn phạ våỵ nhỉỵng läù näng cọ âỉåìng kênh tỉì 30 ÷ 60mm v sáu âãún 3m. Thúc näø (thúc bäüt hồûc thúc âọng bạnh) âỉåüc ln chàût vo trong läù (thúc näø âọng bạnh âỉåüc âàût tỉìng thanh vo läù). Ty thüc vo u cáưu khai thạc hay phạ dåỵ m lỉåüng thúc näø cọ thãø nhäưi âáưy hay mäüt pháưn ca läù khoan. Ỉu âiãøm ca phỉång phạp ny l hiãûu qu näø mçn cao do táûn dủng âỉåüc ạp lỉûc näø (ạp lỉûc khäng máút mạt ra mäi trỉåìng tỉû do nhỉ trỉåìng håüp näø mçn ạp màût). Cng hiãûu qu phạ hoải nhỉ nhau, näø mçn läù näng chè cáưn sỉí dủng lỉåüng thúc näø bàòng 1/12 láưn lỉåüng thúc näø dng trong phỉång phạp näø mçn ạp màût. Tuy váûy phỉång phạp ny täún cäng khoan läù. Ạp dủng phỉång phạp ny âãø phạ âáút âạ theo táưng, phạ âạ mäư cäi, âo häú sáu , âo âỉåìng háưm . Hçnh 7-10 l mäüt vê dủ näø mçn âo háưm, ban âáưu ngỉåìi ta cho näø cạc hng mçn giỉỵa âãø tảo ra cạc màût tỉû do, cạc hng mçn ny âỉåüc khoan nghiãng so våïi trủc háưm mäüt gọc tỉì 45 0 ÷ 60 0 , gi hng mçn ny l hng mçn xun. Cạc hng mçn biãn âỉåüc näø sau. Cạc näø ny ráút hiãûu qu v tiãút kiãûm nhiãưu thúc näø. 7.5.3. Näø mçn trong läù sáu Ngỉåìi ta khoan nhỉỵng läù sáu cọ âỉåìng kênh tỉì 75 ÷ 300mm, chiãưu sáu âãún 30m, Hçnh 7-9. Näø mçn läù näng a) Näø phạ våỵ; b) Näø phạ tung a) b) A A Hçnh 7-10. Näø mçn âo háưm Loảt mçn näø trỉåïc tảo ra màût tỉû do Loảt mçn näø sau A - A GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 91 thúc näø âỉåüc nhäưi liãn tủc hồûc ngàõt qung vo trong läù khoan v chiãúm khong 1/3 chiãưu dy låïp âáút cáưn khai thạc, pháưn cn lải láúp âáút, läù mçn âỉåüc khoan sáu hån cao trçnh âo tỉì 1 ÷ 2m âãø tàng hiãûu qu näø mçn pháưn dỉåïi . Ạp dủng âãø phạ våỵ cạc táưng âáút âạ cọ âäü sáu låïn. Cạc kêch thỉåïc phán bäú läù mçn ty thüc vo âäü chàõc ca âáút âạ v âỉåüc qui âënh dỉåïi âáy: W = (0.5 ÷ 0.75)H. a = (0.5 ÷ 0.75)H v khäng quạ 5m. b = (0.6 ÷ 0.9)H v khäng quạ 5m. 7.5.4. Näø mçn bàõn vàng xa Mủc âêch näø mçn bàõn vàng xa l phạ våỵ âáút âạ thnh tỉìng củc nh âäưng thåìi di chuøn âáút âạ vỉìa phạ hỉåïng theo nhỉỵng hỉåïng âënh sàơn thay thãú cho quạ trçnh váûn chuøn. Quạ trçnh näø v bàõn vàng âáút âạ s tảo thnh läù sáu, räüng . âäưng thåìi âáút âạ âỉåüc bàõn vàng theo hỉåïng nháút âënh âãø láúp hồûc âàõp cäng trçnh lán cáûn. 1. Bàõn vàng vãư 2 phêa Ạp dủng khi thi cäng âo mọng, kãnh mỉång Häú âo hẻp chän mäüt hng mçn, nãúu räüng cọ thãø chän 2 ÷ 3 hng (khäng quạ 3 hng). Cạc hng cạch nhau khong bàòng bạn kênh phãùu näø r, âãø häú âo sảch, hng mçn r r b) Hçnh 7-12. Näø mçn bàõn vàng vãư 2 phêa a) Hai hng mçn; b) Ba hng mçn r a) a a b W H 3 1 H 3 2 H Hçnh 7-11. Näø mçn läù sáu GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 92 giỉỵa tàng lỉåüng thúc näø lãn 25% v cho näø cháûm hån 2 hng 2 bãn mäüt chụt, mủc âêch l chåì hai hng mçn 2 bãn näø tảo ra cạc màût tỉû do (hçnh 7-12). 