Kho¸ ln tèt nghiƯp LỜI CẢM ƠN Trong q trình nghiên cứu, q trình hồn thành khố luận tốt nghiệp, em nhận giúp đỡ quý báu, hướng dẫn tận tình mặt thầy giáo Thạc sĩ Nguyễn Xuân Thành, thầy giáo Tiến sĩ Mai Văn Hưng, thầy cô giáo tổ, khoa Sinh - KTNN tạo điều kiện thuận lợi cho em hồn thành khố luận Q trình thực đề tài em nhận giúp đỡ UBND, ban DS - GĐ&TE phường Hồng Văn Thụ đóng góp ý kiến bạn bè Trong trình thực đề tài khơng tránh khỏi thiếu sót Em mong đóng góp ý kiến thầy, giáo toàn thể bạn để đề tài em hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 04 năm 2007 Sinh viên Nguyn Th Lan Hng Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh Kho¸ ln tèt nghiƯp LỜI CAM ĐOAN Thơng qua việc tìm hiểu cơng tác DS – KHHGĐ Ban DS – GĐ&TE phường Hoàng Văn Thụ, thu thập tài liệu số liệu liên quan, xử lí số liệu để rút kết nghiên cứu Em xin cam đoan kết đề tài không trùng với kết tác giả khác Hà Nội, tháng 04 năm 2007 Sinh viên Nguyn Th Lan Hng Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh Kho¸ ln tèt nghiƯp MỤC LỤC Trang Danh mục ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục bảng biểu, hình vẽ MỞ ĐẦU Phần 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU Vai trò dân số cần thiết phải nghiên cứu Hậu bùng nổ dân số chất lượng sống Tình hình cơng tác DS - KHHGĐ phường Hoàng Văn 13 Thụ Tp Thái Nguyên năm 2002 - 2006 Phần 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 23 CỨU Đối tượng nghiên cứu 23 Phương pháp nghiên cứu 23 Phạm vi, địa điểm thời gian nghiên cứu 26 Phần 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 27 Kết nghiên cứu 27 Bàn luận 43 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 44 TÀI LIỆU THAM KHẢO 45 Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh Khoá luận tèt nghiÖp DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT - FAO: Tổ chức nông lương quốc tế (Food and Agricultural Organization) - UNESCO: Tổ chức giáo dục, khoa học văn hoá Liên hiệp quốc (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) - dB: Đơn vị dêxi Ben - AFPPD: Diễn đàn nghị sĩ Châu Á dân số phát triển - DS - DV - KHHGĐ: Dân số, dịch vụ, kế hoạch hố gia đình - BVCS & GDTE: Bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em - DS - GĐ & TE: Dân số, gia đình trẻ em - UB DS – GĐ & TE: Uỷ ban dân số gia đình trẻ em - HĐND: Hội đồng nhân dân - UBND: Uỷ ban nhân dân - THPT: Trung học phổ thông - THCS: Trung học sở - CNH - HĐH: Công nghiệp hóa, đại hố - DSTN: Dân số tự nhiên - TDTT: Thể dục thể thao - Con thứ 3+: Tỉ lệ sinh thứ trở lên - Th.S: Thạc sĩ - TS : Tiến sĩ Ngun ThÞ Lan Hương K29B Sinh Khoá luận tốt nghiệp - Tp : Thành phố DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ - Hình 3.1 Biểu đồ phát triển dân số năm (2002 - 2006) phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Hình 3.2 Biểu đồ phát triển dân số năm (2002 - 2006) tổ phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Bảng 3.1 So sánh kết năm (2001 - 2006) thực công tác DS - KHHGĐ phường Hoàng Văn Thụ- Tp Thái Nguyên - Bảng 3.2 Kết thực biện pháp tránh thai năm (2002 - 2006) phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Bảng 3.3 Kết thực biện pháp tránh thai năm (2005 - 2006) phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Bảng 3.4 So sánh kết năm (2002-2006) thực công tác DS - KHHGĐ tổ phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Bảng 3.5 Kết thực biện pháp tránh thai năm (2002 - 2006) tổ phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Bảng 3.6 So sánh kết thực biện pháp tránh thai năm (2005 - 2006) tổ phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên - Bảng 3.7 So sánh kết năm (2002 - 2006) thực công tác DS - KHHGĐ tổ 16 phường Hoàng Văn Thụ – Tp Thái Nguyên - Bảng 3.8 Kết thực biện pháp tránh thai năm (2002 - 2006) tổ 16 phường Hồng Văn Thụ - Tp Thái Ngun Ngun ThÞ Lan Hương K29B Sinh Khoá luận tốt nghiệp MỞ ĐẦU Dân số, danh từ nhắc đến nhiều hội nghị đời sống xã hội Vì dân số vấn đề toàn cầu nhân loại quan tâm giải Trong thập kỷ gần đây, quốc gia giới nói chung Việt Nam nói riêng quan tâm đến việc kiểm soát gia tăng dân số Hơn lúc hết, vấn đề dân số học có vai trò cấp bách, định việc điều khiển phát triển dân số cho phù hợp với khả đáp ứng trái đất ba khả bản: Cung cấp thức ăn - đảm bảo không gian sống chỗ chứa chất cặn bã rác thải, xác chết sinh vật người Trong kỷ XX, dân số toàn cầu tăng gấp bốn lần, tốc độ tăng nhanh chưa có Theo tài liệu quỹ dân số Liên hiệp quốc đầu kỷ, dân số khoảng 1,5 tỷ người, đến năm 1927 tăng lên tỷ; đến năm 1960 tỷ; 1974 tỷ; 1984 tỷ; 12 năm sau năm 1999 người thứ tỷ đời Trong vòng 50 năm tới dân số tăng, dự đoán hàng năm giới khoảng 86 triệu trẻ em đời Theo dự báo Liên hiệp quốc dân số giới năm 2025 tỷ 162 triệu người 25 năm sau 2050 dân số toàn cầu lên tới 10 tỷ người Khu vực tăng dân số nhanh châu Phi (vùng cận Sahara), vùng Nam Á, Tây Á Hai nước có số dân đơng Trung Quốc Ấn Độ Ở Châu Âu, Bắc Mỹ, tốc độ gia tăng dân số chững lại, số nước giảm Trên bình diện giới, dân số tăng nhanh gia tăng liên tục tất yếu dẫn đến “sự bùng nổ dân số” Sự tăng trưởng dân số vòng chục năm qua nguyên nhân chủ yếu thay đổi thực mức tử vong tuổi thọ trung bình Mặt khác, số người độ tuổi sinh sản nhiều nên số dõn Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh Khoá luËn tèt nghiÖp giới tăng cao với việc giảm tỷ xuất tử vong tạo nên nhịp độ gia tăng dân số lớn Dân số tăng nhanh để lại hậu nghiêm trọng nhiều mặt làm ảnh hưởng xấu đến mặt đời sống xã hội Theo tính tốn nhà khoa học: kinh tế phát triển theo cấp số cộng, dân số phát triển theo cấp số nhân, dẫn đến vấn đề kinh tế xã hội cần phải giải Muốn giải vấn đề kinh tế xã hội tức phải giam nhịp điệu phát triển dân số Theo số liệu FAO, từ năm đầu thập kỷ 90, có tới 51 triệu người chết đói 800 triệu người bị thiếu ăn nghiêm trọng Ở Việt Nam, gần 70 năm (1921 - 1990) dân số nước ta tăng từ 15,5 triệu người lên tới 66,2 triệu Đến dân số nước ta khoảng 84 triệu người Từ sớm, Đảng Nhà nước ta nhận thức tầm quan trọng vấn đề dân số, để có tầm nhìn chiến lược cơng tác dân số mà mục đích tối cao là: “Vì sức khỏe người mẹ, hạnh phúc hồ thuận gia đình để nuôi dạy cho tốt” Việc đảm bảo dân số ổn định, phát triển kinh tế - xã hội bền vững, chất lượng sống thành viên cộng đồng không ngừng cải thiện yêu cầu đặt dân tộc, quốc gia giai đoạn đổi Quan điểm công tác dân số thể sâu sắc Đại hội lần thứ IX - 4/2001 chiến lược dân số Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010 Đại hội rõ: tiếp tục giảm tốc độ gia tăng dân số, sớm ổn định mức hợp lý; giải đồng bộ, bước có trọng điểm chất lượng dân số, cấu dân số, phân bố dân cư giải việc làm, làm lành mạnh xã hội, đáp ứng nguyện vọng đáng nhân dân Chủ động kiểm sốt quy mô tăng chất lượng dân số phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ sinh sản – KHHG Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh Khoá ln tèt nghiƯp Phường Hồng Văn Thụ phường trung tâm Thành phố Thái Nguyên với 32 tổ dân phố Đời sống kinh tế - xã hội ngày nâng cao, nhiên gặp nhiều khó khăn mà nguyên nhân lớn vấn đề dân số Nhận thức tầm quan trọng công tác dân số đến với phát triển Đất nước nói chung thành phố Thái Nguyên nói riêng Là giáo viên sinh học, tơi muốn góp phần nhỏ sức lực trí tuệ vào cơng tác nên tơi chọn đề tài: “Nghiên cứu số ảnh hưởng dân số đến chất lượng sống người dân địa bàn phường Hoàng Văn Thụ - thành phố Thái Nguyên” Mục đích nghiên cứu: Thơng qua số liệu Ban DS - GĐ&TE thấy tình hình cơng tác DS - KHHGĐ phường năm qua Sự ảnh hưởng dân số đến chất lượng sống người dân địa bàn phường Ảnh hưởng gia tăng dân số đến kinh tế - xã hội cụ thể tổ: tổ tổ 16 Đề xuất số giải pháp kiến nghị Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài: Việc nghiên cứu số ảnh hưởng dân số đến chất lượng sống người dân địa bàn phường Hoàng Văn Thụ làm sở để có giải pháp hữu hiệu nhằm đưa kinh tế phường lên, gia tăng dân số có tác động mạnh mẽ đến kinh tế - xã hội Ngun ThÞ Lan Hương K29B Sinh Khoá luận tốt nghiệp Phn 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VAI TRÒ CỦA DÂN SỐ VÀ SỰ CẦN THIẾT NGHIÊN CỨU “Lực lượng sản xuất hàng đầu tồn thể nhân loại cơng nhân, người lao động Như vậy, dân số vừa lực lượng sản xuất, vừa lực lượng tiêu dùng sản phẩm sản xuất ra, dân số vừa chủ thể, vừa sở để kinh tế - xã hội, tái sản xuất dân số phụ thuộc chặt chẽ vào phát triển lực lượng sản xuất, q trình sản sinh người khơng tác động tương hỗ yếu tố văn hố, y tế, mơi trường sinh thái” [1] Con người muốn tồn trước hết phải tiêu dùng lượng cải vật chất định Nếu lượng cải vật chất khơng thay đổi tăng khơng đáng kể mà dân số ngày đơng cản trở việc cải thiện nâng cao đời sống nhân dân Dân số sở hình thành nguồn lao động, nguồn nhân lực tạo điều kiện tăng nhanh nguồn cải vật chất tinh thần xã hội Và dân số tác động đến lĩnh vực đời sống xã hội Dân số - đặc biệt gia tăng dân số nhanh, ảnh hưởng đến trình phát triển quốc gia tồn giới Gia tăng dân số nhanh góp phần làm căng thẳng thêm vấn đề toàn cầu như: cạn kiệt nguồn tài ngun, suy thối mơi trường, tượng nóng lên khí hậu tồn cầu, tải dân cư thành phố lớn không đáp ứng đầy đủ nhu cầu sống như: lương thực thực phẩm, chăm sóc sức khoẻ, giáo dục, nhà ở,… người dân Vì việc hạn chế tốc độ gia tăng dân số, góp phần ổn định quy mơ dân số vấn đề có ý nghĩa cấp bách tồn cầu Ngun ThÞ Lan Hương K29B Sinh Khoá luận tốt nghiệp HẬU QUẢ CỦA VIỆC BÙNG NỔ DÂN SỐ ĐỐI VỚI CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG Dân số phát triển có mối tác động qua lại lẫn Vì phát triển kinh tế phải gắn với phát triển xã hội, giải phóng người Dân số phát triển cách hợp lí chất lượng sống có điều kiện đảm bảo nâng cao Nhưng dân số tăng nhanh gây tác động tiêu cực đến chất lượng sống, tỉ lệ sinh thứ ba giảm chậm, dịch bệnh đe doạ số vùng có nguy phát triển [8] Sự gia tăng dân số nhanh ảnh hưởng tới mặt xã hội thể sau: 2.1 Về kinh tế - xã hội Công tác DS - KHHGĐ phận quan trọng chiến lược phát triển đất nước vấn đề kinh tế xã hội hàng đầu, yếu tố để nâng cao chất lượng sống người, gia đình tồn xã hội Đầu tư cho công tác DS - KHHGĐ đầu tư mang lại hiệu kinh tế trực tiếp cao Nhưng với tốc độ gia tăng dân số nhanh dù kinh tế có phát triển, thu nhập người dân tăng không đáng kể, đời sống nhân dân cải thiện 2.1.1 Hậu việc tăng dân số nhanh giáo dục đào tạo Giáo dục hoạt động nhằm tác động cách có hệ thống, có mục đích đến hình thành phát triển nhân cách người phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - văn hoá xã hội Giáo dục có quan hệ mật thiết với gia tăng dân số Hội nghị Cairo 1994 nhấn mạnh: Giáo dục l nhõn t c Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 10 Kho¸ ln tèt nghiƯp Tổng biện pháp tránh thai đại 390 356 - 34 Nhận xét: Các biện pháp tránh thai chọn giảm dần là: đặt vòng giảm trường hợp, triệt sản trường hợp, sử dụng biện pháp tránh thai đại giảm 34 trường hợp Các biện pháp tránh thai có xung hướng tăng là: sử dụng bao cao su tăng 16 trường hợp, dùng thuốc uống tránh thai tăng 30 trường hợp Các biện pháp tránh thai đa dạng phong phú, song biện pháp tránh thai chủ đạo là: đặt vòng, dùng bao cao su dùng thuốc uống tránh thai cho dù biện pháp đặt vòng có xu hướng giảm tính phức tạp 1.3 Điều tra tình hình dân số tổ phường Hoàng Văn Thụ – thành phố Thái Nguyên 1.3.1 Đặc điểm tình hình chung Tổ tổ tập trung đông dân cư, đời sống dân cư cao, kinh tế bình quân thu nhập theo đầu người tương đối ổn định Nhưng địa bàn tổ xung quanh hai trường ĐH: ĐH Sư Phạm ĐH Nông Lâm, với số lượng sinh viên lớn, hộ gia đình phần lớn có phòng trọ nên khơng tránh khỏi khó khăn việc quản lý dân cư địa bàn tổ địa bàn phường.Tổ dân số tính đến năm 2006 898 người với 269 hộ gia đình 1.3.2 Kết thực công tác DS - KHHGĐ Dưới lãnh đạo UBDS, ban DS - GĐ&TE phối hợp với ban ngành, đoàn thể đặc biệt quan tâm đạo sát xao UBDS thành phố kiến thức chương trình DS - GĐ&TE đại phận nhân dân nâng lên đạt số kết sau Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 38 Khoá ln tèt nghiƯp Cơng tác truyền thơng: Ban dân số tham mưu với UBDS phường phát động chiến dịch truyền thông lồng ghép với DV - KHHGĐ hàng năm, giao tiêu cho cộng tác viên, khu dân phố, trì chế độ giao ban hàng tháng để báo cáo tình hình biến động tổ, kết hợp vận động phụ nữ độ tuổi sinh đẻ thực KHHGĐ thông qua tờ rơi, băng rôn cấp cho cộng tác viên, phối hợp với phòng khám y tế khám phụ khoa cho chị em phụ nữ, phối kết hợp với hội phụ nữ đạo tổ phụ nữ khơng có người sinh thứ 3+, xây dựng nhóm nhỏ cặp vợ chồng KHHGĐ, tăng thu nhập tạo sống ấm no hạnh phúc Trong tổ năm (2002 - 2006) khơng có trường hợp sinh thứ 3+ Ban DS phường tham mưu với UBDS kết hợp với ban ngành đoàn thể mở hội nghị truyền thông pháp lệnh dân số, tiêm chủng mở rộng tiêm chủng đủ loại vác xin cho trẻ để phòng chống bệnh nguy hiểm cho trẻ em Kết mà tổ đạt đáng khích lệ thể qua bảng sau: Bảng 3.4 So sánh kết năm (2002 - 2006) thực công tác DS - KHHGĐ tổ phường Hoàng Văn Thụ –Tp Thái Nguyên Năm Dân số Tỷ suất sinh Tỷ suất tử Sinh thứ 3+ S h Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh Số Số đến Tỷ lệ tăng 39 Kho¸ luËn tèt nghiÖp (Người) Người o oo Người o oo Người o (Người) (Người) DSTN o oo o 2002 790 03,79 01,26 0 230 2,53 2003 820 04,88 02,43 0 232 2,45 2004 845 10,65 05,91 0 266 11 4,69 2005 852 11 12,91 08,21 0 267 17 4,69 2006 898 15 16,70 10.00 0 269 11 20 6,70 Nhận xét: Dân số tổ tăng từ 790 người (2002) lên 898 người (2006), bình quân năm tăng 21,6 người Số trẻ sinh có biến động, từ cháu (2002) đến 15 cháu (2006) Trong tổ trường hợp sinh thứ 3+ từ năm 2002 đến 2006, tín hiệu đáng mừng thể hiệu công tác DS - KHHGĐ Số hộ tăng từ 230 hộ (2002) lên đến 269 hộ (2006), trung bình năm tăng thêm 7,8 hộ Tỷ lệ phát triển DSTN biến động nhiều, năm 2002 2,53 2006 6,7 o oo o oo đến Tóm lại: Mặc dù có nhiều cố gắng việc tun truyền, tổ khơng trường hợp sinh thứ 3+ tỷ lệ sinh tỷ lệ phát triển DSTN cao Trong năn gần đây, với đội ngũ cán chuyên trách cộng tác viên dân số, ban DS phường phần kìm hãm tốc độ gia tăng dân số tồn phường Đó sở để ngày nâng cao chất lượng sống người dân tổ người dân toàn phường Để thấy rõ biến đổi dân số tổ, năm qua ta có biểu sau: Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 40 Kho¸ ln tèt nghiƯp Người 950 898 900 850 800 790 845 820 852 750 700 2002 2003 2004 2005 Năm 2006 Hỡnh 3.2 Biu phỏt trin dõn s năm (2002 - 2006) tổ 1phường Hoàng Văn Thụ – Tp Thái Nguyên Bảng 3.5 Kết thực biện pháp tránh thai năm (2002 - 2006) tổ phường Hoàng Văn Thụ – Tp Thái Nguyên 2002 2003 2004 2005 2006 Đặt vòng 52 57 60 62 62 Triệt sản 7 5 Bao cao su 16 10 19 22 23 Thuốc uống TT 8 11 Các biện pháp TT đại 25 20 25 22 25 Năm Diễn giải Nhận xét: Các biện pháp tránh thai mà người dân tổ lựa chọn đa dạng Các biện pháp tránh thai đơn giản hiệu (dùng bao cao su, dùng thuốc tránh thai) lựa chọn nhiều có xu hướng tăng dần Sử dụng bao cao Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 41 Kho¸ ln tèt nghiƯp su tăng từ 10 trường hợp (2003) lên 23 trường hợp (2006) Sử dụng thuốc uống tránh thai tăng từ trường hợp (2002) lên 11 trường hợp (2006) Việc sử dụng biện pháp tránh thai đại có kết đáng khích lệ, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai đại chưa đồng qua năm Để hiểu cụ thể xu hướng ta có bảng sau: Bảng 3.6 So sánh kết thực biện pháp tránh thai năm (2005 - 2006) tổ phường Hoàng Văn Thụ – Tp Thái Nguyên Diễn giải STT 2005 2006 Tăng Giảm Đặt vòng 62 62 - - Triệt sản 5 - - Bao cao su 22 23 - Thuốc uống TT 11 - Các biện pháp 22 25 - TT đại Nhận xét: Biện pháp tránh thai bao cao su tăng trường hợp, thuốc uống tránh thai tăng trường hợp Các biện pháp tránh thai đại có tăng trường hợp hai năm (2005 - 2006) 1.4 Tình hình dân số tổ 16 phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên 1.4.1 Đặc im tỡnh hỡnh chung Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 42 Kho¸ ln tèt nghiƯp Đời sống nhân dân tổ 16 gặp nhièu khó khăn, mặt dân trí khơng đều, kinh tế bình qn thu nhập theo đầu người thấp Dân số tính đến năm 2006 496 người với 110 hộ gia đình 1.4.2 Kết thực công tác DS -KHHGĐ Tổ 16 đạt số kết sau: Công tác truyền thông Ban dân số phường chuyên trách viên cộng tác viên thông qua panô, hiệu, tranh ảnh, sách báo,… vận động chị em phụ nữ tổ thực tốt KHHGĐ kết hợp với Hội liên hiệp phụ nữ xây dựng câu lạc không sinh thứ 3+ tổ chức tuyên truyền chăm sóc sức khoẻ sinh sản KHHGĐ Trong tổ năm (2002 - 2004) khơng có trường hợp sinh thứ 3+ đến năm (2005 - 2006) có trường hợp sinh thứ 3+ Kết qủa thực công tác DS - KHHGĐ tổ 16 thực thông qua bảng sau: Bảng 3.7: So sánh kết năm (2002 - 2006) thực công tác DS KHHGĐ tổ 16 phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thỏi Nguyờn Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 43 Kho¸ ln tèt nghiƯp Tỷ suất sinh Dân số (Người) Năm Người o oo Tỷ suất tử Người o Sinh thứ 3+ oo Người o Số Số hộ (Người) o Tỷ lệ Số đến tăng (Người) DSTN o oo 2002 480 10.4 08,3 0 90 02,1 2003 487 10,2 04,1 0 97 06,1 2004 489 11 22,5 08,2 0 100 14,3 2005 494 18,2 12,1 0.2 110 06,1 2006 496 12 24,2 14,1 0.2 110 10,1 Nhận xét: Dân số tổ 16 tăng từ 480 người (2002) lên 496 người (2006), bình quân năm tăng 3,2 người Số trẻ sinh từ cháu (2002) đến 12 cháu (2006) Trong tổ có trường hợp sinh thứ 3+ vào năm 2005 - 2006 có vỡ kế hoạch Số hộ tăng từ 90 hộ năm 2002 lên đến 110 hộ năm 2006, trung bình năm tăng 4,2 hộ Tỉ lệ phát triển DSTN biến động nhiều năm 2002 2,1 đến năm 2006 10,1 Bảng 3.8: Kết thực biện pháp tránh thai năm (2002- 2006) tổ 16 phường Hoàng Vn Th -Tp Thỏi Nguyờn Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 44 Kho¸ ln tèt nghiƯp 2002 2003 2004 2005 2006 Đặt vòng 37 40 41 43 44 Triệt sản 04 07 09 Bao cao su 08 10 14 15 17 Thuốc uống TT 05 08 08 11 13 Các biện pháp 07 10 12 12 15 Năm Diễn giải TT đại 06 06 Nhận xét: Các biện pháp tránh thai mà người dân độ tuổi sinh đẻ lựa chọn phong phú phù hợp tạo điều kiện cho người sử dụng Tránh thai biện pháp đặt vòng phương pháp phổ thơng dễ sử dụng, hiệu cao tâm lí lo sợ mang vật lạ thể số người gây tác dụng phụ nên số người sử dụng phương pháp tăng chậm Biện pháp triệt sản chủ yếu nữ giới, điều đòi hỏi cơng tác tun truyền để xố “mặc cảm tâm lí”, với vợ thực KHHGĐ nam giới phải tăng cường Điều đòi hỏi cơng tác DS - KHHGĐ phường phải tiếp tục phấn đấu nhiều Ngun ThÞ Lan Hương K29B Sinh 45 Khoá luận tốt nghiệp Y tế: Các tổ phường phân bố phường trung tâm thành phố, có nhiều sở y tế gần cận như: bệnh viện đa khoa trung ương Thái Nguyên, phòng khám tư nhân, trạm y tế phường làm tốt cơng tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân Văn hoá - Giáo dục: Tổ dân phố có nhà văn hố nơi tổ chức văn hoá văn nghệ, TDTT cho cháu hè Tỷ lệ cháu độ tuổi nhà trẻ mẫu giáo đạt 99%, chất lượng nuôi dạy trẻ ngày nâng cao, ngành học phổ thông thu hút 100% cháu độ tuổi đến trường 1.5 Ảnh hưởng dân số đến chất lượng sống người dân phường Hoàng Văn Thụ – Tp Thái Nguyên 1.5.1 Ảnh hưởng gia tăng dân số đến phát triển kinh tế - xã hội Thực tế cho thấy, vấn đề dân số giải cách tốt đẹp mà kinh tế thấp khơng thể nâng cao chất lượng sống Mặt khác kinh tế phát triển có tăng trưởng dân số tăng cao thu nhập bình quân theo đầu người không tăng Dưới lãnh đạo Đảng uỷ - HĐND - UBND, phối hợp thường xuyên ban ngành, đoàn thể với hoạt động ban DS -GĐ &TE từ phường xuống sở giảm đáng kể tỷ lệ phát triển DSTN Dân số dần ổn định tác động tích cực đến phát triển kinh tế phường Đại đa số người dân phường công nhân viên chức nhà nước, buôn bán,… nên mức sống người dân tương đối n nh Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 46 Kho¸ ln tèt nghiƯp Với dân số trẻ cung cấp cho phường lực lượng lao động dồi dào, hùng hậu Nhưng tỉ lệ dân cư tương đối đông, địa bàn tương đối phức tạp dẫn đến phận thiếu niên trẻ tập trung thành băng nhóm tội phạm, xa chân vào đường nghiện hút làm ảnh hưởng tới gia đình tồn xã hội (Thành phố Thái Nguyên điểm nóng vấn đề tội phạm tệ nạn ma tuý nước) Trên địa bàn phường năm 2005 khơng hộ nghèo có 65% hộ giàu 1.5.2 Ảnh hưởng gia tăng dân số đến chất lượng sống người dân phường Dân số dần vào ổn định, kinh tế có bước tăng trưởng tạo điều kiện để nâng cao chất lượng sống nhân dân Thu nhập bình qn theo đầu người cao, tính đến năm 2006 5.000.000đ/người/năm Nhưng thường có chênh lệch mức sống thể rõ thành thị nơng thơn Về giáo dục: phường có đơn vị trường học: THPT Lương Ngọc Quyến, THCS Chu Văn An, THCS Nguyễn Du, Tiểu học Đội Cấn, Trung Tâm Giáo Dục Thường Xuyên Các trường học phường có sở vật chất khang trang, trường xố bỏ tình trạng học ca Miễn giảm học phí cho em gia đình sách, gia đình có hồn cảnh đặc biệt khó khăn UBND phường phối hợp với hội khuyến học tổ chức lễ tuyên dương, khen thưởng em học sinh giỏi trao học bổng cho em học sinh nghèo vượt khó Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 47 Khoá luận tèt nghiƯp Về y tế: Trong địa bàn phường có nhiều sở y tế gần cận như: Bệnh viện đa khoa TW Thái Nguyên phòng khám tư nhân, trạm y tế làm tốt cơng tác chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân Trạm y tế phường tổ chức tiêm chủng mở rộng cho trẻ từ – tuổi đạt tỉ lệ 100% chương trình lồng ghép thực có hiệu chương trình nha học đường, tổ chức xúc miệng Flo cho cháu học sinh trường Khám định kì cho trẻ em khuyết tật, trẻ em có hồn cảnh đặc biệt Tổ chức tiêm phòng cho chị em phụ nữ có thai độ tuổi sinh đẻ thực đầy đủ Về văn hố: Phường có nhà văn hố điểm vui chơi 32 tổ dân phố điểm cho cháu tập TDTT, sinh hoạt hè tổ chức văn hoá văn nghệ Mạng lưới điện thoại phường phát triển mạnh, 90% hộ gia đình mắc điện thoại (đó chưa kể đến điện thoại di động) Về cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ em: + Tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng tuổi: 13% (2003:20%; 2004:17%) + Tỉ lệ trẻ em đến nhà trẻ đạt: 99% + Xây dựng quỹ bảo trợ trẻ em phường đạt: 20 triệu đồng + Tỉ lệ trẻ em tiêm phòng: 100% + Tới thăm tặng q cho 107 em có hồn cảnh đặc biệt khó khăn với số tiền 1.350.000 đ Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 48 Khoá luận tèt nghiÖp Xây điểm cấp nước trường tiểu học Đội Cấn, trường THCS Nguyễn Du, THCS Chu Văn An, THPT Lương Ngọc Quyến 1.5.3 Ảnh hưởng gia tăng dân số đến tài nguyên môi trường phường Sức khoẻ mơi trường có tác động qua lại với Việc giảm tỉ lệ dân số, điều tiết xu hướng dân số phù hợp quy luật phát triển kinh tế bảo vệ môi trường bền vững vấn đề cấp bách nước phát triển có Việt Nam Phường Hồng Văn Thụ với địa bàn dân cư rộng tương đối phức tạp có nhiều tập thể quan trường học, đơn vị kinh doanh xen lẫn khu dân cư phường Nhu cầu sinh hoạt cao hoạt động sản xuất đơn vị kinh doanh thường chứa sản phẩm độc hại gây ô nhiễm môi trường đất, nước,… Do cần đẩy mạnh việc giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho người dân BÀN LUẬN Qua việc nghiên cứu ảnh hưởng cuả dân số đến chất lương sống người dân địa bàn phường Hoàng Văn Thụ – Tp Thái Nguyên ta thấy rằng: Sự gia tăng dân số để lại hậu nghiêm trọng nhiều mặt làm ảnh hưởng xấu đến mặt đời sống xã hội Đó tỉ lệ sinh tăng kéo theo tỉ lệ phát triển DSTN tăng, đặc biệt phải giảm tỉ lệ sinh thứ 3+ để nâng cao chất lượng sống người dân Đặc biệt giai đoạn mức sinh cao làm tăng tỉ lệ dân số dẫn đến kinh tế phát triển chậm, thu nhập bình qn theo đầu người thấp Ngun Thị Lan Hương K29B Sinh 49 Khoá luận tốt nghiƯp Do ngày thấy rõ vai trò công tác DS – KHHGĐ nâng cao công tác tuyên truyền để kìm hãm tốc độ gia tăng dân số KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ KẾT LUẬN Qua nghiên cứu số ảnh hưởng dân số đến chất lượng sống người dân địa bàn phường Hoàng Văn Thụ – thành phố Thái Nguyên ta có số kết luận sau: + Tỉ lệ tăng DSTN phường từ 4,58 (2002) tăng lên 12,26 (2005) giảm xuống 10,39 (2006) cho thấy cơng tác DS – KHHGĐ ngày hoàn thiện + Tỉ lệ sinh cao nên cần tăng cường việc truyền thông DS – KHHGĐ phường + Tỉ lệ sinh thứ 3+ thấp năm có trường hợp sinh thứ 3+ vỡ kế hoạch điều cho thấy hiệu công tác DS – KHHGĐ + Dân số năm gần tăng chậm, điều cho thấy chất lượng sống người dân nâng cao kéo theo phát triển kinh tế – xã hội phường toàn thành phố + Đội ngũ chuyên trách viên cộng tác viên ngày nhiều, nâng cao chuyên môn nên hoạt động có hiệu ĐỀ NGHỊ + Cần nâng cao vai trò, trách nhiệm quan chức kế hoạch, đạo sở Tăng cường phối kết hợp có hiệu ban ngành, đồn thể cơng tác chăm sóc bảo vệ trẻ em Ngun ThÞ Lan Hương K29B Sinh 50 Khoá luận tốt nghiệp + Có kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ cơng tác thiếu niên, trẻ em cho cán đoàn ban DS – GĐ&TE + Cần đầu tư sách báo, tài liệu tuyên truyền cho tủ sách nhà văn hoá TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Mác - Ănghen tuyển tập NXB Sự Thật [2] Ban DS - GĐ&TE – Báo cáo thực công tác DS - GĐ&TE năm từ 2002 - 2006 [3] Ban DS - GĐ&TE - Báo cáo kết thực xây dựng phường phù hợp với trẻ em năm 2005 [4] Báo gia đình xã hội tháng 04/2006 [5] Chiến lược dân số Việt Nam giai đoạn 2001- 2010 [6] Văn kiện Đại hội Đảng khoá VII, VIII, IX [7] Bộ Giáo dục - Đào tạo Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA) Một số vấn đề giáo dục dân số – Dự án VIE/01/P09 [8] Tạp chí báo chí tuyên truyền số Học viện trị quốc gia, 2006 [9] Nguyễn Hữu Dũng - Lê Thống Dân số - Môi trường - Tài nguyên NXB Giáo dục, Hà Nội, 1995 [10] Phạm Văn Đồng – Nguyễn Thị Thiến Giáo trình thống kê dân số học Hà Nội, 1995 [11] Nguyễn Thị Thu Hợi Luận tt nghip 2006 Nguyễn Thị Lan Hương K29B Sinh 51 Kho¸ ln tèt nghiƯp [12] Nguyễn Minh Huệ - Nguyễn Văn Lê Dân số học đại cương NXB Đại học quốc gia, Hà Nội, 2001 [13] Dương Toàn Thắng Luận văn tốt nghiệp 2005 [14] Nguyễn Văn Tuyên Sinh thái mơi trường NXB giáo dục, 2001 Ngun Thị Lan Hương K29B Sinh 52 ... việc nghiên cứu số tiêu dân số phường qua năm từ 2002 - 2006 Và chọn tổ để thấy rõ ảnh hưởng dân số đến chất lượng người dân địa bàn phường Hoàng Văn Thụ - Tp Thái Nguyên (2 tổ 32 tổ dân phố phường) ... Việc nghiên cứu số ảnh hưởng dân số đến chất lượng sống người dân địa bàn phường Hoàng Văn Thụ làm sở để có giải pháp hữu hiệu nhằm đưa kinh tế phường lên, gia tăng dân số có tác động mạnh mẽ đến. .. hưởng dân số đến chất lượng sống người dân địa bàn phường Hồng Văn Thụ - thành phố Thái Ngun” Mục đích nghiên cứu: Thông qua số liệu Ban DS - GĐ&TE thấy tình hình cơng tác DS - KHHGĐ phường