ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHẠM THỊ TRANG BẢO ĐẢM QUYỀN ĐƢỢC TRỢ GIÚP PHÁP LÝ CHO NGƢỜI NGHÈO: TỪ THỰC TIỄN TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2019 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHẠM THỊ TRANG BẢO ĐẢM QUYỀN ĐƢỢC TRỢ GIÚP PHÁP LÝ CHO NGƢỜI NGHÈO: TỪ THỰC TIỄN TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành: Pháp luật quyền ngƣời Mã số: 8380101.07 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Chu Hồng Thanh Hà Nội – 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các kết nêu Luận văn chưa công bố cơng trình khác Các số liệu, ví dụ trích dẫn Luận văn đảm bảo tính xác, tin cậy trung thực Tơi hồn thành tất mơn học tốn tất nghĩa vụ tài theo quy định Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội Vậy viết Lời cam đoan đề nghị Khoa Luật xem xét để tơi bảo vệ Luận văn Tơi xin chân thành cảm ơn! NGƢỜI CAM ĐOAN PHẠM THỊ TRANG MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƢƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ BẢO ĐẢM QUYỀN ĐƢỢC TRỢ GIÚP PHÁP LÝ CHO NGƢỜI NGHÈO 1.1 Khái niệm, nội dung quyền trợ giúp pháp lý 1.2 Khái niệm, quy định pháp luật quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo 18 1.3 Khái niệm, đặc điểm, phương thức vai trò việc đảm bảo quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo 22 Tiểu kết chương 32 CHƢƠNG 33 THỰC TRẠNG BẢO ĐẢM QUYỀN ĐƢỢC TRỢ GIÚP PHÁP LÝ CHO NGƢỜI NGHÈO TẠI TỈNH THANH HÓA 33 2.1 Những yếu tố đặc thù tác động đến việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo tỉnh Thanh Hóa 33 2.2 Thực trạng bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo tỉnh Thanh Hóa 35 Tiểu kết chương 2: 58 CHƢƠNG 59 NHỮNG QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG BẢO ĐẢM QUYỀN ĐƢỢC TRỢ GIÚP PHÁP LÝ CHO NGƢỜI NGHÈO TẠI TỈNH THANH HÓA 59 3.1 Những quan điểm tăng cường bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo tỉnh Thanh Hóa 59 3.2 Giải pháp tăng cường bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo 64 Tiểu kết chương 3: 78 KẾT LUẬN 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 81 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BLTTDS Bộ luật tố tụng dân BLTTHS Bộ luật tố tụng hình CQTHTT Cơ quan tiến hành tố tụng TGPL Trợ giúp pháp lý TTDS Tố tụng dân TTHC Tố tụng hành TTHS Tố tụng hình QCN Quyền người UBND Ủy ban nhân dân MỞ ĐẦU Sự cần thiết nghiên cứu đề tài Quyền người thuật ngữ chung chứa nhiều quyền khác pháp luật ghi nhận bảo vệ quyền dân trị, quyền kinh tế xã hội,… cụ thể quyền như: quyền sống, quyền tự tín ngưỡng, quyền có nhà ở, quyền riêng tư, quyền tiếp cận dịch vụ y tế, quyền pháp luật bảo vệ, quyền tiếp cận tư pháp,… Trong đó, khơng thể khơng nhắc tới quyền tiếp cận tư pháp, cụ thể quyền trợ giúp pháp lý Quyền trợ giúp pháp lý hay quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý quyền hệ thống quyền người nói chung, quyền cụ thể quyền tiếp cận tư pháp (hay quyền tiếp cận công lý) Quyền quy định số Công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia thành viên như: Công ước quốc tế quyền dân trị (1966), Cơng ước chống phân biệt đối xử phụ nữ (CEDAW), Công ước quốc tế quyền trẻ em… Do đó, trợ giúp pháp lý hình thành phát triển nhằm góp phần thi hành dân chủ, giải phóng người áp bức, bất cơng, tơn trọng nhân quyền Giải phóng người khỏi áp bất công, khơi dậy phát huy tiềm người, coi người động lực vừa mục tiêu phát triển Đây sách góp phần bảo đảm quyền tự do, dân chủ người nghèo, nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương không thực thực tế quyền người mà giúp họ thực đầy đủ thực tế quyền nghĩa vụ, giúp họ có điều kiện sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp Bởi họ nhóm đối tượng yếu thế, khơng có đủ lực, điều kiện nắm bắt, sử dụng pháp luật để thực quyền, nghĩa vụ mình, thế, hết, người nghèo xã hội phải quan tâm, giúp đỡ Có vậy, phản ánh đắn đầy đủ chất Nhà nước Nhân dân, Nhân dân Nhân dân, bảo đảm để tất quyền lực nhà nước thuộc Nhân dân, tạo lập cơng bằng, bình đẳng thực tế chủ thể Tại tỉnh Thanh Hóa, việc đảm bảo quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo năm qua thực giúp pháp luật vào đời sống, đến với bản, làng, đối tượng hỗ trợ pháp luật Hoạt động trợ giúp pháp lý góp phần khơng nhỏ việc xóa đói giảm nghèo, đưa pháp luật đến với người dân địa bàn tỉnh Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu đạt việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo nhiều khó khăn vướng mắc Để hiểu rõ vấn đề này, đặc biệt triển khai quy định pháp luật sách liên quan đến cơng tác trợ giúp pháp lý, tác giả xin chọn đề tài: “Bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo: từ thực tiễn tỉnh Thanh Hóa” Các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Hiện có nhiều cơng trình nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề lý luận thực tiễn liên quan đến trợ giúp pháp lý miễn phí cho người nghèo Trong có số cơng trình nghiên cứu trợ giúp pháp lý có liên quan như: Đề tài nghiên cứu cấp Bộ: Đề tài "Mơ hình tổ chức hoạt động TGPL, phương hướng thực điều kiện nay" Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp chủ trì thực năm 1998, Chủ nhiệm Đề tài: Tạ Thị Minh Lý Đề tài "Luận khoa học thực tiễn xây dựng Pháp lệnh TGPL" Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp chủ trì thực năm 2005, Chủ nhiệm Đề tài: Tạ Thị Minh Lý Tuy nhiên, Quốc hội cho ý kiến nâng Dự án Pháp lệnh TGPL lên thành Luật TGPL đưa vào Chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2006 Luận án tiến sĩ "Điều chỉnh pháp luật trợ giúp pháp lý Việt Nam điều kiện đổi mới" Tạ Thị Minh Lý Luận án tập trung nghiên cứu sở lý luận, pháp lý điều chỉnh pháp luật điều chỉnh pháp luật trợ giúp pháp lý; thực trạng điều chỉnh pháp luật trợ giúp pháp lý phương hướng hoàn thiện việc điều chỉnh pháp luật trợ giúp pháp lý điều kiện đổi - Các đề tài nghiên cứu Luận văn Thạc sỹ: Luận văn thạc sỹ: Đề tài “Pháp luật trợ giúp pháp lý cho người nghèo đối tượng sách xã hội khác” tác giả Hoàng Thị Liên năm 2015 Luận văn tập trung làm sáng tỏ vấn đề lý luận, pháp lý, thực trạng pháp luật TGPL cho người nghèo, đối tượng sách xã hội khác thực tiễn thực Việt Nam, sở đề xuất quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật TGPL thời gian tới Luận văn thạc sỹ: “Hoạt động trợ giúp pháp lý từ thực tiễn thành phố Hà Nội” tác giả Lê Thị Vân Anh; Luận văn tập trung vào vấn đề lý luận, sở pháp lý nói chung; thực tiễn hoạt động TGPL Hà Nội Trên sở đó, đưa đánh giá hiệu điểm hạn chế, nguyên nhân hạn chế hoạt động để có giải pháp, định hướng nhằm nâng cao hiệu hoạt động TGPL thành phố Hà Nội Luận văn Thạc sĩ Luật học: “Hoạt động trợ giúp pháp lý Luật sư Việt Nam nay” Trần Thị Việt Hà, năm 2015 tập trung nghiên cứu sở lý luận, pháp lý, thực trạng pháp luật hoạt động TGPL Luật sư Việt Nam Đưa số yêu cầu giải pháp nhằm nâng cao vai trò Luật sư hoạt động TGPL Việt Nam; Luận văn thạc sĩ: “Trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số địa bàn tỉnh Thanh Hóa” tác giả Trịnh Thị Thùy Anh, năm 2012 Luận văn nghiên cứu đánh thực trạng hiệu hoạt động trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số địa bàn tỉnh Thanh Hóa Có thể nói, cơng trình nghiên cứu nhiều khía cạnh khác hoạt động trợ giúp pháp lý Tuy nhiên, đến chưa có cơng trình nghiên cứu cách chun sâu toàn diện thực trạng bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý người nghèo hoạt động trợ giúp pháp lý Thanh Hố Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo từ thực tiễn tỉnh Thanh Hóa” cần thiết có ý nghĩa mặt lý luận thực tiễn góp phần tìm giải pháp, định hướng nâng cao hiệu hoạt động trợ giúp pháp lý Thanh Hoá cách tồn diện năm tiếp theo, đồng thời có biện pháp, cách thức phù hợp đưa trợ giúp pháp lý đến người dân, ngày đảm bảo quyền tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý cho với người nghèo địa bàn tỉnh nói riêng nước nói chung Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Luận văn hệ thống hóa làm rõ vấn đề lý luận thực tiễn bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo – đối tượng thuộc diện trợ giúp pháp lý nước ta tình hình Dựa phân tích, đánh giá thực trạng bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý người nghèo địa bàn tỉnh Thanh Hóa thời gian qua, tác giả nêu lên quan điểm giải pháp tăng cường bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý tỉnh Thanh Hố nói riêng nước ta nói chung - Nhiệm vụ nghiên cứu: Đề tài có nhiệm vụ nghiên cứu sau: + Phân tích làm rõ sở lý luận, xác định khái niệm, nội dung pháp luật trợ giúp pháp lý, đối tượng trợ giúp người nghèo; + Làm rõ việc thực bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo; + Đánh giá thực trạng hoạt động trợ giúp pháp lý cho người nghèo; + Làm rõ nguyên nhân kết tồn hạn chế việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo; + Đưa kiến nghị, giải pháp Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: + Nghiên cứu đối tượng người nghèo địa bàn tỉnh Thanh Hóa + Nghiên cứu chủ thể bảo đảm, cách thức bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý, vai trò thực tiễn + Tổng kết thực tiễn hoạt động trợ giúp pháp lý cho người nghèo tỉnh Thanh Hóa - Về phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo, không mở rộng sang quyền khác người đối tượng hưởng quyền trợ giúp pháp lý khác Về không gian, luận văn nghiên cứu việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo từ thực tiễn tỉnh Thanh Hóa Phƣơng pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận việc nghiên cứu đề tài quan điểm vật biện chứng triết học Mác - Lênin.Các phương pháp cụ thể tác giả sử dụng luận văn phương pháp phân tích, tổng hợp, diễn dịch, quy nạp, phương pháp hệ thống, thống kê, liệt kê, so sánh cụ thể: thể dẫn đến việc Trợ giúp viên chưa thực tuân thủ quy định nội quy làm việc quan như: muộn, sớm, số lượng trợ giúp viên hạn chế nên trợ giúp viên sang quan khác làm việc khơng có người trực quan, khiến việc người dân tìm đến mong muốn hỗ trợ trợ giúp pháp lý không gặp trợ giúp viên Thứ chín, cần đẩy mạnh quy định xã hội hóa hoạt động trợ giúp pháp lý, huy động nguồn lực xã hội tham gia thực trợ giúp pháp lý, đáp ứng nhu cầu trợ giúp pháp lý người trợ giúp pháp lý Trước mắt cần xây dựng văn hướng dẫn cụ thể thực sách xã hội hóa hoạt động trợ giúp pháp lý theo luật trợ giúp pháp lý Có sách ưu đãi nhằm thu hút tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý miễn giảm thuế cho tổ chức hành nghề luật sư, trung tâm tư vấn pháp luật tham gia thực trợ giúp pháp lý ; hỗ trợ kinh phí thực vụ việc trợ giúp pháp lý thông qua chế hợp đồng đặt hàng với nhà nước để cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý Đồng thời xác định rõ chế nhà nước hỗ trợ sở vật chất kinh phí hoạt động, tạo điều kiện cho tổ chức cá nhân tham gia thực trợ giúp pháp lý Thanh Hóa khu vực có vị trí địa lý rộng, đặc thù; số lượng đối tượng trợ giúp pháp lý tương đối lớn, có đối tượng người nghèo Tại thời điểm tại, số lượng trợ giúp viên Trung Tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thanh hóa so với tỉnh khác địa bàn nước nhiều Tuy nhiên nhu cầu trợ giúp pháp lý lớn nên số lượng trợ giúp viên chưa thể đáp ứng để đảm bảo quyền trợ giúp pháp lý đối tượng, đặc biệt người nghèo Do đó, việc huy động tham gia tổ chức, cá nhân vào hoạt động trợ giúp pháp lý cần thiết thiết thực Việc huy động tham gia tổ chức, cá nhân vào hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) thể từ thành lập tổ chức TGPL cho người 72 nghèo đối tượng sách theo Quyết định số 734/TTg ngày 06/9/1997 Thủ tướng Chính phủ Nhằm thể chế hóa sách xã hội hóa hoạt động bổ trợ tư pháp, Luật TGPL năm 2006 văn hướng dẫn thi hành quy định xã hội hóa hoạt động TGPL Nhà nước giữ vai trò nòng cốt việc thực hiện, tổ chức thực TGPL huy động tham gia thực hiện, đóng góp, hỗ trợ tổ chức, cá nhân cho hoạt động TGPL Đến nay, xã hội hóa hoạt động TGPL tiếp tục thể chế hóa Luật TGPL năm 2017 có kế thừa, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với điều kiện đồng thời khắc phục hạn chế, bất cập XHH hoạt động TGPL thời gian qua.Xã hội hóa dịch vụ công thực theo hai cách thức bản, là: Nhà nước huy động tham gia nguồn lực (nhân lực, tài lực) thuộc khu vực nhà nước vào cung ứng dịch vụ; Nhà nước bước chuyển giao dịch vụ cho cá nhân, tổ chức nhà nước thực Theo đó, Thanh Hóa cần có sách phù hợp để đảm bảo số lượng người thực trợ giúp pháp lý đáp ứng đủ nhu cầu trợ giúp pháp lý đối tượng, đặc biệt người nghèo Để khuyến khích tổ chức hành nghề luật sư đăng kí tham gia TGPL luật sư tham gia thực TGPL, liên đoàn Luật sư Việt Nam cần sớm có hướng dẫn tổ chức hành nghề luật sư, luật sư tham gia TGPL tự nguyện, thực nghĩa vụ đạo đức nghề nghiệp luật sư theo quy định Luật luật sư tham gia làm cộng tác viên TGPL Xem xét sửa đổi định số 93/QQĐ-BTV 2014 Ban thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam hướng dẫn luật sư tham gia tố tụng 01 vụ/năm phải thực tư vấn pháp luật 24-36 giờ/năm, nghĩa vụ thực TGPL Luật sư 08 giờ/năm; đồng thời rà sốt văn có liên quan bổ sung quy định biện pháp xử lý trường hợp luật sư không tham gia thực nghĩa vụ TGPL theo quy định 73 Dựa vào đặc điểm địa lý, dân cư, điều kiện kinh tế - xã hội địa lý Thanh Hóa tỉnh có diện tích tự nhiên lớn, có nhiều huyện miền núi, vùng cao, vùng sâu có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (11/27 huyện, thị), có vùng ven biển, trung du; dân cư có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, có số lượng huyện nghèo, hộ nghèo lớn; kinh tế - xã hội mức sống, điều kiện sống so với nước thấp, địa bàn tập trung thực nhiều chương trình giảm nghèo phủ Do vậy, thể chế sách, pháp luật cần nghiên cứu đề xuất xây dựng sách trợ giúp pháp lý đặc thù như: Có sách ưu tiên cán bộ, kinh phí để tăng cường trợ giúp pháp lý sở Hiện chưa có sách đặc biệt để thu hút cán tạo nguồn bổ nhiệm trợ giúp viên pháp lý nên ln khó khăn nguồn cán bộ; kinh phí từ nguồn Trung ương cấp qua Quỹ Trợ giúp pháp lý Việt Nam thực kế hoạch, nhiệm vụ ln tình trạng chậm nên khơng có chủ động, cần phải có ưu tiên để đảm bảo tiến độ khối lượng công việc lớn so với nhiều địa phương khác Đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến quy định pháp luật trợ giúp pháp lý đến với người dân Nâng cao nhận thức người dân hoạt động trợ giúp pháp lý nhận thức người dân hoạt động nghề nghiệp Luật sư, giúp họ nhận biết quyền lợi đáng hưởng Ngày 20/12/2012, Đại hội đồng Liên Hiệp quốc đưa tuyên bố nguyên tắc hướng dẫn tiếp cận trợ giúp pháp lý hệ thống tư pháp hình [21]: Nhà nước cần coi trợ giúp pháp lý trách nhiệm nghĩa vụ mình, cần quan tâm đến việc ban hành văn pháp luật cụ thể hướng dẫn để bảo đảm có hệ thống trợ giúp pháp lý phù hợp để tiếp cận, hiệu đáng tin cậy Nhà nước cần bố trí nguồn lực người tài cần thiết cho hệ thống trợ giúp pháp lý.Nhà nước không nên can 74 thiệp tổ chức bảo vệ cho người trợ giúp pháp lý độc lập người thực trợ giúp pháp lý Nhà nước cần tăng cường nhận thức người dân quyền nghĩa vụ họ theo quy định pháp luật theo phương thức phù hợp để ngăn chặn việc vi phạm pháp luật hình trở thành nạn nhân.Nhà nước cần nỗ lực để nâng cao nhận thức cộng đồng hệ thống tư pháp chức nó, kiến nghị trước chế giải tranh chấp biện pháp thay thế.Nhà nước cần quan tâm đến việc thông qua biện pháp phù hợp để thông báo cho cộng đồng hành vi vi phạm luật hình theo quy định pháp luật Việc cung cấp thông tin cho người đến quan tư pháp khác biện pháp phòng ngừa tội phạm cốt yếu Nhà nước cần bảo đảm tất người bị bắt, bị giam giữ, bị tình nghi vi phạm luật hình bị tù có thời hạn bị kết án tử hình có quyền trợ giúp pháp lý tất giai đoạn tư pháp hình sự.Trợ giúp pháp lý cần cung cấp mà khơng tính đến điều kiện người lợi ích cơng lý đòi hỏi, chẳng hạn trường hợp khẩn cấp tính chất phức tạp vụ việc tính nghiêm trọng hình phạt áp dụng Nhà nước cần bảo đảm trợ giúp pháp lý cho tất người, không phân biệt độ tuổi, chủng tộc, màu da, giới tính, ngơn ngữ, tơn giáo tín ngưỡng, quan điểm trị quan điểm khác, nguồn gốc quốc gia xã hội tài sản, tư cách công dân nguồn gốc, trình độ giáo dục tình trạng khác.Các biện pháp đặc biệt nên áp dụng để bảo đảm tiếp cận trợ giúp pháp lý có ý nghĩa người nghèo, phụ nữ, trẻ em nhóm người có nhu cầu đặc biệt, bao gồm người già, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người có nhược điểm tinh thần, người nhiễm HIV bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác, người sử dụng ma túy, người địa, thổ dân người không quốc tịch, người lánh nạn, cơng dân nước ngồi, người nhận cư lao động 75 nhập cư, người tỵ nạn Những biện pháp nên giải nhu cầu đặc biệt nhóm đối tượng này, bao gồm biện pháp có nhạy cảm giới phù hợp với lứa tuổi Nhà nước nên bảo đảm trợ giúp pháp lý cung cấp cho người sống nơng thơn, vùng xa xơi có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn người thành viên nhóm bị bất lợi kinh tế xã hội Nhà nước nên bảo đảm tất người thực trợ giúp pháp lý thực nhiệm vụ cách có hiệu quả, tự độc lập Cụ thể, Nhà nước nên bảo đảm để người thực trợ giúp pháp lý thực nhiệm vụ chuyên môn mà không bị đe dọa, cản trở, làm phiền can thiệp trái phép; lại, tham vấn gặp gỡ khách hàng cách tự hoàn toàn riêng tư nước, tự tiếp cận hồ sơ buộc tội hồ sơ liên quan; không bị đe dọa buộc tội biện pháp xử phạt hành hay kinh tế thực công việc phù với chức nhiệm vụ, tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp.Nhà nước nên có chế bảo đảm người thực trợ giúp pháp lý phải đào tạo, tập huấn, kỹ kinh nghiệm để đáp ứng yêu cầu công việc.Các khiếu nại người thực trợ giúp pháp lý phải điều tra theo quy định theo tiêu chuẩn đạo đức, nghề nghiệp trước khởi kiện Tòa án.Nhà nước nên thừa nhận khuyến khích đóng góp Hiệp hội luật sư, trường đại học, xã hội dân tổ chức khác tham gia trợ giúp pháp lý.Khi thấy phù hợp, hình thức đối tác cơng - tư nên thiết lập để mở rộng khả tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý Thứ mười, quyền trợ giúp pháp lý người nghèo diễn đối tượng hưởng quyền không nhận thức không thấy giúp đỡ pháp lý cần thiết để bảo đảm thực quyền nghĩa vụ họ, chưa kể họ ngại sợ tốn yêu cầu dịch vụ 76 trợ giúp pháp lý Vì vậy, bên cạnh việc cải cách hoạt động lập pháp để xây dựng hệ thống pháp luật minh bạch, đơn giản, hướng đến người cần thiết để người dân dễ hiểu, cần tiếp tục cải cách tư pháp, cải cách hành chính, tăng tính trách nhiệm giải trình xử lý công vụ việc dân Đồng thời tổ chức thực việc phổ biến giáo dục pháp luật mang tính thiết thực, gắn với đặc thù nhóm đối tượng gắn với vụ việc dân, lồng ghép với xét xử trợ giúp pháp lý lưu động, sinh hoạt câu lạc pháp luật cộng đồng,… để nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân Thực tế cho thấy, việc truyền tải phổ biến quy định pháp luật diễn hiệu qua hình thức hòa giải, sinh hoạt câu lạc trợ giúp pháp lý, trợ giúp pháp lý lưu động, xét xử lưu động,… Vì gắn liền với vụ việc, vướng mắc, xúc pháp luật người dân nên người dân quan tâm hơn, hiểu rõ quy trình hơn, nhớ lâu hơn,… theo tác động truyền thông hiệu nhiều Hoạt động tư vấn pháp luật, đặc biệt tư vấn tiền tố tụng tư vấn viên pháp luật, luật sư, thẩm phán,… phương pháp truyền tải pháp luật đến người dân cách hiệu quả, vào người dân họ cần 77 Tiểu kết chƣơng 3: Hoạt động trợ giúp pháp lý có tác động sâu sắc đến người dân toàn xã hội, góp phần tích cực thực chiến lược xố đói giảm nghèo Nhà nước, thực bình đẳng dân tộc, mang lại công cho người nghèo đối tượng hưởng ưu đãi hiểu biết pháp luật Mạng lưới tổ chức trợ giúp pháp lý ngày củng cố, kiện toàn đến tận sở, đội ngũ cán trực tiếp làm công tác trợ giúp pháp lý bước tăng cường số lượng lực chuyên môn Trợ giúp pháp lý khẳng định vị trí, vai trò việc giúp đỡ pháp lý cho đơng đảo người nghèo, người có cơng với cách mạng, đồng bào dân tộc thiểu số số nhóm đối tượng khác Đồng thời, góp phần khơng nhỏ với quan giải khiếu nại, khiếu kiện, quan tố tụng giải nhanh chóng, xác, khách quan, công pháp luật; tác động tích cực đến đời sống pháp luật xã hội, góp phần làm cho vai trò pháp luật phát huy, thực công cụ bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp cơng dân, góp phần quan trọng vào nghiệp cải cách tư pháp xây dựng Nhà nước pháp quyền 78 KẾT LUẬN Tuyên ngôn giới quyền người ghi nhận “Quyền coi vô tội chứng minh phạm tội theo pháp luật quyền bào chữa”[3]; Công ước quốc tế quyền dân trị ghi nhận “Mọi người bình đẳng trước tồ án, quan tài phán có quyền hưởng cách đầy đủ, bình đẳng quyền bào chữa, họ khơng có điều kiện chi trả”[4] Bên cạnh đó, quyền người, quyền công dân lĩnh vực tiếp tục khẳng định nhiều công ước Liên Hợp quốc Ngày có nhiều điều ước, hiệp ước quốc tế, kế hoạch hành động, tuyên bố quốc tế yêu cầu khuyến khích quốc gia ban hành đạo luật để bảo đảm quyền người, quyền công dân Bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo đảm bảo quyền người Để bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo pháp luật cần quy định trách nhiệm cụ thể quan nhà nước trung ương quan địa phương công tác trợ giúp pháp lý Bảo đảm yếu tố phục vụ, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân tinh thần cải cách hành ln thể văn pháp luật lĩnh vực phản ánh rõ nét quan tâm Nhà nước công tác trợ giúp pháp lý Từ sở lý luận đến thực tế thực bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo địa bàn tỉnh Thanh Hóa giúp ta thấy kết đạt tồn tại, hạn chế, thiếu sót trình thực hiện, từ đưa định hướng, giải pháp hoàn thiện việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý người nghèo Đất nước ta trình đổi mới, hội nhập kinh tế quốc tế ngày mạnh mẽ, cấp quyền địa phương có tỉnh Thanh 79 Hóa đứng trước thời đối mặt với thách thức mới, vấn đề bảo đảm quyền người có quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo ngày quan tâm, việc bảo đảm thực tốt quyền người giúp cho xã hội ổn định phát triển suy cho phát triển người để phát triển người, việc thực tốt nội dung luận văn đưa góp phần hữu ích vào việc bảo đảm tốt quyền trợ giúp pháp lý người nghèo ngày hoàn thiện 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Chỉ thị số 44-CT/TW, ngày 20-7-2010 Ban Bí thư khóa X cơng tác nhân quyền tình hình (Chỉ thị 44) Hiến pháp Việt Nam 2013 Tuyên ngôn giới quyền người 1948 Công ước quốc tế quyền dân trị Liên Hợp quốc năm 1966 Nguyễn Như Ý(1999), Từ điển tiếng Việt, Nxb Văn hố - Thơng tin Lê Khả Kế (1997) ,Từ điển Anh - Việt, Nhà xuất Khoa học xã hội Nguyễn Thành Minh (1998), Từ điển pháp luật Anh - Việt, Nhà xuất Thế giới Đạo luật công ty dịch vụ pháp lý sửa đổi năm 1977 Mỹ, Điều 1001 Sắc lệnh số 13/SL ngày 24/01/1946 Chủ tịch Chính Phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa 10.Sắc lệnh số 113/SL ngày 28/6/1946 Chủ tịch Chính Phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa 11.Luật trợ giúp pháp lý 2017 12 Đại hội đồng Liên Hiệp quốc (2012), Nguyên tắc của liên hợp quốc tiếp cận Trợ giúp pháp lý hệ thống tư pháp hình sự, 13.Ts Tạ Thị Minh Lý (2018), Công lý quyền tiếp cận công lý, NXB Hồng Đức 14.Luật Luật sư năm 2006 (sửa, đổi bổ sung năm 2012) 15.Bộ luật tố tụng dân 2015 16 Luật Tố tụng hành 2015 17.Bộ luật tố tụng hình 2015 81 18.Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 19.http://baothanhhoa.vn/doi-song-xa-hoi/giai-doan-2016 2018-toan-tinhgiam-hon-47-000-ho-ngheo (truy cập tháng 5/2019) 20.Hội nghị tham vấn “Tăng cường dịch vụ trợ giúp pháp lý cho người nghèo đối tượng yếu thế” Cục Trợ giúp pháp lý-Bộ Tư pháp Ngân hàng Thế giới (WB) tháng 5/2019 21.http://trogiupphaply.gov.vn/nghien-cuu-trao-doi/cac-nguyen-tac-cua-lienhop-quoc-ve-tiep-can-tro-giup-phap-ly-trong-he-thong-tu (truy cập tháng 5/2019) 22.Quyết định số 734/TTg ngày 06/9/1997của Thủ tướng Chính phủ việc thành lập hệ thống tổ chức TGPL cho người nghèo, đối tượng sách, ngày 23/3/1999 23 Quyết định số 734/TTg ngày 06/9/1997của Thủ tướng Chính phủ việc thành lập hệ thống tổ chức TGPL cho người nghèo, đối tượng sách, ngày 23/3/1999 24.Luật trợ giúp pháp lý 2006 25.Võ Khánh Vinh (2015), "Quyền người", NXB khoa học xã hội, Tr34 26.Nghị định 144/2017/NĐ-CP ngày 15 /12/2017 quy định chi tiết số điều Luật Trợ giúp pháp lý 27.Nghị định 144/2017/NĐ-CP ngày 15 /12/2017 quy định chi tiết số điều Luật Trợ giúp pháp lý 28.Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền 1948 29.Thông tư 08/2017/TT-BTP ngày 15/11/2017 quy định chi tiết số điều Luật TGPL hướng dẫn số giấy tờ hoạt động TGPL 30.Quy chế số 4617/QCPH/BTP-LĐLSVN ngày 28/12/2016 Phối hợp Bộ Tư pháp Liên đoàn luật sư Việt Nam hoạt động trợ giúp pháp lý luật sư 82 31.Quyết định số 32/2016/QĐ-TTg ngày 08/8/2016 Thủ tướng Chính phủ ban hành sách trợ giúp pháp lý 32.Quyết định 2986/QĐ-HĐPH ngày 05/12/2013 Hội đồng phối hợp liên ngành trợ giúp pháp lý hoạt động tố tụng Trung ương Kế hoạch thực Thông tư liên tịch 11/2013/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTCVKSNDTC-TANDTC hướng dẫn trợ giúp pháp lý hoạt động tố tụngdo Hội đồng phối hợp liên ngành trợ giúp pháp lý hoạt động tố tụng Trung ương Bộ Tư pháp ban hành 33.Quyết định 2289/QĐ-BTP ngày 31/10/2016 Bộ trưởng Bộ Tư pháp Kế hoạch triển khai Quyết định 32/2016/QĐ-TTg sách trợ giúp pháp lý cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số huyện nghèo, xã nghèo, thơn, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016-2020 hỗ trợ vụ việc tham gia tố tụng có tính chất phức tạp điển hình 34 Đào Trí Úc - PGS.TS Vũ Cơng Giao (2018), Cơng lý quyền tiếp cận công lý –,NXB Hồng Đức,2018 35 Hoàng Thị Liên (2015), Luận văn “Pháp luật trợ giúp pháp lý cho người nghèo đối tượng sách xã hội khác”, bảo vệ Khoa Luật ĐHQGHN 36.Đỗ Xuân Lan (2006), Luận văn thạc sĩ "Hoàn thiện hình thức tiếp cận pháp luật người nghèo Việt Nam giai đoạn nay" bảo vệ Khoa Luật ĐHQGHN 37.Lê Thị Vân Anh (2018), Luận văn thạc sỹ: “Hoạt động trợ giúp pháp lý từ thực tiễn thành phố Hà Nội” tác giả, bảo vệ Học viện khoa học xã hội 38.Trần Thị Việt Hà (2015), Luận văn Thạc sĩ Luật học: “Hoạt động trợ giúp pháp lý Luật sư Việt Nam nay” 39.Đặng Thị Loan (2009), Luận văn thạc sĩ: "Phát triển trợ giúp pháp lý 83 sở" bảo vệ Khoa Luật ĐHQGHN 40.Tạ Thị Minh Lý (2008), Luận án tiến sĩ "Điều chỉnh pháp luật trợ giúp pháp lý Việt Nam điều kiện đổi mới" bảo vệ Đại học Luật Hà Nội 41.Nguyễn Bích Ngọc (2012), Luận văn thạc sĩ: “Các giải pháp nâng cao hiệu hoạt động trợ giúp pháp lý” bảo vệ Khoa Luật ĐHQGHN 42.Trịnh Thị Thùy Anh (2012), Luận văn thạc sĩ: “Trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số địa bàn tỉnh Thanh Hóa” bảo vệ Khoa Luật ĐHQGHN 43.Thanh Trịnh (2017), “Vị trí vai trò TGPL đời sống xã hội Việt Nam nay”, Cổng thông tin điện tử Bộ Tư pháp ngày 18/9/2017 44.Thanh Trịnh (2017), Bài viết “Một số điểm bật Luật trợ giúp pháp lý năm 2017 công việc cần triển khai” Cổng thông tin Bộ Tư pháp ngày 16/10/2017 45.Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thanh Hóa (2016), Báo cáo kết đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý 2016 46 Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thanh Hóa (2017), Báo cáo tổng kết công tác trợ giúp pháp lý tháng đầu năm 2017 47.Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thanh Hóa (2018), Báo cáo kết đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý tháng đầu năm 2018 48.UBND tỉnh Thanh Hóa (1999), Quyết định số 452/QĐ-UB ngày 23/3 việc thành lập Trung tâm Trợ giúp pháp lý cho người nghèo đối tượng sách thuộc Sở Tư pháp Thanh Hóa 49.UBND tỉnh Thanh Hóa (2008), Quyết định số 2098/QĐ-UBND ngày 15/7 việc đổi tên kiện toàn Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Thanh Hóa 84 50.UBND tỉnh Thanh Hóa (2012), Quyết định số 1588/QĐ- UBND ngày 28/5 việc kiện toàn Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước quy hoạch mạng lưới Chi nhánh thuộc Trung tâm đến năm 2015 51.UBND tỉnh Thanh Hóa (2013), Sơ kết 02 năm triển khai thực Chiến lược phát triển Trợ giúp pháp lý địa bàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 52.Viện Nghiên cứu khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (1999), Mơ hình tổ chức hoạt động trợ giúp pháp lý, phương hướng thực điều kiện nay, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, Hà Nội 53.Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp (2004), Luận khoa học thực tiễn việc xây dựng Pháp lệnh trợ giúp pháp lý, Đề tài khoa học cấp Bộ, Hà Nội 54.Võ Khánh Vinh (2011), “Cơ chế bảo đảm bảo vệ quyền người”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 55 Võ Khánh Vinh (2011), “Giáo dục quyền người, vấn đề lý luận thực tiễn”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 56.Võ Khánh Vinh (2011), “Những vấn đề lý luận thực tiễn nhóm quyền dân trị”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 57 Võ Khánh Vinh (2015), "Quyền người", NXB khoa học xã hội Website 58.http://trogiupphaply.gov.vn/nghien-cuu-trao-doi/thach-thuc-va-xu-huongphat-trien-tro-giup-phap-ly-cua-khu-vuc-asean-trong-boi (truy cập tháng 5/2019) 59.http://trogiupphaply.gov.vn/nghien-cuu-trao-doi/mot-so-diem-moi-noi-batluat-tro-giup-phap-ly-nam-2017-va-cac-cong-viec-can (truy cập tháng 5/2019) 85 60.https://vi.wikipedia.org/wiki/Thanhhoa (truy cập tháng 5/2019) 61.Nghị số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 Bộ Chính trị 62.https://text.123doc.org/document/3448417-tro-giup-phap-ly-cho-nguoingheo-tren-dia-ban-tinh-bac-giang.htm (truy cập tháng 5/2019) 86 ... cho người nghèo Chương 2: Thực trạng bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo tỉnh Thanh Hóa Chương 3:Những quan điểm, giải pháp tăng cường bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo tỉnh. .. bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý người nghèo hoạt động trợ giúp pháp lý Thanh Hoá Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài Bảo đảm quyền trợ giúp pháp lý cho người nghèo từ thực tiễn tỉnh Thanh Hóa cần thiết... bảo đảm trợ giúp pháp lý cho người trợ giúp pháp lý theo quy định Luật trợ giúp pháp lý để họ thực quyền bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp trước Tòa án"[16] Như vậy, việc bảo đảm quyền trợ giúp pháp