Thực trạng chi Ngân sách Nhà nướccho chương trình mục tiêu Quốc gia Giáo dục Đào tạo 2.1 Khái quát GD&ĐT nước ta thời gian qua Trong năm qua GD&ĐT đạt số kết quả: Về thực phổ cập giáo dục: Dự án củng cố phát huy kết phổ cập giáo dục tiểu học xóa mù chữ thực có chất lượng phổ cập giáo dục Tiểu học độ tuổi phổ cập giáo dục THCS, thực giáo dục cho người, xây dựng xã hội học tập, đáp ứng nhu cầu học tập nhân dân thực công xã hội giáo dục (Chính mà Việt Nam nước có thu nhập thấp tỷ lệ người lớn biết chữ đạt tới 90% - Nguồn báo cáo phát triển giới 2007 World Bank- Tạp chí nhà quản lý trang 17, số 44 tháng 2/2007) Theo số liệu báo cáo Bộ Giáo dục & Đào tạo, đến tháng năm 2007 có 39/64 tỉnh, thành phố (đạt tỷ lệ 61%) đạt chuẩn Quốc gia phổ cập giáo dục Tiểu học độ tuổi 35/64 tỉnh, thành phố (đạt tỷ lệ 55%) công nhận đạt chuẩn Quốc gia phổ cập giáo dục THCS, tỉnh hoàn thiện thủ tục để chuẩn bị kiểm tra Tiền Giang Tây Ninh Nhiệm vụ đổi chương trình, nội dung giáo dục phổ thơng theo tinh thần Nghị số 40/2000/QH10 hoàn thành bản: Hồn chỉnh nội dung, chương trình, sách giáo khoa từ lớp đến lớp bậc tiểu học, từ lớp đến lớp bậc trung học sở đưa vào thực từ năm học 2001-2002 Năm học 2006 - 2007 tiếp tục tập trung thực tốt đổi chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục, phân ban kết hợp với tự chọn lớp 10 THPT Bên cạnh chương trình, SGK dạy tiếng dân tộc (KhMer, HMơng, Jrai, Chăm) ban hành theo yêu cầu đổi giáo dục phổ thông Năm học 2006 - 2007, hầu hết địa phương, Bộ Ngành liên quan chủ động hoàn chỉnh quy hoạch mạng lưới trường, lớp học, xoá "xã trắng" giáo dục mầm non, đồng thời xây dựng thêm trường học mầm non, phổ thông địa bàn tập trung dân cư Về CSVC: Năm học 2006-2007, nước có 557.027 phịng học mầm non phổ thơng, có gần 28.801 phịng học mơn phịng thí nghiệm; 22.844 thư viện trường học (chiếm tỷ lệ 74% tổng số trường phổ thơng), có 24% thư viện đạt tiêu chuẩn; 1.806 phòng tập thể dục thể thao Số phòng học cấp phòng học kiên cố 467.727, chiếm tỷ lệ 89,6% Riêng khối phổ thông xây tổng số 32.580 phịng học, có 15.831 phòng học tiểu học, 11.513 phòng học cho THCS 5.236 phòng học cho THPT Tuy nhiên theo báo cáo từ địa phương đến 30/6/2007, số phòng học Tiểu học có 242.939 phịng (mới đáp ứng 90,7% so với nhu cầu), THCS có 147.290 phịng (mới đáp ứng 88,6% so với nhu cầu) THPT có 57.528 phịng (mới đáp ứng 79,5% so với nhu cầu) Chưa đến 50% trường có kho, phịng chứa thiết bị đáp ứng so với nhu cầu, cụ thể: Tiểu học có 7.828 kho, phòng (đáp ứng 42,6% so với nhu cầu), THCS có 6.882 kho, phịng (đáp ứng 48,7% so với nhu cầu), THPT có có 1.634 kho, phịng (đáp