BỘ Y TẾ HỌC VIỆN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM BỘ MÔN QUẢN LÝ VÀ KINH TẾ DƯỢC TIỂU LUẬN HỌC PHẦN: DỊCH TỄ DƯỢC HỌC ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÂM LÝ NHÂN VIÊN CƠ SỞ BÁN LẺ THUỐC KHI BÁN CHO NGƯỜI MẮC BỆNH KHÔNG QUA KHỎI (BỆNH CUỐI ĐỜI) TẠI ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM, HÀ NỘI Tên sinh viên: Trần Thị Thư Trang MSV :1654010022 Lớp : Dược 4AK3_ Tổ Năm 2020 BỘ Y TẾ HỌC VIỆN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM BỘ MÔN QUẢN LÝ VÀ KINH TẾ DƯỢC TRẦN THỊ THƯ TRANG 1654010022 PHÂN TÍCH TÂM TÂM LÝ NHÂN VIÊN CƠ SỞ BÁN LẺ THUỐC KHI BÁN HÀNG CHO NGƯỜI MẮC BỆNH KHÔNG QUA KHỎI (BỆNH CUỐI ĐỜI) TẠI ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM – HÀ NỘI NĂM 2020 TIỂU LUẬN HỌC PHẦN: DỊCH TỄ DƯỢC HOCK Cán hướng dẫn: TS Nguyễn Văn Quân Nơi thực hiện: Bộ môn Quản lý kinh tế Dược, Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam Quận Nam Từ Liêm Một số nhà thuốc quận Nam Từ Liêm, Hà Nội Năm 2020 LỜI CẢM ƠN Trước hết em xin cảm ơn TS Nguyễn Văn Quân - Giảng viên Bộ môn Quản lý Kinh tế Dược Thầy ân cần dạy, quan tâm hướng dẫn, giúp đỡ, động viên, dìu dắt truyền lửa đam mê, nhiệt huyết cho em suốt thời gian thực đề tài Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy cô giáo Bộ môn Quản lý Kinh tế Dược, giảng dạy tạo điều kiện thuận lợi cho em suốt q trình học tập hồn thành khóa luận Em xin gửi lời cảm ơn tới thầy cô Ban Giám Hiệu, Phịng Đào tạo tồn thể thầy cô giáo Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam dạy dỗ tạo điều kiện cho em suốt trình học tập trường, cho em tiếp thu kiến thức bổ ích nhiều kinh nghiệm quý báu làm hành trang bước vào đời Cuối cùng, em xin bày tỏ lòng biết ơn tới bố mẹ, gia đình em sinh thành, ni dưỡng, gắn bó với tơi, động lực cho học tập nghiên cứu Cám ơn bạn bè chia sẻ, động viên, giúp vượt qua khó khăn học tập q trình làm khóa luận Xin trân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Sinh viên Trần Thị Thư Trang LỜI CAM ĐOAN Tôi Trần Thị Thư Trang, sinh viên lớp D4K3, Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam, cam đoan: Đây khóa luận thân tơi thực hoàn thành hướng dẫn trực tiếp TS Nguyễn Văn Qn Khóa luận khơng trùng lặp với nghiên cứu cơng bố trước Việt Nam Các thông tin số liệu khóa luận hồn tồn xác, trung thực khách quan Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm trước pháp luật cam kết Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Sinh viên Trần Thị Thư Trang MỤC LỤC MỤC LỤC BẢNG Bảng 2.1 Bảng tên biến thông tin nhân viên bán thuố……………………… ………29 Bảng 2.2 Các biến số hiểu biết nhân viên nhà thuốc tâm lý người mua thuốc mắc bệnh không qua khỏi……………………… ……………………………………30 Bảng 2.3 Các biến số tâm lý người bệnh cuối đời mua thuốc sở bán lẻ thuốc………………………………………………………………………………… 32 Bảng 2.4 Chỉ số nghiên cứu đối tượng…………………………………………….34 Bảng 2.5 Tâm lý người mắc bệnh không qua khỏi/ tâm lý NBT bán thuốc cho người mắc bệnh không qua khỏi………… …………………………………………………………………………35 Bảng 3.1 Đặc điểm mẫu nghiên cứu……………………………………………………39 Bảng 3.2 Kiến thức người bán thuốc……………………………………………….40 Bảng 3.3 Tâm lý người bán thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh khơng qua khỏi có đơn………………………………………………………………………………….