2. Bàõn vàng vãư 1 phêa (näø mçn âënh hỉåïng) Mủc âêch l háút âáút vãư mäüt phêa âënh trỉåïc hồûc háút âáút tỉì chäù cao xúng chäù tháúp. Ngỉåìi ta bäú trê 2 hng mçn, hng thỉï nháút näø trỉåïc mäüt khong thåìi gian nháút âënh (nhỉng khäng quạ 2 giáy) âãø tảo màût tỉû do v háút mäüt pháưn âáút lãn båì, hng thỉï 2 cọ chè säú bàõn vàng xa f(n) = 1.5 láưn ca hng mçn thỉï nháút âãø bàõn âáút vãư phêa màût tỉû do âỉåüc tảo ra båíi hng mçn thỉï nháút (hçnh 7-13). 5. Näø mçn vi sai Näø mçn vi sai l khäú ng chãú trçnh tỉû näø cạc läù mçn theo mäüt khong thåìi gian giạn âoản ráút nh (âãún pháưn nghçn giáy). Näø mçn vi sai khạc våïi näø mçn tỉïc thåìi, âäưng loảt v näø mçn cháûm åí chäù: + Näø mçn tỉïc thåìi, âäưng loảt - Tảo ra hiãûn tỉåüng va chảm tỉång tạc cạc sọng näø lm cho trong trỉåìng ỉïng sút ca sọng näø khäng âäưng âãưu, nåi cọ cỉåìng âäü ráút cao, nåi cọ cỉåìng âäü tháúp. Nåi cọ cỉåìng âäü cao, âáút âạ thu âỉåüc âäüng nàng låïn vàng âi xa m khäng këp våỵ vủn, nåi cọ cỉåìng âäü tháúp tạc dủng phạ hoải kẹm. Khi âàût nhiãưu hng mçn thç tỉì hng thỉï hai tråí âi sỉïc cäng phạ kẹm vç khäng cọ màût tỉû do, cáư n täún thãm thúc näø âãø âảt hiãûu qu u cáưu. + Näø mçn cháûm - Thåìi gian giạn âoản giỉỵa cạc âåüt näø di (âãún hng giáy), nghéa l näø âåüt mçn thỉï 2 khi ỉïng lỉûc âåüt näø trỉåïc âọ â triãût tiãu. Cạch näø ny hiãûu qu näø mçn kẹm. + Näø mçn vi sai - Khi mçn näø, cọ hiãûn tỉåüng giao thoa sọng näø, âáút âạ bë tạc Vng cáưn láúp W 21 Hçnh 7-12. Näø mçn bàõn vàng vãư 1 phêa a) Âo häú; b) Váûn chuuøn v láúp âáút (1.1 ÷ 1.2)W W a) b) [...]...GIAẽO TRầNH MN HOĩC 93 KYẻ THUT THI CNG I duỷng dao õọỹng nón õổồỹc phaù huớy õọửng õóửu Khi ổùng lổỷc õồỹt nọứ trổồùc chổa trióỷt tióu thỗ ổùng lổỷc õồỹt nọứ tióỳp theo õaợ tióỳp õóỳn laỡm tng taùc duỷng phaù hoaỷi, ngoaỡi ra taỷi thồỡi . GIẠO TRÇNH MÄN HC K THÛT THI CÄNG I 83 CHỈÅNG VII. THI CÄNG NÄØ MÇN TRONG XÁY DỈÛNG Trong xáy dỉûng, biãûn phạp näø mçn âỉåüc ạp dủng trong nhiãưu cäng tạc. mçn, vë trê âàût mçn trong mäi trỉåìng, vë trê v hỉåïng ca kêp näø trong khäúi thúc näø, lỉåüng thúc näø, loải thúc näø. 7.3.1. Näø mçn trong mäi trỉåìng