các giải pháp lựa chọn công nghệ thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ nớc ngoài vào Việt Nam I. Thế nào là công nghệ thích hợp với Việt Nam 1. Khái niệm Các đặc điểm của công nghệ thể hiện qua bản chất của sản phẩm mà nhờ áp dụng công nghệ đó sản xuất ra cũng nh việc sử dụng các nguồn lực cho việc áp dụng công nghệ đó. Nhân tố quan trọng quyết định bản chất công nghệ là mức thu nhập quốc dân trên đầu ngời, nguồn lực hiện có, hệ thống tổ chức sản xuất và công nghệ hiện đang sử dụng cùng với chi phí tạo ra công nghệ. Mỗi một trong các yếu tố đó ở các nớc khác nhau thì khác nhau và đặc biệt là có sự chênh lệnh lớn giữa các nớc tiên tiến với các nớc đang và chậm phát triển. Do vậy công nghệ đợc tạo ra để thích hợp với các nớc tiên tiến lại thờng khó đợc chấp nhận hay không thích hợp với điều kiện hiện tại các nớc đang và chậm phát triển. Công nghệ tạo ra tại các nớc tiên tiến hiện đại có khuynh hớng sản xuất ra các sản phẩm đòi hỏi ngời tiêu dùng phải có thu nhập cao, yêu cầu nguồn lực đầu t trên một nhân công cũng nh trình độ kỹ thuật của nhân công phải ở mức cao. Do đó những công nghệ này khi chuyển giao sang các nớc đang và chậm phát triển mà không có những thay đổi điều chỉnh cho thích hợp, kết quả là một sự tập trung lớn về các nguồn lực song chỉ đợc đầu t vào một phần nhỏ của nền kinh tế dẫn đến không hiệu quả về mặt tổng thể. Một công nghệ nghệ thích hợp với một quốc gia do đó có thể đợc hiểu nh là công nghệ mà nguồn nhân, vật lực sử dụng cho nó phù hợp với điều kiện của các quốc gia đó. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay công nghệ thích hợp là công nghệ tạo ra sản phẩm mà sử dụng nhiều nhân công với trình độ kỹ năng ở mức trung bình phù hợp với mức thu nhập, thanh toán của ngời sử dụng (sản phẩm) và khai thác (công nghệ); tận dụng đợc các nguồn tài nguyên phong Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D phú giá rẻ; phù hợp quy mô sản xuất nhỏ và trung bình ở Việt Nam; từng bớc nâng cao năng lực công nghệ nội sinh và không tách rời vấn đề bảo vệ môi trờng. Thật khó mà có thể đa ra một mối quan hệ có tính chất hàm số giữa công nghệ thích hợp với các yếu tố quyết định nó bởi vì có những yếu tố không thể l- ợng hoá đợc cũng nh rất khó khăn trong việc gán cho chúng những trọng số thích hợp. Vì vậy chỉ có thể lựa chọn đợc công nghệ thích hợp trên cơ sở căn cứ vào những tiêu chuẩn cụ thể sau đó đánh giá công nghệ theo chỉ tiêu đó dựa trên các quan điểm và mục đích khác nhau. 2. Những chỉ tiêu cụ thể của một công nghệ thích hợp với Việt Nam . 2.1. Công nghệ đợc chuyển giao vào Việt Nam phải có tính hiện đại. Một công nghệ hiện đại với Việt Nam không có nghĩa phải là công nghệ tiên tiến nhất hiện có trên thế giới song nó vẫn phải đảm bảo tính hiện đại tơng đối so với mặt bằng chung thế giới. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, một công nghệ ngoại nhập hiện đại phải đáp ứng đợc những tiêu chí sau: - Có tính năng u việt hơn hẳn công nghệ hiện có trong nớc - Vận dụng phức hợp nhiều giải pháp công nghệ khác nhau. - Đảm bảo thành công về mặt thơng mại. Một công nghệ hiện đại đối với Việt Nam. không có nghĩa là công nghệ hoàn toàn "mới một cách xa lạ". Tính năng hiện đại của công nghệ đợc thể hiện trong tính năng u việt của nó, chứ không phải tính hiếm có, xa lạ, mơ hồ với ng- ời Việt Nam trong quá trình nhận biết sử dụng khai thác và làm chủ công nghệ . 