Bài giảng Tổ chức nhân sự hành chính nhà nước: Chương 7 - ThS. Trương Quang Vinh

Chương 7: Đường chức nghiệp của người lao động làm việc trong cơ quan hành chính nhà nước. Khái niệm về đường chức nghiệp của người lao động, đường chức nghiệp của người lao động làm việc trong các cơ quan quản lý hành chính nhà nước, cơ hội thăng tiến của người lao động làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước, thuyên chuyển, giảm bớt người và sa thải.

Chương 7

Đường chức nghiệp của người lao

đồng làm việc trong các cƠ quan

quản lý hành chính nhà nước

I Khái niêm về đường chức nghiệp

của người lao động

II.Đường chức nghiệp của người lao

đồng làm việc trong các cƠ quan

quản lý hành chính nhà nước.

HII.Cơ hội thăng tiền của người lao

đồng làm việc trong các cƠ quan hành

chính nhà nước

IV.Thuyên chuyển

V.Giảm bớt người và sa thải

I Khai niém về đường chức nghiệp của

người lao đồng

1 Khái niêm đường chức nghiệp

2 Chọn và kế hoạch hóa đường chức

nghiệp

3 Các giai đoan phát triển của đường

chức nghiệp

ca:reer [ka rLr] noun (plural ca:reers)

1 long-term or lifelong job: a job or occupation regarded as a long-term or lifelong activity

2 professional progress: somebody's progress in a chosen profession or during that person’s working life

3 general progress: the general path or progress taken by somebody or something

¢ a piece of legislation whose career Is rich with conflicting amendments

4 rapid forward lurching motion: a rushing onward while lurching or swaying

“ẨThuật ngữ chỨc nghiệp được nhiều người đồng nhất với công việc, nghề nghiệp hay mỘt

thiên hướng công việc nào đó

Tuy nhiên, trong quản lý nhân sự, con đường

chức nghiệp gắn liền với hoạt động thực thi

công việc; là cách thức làm việc và các mối quan

hệ đến công việc gắn liền với một người suốt

cả cuộc đời

Con đường chức nghiép sắn liền với một hay nhiều công việc cho đến khi nghỉ hưu của một người.

Có nhiều con đường chức nghiệp Con người xây dựng và phát triển đường chức nghiệp theo sở

trường và nguyên vong của bản thân Đó có thé

là con đường để tạo thu nhập hay giúp đỡ người

khác, nhưng thu nhập hay tiền lương có ý nghĩa rat quan trong.

Có người theo con đường chức nghiệp vi muc

đích từ thiện, mục đích nhân văn và nghiên cứM Cuộc đời của CacMac là cuộc đời để tìm kiếm,

khám phá những vấn để cỦa xã hội, không hể

nhận được thu nhập nhưng để lại cho hậu thế

những tư tưởng vĩ đại vô giá của mình

Trong thời đại kinh tế, con duong G2 0/4 của nhiều người là tạo ra những điều kiện Trg cho bản thân và gia đình, và cũng chính từ đó mới có

thể làm được nhiều việc cho xã hội hƠn

“Con đường chức nghiệp cỦa mỗi người có thể

ảnh hưởng đến cách thức phát triển của chính

người đó và con đường chức nghiệp cũng chịu

ảnh hưởng nhiều yếu tô, đặc biệt là học vấn và môi trường mà trong đó chính con người van

động và phát triển

Quyết định con đường chức nghiệp tức lựa chọn

lĩnh vực mà con người sẽ trải qua cũng như cách

thức phát triển Mỗi một người cần xác định rõ

năng lực, sự quan tâm và lợi ích để chọn cho

mình con đường chức nghiệp đúng Kiến thức rong, su quan tâm đúng sẽ thúc đẩy con đường chức nghiệp phát triển và giúp cho con người đạt

đươc nhỮng mục tiêu của mình.