ứng 50,4% so với nhu cầu) Phịng thí nghiệm phịng học mơn cịn thiếu nhiều , tồn quốc trường THCS có 113.910 phịng tổng số 163.800 lớp, trường THPT có 5.104 phịng tổng số 24.298 lớp Có thể nói nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp đến việc đạt mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục theo yêu cầu nội dung chương trình sách giáo khoa 2.2 Thực trạng kinh phí đầu tư cho CTMTQG GD&ĐT Kinh phí đầu tư cho CTMTQG GD&ĐT gồm nguồn kinh phí từ NSTW nguồn kinh phí huy động từ nguồn khác như: vốn địa phương bổ sung, vốn huy động cộng đồng, vốn vay tín dụng, vốn nước ngồi, vốn lồng ghép Trong giai đoạn 2001-2005 nguồn kinh phí huy động sau: 2.2.1 Tổng mức kinh phí từ Ngân sách Trung ương chi cho dự án thuộc CTMTQG GD&ĐT Giai đoạn I (2001 – 2005) Nguồn kinh phí trích trực tiếp từ NSTW để thực chương trình Đây khoản chi lớn, mang tính chất thường xuyên nên khoản chi chi theo dự toán, khoản chi nằm dự toán xây dựng trước Hàng năm ngành GD&ĐT quan quản lý chương trình xây dựng dự toán cho khoản chi này, dự toán thức để phân bổ khoản chi giao nhiệm vụ cho cấp từ Trung ương xuống địa phương Đồng thời Bộ GD&ĐT dự toán kinh phí chi CTMTQG GD&ĐT để thực cấp Trung ương cấp địa phương Tổng số kinh phí chi để thực CTMTQG GD&ĐT 7.770,1 tỷ đồng, đó: NSTW 5.527,7 tỷ đồng (vốn nghiệp) chiếm 71,14%; Nguồn NSĐP nguồn huy động từ cộng đồng 1.585,4 tỷ đồng chiếm 20,4%; Nguồn vay nợ viện trợ nước 657 tỷ đồng, chiếm 8,46% Biểu đồ 01: Kinh phí thực CTMTQG GD&ĐT giai đoạn 2001 - 2005 Bảng số 01: Ngân sách Trung ương thực cấp qua năm giai đoạn I Đơn vị tính: tỷ đồng Số TT Tên Dự án Năm Năm Năm Năm Năm CTMTQG GD&ĐT 2001 2002 2003 2004 2005 Củng cố phát huy kết PCGD Tiểu học XMC, thực PCGD THCS Đổi Chương trình, nội 15 Tổng cộng % 35,0 40 50 55 195 3,5 246,7 380 520 800 1.946,7 35,2 dung SGK Đào tạo cán tin học, đưa tin học vào nhà trường, đẩy mạnh 10,0 50 65 75 200,0 3,6 135,0 100 100 120 580,0 10,5 130 136,0 105 120 150 641,0 11,6 330 265,0 165 195 230 1.185,0 21,4 600 110,0 937,7 130 970 dạy ngoại ngữ hệ thống GD QD Đào tạo bồi dưỡng giáo viên, tăng cường CSVC hệ thống 125 trường sư phạm Hỗ trợ GD miền núi, vùng dân tộc vùng có nhiều khó khăn Tăng cường CSVC trường học, Trung tâm kỹ thuật tổng hợp, HN, trường ĐH, THCN trọng điểm Tăng cường NL đào tạo nghề Tổng cộng 200 340 780,0 14,1 1.250 1.770 5.527,7 100,0 Nguồn: Phịng SNVX- Vụ Tài HCSN- Bộ Tài Biểu đồ 02: Cơ cấu chi NSTW cho dự án giai đoạn 2001 - 2005 Biểu đồ 03: Chi NSTW cho dự án theo năm thực Căn vào nội dung hoạt động phạm vi triển khai dự án, Bộ GD&ĐT xây dựng dự tốn chi tiết cho dự án, có phân chia theo năm Việc xây dựng dự toán ban đầu chưa tính đến nguồn kinh phí bổ sung dự án hợp tác quốc tế đóng góp Ngân sách địa phương cộng đồng, mà tính phần Ngân sách Trung ương hỗ trợ Nhu cầu đổi nâng cao chất lượng GD&ĐT toàn diện ngày đòi hỏi dự án đề phải có chất lượng tốt, đạt hiệu NSTW chi cho Dự án chương trình tăng theo năm Trong năm 2005 với khoản chi lớn 1.770 tỷ đồng Chiếm 32,02 % tổng chi giai đoạn I Năm 2001 với mức chi thấp 600 tỷ đồng chiếm 10,85% Trong dự án khoản chi cho dự án Đổi chương trình nội dung sách giáo khoa khoản chi lớn năm năm 2001- 2005 Trong giai đoạn này, khoản chi 1.946,7 tỷ đồng chiếm 35,2%, khoản cho dự án lớn nội dung chi đổi chương trình sách giáo khoa đa dạng với nhiều nội dung Dự án đào tạo cán tin học, đưa tin học vào nhà trường, đẩy mạnh dạy ngoại ngữ hệ thống Giáo dục quốc dân chiếm tỷ trọng nhỏ năm Khoản chi chiếm tỷ trọng nhỏ dự án triển khai từ năm 2002 nội dung chi cho dự án không nhiều chủ yếu thành phố lớn, thị, cịn khu vực nơng thơn, miền núi, vùng sâu vùng xa chưa có điều kiện để thực dự án Bảng số 02: Dự toán đề nghị dự toán thực phân bổ Ngân sách Trung ương cho CTMTQG GD&ĐT giai đoạn 2001 – 2005 Đơn vị: Tỷ đồng Số Tên Dự án Dự tốn Dự tốn Tỷ lệ TT Chương trình MTQG GD&ĐT đề nghị thực phân thực phân 2001 -2005 bổ bổ so (Bộ GD&ĐT) (NSTW) với Dtoán 2001 -2005 Củng cố phát huy kết phổ cập 200 195 97,5 % GDDH XMC, thực PC THCS Đổi chương trình, nội dung SGK Đào tạo cán tin học đưa tin học 2500 1.946,7 77,9 % vào nhà trường, đẩy mạnh dạy ngoại 800 200 25% 900 580 64,4 % 800 641 80,1 % 1.300 1.185 91,1 % ngữ hệ thống GDQD Đào tạo bồi dưỡng giáo viên, tăng cường CSVC trường sư phạm Hỗ trợ GD miền núi, vùng dân tộc người vùng có nhiều khó khăn Tăng cường CSVC trường học, trung tâm kỹ thuật tổng hợp- HN, trường ĐH, THCN trọng điểm Tăng cường lực đào tạo nghề 1.800 780 43,3 % Tổng cộng 8.300 5.527,7 66,6 % Nguồn: Phịng SNVX - Vụ Tài HCSN - Bộ Tài Biểu đồ 04: Tỷ lệ dự tốn đề nghị dự toán thực phân bổ NSTW cho CTMTQG GD&ĐT giai đoạn 2001 – 2005 Chi NSNN cho GD&ĐT hàng năm theo nhịp độ tăng trưởng kinh tế, nên kinh phí cho CTMTQG GD&ĐT bố trí tăng năm sau cao năm trước, chi cho CTMTQG GD&ĐT bình quân chung chiếm từ 5% - 6% chi thường xuyên Trong Dự án đổi chương trình nội dung SGK trọng tâm thực giai đoạn 2001- 2005 nhằm thực Nghị 40 Quốc hội nên ưu tiên bố trí kinh phí, chiếm 35,2% tổng kinh phí CTMTQG Các dự án cịn lại đầu bố trí kinh phí tăng hàng năm theo mức độ khác Mặc dù vậy, kinh phí CTMTQG hàng năm giao đáp ứng từ 60% đến 70 % nhu cầu ngành GD&ĐT 2.2.2 Tình hình huy động nguồn tài khác để thực CTMTQG GD&ĐT giai đoạn 2001-2005 Do tính chất nhu cầu chi cho mục tiêu chương trình nên nguồn tài huy động để chi cho chương trình tăng qua năm Cho đến năm 2005 nguồn kinh phí huy động từ nguồn tài khác nguồn từ NSTW hỗ trợ chiếm tỷ trọng lớn năm Trong giai đoạn I, tổng vốn NSTW hỗ trợ 5.527,7 tỷ đồng (vốn nghiệp) chiếm 71,14% tổng vốn đầu tư Điều cho thấy vốn huy động để thực chương trình vốn từ NSTW hỗ trợ chủ yếu Việc cấp kinh phí hỗ trợ Trung ương để thực CTMTQG GD&ĐT có tác động tích cực, khuyến khích địa phương huy động thêm nguồn tài khác để thực chương trình Trong NSTW hỗ trợ 71,14 % tỉnh, thành phố phải huy động thêm 28,86% nguồn tài khác Nguồn vốn NSĐP nguồn vốn huy động hợp pháp khác góp phần quan trọng việc thực mục tiêu CTMTQG GD&ĐT Điều chứng tỏ việc xác định mục tiêu, đối tượng thụ hưởng dự án phù hợp với yêu cầu, nguyện vọng địa phương Nguồn vốn huy động địa phương: Theo báo cáo thực tỉnh, thành phố, bình qn hàng năm kinh phí từ ngân sách địa phương huy động từ cộng đồng… bổ sung thực CTMTQG GD&ĐT đạt từ 15% đến 25% tổng kinh phí CTMTQG thực địa phương Cụ thể sau: Bảng số 03: Kinh phí CTMTQG GD&ĐT huy động bổ sung địa phương Đơn vị: Tỷ đồng Số Tên Dự án Năm Năm Năm Năm Năm Tổng TT CTMTQG GD&ĐT 2001 Củng cố phát huy kết 2002 2003 2004 2005 cộng phổ cập GDĐH XMC, 9,0 19,8 23,4 29,4 33,0 114,6 68,3 108,0 141,0 223,5 540,8 thực PC THCS Đổi chương trình, nội dung SGK Đào tạo cán tin học đưa tin học vào nhà trường, đẩy mạnh dạy ngoại ngữ 8,0 10,0 11,6 29,6 hệ thống GDQD Đào tạo bồi dưỡng giáo viên, tăng cường CSVC 9,5 9,8 6,3 5,4 7,2 38,3 32,0 32,4 25,5 30,0 37,5 157,4 139,5 45,0 63,0 94,5 472,5 14,7 29,6 38 65 85 232,3 195,70 299,4 254,2 343,8 492,3 1.585,4 trường sư phạm Hỗ trợ GD miền núi, vùng dân tộc người vùng có nhiều khó khăn Tăng cường CSVC trường học, trung tâm kỹ thuật tổng hợp-HN, 130,5 trường ĐH, THCN trọng điểm Tăng cường lực đào tạo nghề Tổng cộng Nguồn: Vụ KHTC - Bộ GD&ĐT Biểu đồ 05: Tương quan NSTW nguồn bổ sung địa phương theo dự án Tỷ đồng ... chương trình: Đã xây dựng, hồn thiện chương trình sau đây: Chương trình GD Mẫu giáo, Mầm non (2004); Chương trình GD Tiểu học (2001); chương trình GD THCS (2002); Chương trình GD THPT (2002); Chương. .. chương trình sách giáo khoa đa dạng với nhiều nội dung Dự án đào tạo cán tin học, đưa tin học vào nhà trường, đẩy mạnh dạy ngoại ngữ hệ thống Giáo dục quốc dân chi? ??m tỷ trọng nhỏ năm Khoản chi chiếm... khoản chi cho dự án Đổi chương trình nội dung sách giáo khoa khoản chi lớn năm năm 2001- 2005 Trong giai đoạn này, khoản chi 1.946,7 tỷ đồng chi? ??m 35,2%, khoản cho dự án lớn nội dung chi đổi chương