2.2. Phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam. Trong quá trình CGCN từ nớc ngoài vào Việt Nam, ngoài việc đánh giá tính hiện đại của công nghệ đó ra chúng ta không thể không đề cập đến sự phù hợp của công nghệ đó với điều kiện thực tế Việt Nam. Sự phù hợp của công nghệ đợc chuyển giao với thực tế Việt Nam đợc đặc biệt chú ý ở hai khía cạnh đó là tính thích nghi hoá của công nghệ và mức giá hợp lý của công nghệ đó. 2 2 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D 2.2.1. Tính thích nghi hoá Bởi vì mỗi công nghệ luôn có tính đặc thù riêng, đặc biệt là tính đặc thù theo địa phơng. Nếu chỉ dừng lại ở những tiêu chí trên để đánh giá tính hiện đại của công nghệ trong quá trình chọn công nghệ thì còn phiến diện xa thực tế. Rất nhiều công nghệ mặc dù trớc khi nhập vào Việt Nam trên cơ sở tính toán sẽ cho ta những lợi ích trông thấy, nhng sau khi nhập và tiến hành triển khai ứng dụng thì kết quả lại khác xa tính toán ban đầu, mà lý do chính đó là công nghệ đó không có "tính địa phơng hoá" và "thích nghi hóa". Một ví dụ cho thấy, một công nghệ sản xuất Tivi tiên tiến ở những nớc có khí hậu ôn đớn hoặc hàn đới cho ra những sản phẩm hoàn toàn đáp ứng yêu cầu thiết kế ban đầu, nhng cũng sản phẩm đó công nghệ đó khi đợc sử dụng tại các nớc có khí hậu nhiệt đới nh ở Việt Nam thì độ nét rất kém mà lý do chính là công nghệ sản xuất Tivi ở trên cha tính tới yếu tố "nhiệt đới hoá". Nh vậy "tính thích nghi hoá" của công nghệ chuyển giao vào Việt Nam tr- ớc hết nó phải thích nghi đợc điều kiện tự nhiên của Việt Nam, và tiếp đó quá trình khai thác sử dụng, "Việt Nam hoá" công nghệ đó không vợt quá khả năng của ngời Việt Nam. 2.2.2. Giá cả của công nghệ đợc chuyển giao vào Việt Nam phải hợp lý . Trong điều kiện còn eo hẹp về nguồn lực tài chính nh hiện nay, khi CGCN chúng ta phải cân nhắc kỹ lỡng tới yếu tố giá cả công nghệ trong mối quan hệ với tính hiện đại của nó. Chúng ta không nhất thiết cứ phải bỏ ra một khoản tiền quá cao để tiếp nhận công nghệ tiên tiến nhất bởi lẽ, thứ nhất với khoản tiền quá cao nh thế cha hẳn chúng ta tiếp nhận đợc công nghệ hiện đại tiên tiến nhất mà nó còn phụ thuộc vào trình độ nhận biết của phía Việt Nam và thiện chí của phía nớc ngoài. Thứ hai, công nghệ quá cao không những giá chuyển giao rất cao, mà chi phí vận hành công nghệ đó cũng rất cao, trong khi vốn của ta không nhiều, hơn nữa trình độ khoa học kỹ thuật của ta còn yếu kém cha cho phép tiếp thu một cách có hiệu quả nhất công nghệ hiện đại đó, nh thế sẽ gây lãng phí thậm chí còn 3 3 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D phá hỏng cả những trang thiết bị đã đợc trang bị trớc đó. Thứ ba, trong điều kiện vốn còn eo hẹp song rất nhiều ngành sản suất của nền kinh tế cũng nh các bộ phận sản xuất trong một đơn vị sản xuất đều có nhu cầu bức thiết về đổi mới công nghệ , do vậy chúng ta