= Để làm được điều nầy cần thu thập và xác

CUT

"Thông tin về chính năng lực của bản thân,

Y Cac co hội để phát triển chức nghiệp

"Tự tìm kiểm cho chính mình về chức nghiệp: thu nhập, nổi tiêng hay thích sự mạo hiểm,

mong muôn khám phá

a Ts! chọn con đường chức nghiệp, mỗi một

be, cần xác định được năng lực, nắng khiêùu của bản thân Nếu quá đề cao bản thân có aX) lam cho con đường chức nghiệp thất bại; nếu

đánh øiá thấp sẽ bỏ mất cơ hội phát triển

Năng khiếu được nhiều người đánh giá như là

mồi tiêu chí để có thể lựa chọn chức nghiệp

Nhiều nghệ sỹ, nhà văn bộc lộ năng khiếu của

họ khá sớm Nhiều loại công việc đòi hỏi

những năng khiếu (Ở mức độ nhất đỉnh) và nếu không hiểu xem công việc cần ULE khiéu

øì thì cũng không tạo cƠ hội phát triến chức

nghiỆp

Nhiều người chọn con đường chức nghiệp của

mình ngay từ khi thì vào đại hỌc, cao đẳng hay

học nghề Tìm kiếm con đường chức nghiệp đòi hỎi nghiên cỨu chỉ tiết các loại nghề nghiệp khác nhau và tàm ra được loại việc mà

phù hop nhất với giá trï và quan tâm của chính minh

Nhiều người nhận thức được thế giới công

việc sớm hơn người khác và do đó con đường

chức nghiệp hình thành sớm hơn

Mỗi người sẽ hài lòng với công việc khi công việc of ih hợp với những đặc trưng, daic

điềm của bản thân

Vì vậy, cần lưu ý đến các loại đặc

(trưng của công việc, cũng như đặc

điểm nhân cách, sở trường Cần chú

y:

v Bản chãt của công việc,

v Điều kiện làm việc,

ý Đòi hỏi những năng lực chuyên môn,

Y Doi hoi vé stic khOe,

* Cơ hội về việc làm,

* An toàn công việc,

"Thu nhập

* Các yêu tố khác.

3 Cac giai doan phat triển của đường chức

«N£3iStbười được thuê vào làm trong một tổ

chức hay được tuyển vào trong các cơ quan hành chính nhà nƯỚớc sau khi ra trường có nhiều con đường rễ khác nhau đưa họ đến những vị trí khác nhau trong xã hồi Nhưng cũng có ngƯỜi sau

khi được tuyển vào cơ quan hành chính nhà

nƯớc thi chi tiến theo con đường hình như đã có

sẵn của tổ chức và an phận làm việc ở đó cho

đến khi nghĩ hưu.

“Đường chức nghiệp của một người có thể trải qua nhiều øgiai đoan khác nhau và sự thành công của mỗi giai đoan không chỉ phụ thuộc vào chính

người lao động mà còn phụ thuộc vào quản lý

"Giai đoan hình thành nhân cách hay cung øOi

là giai đoạn thăng tiến (khoảng 30-45 tuổi);

“Giai đoan duy trì nhân cach;

"Giai đoạn chuẩn bị cho nghỉ hưu (60 tuổi);

“* Stages in career development

«Sư thành công hay không đổi với con

đường chỨc nghiệp cua người lao

đông tronø tố chức nói chung và tronø các cƠ quan hành chính nhà nước nói

riéng doi hoi su hop tac cua ca nhà quản lý nhân sư và từng cá nhân

“Cần hiểu rõ sự phát triển chức nghiệp của

một con người trong môi tổ chức (kể cả tổ chức

hành chính nhà nước) trải qua nhiều giai đoạn

khác nhau.

Viéc phan chia cdc giai doan phát triển chức

nghiệp hay cuộc đời chức nghiệp của con người

có thể khác nhau, sonø, con đường chức nghiệp

cũng giống như cuộc sống cỦa con người: sinh

ra, lớn lên, trưởng thành, phát triển, và bắt đầu

chậm lại cho đến khi thoái hóa

(xem sơ đồ)

Phát triển

nhân cách

Sự thoái hóa nhanh hay chậm của một người tùy

thuộc vào chính nO luc cua ban than nguoi do

Ue cũng chịu nhiều tác động của nhiều yếu

tố Do đó:

vVCần hiểu rõ bản chất của đường chức

nghiệp và các øiai đoan phát triền;

vNhữỮng yêu tố ảnh hưởng đến đường chuc nghiệp (cả bản thân người lao động và tổ chức)

YMOi giai đoạn phát triển (mới vào, trung

øian, (rước khi về hưu) đếu cân được quan

tâm;

II.Đường chức nghiệp của người lao động

làm việc trong các cƠ quan quản lý hành

chính nhà nước

1 Đường chức nghiệp đối với người

được tuyền vào theo mô hình chức

s* Đường chức nghiệp trong hệ thông chức nghiệp

"Tùy thuộc vào trình độ học vấn để xác đỉnh

vi tri xuat phat (A,B,C)

