Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng So¹n:09/10/2010 Gi¶ng: 15/10 TiÕt 40 : Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù I. Møc ®é cÇn ®¹t. - HiĨu ®ỵc vai trß cđa miªu t¶ néi t©m trong mét VB tù sù. - VËn dơng hiĨu biÕt vỊ miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù ®Ĩ ®äc – hiĨu v¨n b¶n. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng: 1/ KiÕn thøc: - Néi t©m nv vµ miªu t¶ néi t©m nv trong t¸c phÈm tù sù. - T¸c dơng cđa miªu t¶ néi t©m vµ mèi quan hƯ gi÷a néi t©m víi ngo¹i h×nh trong khi kĨ chun. 2/ KÜ n¨ng: - Ph¸t hiƯn vµ ph©n tÝch ®ỵc t¸c dơng cđa miªu t¶ néi t©m trong VB tù sù. - KÕt hỵp kĨ chun víi miªu t¶ néi t©m nv khi lµm bµi tù sù. III. Chn bÞ. * Gi¸o viªn: T liƯu liªn quan. * Häc sinh: T×m hiĨu ng÷ liƯu trong SGK. C. C¸c b íc lªn líp. 1. ỉn ®Þnh tỉ chøc. 2. KiĨm tra bµi cò: Vai trß cđa u tè miªu t¶ trong VBTS? 3. Bµi míi. *Ho¹t ®éng 1: T¹o t©m thÕ -Thêi gian: 2 phót - Ph¬ng ph¸p: Thut tr×nh * Giíi thiƯu bµi. Ho¹t §éng 2, 3, 4 : T×m hiĨu bµi ( §äc, quan s¸t vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ c¸c ytè miªu t¶ néi t©m…) - Ph¬ng Ph¸p : VÊn ®¸p ; Nªu vÊn ®Ị, thut tr×nh . - KÜ tht : Phiªó häc tËp ( vë lun tËp Ng÷ v¨n), Kh¨n tr¶i bµn, C¸c m¶nh ghÐp, ®éng n·o - Thêi gian : 20 phót Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Néi dung cÇn ®¹t Ghi chó * Y/c hs quan s¸t ®o¹n trÝch" KiỊu ë lÇu Ngng BÝch"? - HS quan s¸t, ®äc. I. T×m hiĨu u tè miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù. * VÝ dơ: §o¹n trÝch “ KiỊu ë lÇu ngng BÝch”. KÜ tht ®éng n·o - T×m nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh cã trong ®o¹n trÝch? *Ho¹t ®éng c¸ nh©n. * Miªu t¶ c¶nh. H§ c¸ nh©n - DÊu hiƯu nµo cho thÊy nh÷ng c©u th¬ trªn lµ nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh s¾c bªn ngoµi? - Gỵi lªn h×nh ¶nh, mµu s¾c . cđa ®èi tỵng. + C¶nh thiªn nhiªn mªnh m«ng, hoang v¾ng, rỵn ngỵp tríc lÇu Ngng BÝch ( 4 c©u ®Çu). + C¶nh thiªn nhiªn trèng tr¶i, xa v¾ng lóc hoµng h«n n¬i cưa bĨ tríc lÇu Ngng BÝch. ( 8 c©u ci). - “Tríc lÇu Ngng BÝch kho¸ xu©n C¸t vµng cån nä bơi hång dỈm kia .” “Bn tr«ng cưa bĨ chiỊu h«m . Çm Çm tiÕng sãng kªu quanh ghỊ ngåi”. Th¶o ln nhãm bµn. - Nh÷ng c¶nh ®ã gióp em hiĨu g× vỊ t©m tr¹ng cđa nh©n vËt? => Miªu t¶ gi¸n tiÕp. - Suy nghÜ, tr×nh bµy: T©m tr¹ng c« ®¬n, bn tđi, lỴ loi cđa Th KiỊu. => Miªu t¶ gi¸n tiÕp. 1 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng - T×m nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ t©m tr¹ng cđa KiỊu trong ®o¹n trÝch? *Ho¹t ®éng c¸ nh©n * Miªu t¶ t©m tr¹ng. - " Bªn trêi gãc bĨ b¬ v¬ . TÊm son gét rưa bao giê cho phai". - DÊu hiƯu nµo cho biÕt nh÷ng c©u th¬ ®ã lµ nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ t©m tr¹ng? - ThĨ hiƯn nh÷ng suy nghÜ cđa nh©n v©t: Suy nghÜ vỊ b¶n th©n, vỊ gia ®×nh, vỊ th©n phËn. => Miªu t¶ trùc tiÕp. - ThÕ nµo lµ miªu t¶ néi t©m trong VBTS? Cã mÊy c¸ch miªu t¶ néi t©m trong VBTS? + ThÕ nµo lµ miªu t¶ néi t©m trùc tiÕp? Gi¸n tiÕp? - §äc néi dung ghi nhí? - HS kh¸i qu¸t, tr×nh bµy. - §äc theo y©u cÇu. * * Ghi nhí: SGK/117. Dïng c¸c phiÕu Ho¹t ®éng 5 : Lun tËp , cđng cè - Ph¬ng ph¸p : VÊn ®¸p gi¶i thÝch - KÜ tht : Kh¨n tr¶i bµn, c¸c m¶nh ghÐp, dïng c¸c phiÕu HT - Thêi gian : 18-20 phót. - T×m nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ ngo¹i h×nh MGS vµ miªu t¶ néi t©m TK trong ®o¹n trÝch " M· Gi¸m Sinh mua KiỊu"? - §ãng vai nµng KiỊu viÕt ®o¹n v¨n kĨ l¹i viƯc b¸o ©n b¸o o¸n, trong ®ã béc lé trùc tiÕp t©m tr¹ng cđa KiỊu khi gỈp Ho¹n Th? * Ho¹t ®éng nhãm 02 HS. * HS ho¹t ®éng c¸ nh©n. - 1 HS lªn b¶ng viÕt. - HS kh¸c viÕt vµo vë bµi tËp. - NhËn xÐt, bỉ sung. II. Lun tËp. Bµi 1: SGk/117. + Miªu t¶ ngo¹i h×nh MGS: " Qu¸ niªn ch¹c ngo¹i tø tn Mµy r©u nh½n nhơi ¸o qn b¶nh bao". + Miªu t¶ néi t©m TK: " Nçi m×nh thªm tøc nçi nhµ . Nh×n hoa bãng thĐn tr«ng g¬ng mỈt dµy". Bµi 2: SGK/117. * VÝ dơ: ( mét ph¬ng ¸n viÕt). - Khung c¶nh bi xư ¸n: + C«ng ®êng g¬m gi¸o ngÊt trêi, bªn trong qu©n vƯ ®øng hÇu, bªn ngoµi qu©n c¬ ®øng xÕp hµng, uy nghi tỊ chØnh, g¬m gi¸o tt trÇn. + Trªn c«ng ®êng, ngay gi÷a tríng hïm, Tõ H¶i cïng s¸nh vai Th KiỊu ngåi ghÕ quan toµ. + KiỊu kh«ng ngê cc ®êi m×nh cã ngµy h«m nay ( xóc ®éng ). - DiƠn biƠn bi xư ¸n: §ỵc Tõ H¶i cho phÐp, KiỊu ®Ých th©n xư ¸n: B¸o ©n -> b¸o o¸n. 4. H íng dÉn vỊ nhµ. - N¾m ch¾c néi dung ghi nhí? - Lµm bµi tËp 3- SGK/117? - Chn bÞ : “ Lơc V©n Tiªn gỈp n¹n”? 2 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng + T×m hiĨu vÞ trÝ ®o¹n trÝch? Bè cơc? Néi dung tõng phÇn? + T×m hiĨu hµnh ®éng cđa TrÞnh H©m, tõ ®ã kh¸i qu¸t lªn b¶n chÊt con ngêi trÞnh H©m? Trong x· héi ®ã, TrÞnh H©m ®¹i diƯn cho ®iỊu g×? + T×m hiĨu viƯc lµm cđa Ng ¤ng, cc sèng cđa Ng ¤ng, tõ ®ã kh¸i qu¸t lªn phÈm chÊt tèt ®Đp cđa nh©n vËt, cđa ngêi lao ®éng? Nh©n vËt Ng ¤ng ®¹i diƯn cho ®iỊu g× trong x· héi? + NhËn xÐt vỊ ng«n ng÷ vµ c¶m xóc cđa ®o¹n th¬? * Rót kinh nghiƯm: ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------- So¹n: 09/10 Gi¶ng: 19/10 TiÕt 41 V¨n b¶n: Lơc V©n Tiªn gỈp n¹n ( TrÝch “ Trun Lơc V©n Tiªn” cđa Ngun §×nh ChiĨu ) I/ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Giúp HS: 1/ Kiến thức. - Sự đối lập giữa cái thiện - cái ác, thái độ, tình cảm và lòng tin của tác giả đối với những người lao động bình thường mà nhân hậu. Từ đó nhận ra cuộc sống trong lành giữa thiên nhiên với con người. - Nghệ thuật sắp xếp tình tiết và nghệ thuật sử dụng ngơn từ trong đoạn trích. 2/ Kĩ năng. - Đọc – hiểu một đoạn trích truyện thơ trong văn học trung đại. - Nắm được sự việc trong đoạn trích. - Phân tích để hiểu được sự đối lập thiện – ác và niềm tin của tác giả vào những điều tốt đẹp trong cuộc đời. 3/ Thái độ.: Biết u thương con người, hướng đến cái thiện xa rời cái ác II/ CHUẨN BỊ : - GV: Soạn giáo án, bảng phụ - HS : Trả lời câu hỏi theo sgk III. C¸c bíc lªn líp. 1. ỉ n ®Þnh tỉ chøc . 2. KiĨm tra bµi cò. a. Tr¾c nghiƯm: * H×nh ¶nh Lơc V©n Tiªn cøu KiỊu ngut Nga ®ỵc kh¾c ho¹ gièng víi m« tÝp nµo trong trun cỉ? A. Mét chµng trai tµi giái, cøu 1 c« g¸i tho¸t khái c¶nh nguy hiĨm, hä tr¶ nghÜa nhau vµ thµnh vỵ chång. B. Mét anh n«ng d©n nghÌo nhê ch¨m chØ ®· lÊy ®ỵc vỵ ®Đp vµ trë nªn giµu cã. C. Mét «ng vua mang h¹nh phóc ®Õn víi mét con ngêi ®au khỉ. D. Nh÷ng con ngêi ¨n ë hiỊn lµnh, thËt thµ, phóc ®øc sÏ ®ỵc ®Ịn ®¸p xøng ®¸ng. * Qua lêi lÏ cđa KiỊu Ngut Nga, em thÊy nµng lµ con ngêi nh thÕ nµo? A. Lµ mét ngêi kh¸ch s¸o, lu«n gi÷ ý tø cđa ngêi con g¸i. B. Lµ ngêi kªnh kiƯu v× cho r»ng m×nh lµ tiĨu th khuª c¸c. C. Lµ ngêi con g¸i khuª c¸c nhng th mÞ, nÕt na vµ cã häc thøc. D. Lµ ngêi con g¸i thơ ®éng tríc mäi hoµn c¶nh khã kh¨n. * NhËn ®Þnh nµo nãi ®óng nhÊt c¸ch x©y dùng nh©n vËt cđa Ngun §×nh ChiĨu trong ®o¹n trÝch? A. Qua lêi nãi. B. Qua cư chØ. C. Qua hµnh ®éng. D. C¶ A,B,C ®Ịu ®óng. * NhËn xÐt nµo ®óng nhÊt vỊ ng«n ng÷ cđa ®o¹n trÝch? A. Mang mïa s¾c ®Þa ph¬ng Nam Bé. B. Méc m¹c, gi¶n dÞ, gÇn víi lêi nãi thêng ngµy cđa con ngêi. 3 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng C. Ng«n ng÷ ®a d¹ng, phï hỵp víi diƠn biÕn t×nh tiÕt cđa c©u chun. D. C¶ A, B, C ®Ịu ®óng. * §o¹n trÝch thĨ hiƯn kh¸t väng g× cđa t¸c gi¶? A. §ỵc cøu ngêi, gióp ®êi. B. Trë nªn giµu sang phó q. C. Cã c«ng danh hiĨn h¸ch. D. Cã tiÕng t¨m vang déi. b. Tù ln. - Cã ý kiÕn cho r»ng: Nh©n vËt Lơc V©n Tiªn lµ nh©n vËt lÝ tëng cđa Ngun §×nh ChiĨu trong t¸c phÈm. Em cã ®ång ý kh«ng? V× sao? 3. Bµi míi. *Ho¹t ®éng 1: T¹o t©m thÕ -Thêi gian: 2 phót - Ph¬ng ph¸p: Thut tr×nh. *Ho¹t ®éng 2: Tri gi¸c - Thêi gian: 10 phót - Ph¬ng ph¸p: thut tr×nh , vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ị - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n kÕt hỵp víi th¶o ln nhãm bµn lµm vë bt ,kt ®éng n·o, kh¨n phđ bµn Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Néi dung cÇn ®¹t Ghi chó - Giäng kĨ chun , t¸i hiƯn lêi nãi cđa cđa LVT vµ «ng Chµi. - N¾m c¸ch ®äc. I. §äc, chó thÝch. - GV ®äc 8 c©u ®Çu. Gäi HS ®äc? - L¾ng nghe, ®äc theo yªu cÇu. 1. §äc. - KiĨm tra viƯc t×m hiĨu chó thÝch cđa HS b»ng ph¬ng ph¸p hái - ®¸p? - Tr×nh bµy theo yªu cÇu. 2. Chó thÝch. - Nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch? Tãm t¾t néi dung ®ỵc kĨ phÇn tríc ®ã? - Dùa vµo SGK tr×nh bµy. + VÞ trÝ: PhÇn II. + Tãm t¾t. * VÞ trÝ ®o¹n trÝch. - PhÇn II cđa trun. ho¹t ®éng c¸ nh©n th¶o ln nhãm bµn theo kt ®éng n·o *Ho¹t ®éng 3: Ph©n tÝch - Thêi gian: 20 phót - Ph¬ng ph¸p: thut tr×nh , vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ị - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n kÕt hỵp víi th¶o ln nhãm bµn theo kt ®éng n·o - §o¹n trÝch cã bè cơc nh thÕ nµo? Néi dung kh¸i qu¸t? Trong mçi phÇn, nh©n vËt nµo lµ nh©n vËt trung t©m? - T×m hiĨu kh¸i qu¸t. + PhÇn 1 ( 8 c©u ®Çu): Hµnh ®éng téi ¸c cđa TrÞnh H©m + PhÇn 2( 32 c©u cßn l¹i): ViƯc lµm nh©n ®øc cđa Ng ¤ng. II. T×m hiĨu v¨n b¶n. * Bè cơc: 2 phÇn. - LVT gỈp n¹n g×? T×m c©u th¬ thĨ hiƯn? - Cã kỴ ©m mu h¹i chÕt: TrÞnh H©m ®Èy V©n Tiªn xng thun. 1. Hµnh ®éng cđa TrÞnh H©m. ho¹t ®éng c¸ nh©n - TrÞnh H©m ®· cã hµnh ®éng nµo víi Lơc V©n Tiªn? - Ph¸t hiƯn hµnh ®éng cđa nh©n vËt. * Hµnh ®éng. - Ra tay, ®Èy V©n Tiªn xng thun. - Gi¶ tiÕng kªu trêi. - H¾n ®· thùc hiƯn hµnh ®éng ®ã vµo thêi ®iĨm nµo? T¹i sao l¹i thùc hiƯn hµnh ®éng vµo thêi ®iĨm ®ã? - Lỵi dơng lóc ®ªm khuya thanh v¾ng: + Kh«ng ai biÕt. + DƠ dµng che dÊu * Thêi gian: - §ªm khuya. 4 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng ®ỵc viƯc lµm cđa m×nh. - Theo em, v× sao TrÞnh H©m l¹i ©m mu h¹i chÕt LVT? - V× lßng ghen ghÐt ®è kÞ, TrÞnh H©m ®· h¹i b¹n. Tõ ®ã, em suy nghÜ g× vỊ lßng ghen ghÐt cđa con ngêi? - Do ghen ghÐt, ®è kÞ víi tµi n¨ng cđa LVT. - Lßng ®è kÞ lµ ng/nh©n cđa sù ph¶n béi vµ téi ¸c -> Con ngêi cÇn tr¸nh xa c¸i xÊu, c¸i ¸c. - Qua ®ã, em h·y ®¸nh gi¸ vỊ con ng- êi TrÞnh H©m? - Thđ ®o¹n cđa TrÞnh H©m lµm ta nhí tíi nh©n vËt nỉi tiÕng th©m ®éc nµo trong trun cỉ d©n gian níc ta? Nh÷ng nh©n vËt Êy ®Ịu gỵi lªn trong ta c¶m xóc g×? §¹i diƯn cho ®iỊu g× trong x· héi? - Kh¸i qu¸t, tr×nh bµy. - VÝ dơ: Nh©n vËt LÝ Th«ng trong trun “ Th¹ch Sanh”. - C¨m ghÐt, ghª tëm…- §¹i diƯn cho c¸i xÊu, c¸i ¸c. => Gi¶ dèi, nham hiĨm, ®éc ¸c, hÌn h¹. => C¸i xÊu, c¸i ¸c. - LVT ®ỵc cøu tho¸t chÕt nh thÕ nµo? - Ph¸t hiƯn. 2. ViƯc lµm cđa Ng ¤ng. - Giao Long d×u ®ì … ¤ng Chµi …vít ngay lªn bê Hèi con vÇy lưa mét giê ¤ng h¬ bơng d¹ mơ h¬ mỈt mµy. ho¹t ®éng c¸ nh©n - Chó thÝch (5) - SGK cho biÕt g× vỊ chi tiÕt Giao Long cøu ngêi? - Tr×nh bµy => LVT lµ ngêi hiỊn ®øc mµ bÞ h·m h¹i, ngay ®Õn loµi hung d÷ còng ph¶i c¶m th- ¬ng, gióp ®ì. - Cã nhËn xÐt g× vỊ hµnh ®éng cøu ng- êi cđa ¤ng Chµi? - KhÈn tr¬ng, kh«ng hỊ toan tÝnh( vít ngay .). - Kh«ng nỊ hµ, tËn t×nh cøu ch÷a b»ng kinh nghiƯm d©n gian ( vÇy lưa, «ng h¬ bơng d¹ .) - ViƯc lµm nµy nãi lªn ®øc tÝnh g× cđa «ng Chµi? - Kh¸i qu¸t tr×nh bµy. => Lßng nh©n ¸i, s½n lßng cøu gióp ngêi khi gỈp ho¹n n¹n. - Em hiĨu g× vỊ t×nh c¶m cđa t¸c gi¶ ®èi víi ngêi nghÜa hiƯp vµ lao ®éng b×nh thêng? - Yªu q, bªnh vùc con ngêi nghÜa hiƯp nh LVT. - Tin vµo nh©n nghÜa cđa con ngêi lao ®éng b×nh thêng nh gia ®×nh «ng Chµi. * Kh«ng chØ ®ỵc cøu gióp, LVT cßn - Ng r»ng:" Ng¬i ë cïng ta 5 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng ®ỵc cu mang. - Ai lµ ngêi cã ý ®Þnh cu m¹ng LVT? Lêi nãi nµo thĨ hiƯn ý ®Þnh ®ã? - ¤ng Ng. H«m mai hÈm hót víi giµ cho vui". - Em nghÜ g× vỊ lêi nãi nµy? Tõ “ hÈm hót” cho em hiĨu thªm ®iỊu g× vỊ cc sèng cđa «ng Ng? - Lêi nãi méc m¹c, ch©n thµnh -> cc sèng nghÌo khỉ. => Méc m¹c, ch©n thµnh. - LVT khi ®ã (®· háng c¶ hai m¾t) tá ý e ng¹i. Ng ¤ng ®· nãi lêi nµo víi chµng? - Ph¸t hiƯn. - Ng r»ng:" Lßng l·o ch¼ng m¬ Dèc lßng nh©n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n". - Tõ lêi nãi ®ã, em c¶m nhËn ®ỵc ®iỊu tèt ®Đp nµo ë con ngêi cÇn lao nµy? - Suy nghÜ, tr×nh bµy. => Kh«ng vơ lỵi, träng nh©n nghÜa. §Ĩ gi÷ LVT ë l¹i, Ng ¤ng ®· c¶m ho¸ chµng b»ng c¸ch gỵi lªn c¶nh vui thó cđa cc sèng chµi líi. - PhÇn v¨n b¶n nµo diƠn t¶ néi dung nµy? - NhËn xÐt vỊ c¶m xóc, ng«n ng÷ cđa t¸c gi¶? - Tõ ®ã, mét cc sèng nh thÕ nµo hiƯn lªn? H·y nªu c¶m nhËn cđa em? - T×m ®äc ®o¹n th¬. - C¶m xóc: Kho¸ng ®¹t . - Ng«n ng÷: B×nh dÞ, d©n d· . - C¶m nhËn, tr×nh bµy. - " Rµy roi mai vÞnh vui vÇy . T¾m ma ch¶i giã trong vêi Hµn Giang". => C¶nh thanh cao, phãng kho¸ng; con ngêi tù do, vui say víi thiªn nhiªn. - §Ĩ vÏ ®ỵc bøc tranh Êy, Ng ¤ng ph¶i lµ ngêi nh thÕ nµo? - Suy nghÜ, tr×nh bµy. =>Yªu lao ®éng, yªu thiªn nhiªn, tù do, am hiĨu c«ng viƯc s«ng níc. - Theo em, LVT sÏ cã qut ®Þnh nh thÕ nµo tríc viƠn c¶nh lao ®éng ®ã? V× sao? - HS tù béc lé. - Nhµ th¬ N§C mn bµy tá t×nh c¶m g× ®èi víi ngêi lao ®éng qua ®o¹n th¬ nµy? - Tin yªu vµ q träng nh©n c¸ch cđa nh÷ng con ngêi lao ®éng b×nh d©n. *Ho¹t ®éng 4: Kh¸i qu¸t, ®¸nh gi¸ - Thêi gian: 5 phót - Ph¬ng ph¸p: vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ị - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n kÕt hỵp víi th¶o ln nhãm bµn theo kt ®éng n·o - Kh¸i qu¸t l¹i néi dung cđa ®o¹n trÝch? - NhËn xÐt g× vỊ c¶m xóc, ng«n ng÷ ®ỵc sư dơng? - §äc néi dung ghi nhí? * Kh¸i qu¸t, tr×nh bµy. - ND: Sù ®èi lËp thiƯn vµ ¸c, nh©n c¸ch cao c¶ vµ toan tÝnh thÊp hÌn, q träng nd©n l®. - NghƯ tht: c¶m xóc kho¸ng ®¹t, ng«n ng÷ b×nh dÞ… - §äc theo yªu cÇu. * Ghi nhí: SGK/121. Ho¹t ®éng 5: Lun tËp 6 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng - Thêi gian: 5 phót - Ph¬ng ph¸p: - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n , th¶o ln - Mơc tiªu: Cđng cè hiĨu biÕt vỊ vb - H·y chän nh÷ng c©u th¬ mµ em cho lµ hay nhÊt trong ®o¹n th¬ råi tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cđa em vỊ c¶m xóc cđa t¸c gi¶ vµ ng«n ng÷ miªu t¶, biĨu c¶m trong nh÷ng c©u th¬ Êy? - HS tù béc lé. III. Lun tËp. * Tr×nh bµy c¶m nhËn. - Trong trun " Lơc V©n Tiªn" cßn cã nh÷ng nh©n vËt nµo cã thĨ cïng xÕp vµo cïng mét lo¹i víi Ng ¤ng ë ®o¹n trÝch nµy? T¸c gi¶ mn gưi g¾m ý tëng nµo th«ng qua c¸c nh©n vËt ®ã? * Ho¹t ®éng nhãm bµn: + Nh÷ng nh©n vËt cïng lo¹i: ¤ng Qu¸n, «ng TiỊu . + §Ỉc ®iĨm chung: Giµu lßng nh©n nghÜa, yªu lao ®éng. + ý tëng cđa t¸c gi¶: C¸i thiƯn sÏ chiÕn th¾ng c¸i ¸c, ë hiỊn gỈp lµnh. * Bµi 1: SGK/121. 4. H íng dÉn vỊ nhµ. - Häc thc ®o¹n trÝch? N¾m ch¾c néi dung ghi nhí? - Chn bÞ : Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng – v¨n b¶n “ Nhí H¶i Phßng” cđa Ngun §×nh Thi? + T×m hiĨu nh÷ng nÐt chÝnh nhÊt vỊ t¸c gi¶ vµ hoµn c¶nh ra ®êi cđa t¸c phÈm? + §äc thËt kÜ v¨n b¶n? X¸c ®Þnh néi dung, bè cơc cđa v¨n b¶n? CÇn t×m hiĨu nh÷ng néi dung sau: - Nçi nhí cđa t¸c gi¶ vỊ H¶i Phßng cđa t¸c gi¶. - T×nh yªu, tr¸ch nhiƯm cđa nh©n d©n H¶i Phßng ®èi víi miỊn Nam th©n yªu. - Søc sèng, t×nh c¶m cđa ngêi H¶i Phßng. - Tõ ®ã, x¸c ®Þnh t/c¶m, tr¸ch nhiƯm cđa b¶n th©n ®èi víi m¶nh ®Êt quª h¬ng n¬i m×nh ®ang sanh sèng. *Rót kinh nghiƯm: --------------------------- So¹n: 10/10 Gi¶ng: 19/10 TiÕt 42 : Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng - phÇn v¨n V¨n B¶n: Nhí H¶i Phßng ( Ngun §×nh Thi) I/ MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 1/ Kiến thức. - Sự hiểu biết về các nhà thơ, nhà văn ở địa phương. - Sự hiểu biết về tác phẩm văn thơ viết về địa phương. - Những biến chuyển của văn học địa phương sau năm 1975. 2/ Kĩ năng. - Sưu tầm, tuyển chọn tài liệu văn thơ viết về địa phương. - Đọc, hiểu và thẩm bình thơ văn viết về địa phương. - So sánh đặc điểm văn học địa phương giữa các giai đoạn. 3/ Thái độ. Giáo dục lòng u q hương thơng qua các tác phẩm ở địa phương. 7 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng II Chn bÞ. * Gi¸o viªn: Chn bÞ v¨n b¶n cho HS, híng dÉn HS so¹n bµi. * Häc sinh: T×m hiĨu v¨n b¶n, tr¶ lêi c©u hái híng dÉn. III. C¸c bíc lªn líp. 1. ỉn ®Þnh tỉ chøc. 2.KiĨm tra bµi cò. a. C©u hái tr¾c nghiƯm. * §o¹n trÝch Lơc V©n Tiªn gỈp n¹n kĨ l¹i sù viƯc cơ thĨ nµo“ ” ? A. Lơc V©n Tiªn bÞ TrÞnh H©m ®Èy xng s«ng vµ ®ỵc «ng chµi cøu vít. B. Lơc V©n Tiªn bÞ tiĨu ®ång ®Èy xng s«ng vµ ®ỵc giao long cøu. C. Lơc V©n Tiªn bÞ tiĨu ®ång vµ TrÞnh H©m ®Èy xng s«ng. D. Lơc V©n Tiªn bÞ TrÞnh H©m cíp hÕt ®å ®¹c. * V× sao Lơc V©n Tiªn l¹i h·m h¹i nh vËy? A. Chµng lµ ngêi cã ®¹o ®øc nªn bÞ nhiỊu ngêi ganh ghÐt. B. V× chµng cã tµi n¨ng, häc giái nªn bÞ ganh ghÐt, ®è kÞ. C. V× chµng lµ ngêi nghÜa hiƯp, bÞ bän xÊu b¸o thï. D. C¶ A, B, C ®Ịu ®óng. * Em cã nhËn xÐt g× vỊ cc sèng cđa Ng «ng ®ỵc miªu t¶ trong ®o¹n trÝch? A. §ã lµ cc sèng nhiỊu khã kh¨n, nghÌo khỉ. B. §ã lµ cc sèng trong s¹ch, tù do, ngoµi vßng danh lỵi. C. §ã lµ cc sèng hoµn toµn th¬ méng, kh«ng cã thùc. D. §ã lµ cc sèng nhá nhen, mu danh, trơc lỵi. * NhËn ®Þnh nµo nãi ®óng nhÊt vỊ ng«n ng÷ cđa ®o¹n trÝch? A. Giµu c¶m xóc, kho¸ng ®¹t. B. D©n d·, b×nh dÞ. C. C¶ A vµ B ®Ịu ®óng. D. C¶ A vµ B ®Ịu sai. * NhËn ®Þnh nµo nãi ®óng nhÊt ý nghÜa cđa ®o¹n trÝch? A. Nãi lªn sù ®èi lËp gi÷a c¸i thiƯn vµ c¸i ¸c. B. Nãi lªn sù ®èi lËp gi÷a nh©n c¸ch cao c¶ vµ nh÷ng to¸n tÝnh thÊp hÌn. C. Nãi lªn th¸i ®é q träng v µ niỊm tin vµo nh©n d©n lao ®éng cđa t¸c gi¶. D. C¶ A, B, C ®Ịu ®óng. b. Tù ln. - Cã ý kiÕn cho r»ng: Ng «ng ®¬n thn lµ ngêi lao ®éng nghÌo khỉ. ý kiÕn cđa em? V× sao? - KiĨm tra sù chn bÞ bµi cđa HS. 3. Bµi míi. *Ho¹t ®éng 1: T¹o t©m thÕ -Thêi gian: 2 phót - Ph¬ng ph¸p: vÊn ®¸p *Ho¹t ®éng 2: Tri gi¸c - Thêi gian: 20 phót - Ph¬ng ph¸p: thut tr×nh , vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ị - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n kÕt hỵp víi th¶o ln nhãm bµn lµm vë bt ,kt ®éng n·o, kh¨n phđ bµn Ho¹t ®éng cu¶ thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Néi dung cÇn ®¹t Ghi chó 8 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng 1: Híng dÉn ®äc vµ t×m hiĨu chó thÝch - Th¬ 7 ch÷, viÕt theo thĨ th¬ tù do; m¹ch c¶m xóc µo ¹t, phãng kho¸ng ( Khi th× béc lé trùc tiÕp, khi Èn chøa trong ng«n tõ, trong h×nh ¶nh, trong nhÞp ®iƯu). I. §äc, chó thÝch. - GV ®äc ®o¹n 1. Gäi HS ®äc tiÕp ®Õn hÕt? - HS ®äc theo yªu cÇu. 1. §äc. - Nh÷ng hiĨu biÕt cđa em vỊ t¸c gi¶ N§T? Vµ bµi th¬ " Nhí H¶i Phßng"? 2. Chó thÝch * T¸c gi¶ - Con ngêi ®a tµi ( th¬, nh¹c , kÞch). - Cã quan hƯ th©n thiÕt vµ g¾n bã víi H¶i Phßng ( häc vµ ho¹t ®éng v¨n häc nghƯ tht t¹i H¶i Phßng). * T¸c phÈm. - ViÕt n¨m 1972 - Thêi k× chiÕn tranh chèng MÜ cøu níc ®ang diƠn ra ¸c liƯt. *Ho¹t ®éng 3: Ph©n tÝch - Thêi gian: 25 phót - Ph¬ng ph¸p: thut tr×nh , vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ị - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n kÕt hỵp víi th¶o ln nhãm bµn theo kt ®éng n·o - §o¹n th¬ cã bè cơc ntn? Néi dung kh¸i qu¸t? - T×m hiĨu kh¸i qu¸t. II. T×m hiĨu v¨n b¶n. * Bè cơc: 3 phÇn. - PhÇn 1: Tõ ®Çu " Gi÷ ®Õn cïng trêi biĨn tù do": Nçi nhí cđa t¸c gi¶ vỊ HP. - PhÇn 2: TiÕp " C« g¸i l¨n vµo cøu bµ con": T×nh yªu, tr¸ch nhiƯm cđa nh©n d©n HP víi miỊn Nam th©n yªu. - PhÇn 3: Cßn l¹i: Søc sèng, t×nh c¶m cđa ngêi HP. - " H¶i Phßng ¬i ®ªm nay bçng nhí". Nhµ th¬ Ngun §×nh Thi nhí nh÷ng g× vỊ H¶i Phßng? - Ph¸t hiƯn h×nh ¶nh th¬. 1.Nçi nhí cđa t¸c gi¶ vỊ H¶i Phßng. - TiÕng cßi tµu S«ng CÊm chiỊu h«m ¸nh m©y trªn v¸ng dÇu tÝm ®á §µn h¶i ©u ®ua víi c¸nh bm. KT ®éng n·o - Em cã nhËn xÐt g× vỊ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã? - Tr×nh bµy nhËn xÐt. => H×nh ¶nh riªng biƯt, quen thc cđa H¶i Phßng. - Cho thÊy t×nh c¶m cđa t¸c gi¶ ®èi víi H¶i Phßng lµ t×nh c¶m nh thÕ nµo? - Ph©n tÝch, tr×nh bµy. => T×nh c¶m s©u nỈng. * Trong cc chiÕn tranh chèng MÜ cøu níc, H¶i Phßng - Thµnh phè cđa "nh÷ng bµn tay thỵ" ®ỵc nhµ th¬ c¶m nhËn " Lªn ®êng ®¸nh MÜ anh em hìi; Trªn vai em Nam B¾c nèi liỊn". - Em hiĨu ý nghÜa c©u th¬ trªn nh - Nam B¾c lµ hai 9 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng thÕ nµo? * C©u th¬ thĨ hiƯn t×nh yªu vµ tr¸ch nhiƯm cđa nh©n d©n HP ®èi víi ®Êt níc. miỊn cđa ®Êt níc ViƯt Nam thèng nhÊt -> HP, thµnh phè cđa miỊn B¾c s½n sµng v× miỊn Nam th©n yªu. - Nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµo gióp em c¶m nhËn ®ỵc t×nh yªu, tr¸ch nhiƯm cđa nh©n d©n thµnh phè HP víi miỊn Nam th©n yªu? - Ph¸t hiƯn h×nh ¶nh th¬. 2. T×nh yªu, tr¸ch nhiƯm cđa nh©n d©n H¶i Phßng ®èi víi miỊn Nam th©n yªu. - Cha bé ®éi råi con bé ®éi Mçi gia ®×nh ë c¶ hai miỊn Bao hi sinh thÇm lỈng kh«ng nhoµ. Nh con thoi bay trong phè nhá C« g¸i l¨n vµo cøu bµ con - Tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cđa em khi ®äc nh÷ng h×nh ¶nh th¬ ®ã? cã g× ®éc ®¸o trong c¸ch thĨ hiƯn? T¸c dơng? * HS tr×nh bµy c¶m nhËn, nhËn xÐt, bỉ sung. ( H×nh ¶nh chän läc, biƯn ph¸p so s¸nh .- > NhÊn m¹nh t×nh yªu, sù ®ãng gãp, hi sinh . cđa nh©n d©n HP. * Sù ®ãng gãp cđa nh©n d©n HP, sù mÊt m¸t hi sinh cho miỊn Nam: Hµng ngh×n ngêi con cđa thµnh phè ®· lªn ®êng vµo Nam ®¸nh MÜ, hµng ngh×n ngêi con ®· anh dòng hi sinh ®Ĩ l¹i bao xóc c¶m nhí th¬ng cã thĨ nãi: HP ®· ®ãng gãp c¶ søc ngêi, søc cđa cho miỊn Nam rt thÞt. => §ãng gãp c¶ søc ngêi, søc cđa cho miỊn Nam rt thÞt. - §äc khỉ th¬ (4)? - Nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµo ®Ĩ l¹i trong em nhiỊu Ên tỵng nhÊt? - HS ®äc. - Ph¸t hiƯn, c¶m nhËn. 3. Søc sèng, t×nh c¶m cđa ng êi H¶i Phßng . - trong bom ®¹n Mçi s¸ng hoa t¬i vÉn në ®Çy. - ChiỊu tèi bªn ven ®êng n¸t vơn BÕp hång trËn ®Þa díi hµng c©y - Cã g× ®éc ®¸o trong c¸ch thĨ hiƯn? T¸c dơng ? - NghƯ tht ®èi, Èn dơ: Bom ®¹n - hoa t- ¬i vÉn në ®Çy; ChiỊu tèi - bÕp hång .=> Søc sèng tiỊm tµng, t×nh c¶m l¹c quan => Søc sèng tiỊm tµng, t×nh c¶m l¹c quan. 10 [...]... thiÕt… ( V× kh«ng bÞ gß bã bëi sè lỵng c©u ch÷, hay h×nh thøc th¬) - §äc chËm r·i, thĨ hiƯn t×nh c¶m ch©n thµnh C©u th¬ “ §ång chÝ” cÇn ®äc víi giäng l¾ng s©u, ngÉm nghÜ Nh÷ng c©u ci ®äc víi giäng ng©n nga… - L¾ng nghe - §äc theo yªu cÇu - Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vỊ nhµ th¬ ChÝnh H÷u? - Bµi th¬ ®ỵc ra ®êi vµo thêi gian vµ hoµn c¶nh nµo? - Dùa vµo chó thÝch SGK tr×nh bµy - Dùa vµo chó thÝch SGK... thơ Phạm Tiến Duật - Đặc điểm của thơ PTD qua một stác cụ thể: giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn - Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng… của những co người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ - Sự khốc liệt của chiến tranh và mơi trường 2/ Kĩ năng - Đọc... cÇn ®¹t * Híng dÉn ®äc: - Nghe, thùc hiƯn yªu cÇu I §äc, chó thÝch * ThĨ hiƯn ®óng giäng ®iƯu vµ ng«n ng÷ bµi th¬: Lêi th¬ 1 §äc gÇn víi lêi nãi thêng, lêi ®èi tho¹i víi giäng ®iƯu rÊt tù nhiƯn, cã vỴ ngang tµng, s«i nỉi cđa ti trỴ dòng c¶m, bÊt chÊp nh÷ng nguy hiĨm khã kh¨n 2 Chó thÝch - GV ®äc 3 khỉ ®Çu Gäi HS - §äc theo yªu cÇu * T¸c gi¶: ®äc? - Nhµ th¬ trỴ, trëng thµnh - Nh÷ng hiĨu biÕt cđa em vỊ... ®ã? - Tõ ®ã, nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe cã thªm vỴ ®Đp nµo n÷a? - §äc khỉ th¬ ci? - H·y chØ ra sù ®èi lËp gi÷a c¸i kh«ng vµ c¸i cã trong - KhÈu ng÷ tù nhiªn: õ th× - CÊu tróc th¬ lỈp l¹i - Giäng ®iƯu th¬ ngang tµng, tù tin - T×nh c¶m ®ång chÝ, ®ång ®éi, ý chÝ qut t©m ®¸nh giỈc cøu níc, gi¶i phãng miỊn Nam " Nh÷ng chiÕc xe tõ trong bom r¬i L¹i ®i , l¹i ®i trêi xanh thªm" - HS tù béc lé ( B¸m vµo nh÷ng... th¬: B¾t tay qua cưa kÝnh vì råi; Chung b¸t ®òa nghÜa lµ gia ®×nh ®Êy; l¹i ®i, l¹i ®i trêi xanh thªm ) - Suy nghÜ, tr×nh bµy * T thÕ: Ung dung bng l¸i ta ngåi Nh×n ®Êt, nh×n trêi, nh×n th¼ng => Hiªn ngang, b×nh tÜnh, chđ ®éng, thanh th¶n - C¶m nhËn: … giã vµo xoa m¾t ®¾ng … con ®êng ch¹y th¼ng vµo tim … sao trêi vµ ®ét ngét c¸ch chim Nh sa nh ïa vµo bng l¸i => C¶m gi¸c cơ thĨ, ®ét ngét, g©y Ên tỵng... ph¸p: vÊn ®¸p, nªu vÊn ®Ị - KÜ tht: ho¹t ®éng c¸ nh©n kÕt hỵp víi th¶o ln nhãm bµn theo kt ®éng n·o * Kh¸i qu¸t, tr×nh bµy - T×m hiĨu xong bµi th¬, em + Néi dung: c¶m nhËn ®ỵc nh÷ng vỴ ®Đp - Sèng hiªn ngang, coi thnµo cđa ngêi lÝnh l¸i xe trªn êng khã kh¨n gian khỉ, vui t¬i vµ th©n thiƯn ®êng Trêng S¬n nh÷ng n¨m - ý chÝ qut t©m gi¶i ®¸nh MÜ? phãng miỊn Nam thèng nhÊt ®Êt níc + NghƯ tht: - C¶m xóc ch©n... th¬ng con ngêi 7 C©u nãi sau lµ cđa nh©n vËt nµo? 34 Giáo viên: Nguyễn Xuân Trường – Trường THCS Ngũ Đoan – Kiến Thụy – Hải Phòng " Dèc lßng nh¬n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n" A Lơc V©n Tiªn B Ng ¤ng C.KiỊu Ngut Nga D TrÞnh H©m II Tù ln ( 6®) Ph©n tÝch lµm râ vỴ ®Đp bøc ch©n vËt Th V©n qua bèn c©u th¬ sau trong ®o¹n trÝch " KiỊu ë lÇu Ngng BÝch" ( TrÝch " Trun KiỊu" cđa Ngun Du ) "V©n xem trang träng kh¸c vêi... thùc vµ nh©n ®¹o s©u s¾c B Gi¸ trÞ hiƯn thùc lín lao D Gi¸ trÞ hiƯn thùc vµ yªu th¬ng con ngêi 7 C©u nãi sau lµ cđa nh©n vËt nµo? " Dèc lßng nh¬n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n" A Ng ¤ng B Lơc V©n Tiªn C.KiỊu Ngut Nga D TrÞnh H©m II Tù ln ( 6®) Ph©n tÝch lµm râ vỴ ®Đp bøc ch©n vËt Th V©n qua bèn c©u th¬ sau trong ®o¹n trÝch " KiỊu ë lÇu Ngng BÝch" ( TrÝch " Trun KiỊu" cđa Ngun Du ) "V©n xem trang träng kh¸c vêi . h¹i, ngay ®Õn loµi hung d÷ còng ph¶i c¶m th- ¬ng, gióp ®ì. - Cã nhËn xÐt g× vỊ hµnh ®éng cøu ng- êi cđa ¤ng Chµi? - KhÈn tr¬ng, kh«ng hỊ toan tÝnh( vít ngay .) vËy? A. Chµng lµ ngêi cã ®¹o ®øc nªn bÞ nhiỊu ngêi ganh ghÐt. B. V× chµng cã tµi n¨ng, häc giái nªn bÞ ganh ghÐt, ®è kÞ. C. V× chµng lµ ngêi nghÜa hiƯp,