không thể bỏ ra một sự đầu t quá lớn vào CGCN quá cao trong vài bộ phận mà bỏ qua một nhu cầu cấp thiết của phần lớn nền kinh tế, nh vậy sẽ không có hiệu quả về tổng thể. Tóm lại trong quá trình CGCN, khi tính tới yếu tố hiện đại và giá cả công nghệ, chúng ta luôn phải xem xét chúng một mối quan thống nhất với cùng mục tiêu là đổi mới công nghệ trong nớc, từng bớc CNH- HĐH nền kinh tế. Phải tuỳ từng khâu, từng ngành mà đa ra sự tính toán hợp lý giữa hai vấn đề là tính hiện đại và giá cả của công nghệ đợc chuyển giao. Việc chúng ta lựa chọn mức độ hiện đại của một công nghệ và mức giá của nó ngoài việc căn cứ vào vai trò nội tại của nó và giá trị nội tại của nó ra còn phải xét vai trò phức hợp của công nghệ. Thông thờng với cùng một tính năng kỹ thuật cùng mức độ hiện đại, song công nghệ nào mà có tác dụng thúc đẩy sự phát triển nhiều ngành sản xuất có liên quan, thì công nghệ đó dễ đợc chấp hơn dù rằng giá có cao hơn công nghệ cùng loại khác. 2.3. Góp phần tăng năng suất lao động và giaỉ quyết tốt việc làm. Trong khi năng suất lao động của Việt Nam chỉ bằng 30% so với thế giới, thì việc tăng năng suất lao động luôn là yêu cầu bức thiết đặt ra với mỗi doanh nghiệp. Năng suất lao động đợc tính bằng số đơn vị sản phẩm trên một đơn vị thời gian hoặc số lao động trên một đơn vị sản phẩm trong một kỳ sản xuất. Do vậy để tăng năng xuất lao động chúng ta có thể đa ra các phơng án: - Thứ nhất giảm thời gian lao động trung bình kết tinh trong một đơn vị sản phẩm. - Giảm số lợng lao động trên một đơn vị sản phẩm trong một kỳ sản xuất - Tăng quy mô sản xuất với tốc độ lớn hơn tốc độ tăng của số lao động dựa trên nguyên tắc " hiệu quả tăng theo quy mô" 4 4 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D Để thực hiện bất kỳ một phơng án nào trong ba phơng án nêu trên, chúng ta cũng phải nhờ tới sự trợ giúp của một công nghệ sản suất u việt hơn với những công nghệ chúng ta đã có trớc đó. Tuy nhiên trong phơng án hai, để thực hiện đợc, trong thời điểm ngắn hạn chúng ta có thể bỏ qua yếu tố đổi mới công nghệ nhng bắt buộc phải tăng cờng độ lao động của mỗi ngời lao động. Xét về lâu dài việc tăng cờng độ lao động của ngời lao động kéo dài liên tục sẽ không đem lại hiệu quả mong muốn và chỉ giới hạn ở một vài ngành có kỹ thuật giản đơn. Xét về mặt hiệu quả việc tăng năng suất lao động theo phơng án hai sẽ kém hiệu quả, bởi một chi phí cho một giờ lao động làm thêm sẽ lớn hơn rất nhiều so với chi phí một giờ lao động bình thờng, trong khi năng suất lao động cận biên của ngời lao động giảm dần. Vì vậy trong lâu dài, phơng án thứ hai sẽ khó đợc chấp nhận nếu nh chúng ta muốn đi lên CNH- HĐH, nó chỉ là một phơng án phụ trợ áp dụng trong một điểm ngắn hạn nhất định mà thôi. Nh vậy để đi vào quá trình CNH - HĐH nhất thiết chúng ta phải nâng cao năng suất lao động của nền sản xuất, thông qua việc " tăng hiệu quả sản suất theo quy mô" hoặc giảm số thời gian lao động trung bình kết tinh trong mỗi đơn vị sản phẩm kết tinh theo sản phẩm. Để làm đợc điều đó, phải tính tới yếu tố đổi mới công nghệ. Một công nghệ chúng ta cần trớc hết nó phải đảm bảo đợc những tiêu chí hiện