…41 Bảng 3.4 Tâm lý người bán thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh khơng qua khỏi khơng có đơn…………………………………………………………………………… 43 Bảng 3.5 Kết hiểu biết tâm lý NBT với tâm lý người mắc bệnh khơng qua khỏi có đơn………………………………………………………………………… .45 Bảng 3.6 Kết tâm lý người mắc bệnh không qua khỏi mua thuốc đơn……………………………………………………………………………………….47 Bẳng 3.7 So sánh kết tâm lý người mắc bệnh không qua khỏi tâm lý NBT bán thuốc………………………………………………………………………48 MỤC LỤC HÌNH Hình 1: Sơ đồ tiến trình nghiên cứu ……………………………………………28 Hình 2: Biểu đồ so sánh trình độ……………………………………………… 41 CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt BYT GPP TT NBT NB CP SD Min Nghĩa tiếng Việt Bộ Y Tế Thực hành tốt nhà thuốc Thơng tư Người bán thuốc Người bệnh Chính phủ Độ lệch chuẩn Giá trị nhỏ Nghĩa tiếng Anh Good Pharmacy Practices Standard deviation Minimum Max PGS Giá trị lớn Phó giáo sư Maximum ĐẶT VẤN ĐỀ Tại Việt Nam có khoảng 62 nghìn quầy nhà thuốc 63 tỉnh thành Đây sở bán lẻ thuốc tiếp cận nhiều với người bệnh Khơng có vai trị cung cấp thuốc dụng cụ y tế mà sở bán lẻ cịn có vai trị tư vấn trả lời thắc mắc người bệnh họ bị bệnh Đây nơi người bệnh đến tham khảo ý kiến trực tiếp mua thuốc, với tình hình xu đa số người dân việc quan tâm đến xây dựng nhà thuốc quản lý sở điều thiết yếu Nhà nước Bộ y tế Với cạnh tranh mở rộng nhà thuốc không tâm đến việc đầu tư sở vật chất, đa dạng thuốc mà cần có sư đầu tư kỹ lưỡng từ nhân lực nhà thuốc Họ người chịu trách nhiệm chăm sóc khách hàng cung cấp kiến thức đến người mua Không cần kiến thức vững dược mà nhân viên bán thuốc cần kỹ mềm khác, có giao tiếp tốt, lưu lóa thái độ ân cần chu đáo với tâm lý ln sẵn sàng chăm sóc khách hàng đến nhà thuốc Đây điều quan trọng đa số người đến mua thuốc tình trạng có bệnh người thân, gia đình, bạn bè họ có bệnh Họ cần chăm sóc tốt cần mơi trường thoải mái, thân thiện khơng tạo cảm giác khó chịu mua thuốc sở Đặc biệt với người mắc bệnh nan y, không qua khỏi – bệnh cuối đời Đối tượng gặp xuất nhà thuốc có xu tăng lên Hiện giới Việt Nam với tăng dân số bệnh tật tăng lên ngày phức tạp Tăng nhiều bệnh khơng chữa khỏi bệnh cuối đời: tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, … Trung bình năm Việt Nam có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp, 3,5 triệu người bị đái tháo đường, triệu người mắc bệnh tim, phổi mãn tính, gần 126 nghìn ca mắc ung thư (theo PGS Nguyễn Thị Xuyên) Ảnh hưởng bệnh đồi với sức khỏe cộng đồng kinh tế ngày rõ rệt Cùng với mong muốn giảm bớt nỗi đau người bệnh, BYT hướng tới giảm gánh nặng kinh tế cho người bệnh Không giảm nỗi đau thể xác mà người làm ngành y muốn chăm lo đến đời sống tinh thần cho người bệnh Vì theo nhiều nghiên cứu ảnh hưởng tâm lý, thái độ người bệnh với bệnh có liên quan đến kết điều trị Tâm lý bệnh nhân ành hưởng tính cách người bệnh, quan hệ gia đình phần nhỏ đến từ thái độ người cung cấp y tế Người bệnh cần quan tâm chia sẻ bác sĩ, y tá dược sĩ làm công tác dược lâm sàng Với quan trọng nêu người dược sĩ sở bán lẻ thuốc mà em trình bày cần tìm hiểu vấn đề tâm lý họ bán thuốc cho người bệnh Để hiểu cần nghiên cứu “Phân tích tâm lý nhân viên sở bán lẻ thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh không qua khỏi (bệnh cuối đời)” địa bàn quận Nam Từ Liêm tháng cuối năm 2019 đầu năm 2020 Nghiên cứu thực với mục tiêu sau: - Phân tích hiểu biết tâm lý người bệnh khơng qua khỏi nhân viên nhà thuốc Phân tích tâm lý nhân viên nhà thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh không qua khỏi Kết nghiên cứu hy vọng bật tầm quan trọng tâm lý người bán thuốc trình bán tư vấn cho người bệnh CHƯƠNG I: TỔNG QUAN Nhà thuốc