Thực trạng cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. Chương này sẽ đề cập đến thực trạng của vấn đề thiết lập, điều chỉnh cán cân thanh toán và tình hình cán cân thanh toán của Việt Nam trong giai đoạn từ 1990 đến nay. Đồng thời phân tích mối quan hệ giữa chênh lệch tiết kiệm- đầu tư và thiếu hụt cán cân vãng lai ở Việt Nam. 2.1 Vấn đề thiết lập cán cân thanh toán quốc tế ở Việt Nam Việt Nam mới bắt đầu thiết lập cán cân thanh toán cách đây 10 năm, trong khi các nước phát triển như Anh, Pháp và Mỹ, . đã thiết lập cán cân thanh toán từ sau chiến tranh thế giới chiến tranh lần thứ II (cách đây hơn 50 năm). Nhìn chung, cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam được thiết lập theo đúng hướng dẫn của IMF, được nêu ra trong cuốn “sổ tay cán cân thanh toán” xuất bản lần thứ 4. Nhưng do đặc điểm thực tế của nền kinh tế Việt Nam và tình hình thu thập số liệu gặp nhiều khó khăn, nên việc thiết lập cán cân thanh toán của Việt Nam có một số điểm khác với các nước. 2.1.1 Cơ sở pháp lý của việc thiết lập cán cân thanh toán quốc tế ở Việt Nam Việc phân tích, thiết lập và điều chỉnh cán cân thanh toán quốc tế là việc làm còn rất mới mẻ đối với Việt Nam. Vấn đề thiết lập cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam chính thức đưa ra vào năm 1990 (từ khi có pháp lệnh của ngân hàng). Để nâng cao chất lượng của bảng cán cân thanh toán, chính phủ đã ban hành nghị định số 164/1999/NĐ-CP về quản lý cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam ngày 16/11/1999. Nghị định này quy định về việc lập, theo dõi và phân tích cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam, nó chính là cơ sở pháp lý trong việc phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan đến việc cung cấp số liệu. Theo nghị định 164, việc lập, theo dõi và phân tích cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam được giao cho ngân hàng nhà nước Việt Nam chủ trù phối hợp cùng với bộ kế hoạch và đầu tư, bộ tài chính, bộ thương mại, tổng cục thống kê, tổng cục hải quan. Trên cơ sở nghị định 164/1999/NĐ-CP, ngân hàng nhà nước Việt Nam đã đưa ra thông tư 05/20000TT-NHNN ngày 28/3/2000 hướng dẫn thi hành một số điểm về lập cán cân thanh toán quốc tế. Đồng thời, ngân hàng nhà nước cũng ban hành các mẫu biểu báo cáo cho các bộ, ngành có liên quan nhằm thu thập được các thông tin theo đúng yêu cầu của lập cán cân thanh toán. A. Nguyên tắc lập cán cân thanh toán Cán cân thanh toán được chia làm hai loại: cán cân thanh toán dự báo và cán cân thanh toán thực tế. Cán cân thanh toán dự báo được lập trên cơ sở các chỉ tiêu kinh tế dự báo trong thời gian tới. Tình trạng của cán cân dự báo sẽ phản ánh sự thay đổi của tỷ giá hối đoái, của tình hình ngoại hối và toàn bộ nền kinh tế của một nước trong tương lai gần. a. Cán cân thanh toán thực tế được lập trên cơ sở số liệu kinh tế tài chính thực tế phát sinh giữa người cư trú và người không cư trú trong thời kỳ báo cáo. Cán cân thanh toán thực tế phản ánh tình trạng dự trữ ngoại hối, ngoại thương và toàn bộ nền kinh tế của một quốc gia tại một thời kỳ lập báo cáo. Các giao dịch kinh tế giữa các tổ chức và cá nhân là người cư trú với các tổ chức và cá nhân là người không cư trú được thu thập trên cơ sở mẫu biểu báo cáo định kỳ hoặc trên cơ sở điều tra chọn mẫu do Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Tổng cục thống kê và các Bộ, ngành có liên quan. b. Cán cân được lập theo đơn vị là đôla Mỹ (USD). c. Các giao dịch kinh tế đươc tính theo giá thực tế đã được thoả thuận giữa người cư trú và người không cư trú. d. Giá trị các giao dịch phát sinh bằng đồng Việt Nam được quy đổi ra đôla Mỹ theo tỷ giá hiện hành của Bộ tài chính về hướng dẫn quy đổi ngoại tệ ra đồng Việt Nam sử dụng trong hạch toán kế toán của doanh nghiệp. Giá trị kinh tế phát sinh bằng ngoại tệ không phải là Đôla Mỹ được quy đổi ra đồng Việt Nam, sau đó quy đổi ra Đôla Mỹ theo thời giá hiện hành của bộ tài chính về hướng dẫn quy đổi ngoại tệ ra đồng Việt Nam sử dụng trong hạch toán kế toán của doanh nghiệp. e. Các giao dịch kinh tế giữa người cư trú với người không cư trú được thống kê tại thời điểm hạch toán vào sổ sách kế toán. Đối với hàng hoá của tổng cục hải quan thống kê được thực hiện theo quy định hiện hành của tổng cục thống kê. B. Cơ cấu cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam a. Cán cân vãng lai: Tổng hợp toán bộ chi tiêu về giao dịch kinh tế giữa người cư trú và người không cư trú về hàng hoá, dịch vụ, thu nhập của người lao động, thu nhập từ đầu tư trực tiếp,thu nhập từ đầu tư vào giấy tờ có giá, lãi vay và lãi tiền gửi nứơc ngoài, chuyển giao vãng lai một chiều và các giao dịch khác theo quy định của pháp luật. Cán cân vãng lai gồm 4 khoản mục: Cán cân thương mại, cán cân dịch vụ, cán cân thu nhập, chuyển tiền đơn phương không bồi hoàn. Nội dung và phương pháp tính toán của bốn khoản mục trên tương tự như của nước khác trên thế giới. Chỉ có chú ý nhỏ là: giá trị các khoản nhập khẩu hàng hoả Việt Nam thường được thống kê theo giá CIF tức là giá cả hàng hoá, chi phí bảo hiểm và chi phí vận chuyển. Vì vậy, khi đưa số liệu vào cán cân thanh toán cần bóc tách chi phí bảo hiểm ra khỏi tổng giá trị hàng nhập khẩu. b. Cán cân vốn và tài chính: Tổng hợp toàn bộ chi tiêu về giao dịch kinh tế giữa người cư trú và người không cư trú về chuyển vốn từ nước ngoài vào Việt Nam và chuyển vốn từ Việt Nam ra nước ngoài trong lĩnh vực đầu tư trực tiếp, đầu tư vào giấy tờ có giá, vay và trả nợ nước ngoài, cho vay và thu hồi nợ nước ngoài, chuyển giao vốn một chiều, các hình thức đầu tư khác và các giao dịch khác theo quy định của pháp luật Việt Nam làm tăng hoặc làm giảm tài sản có hoặc tài sản nợ của Việt Nam. c. Cán cân tổng thể: Là tổng hợp của cán cân vãng lai và cán cân vốn và tài chính. d. Sai sót thống kê: Phản ánh phần chênh lệch so sai sót thống kê của tất cả các khoản mục trong cán cân thanh toán Quốc tế. e. Phần bù đắp: Các tài khoản do ngân hàng trung ương quản lý để điều hoà và tài trợ do sự mất cân đối trong cán cân thanh toán. Các tài sản này bao gồm dự trữ vàng, vị thế dự trữ tại IMF (đồng SDR) và các thay đổi các khoản nợ quá hạn. Nguồn bù đắp có một phần quan trọng là những biến động của dự trữ vàng và ngoại tệ. Ngân hàng Trung ương thường giữ một số vàng và ngoại tệ để có thể can thiệp vào thị trường hối đoái nhằm ổn định tỷ giá đồng tiền trong nước. Dự trữ vàng và ngoại tệ bị giảm đi hay tăng thêm bao nhiêu có nghĩa là cán cân thanh toán dư thừa hay thiếu hụt bấy nhiêu. Trong trường hợp này, vàng đóng vai trò tiền tệ thế giới. C. Trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc thiết lập, theo dõi và phân tích cán cân thanh toán Tuy IMF không nói rõ cơ quan nào của chính phủ sẽ lập cán cân thanh toán của một nước, nhưng ở hầu hết các nước trên thế giới, chức năng này do cơ quan quản lý tiền tệ (ngân hàng trung ương) đảm nhận vì nó là cơ quan quản lý các ngân hàng thương mại, đóng vai trò quan trọng trong việc thực thi chính sách ngoại hối, nên có thể tiếp cận tốt nhất các nguồn số liệu liên quan đến cán cân thanh toán. Nhưng để thành công trong việc lập cán cân thanh toán đòi hỏi phải có sự phối hợp nhiều bộ, ngành thì mới đưa ra một bản cán cân thanh toán một cách tổng hợp đầy đủ và chính xác. ở Việt Nam cũng vậy, ngân hàng nhà nước là người lập cán cân thanh toán. Điều này đã được ghi rõ trong Pháp lệnh Ngân hàng và Nghị định 164/2000/NĐ-CP. Ngoài ra, trong nghị định 164 đã quy định rất rõ trách nhiệm của các bộ ngành trong việc cung cấp các thông tin về các giao dịch kinh tế giữa người cư trú và người không cư trú và những số liệu có liên quan cho ngân hàng nhà nước. Trách nhiệm của các bộ ngành có liên quan đã được ngân hàng nhà nước cụ thể hoá thông qua trách nhiệm cung cấp thông tin, số liệu theo các mẫu biểu quy định trong thông tư hướng dẫn 05/2000/TT-NHNN. 2.1.2 Tình hình thu thập số liệu cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam Từ năm 1990, theo pháp lệnh ngân hàng, ngân hàng nhà nước Việt Nam (NHNN) chính thức được phân công lập và theo dõi tình hình thực cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. Để thực hiện tốt nhiệm vụ đó, NHNN đã đưa ra một hệ thống mẫu biểu để các tổ chức tín dụng báo cáo về các giao dịch đối của các khách hàng mở các tài khoản tại hệ thống ngân hàng, như báo cáo về thanh toán xuất nhập khẩu hàng hoá, thanh toán phi mậu dịch và chuyển tiền, báo cáo tình hình vay và trả nợ nước ngoài, . Qua các mẫu biểu báo cáo này, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng đước phép kinh doanh ngoại hối trên toàn quốc báo cáo định kỳ hàng tháng và hàng quý cho NHNN qua mạng vi tính của hệ thống ngân hàng (nếu tổ chức tín dụng nào chưa nối mạng qua hệ thống thì có thể thực hiện báo cáo bằng văn bản). Bên cạnh các số liệu thu thập từ hệ thống báo cáo trên, NHNN còn thu thập các số liệu liên quan đến cán cân thanh toán từ các bộ, ngành khác như bộ tài chính, bộ thương mại, tổng cục hải quan, tổng cục thống kê, bộ kế hoạch và đầu tư. Từ năm 1993 đến nay nhờ những cố gắng của NHNN trong việc cải tiến phương pháp thu thập số liệu và do có sự phối hợp tốt với các bộ, ngành, cùng với sự biến đổi về chất trong nguồn số liệu thu thập, nên bảng cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao về mặt chất lượng. Hiện nay, NHNN lập cán cân thanh toán của Việt Nâm theo quý, năm dựa trên cách phân loại và các nguồn thông tin số liệu đáng tin cậy sau . A Thu thập cán cân vãng lai • Xuất khẩu hàng hoá: NHNN sử dụng số liệu do tổng cục hải quan cung cấp, đây là số liệu ban đầu để lập cán cân thương mại. Nguồn số liệu này thu thập qua các cửa khẩu của Việt Nam, phản ánh đầy đủ các luồng hàng hoá ra (xuất khẩu), vào (nhập khẩu) Việt Nam. Hàng tháng, dưới sự chủ trì của bộ kế hoạch và đầu tư, với sự tham gai của tổng cục thống kê, tổng cục hải quan, bộ thương mại và NHNN đã tiến hành họp giao ban định kỳ để thống nhất số liệu xuất nhập khẩu hàng hoá trong kỳ ước lượng số liệu cho kỳ tới để báo cáo chính phủ. • Số liệu thu chi dịch vụ: Đây là mảng số liệu khá phức tạp và khó có thể thu thập được một cách chi tiết theo yêu cầu của các hạng mục tiêu chuẩn như quy định của IMF. Hiện nay, NHNN đã thu thập số liệu của tất cả các ngành kinh doanh dịch vụ: du lịch, bảo hiểm, vận tải, bưu điện, hàng không, hàng hải, . qua hệ thống do NHTM được phép kinh doanh đối ngoại. Nguồn số liệu này có thể tin cậy được nếu chúng ta xây dựng được một hệ thống mẫu biểu tốt, vì tất cả các hoạt động giao dịch về dịch vụ giữa người cư trú và người không cư trú về nguyên tắc đều phải thanh toán qua hệ thống ngân. Hiện nay, NHNN đang trong quá trình hoàn thiện hệ thống mẫu biểu. • Số liệu chuyển tiền: NHNN sử dụng các nguồn số liệu sâu để tính toán phân tích chuyển tiền: -Chuyển tiền tư nhân: gồm chuyển tiền kiều hối thu thập qua hệ thống ngân hàng và ước tính thêm phần ngoại tệ chuyển giao vào hoặc ra ngoài hệ ngân hàng trên cơ sở thông tin về số ngoại tệ tiền do các NHTM chuyển ra nước có khai báo tại các cửa khâu hải quan. -Chuyển tiền nhà nước: số liệu về viện trợ không hoàn lại được thu thập từ ban quản lý và tiếp nhận viện trợ thuộc bộ tài chính. • Thu thập đầu tư: Do hiện nay, Việt Nam chưa có đầu tư ra nước ngoài dước hình thức góp vốn cổ phần hay cho nước ngoài vay, nên phần thu của các hạng mục này chủ yếu là thu từ lãi tiền gửi ngân hàng gửi tại các ngân hàng ở nước ngoài. Phần chi thể hiện các khoản trả lãi tiền vay của các khoản vay nợ nước ngoài ở cả hai khu vực (chính phủ và doanh nghiệp) và phần lợi nhuận mà các nhà đầu tư trực tiếp nươc ngoài chuyển tiền về nước. B. Thu thập số liệu về cán cân vốn và tài chính • Đầu tư trức tiếp nước ngoài: Bộ kế hoạch và đầu tư định kỳ cung cấp cho NHNN các số liệu về đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. • Vay trả nợ nước ngoài: theo nghị định số 58/CP ngày 30/8/1993 của Chính phủ ban hành về “ những quy định của chính phủ và các bộ ngành về vau trả nợ nước ngoài” (cũ) và nay là nghị định số 90/1998/NĐ-CP ngày 07/11/1998 ban hành quy chế quản lý vau và trả nợ nước ngoài, bộ tài chính có trách nhiệm quản lý toàn bộ các khoản vay, trả nợ của các doanh nghiệp. Hiện nay, NHNN đã thu thập tương đối đầy đủ hai nguồn số liệu này để đưa vào hạng mục vay, trả nợ nước ngoài (chia theo thời: ngắn hạn, trung và dài hạn). C. Thu thập số liệu tài sản dự trữ Số liệu về tài sản dự trữ ngoại tệ được lấy từ bảng cân đối tiền tệ toàn ngành do NHNN lập, trên cơ sở bảng tổng kết tài sản của các tổ chức tín dụng. 2.1.3 Những khó khăn khi thiết lập cán cân thanh toán của Việt Nam Cũng như các nước, Việt Nam khi lập một cán cân thanh toán phát sinh các vấn đề khó khăn về xác định cư trú, xác định giá trị của các giao dịch quốc tế, đặc biệt các giao dịch mà không thông qua thị trường, xác định thời điểm khi nào thực hiện các bút toán cần thiết trong cán cân thanh toán. Ngoài ra, Việt Nam còn gặp một số khó khăn do nền kinh tế đang chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường. Do các số liệu thu thập trong thời kỳ kế hoạch hoá không phù hợp với mục đích của lập cán cân thanh toán nên trong giai đoạn chuyển đổi các nguồn số liệu phải theo tiêu chuẩn quốc tế như thống kê thương maị quốc tế (ITS), hệ thống báo cáo giao dịch quốc tế, bản điều tra doanh nghiệp, thu thập từ các hộ gia đình. Trên thực tế hiện nay Việt Nam chưa có đủ các số liệu thống kê để phục vụ cho lập cán cân thanh toán. Việt Nam đã ra nghị định 164/1999 về quản lý cán cân thanh toán, đây sẽ là một cơ sở để Việt Nam tiến tới xây dựng được một cán cân thanh toán có chất lượng tốt. A. Xác định cư trú Về mặt lý thuyết, cán cân thanh toán được định nghĩa như là một bản ghi chép có hệ thống tất cả giao dịch giữa người cư trú của nước lập báo cáo và những người nước ngoài. Trên thực tế vẫn có những bất đồng về việc phân biệt người cư trú và người không cư trú. B. Thu thập số liệu Về nguyên tắc, cán cân thanh toán đòi hỏi phải ghi tất cả các giao dịch kinh tế quốc tế. Trong thực tế, nhiều giao dịch quốc tế rất khó xác định thông qua bất kỳ phương pháp thu thập số liệu nào. Do đó chúng ta không được báo cáo. Ví dụ, hãy xem xét hướng thương mại hàng hoá, khoản này thường dựa trên các khai báo hải quan. Thông thường có nhiều lý do tại sao những khai báo đó không bao trùm tất cả các giao dịch về thương mại hàng hoá. Thứ nhất, khi buôn bán qua biên giới không đảm bảo đối phó được với khối lượng thương mại bất chính (như trường hợp xuất khẩu qua biên giới), một giao dịch quan trọng đã bị bỏ sót trong thống kê. Thêm nữa, những khoản mục nào đó coi như hàng hoá (như hàng hoá gửi bưu điện, tàu thủy và máy bay; cá và các sản phẩm kiếm được ở biển khác đồng thời bán trực tiếp ở các cảng nước ngoài) thường sót trong các khai báo hải quan. Đối với hầu hết các khoản mục dịch vụ không có những báo cáo toàn diện về các giao dịch cá nhân như đối với xuất khẩu và nhập khẩu hàng hoá hữu hình. Do đó, số liệu về các dịch vụ thường được rút ra bằng cách ước lượng hơn là liệt kê. Đó là nguyên nhân chính dẫn đến việc xác định các số liệu dịch vụ không hoàn hảo. Ví dụ, những ước lượng về chi tiêu du lịch dựa vào số lượng người du lịch và một mẫu khai báo tự nguyện về dự định, thời gian ở lại, và các chi tiêu. Do tính đa dạng của các khoản dịch vụ khác (như tiền hoa hồng và tiền bản quyền tác giả) nên có ít hay không có số liệu. Đối với Việt Nam, các số liệu về điều tra doanh nghiệp có nhiều khiếm khuyết, đặc biệt các số liệu về các xí nghiệp ngoài quốc doanh và doanh nghiệp tư nhân thiếu một cách trầm trọng. Nguồn số liệu từ hệ thống ngân hàng cũng có nhiều khiếm khuyết. Mặc dù số liệu từ hệ thống ngân hàng có hoàn chỉnh hơn là từ các điều tra doanh nghiệp, nhưng các số liệu này không được báo cáo đầy đủ cho ngân hàng trung ương một cách hệ thống. C. Xác định giá trị. Trên thực tế, các nhà thống kê cán cân thanh toán cố gắng đo lường giá trị các khoản chuyển giao từ quốc gia này sang quốc gia khác. Trong phạm vi các giao dịch thị trường thông thường đòi hỏi, giá trị giao dịch được thể hiện tốt nhất bởi giá trị thực tế đã trả (hay đã chấp nhận), cùng với chi phí vận tải và các chi phí liên quan khác. Tuy nhiên, trong thực tế các giá trị thực phải trả là không bao giờ có sẵn một cách dễ dàng. Việt Nam thường xuất khẩu theo giá FOB và nhập khẩu theo giá CIF, trong khi đó yêu cầu của lập cán cân thanh toán là phải tách các chi phí dịch vụ ra khỏi giá hàng. Đây là điều không dễ cho nên Việt Nam trong thực tế vẫn ghi nhập khẩu trong cán cân thương mại theo giá CIF và điều này trái với quy định. Trên thực tế, Việt Nam thường sử dụng phương thức đổi hàng trong thương mại cho nên xác định giá tthường không chính xác. Thậm chí các khó khăn xác định giá trị sẽ tăng hơn nữa do không có các giao dịch thị thường, như trong trưởng hợp gửi hàng giữa các công ty hội viên hay các chi nhánh, của cải của hội nhập cư, quà tặng, giao dịch đổi hàng, và . Những giao dịch như vậy thường được ghi bằng các giá trị tự định. 2.2. Thực trạng của cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam hiện nay. Trong giai đoạn từ 1990 đến nay, cán cân vãng lai của Việt Nam luôn thiếu hụt và cán cân vốn và tài chính không đủ để bù đắp cho thiếu hụt cán cân vãng lai và kết quả là Việt Nam đã phải sư dụng đến các biện pháp tài trợ như xin hoàn nợ và giảm nợ, điều này đã làm giảm uy tín của Việt Nam trên thị thường tài chính quốc tế. Để tìm hiểu nguyên nhân tình trạng thâm hụt cán cân thanh toán ta cần đi sâu xem xét từng khoản mục trong cán cân thanh toán với những số liệu cụ thể. Từ đó có các biện pháp điều chỉnh thích hợp đảm bảo sự phát triển cân đối cả bên trong lẫn bên ngoài của nền kinh tế. Bảng 1: Cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam 1993-2000 Đơn vị:Triệu USD 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 I-Cán cân vãng lai 1. Cán cân thương mại -Xuất khẩu -Nhập khẩu 2. Cán cân dịch vụ -Các khoản thu -Các khoản chi 3. Thu nhập đầu tư (ròng) -Các khoản thu -Các khoản chi Trong đó: -Lãi đến hạn trả -Thực trả 4. Chuyển giao một chiều -Khu vực tư nhân -Khu vực chính phủ II-Cán cân vốn và tài chính 1.Đầu tư trực tiếp nước ngoài 2.Đầu tư vào giấy tờ có giá 3.Tín dụng trung và dài hạn -1302 -1117 2985 4162 78 772 694 -467 30 491 237 53 264 71 194 456 936 697 -597 -1911 -1865 4054 5919 19 1516 1497 -367 27 394 237 53 302 170 132 1476 1627 1033 -276 -2641 -3155 5198 8353 159 2409 2250 -272 96 368 225 183 627 474 153 2326 2276 1287 -253 -2426 -3143 7337 1048 0 -61 2709 2700 -442 140 562 373 257 1200 1050 150 2079 1813 891 -1659 -1315 9145 10460 -623 2530 3153 -606 136 742 427 348 885 710 715 1662 2074 1002 357 -1062 -981 9365 10346 -539 2604 3143 -664 133 797 439 246 1122 950 172 216 800 240 432 -1977 -1500 10000 11500 -705 2781 3486 -1020 133 1153 451 250 1248 950 298 1953 630 1200 1155 -1577 -892 14308 15200 -641 2895 3536 -1127 128 1201 463 271 1083 948 135 809 600 1217 [...]... Từ đó đến nay chất lượng các nguồn số liệu trong bảng cán cân thanh toán ngày càng được nâng cao Với sự ra đời của nghị định 164/1999/NQ-chính phủ ngày 16/11/1999 về quản ký cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam và thông tư 05/2000/TT-NHNN hướng dẫn lập cán cân thanh toán của ngân hàng nhà nước ngày 28/3/2000, bảng cán cân thanh toán của Việt Nam sẽ ngày càng được chất lượng và trở thành một công... kinh tế đối ngoại nói riêng và hoạt động kinh tế nói chung của đất nước Trong giai đoạn từ 1990 đến nay, cán cân thanh toán của Việt Nam luôn thiếu hụt do cán cân vãng lai thiếu hụt và các luồng vốn tài trợ cho thiếu hụt cán cân vãng lai đã không đủ bù đắp Thực tế, Việt Nam đã phải sử dụng đến các biện pháp xin hoãn nợ và giảm nợ, điều này đã làm giảm sút uy tín của Việt Nam trên thị trường tài chính quốc. .. trợ cho thiếu hụt cán cân vãng lai, Việt Nam sử dụng một số nguồn khác như sử dụng tín dụng của quỹ tiền tệ quốc tế, thay đổi nợ quá hạn cũng được sử dụng để tài trợ cho thâm hụt cán cân thanh toán trong một số năm Điều đó chứng tỏ khả năng thanh toán của Việt Nam là rất thấp Việc tài trợ thâm hụt tài khoản vãng lai bằng hoãn nợ sẽ làm mất uy tín của Việt Nam trên thị trường quốc tế Tổng những khoản... đủ để bù đắp cán cân vãng lai, nhưng cũng mang lại một sự tăng lên trong dự trữ quốc tế của Việt Nam khoảng vài trăm triệu mỗi năm (hiện nay dự trữ quốc tế của Việt Nam khoảng trên 2 tỷ USD) Năm 1999 mức dự trữ của Việt Nam đã đạt được 3 tháng nhập khẩu (báo cáo của ngân hàngthế giới 12/2000) Điều đó sẽ gây áp lực đối với chính sách tiền tệ và tỷ giá hối đoái của Việt Nam 2.3 Thâm hụt các cân vãng lai... trưởng kinh tế cao dẫn đến tăng tiêu dùng Để cải thiện cán cân vãng lai, cần phải thúc đẩy tiết kiệm tư nhân Quan điểm này rất quan trọng, nó gợi ý các chính sách hướng vào khu vực tư nhân để cải thiện thâm hụt cán cân vãng lai và giảm lỗ hổng tiết kiệm và đầu tư Kết luận: Vấn đề thiết lập và điều chỉnh cán cân thanh toán của Việt Nam là một vấn đè rất mới mẻ Cán cân thanh toán của Việt Nam mới được... đầu tư quốc gia Ở Việt Nam lỗ hổng giữa tiết kiệm và đầu tư chủ yếu là ở khu vực tư nhân Để cải thiện cán cân vãng lai chính phủ cần có giải pháp nâng cao tiết kiệm khu vực tư nhân Từ trước đến nay, các biện pháp để cải thiện cán cân thanh toán của Việt Nam chủ yếu là sử dụng các biện pháp kiểm soát trực tiếp Mục đích của các biện pháp này là kiểm soát các nhân tố cụ thể trong cán cân thanh toán Các... tín của Việt Nam trên thị trường tài chính quốc tế Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thiếu hụt cán cân vãng lai của Việt Nam do thiếu hụt cán cân thương mại và do trả lãi các khoản vay từ trước Việc thiếu hụt cán cân vãng lai thường xuyên và dai dẳng trong thập kỷ qua đã làm cho các khoản nợ nước ngoài của Việt Nam ngày càng tăng Các khoản nợ nước ngoài của Việt Nam chủ yếu là bằng đồng USD và chủ yếu là các... tắc kế toán của IMF đưa ra, các khoản thu nhập của lao động như tiền thưởng, thu nhập đầu tư gián tiếp và trực tiếp coi như thu nhập và lợi nhuận của các yếu tố đó Nhưng do thống kê chưa được đầy đủ, các số liệu về thu nhập lao động không có sẵn Do đó, trong cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam cũng như các nước khoản thu nhập yếu tố chỉ bao gồm thu nhập đầu tư Bảng 6: Thu nhập đầu tư của Việt Nam. .. tổng số nợ nước ngoài của Việt Nam Đồng USD là đồng ngoại tệ có liên hệ chặt chẽ với đồng Việt Nam cho nên những rủi ro về tỷ giá sẽ tác động mạnh đến khả năng chịu đựng nợ nước ngoài của Việt Nam Một vấn đề đặt ra ở đây là cần phải xem xét cẩn thận những tác động của phá giá đến gánh nặng nợ so với những tác động đến cán cân thương mại * Nợ theo hình thức vay Các chỉ số của Việt Nam trong bảng nợ thế... kết quả của việc tăng xuất khẩu mà là giảm nhập khẩu Vấn đề nảy sinh ở đây là cải thiện cán cân thương mại Việt Nam cần đẩy mạnh xuất khẩu Trong trường hợp của Việt Nam, cải thiện cán cân thương mại là rất khó khăn vì chế độ thương mại của Việt Nam thiên về chiến lược thay thế nhập khẩu chứ không phải là hướng vào xuất khẩu * Thành phần xuất khẩu + Dầu thô: Từ 1991 đến nay, tỷ trọng xuất khẩu của mặt . cầu của lập cán cân thanh toán. A. Nguyên tắc lập cán cân thanh toán Cán cân thanh toán được chia làm hai loại: cán cân thanh toán dự báo và cán cân thanh. Thực trạng cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. Chương này sẽ đề cập đến thực trạng của vấn đề thiết lập, điều chỉnh cán cân thanh toán và