VAI TRỊ NỘI DUNG CỦA CƠNG TÁC XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI I Vai trò kế hoạch kinh doanh hoạt động doanh nghi ệp thương mại Tính tất yếu chất kế hoạch kinh doanh doanh nghi ệp thương mại Kế hoạch kinh doanh coi văn phác th ảo nh ững làm thời gian tới: mua vào, s ản xu ất, bán bán cho ai, cần nguồn nhân lực vật lực để công ty tồn phát triển Sự chuyển đổi từ chế kế hoạch hóa tập trung sang xây d ựng c ch ế th ị trường có quản lý vĩ mô Nhà nước đặt nhi ều v ấn đ ề v ề lý luận thực tiễn cần phải nghiên cứu giải Một v ấn đ ề lĩnh vực kế hoạch hóa Trong năm chuyển đổi vừa qua có khơng ý kiến bàn luận vai trò tồn khách quan cơng tác Những ý kiến khơng hồn tồn thống với mà cịn th ậm chí trái ng ược Một số ý kiến cho rằng: kinh tế thị trường, chế qu ản lý khơng có chỗ cho cơng tác kế hoạch hóa, tức kế ho ạch hóa khơng th ể tồn kinh tế thị trường, công tác thích h ợp c ch ế k ế hoạch hóa tập trung bao cấp Một số ý kiến khác lại cho r ằng: gi th ị trường trực tiếp điều tiết dẫn cho doanh nghiệp ho ạt đ ộng nhằm giải vấn đề kinh tế bản, dù ều kiện công tác kế hoạch hóa nói chung cơng tác kế hoạch hóa doanh nghi ệp nói riêng tồn khâu, phận hoạt động quản lý m ột yếu tố cấu thành chế quản lý Khi môi trường ều kiện hoạt động thay đổi, với phận khác chế quản lý mới, công tác k ế hoạch hóa cần nghiên cứu đổi Những học thực tiễn chế cũ khơng phải ít, v ới ch ế ều hành cứng nhắc từ xuống thể tiêu pháp l ệnh thông qua hệ thống kế hoạch pháp lệnh để lại ăn mịn cơng tác xây d ựng kế hoạch kinh doanh công ty mà cịn ch ưa xố nhịa Hậu chế cũ làm cho doanh nghiệp đến thị trường, ngược lại với quy luật thị trường như: quy luật cung c ầu, quy luật giá cả…và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh thiếu linh ho ạt, nhà sản xuất đến nhu cầu người tiêu dùng, sản xu ất kinh doanh không gắn liền với hiệu kinh tế Trong giai đoạn doanh nghiệp quan tâm đến việc có hồn thành kế hoạch giao hay khơng Trong chế thị trường có cạnh tranh gay g gi ữa đ ơn v ị kinh t ế hiệu kinh tế mục tiêu hàng đầu, mục tiêu bao trùm lên t ất c ả m ục tiêu khác Kế hoạch cho phép doanh nghiệp biết đến hướng th ời gian tới, khơng quan tâm đến vấn đề tài mà phải xem xét đến hoạt động khác công ty: thị trường, khách hàng, biến động mơi trường kinh doanh…và thay đổi xảy ra, cơng ty có cách ứng phó trước thay đổi Ngồi kế hoạch cịn sở để ngân hàng xem xét có nên cho công ty vay vốn để sản xuất kinh doanh hay khơng, qua kế hoạch kinh doanh công ty cho ngân hàng th đ ược t ương lai c công ty mở mang phát triển đến đâu Trong trường hợp kế hoạch kinh doanh thực có ý nghĩa doanh nghiệp Thực tế hoạt động quản lý doanh nghiệp nh ững năm vừa qua đem lại học kinh nghiệm quý giá coi thường yêu cầu công tác kế hoạch, phương thức hạch toán kinh doanh, nguyên t ắc t ập trung dân chủ dẫn đến cách làm tuỳ tiện, thiếu kỷ c ương, mạnh n làm, khơng thể kiểm sốt hết Thực tế dẫn đến thực trạng thiếu