vai trò dược sĩ nhà thuốc 1.1.1 Giải thích từ ngữ Dược thuốc nguyên liệu làm thuốc (luật dược 2016) Thuốc chế phẩm có chứa dược chất dược liệu dùng cho người nhằm mục đích 1.1 phịng bệnh, chuẩn đốn bệnh, chữa bệnh, điều trị bệnh, điều chỉnh chức năng, giảm nhẹ bệnh, sinh lý thể người Bao gồm thuốc hóa dược, thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, vắc xin sinh phẩm, … (luật dược 2016) Thuốc không kê đơn thuốc cấp phát, bán lẻ sử dụng không cần đơn thuộc danh mục thuốc không kê đơn Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành (luật dược 2016) Thuốc kê đơn thuốc cấp phát, bán lẻ sử dụng phải có đơn thuốc, sử dụng không theo dẫn người kê đơn nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe (luật dược 2016) Thuốc thiết yếu thuốc đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe đa số nhân dân thuộc danh mục thuốc thiết yếu Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành (luật dược 2016) Thuốc thuốc để phịng, chuẩn đốn, điều trị bệnh gặp thuốc khơng có sẵn theo quy định Bộ trưởng Bộ y tế (luật dược 2016) Hạn dùng thuốc thời gian sử dụng ấn định cho thuốc mà sau thời hạn thuốc không phép sử dụng (luật dược 2016) Hạn dùng thuốc thể khoảng thời gian tính từ ngày sản xuất đến ngày hết hạn thể ngày, tháng, năm hết hạn Trong trường hợp hạn dùng thể tháng, năm hạn dùng tính đến ngày cuối tháng hết hạn (luật dược 2016) Hành nghề dược việc sử dụng trình độ chun mơn cá nhân để kinh doanh dược lâm sàng (luật dược 2016) Thực hành tốt nguyên tắc, tiêu chuẩn sản xuất, bảo quản, kiểm nghiệm, lưu thông thuốc, kê đơn thuốc, thử thuốc lâm sàng, nuôi trồng, thu hái dược liệu nguyên tắc, tiêu chuẩn khác Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành công bố áp dụng sở hướng dẫn Tổ chức Y tế Thế giới tổ chức quốc tế khác mà Việt Nam thành viên công nhận (luật dược 2016) Thực hành tốt sở bán lẻ thuốc nguyên tắc tiêu chuẩn hành nghề sở bán lẻ thuốc nhằm bảo đảm cung ứng bán lẻ thuốc trực tiếp đến người sử dụng thuốc 10 15 16 17 18 19 20 Tỷ lệ NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ NB kiến nhẫn để lắng nghe tư vấn Tỷ lệ NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ NB sợ nói bệnh cuối đời = Số NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ khơng có thuốc bán / Tổng số NBT x100% = Số NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ NB sợ nói bệnh cuối đời/ Tổng số NBT x100% Tỷ lệ NBT lo lắng/bình = Số NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ đồng cảm thường/vui vẻ đồng cảm với với người bệnh người bệnh / Tổng số NBT x100% Tỷ lệ NBT lo lắng/bình = Số NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ nhắc đến vấn thường/vui vẻ nhắc đến vấn đề cuối đời với NB đề cuối đời với NB / Tổng số NBT x100% Tỷ lệ NBT lo lắng/bình = Số NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ NB muốn thường/vui vẻ NB muốn giảm đau giảm đau / Tổng số NBT x100% Tỷ lệ NBT lo lắng/bình = Số NBT lo lắng/bình thường/vui vẻ sẵn sàng lắng thường/vui vẻ sẵn sàng lắng nghe NB nghe NB / Tổng số NBT x100% 2.4.8.2 Phương pháp xử lý số liệu Số liệu thu thập từ phiếu khảo sát làm sạch, mã hóa, nhập vào phần mềm Epi data 3.1, xử lý Microsoft Office Excel 2013 SPSS 16.0 Biến định tính: tính tần suất, tỷ lệ phần trăm, sử dụng test Chi square Fisher exact test (trong trường hợp giá trị mong đợi nhỏ nhóm) so sánh nhóm Biến định lượng: tính Trung bình, SD, CI 95%, Min, Max Sử dụng test Skewness – Kurtosis để xác định phân