"Tùy thuộc vào chuyên môn để xác đỉnh ngành

(điều nây cũng có tính tương đổi; đa số học

luật đều được tuyển vào bộ máy hành chính

nhà nước Ở đa số nước

“Đường chức nghiệp thường bị các mô hình

chức nghiệp, quy chế, luật ràng buồi

IPhát triển chức nghiệp đòi hỏi mỗi cá

nhân phải tự cổ sẳng học tập và rèn luyén

“Do con đường chức nghiệp “theo việc làm” nay không rõ ràng nhƯ con đường chức

nghiệp theo “mô hình chức nghiệp” như trên

nên người lao dOng phải thường xuyên quan

(tâm đến công việc để bản thân không bỉ | lac hau so với thế giới công việc đang thay đổi

theo sự phát triển nhanh chóng cuả khoa học,

công nshề

Ngòai ra, người lao động muốn tìm kiếm cho

mình những công việc hấp dẫn hơn, lương cao

hơn và do đó, phải tự học tập nhiều hơn so

với con đường chức nghiệp “sống lâu lên lão làng” Mô hình theo việc làm tạo ra mOt không

khí học tập âm thầm, cạnh tranh nhằm tìm kiêm những đề nghị mới

"Khả năng thuyên chuyển, thay đổi ngành của

công chức thường bị ràng buộc bởi hệ thống

các quy chế Công chức chỉ có thể thuyên

chuyển khi từ một vị trí Ở cơ quan nầy sang

cƠ quan khác trong cùng mỘt loại ngành,

ngạch Nếu thay đổi ngành, thường phải thông

qua kỳ thi chuyển ngạch

Do thực tế nhiều năm không chuẩn hóa ngành,

việc thuyên chuyến trước đây hoàn toàn tự do, nhưng trong xu hướng chung, việc chuyển ngành đòi hỏi chặt chế cả về chuyên môn lẫn

kỹ năng, kiến thức

Công chức có thế tự mình khai thác các chính

sách của nhà nước dé có thể chuyến ngạch thông qua ky thi tuyến hoặc đi học tập bồi

dưỡng kiến thức chuyên môn Một công chức Ở

ngạch cán sự; muốn chuyến lên ngạch chuyên

viên đêu bắt buộc phải có bằng cử nhân, còn khong thi khong duoc

Mặt khác, nhà nước cũng tạo cƠ hội để công chức được học tập, bồi dưỡng để nâng cao kiến thức nhắm đáp Ứng đòi hỏi của ngạch cao hơn bằng các chính sách để cử người đi học từ

qu ÿ ngân sách.

"Một trong những điều kiện để khuyến khích công chức học tập là chính sách nhân sự, chính

sách đề bạt Nhiều nước thực hiên chế đô

công chức chức nghiép và đề bat tập trung

bên tronø nên công vụ Điều đó tạo cơ hội thăng tiễn cho công chức và họ tích cực học

tập để nang cao trình độ Măïc dù mô hình nây đang bị nhiều nhà cải cách chi trích vì nó nhự

là một cách làm cho nền hành chính bỉ “đông cứnz”, không công bằng và không đưa được

nhân tài vào bổ sung cho bôi máy hành chính

IPhát triển chức nghiệp đòi hỏi sự cam kết

của cƠ quan quản lý nhà nước thông qua chính sách nhân sự của tổ chức và sự cam kết của cá nhân công chức

Đây la mot trong những chủ đề KH được

nhiều quốc gia ban đến trong tiễn trình cải cách hành chính Những mục tiêu của cải cách

Ở các nước đều tập trung vào phát triển đội

nøũ công chức theo hướng hiện đại hóa

L\ VÀ nhiên, để làm được điều đó, cần cải cách nhiều chính sách nhân sự, trong đó đặc biệt

chú ý đến chính sách tiền lương.

Nhiều nước sử dụng chính sách tiền lương

theo cƠ chế thị (rường; nhưng cũng có nhiều nuoc do khó khăn về nguồn thu ngân sách nên vẫn theo chính sách tiền lương “thắt lưng buột

bung” Thu nhập cỦa công chức thấp nên

không cạnh tranh được với khu vực tư nhân

nên có hiện tượng chảy máu chất xám tỪ trong

cơ quan nha nuoc sang khu vực tư nhân; hiện tuong “chan trong, chan ngoat’

Phát triển chức nghiệp đòi hỏi cả sự cam kết

của cá nhân công chức; điều nầy khó thực hiện nếu như không có cơ chế kiểm soát, ràng

buộc và thích ứng

3.Ké hoạch hóa chức nghiệp và lộ trình thực

« kifns người gia nhập tổ chức thường đưa ra

những câu hỏi (cũng có thể những nhà tư vân

chức nghiệp đặt ra với họ):

Sau 10 năm anh sẽ đi đến đâu trên con

đường chức nghiệp trong tổ chức? Tức

các vỉ trí mà cá nhân có thể mong muốn

đạt được Đồng thời cũng phải trả lời

làm như thế nào để đi đến dích.

eae trưởng thành của một nhà quản

ly cao cap trong mOt tổ chức, các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng:

"Để trở thành nhà quản lý môt phòng nhỏ có

thể mất thời gian 5 năm;

"Để trở thành nhà quản lý một đơn vị, giám

đc mât khoản 5-10 năm;

"Để trở thành một nhà qủan lý cấp tổng giám

đốc có thề mãt từ 17-25 năm;

"ĐỂ trở thành nhà quản lý cao cấp có thể mất

0) AEROBIE Te

“Thực tế trên cũng có nite) đúng với điều kiện

của nhiều nước trong đó có Việt Nam

Một sinh viên ra trường cần bao lâu để có thế trở

thành phó hay trưởng một bộ phận nếu như

ngạch chuyên viên của họ cần đi hết 36 năm; và

tại sao người Ở tuổi 40 trở thành lãnh đạo cấp vụ

lại cho là quá trẻ Điều nây đắt ra cho công tác tổ

chức nhiều vấn để cần nghiên cứu khi xem xét con đường chức nghiệp

“Kế hoạch hóa đường chức nghiệp là sự phân

tích đánh siá điểm manh diễm yêu của từng cá

nhân và căn cứ vào chính sách phát triền nhân sự

cua t6 chuc dé dat ra 16 trinh chUlc

nghiệp cho cá nhân

Nhiều kỹ thuật cân được áp dụng để phân tích

công việc, phân tích kỹ năng, năng lực thông qua

các hình thức tư vấn, hội nghị, hội thảo Nhiều

nước trên cƠ sỞ phân tích, đánh giá đã tạo cƠ hội

“Kế hoạch phát triển chức nghiệp và xây its

lỒ aati phat eC phụ thudc vao nhiéu yéu to Moit s6 nhém yếu tổ sau cần chú ý:

"Phát triển chức nghiệp và công việc hiện

HII.Cơ hội thăng tiền của người lao đông

làm việc trong các cO quan hành chính

nhà nước

A.Bổ nhiệm, đề bạt

B.Đào tạo, bồi dưỡng là một công cụ của

phát triền chức nghiệp

Đường chức nghiệp của người làm việc trong

các cƠ quan hành chính nhà nước chiu tac dOng

rât lớn của những cơ hội thăng tiền

Thực tế chỉ ra rằng, nhiều người có lÔ trình chức

nghiệp tương đổi dốc, nghiã là tốc độ thăng tiến

đến các vị trí trong bỘ máy hành chính khá nhanh

Nhưng cũng có người đô dốc của lô trình chức nghiệp hầu như bằng không Không ít người sau hon 30 muoi năm làm việc trong hệ thống các cƠ quan hành chính nhà nưỚớc cũng chỉ dừng lại Ở

mÔt ngạch chuyên môn (chuyên viên hay cán su).

A.Bổ nhiệm, đề bạt

1.Bổ nhiệm

2.Đề bạt

Bổ nhiệm là việc đặt ai vào một vi tri nào đó trong tổ chức, thường không

quan tầm dén muc luong cao hon hay

không: quyền hạn nhiều hay it hon;

ngach bac cao hon hay khong thay đối:

người trong cơ quan hay ngoài cơ quan

Bổ nhiệm cũng có nghĩa là chỉ đỉnh ai

vào mồi vỉ trí Ví dụ, bổ nhiễm đại sứ;

bổ nhiệm ngài bộ trướng.

Trong tuyển dụng, thuật ngữ bổ

nhiệm vào ngạch tức là chính thức

tuyến người đó vào vị trí nhất định

trong ngach

Ví dụ bổ nhiệm mỘt người tốt nghiệp đại học thi

tuyến công chức đạt yêu cầu vào ngạch chuyên J1 7/Ä

Có thể phân ra các loại bổ nhiệm cơ bản sau

đây: