BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH THỊ HIẾU HIỀN PHỊNG NGỪA RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH THỊ HIẾU HIỀN PHỊNG NGỪA RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài - Ngân hàng Mã số: 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.THÁI THANH HÀ THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019 LỜI CAM ĐOAN Luận văn cơng trình nghiên cứu cá nhân tơi, thực hướng dẫn khoa học PGS.TS Thái Thanh Hà Các số liệu, kết luận nghiên cứu trình bày luận văn hồn tồn trung thực Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm lời cam đoan Thừa Thiên Huế, ngày tháng Học viên Đinh Thị Hiếu Hiền năm 2019 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS.Thái Thanh Hà tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, góp ý cho tơi q trình nghiên cứu hồn thành luận văn thạc sĩ Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy giáo Học viện Hành quốc gia tạo điều kiện, giúp đỡ tận tình truyền đạt kiến thức cho tơi q trình học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn thạc sĩ Tơi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, lãnh đạo cán Phòng Giao dịch khách hàng – Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế tạo điều kiện giúp đỡ tơi q trình học tập thu thập số liệu để nghiên cứu hoàn thành luận văn thạc sĩ Tơi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp quan tâm, giúp đỡ tơi q trình học tập, nghiên cứu hồn thành luận văn Học viên Đinh Thị Hiếu Hiền MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục viết tắt Danh mục sơ đồ, bảng biểu biểu đồ PHẦN MỞ ĐẦU Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT VÀ RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNGTIỂN MẶT CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan tốn khơng dùng tiền mặt 1.1.1 Khái niệm tốn khơng dùng tiền mặt 1.1.2.Đặc điểm tốn khơng dùng tiền mặt 1.1.3.Ngun tắc tốn khơng dùng tiền mặt 1.1.4.Các chủ thể tham gia tốn khơng dùng tiền mặt 1.1.5.Vai trị tốn khơng dùng tiền mặt 1.1.6.Các hình thức tốn khơng dùng tiền mặt 12 1.1.7.Các nhân tố ảnh hưởng đến toán không dùng tiền mặt 22 1.2.Tổng quan rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt 26 1.2.1.Khái niệm rủi ro quản trị rủi ro 26 1.2.2 Những rủi ro phát sinh tốn khơng dùng tiền mặt 27 1.2.3 Sự cần thiết phòng ngừa rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt 30 1.3 Kinh nghiệm phòng ngừa rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt số quốc gia học cho Việt Nam 31 1.3.1 Kinh nghiệm phòng ngừa rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt số quốc gia 31 1.3.2 Bài học cho Việt Nam 33 Tóm tắt chương 34 Chương THỰC TRẠNG CƠNG TÁC PHỊNG NGỪA RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ 35 2.1 Giới thiệu Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thừa Thiên Huế 35 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 35 2.1.2 Cơ cấu hoạt động, tổ chức Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thừa Thiên Huế 37 2.2 Tình hình kinh doanh hình thức tốn khơng dùng tiền mặt Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế 41 2.2.1 Tình hình kinh doanh chung tốn khơng dùng tiền mặt 41 2.2.2 Đối với hình thức tốn khơng dùng tiền mặt mà Ngân hàng trung gian toán, thực thay mặt khách hàng 46 2.2.3 Đối với hình thức tốn khơng dùng tiền mặt khách hàng chủ động toán 53 2.3 Đánh giá rủi ro gặp thực tốn không dùng tiền mặt Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư phát triển Việt Nam - CN Thừa Thiên Huế 58 2.3.1 Đối với lệnh toán Séc, Ủy nhiệm chi, Ủy nhiệm thu, Thư bảo lãnh 58 2.3.2 Đối với toán thẻ ứng dụng toán 63 2.4 Hậu rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt 67 2.5 Cơng tác kiểm sốt, ngăn ngừa rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Thừa Thiên Huế 68 2.5.1 Đối với toán chứng từ giấy (Séc, Ủy nhiệm thu, Ủy nhiệm chi, Thư tín dụng) 68 2.5.2 Đối với hình thức toán khách hàng chủ động thực (Thẻ, ứng dụng toán) 69 2.5.3 Thực kiểm soát nội định kỳ 70 2.6 Một số hạn chế tồn thực cơng tác kiểm sốt rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Viêt Nam Chi nhánh Thừa Thiên Huế 73 Tóm tắt chương 76 Chương GIẢI PHÁP CHO CƠNG TÁC PHỊNG NGỪA RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ 77 3.1 Phương hướng 77 3.2 Một số giải pháp cho cơng tác phịng ngừa rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt 79 3.2.1 Nhóm giải pháp chung 79 3.2.2 Nhóm giải pháp riêng cho cơng tác phịng ngừa rủi ro hình thức tốn khơng dùng tiền mặt 81 3.3 Một số kiến nghị 85 3.3.1 Đối với Chính phủ 85 3.3.2.Đối với Ngân hàng Nhà nước 86 3.3.3 Đối với Hội sở chínhNgân hàng thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam 87 Tóm tắt chương 89 KẾT LUẬN 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Ký hiệu Nội dung ATM Máy rút tiền tự động BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NSNN Ngân sách Nhà nước PGD Phòng giao dịch POS Điểm chấp nhận toán thẻ TCKT Tổ chức kinh tế TTKDTM Thanh tốn khơng dùng tiền mặt UNC Ủy nhiệm chi UNT Ủy nhiệm thu DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ Sơ đồ máy tổ chức BIDV Thừa Thiên Huế 38 Bảng 2.1 Báo cáo kết kinh doanh dịch vụ tốn khơng dùng tiền mặt Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015-2018 41 Bảng 2.2 Doanh số dịch vụ tốn khơng dùng tiền mặt BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015-2018 43 Bảng 2.3 Số lượng máy ATM, POS địa bàn hoạt động 44 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - CN Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015- 2018 44 Bảng 2.4 Tổng hợp số tiêu kinh doanh theo loại thẻ BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015–2018 47 Bảng 2.5 Hệ thống tiêu đo lường rủi ro toán không dùng tiền mặt BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015-2018 73 Bảng 2.6 Dự báo hệ thống tiêu đánh giá rủi ro TTKDTM BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2019-2020 75 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 Doanh số chuyển tiền nước nội tệ ngoại tệ BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015- 2018 51 Biểu đồ 2.2 Doanh số dịch vụ toán trực tuyến BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015-2018 54 Biểu đồ 2.3 Tỷ trọng dịch vụ toán trực tuyến BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015-2018 57 dịch khối lượng giao dịch, có bất thường liên hệ đơn vị ủy quyền giao dịch kiểm sốt thơng tin người đại diện Ngay quầy giao dịch, khách hàng mở thẻ lần đầu, giao dịch viên phải yêu cầu khách hàng đổi mật khẩu, khuyến nghị khách hàng không ghi nhớ mật sẵn thiết bị điện tử, mà thao tác nhập mật lần giao dịch để tránh việc làm rơi, mất, thất lạc thiết bị điện tử đối tượng khác dễ dàng đánh cắp thơng tin giao dịch giả nhằm rút tiền chủ thẻ, chủ tài khoản 3.2.1.2.Nhóm giải pháp cho dự phịng rủi ro BIDV Thừa Thiên Huế cần trích lập quỹ dự phịng rủi ro khơng cho khoản tín dụng mà cịn cho sản phẩm thẻ toán, giao dịch TTKDTM khác với mức dự phòng hợp lý Khi mà TTKDTM ngày phát triển với quy mô lớn diện rộng rủi ro xảy đến lại nhiều mức độ nghiêm trọng Vì vậy, BIDV cần có sách xây dựng trích lập dự phịng cho vừa đảm bảo xử lý rủi ro, vừa tránh gây lãng phí cho nguồn tiền dự phịng Phát triển thêm dịch vụ bảo hiểm cho sản phẩm thẻ cách để bảo hiểm rủi ro, khơng bảo hiểm cho phía chi nhánh mà cịn cách để khách hàng yên tâm sử dụng thẻ tốn có rủi ro xảy Bảo hiểm rủi ro để chuyển giao rủi ro cho bên trung gian khác 3.2.2 Nhóm giải pháp riêng cho cơng tác phịng ngừa rủi ro hình thức tốn khơng dùng tiền mặt 3.2.2.1 Giải pháp đảm bảo an toàn bảo mật dịch vụ ngân hàng điện tử Để đảm bảo an toàn cho hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) cung cấp dịch vụ ngân hàng, NHNN thường xuyên, liên tục rà soát, ban hành sửa đổi nhiều văn quy phạm pháp luật hướng dẫn 81 TCTD việc triển khai dịch vụ ngân hàng điện tử đảm bảo an toàn bảo mật, cụ thể như: Thông tư số 35/2016/TT-NHNN ngày 29/12/2016 quy định an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ ngân hàng Internet; Thông tư số 31/2015/TT-NHNN ngày 28/12/2015 quy định đảm bảo an toàn, bảo mật hệ thống CNTT hoạt động ngân hàng; Thông tư số 47/2014/TT-NHNN ngày 31/12/2014 quy định yêu cầu kỹ thuật an toàn bảo mật trang thiết bị phục vụ toán thẻ ngân hàng; Chỉ thị 03/CT-NHNN ngày 10/01/2017 Thống đốc NHNN việc tăng cường đảm bảo an ninh, an tồn tốn điện tử toán thẻ; Quyết định số 630/QĐ-NHNN ngày 31/03/2017 Thống đốc NHNN ban hành kế hoạch áp dụng giải pháp an toàn bảo mật toán trực tuyến toán thẻ ngân hàng NHNN đầu mối thường xuyên tiếp nhận cảnh báo lỗ hổng bảo mật, nguy an toàn CNTT từ đơn vị, đối tác cảnh báo đơn vị ngành kịp thời phòng tránh, khơng để xảy tượng an tồn Song song với việc ban hành văn quy phạm pháp luật, hàng năm NHNN tổ chức kiểm tra để phát hiện, khuyến nghị, chấn chỉnh kịp thời tồn hạn chế an ninh, bảo mật TCTD Những quy định, kế hoạch NHNN, văn đạo đă ban hành công tác kiểm tra, giám sát thời gian qua tạo hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, điều chỉnh hướng dẫn cho BIDV Thừa Thiên Huế hệ thống NHTM làm tốt công tác an ninh, an toàn cho hệ thống CNTT hoạt động ngân hàng Như vậy, sở hạ tầng công nghệ phục vụ TTKDTM, toán điện tử cần BIDV Thừa Thiên Huế tiếp tục trọng đầu tư, nâng cao chất lượng phát huy hiệu quả; cơng nghệ tốn tiên tiến, đại, 82 phục vụ tốt cho việc cung ứng ứng dụng dịch vụ, phương tiện TTKDTM mới, đại phục vụ thương mại điện tử phát triển BIDV Thừa Thiên Huế nên chủ động việc đầu tư, áp dụng nhiều giải pháp cơng nghệ tốn mới, đại, xác thực vân tay, sử dụng mã QR Code, mang lại tiện lợi an toàn giao dịch tốn điện tử; Hồn chỉnh quy trình nghiệp vụ tốn điều kiện 3.2.2.2 Giải pháp phịng ngừa rủi ro tốn thẻ BIDV Thừa Thiên Huế cần đảm bảo an ninh, an tồn hoạt động tốn thẻ đảm bảo quyền lợi khách hàng ngân hàng cách: Tiếp tục rà soát, tham mưu cho Hội sở nghiên cứu ban hành sửa đổi, bổ sung quy định nội đến toán thẻ an ninh, an toàn, bảo mật biện pháp xử lý hành vi vi phạm pháp luật lĩnh vực toán thẻ Đẩy mạnh hoạt động quản lý, giám sát loại hình, phương tiện, hệ thống Các cán chuyên trách quản lý rủi ro tăng cường tra, kiểm tra an tồn, bảo mật tốn thẻ để đánh giá, phát hiện, cảnh báo sớm rủi ro, xử lý kịp thời rủi ro xảy để không làm ảnh hưởng tới hoạt động khác chi nhánh Quán triệt, triển khai thực nghiêm túc văn NHNN pháp luật liên quan hoạt động toán thẻ Thường xuyên kiểm tra, rà soát, bổ sung hồn thiện quy trình nghiệp vụ, quy định nội an ninh, bảo mật hệ thống công nghệ thông tin nhằm hạn chế rủi ro tín dụng, rủi ro hoạt động; đồng thời phát sớm dấu hiệu gian lậncủa đối tượng để phòng ngừa đảm bảo quyền lợi cho khách hàng 83 Nghiên cứu bổ sung giải pháp, đạo phòng giao dịch chi nhánh tuân thủ đầy đủ, không bỏ qua bước quy trình nghiệp vụ tốn thẻ Quy trình nghiệp vụ tốn phải thể rõ vai trị, chức trách nhiệm khâu, công đoạn q trình thực giao dịch tốn Đặc biệt cần kiểm tra, rà sốt tồn ATM, POS (nhất rà soát đơn vị chấp nhận toán nhằm phòng ngừa, ngăn chặn hành vi gian lận đơn vị chấp nhận toán), tăng cường hệ thống đảm bảo an toàn, bảo mật cho giao dịch qua ATM, POS, giải pháp xác thực khách hàng giao dịch ATM để phòng, chống hành vi sử dụng thẻ giả Chủ động nghiên cứu áp dụng nguyên tắc, tiêu chuẩn quốc tế hệ thống toán an ninh, bảo mật hệ thống công nghệ thông tin chuẩn ISO 27001 cho hệ thống công nghệ thông tin, chuẩn PCI/DSS cho hệ thống tốn thẻ; cơng nghệ bảo mật đa nhân tố giao dịch ngân hàng để thay công nghệ bảo mật cũ khơng đảm bảo an tồn Nghiên cứu áp dụng tự thực đánh giá tuân thủ hạ tầng tốn theo Các ngun tắc sở hạ tầng thị trường tài Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS) Tổ chức Quốc tế Ủy ban Chứng khoán (IOSCO) ban hành BIDV Thừa Thiên Huế cần thường xuyên, kịp thời đưa cảnh báo, hướng dẫn, thông tin đầy đủ đến khách hàng để khách hàng nắm rõ loại rủi ro, thủ đoạn gian lận hoạt động toán thẻ cách sử dụng dịch vụ an toàn; khuyến cáo tới khách hàng gặp cố khách hàng cần bình tĩnh phối hợp với chi nhánh quan điều tra để giải theo quy định pháp luật, tránh gây tâm lý hoang mang lo sợ toán thẻ cho khách hàng 84 3.2.2.3 Giải pháp phòng ngừa rủi ro ủy nhiệm chi * Phòng ngừa rủi ro sử dụng fax để giao dịch ủy nhiệm chi Có thể dễ dàng nhận thấy việc giả mạo chữ ký dấu sử dụng fax để thực lệnh tốn trước có nên việc kiểm tra dấu chữ ký khơng hồn tồn xác Đây rủi ro hoạt động xảy ra, dẫn tới rủi ro tín dụng Để giảm bớt rủi ro chi nhánh BIDV Thừa Thiên Huế cần yêu cầu khách hàng fax ủy nhiệm chi cho ngân hàng phải gọi điện để thông báo cho ngân hàng trước, đồng thời sử dụng Hợp đồng chấp nhận toán fax Trong yêu cầu sử dụng giao dịch fax đồng thời ghi tên hai nhân viên thực lệnh fax Trên ủy nhiệm chi ghi tên người fax lệnh thời gian fax (ghi bút chì đến bổ sung lệnh nhân viên chi nhánh sau đối chiếu tẩy dấu chì đi) *Phịng ngừa rủi ro đạo đức nhân viên ngân hàng Để phòng ngừa rủi ro chi nhánh cần kiên kiểm tra kiểm sốt hoạt động nhân viên tín dụng, tất ủy nhiệm chi đề phải thông qua kiểm soát viên trước toán 3.3 Một số kiến nghị 3.3.1 Đối với Chính phủ Dịch vụ TTKDTM cịn gặp nhiều khó khăn để phát triển mạnh mẽ tồn diện kinh tế Khó khăn đến từ phía xã hội thân ngân hàng kìm hãm phát triển kênh toán qua ngân hàng Để hạn chế rủi ro phát sinh TTKDTM đòi hỏi nỗ lực khơng từ phía NHTM mà cịn phải có giúp đỡ, tạo điều kiện từ phía quan nhà nước Một số kiến nghị cụ thể: 85 - Tạo môi trường pháp lý chặt chẽ, ban hành đầy đủ hệ thống văn pháp lý để bảo vệ quyền lợi tổ chức cá nhân xảy rủi ro TTKDTM Hành lang pháp lý lĩnh vực TTKDTM chưa hồn thiện, văn pháp quy cịn chồng chéo, nội dung đơi chỗ cịn gây khó hiểu, đặc biệt vấn đề liên quan đến toán điện tử thương mại điện tử chưa đồng hồn thiện Vì vậy, Nhà nước cần xây dựng ban hành sở pháp lý đồng bộ, hồn chỉnh, phù hợp với thơng lệ quốc tế tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển dịch vụ TTKDTM Việc rà soát, bổ sung, chỉnh sửa chế, sách liên quan tới hoạt động TTKDTM giúp Chính phủ quản lý, vận hành, giám sát hoạt động TTKDTM đảm bảo an toàn, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - Nhà nước cần phối hợp với quan chức khác tổ chức cảnh sát quốc tế để kịp thời ngăn chặn hành vi lừa đảo quốc gia giới, phòng chống hoạt động gian lận TTKDTM - Tạo điều kiện để nâng cao sở vật chất hạ tầng kỹ thuật ngành Ngân hàng, trình độ khoa học kỹ thuật cơng nghệ cao rủi ro giảm thiểu 3.3.2.Đối với Ngân hàng Nhà nước Trong xu có nhiều ngân hàng thành lập tham gia vào thị trường kinh doanh đồng thời ngành ngân hàng ngày hội nhập với quốc tế, việc ban hành quy phạm pháp luật phòng ngừa rủi ro hoạt động TTKDTM cần thiết Để phát huy tính hiệu cao hệ thống hoạt động toán, phục vụ tốt nhu cầu toán kinh tế, giảm thiểu rủi ro TTKDTM, ngồi đề xuất kiến nghị với Chính phủ, số kiến nghị đưa NHTW, cụ thể: 86 - Tăng cường hợp tác nghiên cứu thu hút cơng nghệ nước ngồi, hợp tác với tổ chức tín dụng quốc tế để tiếp thu phương pháp phòng chống rủi ro, áp dụng vào thực tiễn ngân hàng nước cách có chọn lọc khoa học - Tạo điều kiện cho Ngân hàng thương mại giao lưu học hỏi kinh nghiệm phịng chống rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt quốc gia phát triển dịch vụ nước châu Âu, Mỹ, Singapore…để học tập phương pháp mà nước vận dụng, đánh giá rủi ro tiềm ẩn tương lai xảy đến ngân hàng thương mại khách hàng - Thành lập Ban phòng chống rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt để bảo vệ lợi ích cho khách hàng Ngân hàng thương mại Ban phịng chống rủi ro khơng bảo vệ lợi ích mà cịn phát huy vai trị cân hoạt động TTKDTM hệ thống liên ngân hàng Việt Nam 3.3.3 Đối với Hội sở chínhNgân hàng thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam Hội sở Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam Hà Nội quan quản lý trực tiếp Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam Chi nhánh Thừa Thiên Huế Để giúp đỡ chi nhánh ngày phát triển hoạt động kinh doanh nói chung phịng ngừa rủi ro dịch vụ TTKDTM nói riêng, số kiến nghị đề sau: - Hội sở cần tuân thủ đầy đủ nguyên tắc, quy phạm pháp luật quan, ban ngành, bộ, Chính phủ đề Khi có quy định mới, Hội sở cần kịp thời tuyên truyền, ban hành văn hướng dẫn chi tiết, cụ thể việc thực quy định vào hệ thống chi nhánh hệ thống TTKDTM 87 - Hội sở cần xây dựng nhóm chun gia hàng đầu phịng chống rủi ro mối nguy hại có ảnh hưởng trực tiếp tới kết kinh doanh uy tín ngân hàng Nhóm chun gia có trách nhiệm định kỳ đưa báo cáo phân tích hoạt động TTKDTM ngồi nước, xu hướng phát triển nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động TTKDTM - Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam với ngân hàng khác xây dựng hệ thống phòng ngừa rủi ro, ứng phó nhanh với thay đổi kinh tế vi mơ vĩ mơ ảnh hưởng trực tiếp tới kết hoạt động dịch vụ TTKDTM - Hội sở Ban giám sát hoạt động kinh doanh thường xuyên kiểm tra, giám sát hệ thống máy ATM, POS, nâng cao hạ tầng sở kỹ thuật, hỗ trợ cho chi nhánh mặt cơng nghệ Ngân hàng Thêm vào đó, thường xun cử nhân viên học hỏi trau dồi thêm kiến thức công nghệ cho ngân hàng Đầu tư nâng cao hệ thống bảo mật ứng dụng tốn cơng nghệ phát hành thẻ - Tiến hành lắp đặt hệ thống báo hiệu tự động có người lạ cài đặt tháo gỡ phận máy ATM - Hiện nay, thẻ tốn sử dụng khách hàng chưa ký tên lên mặt sau thẻ Hội sở nên điều chỉnh lại có chữ ký khách hàng mặt