đại, phù hợp nh đã nêu ở trên, ngoài ra công nghệ đó phải có tác dụng trực tiếp tới tăng lực cạnh tranh và giải quyết thoả đáng vấn đề việc làm. Năng lực cạnh tranh của sản phẩm đợc quyết định bởi tính u việt về tính năng kỹ thuật so với sản phẩm cùng loại và có hiệu quả về thơng mại tơng đối. Để đạt đợc điều đó, ngoài vai trò trực tiếp của công nghệ ra, chúng ta cần phải có sự trợ giúp của các nguồn lực vận hành và sử dụng công nghệ đó trong quá trình sản xuất, đặc biệt là nguồn nhân lực. Theo thống kê của Bộ lao động Thơng binh xã hội (LĐTB&X H) đến năm 1997 cả nớc có hơn 40 triệu lao động chiếm55% dân số ớc tính, năm 2000 là 45,1 triệu. Trong giai đoạn 1996- 2000 nguồn lao động cả nớc mỗi năm tăng 5 5 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D khoảng 1,24 triệu. Về cơ cấu, phần lớn lực lợng lao động Việt Nam là lao động trẻ. tập chung vào nhóm tuổi 15- 24; 25-34 và 35-44 trong nhóm đó tuổi 25-34 chiếm tỷ lệ cao nhất [32] . Với nguồn lao động dồi dào nh trên, chúng ta nhất thiết phải cân nhắc một giải pháp công nghệ có kết hợp hài hoà giữa tính u việt về kỹ thuật và sử dụng tối đa lao động, và phát huy đợc thế mạnh về nguồn lao động của mình để tạo ra một sức sản xuất và năng lực cạnh tranh lớn, tận dụng tối đa lợi thế so sánh tơng đối của nền kinh tế. 2.4. Tiết kiệm nguồn tài nguyên. Khi lựa chọn một công nghệ ngoài việc đánh giá trình độ hiện đại về tính năng kỹ thuật của chúng, cũng nh vấn đề giải quyết việc làm do công nghệ đó đem lại, chúng ta không thể bỏ qua vấn đề tiết kiệm nguồn tài nguyên của mỗi giải pháp công nghệ. Bởi vì bất cứ một nguồn tài nguyên nào cũng chỉ là hữu hạn, do vậy trong khi sản xuất ngày hôm nay chúng ta không thể không tính tới tơng lai. Thông thờng một công nghệ hiện đại sẽ luôn giúp cho ngời khai thác công nghệ đó tiết kiệm đợc nguồn đầu vào trong quá trình ứng dụng công nghệ cho sản xuất. Tuy nhiên theo cách đó còn phiến diện bởi lẽ sự phân bổ các nguồn tài nguyên khác nhau ở các nớc hoàn toàn khác nhau, cùng một loại tài nguyên là đầu vào sản xuất cho một sản phẩm nhất định ở các nớc luôn khác nhau. Do vậy một giải pháp công nghệ đợc gọi là tiết kiệm nguồn tài nguyên nó không có nghĩa chỉ dừng lại ở việc giảm thiểu chi phí vật liệu đầu vào trên một đơn vị sản phẩm, mà nó còn phải là giải pháp công nghệ có thể tận dụng đợc nguồn tài nguyên hiện có của nớc ta song vẫn cho ra sản phẩm cuối cùng nh mong muốn có cùng tính năng so với sản phẩm khác cùng loại. Một công nghệ còn đợc gọi là tiết kiệm tài nguyên đó là công nghệ mà l- ợng thải công nghiệp sản sinh ra trong quá trình sản xuất là tơng đối thấp, tức là [32] [32] TS Bùi Anh Tuấn - Tạo việc làm cho ngời lao động qua đầu t trực tiếp nớc ngoài vào Việt Nam - NXB Thống kê Hà Nội- 2000. 6 6 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D khả năng hấp thụ của công nghệ trong khi sản xuất luôn đạt hiệu quả cao. Ngoài ra một công nghệ mà lợng thải công nghiệp của nó tạo ra trong chu trình sản xuất đầu tiên song vẫn có thể tận dụng cho các chu trình sản xuất sau đó hoặc tận dụng cho một số lĩnh vực sản xuất sau đó hoặc tận dụng cho một số lĩnh vực sản xuất có liên quan khác ( mà công nghệ cùng loại khác không có khả năng này) cũng đợc coi là một giải pháp công nghệ có khả năng tiết kiệm nguồn tài nguyên. 2.5. Bảo vệ môi trờng sinh thái Ngày nay ô nhiễm môi trờng đang trở thành một vấn đề mang tính toàn cầu và kéo theo đó là những thiên tai bệnh tật ngày một trầm trọng và phức tạp hơn. Do đó khắc phục ô nhiễm môi trờng, bảo vệ môi trờng sinh thái đang trở thành một chơng trình trọng điểm trong chiến lợc phát triển bền vững nói chung và chiến lợc phát triển khoa học công nghệ nói riêng của mọi quốc gia trong đó có Việt Nam . Rút kinh nghiệm của một số nớc NICs trong quá trình đẩy tốc độ phát triển kinh tế ở giai đoạn đầu thời kỳ CHH-HĐH họ đã không chú ý yếu tố phát triển lâu dài và ổn định, hậu quả là sau khi đã đạt đợc những mục tiêu về phát triển công nghiệp đã đặt ra, thì đồng thời họ cũng phải ghánh chịu những hậu quả nặng nề về ô nhiễm môi trờng sinh thái do chính tác nhân công cuộc CNH gây nên. Là ngời đi sau, Việt Nam chúng ta ý thức rất rõ điều này và ngay từ bây giờ-trong giai đoạn đầu của thời kỳ CNH-HĐH- chúng ta cần phải cân nhắc xử lý hài hoà vấn đề bảo vệ môi trờng và phát triển kinh tế trong mỗi giải pháp công nghệ cụ thể. Nếu một giải pháp công nghệ chỉ đạt đợc những tiêu chí nêu trên thì mới chỉ là điều kiện cần để chúng ta lựa chọn giải pháp công nghệ đó, nh vậy để định hớng cho phát triển bền vững thì chúng ta phải tính tới vấn đề bảo vệ môi trờng sinh thái của công nghệ. Bảo vệ môi trờng sinh thái sẽ đem lại những lợi ích sau: - Giảm thiểu chi phí để hạn chế và khắc phục những ô nhiễm tác động tới môi trờng xung quanh. 7 7 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D - Bảo vệ sức khoẻ của ngời lao động từ đó giảm đợc chi phí về y tế, chi phí công nhân nghỉ việc do ốm đau bệnh tật. - Tạo ra những sản phẩm sạch an toàn cho ngời tiêu dùng và sử dụng. Nh vậy trên bình diện xã hội, sẽ có lợi cho sức khoẻ cộng đồng, trên góc độ doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ giảm thiểu đợc những chi phí do phải bồi thờng về những khiếu nại của khách hàng tới chất lợng sản phẩm. Và quan trọng hơn hết là doanh nghiệp tạo đợc niềm tin và sự yên tâm cho khách hàng trong quá trình tiêu dùng, đó là yếu tố quan trọng hàng đầu để nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm. - Giúp cho sản phẩm của doanh nghiệp trong nớc có điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận thị trờng đầy tiềm năng song khó tính ( Mỹ, Nhật, EU) Một công nghệ đợc gọi là công nghệ bảo vệ môi trờng sinh thái là công nghệ đảm bảo các yêu cầu sau: Thứ nhất, công nghệ đó không có tác hại tới ngời lao động, môi trờng sản xuất, môi trờng thiên nhiên, hoặc những tác hại đó ở mức thấp nhất trong giới hạn cho phép. Thứ hai, những sản phẩm dịch vụ do áp dụng giải pháp công nghệ đó đem lại, không ảnh hởng xấu tới ngời tiêu dùng, ngời sử dụng dù ở mức độ trực tiếp hay gián tiếp trong quá trình tiêu dùng, sử dụng hoặc sau đó. Thứ ba, một giải pháp công nghệ sản xuất hoàn hảo phải đi kèm theo nó là những giải pháp khắc phục những hậu quả do nó gây nên có tính khả thi, và có giải pháp xử lý