Quản lý của Nhà nước về hoạt động xuất bản. Vai trò, chức năng quản lý Nhà nước về xuất bản. Những giải pháp cần tăng cường trong quản lý Nhà nước về hoạt động xuất bản VAI TRÒ, CHỨC NĂNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN TĂNG CƯỜNG TRONG THỰC HIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT BẢN HIỆN NAY A. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4. Phương pháp nghiên cứu 5. Kết cấu B. NỘI DUNG Chương 1 I. VAI TRÒ, CHỨC NĂNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT BẢN 1.1. Thế nào là quản lý nhà nước trong hoạt động xuất bản? 1.2. Vai trò và chức năng quản lý nhà nước về xuất bản 1.2.1. Vai trò của quản lý Nhà nước trong hoạt động xuất bản 1.2.2. Chức năng quản lý Nhà nước trong hoạt động xuất bản Chương 2 NHỮNG GIẢI PHÁP CẦN TĂNG CƯỜNG TRONG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT BẢN 2.1. Thực trạng hoạt động xuất bản ở nước ta hiện nay2.2. Giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước trong hoạt động xuất bản C. KẾT LUẬN
Môn học: Quản lý Nhà nước xuất VAI TRÒ, CHỨC NĂNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN TĂNG CƯỜNG TRONG THỰC HIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT BẢN HIỆN NAY A MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Từ lâu, sách người bạn thân thiết thiếu đời sống Từ thiếu niên, người trung niên, đến cụ già coi sách ăn tinh thần Họ sử dụng sách vào nhiều mục đích khác nhau: Tìm hiểu tri thức, học tập, nghiên cứu, giải trí, trang trí, làm q tặng… Và nói đến sách, khơng thể khơng nói đến hoạt động xuất – đóng vai trị “bà đỡ” sản phẩm văn hóa tinh thần Sách ăn tinh thần khơng thể thiếu Vậy xuất gì? Theo nghĩa rộng, xuất trình nối tiếp, đồng hoàn chỉnh gồm khâu: biên tập, in phát hành loại sách, văn hóa phẩm Ngày nay, xuất trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật phát triển Bất quốc gia tận dụng khả Để nâng cao dân trí, Tiểu luận Mơn học: Quản lý Nhà nước xuất phục vụ kế hoạch kinh tế quốc dân, giao lưu văn hóa với nước giới Nền kinh tế nước ta năm qua đạt kết bước đầu tạo điều kiện môi trường cho lĩnh vực khác phát triển Xuất lĩnh vực hoạt động văn hóa – tư tưởng, muốn đáp ứng yêu cầu cách mạng giai đoạn tất yếu phải đổi hoạt động Trước mắt nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước lĩnh vực hoạt động xuất vì: Hiệu lực quản lý Nhà nước tác động chủ thể quản lý Nhà nước lên trình hoạt động hành vi người quyền lực Nhà nước để điều chỉnh quan hệ xã hội theo tính chất mệnh lệnh đơn phương Nhà nước tuân thủ chấp hành luật pháp khách thể quản lý cách nghiêm minh, trì trật tự xã hội kỷ cương Nhà nước toàn đời sống xã hội… Nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước hoạt động xuất nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đời phát triển giá trị văn hóa tốt đẹp đất nước, bảo đảm tính tự chủ sáng tạo nâng cao ý thức trách nhiệm xã hội sở xuất Đặc biệt giai đoạn nay, hoạt động xuất muốn phát triển tốt cần phải có quản lý Nhà nước Đây lý em chọn đề tài: “Vai trò, chức vấn đề cần tăng cường thực quản lý Nhà nước xuất nay” làm đề tài tiểu luận Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục đích nghiên cứu Đưa vấn đề cộm cần tăng cường việc thực chức quản lý Nhà nước xuất 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ quản lý Nhà nước hoạt động xuất Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất - Tìm hiểu vai trị chức quản lý Nhà nước xuất - Tìm hiểu thực trạng hoạt động xuất nước ta - Đề xuất giải pháp cần tăng cường việc quản lý Nhà nước hoạt động xuất Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nước hoạt động xuất 3.2 Phạm vi nghiên cứu Từ năm đất nước đổi mới, kinh tế nước ta chuyển sang kinh tế thị trường có tác động đến quản lý Nhà nước hoạt động xuất Phương pháp nghiên cứu Sử dụng phương pháp vật biện chứng, vật lịch sử với phương pháp thống kê, so sánh, tổng hợp, đối chiếu Kết cấu Ngoài phần mở đầu kết luận, tiểu luận gồm hai chương: Chương 1: Vai trò, chức quản lý Nhà nước xuất Chương 2: Những giải pháp cần tăng cường quản lý Nhà nước hoạt động xuất Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất B NỘI DUNG Chương VAI TRÒ, CHỨC NĂNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT BẢN 1.1 Thế quản lý nhà nước hoạt động xuất bản? Lãnh đạo định đường lối, hoạch định sách kiểm tra việc thực đường lối, sách Quản lý đạo thể chế, chế biện pháp cụ thể để bảo đảm thực đường lối, sách Đảng đề Nói đến quản lý nói đến chủ thể quản lý đối tượng quản lý xác định, nói đến hệ thống phương pháp công cụ quản lý mà chủ thể dùng để tác động vào đối tượng quản lý Quản lý nhà nước lĩnh vực xã hội hoạt động hệ thống quan Nhà nước thực hiện, biện pháp công cụ riêng Nhà nước nhằm định hướng, điều tiết, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tập thể xã hội cá nhân cơng dân theo lợi ích giai cấp cầm quyền nhu cầu phát triển khách quan xã hội Quản lý nhà nước quản lý tầm vĩ mơ thơng qua chiến lược phát triển, chương trình mục tiêu, kế hoạch, pháp luật sách điều tiết thị trường Đó quản lý xã hội pháp quyền, quyền lực trị Luật công cụ chủ yếu Nhà nước Luật chuẩn mực cho tổ chức, người hoạt động Mọi mệnh lệnh quản lý Nhà nước có tính pháp lệnh tính cưỡng chế Vậy, quản lý nhà nước hoạt động xuất có nghĩa là: Nhà nước sử dụng công cụ quản lý pháp luật, sách, trị, tư tưởng để tác động vào khâu, hoạt động định (bản quyền: biên Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất tập, in, phát hành… ), xác lập trật tư hoạt động xuất để nhằm thực mục tiêu Ngoài ra, quản lý nhà nước xuất phải tác động trì mối quan hệ hữu hoạt động sáng tác với bạn đọc Quản lý nhà nước xuất cần dựa hội đồng thẩm định, cần tranh thủ đánh giá hội đồng chuyên gia Hoạt động xuất đặt lãnh đạo Đảng, quản lý Nhà nước; hoạt động theo định hướng Đảng pháp luật Nhà nước Chính vậy, xuất góp phần nâng cao vai trị chất lượng lãnh đạo Đảng cầm quyền, vai trò lực quản lý, điều hành Nhà nước Đường lối, sách Đảng Nhà nước việc xây dựng phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, ngoại giao, an ninh, quốc phòng… in thành xuất phẩm phục vụ rộng rãi tầng lớp nhân dân Từ đó, tạo niềm tin dân với Đảng quyền, làm sở cho hoạt động dân, biến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thành thực 1.2 Vai trò chức quản lý nhà nước xuất Trong cơng đổi tồn diện đất nước, bối cảnh nước quốc tế có nhiều biến động phức tạp, công tác xuất nước ta có bước chuyển biến bản, phát triển số lượng chất lượng Xuất phát từ đặc trưng xuất (sản xuất kinh doanh loại hàng hóa đặc biệt, vừa mang sắc thái kinh tế, vừa mang ý nghĩa văn hóa) mà trách nhiệm, phương thức, tác động Nhà nước tới hoạt động xuất có đặc điểm riêng biệt Ngồi ra, phát triển kinh tế - xã hội thời đại ngày địi hỏi đưa xuất phải có bước tiến cao Vì vậy, cần nhận thức rõ vị trí, vai trị chức xuất công xây dựng CNXH Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất tác động kinh tế thị trường tới xuất để quản lý phát triển xuất theo định hướng mà Đảng Nhà nước đề 1.2.1 Vai trò quản lý Nhà nước hoạt động xuất - Xây dựng chiến lược phát triển hoạt động xuất nước, bảo đảm phát triển hài hòa, nhịp nhàng khâu xuất bản, loại sách, mảng sách quan hệ với kinh tế, trị hoạt động văn hóa khác theo định hướng Đảng Nhà nước ta nay, tổ chức hướng dẫn, đạo quan xuất thực chiến lược - Chiến lược phát triển hoạt động xuất xác định thông qua việc xây dựng dự án quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành Quy hoạch phát triển hoạt động xuất gồm: dự án xây dựng cấu tổ chức tổng thể ngành; dự án phát triển cấu loại sách văn hóa phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng phát triển kinh tế - xã hội đất nước giai đoạn Ngoài ra, chiến lược phát triển hoạt động xuất bao hàm việc xây dựng đạo quy hoạch đào tạo bồi dưỡng cán ngành, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hợp tác quốc tế xuất - Quản lý mặt pháp chế hoạt động xuất bản: Bao gồm việc nghiên cứu ban hành văn pháp luật xuất bản, hướng dẫn thi hành luật tổ chức kiểm tra việc thực pháp luật Sự quản lý Nhà nước chủ yếu thực pháp luật thông qua hệ thống pháp chế Quyền lực Nhà nước điều tiết xuất thực thống thông qua phân công phối hợp chặt chẽ quan lập pháp, hành pháp tư pháp Thực quản lý Nhà nước xuất đòi hỏi phối hợp chặt chẽ quan quyền lực Nhà nước Nếu luật pháp không xây dựng ban hành đầy đủ, khơng cụ thể hóa hướng dẫ thực chu đáo, không tiến hành kiểm tra thường xuyên, xử Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất lý kịp thời, nghiêm cấm tượng vi phạm quản lý lĩnh vực xuất khơng thể có hiệu lực thực tế - Xây dựng sách, chế độ xuất quản lý việc thi hành chế độ sách nhà nước hoạt động xuất Các sách điều tiết hoạt động xuất phải xây dựng phù hợp với đặc trưng, định hướng phát triển ngành chế thị trường Nó phải tạo mơi trường thuận lợi để bảo đảm kích thích hoạt động xã hội phát triển lành mạnh, góp phần xây dựng văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà sắc dân tộc Các sách nhà nước có tác dụng điều tiết thị trường xuất bản, mở rộng thị trường sách phục vụ nhu cầu đa dạng, phong phú người thúc đẩy hoạt động xuất phát triển Nhà nước cần bảo hộ, đầu tư hoạt động xuất bản, loại sách có giá trị cao khó tiêu thụ thị trường, hỗ trợ việc xuất phát hành sách cho miền núi, vùng sâu, vùng xa, cho dân tộc người nước Nhà nước cần có sách đầu tư cho việc xuất di sản văn hóa tinh thần dân tộc, cơng trình khoa học bản, giữ gìn sở tư tưởng cách mạng… Trong sách Nhà nước hoạt động xuất bản, cần trọng sách sau: + Chính sách đầu tư: Bao gồm việc cấp vốn, đặt hàng Nhà nước, trợ giá cho khâu hoạt động xuất hệ thống thư viện + Chính sách thuế: Gồm khâu xuất bản, thuế loại vật tư phục vụ xuất bản, thuế xuất nhập loại xuất phẩm vật tư, thiết bị xuất bản, thuế lợi tức, thuế giá trị gia tăng… + Chính sách giá cả: Điều tiết giá sách, giá vật tư cho xuất bản, giá thuê đất… Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất + Ngồi sách tài – ngân hàng, chế độ nhuận bút, chế độ lương – thưởng cho ngành xuất có tác dụng quan trọng đến hoạt động xuất thị trường sách - Việc quản lý Nhà nước hoạt động xuất thể việc bảo hộ quyền tác giả, tác phẩm, quy hoạch cán bộ, quản lý việc chép in ấn, xuất phẩm… - Tổ chức hoạt động tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học, nghiệp vụ xuất Muốn xây dựng chiến lược xuất đắn, xây dựng sách, chế độ phù hợp, Nhà nước phải dựa kết nghiên cứu khoa học lý luận, nghiệp vụ xuất bản, vậy, cần chăm lo xây dựng phát triển trung tâm nghiên cứu khoa học xuất - Chăm lo việc đào tạo bồi dưỡng cán xuất Hoạt động xuất phát triển mạnh mẽ hướng nhờ đội ngũ cán có trình độ khoa học có tay nghề cao Do vậy, quy hoạch đào tạo bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ cán xuất việc thiếu quản lý Nhà nước xuất 1.2.2 Chức quản lý Nhà nước hoạt động xuất Thực công đổi nhằm đẩy nhanh phát triển đất nước, Đảng ta chủ trường thực quán lâu dài sách phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo chế thị trường, có quản lý nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa Xây dựng kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa mơ hình kinh tế tổng qt đất nước năm đầu kỷ XXI mà Nghị Đại hội IX Đảng vạch Cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa điều tiết sở kinh tế, hoạt động sản xuất kinh doanh đất nước Xuất Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất hoạt động văn hóa có kinh doanh Các đơn vị xuất phải tuân theo điều tiết chế thị trường có định hướng Nhà nước Điều có nghĩa đơn vị xuất phải hoạt động đơn vị kinh tế tự chủ, hạch toán kinh doanh độc lập Nhà nước chủ thể quản lý vĩ mơ tồn kinh tế, tác động gián tiếp đến sản xuất kinh doanh sở kinh tế Giám đốc đơn vị kinh tế chủ thể quản lý sản xuất kinh doanh sở, chủ động tổ chức sản xuất kinh doanh có hiệu sở sách pháp luật Nhà nước Như vậy, chức quản lý nhà nước chức quản lý sản xuất kinh doanh đơn vị kinh tế phân định rõ ràng * Quản lý Nhà nước hoạt động xuất thể chức sau: - Xây dựng đạo thực chiến lược quy hoạch, kế hoạch, chế độ sách hoạt động xuất (như vốn, thuế, đầu tư, tài trợ) - Ban hành tổ chức thực văn quy phạm pháp luật xuất (Ban hành văn luật Quốc hội thông qua Chủ tịch nước ký; Nghị định Chính phủ; thơng tư Bộ; cấp Bộ văn hóa thơng tin quy chế: lưu chiểu xuất phẩm, liên doanh, liên kết, quản lý in, phát hành sách - Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ trị cho đội ngũ làm công tác xuất - Tổ chức quản lý công tác nghiên cứu khoa học ứng dụng tiến kỹ thuật công nghệ lĩnh vực khoa học - Tổ chức quản lý hợp tác quốc tế hoạt động xuất Quản lý hoạt động xuất cá nhân người Việt Nam nước người nước Việt Nam, người Việt Nam định cư ỏ nước hoạt động nước Tiểu luận Môn học: Quản lý Nhà nước xuất - Cấp, thu hồi giấy phép nhà xuất bản, giấy chấp nhận đăng ký kế hoạch xuất bản; giấy phép chấp hành xuất bản, tài liệu lưu hành nội không nhằm mục địch kinh doanh (đây tài liệu không bán) - Quản lý, kiểm tra, lưu chiểu xuất phẩm Cục xuất phải quản lý thẩm định, sau ngày cục xuất có ý kiến xuất lưu hành hay không lưu hành - Hướng dẫn tra, kiểm tra việc thực hoạt động xuất - Giải khiếu nại, tố cáo xử ký vi phạm pháp luật hoạt động xuất - Chỉ đạo công tác khen thưởng kỷ luật hoạt động xuất * Chức quản lý Nhà nước hoạt động xuất thể nhiệm vụ cấp - Quốc hội quan nhà nước cao có quyền lập pháp Quốc hội định, ban bố sửa đổi luật, pháp lệnh hoạt động xuất - Chính phủ thống quản lý nhà nước hoạt động xuất nước, bao gồm việc: trình dự án luật, pháp lệnh, ban hành Nghị định… hoạt động xuất bản; định quy hoạch, kế hoạch phát triển nghiệp xuất bản, sách đầu tư, tài trợ, hợp tác nước ngoài; ban hành định quản lý nhà nước sách khác xuất bản, in, phát hành theo thẩm quyền quy định luật tổ chức phủ - Bộ Văn hóa – Thơng tin quan phủ thực việc quản lý nhà nước xuất nước, có chức sau: + Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển nghiệp xuất dài hạn hàng năm Quản lý việc thực kế hoạch xuất bản, thực việc bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác xuất Tiểu luận 10 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất Về mơ hình hoạt động: nhà xuất nước ta hoạt động theo nhiều mơ hình khác Nhà nước quan chủ quản quy định Trong tổng số 60 nhà xuất bản, có 27 đơn vị hoạt động theo loại hình doanh nghiệp, đó, nhà xuất chuyển đổi sang loại hình cơng ty trách nhiệm hữu hạn thành viên 100% vốn nhà nước; 33 nhà xuất tổ chức hoạt động theo loại hình nghiệp, đó, 10 nhà xuất đơn vị nghiệp tự bảo đảm phần kinh phí, 23 nhà xuất đơn vị nghiệp tự trang trải 100% kinh phí Hiện nay, chuyển đổi xếp lại doanh nghiệp nhà nước, số nhà xuất chuyển sang mô hình tổ chức khơng thuộc phạm vi điều chỉnh Luật Xuất Công ty mẹ - Công ty (Nhà Xuất Giáo dục) Theo lộ trình thực Luật Doanh nghiệp Chính phủ, nhà xuất thuộc loại hình doanh nghiệp chuyển đổi sang công ty TNHH thành viên 100% vốn Nhà nước Tuy nhiên, mơ hình tổ chức nhà xuất vướng mắc hạn chế đầu tư phát triển nhà xuất tồn ngành Việc chuyển đổi sang mơ hình tổ chức nằm phạm vi điều chỉnh Luật Xuất tạo bất cập việc thực tơn mục đích hoạt động xuất bản, đạo quan chủ quản việc bổ nhiệm chức danh Giám đốc, Tổng biên tập Khi chuyển đổi sang loại hình Cơng ty TNHH thành viên 100% vốn nhà nước, nhà xuất phải đặt hiệu kinh tế lên hiệu trị, xã hội Hệ thống tổ chức ngành xuất chưa quy vào đầu mối tập trung, dàn mỏng theo ngành, địa phương Mơ hình tổ chức hoạt động nhà xuất không thống Do mơ hình tổ chức khác nhau, nhà xuất đầu tư nguồn lực khác nhau, đồng thời thực nghĩa vụ Nhà nước khác Điều dẫn đến nhiều quan niệm đạo, quản lý khác gây khó khăn cho nhà Tiểu luận 14 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất xuất Một số quan quản lý nhà nước tài chính, ngân hàng… nhìn nhận nhà xuất đơn vị kinh tế đơn Nhiều quan chủ quản “khoán trắng” cho nhà xuất từ nội dung đến hiệu kinh tế, xã hội, làm cho nhiều nhà xuất phải bươn trải, “phá rào” để tồn Phương hướng hoạt động số nhà xuất chưa có đổi theo hướng nhà xuát vươn lên làm chủ thị trường sách mình, cịn tượng quan lieu, ỷ lại; tình trạng bị động, “ăn đong” thảo cịn phổ biến Cịn nhà xuất nắm vững nhu cầu bạn đọc, chủ động tổ chức xây dựng thảo, đáp ứng nhu cầu đa dạng bạn đọc nước vươn chiếm lĩnh thị trường nước Về sở vật chất: nay, có số nhà xuất lớn có q trình hoạt động lâu năm Nhà nước đầu tư tương đối toàn diện nên trụ sở làm việc khang trang Còn lại, trụ sở nhà xuất khơng có nguồn kinh phí sửa chữa xuống cấp trầm trọng Có nhiều nhà xuất khơng có trụ sở phải thuê dùng chung trụ sở với quan chủ quản Theo số liệu tổng hợp, 60 nhà xuất 22 nhà xuất có trụ sở bảo đảm điều kiện hoạt động; 20 nhà xuất khơng có trụ sở riêng phải th địa điểm với quan chủ quản; 18 nhà xuất có trụ sở riêng sở vật chất xuống cấp nghiêm trọng khơng có điều kiện để mở rộng phát triển Phương tiện làm việc nhiều nhà xuất bản, đặc biệt nhà xuất Nhà nước vừa thiếu vừa lạc hậu, đó, việc ứng dụng cơng nghệ làm sách đại cịn hạn chế Trong đó, nhiều nhà sách tư nhân thành thạo đạt hiệu cao nhờ nắm vững công nghệ thông tin biên tập quản lý Hệ thống sở in nước ta hoạt động theo mơ hình: + Các doanh nghiệp in Nhà nước Tiểu luận 15 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất + Các sở in nội + Cơ sở in phụ thuộc doanh nghiệp nhà nước + Các sở in thủ công tư nhân, tập thể Việc hoạt động theo mơ hình gây nhiều bất cập cho việc quản lý phát triển ngành Một số sở in nội tham gia kinh doanh lại khơng đóng thuế đầy đủ tạo cạnh tranh khơng bình đẳng sở in Đồng thời diễn tượng trá hình, đăng ký đường thực nẻo, lợi dụng kẽ hở pháp luật để kinh doanh thu lợi khơng đáng Ngành phát hành sách Nhà nước làm chủ sở hữu phân bố nước theo đơn vị hành cấp tỉnh, song tồn hai hệ thống phát hành thuộc ngành văn hóa – thông tin ngành giáo dục Việc tồn nhiều mơ hình tổ chức nhiều hệ thống kinh doanh ngành hàng, địa bàn, gây khơng khó khăn, phức tạp cho cơng tác quản lý, đạo nhà nước, ảnh hưởng đến phục vụ kinh doanh đơn vị Hoạt động xuất chế thị trường bị chi phối mạnh mẽ, số nhà xuất đôi lúc chạy theo lợi nhuận đơn Chúng ta lỏng lẻo khâu duyệt nội dung, cấp giấy phép xuất bản… Nhiều nhà xuất khơng kiểm sốt xuất phẩm gây nên tình trạng lộn xộn thị trường xuất Về vốn hoạt động: nay, vốn cho hoạt động vấn đề khó khăn hầu hết nhà xuất Thiếu vốn dẫn đến hạn chế lực hoạt động nhà xuất bản, thu nhập cán công nhân viên thấp Nhiều nhà xuất phải tìm lối cách mở rộng liên kết xuất để huy động nhiều nguồn lực xã hội Tuy nhiên, việc mở rộng liên kết xuất nảy sinh nhiều vấn đề bất cập, vấn đề thực quy trình xuất bản, kiểm soát nội dung số lượng in Tiểu luận 16 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất Theo quy định Luật Xuất bản, quan chủ quản phải cấp vốn ban đầu đảm bảo điều kiện cần thiết để nhà xuất hoạt động, thực tế, có quan chủ quản vận dụng chế hỗ trợ có hiệu cho nhà xuất bản, hầu hết nhà xuất phải tự bươn trải, nhiều nhà xuất thời gian dài khơng đủ vốn để hoạt động Thậm chí, số nhà xuất từ thành lập đến không cấp đồng vốn cho hoạt động Nhà xuất Đại học Huế, Tôn giáo, Sân khấu… Việc không cấp đủ vốn không đầu tư cho nhà xuất chủ yếu vướng mắc quy định Luật Xuất Luật Ngân sách Vì nhà xuất doanh nghiệp nên quan chủ quản không đầu tư đề nghị cấp vốn từ Ngân sách nhà nước cho nhà xuất Đối với nhà xuất hoạt động theo mơ hình đơn vị nghiệp quan chủ quản lại hội, đồn thể quan hành chính, quan quản lý Nhà nước, đó, việc cấp vốn cho nhà xuất từ nguồn Ngân sách thực theo quy định Tổng số vốn toàn ngành Xuất tính đến cuối năm 2009 có 392,530 tỷ đồng, đó: vốn cố định 245,182 tỷ đồng, vốn lưu động 25,075 tỷ đồng, vốn bổ sung từ lợi nhuận 45,750 tỷ đồng, vốn vay 43,424 tỷ đồng, nguồn vốn khác 33,099 tỷ đồng Qua số liệu ta thấy, nguồn vốn cho hoạt động xuất nhỏ bé so với ngành khác, chất lượng hoạt động nhà xuất khó có điều kiện nâng cao, chí cịn sa sút Về nguồn nhân lực: lao động tồn ngành tính đến cuối năm 2009 có 5.497 người, số có trình độ đại học 306 người, trình độ đại học 2.162 người; số lượng biên tập viên 1.233 người gồm 215 người trình độ đại học, 1018 người trình độ đại học Mặc du, tỷ lệ cán có cấp đại học đại học cao đội ngũ biên tập viên thiếu yếu chun mơn nghiệp vụ, trình độ lý luận, thiếu biên tập Tiểu luận 17 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất viên đầu đàn có thực lực, giàu kinh nghiệm Để bảo đảm chất lượng sách xuất nhiều, nhà xuất phải mở rộng mạng lưới cộng tác viên nhà khoa học chuyên ngành, biên tập viên nghỉ hưu Về hiệu hoạt động: năm 2007 2008, số đầu sách nhà xuất tăng hiệu kinh tế toàn Ngành suy giảm đáng kể Năm 2007, có nhà xuất lỗ, gần 10 nhà xuất lãi từ triệu đến 20 triệu đồng Năm 2008, số nhà xuất hiệu tăng thêm, toàn ngành lãi 45 tỷ đồng, riêng Nhà xuất Giáo dục lãi 25 tỷ đồng Năm 2009, nhà xuất khó khăn tác động khủng hoảng kinh tế toàn cầu Thực tế có số nhà xuất có đầu tương đối ổn định tổ chức mạng lưới phát hành rộng rãi phạm vi nước nên có lãi Nhà xuất Giáo dục, Nhà xuất Kim Đồng, Nhà xuất Trẻ, Nhà xuất Bản đồ… Các nhà xuất khác sách bán chậm, lại bị chiếm dụng đồng vốn ỏi, đời sống người lao động khó khăn Một vấn đề khó khăn nan giải quan quản lý Nhà nước nạn ăn cắp quyền, “sách luộc”, “sách lậu”, “sách nhái”, sách in nối bản, tùy tiện, đẩy giá sách phát hành phí lên cao vô tội vạ - vấn đề nhức nhối, kéo dài làm lũng đoạn, thao túng thị trường sách Tình trạng kéo dài nhiều năm, cảnh báo từ lâu, đến chưa có cách chặn đứng nổi, chưa có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu Biên tập xuất khâu quan trọng, then chốt hoạt động xuất bản, khâu ngăn chặn, phát thảo, tài liệu có nội dung xa rời định hướng, tơn mục đích nhà xuất Do nhận thức trị phần cịn hạn chế, tính nhạy bén lực thẩm định thảo đội ngũ biên tập không đồng nên tạo sơ hở, thiếu sót xuất phẩm Tiểu luận 18 Mơn học: Quản lý Nhà nước xuất Ý thức chấp hành luật xuất quy định xuất phẩm chưa nghiêm, nhà xuất xây dựng kế hoạch đề tài không quỹ thảo, quan chủ quản đơn giản, xem nhẹ kế hoạch đề tài, nộp lưu chiểu chậm, có khơng nộp… không bị xử ký nghiêm minh Một số sách có nội dung thiếu lành mạnh bày bán thị trường Cịn có tượng sách có cấp phép thực hiện, nhà xuất in xong, phát hành phát nội dung có vấn đề, cần thu lại để ngăn chặn hậu Đây thách đố lớn công tác thẩm định, kiểm tra, xử lý (nhất xuất phẩm phát hành tỉnh, chí phát hành nước ngồi mà Bộ Văn hóa – Thông tin giao cho cấp Sở địa phương tồn quyền giải bất cập, khơng thể thực Một số nhà xuất thiếu vốn, phải liên kết với tư nhân, số tư nhân làm sách lợi dụng sơ hở quản lý, móc nối với số nhà in để in nối bản, in lậu nêu trên, chí đưa vào nội dung không duyệt, trốn thuế, trốn nghĩa vụ với tác giả nhà xuất bản, bất chấp đạo lý pháp lý Đối với kẻ kinh doanh văn hóa mà thiếu văn hóa Tiểu luận 19 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất tiền đặt đạo lý pháp lý Việc liên kết với tư nhân, số nhà xuất có học cay đắng Vấn đề không mới, “chuyện thường ngày huyện”, biết phải nói lại, tượng tiêu cực phổ biến nay, tiếp tục tác hại trực tiếp đến nhà xuất bản, công ty phát hành công ty sách tư nhân làm ăn chân chính, cịn ngang nhiên thách thức quản lý Nhà nước Hệ thống văn pháp quy luật xuất chưa chặt chẽ, việc xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân khâu xuất chưa cụ thể rõ rang Các khung hình phạt xử lý sai phạm cịn q nhẹ, chưa có tính răn đe Sự thống phối hợp quan quản lý xuất (Cục xuất quan chủ quản nhà xuất bản) chưa quán việc xử lý vị phạm nhà xuất bản, thiếu cương quyết, kéo dài Một số văn thiếu đồng bộ, không mang tinh khả thi Một số định Thanh tra Bộ lửng lơ, dừng lại mức phạt tiền nhẹ (xử lý vi phạm hành chính), có tình tiết tăng nặng mà không kèm them mức tịch thu, thu hồi, tiêu hủy, việc xử lý chưa mức, thiếu thuyết phục; quan quản lý nhà nước bị đặt vào tình tiến thối lưỡng nan Nhiều vụ việc xử rồi, đương không thực qua êm, có án chồng án, chế tài khơng rõ rang, có lúc có nơi người vi phạm khơng sợ pháp luật, cịn có phối hợp – ngồi cách tinh vi nên không xem xét xử lý minh bạch Băn khoăn không nhỏ số nhà xuất số địa phương việc phân phối, quản lý, kiểm tra nguồn tài trợ Nhà nước cho địa phương không thông báo cụ thể Vì vậy, khó có điều kiện đầu tư cho cơng trình lớn, khơng mang tính kinh doanh túy Tiểu luận 20 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất Cơng tác quy hoạch cịn manh mún, không đặt tổng thể chung Thị trường cạnh tranh hội nhập quốc tế thách thức lớn nhà xuất nói riêng ngành xuất nói chung Sách nước ta chưa mang tính quốc tế cao, sách điện tử chưa nhiều Quá trình đổi mới, hội nhập nhiều thách thức đặt cho ngành 2.2 Giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước hoạt động xuất Xuất phát từ thực trạng từ vấn đề đặt ra, đặc biệt đòi hỏi nâng cao phẩm chất đạo đức, lực cán bộ, công chức làm công tác xuất bản, cần phải đưa giải pháp tích cực để khắc phục thực trạng nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước hoạt động xuất - Thống nhận thức quản lý xuất (Xuất lĩnh vực hoạt động đặc thù mang tính văn hóa – kinh tế, mà văn hóa la chủ yếu, mục tiêu chung Sản phẩm xuất sản phẩm đặc thù) Chúng ta cần có văn pháp luật phải bao quát toàn bộ, dễ hiểu, dễ vận dụng để giúp người có nhận thức chung đặc điểm xuất việc quản lý thị trường đặc thù - Luật xuất cần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp tình hình mới, điều khoản sửa đổi văn luật luật cần phải ngày phù hợp đáp ứng nhiệm vụ giai đoạn nay, cho việc quản lý pháp luật vừa đảm bảo chặt chẽ, vừa tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động xuất phát triển, áp dụng lâu dài Diễn biến thực tế hoạt động xuất nảy sinh vấn đề mà trình làm luật chưa lường định hết Vì song song với việc nghiêm chỉnh thực quy định pháp luật cần phải thường Tiểu luận 21 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất xuyên nghiên cứu sửa đổi bổ sung ban hành văn cần thiết nội dung quan trọng q trình hồn thiện luật pháp Cũng cần tham khảo luật xuất nước cho cán thực tế, học tập, tham quan nước bạn - Cần ban hành quy chế chức năng, nhiệm vụ quan chức Đảng Chính phủ từ Trung ương đến địa phương để tăng cường lãnh đạo Đảng, vai trò quản lý Nhà nước hoạt động xuất Cần ban hành đồng văn pháp luật, sách nhuận bút, giá sách, thuế, lương cán Ban hành đồng văn phải phù hợp với thực tế ngành có liên quan - Xác định chức quản lý Nhà nước hoạt động xuất Phân cấp quản lý rõ rang biện pháp hữu hiệu ngành phát triển lành mạnh Theo đó, quan chủ quản đạo định hướng đề tài theo chức nhiệm vụ quan xuất Các quan xuất giao quyền quản lý chịu trách nhiệm trước pháp luật toàn hoạt động sản xuất - Nhà nước cần đề biện pháp quản lý tư nhân hợp lý Không nên tạo điều kiện cho tư nhân “núp bóng”; cần xác định giới hạn tham gia Nhà nước tư nhân sở tồn phát triển - Cần tăng cường tra liên ngành để kiểm tra, kiểm soát thường xuyên việc thực quy định xuất bản, in, phát hành quan xuất bản, sở in phát hành nhằm ngăn chặn tình trạng in lậu, in sai số lượng; chấm dứt tình trạng in sách dịch, băng đĩa có nội dung không lành mạnh Để làm tốt công tác cần phối hợp với quan có liên quan như: cục xuất bản, công an, hải quan, Bộ Văn hóa… - Phải xử phạt biện pháp mạnh xử phạt kinh tế mức cao lợi nhuận thu làm ăn phi pháp bù đắp tiền Tiểu luận 22 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất phạt xử phạt có án theo luật định Cần có biện pháp chấn chỉnh kịp thời tình trạng bng lỏng quản lý để tư nhân thao túng xuất bản, đồng thời phải có quy chế, quy định nhằm tranh thủ sử dụng mạng lưới phát hành Đổi chế quản lý hệ thống phát hành sách, báo nhằm đảm bảo sách, báo đến với người đọc miền đất nước, đồng thời tăng cường đạo, quản lý công tác xuất nhập ấn phẩm - Tổ chức hội nghị chuyên đề để xem xét, nghiên cứu tìm lối cho vấn đề cấp bách Chú trọng cơng tác quy hoạch tồn ngành phạm vi nước, phù hợp với địa phương - Yếu tố người quan trọng nhất, nới đào tạo người có chun mơn vững vàng, có lĩnh trị tốt, kết hợp hài hịa kinh tế với khoa học kỹ thuật, văn hóa – trị; ý cơng tác tổ chức, nhân sự; quan chủ quản nhà xuất có kết tốt, chia sẻ trách nhiệm xây dựng củng cố, nơi sai phạm, làm việc có hiệu cao Vì vậy, cần quy hoạch đào tạo đội ngũ xuất bản, cán ngành cần khơng ngừng nâng cao trình độ lý luận, nghiệp vụ; rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất, lối sống đảm bảo đủ đức, tài để hoàn thành nhiệm vụ mình, góp phần đắc lực đưa nghiệp xuất phát triển hướng - Cần phát huy vai trò Hội xuất bản, Chi hội địa phương việc trao đổi nâng cao nghiệp vụ, tham gia quản lý, việc bảo vệ quan tâm đến đời sống vật chất tinh thần cho cán bộ, cơng chức ngành Ngồi ra, cần thành lập nhà xuất điện tử, mở rộng hệ thống thư viện Chú ý nguồn tài trợ cho xuất định hướng phát triển toàn ngành Sau 25 năm đổi mới, nghiệp phát triển kinh tế - trị - xã hội nước ta đạt nhiều thành tựu Hoạt động thơng tin – báo chí Tiểu luận 23 Mơn học: Quản lý Nhà nước xuất – xuât địi hỏi tương xứng với nó, máy quản lý nhà nước đủ mạnh, đủ lực để xây dựng, phát triển hoạt động báo chí – xuất định hướng, đáp ứng nhu cầu ngày tăng dân cư sản phẩm báo chí – xuất C KẾT LUẬN Tiểu luận 24 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất Hoạt động xuất vừa hoạt động văn hoá, tư tưởng, vừa hoạt động sản xuất vật chất Nó kết lao động sáng tạo người, phương tiện quan trọng phản ánh đời sống tinh thần, mặt văn hoá dân tộc thời đại Mặt khác, từ xã hội loài người phân chia thành giai cấp xuất khơng đóng vai trị phản ánh đời sống tinh thần vật chất người mà cịn mang tính giai cấp ngày rõ rệt, nguồn lực vũ khí sắc bén đấu tranh giai cấp Ngành xuất vượt qua thử thách ban đầu thời kỳ chuyển đổi chế, có bước tăng trưởng đáng mừng, có dấu hiệu báo động tụt hậu so với nước khu vực giới Thực nhiệm vụ đất nước mà Nghị Đại hội Đảng cộng sản Việt nam đề ra, toàn ngành xuất phải tiếp tục đổi hoạt động, đổi cấu tổ chức để đảm nhận trọng trách xã hội Việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước lĩnh vực xuất (bao gồm in phát hành) yêu cầu khách quan cấp bách, có tăng cường quản lý định hướng Nhà nước giữ mục tiêu Chỉ thị 22 Bộ Chính trị nêu cơng tác báo chí – xuất bản, khơng để số người làm ăn bất chính, lợi dụng sơ hở quản lý để thao túng thị trường Việc tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước nhằm bảo vệ lợi ích đáng bạn đọc, ngành Nhà nước Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước hoạt động xuất nhiệm vụ để đưa nghiệp ngành không ngừng phát triển Chúng ta hy vọng tin tường ngành xuất ngày phát triển vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi nhân dân, đất nước, Tiểu luận 25 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất thời đại, xứng đáng quan ngôn luận Đảng, Nhà nước tổ chức trị - xã hội Do nhận thức thời gian hạn chế, tiểu luận em chắn nhiều điểm chưa mong muốn Kính mong thầy bạn góp ý, để em có thêm kiến thức rút kinh nghiệm lần làm sau Em xin chân thành cảm ơn! Tiểu luận 26 Môn học: Quản lý Nhà nước xuất D TÀI LIỆU THAM KHẢO PGS, TS Trần Văn Hải, Vài suy nghĩ vấn đề thương mại hóa hoạt động xuất sách (bài báo khoa học, 1998) Cục Xuất - Bộ Văn hóa Thơng tin (1998), Hoạt động xuất chế thị trường, Kỷ yếu hội thảo khoa học Phân viện Báo chí Tuyên truyền – Khoa Xuất (2002), Tổ chức kinh tế hoạt động xuất bản, Hà Nội Học viện Báo chí Tuyên truyền – Khoa Xuất bản, PGS, TS Trần Văn Hải (chủ biên) Lý luận nghiệp vụ xuất bản, tập một, NXB Văn hóa – Thơng tin Hồng Phê (chủ biên) (2003-in lần thứ 7), Từ điển tiếng Việt, NXB Từ điển Việt Nam, Hà Nội Cục xuất - Bộ Văn hóa Thơng tin (2000), Quy hoạch ngành xuất đến năm 2010, Hà Nội ThS Lê Thị Phúc (2008), Sự phát triển công nghệ in lịch sử xuất sách giới, NXB Văn hóa – Thơng tin Tiểu luận 27 Mơn học: Quản lý Nhà nước xuất MỤC LỤC A MỞ ĐẦU………………………………………………………… 1 Lý chọn đề tài………………………………………………… Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu…………………………………2 Đối tượng phạm vi nghiên cứu………………………………….3 Phương pháp nghiên cứu………………………………………… Kết cấu…………………………………………………………… B NỘI DUNG……………………………………………………… Chương 1: Vai trò, chức quản lý Nhà nước xuất bản……… 1.1 Thế quản lý nhà nước hoạt động xuất bản? .4 1.2 Vai trò chức quản lý nhà nước xuất bản………… 1.2.1 Vai trò quản lý Nhà nước hoạt động xuất bản……….6 1.2.2 Chức quản lý Nhà nước hoạt động xuất bản……….8 Chương 2: Những giải pháp cần tăng cường quản lý Nhà nước hoạt động xuất bản…………………… 13 2.1 Thực trạng hoạt động xuất nước ta nay…………… 13 2.2 Giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước hoạt động xuất bản…………………………………………….21 C KẾT LUẬN………………………………………………………25 D TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………… 27 Tiểu luận 28 ... nghiệp nên quan chủ quản không đầu tư đề nghị cấp vốn từ Ngân sách nhà nước cho nhà xuất Đối với nhà xuất hoạt động theo mơ hình đơn vị nghiệp quan chủ quản lại hội, đồn thể quan hành chính, quan quản... cứu sửa đổi bổ sung ban hành văn cần thiết nội dung quan trọng q trình hồn thiện luật pháp Cũng cần tham khảo luật xuất nước cho cán thực tế, học tập, tham quan nước bạn - Cần ban hành quy chế chức... thẩm quyền theo quy định Chính phủ - Sở Văn hóa – Thơng tin quan chun mơn thuộc Ủy ban nhân dân địa phương, chịu trách nhiệm trước Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực việc