ổn định công tác quản lý kế hoạch hóa doanh nghiệp: dân ch ủ dẫn đến “dân chủ trớn” q gị bó cứng nh ắc, ngun t ắc làm cho hoạt động linh hoạt Những học kinh nghiệm thực tế từ nước có n ền kinh t ế thị trường phát triển với kết ban đầu năm đổi m ới phần khẳng định rằng: Sự tồn cơng tác kế hoạch hóa c chế tất yếu khách quan cần phải tăng cường đ ổi m ới b ởi lẽ: Xét mặt chất kế hoạch hóa hoạt động ch ủ quan, có ý th ức có tổ chức người nhằm xác định mục tiêu, phương án, bước đi, trình t ự cách thức tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh Do k ế ho ạch hóa yêu cầu thân trình lao động người gắn liền v ới trình Thực chất kế hoạch hóa q trình định h ướng ều ển đ ịnh hướng phát triển sản xuất theo quy luật tái s ản xuất m rộng m ọi cấp độ kinh tế Trong thực tế nước có kinh tế thị trường phát triển họ quan tâm đến công tác kế hoạch cấp công ty Họ đánh giá vai trị, v ị trí, xác định rõ chức tổ chức nghiên c ứu, th ực thi nhi ều gi ải pháp nh ằm thực hoàn chỉnh công tác Qua thử nghiệm đánh giá nhà kinh tế học nhận định rằng: hoạt động kế hoạch hóa cơng ty cần thi ết nhằm thực hai mục đích tận dụng hội để tăng kh ả thành công hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp tránh rủi ro, đe doạ môi trường đến doanh nghiệp Và thực tế ngày doanh nghiệp cơng tác kế hoạch hố quan tâm hàng đầu lẽ ho ạt động giúp cho đơn vị kinh tế hoạch định mục tiêu hoạt động, d ự báo khả nguồn lực doanh nghiệp, xây dựng đánh giá ph ương án, hoạt động nhằm thực mục tiêu sản xuất kinh doanh d ặt cho năm kế hoạch Ra đời từ phát triển sản xuất phân công lao động xã h ội, doanh nghiệp thương mại trở thành phận trung gian độc lập s ản xu ất tiêu dùng, thực chức phục vụ nhu cầu sản xuất, tiêu dùng v ề loại hàng hóa kinh tế quốc dân, phát nhu c ầu hàng hóa dịch vụ thị trường tìm cách để thỏa mãn nhu cầu Khơng ngừng nâng cao trình độ thỏa mãn nhu cầu khách hàng để nâng cao hi ệu kinh doanh; giải tốt mối quan hệ nội doanh nghi ệp quan h ệ doanh nghiệp với bên ngồi Sự thành cơng kinh doanh ch ỉ đ ến v ới doanh nghiệp doanh nghiệp biết phối hợp tốt yếu tố bên bên doanh nghiệp Kế hoạch kinh doanh công cụ, y ếu tố đ ể t ổ chức quản trị hoạt động kinh doanh doanh nghiệp cho có hi ệu Kế hoạch kinh doanh có chức chủ yếu tính tốn nguồn tiềm năng, dự kiến khai thác khả huy động ph ối h ợp nguồn tiềm theo định hướng chiến lược định để tạo c c ấu hợp lý thúc đẩy tăng trưởng nhanh giữ cân yếu tố tổng thể * Khái niệm kế hoạch kinh doanh doanh nghiệp thương mại Doanh nghiệp thương mại tiến hành kinh doanh thường phải lập nhiều kế hoạch hoạt động kinh doanh kế hoạch l ưu chuy ển hàng hoá Kế hoạch lưu chuyển hàng hoá doanh nghi ệp thương m ại b ảng tính tổng hợp tiêu bán ra, mua vào dự trữ hàng hoá đáp ứng nhu cầu khách hàn, sở khai thác tối đa khả có th ể có c doanh nghi ệp kỳ kế hoạch Các phận cấu thành kế hoạch kinh doanh doanh nghiệp Với vai trị cơng cụ quản trị quan trọng nhằm đạt m ục tiêu đ ề doanh nghiệp, kế hoạch ngày bao gồm phận b ản: kế hoạch hoá mục tiêu phát triển, kế hoạch hoá ngu ồn lực cách đ ạt đ ược m ục tiêu, k ế hoạch hoá sách xã hội phân phối kết đạt 2.2.1 Kế hoạch hoá mục tiêu doanh nghiệp việc doanh nghiệp đề kết kinh doanh cần phấn đấu để đạt thời gian kế hoạch - Các tiêu kế hoạch mục tiêu: kết kinh doanh tổng h ợp doanh nghiệp sản lượng, doanh thu lợi nhuận, khoản nộp ngân sách Nhà nước doanh nghiệp Nhà nước - Yêu cầu tiêu nói vào m ối quan h ệ tác động chúng, xuất phát từ tình hình thực tế năm trước, tháng tr ước xu ất phát từ nhu cầu thị trường qua kết nghiên c ứu thị trường, t k ế ho ạch c Nhà nước giao (đối với doanh nghiệp Nhà nước) - Quá trình xây dựng mục tiêu tính tốn phân tích ch ỉ s ố ệt đ ối, tương đối tiêu tổng quát phận cấu thành tiêu (nh tổng doanh thu, doanh thu sản phẩm, doanh thu từ dịch vụ…) đồng th ời phân tích tỉ trọng phận cấu thành nhằm rút gi ải pháp, xác đắn nhằm nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Xác định tỉ xuất lợi nhuận theo doanh thu, chi phí nh ằm so sánh hi ệu qu ả s ản xu ất kinh doanh đơn vị qua năm 2.2.2 Kế hoạch nguồn lực cách (chủ trương, biện pháp) đ ể đ ạt mục tiêu Để đạt mục tiêu đề ra, doanh nghiệp cần phải có nguồn lực (con người, vốn, cơng nghệ, đất đai) làm giàu cho q trình s ản xu ất kinh doanh doanh nghiệp Nguồn lực khơng phải lúc doanh nghi ệp có sẵn mà phải huy động Chính mà từ triển khai th ực hi ện k ế hoạch doanh nghiệp cần phải có sách b ước huy đ ộng nguồn l ực với chất lượng cần thiết cho việc thực mục tiêu đề - Các phận kế hoạch nguồn nhân lực kế hoạch đầu tư xây d ựng bản, kế hoạch trang thiết bị sở vật chất phục v ụ sản xu ất qu ản lý, k ế hoạch nguồn vốn, kế hoạch phát triển nguồn nhân lực (k ế ho ạch đào t ạo, k ế hoạch lao động tiền lương) Bên cạnh việc hệ thống hố sách Marketing, sách tiêu thụ sản phẩm, sách phát triển d ịch v ụ sau khâu bán hàng…nhằm đẩy nhanh tốc độ hoàn thành kế hoạch - Yêu cầu kế hoạch nguồn lực phải xuất phát từ kế hoạch mục tiêu (có kết hợp mục tiêu dài hạn), lấy kế hoạch làm s cho q trình tính tốn, xây dựng kế hoạch Giữa kế hoạch mục tiêu kế hoạch nguồn nhân lực cho phát triển có mối quan hệ phụ thuộc lẫn Kế hoạch mục tiêu sở cho kế hoạch nguồn nhân lực lại điều kiện để đạt kế hoạch m ục tiêu N ếu nguồn lực không cho phép số kế hoạch mục tiêu bắt buộc ph ải giảm bớt Ngược lại nguồn lực huy động vượt qua cần thiết để hồn thành kế hoạch dẫn đến lãng phí nguồn lực, đặc biệt y ếu t ố người Xây dựng tiêu kế hoạch kế hoạch nguồn nhân lực: việc xác định thông số kỹ thuật, kinh tế hay thông số nguồn lực cần đạt thời gian tới, với tiến độ kịp thời, có lợi cho vi ệc th ực hi ện k ế hoạch mục tiêu Kế hoạch đầu tư cần có chi tiêu, c ụ th ể tránh s ự chồng chéo, chậm trễ hay lãng phí 2.2.3 Kế hoạch sách xã hội phân phối kết kinh doanh việc hoàn thành nghĩa vụ Nhà nước (nếu doanh nghiệp Nhà nước), việc thực hoạt động mang tính chất tích cực nâng cao phúc lợi cho người lao động chủ yếu sách an tồn lao động, thưởng, tr ợ c ấp, giúp đỡ người lao động lúc khó khăn…Việc thực sách đ ược thực cách trích lập quỹ dành cho người lao đ ộng Các quỹ tài trợ kết tài mà doanh nghiệp đạt Các kết qu ả tài biến động mơi trường kinh doanh Tuy nhiên c ần có s ự phân chia theo tỷ lệ định nhằm đạt mục tiêu nh ất đ ịnh Đó mục tiêu phát triển dài hạn đòi hỏi tích luỹ tài lâu dài, hay dùng để trả nợ vay dài hạn… Yêu cầu kế hoạch phân phối kết kinh doanh ph ải s lý tho ả đáng mối quan hệ Nhà nước, doanh nghiệp người lao động Trong nội doanh nghiệp, phân bổ vào quỹ cần có s ự t ương x ứng thích đáng với vai trò tầm quan trọng quỹ Việc s lý tho ả đáng m ối quan hệ bên bên doanh nghiệp có tác dụng lớn phát triển bền vững doanh nghiệp Các loại kế hoạch kinh doanh doanh nghi ệp mối quan h ệ gi ữa loại kế hoạch kinh doanh * Căn vào tiêu thức thời gian, kế hoạch kinh doanh bao gồm: - Kế hoạch chiến lược (thường gọi chiến lược) nhằm xác định lĩnh vực mà cơng ty tham gia, đa dạng hóa cải thi ện ho ạt đ ộng lĩnh vực tại, xác định mục tiêu gi ải pháp dài h ạn cho v ấn đ ề chính, đầu tư nghiên cứu phát triển, người… - Kế hoạch trung hạn: thường 2,3 năm nhằm phác th ảo ch ương trình trung hạn để thực kế hoạch hóa dài hạn, tức đ ể đảm b ảo tính kh ả thi lĩnh vực mục tiêu, sách giải pháp hoạch định chi ến l ược chọn - Chương trình kế hoạch hàng năm : tuỳ theo cách tiếp cận kế ho ạch chiến lược kế hoạch trung hạn; cách cụ thể hoá nhiệm v ụ s ản xuất kinh doanh hàng năm xác định theo chương trình ph ương án k ế hoạch năm Cho dù kế hoạch năm xác định ch ất cụ thể hóa nhiệm vụ sản xuất kinh doanh vaò định hướng m ục tiêu chiến lược kế hoạch trung hạn, vào kết qu ả nghiên c ứu ều tra cứ, xây dựng kế hoạch phù hợp với điều kiện kế hoạch năm - Kế hoạch tác nghiệp dự án: để triển khai mục tiêu ho ạt động sản xuất kinh doanh công ty cần hoạch định kế ho ạch tác nghi ệp phương án Các kế hoạch tác nghiệp (có thể theo sản ph ẩm, theo lĩnh v ực, theo phận sản xuất theo tiến độ thời gian…) gắn liền với việc triển khai phương án kế hoạch dự án cải tạo hi ện đ ại hố dây chuy ền cơng nghệ, đào tạo nghiên cứu phát triển…lại gắn liền với việc thực thi ch ương trình chương trình đồng có mục tiêu * Căn vào mối quan hệ loại hoạt động kế hoạch hóa phạm vi doanh nghiệp có: - Bộ phận kế hoạch mục tiêu: phận kế hoạch quan trọng doanh nghiệp, có nhiệm vụ hoạch định m ục tiêu v ề s ản xuất, th ị tr ường quy mô cấu hoạt động sản xuất kinh doanh Bên cạnh ph ận k ế hoạch mục tiêu xác định mục tiêu tài b ản nh ằm xác đ ịnh hi ệu hoạt động sản xuất kinh doanh gắn liền với phương án hoạch định - Các kế hoạch điều kiện, hỗ trợ vốn, vật tư, nhân lực, tiền l ương…xác định sách giải pháp, phương hướng huy động khai thác kh ả nguồn lực nhằm thực có hiệu phương án kế hoạch mục tiêu gắn liền với kế hoạch mục tiêu Việc xác định kế hoạch nh ằm đ ảm b ảo tính đồng thời mục tiêu, giải pháp điều kiện thực kế hoạch qu ản lý Độ dài thời gian yêu cầu kế hoạch mục tiêu đ ịnh cá v ấn đ ề tương lai kế hoạch điều kiện Cuối việc xây d ựng th ực hi ệc kế hoạch điều kiện nhằm đảm bảo nâng cao tính kh ả thi c ph ương án chương trình kế hoạch doanh nghiệp Vai trò kế hoạch kinh doanh hoạt động kinh doanh c doanh nghiệp thương mại Trong phạm vi doanh nghiệp, kế hoạch chức quan trọng quản lý doanh nghiệp Theo Henry Foyol “ Doanh nghiệp thu kết hướng dẫn chương trình hoạt động, kế hoạch định nhằm xác định rõ: Sản xuất gì? Sản xuất cách nào? Bán cho ai? Với nguồn tài nào?” Trước kia, chế bao cấp, tiêu kế hoạch quan cấp giao xuống theo nhiệm vụ ngành, th ường khơng sát v ới thực tế doanh nghiệp, trình thực ph ải có s ự ều ch ỉnh m ới thực được, làm cho vai trị kế hoạch bị hạ th ấp qu ản lý doanh nghiệp Từ kinh tế nước chuyển sang “Cơ chế thị tr ường có s ự quản lý Nhà nước theo định hướng XHCN“ (Đại hội Đ ảng toàn quốc l ần th ứ VI - năm 1986) thực tạo môi trường cho kế ho ạch ho ạt đ ộng, nghĩa kế hoạch phải xuất phát từ nhu cầu thị trường, khả th ực t ế c doanh nghiệp điều kiện pháp luật cho phép Xuất phát t nhũng c s này, k ế hoạch thực trở thành công cự quản lý quan trọng nhằm xác định nhiệm v ụ mối quan hệ phận cá nhân trình th ực hi ện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh Xét cách cụ thể, vai trò công cụ quản lý c kế ho ạch đ ược th ể hi ện mặt sau: - Thứ nhất: Trong lĩnh vực kinh doanh, kế hoạch tạo chủ động (tức tạo định hướng) Chủ động khai thác nguồn kh ả ti ềm tàng vốn, vật tư, máy móc thiết bị, lao động có, ch ủ động vi ệc mua sắm hàng hoá, việc đổi thiết bị công nghệ, chủ động việc liên doanh hợp tác kinh doanh với đối tác khác, chủ động vi ệc tìm th ị trường tiêu thụ, thị trường nguyên vật liệu đầu vào… - Thứ hai: Kế hoạch công cụ đắc lực việc nỗ lực thành viên doanh nghiệp biết “con thuyền” đến đích định Nếu thiếu k ế hoạch, doanh nghiệp thuyền khơng có bánh lái biết lịng vịng - Thứ ba: Kế hoạch giảm chồng chéo hoạt động lãng phí Kế hoạch không đơn mục tiêu, nh ững hướng doanh nghiệp mà cịn thể cách để đạt mục tiêu K ế ho ạch ch ỉ trách nhiệm nhiệm vụ cá nhân, phận vi ệc th ực mục tiêu kinh doanh, tượng chồng chéo, lãng phí đ ược gi ảm đến mức thấp góp phần đem lại hiệu kinh doanh cho doanh nghiệp - Thứ tư: Kế hoạch làm giảm tính bất ổn định cho doanh nghiệp Trong trình xây dựng kế hoạch nhà quản lý buộc phải nhìn phía trước, dự đoán thay đổi nội doanh nghiệp môi trường kinh doanh, cân nhắc ảnh hưởng chúng đưa nh ững ứng phó thích hợp - Thứ năm: Kế hoạch thiết lập nên tiêu chuẩn tạo điều ki ện cho công tác kiểm tra, kiểm soát doanh nghiệp Nếu doanh nghiệp mà khơng biết rõ phải đạt tới đạt b ằng cách đ ương nhiên khơng thể xác định liệu thực m ục tiêu hay ch ưa biện pháp điều chỉnh kịp thời có lệch l ạc xảy Vì v ậy, khơng có kế hoạch khơng có kiểm tra Tóm lại: Chức kế hoạch chức đầu tiên, xu ất phát ểm c trình quản lý doanh nghiệp doanh nghiệp Thực tế chứng minh, chế thị trường kinh doanh doanh nghiệp mà khơng có k ế hoạch chất lượng kế hoạch khơng cao khơng bao gi đ ạt hi ệu qu ả cao Việc vạch kế hoạch hiệu chìa khố vàng đem lại s ự thành cơng cho doanh nghiệp Ý nghĩa việc xây dựng thực kế hoạch hoá doanh nghiệp thương mại Kinh doanh trình đầu tư tiền của, sức lao động vào lĩnh vực để kiếm lời Doanh nghiệp thương mại tồn phát tri ển đ ược thực hành vi kinh doanh thương mại, làm cầu nối người s ản xuất người tiêu dùng cuối cùng, thực chức ph ục vụ nhu c ầu c sản xuất, tiêu dùng loại hàng hoá, dịch vụ kinh tế quốc dân Kinh doanh vấn đề có ý nghĩa sống cịn doanh nghiệp, quy ết định việc mở rộng phát triển doanh nghiệp Muốn kinh doanh tốt phải làm tốt cơng tác lập kế hoạch kinh doanh thực hi ện t ốt k ế ho ạch đó, doanh nghiệp hồn thành tốt tiêu kế hoạch Nhà nước giao cho biết khả thân: - Kế hoạch kinh doanh bảo đảm cho doanh nghiệp chủ động ứng phó v ới biến động thị trường - Kế hoạch kinh doanh bảo đảm huy động sử dụng có hiệu qu ả nguồn lực - Kế hoạch kinh doanh công cụ chủ yếu để quản lý m ặt ho ạt động sản xuất kinh doanh, đòn bẩy quan trọng để khai thác kh ả tiềm tàng nhằm mục tiêu sử dụng cách hợp lý toàn giá tr ị tài s ản Nhà nước giao để phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao su ất lao động, chất lượng sản phẩm, hiệu kinh tế xã hội cải thiện t ừng b ước đ ời sống cán công nhân viên - Kế hoạch kinh doanh có ý nghĩa quan trọng góp phần vào việc làm cho trình kinh doanh diễn liên tục, có hiệu nhờ có kế hoạch thị tr ường mà doanh nghiệp chủ động mua bán, kí kết hợp đồng kinh t ế M ặt khác nh lập kế hoạch kinh doanh mà doanh nghiệp biết đ ươc tình hình kinh doanh so với kế hoạch chưa để có hướng phấn đấu Lập kế hoạch kinh doanh giúp cho doanh nghiệp tổ ch ức t ốt ho ạt đ ộng th ị trường chiếm lĩnh thị trường, việc sử dụng phương thức thị tr ường, giá bán, giá mua hợp lý, tổ chức tốt công tác nghiên cứu th ị tr ường, tìm hi ểu nguồn hàng, tổ chức tốt hoạt động xúc tiến, quảng cáo, yểm trợ bán hàng cho doanh nghiệp tạo ưu cạnh tranh, mở rộng th ị tr ường chiếm lĩnh thị trường Thơng qua kế ho ạch kinh doanh khuyến khích nhà lãnh đạo thường xuyên suy nghĩ đến tri ển v ọng c cơng ty, xây dựng tiêu hoạt động để sau làm c ứ ki ểm tra, đánh giá ... doanh nghiệp 4 Vai trò kế hoạch kinh doanh hoạt động kinh doanh c doanh nghiệp thương mại Trong phạm vi doanh nghiệp, kế hoạch chức quan trọng quản lý doanh nghiệp Theo Henry Foyol “ Doanh nghiệp. .. giữ cân yếu tố tổng thể * Khái niệm kế hoạch kinh doanh doanh nghiệp thương mại Doanh nghiệp thương mại tiến hành kinh doanh thường phải lập nhiều kế hoạch hoạt động kinh doanh kế hoạch l ưu chuy... khố vàng đem lại s ự thành công cho doanh nghiệp Ý nghĩa việc xây dựng thực kế hoạch hoá doanh nghiệp thương mại Kinh doanh trình đầu tư tiền của, sức lao động vào lĩnh vực để kiếm lời Doanh nghiệp