bố chuẩn Nếu biến phân bố chuẩn: sử dụng test Anova để so sánh từ nhóm trở lên; phân bố khơng chuẩn sử dụng test Kruskalwallis để so sánh nhóm 2.4.8.3 Vấn đề đạo đức Những thông tin riêng tư, cá nhân đối tượng nghiên cứu đảm bảo giữ bí mật Người bán thuốc thông báo tất liệu ẩn danh 35 giữ bí mật Họ có quyền từ chối tham gia vào nghiên cứu Điều đảm bảo người bán thuốc tham gia khơng có rủi ro trách nhiệm hình dân sự, khơng hỏng việc làm danh tiếng họ Đây đề tài nghiên cứu khoa học quản lý nên tơi cam kết đảm bảo tính trung thực việc thu thập, tổng hợp xử lý số liệu để đánh giá, kết luận cách khách quan nhất, với thực tế địa bàn nghiên cứu CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1 Đặc điểm đối tượng nghiên cứu 3.1.1 Mô tả đặc điểm đối tượng Nghiên cứu tiến hành 100 nhà thuốc, số nhà thuốc tham gia vấn 90 nhà thuốc, số nhà thuốc từ chối 10 , số người vấn 110 người Tổng số phiếu dự kiến 110, có 90 số phiếu hợp lệ 20 phiếu không hợp lệ Loại bỏ số phiếu không hợp lệ, số phiếu hợp lệ đưa vào nghiên cứu Kết nghiên cứu ghi vào bảng 3.1 sau: Bảng 3.1 Đặc điểm mẫu nghiên cứu: Số lượng (n=90) Tỷ lệ (%) Giới tính - Nam: Nữ: 10 80 11,1% 88,9% - < 25 ≥ 25 ≤ 30 ≥ 30 ≤ 40 ≥ 40 30 25 31 33,3% 27,8% 34,5 4,4 Đại học Cao đẳng Trung cấp Khơng có thơng tin 55 26 8,9 61,1 28,9 1,1 19 68 21,1 75,6 1,1 2,2 61 67,8 Tuổi Trình độ học vấn - Vị trí làm việc Chủ nhà thuốc Nhân viên nhà thuốc Phụ thuốc chun mơn Khơng có thơng tin Kinh nghiệm làm việc nhà thuốc - Dưới năm - 36 - Từ năm trở lên Khơng có thơng tin 17 12 18,9 13,3 Dưới triệu – triệu Trên triệu Khơng có thơng tin 58 13 13 64,4 14,4 6,7 14,5 Thu nhập/tháng - Nhận xét : Tỷ lệ NBT nữ chiếm 89,9.% nam chiếm 11,1 % Độ tuổi chiếm % nhiều thuộc khoảng 25 tuổi từ 30 đến 40 tuổi , chiếm 33,3 % 34,5% Độ tuổi 40 chiếm tỷ lệ nhỏ khoảng 4,4% ; → Đa số NBT thuộc độ tuổi lao động người trẻ Hình 2: Biểu đồ so sánh trình độ NBT Trình độ Cao Đẳng chiếm tỷ lệ cao Đại học Trung cấp, Đại học chiếm tỷ lệ Trung cấp Nhận thấy hầu hết nhân viên bán thuốc có trình độ Cao đẳng trở lên Trình độ Cao đẳng hệ thống nhà thuốc chiếm ưu Dược sĩ Trung cấp Kinh nghiệm thu nhập có tỷ lệ vói khơng? - Hai số gần tương đương nên nhận xét kinh nghiệm lâu thu thập tăng Những nhân viên có kinh nghiệm từ năm trở lên thường có mức lương từ đến triệu cao 3.1.2 Kiến thức người bán thuốc 3.1.2.1 Kiến thức người bán thuốc quy trình bán thuốc Bảng 3.2 Kiến thức người bán thuốc stt Nội dung Nhà thuốc đạt chuẩn GPP Yêu cầu kiến thức tư vấn nhà thuốc Bán thuốc kê đơn không kê đơn Tâm lý người mua thuốc Các bệnh mắc không qua khỏi Tâm lý chung người mắc bệnh không qua khỏi 37 Số NBT trả lời 85 75 Tỷ lệ % 94,4 83,3 80 63 67 50 88,9 70 74,4 55,6 Nhận xét có 85 NBT hiểu GPP chiếm 94,4 % 74,4% NBT hiểu bệnh mắc không qua khỏi Trong 67 người biết bệnh khơng qua khỏi có 50 người hiểu tâm lý chung người mắc bệnh không qua khỏi Về thuốc không kê đơn kê đơn, hầu hết trả lời (89,9%) 3.1.2.2 Tâm lý người bán thuốc Dự kiến kết theo bảng sau Bảng 3.3 Tâm lý người bán thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh khơng qua khỏi có đơn Stt 10 11 12 Nội dung Sợ khơng có thuốc bán Có bị thiếu thuốc bán NB không hiểu thuốc NB sợ thuốc có giá thành cao khơng NB tin tưởng vào người bán NB miêu tả bệnh không NB có kèm theo bệnh khác khơng Tư vấn cho bệnh nhân chu đáo khơng Người mua thuốc có nhớ hướng dẫn khơng Bệnh nhân có cần tư vấn thêm Người bệnh có cần tham khảo thêm y kiến bác sĩ khơng Bệnh nhân có thoải mái Vui vẻ Tấn suất 10 12 Tỷ lệ (%) 11,1 13,3 Bình thường Tần Tỷ lệ suất (%) 40 44,4 30 33,3 Lo lắng Tấn Tỷ lệ suất (%) 40 44,5 48 53,4 17 8,9 18,9 66 70 73,3 77,8 16 17,8 3,3 39 43,3 46 51,1 5,6 35 38,9 50 55,6 5,6 13 14,5 66 73,3 11 12,2 51 56,7 36 40 3,3 33 36,7 36 40 21 23,3 44 48,9 35 38,9 11 11,2 22 24,4 65 72,2 3,3 27 30 55 61,1 8,9 38 Tổng Tần Tỷ lệ suất (%) 90 100 mua thuốc khơng 13 Nhân viên có tạo cảm 47 52,2 33 36,7 10 11,1 giác thân thiện cho người mua khơng 14 Người mua thuốc có sợ 29 32,2 57 63,3 4,5 làm phiền nhân viên bán thuốc khơng 15 Người mua thuốc có kiên 31 34,4 46 51,1 13 14,5 nhẫn để nghe tư vấn không 16 Người mua thuốc có sợ 11 12,2 34 37,8 45 50 nói đến vấn đề cuối đời khơng 17 Nhân viên tư vấn có đồng 31 34,4 46 51,1 13 14,5 cảm với người bệnh không 18 Nhân viên tư vấn có cảm 24 26,7 22 24,4 44 48,9 thấy sợ nhắc đến vấn đề không qua khỏi với người bệnh không 19 Người bệnh muốn giảm 36 40 29 32,2 25 27,8 bớt nỗi đau 20 Nhân viên tư vấn có sẵn 44 48,9 37 41,1 10 sàng lắng nghe người bệnh không Bảng 3.4 Tâm lý người bán thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh khơng qua khỏi khơng có đơn Stt Nội dung Sợ thuốc bán Có bị thiếu thuốc bán NB khơng hiểu thuốc NB sợ thuốc có giá thành cao không NB tin tưởng vào người bán NB miêu tả bệnh khơng NB có kèm theo bệnh Vui vẻ Tấn Tỷ lệ suất (%) 20 22,3 12 13,3 Bình thường Tần Tỷ lệ suất (%) 40 44,4 30 33,3 Lo lắng Tấn Tỷ lệ suất (%) 30 33,3 48 53,4 17 3,3 18,9 35 43 38,9 47,8 52 30 57,8 33,3 39 43,3 46 51,1 5,6 5,6 50 55,6 35 38,9 13 14,5 35 38,9 42 53,4 39 Tổng Tần suất 90 Tỷ lệ (%) 100 khác không Tư vấn cho bệnh nhân chu đáo khơng Người mua thuốc có nhớ hướng dẫn khơng 10 Bệnh nhân có cần tư vấn thêm 11 Người bệnh có cần tham khảo thêm y kiến bác sĩ khơng 12 Bệnh nhân có thoải mái mua thuốc khơng 13 Nhân viên có tạo cảm giác thân thiện cho người mua không 14 Người mua thuốc có sợ làm phiền nhân viên bán thuốc khơng 15 Người mua thuốc có kiên nhẫn để nghe tư vấn khơng 16 Người mua thuốc có sợ nói đến vấn đề cuối đời không 17 Nhân viên tư vấn có đồng cảm với người bệnh khơng 18 Nhân viên tư vấn có cảm thấy sợ nhắc đến vấn đề không qua khỏi với người bệnh không 19 Người bệnh muốn giảm bớt nỗi đau 20 Nhân viên tư vấn có sẵn sàng lắng nghe người bệnh khơng Giải thích kết 51 56,7 36 40 3,3 33 36,7 36 40 21 23,3 44 48,9 35 38,9 11 11,2 22 24,4 65 72,2 3,3 27 30 55 61,1 8,9 47 52,2 33 36,7 10 11,1 29 32,2 57 63,3 4,5 31 34,4 46 51,1 13 14,5 11 12,2 34 37,8 45 50 31 34,4 46 51,1 13 14,5 24 26,7 22 24,4 44 48,9 36 40 29 32,2 25 27,8 44 48,9 37 41,1 10 3.2 Hiểu biết NBT tâm lý người mắc bệnh không qua khỏi Bảng 3.5 Kết hiểu biết tâm lý NBT với tâm lý người mắc bệnh khơng qua khỏi có đơn 40 Stt Nội dung 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Sợ khơng có thuốc bán Có bị thiếu thuốc bán Khơng hiểu thuốc Có mua phải thuốc giá thành cao Tin tưởng vào người bán Miêu tả bệnh khơng Có kèm theo bệnh khác khơng Tư vấn NBT có đầy đủ khơng Có nhớ hướng dẫn khơng Bệnh nhân có cần tư vấn Có cần tham khảo thêm y kiến bác sĩ khơng Có thoải mái mua thuốc khơng Nhân viên có tạo cảm giác thân thiện cho người mua khơng Có sợ làm phiền nhân viên bán thuốc khơng Có kiên nhẫn để nghe tư vấn khơng Có sợ nói đến vấn đề cuối đời khơng Có đồng cảm với người bệnh khơng Có cảm thấy sợ nhắc đến vấn đề khơng qua khỏi với người bệnh khơng Có muốn giảm bớt nỗi đau Nhân viên tư vấn có sẵn sàng lắng nghe người bệnh không Vui vẻ Tấn Tỷ lệ suất (%) 8,9 17 18,9 Bình thường Tần Tỷ lệ suất (%) 39 43,3 34 37,8 Lo lắng Tấn Tỷ lệ suất (%) 43 47,8 39 43,3 15 7,8 16,7 57 52 63,3 57,8 36 23 40 25,6 34 39 37,8 43,3 39 43,3 43,3 47,8 17 18,9 8,9 44 48,9 44 48,9 2,2 33 36,7 44 48,9 13 14,4 22 37 24 24,4 41,1 26,7 34 44 55 37,8 48,9 61,1 34 11 37,8 10 12,2 17 18,9 34 37,8 39 43,3 7,8 57 63,3 36 40 15 16,7 52 57,8 23 25,6 34 37,8 39 43,3 17 18,9 39 43,3 43,3 47,8 8,9 44 48,9 44 48,9 2,2 33 36,7 44 48,9 13 14,4 22 24,4 34 37,8 34 37,8 37 41,1 44 48,9 10 41 Tổng Tần suất 90 Tỷ lệ (%) 100 Bảng 3.6 Kết tâm lý người mắc bệnh không qua khỏi mua thuốc khơng có đơn Stt Nội dung 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Sợ thuốc bán Có bị thiếu thuốc bán Khơng hiểu thuốc Có mua phải thuốc giá thành cao Tin tưởng vào người bán Miêu tả bệnh khơng Có kèm theo bệnh khác khơng Tư vấn NBT có đầy đủ khơng Có nhớ hướng dẫn khơng Bệnh nhân có cần tư vấn Có cần tham khảo thêm y kiến bác sĩ khơng Có thoải mái mua thuốc khơng Nhân viên có tạo cảm giác thân thiện cho người mua khơng Có sợ làm phiền nhân viên bán thuốc khơng Có kiên nhẫn để nghe tư vấn khơng Có sợ nói đến vấn đề cuối đời khơng Có đồng cảm với người bệnh khơng Có cảm thấy sợ nhắc đến vấn đề không qua Vui vẻ Tấn Tỷ lệ suất (%) 5,6 5,6 Bình thường Tần Tỷ lệ suất (%) 15 16,7 15 16,7 Lo lắng Tấn Tỷ lệ suất (%) 70 77,8 70 77,8 15 7,8 16,7 36 37 40 41,1 57 52 63,3 57,8 15 5,6 16,7 15 52 16,7 57,8 70 23 77,8 25,6 34 37,8 39 43,3 17 18,9 39 43,3 43,3 47,8 8,9 44 33 15 48,9 36,7 16,7 44 44 52 48,9 48,9 57,8 13 23 2,2 14,4 25,6 17 18,9 43 47,8 30 33,3 39 43,3 46 51,1 5,6 5,6 50 55,6 35 38,9 13 14,5 35 38,9 42 53,4 51 56,7 36 40 3,3 33 36,7 36 40 21 23,3 17 18,9 43 47,8 30 33,3 42 Tổng Tần suất 90 Tỷ lệ (%) 100 khỏi với người bệnh khơng 19 Có muốn giảm bớt nỗi đau 20 Nhân viên tư vấn có sẵn sàng lắng nghe người bệnh không Nhận xét kết : 39 43,3 46 51,1 5,6 5,6 50 55,6 35 38,9 Có đồng tâm lý nhân viên nhà thuốc với người bệnh, số chênh lệch nhiều 4.CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN Qua kết nghiên cứu cho thấy : Tỷ lệ NBT nữ chiếm 89,9.% nam chiếm 11,1 % Độ tuổi chiếm % nhiều thuộc khoảng 25 tuổi từ 30 đến 40 tuổi , chiếm 33,3 % 34,5% Độ tuổi 40 chiếm tỷ lệ nhỏ khoảng 4,4% ; → Đa số NBT thuộc độ tuổi lao động người trẻ Trình độ Cao Đẳng chiếm tỷ lệ cao Đại học Trung cấp, Đại học chiếm tỷ lệ Trung cấp Nhận thấy hầu hết nhân viên bán thuốc có trình độ Cao đẳng trở lên Trình độ Cao đẳng hệ thống nhà thuốc chiếm ưu Dược sĩ Trung cấp Kinh nghiệm thu nhập có tỷ lệ vói khơng? - Hai số gần tương đương nên nhận xét kinh nghiệm lâu thu thập tăng Những nhân viên có kinh nghiệm từ năm trở lên thường có mức lương từ đến triệu cao Nhận xét có 85 NBT hiểu GPP chiếm 94,4 % ,cho thấy đa số NBT hiểu cơng việc làm gì, có NBT khơng trả lời trả lời có ý đúng, Chiếm 5,6 % số nhỏ thấy cần để ý thúc giục sát xao bán lẻ cập nhật thị, thông tư BYT hành nghề dược 74,4% NBT hiểu bệnh mắc không qua khỏi, kể đa số bệnh ung thư, cao huyết áp, bệnh mạch vành, nhồi máu tim,… Số lại cho bệnh tai nạn tử vong đột ngột 43 Trong 67 người biết bệnh khơng qua khỏi có 50 người hiểu tâm lý chung người mắc bệnh không qua khỏi Nhận xét: Các NBT quan tâm nhiều đến bệnh cuối đời, cho thấy tầm quan trọng việc hiểu biết để đáp ứng nhu cầu chăm sóc phận người mua Về thuốc không kê đơn kê đơn, hầu hết trả lời (89,9%) thực tế quan sát báo cáo lại không cho thấy