Đề tài nghiên cứu nhằm mục đích tìm hiểu thực trạng các hình thức thất nghiệp và xu hướng ở thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó phân tích những tác động của thất nghiệp đối với sự phát triển của thị trường lao động cũng như nền kinh tế và các tệ nạn ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Trang 1vi c làm còn chi m t tr ng cao. M c dù v y, Đ ng và Nhà n ệ ế ỉ ọ ặ ậ ả ướ c đã có nhi u ề
bi n pháp nh m gi m t l th t nghi p, th c t đã ch ng minh r ng trong ệ ằ ả ỉ ệ ấ ệ ự ế ứ ằ
nh ng năm g n đây t l th t nghi p n ữ ầ ỉ ệ ấ ệ ướ c ta đang có xu h ướ ng gi m d n. Tìm ả ầ
hi u v th t nghi p chúng ta s th y rõ h n v nó, nguyên nhân n i t i vì sao ể ề ấ ệ ẽ ấ ơ ề ộ ạ
d n đ n th t nghi p đ c bi t là nh ng bi n pháp hi u qu c a Nhà n ẫ ế ấ ệ ặ ệ ữ ệ ệ ả ủ ướ c nh m ằ
gi m t l th t nghi p, ả ỉ ệ ấ ệ chính vì th ế mà tôi quy t đ nh nghiên c u đ tài “ế ị ứ ề Th tấ nghi p vi t nam: Các hình th c th t nghi p và xu hệ ở ệ ứ ấ ệ ướng TP. H Chíở ồ Minh”
ch khó khăn c n ph i kh c ph c. Qua đó nêu ra m t s đóng góp làm gi m t ế ầ ả ắ ụ ộ ố ả ỷ
l th t nghi p hi n nay và góp ph n vào m c tiêu phát tri n chung ệ ấ ệ ệ ầ ụ ể
3/ Đ i t ố ượ ng và ph m vi nghiên c u ạ ứ
Đ i t ố ượ ng nghiên c u: ứ Các hình th c th t nghi p và xu h ứ ấ ệ ướ ng th t ấ nghi p ệ
Ph m vi nghiên c u : ạ ứ Thành ph H Chí Minh ố ồ
4/ Ph ươ ng pháp nghiên c u ứ
Trang 2Nghiên c u d a vào tài li u tìm đ ứ ự ệ ượ ừ c t báo chí, internet, nh ng báo cáo v ữ ề tình hình th t nghi p t i thành ph H Chí Minh ấ ệ ạ ố ồ
Nh ng hi u bi t c a b n thân qua vi c c p nh t thông tin hàng ngày ữ ể ế ủ ả ệ ậ ậ
Tham kh o ý ki n Giáo viên h ả ế ướ ng d n ẫ
5/ Ngu n s li u ồ ố ệ
S li u đ ố ệ ượ c thu th p d a trên báo cáo th ậ ự ườ ng niên v tình hình th t ề ấ nghi p vi t nam và xu h ệ ở ệ ướ ng thành ph H Chí Minh, trên các t p chí, ở ố ồ ạ website…
PH N N I DUNG Ầ Ộ
Ch ươ ng 1: LÝ LU N V TH T NGHI P VI T NAM: CÁCẬ Ề Ấ Ệ Ở Ệ
1.1 M t s khái ni m ộ ố ệ
1.1.1 Th t nghi p là gì? ấ ệ
Đ tìm hi u khái ni m th t nghi p thì tr c tiên chúng ta c n tìm hi u m t s ể ể ệ ấ ệ ướ ầ ể ộ ố khái ni m liên quan: ệ
“Vi c làm”: Theo B lu t lao đ ng n ệ ộ ậ ộ ướ c ta thì vi c làm đ ệ ượ c xá đ nh là ị
“ m i ho t đ ng lao đ ng t o ra ngu n thu nh p không b pháp lu t ngăn c m” ọ ạ ộ ộ ạ ồ ậ ị ậ ấ ( Đi u 13 – B lu t lao đ ng) ề ộ ậ ộ