lợng thải công nghiệp sản sinh trong quá trình sản suất có hiệu quả, ngoài ra trong một số trờng hợp giải pháp công nghệ có thể tái tạo nguồn tài nguyên đã sử dụng hoặc nguồn tài nguyên đã dùng trong chu trình trớc có thể tạo ra nguồn tài nguyên khác không tác hại đến môi trờng. Thứ t một giải pháp công nghệ đợc coi là bảo vệ môi trờng sinh thái, đó là sau khi hết thời hạn sử dụng, những yếu tố thuộc phần cứng của công nghệ trong qúa trình xử lý dỡ bỏ hoặc tiêu huỷ sẽ không tốn kém nhiều chi phí hay việc dỡ bỏ xử lý nó có thể thực hiện, và không có hoặc ít có tác động đến môi trờng. 8 8 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D 2.6. Thúc đẩy phát triển nền khoa học trong nớc, tăng cờng khả năng làm chủ và ứng dụng tiến bộ khoa học trên thế giới. CGCN từ nớc ngoài vào trong nớc là con đờng ngắn nhất để chúng ta rút ngắn khoảng cách tụt hậu về khoa học công nghệ so với các nớc trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên nếu công nghệ chuyển giao vào Việt Nam luôn đi quá xa so với trình độ khoa học kỹ thuật trong nớc cũng nh công nghệ đó chỉ có thể vận hành khai thác đợc trên cơ sở hoàn toàn phụ thuộc vào sự trợ giúp của yếu tố nhân vật lực từ phía nớc ngoài, thì đến một lúc nào đó chúng ta sẽ đi theo con đờng mòn phát triển kỹ thuật của các nớc tiên tiến. Và kết quả là chúng ta không có khả năng tự hấp thụ công nghệ , nền kinh tế luôn lệ thuộc vào công nghệ nớc ngoài và luôn ở tình trạng tụt hậu về công nghệ so với các nớc phát triển. Vì vậy ngay từ bây giờ trong quá trình CGCN chúng ta phải tính tới việc nhập khẩu những công nghệ có tính năng bổ trợ cho sự phát triển khoa học công nghệ trong nớc, tiếp cận và tiến tới làm chủ tiến bộ khoa học công nghệ trên thế giới. Đó là những giải pháp công nghệ : Thứ nhất, áp dụng nhiều giải pháp kỹ thuật mới đợc tiêu chuẩn hoá trên thế giới, về các tiêu chí tính năng kỹ thuật Thứ hai, giải pháp công nghệ sử dụng tối đa những kiến thức khoa học cơ bản, khoa học ứng dụng đợc giảng dạy và trình diễn trong các viện nghiên cú khoa học trên thế giới cũng nh ở Việt Nam . Thứ ba, một giải pháp công nghệ mà việc tiếp cận, cập nhật thông tin liên quan đến giải pháp công nghệ đó luôn trong khả năng có thể với phía Việt Nam. Thông tin đó trớc hết là thông tin liên quan nguồn CGCN, thông tin về những cải tiến công nghệ đã đang và sẽ xảy ra. Tiếp đó là những thông tin về bản thân nội tại của một giải pháp công nghệ mà chúng ta dự định chuyển giao đợc cụ thể bằng những thuyết minh và tài liệu kỹ thuật. Đơng nhiên các thuyết minh và tài liệu kỹ thuật đó sẽ là bộ phận không thể tách rời trong mỗi cuộc CGCN, bản thân các tài liệu kỹ thuật thuyết minh đó phải mang tính trung thực, chính xác đầy đủ cũng nh dễ hiểu với bên tiếp nhận. 9 9 Khoá luận tốt nghiệp Phạm Đức Hng - Trung 4 - K37D Thứ t, đó là thị trờng công nghệ mà xuất xứ của chúng thờng ở các thị tr- ờng nguồn về khoa học và công nghệ, mà ở đó việc chuyển giao ít gặp phải những hạn chế về quy mô, đối tợng và thông tin chuyển giao. Để việc CGCN từ nớc ngoài vào trong nớc thực sự thúc đẩy sự tiến bộ của nền khoa học công nghệ trong nớc, trong quá trình CGCN chúng ta cần phải xem xét cân nhắc những tiêu chí về thúc đẩy phát triển công nghệ trong nớc của công nghệ ngoại nhập một cách linh hoạt. Đối với những lĩnh vực khác đầu ngành, có tác động phức hợp tới các lĩnh vực mà chúng ta cần phải có cú đột phá tiến tới làm chủ và theo kịp thế giới ( công nghệ thông tin, y học, dợc phẩm, công nghệ sinh học, vật liệu mới) nhất thiết trong quá trình chuyển giao công nghệ chúng ta phải cân nhắc tới bốn tiêu chí nêu trên) 2.7. Luôn có khả năng tái chuyển giao Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, khi đề cập đến khả năng tái chuyển giao của những công nghệ đã đợc chuyển giao vào Việt Nam đa số các ý kiến cho rằng đây là khả năng không tởng. Bởi lẽ công nghệ mà Việt Nam tiếp nhận đều thuộc loại trung bình so với khu vực. Việt Nam là địa chỉ cuối cùng của dòng CGCN trên thế giới. Tuy nhiên xét về lâu dài khi mà quá trình CNH-HĐH của Việt Nam đã đi vào quỹ đạo phát triển, việc tái CGCN ở Việt Nam là hoàn toàn có thể, và thậm chí trong thời gian tới chúng ta vẫn có thể tính tới vấn đề này. Điều quan trọng là phụ thuộc vào công nghệ mà chúng ta chuyển giao lần đầu và khả năng hấp thụ, cải tiến công nghệ ngoại nhập của chúng ta. Khái niệm tái CGCN cần đợc hiểu, nó không đơn thuần là việc chúng ta du nhập công nghệ ngoại nhập sau khi qua một quá trình sản xuất chúng ta lại chuyển nguyên bản công nghệ đó sang một nớc tiếp theo. Nếu hiểu theo nghĩa này, thì công nghệ mà Việt Nam du nhập ở lần thứ nhất phải hoàn toàn ở mức tiên tiến trên thế giới và khu vực, có nh vậy chúng ta mới có thể tái chuyển giao sang các nớc tiếp theo. ở đây khái niệm tái CGCN cần đợc hiểu theo nghĩa rộng hơn. Thứ nhất một giải pháp công nghệ ban đầu đợc du nhập vào Việt Nam qua một quá trình khai thác, cải tiến và đã bị "Việt Nam hoá" nếu có hiệu suất cao 10 10 [...]... Thấp -Công nghệ vật liệu mới - Năng lợng mới -Truyền thông - Dợc phẩm - Hoá chất cơ bản - Lọc dầu -Sản xuất thép - Xi măng Tuy nhiên sự phân luồng cho các lựa chọn ở trên chỉ mang tính tơng đối và có ý nghĩa tham chiếu, và có thể thay đổi theo mục tiêu phát triển khác nhau ở các thời kỳ khác nhau II các giải pháp lựa chọn công nghệ thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ nớc ngoài. .. nớc ngoài vào Việt Nam chỉ thực sự phát huy vai trò của nó nếu nh các điều kiện về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực để tiếp nhận và khai thác công nghệ đợc chuyển giao thích ứng đợc yêu cầu mà công nghệ đó yêu cầu Điều này có nghĩa công nghệ đợc chuyển giao vào nội địa phải phù hợp với điều kiện thực tế của nơi tiếp nhận có nh vậy công nghệ đợc chuyển giao mới phát huy tối đa hiệu quả trên cơ sở kết hợp. .. thuật, an toàn lao động, an toàn phóng xạ, ô nhiễm môi trờng, nhu cầu thị trờng, giá cả công nghệ) 5 Đẩy mạnh công tác t vấn trong hoạt động chuyển giao công nghệ Hoạt động t vấn đóng vai trò là ngời "dẫn đờng chỉ lối" cho các doanh nghiệp trong nớc trong quá trình tìm tòi đổi mới công nghệ Một hoạt động t vấn có hiệu quả sẽ giúp phía nhập công nghệ tìm đợc nguồn công nghệ thích hợp, giảm thiểu đợc... Việc này có thể thực hiện đợc thông