Khoán 10 và khoán 100 Qua tổng kết thực tiễn trên, ngày 13-1-1981, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị 100 về khoán sản phẩm đến nhóm và người lao động, thường gọi tắt là khoán 100. "Khoán chui", một mặt, phản ánh sự bắt đầu đổ vỡ khó tránh khỏi của mô hình tập thể hoá triệt để ruộng đất, sức lao động và tư liệu sản xuất khác của nông dân; mặt khác, phản ánh tính tất yếu kinh tế - khôi phục lại chức nǎng kinh tế hộ nông dân. Khoán 100 bước đầu đáp ứng được yêu cầu khách quan này. Nội dung cơ bản của khoán 100 thể hiện trên mấy điểm: Mục đích: phát triển sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế, nǎng suất lao động, nâng cao thu nhập của người lao động. Nguyên tắc: quản lý và sử dụng có hiệu quả tư liệu sản xuất, trước hết là ruộng đất, quản lý và điều hành lao động phải trên cơ sở gắn với kết quả cuối cùng của sản xuất, thực hiện khoán theo 5 khâu và 3 khâu; trong phân phối giải quyết hài hoà mối quan hệ lợi ích người lao động. Phạm vi: áp dụng đối với mọi loại cây trồng và vật nuôi. Khoán 100 đã đưa lại tác dụng phân chia lại chức nǎng kinh tế giữa tập thể và hộ gia đình cả về quan hệ sở hữu, quan hệ quản lý và phân phối, mở đầu cho quá trình dân chủ hoá về mặt kinh tế, bằng việc gắn bó trở lại lao động với ruộng đất, mang lại lợi ích thiết thực cho nông dân, tạo ra động lực kích thích phát triển sản xuất. Xét về mặt cơ chế quản lý kinh tế, khoán 100 đã phá vỡ cơ chế tập trung quan liêu trong sản xuất nông nghiệp. Trong thời gian đầu, khoán 100 đã có tác dụng làm sống động nền kinh tế nông thôn và tạo ra một khối lượng nông sản lớn hơn so với thời kỳ trước. Tuy vậy, khoán 100 cũng chỉ có tác dụng trong một thời gian, sau đó giảm dần vì cơ chế tập trung quan liêu vẫn còn được duy trì trong hợp tác xã, cũng như toàn bộ hệ thống tái sản xuất xã hội trong nông nghiệp. Hệ thống này cùng tính chất mệnh lệnh hành chính, mà hậu quả của nó đè lên vai người nông dân, trước hết là hộ nhận khoán. Hộ nông dân không đủ khả nǎng bảo đảm tái sản xuất và nhu cầu đời sống nên đã phải trả lại bớt ruộng đất. Trước đòi hỏi của cuộc sống, nhiều cấp uỷ đảng ở địa phương đã chủ động chuyển sang khoán gọn và sau đó được Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị (tháng 4-1988) xác nhận và thường gọi là khoán 10. Cùng với việc thực hiện khoán 10 là sự đổi mới toàn bộ cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp, đổi mới hoạt động kinh tế - xã hội ở nông thôn. Từ đây, chức nǎng kinh tế của hộ nông dân được xác lập trở lại. Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 6 (khoá VI) tháng 3-1989 và Đại hôi đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng khẳng định hộ nông dân là một đơn vị kinh tế tự chủ sản xuất hàng hoá. Đổi mới hình thức và nội dung hoạt động của các hợp tác xã nhằm khai thác có hiệu quả các tiềm nǎng kinh tế hộ nông dân và nông nghiệp, từng bước chuyển nền kinh tế tự cấp tự túc sang sản xuất hàng hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa. T heo cách hiểu đơn giản hơn " Khoỏn 100 " v " khoỏn 10 " õy l cỏch gi tt ca cỏc ngh quyt s 100 v 10 ca nh nc, ban hnh ln lt vo cỏc nm 1981 v 1988, núi v vic khoỏn cỏc sn phm nụng nghip cho ng nụng dõn Lỳc by gi ( 1979 ), nụng dõn hu nh b bt buc phi tham gia cỏc hp tỏc xó nụng nghip hoc cỏc tp on sn xut ca nh nc. Nu ko tham gia thỡ trong h s s cú mt cõu dng nh " gia ỡnh ko chp hnh ỳng ng li ca ng v nh nc ", v vi mt nhn xột nh th, thỡ cỏc quyn li ca cỏc thnh viờn trong gia ỡnh ko cũn l bao nhiờu na. Do ú, nụng dõn hu ht u tham gia vo HTX hay TNG, nhng ko nng sut, hiu qu, n gi lm thỡ i, ht gi lm thỡ v Trong hon cnh ú, s ra i ca ngh quyt 100 ó phn ỏnh c s v ko th trỏnh khi ca mụ hỡnh tp th hoỏ nụng nghip, sc lao ng, t liu lao ng ca ng dõn. Trong thi gian u, khoỏn 100 ó lm i mi b mt nụng thụn v to ra c lng nụng sn ln hn thi k trc. Tuy nhiờn cng ch c mt thi gian, sau ú nú bc l mt s vn cha gii quyt c ( h thng quan liờu trong cỏc HTX, tớnh mnh lnh hnh chớnh v khoỏn, ố lờn vai ng nhn khoỏn v.v. ). õy l hon cnh ra i ca khoỏn 10, kốm theo ú l i mi c ch qun lý nụng nghip, t õy chc nng kinh t h gia ỡnh dc xỏc lp tr li __________________ TL su tâm- các bạn góp ý thêm . heo cách hiểu đơn giản hơn " Khoỏn 100 " v " khoỏn 10 " õy l cỏch gi tt ca cỏc ngh quyt s 100 v 10 ca nh nc, ban hnh ln lt vo cỏc nm. Khoán 10 và khoán 100 Qua tổng kết thực tiễn trên, ngày 13-1-1981, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị 100 về khoán sản phẩm đến nhóm