Trong vi c làm chúng ta c n tìm hi u 2 khái ni m: ệ ầ ể ệ
“Vi c làm đ y đ ”: là hi n t ệ ầ ủ ệ ượ ng ng ườ i lao d ng có vi c làm và ộ ệ
đ ượ c làm vi c liên t c ệ ụ
“Vi c làm h p lý”: là s phù h p v m t s l ệ ợ ự ợ ề ặ ố ượ ng và ch t l ấ ượ ng c a ủ các y u t con ng ế ố ườ i và v t ch t c a s n xu t, là b ậ ấ ủ ả ấ ướ c phát tri n cao h n c a ể ơ ủ
Trang 3“ Ng ườ i th t nghi p”: là ng ấ ệ ườ ằ i n m trong l c l ự ượ ng lao đ ng, có kh ộ ả năng lao đ ng nh ng không có vi c làm và mu n tìm ki m vi c làm ộ ư ệ ố ế ệ
V y “Th t nghi p” là gì? Th t nghi p là m t hi n t ậ ấ ệ ấ ệ ộ ệ ượ ng kinh t xã h i ế ộ trong đó m t b ph n lao đ ng mu n tìm ki m vi c làm nh ng không tìm đ ộ ộ ậ ộ ố ế ệ ư ượ c
vi c làm ệ
1.1.2 Các hình th c th t nghi p ứ ấ ệ
Th t nghi p là m t hi n t ấ ệ ộ ệ ượ ng ph c t p chính vì v y đ bi t rõ h n ứ ạ ậ ể ế ơ
v nó chúng ta c n phân lo i nh m d dàng h n trong vi c ti p c n tìm hi u ề ầ ạ ằ ễ ơ ệ ế ậ ể 1.1.2.1 Phân lo i theo hi n t ạ ệ ượ ng
Khi phân lo i theo hi n t ạ ệ ượ ng g m có 3 lo i: ồ ạ
Th t nghi p c h c: do s d ch chuy n lao đ ng gi a các vùng, các ấ ệ ơ ọ ự ị ể ộ ữ ngành v i nhau ớ
Th t nghi p c c u: là s m t vi c kéo dài trong các ngành ho c vùng có ấ ệ ơ ấ ự ấ ệ ặ
s gi m sút kéo dài v nhu c u lao đ ng do thay đ i c c u n n kinh t ự ả ề ầ ộ ổ ơ ấ ề ế
Nguyên nhân chính c a s thay đ i đó là do: ủ ự ổ
+ do s d th a lao đ ng c a m t ngành nào đó ự ư ừ ộ ủ ộ
+ do s suy gi m s n xu t c a m t ngành nào đó ự ả ả ấ ủ ộ
Th t nghi p th i v : Đây là hi n t ấ ệ ờ ụ ệ ượ ng th ườ ng g p các khu v c ặ ở ự kinh t nông nghi p khi mà t l th i gian s d ng lao đ ng ch a đ ế ệ ỉ ệ ờ ử ụ ộ ư ượ ử ụ c s d ng
h t ế
1.1.2.2 Phân lo i theo thái đ ng ạ ộ ườ i lao đ ng bao g m có 2 lo i: ộ ồ ạ
Th t nghi p t nguy n: do ng ấ ệ ự ệ ườ i lao đ ng t nguy n th t nghi p khi ộ ự ệ ấ ệ không mu n làm vi c m c l ố ệ ở ứ ươ ng hi n hành.Có th nói th t nghi p t nguy n ệ ể ấ ệ ự ệ
là bao g m s ng ồ ố ườ i th t nghi p t m th i và s ng ấ ệ ạ ờ ố ườ i th t nghi p c c u. Vì ấ ệ ơ ấ
đó là nh ng ng ữ ườ i ch a s n sàng làm vi c m c l ư ẵ ệ ở ứ ươ ng t ươ ng ng đ ng th i ứ ồ ờ
h mu n tìm ki m nh ng vi c làm và c h i tôt h n ọ ố ể ữ ệ ơ ộ ơ
Th t nghi p không t nguy n: là khi ng ấ ệ ự ệ ườ i lao đ ng mu n tìm ki m ộ ố ế
vi c làm m c l ệ ở ứ ươ ng hi n t i mà không tìm đ ệ ạ ượ c.
Trang 41.1.3 C s lý lu n nghiên c u c a th t nghi p vi t nam: Các hình ơ ở ậ ứ ủ ấ ệ ở ệ
th c th t nghi p và xu h ứ ấ ệ ướ ng thành ph H Chí Minh ở ố ồ
Th t nghi p, trong kinh t h c, là tình tr ng ng ấ ệ ế ọ ạ ườ i lao đ ng mu n có ộ ố
vi c làm mà không tìm đ ệ ượ c vi c làm (t HánVi t th t: m t mát, nghi p: vi c ệ ừ ệ ấ ấ ệ ệ làm). T l th t nghi p là ph n trăm s ng ỷ ệ ấ ệ ầ ố ườ i lao đ ng không có vi c làm trên ộ ệ
Không có vi c làm đ ng nghĩa v i h n ch giao ti p v i nh ng ng ệ ồ ớ ạ ế ế ớ ữ ườ i lao
đ ng khác, tiêu t n th i gian vô nghĩa, không có kh năng chi tr , mua s m v t ộ ố ờ ả ả ắ ậ
d ng thi t y u cũng nh các hàng hóa tiêu dùng. Y u t sau là vô cùng tr m ụ ế ế ư ế ố ầ
tr ng cho ng ọ ườ i gánh vác nghĩa v gia đình, n n n, chi tr ch a b nh. Nh ng ụ ợ ầ ả ữ ệ ữ nghiên c u c th ch ra r ng, gia tăng th t nghi p đi li n v i gia tăng t l t i ứ ụ ể ỉ ằ ấ ệ ề ớ ỷ ệ ộ
ph m, t l t t , và suy gi m ch t l ạ ỷ ệ ự ử ả ấ ượ ng s c kh e Theo m t s quan đi m, ứ ỏ ộ ố ể
r ng ng ằ ườ i lao đ ng nhi u khi ph i ch n công vi c thu nh p th p (trong khi ộ ề ả ọ ệ ậ ấ tìm công vi c phù h p) b i các l i ích c a b o hi m xã h i ch cung c p cho ệ ợ ở ợ ủ ả ể ộ ỉ ấ
nh ng ai có quá trình làm vi c tr ữ ệ ướ c đó. V phía ng ề ườ ử ụ i s d ng lao đ ng thì s ộ ử
d ng tình tr ng th t nghi p đ gây s c ép v i nh ng ng ụ ạ ấ ệ ể ứ ớ ữ ườ i làm công cho mình (nh không c i thi n môi tr ư ả ệ ườ ng làm vi c, áp đ t năng su t cao, tr l ệ ặ ấ ả ươ ng
th p, h n ch c h i thăng ti n, v.v ). Nh ng thi t thòi khi m t vi c d n đ n ấ ạ ế ơ ộ ế ữ ệ ấ ệ ẫ ế
tr m u t, suy y u nh h ầ ấ ế ả ưở ng c a công đoàn, công nhân lao đ ng v t v h n, ủ ộ ấ ả ơ
ch p nh n thù lao ít i h n và sau cùng là ch nghĩa b o h vi c làm. Ch ấ ậ ỏ ơ ủ ả ộ ệ ủ nghĩa này đ t ra nh ng rào c n v i ng ặ ữ ả ớ ườ i mu n gia nh p công vi c, h n ch di ố ậ ệ ạ ế dân, và h n ch c nh tranh qu c t Cu i cùng, tình tr ng th t nghi p s khi n ạ ế ạ ố ế ố ạ ấ ệ ẽ ế cán cân đàm phán đi u ki n lao đ ng nghiêng v gi i ch , tăng chi phí khi r i ề ệ ộ ề ớ ủ ờ công vi c và gi m các l i ích c a vi c tìm c h i thu nh p khác. ệ ả ợ ủ ệ ơ ộ ậ
Trang 5Cái giá khác c a th t nghi p còn là khi thi u các ngu n tài chính và phúc ủ ấ ệ ế ồ
l i xã h i, cá nhân bu c ph i làm nh ng công vi c không phù h p v i trình đ , ợ ộ ộ ả ữ ệ ợ ớ ộ năng l c. Nh v y th t nghi p gây ra tình tr ng làm vi c d ự ư ậ ấ ệ ạ ệ ướ i kh năng. V i ý ả ớ nghĩa này, thì tr c p th t nghi p là c n thi t ợ ấ ấ ệ ầ ế
N u xét trên t ng th n n kinh t qu c dân, t l th t nghi p cao đ ng ế ổ ể ề ế ố ỷ ệ ấ ệ ồ nghĩa v i T ng s n ph m qu c n i (GDP) th p – các ngu n l c con ng ớ ổ ả ẩ ố ộ ấ ồ ự ườ i không đ ượ ử ụ c s d ng, b phí c h i s n xu t thêm s n ph m và d ch v Th t ỏ ơ ộ ả ấ ả ẩ ị ụ ấ nghi p còn có nghĩa là s n xu t ít h n. Gi m tính hi u qu c a s n xu t theo ệ ả ấ ơ ả ệ ả ủ ả ấ quy mô. Th t nghi p d n đ n nhu c u xã h i gi m. Hàng hóa và d ch v không ấ ệ ẫ ế ầ ộ ả ị ụ
có ng ườ i tiêu dùng, c h i kinh doanh ít i, ch t l ơ ộ ỏ ấ ượ ng s n ph m và giá c t t ả ẩ ả ụ
gi m. H n n a, tình tr ng th t nghi p cao đ a đ n nhu c u tiêu dùng ít đi so ả ơ ữ ạ ấ ệ ư ế ầ
v i khi nhi u vi c làm, do đó mà c h i đ u t cũng ít h n. Tình tr ng th t ớ ề ệ ơ ộ ầ ư ơ ạ ấ nghi p gia tăng t ệ ươ ng quan v i áp l c gi m l m phát. Đi u này đ ớ ự ả ạ ề ượ c minh h a ọ
b ng đ ằ ườ ng cong Phillips trong kinh t h c. ế ọ
M t t l th t nghi p v a ph i s giúp c ng ộ ỷ ệ ấ ệ ừ ả ẽ ả ườ i lao đ ng và ch s ộ ủ ử
d ng lao đ ng. Ng ụ ộ ườ i lao đ ng có th tìm nh ng c h i vi c khác phù h p v i ộ ể ữ ơ ộ ệ ợ ớ
kh năng, mong mu n và đi u ki n c trú. V phía gi i ch , tình tr ng th t ả ố ề ệ ư ề ớ ủ ạ ấ nghi p giúp h tìm đ ệ ọ ượ c ng ườ i lao đ ng phù h p, tăng s trung thành c a ộ ợ ự ủ
ng ườ i lao đ ng. Do đó, m t ch ng m c nào đó, th t nghi p đ a đ n tăng ộ ở ộ ừ ự ấ ệ ư ế năng su t lao đ ng và tăng l i nhu n ấ ộ ợ ậ
Các h c thuy t kinh t h c gi i thích th t nghi p theo các cách khác ọ ế ế ọ ả ấ ệ nhau. Kinh t h c Keynes nh n m nh r ng nhu c u y u s d n đ n c t gi m ế ọ ấ ạ ằ ầ ế ẽ ẫ ế ắ ả
s n xu t và sa th i công nhân (th t nghi p chu k ). M t s khác ch r ng các ả ấ ả ấ ệ ỳ ộ ố ỉ ằ
v n đ v c c u nh h ấ ề ề ơ ấ ả ưở ng th tr ị ườ ng lao đ ng (th t nghi p c c u). Kinh t ộ ấ ệ ơ ấ ế
h c c đi n và tân c đi n có xu h ọ ổ ể ổ ể ướ ng lý gi i áp l c th tr ả ự ị ườ ng đ n t bên ế ừ ngoài, nh m c l ư ứ ươ ng t i thi u, thu , các quy đ nh h n ch thuê m ố ể ế ị ạ ế ướ n ng ườ i lao đ ng (th t nghi p thông th ộ ấ ệ ườ ng). Có ý ki n l i cho r ng th t nghi p ch ế ạ ằ ấ ệ ủ
y u là s l a ch n t nguy n. Ch nghĩa Mác gi i thích theo h ế ự ự ọ ự ệ ủ ả ướ ng th t ấ
Trang 6nghi p là th c t giúp duy trì l i nhu n doanh nghi p và ch nghĩa t b n. Các ệ ự ế ợ ậ ệ ủ ư ả quan đi m khác nhau có th đúng theo nh ng cách khác nhau, góp ph n đ a ra ể ể ữ ầ ư cái nhìn toàn di n v tình tr ng th t nghi p ệ ề ạ ấ ệ
Riêng Vi t nam, th t nghi p cũng làm phát sinh nhi u t n n xã h i do ở ệ ấ ệ ề ệ ạ ộ
“nhàn c vi b t thi n”, tr thành v n đ nh c nh i. Và trong hoàn c nh n n ư ấ ệ ở ấ ề ứ ố ả ề kinh t n ế ướ c ta b suy thoái do nh h ị ả ưở ng c a cu c kh ng ho ng kinh t th ủ ộ ủ ả ế ế
gi i thì th t nghi p l i càng c n đ ớ ấ ệ ạ ầ ượ c quan tâm h n n a ơ ữ
T i TP. H Chí Minh t đ u năm 2011 có h n 37.000 ng ạ ồ ừ ầ ơ ườ i th t nghi p ấ ệ xin h ươ ng tr c p, bình quân m i tháng có h n 9.000 ng ợ ấ ỗ ơ ườ i th t nghi p, riêng ấ ệ tháng 42011 đã có 13.923 ng ườ i th t nghi p. ấ ệ Th t nghi p tr thành m i quan ấ ệ ở ố tâm nóng b ng toàn c u, v ỏ ầ ượ t xa m i v n đ lo l ng thông th ọ ấ ề ắ ườ ng khác, k c ể ả cái đói nghèo, nh t là khi kh ng ho ng kinh t , tài chính gõ c a đ n t ng h gia ấ ủ ả ế ử ế ừ ộ đình.
Ch ươ ng 2: TH C TR NG Ự Ạ
2.1 Phân tích và đánh giá chung th c tr ng th t nghi p ự ạ ấ ệ
B qua b t bình đ ng xã h i, t i ph m hay b o l c, gi đây, n i s hãiỏ ấ ẳ ộ ộ ạ ạ ự ờ ỗ ợ kinh hoàng nh t đang hoành hành trên toàn th gi i l i chính là v n đ khôngấ ế ớ ạ ấ ề
th ki m để ế ược vi c làmệ và hi n t ng th t nghi p ngày càng tăng. Th t nghi pệ ượ ấ ệ ấ ệ
tr thành m i quan tâm nóng b ng toàn c u, v t xa m i v n đ lo l ng thôngở ố ỏ ầ ượ ọ ấ ề ắ
thường khác, k c cái đói nghèo, nh t là khi kh ng ho ng kinh t , tài chính gõể ả ấ ủ ả ế
c a đ n t ng h gia đình. ử ế ừ ộ
v Năm 2008:
Dưới tác đ ng c a cu c kh ng ho ng tài chính và suy thoái kinh t toànộ ủ ộ ủ ả ế
c u, s n xu t, kinh doanh, d ch v gi m sút; tiêu th s n ph m ch m, hàng hóaầ ả ấ ị ụ ả ụ ả ẩ ậ
có kh i lố ượng l n; s ngớ ố ười m t vi c làm năm 2008 kho ng 667.000 ngấ ệ ả ười, 3.000 lao đ ng t nộ ừ ước ngoài ph i v nả ề ước trước th i h n. Theo B Lao Đ ng,ờ ạ ộ ộ
Trang 7t l th t nghi p c a Vi t Nam vào kho ng 4,65%. T c là kho ng h n 2 tri uỷ ệ ấ ệ ủ ệ ả ứ ả ơ ệ lao đ ng không có vi c làm. ộ ệ
Danh sách các doanh nghi p gi i th , t m ng ng ho t đ ng, thu h p s nệ ả ể ạ ư ạ ộ ẹ ả
xu t ngày càng dài thêm trong các báo cáo c a S Lao đ ng Thấ ủ ở ộ ương binh và
Xã h i TPHCM. Kh ng ho ng kinh t toàn c u và làn sóng th t nghi p đã lanộ ủ ả ế ầ ấ ệ
đ n Vi t Nam khi hàng ngàn lao đ ng các thành ph đã b m t vi c làmế ệ ộ ở ố ị ấ ệ trong nh ng tháng cu i năm này ữ ố
Trong thông báo g i S Lao đ ng Thử ở ộ ương binh và Xã h i TPHCM, Côngộ
ty TNHH Sambu Vina Sport cho bi t s gi m 224 lao đ ng k t ngày 111ế ẽ ả ộ ể ừ
2009. Trước đó, nhi u doanh nghi p cũng đã thông báo v vi c c t gi m laoề ệ ề ệ ắ ả
Castrol BP Petco, Công ty TNHH b o hi m nhân th DaiIchiả ể ọ Vi t Nam, Công tyệ TNHH t v n thi t k Liên hi p Qu c t v i t ng s lao đ ng b m t vi c trênư ấ ế ế ệ ố ế ớ ổ ố ộ ị ấ ệ 1.000 người. Hàng ngàn lao đ ng m t vi c cu i năm 2008. Hàng v n ngộ ấ ệ ố ạ ườ ị i b
n lợ ương, không có ti n thề ưởng. Nhi u ng i có cũng nh không, vì ti n th ngề ườ ư ề ưở cho m t năm lao đ ng c t l c không đ ăn bát ph ộ ộ ậ ự ủ ở
Th t nghi p, b n thân ngấ ệ ả ươi thât nghiêp không co thu nhâp, anh h̀ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ưởng đên đ i sông ban thân, gia đinh ho. Doanh nghiêp cung khô vi cho nhân viêń ờ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ̃ ̉ ̀ nghi thi th̉ ̀ ương, vương thi tôi. Ma cho nghi thi cung phai tra cac tr câp thôi viêc,̀ ̣ ̀ ̉ ̀ ̃ ̉ ̉ ́ ợ ́ ̣ mât viêc. Trong luc kho khăn thi nh ng khoan nay cung đâu co nho. ́ ̣ ́ ́ ̀ ữ ̉ ̀ ̃ ́ ̉
Ngân sach nha n c cung bi anh h́ ̀ ướ ̃ ̣ ̉ ưởng vi không thu đ̀ ược thuê thu nhâṕ ̣
ca nhân, lai con phai tra cac tr câp thât nghiêp, phai đâu t cho cac giai phaṕ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ợ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ư ́ ̉ ́ nhăm giam thât nghiêp…. Khi n n thât nghiêp tran lan thi tê nan xa hôi: trôm̀ ̉ ́ ̣ ạ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̃ ̣ ̣ căp, ć ươp giât, ma tuy, mai dâm, ŕ ̣ ́ ̣ ượu, c bac,…. cung tăng theo.ờ ̣ ̃
M t b ph n r t l n ngộ ộ ậ ấ ớ ười lao đ ng trong các khu công nghi p là ngộ ệ ười
t các t nh nông nghi p. H đi lên thành th làm công nhân vì quê không cóừ ỉ ệ ọ ị ở
vi c làm ho c làm không đ s ng. Nhà máy ng ng s n xu t, phệ ặ ủ ố ừ ả ấ ải đóng c aử
ho c gi m b t lao đ ng nên h ph i tr v N cũ ch a tr h t l i ch ng thêmặ ả ớ ộ ọ ả ở ề ợ ư ả ế ạ ồ
n m i. H đi ợ ớ ọ ki n công ty đ a mình đi xu t kh u lao đ ng, nh ng xét cho cùngệ ư ấ ẩ ộ ư
Trang 8cũng ch ng ph i l i c a ai. Ng i th t nghi p kéo t thành ph v nhà, cáiẳ ả ỗ ủ ườ ấ ệ ừ ố ề nghèo quê đã quá đ , nay gánh n ng thêm vì s lao đ ng th t nghi p tăngở ủ ặ ố ộ ấ ệ lên.
Vùng
T l th t nghi p (%)ỷ ệ ấ ệ T l thi u vi c làmỷ ệ ế ệ
(%)Chung Thành thị Nông thôn Chung Thành thị Nông thôn
S ngố ười không có vi c làm t i nông thôn và thành th hi n cao h n con s này.ệ ạ ị ệ ơ ố
Theo T ng c c Th ng kê (TCTK), ch tiêu t l th t nghi p nổ ụ ố ỉ ỷ ệ ấ ệ ở ước ta
nh ng năm g n đây ch đữ ầ ỉ ược tính cho khu v c thành th , v i nh ng ngự ị ớ ữ ười trong
đ tu i 1560 v i nam và 1555 v i n Tuy nhiên, đ đánh giá v tình hình laoộ ổ ớ ớ ữ ể ề
đ ng, còn m t ch tiêu khác là t l lao đ ng thi u vi c làm. Đây là ch tiêu quanộ ộ ỉ ỷ ệ ộ ế ệ ỉ
tr ng đọ ược tính cho c lao đ ng khu v c nông thôn và thành th ,ả ộ ở ự ị nh ng tư ừ
trước đ n nay ch a công b Vi t Nam, t l lao đ ng thi u vi c làm thế ư ố Ở ệ ỷ ệ ộ ế ệ ường cao h n t l th t nghi p; trong đó t l thi u vi c làm nông thôn thơ ỷ ệ ấ ệ ỷ ệ ế ệ ường cao
h n thành th V i cách hi u nh v y, t l th t nghi p c a Vi t Nam hi n làơ ị ớ ể ư ậ ỷ ệ ấ ệ ủ ệ ệ 4,65%, tăng 0,01% so v i năm 2007. Trong khi đó, t l lao đ ng thi u vi c làmớ ỷ ệ ộ ế ệ
hi n là 5,1%, tăng 0,2% so v i năm 2007. Đáng chú ý, t l thi u vi c làm nôngệ ớ ỷ ệ ế ệ
Trang 9thôn t i 6,1%, trong khi t l này khu v c thành th là 2,3%. 5 năm l i đây, tớ ỷ ệ ở ự ị ạ ỷ
l th t nghi p, thi u vi c làm có xu hệ ấ ệ ế ệ ướng gi m 0,10,2%/năm. Nh ng do nhả ư ả
hưởng c a bi n đ ng kinh t th gi i, t năm 2007 đ n nay, t l này đang tăngủ ế ộ ế ế ớ ừ ế ỷ ệ
d n. Vi t Nam đang tích c c tri n khai các gi i pháp đ gi m t l th t nghi p,ầ ệ ự ể ả ể ả ỷ ệ ấ ệ thi u vi c làm v đúng qu đ o gi m nh các năm trế ệ ề ỹ ạ ả ư ước. Theo d báo c aự ủ TCTK, t l thi u vi c làm năm 2009 s tăng lên 5,4% (2008: 5,1% ); trong đó,ỷ ệ ế ệ ẽ khu v c nông thôn kho ng 6,4%.ự ả
Kh o sát cho th y ngả ấ ười lao đ ng nh p c đang đ i m t v i tình tr ngộ ậ ư ố ặ ớ ạ
gi m thu nh p, nhi u ngả ậ ề ười lao đ ng nh p c t i các làng ngh và khu côngộ ậ ư ạ ề nghi pệ được kh o sát đang quay l i quê nhà. H và làng quê h , n i đã t ngả ạ ọ ọ ơ ừ
hưởng l i t ti n g i v do làm thuê, đang gánh ch u nhi u nh t nh ng tác đ ngợ ừ ề ử ề ị ề ấ ữ ộ
trước m t c a kh ng ho ng kinh t Xu th và hắ ủ ủ ả ế ế ướng đi c a lao đ ng di củ ộ ư trong n c và m i ướ ố liên k t nông thôn thành th là nh ng ch s quan tr ng c nế ị ữ ỉ ố ọ ầ
được s d ng đ ti p t c theo dõi tác đ ng xã h i c a kh ng ho ng kinh tử ụ ể ế ụ ộ ộ ủ ủ ả ế trong th i gian t i.ờ ớ
Người lao đ ng đ c ph ng v n cho bi t, n u trong năm 2007 h có thộ ượ ỏ ấ ế ế ọ ể
có vi c làm 20 ngày/tháng thì đ n cu i 2008, h ch có vi c làm kho ng 10ệ ế ố ọ ỉ ệ ả ngày/tháng, trong đó s ngày làm các công vi c xây d ng gi m kho ng 70%,ố ệ ự ả ả các công vi c khác nh khuân vác, chuy n đ , thu d n v sinh… gi m kho ngệ ư ể ồ ọ ệ ả ả 30%. Ti n ti t ki m hàng tháng trung bình gi m m nh và h u nh không cóề ế ệ ả ạ ầ ư
Tăng tr ng GDP Vi t Nam gi m t 8,5% năm 2007 xu ng còn 6,23%ưở ệ ả ừ ố năm 2008. Theo các chuyên gia kinh t , v lý thuy t, GDP gi m 2 đi m ph nế ề ế ả ể ầ trăm thì t l th t nghi p s tăng 1%. ỷ ệ ấ ệ ẽ
Theo th ng kê c a B LĐTBXH, h t năm 2008, c nố ủ ộ ế ả ước m i có g nớ ầ 30.000 lao đ ng t i kh i DN b m t vi c vì nguyên nhân kinh t suy gi m. Bộ ạ ố ị ấ ệ ế ả ộ này đ a ra ư ước tính s lao đ ng b m t vi c vì nguyên nhân trên trong nămố ộ ị ấ ệ
2009 s vào kho ng 150.000 ngẽ ả ười. Còn theo cách tính c a T ch c Lao đ ngủ ổ ứ ộ
qu c t (ILO), c 1% tăng trố ế ứ ưởng GDP s có thêm 0,33 0,34% lao đ ng cóẽ ộ
vi c làm. Nh v y, v i VN, n u GDP gi m kho ng 2% trong năm 2008 tệ ư ậ ớ ế ả ả ương
Trang 10ng s có 0,65% vi c làm b m t. 0,65% t ng đ ng v i s l ng kho ng 300
nghìn người
Ti n sĩ Nguy n Th Lan Hế ễ ị ương,thu cVi n khoa h c lao đ ng và xã h iộ ệ ọ ộ ộ
kh ng đ nh, năm 2008 t ng vi c làm m i đẳ ị ổ ệ ớ ược t o ra ch là 800.000 so v iạ ỉ ớ kho ng 1,3 tri u vi c làm m i đả ệ ệ ớ ược t o ra trong năm 2007. Nhi u ngành sạ ề ử
d ng nhi u lao đ ng có t c đ tăng vi c làm cao b nh hụ ề ộ ố ộ ệ ị ả ưởng rõ r t t cu cệ ừ ộ
kh ng ho ng kinh t ủ ả ế Cac doanh nghi p nh và v a la n i tao ra kho ng 50%́ ệ ỏ ừ ̀ ơ ̣ ả
vi c làm trong hê thông doanh nghi p nói chung, m i năm tăng thêm kho ngệ ̣ ́ ệ ỗ ả 500.000 lao đ ng. Tuy nhiên, th i gian qua, nhiêu doanh nghiêp găp kho khăn,ộ ờ ̀ ̣ ̣ ́ phai căt giam nhân s ̉ ́ ̉ ự
Theo B Lao đ ng Thộ ộ ương binh và Xã h i, năm 2008, c nộ ả ước gi i quy tả ế
vi c làm cho 1,35 tri u lao đ ng, trong đó thông qua các chệ ệ ộ ương trình kinh t xãế
h i là 1,1 tri u, xu t kh u lao đ ng 85.000. 4 th trộ ệ ấ ẩ ộ ị ường xu t kh u lao đ ngấ ẩ ộ
tr ng đi m c a Vi t Nam là: Đài Loan (33.000), Hàn Qu c (16.000), Malaysiaọ ể ủ ệ ố (7.800) và Nh t B n (5.800).Malaysia là th trậ ả ị ường ti p nh n nhi u lao đ ngế ậ ề ộ
Vi t Nam nh t. Trong các năm 20052007, m i năm qu c gia này ti p nh nệ ấ ỗ ố ế ậ kho ng 30.000 ả lao đ ng Vi t Nam. Năm 2008, do lo ng i nhi u r i ro cũng nhộ ệ ạ ề ủ ư khan hi m ngu n lao đ ng, s ngế ồ ộ ố ười Vi t sang Malaysia gi m h n, ch a t iệ ả ẳ ư ớ 10.000.
Người lao đ ng nông thôn đi xu t kh u lao đ ng r t đông, nhi u ng iộ ở ấ ẩ ộ ấ ề ườ vay m n ti n đ làm th t c đi xu t kh u lao đ ng, không may g p nh ng ượ ề ể ủ ụ ấ ẩ ộ ặ ữ
nước b nh h ng suy thoái kinh t tr mị ả ưở ế ầ tr ng, cũng đành tay tr ng vọ ắ ề
nước.
Theo báo cáo t i H i ngh vi c làm và xu t kh u lao đ ng (XKLĐ) năm 2008,ạ ộ ị ệ ấ ẩ ộ
m c tiêu trong 2 năm 20092010 là gi i quy t vi c làm trong n c cho 3 đ n 3,2ụ ả ế ệ ướ ế tri u lao đ ng, duy trì t l th t nghi p khu v c thành th m c d i 5%,ệ ộ ỷ ệ ấ ệ ở ự ị ở ứ ướ
gi m t l lao đ ng làm vi c trong lĩnh v c nông nghi p xu ng dả ỷ ệ ộ ệ ự ệ ố ưới 50% năm
2010. Đ n năm 2010, bình quân m i năm đ a đế ỗ ư ược 100 nghìn lao đ ng đi làmộ
Trang 11vi c nệ ở ước ngoài, trong đó 60% lao đ ng qua đào t o ngh , có 5 đ n 10% laoộ ạ ề ế
t là 494.000 ngế ười. Th m chí s ngậ ố ười m t vi c s tăng lên kho ng 742.000ấ ệ ẽ ả
người vào năm 2010 n u n n kinh t v n ch a th ph c h i. ế ề ế ẫ ư ể ụ ồ Đi u c n l u ý,ề ầ ư đây là s ố vi c làmệ b gi m đi so v i kh năng t o vi c làm m i c a n n kinh tị ả ớ ả ạ ệ ớ ủ ề ế
do tác đ ng c a kh ng ho ng tài chính, nghĩa là ch ng đó ngộ ủ ủ ả ừ ườ ơi r i vào th tấ nghi p hoàn toàn.ệ
Các th ch tài chính qu c t , trong đó có Qu ti n t qu c t IMF, vàể ế ố ế ỹ ề ệ ố ế Ngân hàng th gi i d đoán tăng trế ớ ự ưởng c a Vi t Nam trong năm nay dao đ ngủ ệ ộ trong kho ng 4,5% cho đ n 5,5 %. ả ế
Có m t th c t là t cu i năm 2008 đ n nay, nhi u doanh nghi p trongộ ự ế ừ ố ế ề ệ các khu công nghi p đã c t gi m lao đ ng do suy gi m kinh t Tuy nhiên,ệ ắ ả ộ ả ế không th nói r ng t t c nh ng lao đ ng này b th t nghi p vì ph n l n nh ngể ằ ấ ả ữ ộ ị ấ ệ ầ ớ ữ
người này đã tr v quê và tìm ki m m t công vi c m i (có th là công vi cở ề ế ộ ệ ớ ể ệ không phù h p) nh ng v n cho thu nh p, dù có th là thu nh p th p. Chính vìợ ư ẫ ậ ể ậ ấ
v y, c n h t s c th n tr ng khi nói v tình tr ng th t nghi p hi n nay.ậ ầ ế ứ ậ ọ ề ạ ấ ệ ệ
Khi suy thoái kinh t đã k t thúc, thì ti n trình h i ph c thế ế ế ồ ụ ường ph i kéoả dài trong r t nhi u năm. Do v y, ngay trong kh ng ho ng,ấ ề ậ ủ ả thì vi c đánh giáệ chính xác tình hình đ làm c s xây d ng chi n lể ơ ở ự ế ược ngu n nhân l c v i DN,ồ ự ớ
v i chính quy n v n có giá tr quy t đ nh t i kh năng v t qua kh ng ho ng vàớ ề ẫ ị ế ị ớ ả ượ ủ ả phát tri n. V i ng i lao đ ng, vi c làm càng d m t đi, thì công vi c m i càngể ớ ườ ộ ệ ễ ấ ệ ớ
d sinh ra. Nh ng v i DN, không n đ nh đễ ư ớ ổ ị ược ngu n nhân l c thì không thồ ự ể nói t i kh năng bình n s n xu tớ ả ổ ả ấ