qua hợp tác liên kết (song phơng hoặc đa phơng) với các tổ chức xúc tiến thơng mại, các hiệp hội chuyên môn, các tổ chức dịch vụ thông tin công nghệ của các nớc 6 Kết hợp hài hoà công nghệ nội sinh và công nghệ chuyển giao từ nớc ngoài, từng bớc nâng cao năng lực công nghệ nội sinh Kết hợp du nhập công nghệ nớc ngoài và công nghệ nội sinh là con đờng ngắn nhất để... tính thích hợp của một giải pháp công nghệ với Việt Nam Tuy nhiên tính quan trọng của mỗi tiêu chí luôn khác nhau, nó tuỳ thuộc vào mỗi khâu mỗi lĩnh vực cụ thể 3 Lựa chọn công nghệ thích hợp trong một số ngành cụ thể Trong tất cả các cuộc chuyển giao dù ở lĩnh vực nào tiêu chí hiện đại luôn là tiêu chí quan trọng hàng đầu và không thể bỏ qua trong việc đa ra quyết định lựa chọn một giải pháp công nghệ. .. nhờ " khả năng tái chuyển giao" mà công nghệ đó đem lại, nền kinh tế sẽ thu đợc những lợi ích vô cùng to lớn Nếu nh một công nghệ không có khả năng tái chuyển giao nội bộ, thì sau khi hết thời gian sử dụng công nghệ đó, hoặc công nghệ đó không còn hiệu quả, chúng ta lại phải tốn kém chi phí cho một cuộc chuyển giao mới từ nớc ngoai vào Một giải pháp công nghệ không có tính tái chuyển giao nội bộ, điều... CGCN từ nớc ngoài vào trong nớc và phát triển công nghệ nội sinh có tác động qua lại hữu cơ với nhau Công nghệ nhập ngoại sẽ có vai trò thúc đẩy và dẫn dắt hỗ trợ phát triển công nghệ nội sinh Công nghệ nội sinh có vai trò làm tăng năng lực hấp thụ công nghệ nớc ngoài sử dụng công nghệ đó đạt hiệu quả cao nhất Tuy nhiên cả hai nguồn công nghệ ngoại nhập và nội sinh chỉ thực sự đem lại hiệu quả nhất nếu... 1 (1 + ri ) Thông thờng khi lựa chọn mỗi một giải pháp công nghệ trên cơ sở doanh thu (dự tính) sẽ thu đợc mà các giải pháp công nghệ tạo nên sau khi vận hành, chúng ta phải tính và so sánh giá trị hiện tại (V0) của các khoản doanh thu đó, Nếu giải pháp công nghệ nào mà V0 lớn hơn thì sẽ đợc lựa chọn Ví dụ: có hai giải pháp công nghệ với doanh thu qua năm nh sau doanh thu các năm Doanh thu năm thứ 1... cũng nh đạt đợc hiệu quả cao hơn trong tất cả các ngành còn lại, trong quá trình CGCN chúng ta cũng cần phải xem xét tới khả năng "tái chuyển giao nội bộ" của công nghệ mà mình dự định chuyển giao ban đầu Một công nghệ hiện đại và có khả năng tái chuyển giao khi du nhập vào Việt Nam chẳng những nó sẽ là yếu tố quan trọng hàng đầu để rút ngắn khoảng cách về khoa học- công nghệ giữa Việt Nam và thế giới,... CGCN từ nớc ngoài vào trong nớc Chính vì hai lý do nêu trên, chúng ta phải không ngừng hoàn thiện hệ thống giám định, thẩm định, kiểm toán nhằm phục vụ có hiệu quả cho công tác giám định, thẩm định, kiểm toán trong hoạt động CGCN nớc ngoài vào Việt Nam Công tác hoàn thiện hệ thống tổ chức hoạt động và nâng cao năng lực hoạt động của giám định, thẩm định, kiểm toán Việt Nam đợc tập trung trên các phơng . các giải pháp lựa chọn công nghệ thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ nớc ngoài vào Việt Nam I. Thế nào là công nghệ thích. kỳ khác nhau. II. các giải pháp lựa chọn công nghệ thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ nớc ngoài vào việt nam. 1. Có nhận thức