điêu tương ứng Một phần người vấn hỏi thêm trả lời yếu tố lợi nhuận mà họ thường bỏ qua yếu tố chấp hành Đặc biệt kháng sinh, để đảm bảo người mua khỏi nhanh có tác dụng Đây vấn đề cần bàn luận nhiều hơn, đề tài có hạn đối tượng nhắm đến khơng có, có vài câu hỏi phát sinh thêm q trình nghiên cứu vấn Tóm lại người nhân viên ln có kiến thức bán thuốc kê đơn không kê đơn chưa thực hành nghiêm túc Nhận xét chung câu trả lời đầy đủ cịn lặp ý, khơng rõ ràng Giải thích nhân viên nhà thuốc số chưa nắm rõ quy đinh đề cuả BYT Với tâm lý người nhân viên nhà thuốc nhìn chung qua biến cho thấy, mua có đơn nhân viên có tâm lý vui vẻ lo lắng nhiều so với khơng có đơn Lý giải số bệnh không qua khỏi thường kèm theo nhiều bệnh với cần kết hợp loại thuốc để chữa trị triệu chứng Người nhân viên cần nắm rõ thông tin người bệnh khai thác thông tin người bệnh Qua câu hỏi, đảm bảo tôn trọng người bệnh Không đưa kết luận hay bàn luận vấn đề nguy hiểm sống người bệnh Tâm lý người bệnh không qua khỏi lo lắng không mà người nhân viên bị ảnh hưởng đến tâm lý này, họ phải giữ vững tâm lý để khơng ảnh hưởng đến q trình mua thuốc dùng thuốc người bệnh Để đảm bảo người bệnh tuân thủ tin tưởng vào thuốc chữa bệnh, người truyền đạt cần nêu rõ thông tin thuốc cho người bệnh Nhưng có người bệnh lại lo lắng làm phiền người bán người bán thuốc lại 44 cảm thấy bình thường với vấn đề Vì số người bệnh lo lắng khơng hướng dẫn nhớ hướng dẫn Một số nhân viên chiếm khoảng 40 % cảm thấy bình thường vui vẻ nhắc đến vấn đề cuối đời với người bệnh, họ nói đến vấn đề với người mua tạo cảm giác không lo lắng cho người bệnh tránh tạo cảm giác áp lực Tuy nhiên cần cung cấp thông tin cho bệnh nhân cách tế nhị nhằm đảm bảo người bệnh không chủ quan đến bệnh tính Với đơn thuốc khơng kê đơn kê đơn cân nhắc đến yếu tố giảm đau giai đoạn bệnh tiến triển nặng gây đau đớn cho người bệnh Trong yếu tố tránh tác dụng phụ cân nhắc sau Theo ý kiến em người bệnh mong muốn giảm bớt nỗi đau kéo dài sống Họ mong muốn hưởng thụ sống cuối đời với gia đình năm tháng cuối đời Còn số tiêu chưa bàn luận biến số bất thường chưa có thơng tin thêm để giải thích Cần thời gian để phân tích thống kê Một phần chưa đủ thông tin, người trả lời không chắn Kết luận Nhân viên sở bán lẻ thuốc 60 % hiểu biết vấn đề tâm lý người bệnh khơng qua khỏi Tuy nhiên cịn người khơng quan tâm đến lo lắng hay vấn đề người bệnh Kiến nghị Các sở bán lẻ thuốc cần cập nhật thông tin thực hành tốt nhà thuốc vho nhân viên, thuốc kê đơn không kê đơn Nhân viên củng cố kiến thức bệnh tật Các chủ nhà thuốc đào tạo chuyên sâu kỹ giao tiếp, thái độ chuẩn mực, thân thiện với người mua Với sở y tế Hà Nội cần rà sốt sở kinh doanh khơng đảm bảo chất lượng, giá số nhà thuốc, vấn đề lạm dụng kháng sinh địa bàn TÀI LIỆU THAM KHẢO 45 Bộ Y tế (2016), Luật dược Ngày 06/4/2016, Quốc hội ban hành Luật Dược 2016 Bộ Y tế (thông tư 02/2018/TT-BYT) Thông tư 02/2018/TT-BYT quy định Thực hành tốt sở bán lẻ thuốc Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Bộ Y tế (2002), Dược thư Quốc gia Việt Nam, chủ biên, tr 725 - 735 Bộ Y tế (2003), Quyết định 1847/2003/QĐ-BYT Quy chế kê đơn bán thuốc theo đơn, Hà Nội Bộ Y tế (2005), Quyết định số 17/2005/QĐ-BYT ban hành Danh mục thuốc Thiết yếu Việt Nam lần thứ V Trần Thị Quỳnh Hoa (2020) Phân tích tâm lý mua thuốc người cao tuổi địa bán phường Hoàng Diệu – Thành phố Thái Bình sở bán lẻ thuốc năm 2020, khóa luận tốt nghiệp dược sĩ đại học, Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam Nguyễn Thị Thúy Hằng (2017), khao-sat-kien-thuc-thai-do-thuc-hanh-cua-nguoiban-thuoc-ve-viec-ban-khang-sinh-tai-nha-thuoc-gpp-tren-dia-ban-ha-noi-nam2017, khóa luận tốt nghiệp dược sĩ đại học, Đại học Dược Hà Nội Trang Web: http://benhvienlaokhoa.vn/cham-soc-giam-nhe-cham-soc-benh-nhan-giai-doan-cuoi-tai-yte-co-so http://www.benhvien103.vn/vietnamese/bai-giang-chuyen-nganh/tam-than/tam-li-nguoibenh-co-the/709/ https://vi.wikipedia.org/wiki/Nam_T%E1%BB%AB_Li%C3%AAm PHỤ LỤC PHỤ LỤC I PHIẾU KHẢO SÁT TÂM LÝ NHÂN VIÊN CƠ SỞ BÁN LẺ THUỐC KHI BÁN CHO NGƯỜI MẮC BỆNH KHÔNG QUA KHỎI Ơng/bà: ……………………………………………………………………………… Tuổi……………………… Giới tính:………………………………………… 46 Số điện thoại:………………………………… Nhà thuốc:…………………………………… Mục 1: Thông tin cá nhân ( tích √ vào trả lời) - Vị trí làm việc: Chủ nhà thuốc Nhân viên bán thuốc Chuyên môn dược - Trình độ chun mơn dược: - Cao đẳng Trung cấp Trường đào tạo:…………………… Kinh nghiệm nghề nghiệp: - > năm Thu nhập/ tháng Đại học < năm Khác Khác khơng có thơng tin < triệu 5-8 triệu Trên triệu Khác Mục 2: Kiến thức nhân viên nhà thuốc a Nhà thuốc đạt chuẩn gì: ………………………………………………………………………………… b GPP viết tắt từ gì: ………………………………………………………………………………… c Tư vấn thuốc gồm nội dung gì: ………………………………………………………………………………… d Yêu cầu bán thuốc kê đơn không kê đơn nào: …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… e Tâm lý mua thuốc người mua thuốc ………………………………………………………………………………… f Các bệnh không qua khỏi bệnh nào: ………………………………………………………………………………… g Tâm lý chung người mắc bệnh không qua khỏi có biểu nào: ………………………………………………………………………………… Khảo sát tâm lý nhân viên nhà thuốc: ( điền √ vào đáp án) Stt Biến số Có đơn Vui Bình vẻ thườn g Sợ khơng có thuốc bán Có bị thiếu 47 Lo lắng Khơng có đơn Vui vẻ Bình thường Lo lắng 10 11 12 13 14 15 16 17 18 thuốc bán NB không hiểu thuốc NB sợ thuốc có giá thành cao khơng NB tin tưởng vào người bán NB miêu tả bệnh khơng NB có kèm theo bệnh khác khơng Tư vấn cho bệnh nhân chu đáo không Người mua thuốc có nhớ hướng dẫn khơng Bệnh nhân có cần tư vấn thêm Người bệnh có cần tham khảo thêm y kiến bác sĩ khơng Bệnh nhân có thoải mái mua thuốc khơng Nhân viên có tạo cảm giác thân thiện cho người mua khơng Người mua thuốc có sợ làm phiền nhân viên bán thuốc không Người mua thuốc có kiên nhẫn để nghe tư vấn khơng Người mua thuốc có sợ nói đến vấn đề cuối đời khơng Nhân viên tư vấn có đồng cảm với người bệnh khơng Nhân viên tư vấn có cảm thấy sợ nhắc đến vấn đề không qua khỏi với người bệnh 48 19 20 không Người bệnh muốn giảm bớt nỗi đau Nhân viên tư vấn có sẵn sàng lắng nghe người bệnh khơng Anh/ chị có góp ý cho câu hỏi khơng? Nếu có góp ý xin vui lịng ghi vào phần đây: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Cảm ơn anh chị hoàn thành phiếu khảo sát! 49 ... qua khỏi nhân viên nhà thuốc Phân tích tâm lý nhân viên nhà thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh không qua khỏi Kết nghiên cứu hy vọng bật tầm quan trọng tâm lý người bán thuốc trình bán tư vấn cho. .. Tâm lý người bán thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh khơng qua khỏi có đơn………………………………………………………………………………….…41 Bảng 3.4 Tâm lý người bán thuốc bán thuốc cho người mắc bệnh khơng qua khỏi khơng có... Tiêu chuẩn không lựa chọn: Nhà thuốc không đồng ý tiến hành khảo sát Người bán thuốc: Tiêu chẩn lựa chọn: Tất nhân viên nhà thuốc; Đồng ý tham gia khảo sát Tiêu chuẩn không lựa chọn: Nhân viên thực