sau thẻ, thẻ chấp nhận toán - Thành lập Ban kiểm sốt chun mơn làm cơng tác phịng ngừa rủi ro để giảm thiểu tối đa rủi ro phát sinh TTKDTM 88 Tóm tắt chương Trên sở đánh giá thực trạng phòng ngừa rủi ro TTKDTM Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Thừa Thiên Huế Chương 2, Chương đưa phương hướng, nhóm giải pháp kiến nghị để cơng tác phịng ngừa rủi ro TTKDTM Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế hoàn thiện tương lai 89 KẾT LUẬN Quán triệt mục tiêu nghiên cứu, sở vận dụng tổng hợp phương pháp nghiên cứu khoa học, từ lý thuyết đến thực tiễn, đề tài “Phòng ngừa rủi ro tốn khơng dùng tiền mặt Ngân hàng thương mại cổ phẩn Đầu tư phát triển Việt Nam – chi nhánh Thừa Thiên Huế” tập trung giải số nội dung quan trọng sau: (1) Hệ thống hóa khái niệm liên quan đến TTKDTM rủi ro TTKDTM, vai trò nhân tố ảnh hưởng đến TTKDTM; (2) Phân tích đánh giá thực trạng phòng ngừa rủi ro TTKDTM Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam Chi nhánh Thừa Thiên Huế, từ nhận thấy thuận lợi, khó khăn thành cơng, hạn chế để có định hướng, giải pháp tăng cường cơng tác phịng ngừa rủi ro TTKDTM chi nhánh; (3) Đề xuất giải pháp nhằm góp phần hồn thiện cơng tác phịng ngừa rủi ro TTKDTM Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế Trên sở định dự báo hệ thống tiêu đánh giá rủi ro TTKDTM chi nhánh tới năm 2020, luận văn đề xuất số giải pháp kiến nghị nhằm góp phần phòng ngừa rủi ro TTKDTM Để thực thành cơng việc phịng ngừa rủi ro theo phương hướng nêu cần có hỗ trợ Chính phủ, NHNN cấp quản lý liên quan với nỗ lực thân chi nhánh Hiện nay, TTKDTM ngày trở nên phổ biến xu hướng tồn cầu Cho nên, cơng tác phịng ngừa rủi ro trở nên vơ cấp thiết Do đó, nghiên cứu đề tài việc làm có ý nghĩa thiết thực mặt lý luận thực tiễn.Đóng góp luận văn góp phần hồn thiện cơng tác phịng ngừa rủi ro TTKDTM Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Thừa Thiên Huế 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Bộ Tài (2008), Thông tư số 129/2008/TT-BTC Hướng dẫn thi hành số điều Luật thuế GTGT Chính phủ (2012), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP Quy định Thanh tốn khơng dùng tiền mặt Chính phủ (2006), Đề án số 291/2006/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án Thanh tốn khơng dùng tiền mặt giai đoạn 2006-2010 định hướng đến năm 2020 Chính phủ (2007), Chỉ thị số 20/2007/CT-TTg Về việc trả lương qua tài khoản cho đối tượng hưởng lương từ Ngân sách Nhà nước Chính phủ (2016),Quyết định 2545/QĐ-TTg Phê duyệt đề án phát triển tốn khơng dùng tiền mặt Việt Nam giai đoạn 2016-2020 Chính phủ (2007), Nghị định số 35/2007/NĐ-CP Quy định Giao dịch điện tử hoạt động ngân hàng Nguyễn Thị Giang (2013), “Giải pháp phòng ngừa rủi ro hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng quốc tế Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam, chi nhánh Thăng Long”, Khóa luận tốt nghiệp, Đại học Thăng Long, Hà Nội Lê Thị Tuyết Hoa (2017), Giáo trình Lý thuyết Tài – Tiền tệ, Nhà xuất Kinh tế, TP Hồ Chí Minh Nguyễn Minh Kiều (2009), Quản trị rủi ro tài chính, Nhà xuất Thống kê, Hà Nội 10 Ngân hàng Nhà nước (2015), Báo cáo đánh giá tổng thể hệ thống TTKDTM Việt Nam nay, đề xuất giải pháp phát triển đến 2020 11 Ngân hàng Nhà nước (2015), Thông tư 31/2015/TT-NHNN Quy định đảm bảo an toàn, bảo mật hệ thống công nghệ thông tin hoạt động ngân hàng 12 Ngân hàng Nhà nước (2016), Thông tư 35/2016-TT-NHNN Quy định an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ Ngân hàng Internet 13 Ngân hàng Nhà nước (2014), Thông tư 47/2014 Quy định yêu cầu kỹ thuật an toàn bảo mật trang thiết bị phục vụ toán thẻ ngân hàng 14 Ngân hàng Nhà nước (2017), Chỉ thị 03/CT-NHNN việc tăng cường đảm bảo an ninh, an tồn tốn điện tử toán thẻ 15 Ngân hàng Nhà nước (2012017), Quyết định 630/QĐ-NHNN ban hành kế hoạch áp dụng giải pháp an toàn bảo mật toán trực tuyến toán thẻ ngân hàng 16 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế (2015-2018), Báo cáo kết hoạt động kinh doanh 17 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế (2015-2018), Báo cáo hoạt động thẻ 18 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế (2015-2018), Báo cáo hoạt động chuyển tiền 19 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế (2015-2018), Báo cáo mức độ rủi ro toán 20 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam, chi nhánh Thừa Thiên Huế (2015-2018), Báo cáo hoạt động toán 21 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam (2018), Cẩm nang hoạt động thẻ 22 Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam (2017), Cẩm nang nghiệp vụ e-banking 23 Quốc hội (2005), Luật số 51/2005/QH11 Về Luật giao dịch điện tử 24 Nguyễn Thị Thanh Thủy (2014), Giáo trình nghiệp vụ tốn, NXB Lao động, Hà Nội 25 Nguyễn Thị Thúy (2012), “Hoàn thiện chế quản lý hoạt động toán qua tổ chức cung ứng dịch vụ toán Việt Nam”, Luận Án Tiến sĩ, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội Tiếng Anh 26 Braun M (2009), “Understanding Risk Management in Emerging Retail Payments”, FRBNY Economic Policy Review, 31 (4), pp 137-159 27 Council of the European Union (2018), Proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on combating fraud and counterfeiting of non-cash means of payment and replacing Council Framework decision 2001/413/JHA, Brussels 28 Fernandez C (1997), “Malaysia’s experience in modernising payment systems to increase efficiency and reduce risk”, 23 (1), pp 107-112 29 Sullivan R J (2015), “Controlling Security Risk and Fraud in Payment Systems”, Economic Review Third Quarter 2014, 12, pp 47-75 Các website: 30 https://bidv.com.vn 31 http://www.thuvientailieu.vn/ 32 http://www.moj.gov.vn/ 33 http://www.gso.gov.vn/ 34 http://www.sbv.gov.vn/ 35 http://www.vnba.org.vn/ 36 http://www.tapchitaichinh.vn/ 37 http://cafef.vn/tai-chinh-ngan-hang.chn 38 http://www.chinhphu.vn/ 39 http://vneconomy.vn/ PHỤ LỤC Phụ lục P.1 Tốc độ tăng trưởng tỷ lệ rủi ro TTKDTM BIDV Thừa Thiên Huế giai đoạn 2015-2018 Chỉ tiêu Tỷ lệ thẻ NH bị đánh cắp thông tin Tỷ lệ số tiền bị đánh cắp hoạt động ATM Tỷ lệ giao dịch lỗi TTKDTM kênh quầy giao dịch Tỷ lệ giao dịch lỗi TTKDTM qua ứng dụng tốn Tỷ lệ dự phịng rủi ro TTKDTM Tỷ lệ chứng từ toán chưa hợp lệ Năm 2015 - Năm 2016 -21,74 Năm 2017 -16,67 Năm 2018 -33,33 Trung bình -23,91 - -3,85 -24,00 -21,05 -16,30 - 23,86 -3,44 -23,52 -1,03 - 44,21 0,00 -11,93 14,13 0,00 -8,50 5,91 0,00 -15,88 21,42 0,00 -12,10 ... PHỊNG NGỪA RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ 35 2.1 Giới thiệu Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt. .. PHỊNG NGỪA RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ 2.1 Giới thiệu Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt. .. mặt Ngân hàng TMCPĐầu tư Phát triển Việt Nam – chi nhánh Thừa Thiên Huế Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT VÀ RỦI RO TRONG THANH TỐN KHƠNG DÙNGTIỂN MẶT CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI